Türkiye de Eğitim Deetimi Alaıda Yapıla Lisasüstü Çalışmaları Değerledirilmesi 1 Arş. Gör. Çağlar KAYA Muğla Sıtkı Koçma Üiversitesi, Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yöetimi, Teftişi, Plalaması ve Ekoomisi ABD caglarkaya@mu.edu.tr Maarif Müfettişi Ahmet Şakir YAZICI Ada Mederes Üiversitesi, Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yöetimi, Teftişi, Plalaması ve Ekoomisi ABD, Doktora Öğrecisi ahmetsakiryazici@gmail.com Öğr. Gör. Kısmet DELİVELİ Muğla Sıtkı Koçma Üiversitesi, Eğitim Fakültesi İlköğretim Eğitimi Bölümü, Sııf Öğretmeliği ABD dkismet@mu.edu.tr Doç. Dr. Vural HOŞGÖRÜR Muğla Sıtkı Koçma Üiversitesi, Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yöetimi, Teftişi, Plalaması ve Ekoomisi ABD vuralhosgorur@mu.edu.tr Özet Bu araştırmaı amacı, Türkiye de eğitim deetimi alaıda 1990 yılıda 2015 yılıa kadar yapıla lisasüstü tezleri (Yüksek Lisas ve Doktora) değerledirmesii yapmaktır. Çalışma, yüksek lisas ve doktora tezlerii icelemesie yöelik doküma aalizie dayalı itel bir araştırmadır. Araştırmaı evrei, Türkiye de eğitim deetimi alaıda yapıla yüksek lisas ve doktora tezleridir. Öreklem ise bu tezlerde YÖK Ulusal tez merkezide erişim izi ola ve Eğitim-Öğretim kategoriside yer ala 177 adet yüksek lisas tezi ve 21 adet doktora tezide oluşmaktadır. Değerledirmelerde ölçüt olarak Kırcaali-İftar ı (2005), Gay ve Airasia da (2000) uyarladığı, Sosyal Bilimler Araştırmalarıı Değerledirme Ölçütleride yararlaılmıştır. Elde edile bulgulara göre, lisasüstü tezleri sayıca fazla olduğu üiversiteler Yeditepe, Akara ve Abat İzzet Baysal Üiversiteleridir. Tezlerde çağdaş deetim ile rehberlik ve geliştirme gibi kouları diğer koulara göre daha yoğu çalışıldığı görülmektedir. Lisasüstü tezleri geçerlik ve güveirliğe ilişki verile bilgilerde bazı eksiklikleri olduğu tespit edilmiştir. Aahtar Kelimeler: Deetim, Eğitim Yöetimi, Eğitim Deetimi, Lisasüstü Tezler A Evaluatio of Graduate Theses o Supervisio i Turkey Abstract The purpose of this study is to evaluate graduate theses (Master ad Doctoral Theses) o educatioal supervisio field betwee 1990 ad 2015 i Turkey. The study is based o a qualitative review of master ad doctoral theses. Graduate theses were foud from the Coucil of Higher Educatio Thesis Ceter. For arrowig dow the sample from all theses i Turkey, Educatio-Istructio filter was selected for searchig theses o educatioal supervisio. Accordig to the search results 177 master theses ad 21 doctoral theses o educatioal supervisio were available i full text i the thesis database. The measures for Social Research (Gay & Airasia, 2000) were used for the study. Accordig to the results, Yeditepe Uiversity, Akara Uiversity ad Abat İzzet Baysal Uiversity have more graduate theses published o educatioal supervisio tha other uiversities i Turkey. Most preferred subjects of graduate theses are cotemporary supervisio, guidace ad developmet i educatioal supervisio. Fially, some of the researches have some lack of iformatio about validity ad reliability of the methods used. Keywords: Supervisio, Admiistratio, Supervisio, Graduate Theses. 1 Bu araştırmaı bir bölümü, 12-14 Kasım 2015 tarihide Muğla Sıtkı Koçma Üiversiteside gerçekleşe Felsefe, Eğitim ve Bilim Tarihi Sempozyumu da sözlü bildiri olarak suulmuştur.
GİRİŞ Üiversiteleri toplumsal işlevleri arasıda, bilimsel araştırma yapmak, bilgi üretmek, buları yaymak ve yei buluşlar ortaya çıkarmak gibi çalışmalar yer almaktadır. Üiversitelerdeki lisasüstü eğitim çalışmaları bilimsel bilgi üretimi bakımıda öemlidir. Bu bilimsel bilgileri icelemesi de icelee alada mevcut durumu değerledirilmesie olaak sağlar. Bu araştırmaı temelii oluştura deetim kavramı, kamu sektörüde veya tüzel kişiliği bulua kurumlarda yapılmakta ola işleri mevcut mevzuata (kau, tüzük, yöetmelik, geelge ve emirlere) uygu olarak yapılıp yapılmadığıı yetkili kişiler tarafıda deetlemesi sürecidir şeklide taımlamaktadır (Türkyılmaz, 1966). Bu taıma ek olarak, Taymaz a (2011) göre deetim, yapıla çalışmaları daha verimli hale getirilmelerii sağlamak içi ilgililere öerilerde bulumak, kurumlardaki persoele çalışmalarıda ve yetişmeleride rehberlik yolu ile yardımda bulumak gibi geiş bir hizmet alaıdır. Ayrıca, deetim sırasıda meydaa gele disipli ve yasa dışı olayları soruşturma ve icelemeleri yapılarak soucu ilgili birimlere bildirilme işi de gerçekleştirilir. Eğitimde deetim alayışı, yöetime ilişki yaklaşım ve kuramlara uygu olarak bir değişim ve gelişim göstermiş, dolayısıyla deetim kuramlarıı ortaya koyduğu ilke ve varsayımlara göre farklılaşa bakış açılarıa göre deetim taımları yapılagelmiştir. Bursalıoğlu a (2002) göre eğitim deetimi, öcede kararlaştırılmış eğitim ve öğretim amaçlarıı gerçekleşme derecesii bulmaya yarar. Böylece deetim eğitim sürecii e derece başarılı olduğuu ortaya çıkarır. Bu edele deetim eğitim sürecide oldukça öemli bir basamak olarak görülmektedir. Başara a (1994) göre eğitim deetimi de, eğitim faaliyetlerii amacıa uygu bir biçimde yürütülmesii sağlamak üzere ilgili mevzuat çerçeveside izleip değerledirilmesi sürecidir. Deetim sayeside okulları amaçlarıa e düzeyde ulaştığı belirleir. Okulu işleyişie ilişki bilgiler elde edilmede amaçları e düzeyde gerçekleştirildiği tespit edilemez. Eğitimde deetimi, örgüt açısıda zorulu olması, örgütü kedi varlığıı sürdürmeye kararlı oluşuu doğal bir soucudur. Bu durum da, örgütü girdilerii, süreci ve çıktıları plalı ve sürekli biçimde kotrol edilmesi ve değerledirilmesi ile olaaklıdır. Bu olgu, sürekli bir izleme, iceleme, değerledirme ve geliştirme etkiliğii kapsaya deetimi öem ve zorululuğuu göstermektedir (Aydı, 2013). Eğitim deetimi alaıda yapıla bilimsel araştırmalar, etkili deetim politikaları oluşturma ve uygulamada karşılaşıla problemlere çözüm üretmede öemli bir kayaktır. Bilimsel bilgii üretilip paylaşıldığı, merkezler üiversitelerdir. Bilgi üretme ve aktarma, gibi özellikleri ile üiversiteler toplumu etkileme gücüe sahiptirler. Üiversiteleri ürettiği yei bilgiler, gerçek hayatı tüm aşamalarıda etkili olabilir. Bu kurumlarda lisasüstü eğitim bilimsel bilgiyi üretmesi, paylaşması açısıda öemli görülmektedir. Lisasüstü eğitimii e öemli amacı bilimi gelişmesi içi araştırmalar yapmak ve kamuoyu ile paylaşmak olarak söyleebilir. Bu çalışmaı temelide, Türkiye de eğitim deetimi alaıda üretile lisasüstü tezlerde, gereke eğitim politikalarıı oluşturabilmek içi e derece bilimsel bilgi üretilip üretilmediğii icelemesi vardır. So yıllarda Milli Eğitim Bakalığıı eğitim deetimi politikasıda sık sık değişikliklere gittiği, hatta bu değişikliklerde eğitim deetimii etkisizleştirildiği gibi söylemleri eğitim topluluğuda kouşulabildiği görülmektedir. Buu bir edei olarak, eğitim deetimi alaıda yapıla lisasüstü tezleri eğitim deetimide oluşturula politikaları oluşturma süreçlerii etkileme düzeylerii sıırlı kalması düşüülebilir. Başka bir deyişle kuram ve uygulama arasıdaki açıklık, eğitim deetimi alaıda da görülebilmektedir. Bu edele bu çalışmaı temel amaçlarıda biri de Milli Eğitim Bakalığıı eğitim deetimi politikalarıı geliştirmesie ve değiştirmesie bilimsel olarak katkıda buluabilecek ola, eğitim deetimi alaıda yapıla lisasüstü tezleri irdelemesidir. Bu edele üiversiteleri yüksek lisas ve doktora düzeyideki eğitim deetimi programlarıı itelik açısıda icelemesi öem taşımaktadır. Çükü bu tür araştırmaları souçlarıı ve araştırmalar soucuda ortaya koa öerileri Milli Eğitim Bakalığıı deetim politikalarıa yö verebileceği düşüülmektedir. 39
Ala yazıa bakıldığıda bir bilim alaıa yöelik üretile lisasüstü tezleri icelediği çalışmaları oldukça fazla olduğu görülebilir. Eğitim Yöetimi, Teftişi, Plalaması ve Ekoomisi (EYTPE) alaıdaki lisasüstü tezleri iceleye araştırmalarla (Aydı ve Uysal, 2014; Erol ve Tüzel, 2012; Karadağ, 2009; Polat, 2010; Tatık ve Doğa, 2014; Uysal, 2013; Üstüer ve Cömert) birlikte özellikle eğitim deetimi alaıda üretile lisasüstü tezleri iceleye araştırmalar da (Aküzüm, 2012; Altıkurt, Demir, Akbaba ve Erol, 2010; Ergü, Recepoğlu, Küçük ve Oğuz, 2014; Kaar, 2004) bulumaktadır. Görüldüğü gibi eğitim deetimi alaıda üretile tezleri iceleyerek, mevcut durumu aydılatmak ve ileride yapılacak çalışmalara ışık tutmak amacıyla (Aydı ve Uysal, 2014) yapıla bazı araştırmalar bulumaktadır. Bu araştırmada da Türkiye de eğitim deetimi alaıda yapıla araştırmaları geel bir değerledirmesii yapmak amaçlamıştır. Altıkurt vd. ye (2010) göre özellikle so yıllarda, lisasüstü öğretim programlarıda hazırlaa tez çalışmalarıda icel bir artış görülmektedir. Acak icel boyutta yaşaa artışı itel olarak da değerledirilmesi gerekmektedir. Çükü bu çalışmalarda elde edile bilgi ve bulgular, acak belirli bir itelik düzeyie ulaştığıda kullaılabilir. Üstüer ve Cömert e (2008) göre EYTPE Bilim dalıda çalışa akademisyeleri alada yapıla çalışmalar hakkıda zama zama öz değerledirme yapmaları EYTPE Bilim dalıı belirlee amaçlar doğrultusuda işlemesie katkı sağlar. Bu düşücede hareketle, Türkiye de eğitim deetimi alaıda 1990 yılıda 2015 yılıa kadar yapıla lisasüstü tezleri (Yüksek lisas ve doktora) bir değerledirmesii yapmak amacıyla plalaa bu araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aramıştır: 1. Lisasüstü tezleri üiversitelere göre dağılımı asıldır? 2. Lisasüstü tezleri düzey, tür ve tarihlerie göre dağılımı asıldır? 3. Lisasüstü tezlere daışmalık yapa öğretim üyelerii uvalarıa göre dağılımı asıldır? 4. Lisasüstü tezlerde üzeride çalışıla koular, çalışma alaları, çalışma kousu ola elema ve çalışma grupları elerdir? 5. Lisasüstü tezleri başlıkları asıl ifade edilmiştir? 6. Lisasüstü tezleri amaçları ve alt amaçları asıl ifade edilmiştir? 7. Lisasüstü tezleri belirlee model/dese, yötem, öreklem/çalışma grubu, veri toplama aracı, geçerlik ve güveirliğe ilişki bilgi ve veri çözümleme tekiğie göre dağılımı asıldır? 8. Tezleri souç ve öerileri arasıdaki ilişki asıldır? YÖNTEM Araştırmaı Modeli 1990 ile 2015 yılları arasıda tamamlaa ve YÖK Ulusal Tez Merkezide erişime açık ola yüksek lisas ve doktora tezlerii icelemesie yöelik ola bu çalışma, tarama modelide tasarlamış betimsel bir araştırmadır. Bu doğrultuda araştırma, itel veri toplama yötemleride doküma aalizie dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Yıldırım ve Şimşek e (2011) göre doküma aalizi araştırılması hedeflee olgulara yöelik bilgi içere materyalleri aalizii kapsar. Bu yötem, itel araştırmalarda hem tek başıa hem diğer veri toplama yötemleriyle birlikte kullaılabilir. Evre ve Öreklem Araştırmaı evreii Türkiye de eğitim deetimi alaıda yapıla yüksek lisas ve doktora tezleri oluşturmaktadır. Çalışma kümesi ise bu tezlerde YÖK Ulusal Tez Merkezide erişim izi ola tezlerde oluşturulmuştur. Bu doğrultuda eğitim deetimi alaıda ve Eğitim-Öğretim kategoriside yer ala 177 adet yüksek lisas tezi ve 21 adet doktora tezi araştırmaı öreklemii oluşturmaktadır. 40
Verileri Toplaması ve Aalizi Araştırmada icelee tezlere YÖK Ulusal Tez Merkezii iteret sayfasıda ulaşılmıştır. Tezleri icelemeye alıabilmesi içi erişim izi ola tezler üzeride araştırma yapılmıştır. Tezler iteret sayfasıda taraırke Eğitim-Öğretim kategorisi altıda deetim, teftiş, müfettiş, deetme ve deetçi aahtar kelimeleri kullaılmıştır. İlk aşamada ulaşıla 203 adet lisasüstü tezi icelemesii ardıda 5 adet tezi eğitim deetimi kapsamıda ele alıamayacağıa karar verilmiştir. Souç olarak eğitim deetimi alaı ile ilgili olarak, 177 adet yüksek lisas ve 21 adet doktora tezi olmak üzere, toplam 198 adet tez araştırma kapsamıa alımıştır. Belirlee lisasüstü tezleri çözümlemeside içerik aalizi tekiği kullaılırke, elde edile verileri suulmasıda betimsel istatistikler (frekas ve yüzde) kullaılmıştır. Değerledirmelerde ölçüt olarak Kırcaali İftar ı (2005), Gay ve Airasia da (2000) uyarladığı, Sosyal Bilimler Araştırmalarıı Değerledirme Ölçütleri de yararlaılmıştır. Ağaoğlu, Ceyla, Kesim, Madde ve Altıkurt (2005) tarafıda da okul yöetimi ile ilgili lisasüstü tezleri icelemesi koulu araştırmada kullaıla ölçütler, araştırmaı amaçlarıı oluşturulmasıda ve bulguları suulmasıda temel oluştura ölçütlerdir. Değerledirmede esas alıa ölçütlere göre yüksek lisas ve doktora tezleri araştırmacılar tarafıda ayrı ayrı değerledirilmiştir. Veri girişide güveilirliği artırmak amacı ile değerledirmede görüş farklılıklarıı ortaya çıktığı araştırmalar, araştırmacılar tarafıda tartışmaya açılmıştır. Bu tartışmaı ardıda görüş birliğie varıla tezler icelemeye alımıştır. Ayrıca, tezleri icelemesi sırasıda da karşılaşıla bezer durumlar araştırmacılar tarafıda tartışılarak üzeride görüş birliğie varıla koularda değerledirmeler yapılmıştır. BULGULAR Bu bölümde araştırmaı alt amaçları doğrultusuda elde edile bulgular yer almaktadır. Eğitim deetimi alaıda yapıla lisasüstü tezleri üiversite, tür, tarih, düzey, daışma uvaları, araştırma kousu, araştırma başlığı, amaç, alt amaçlar, yötem (araştırma modeli, evre-öreklem, veri toplama aracı-tekiği ve çözümleme tekiği), souç ve öeriler başlıkları altıda icelemesi soucuda elde edile bulgulara sırasıyla yer verilmiştir. Aşağıda lisasüstü tezleri üiversitelere göre dağılımıı göstere Tablo 1 yer almaktadır. Lisasüstü Tezleri Üiversitelere Göre Dağılımıa İlişki Bulgular Tablo 1. Lisasüstü Tezleri Üiversitelere Göre Dağılımı* Üiversite Adı Yüksek Doktora Lisas Tezi Tezi Sayısı Yeditepe Üiversitesi 19-19 9.59 Akara Üiversitesi 13 5 18 9.10 Abat İzzet Baysal Üiversitesi 12 1 13 6.60 Dokuz Eylül Üiversitesi 9 3 12 6.10 Hacettepe Üiversitesi 8 2 10 5.05 Gazi Üiversitesi 8 1 9 4.54 Cumhuriyet Üiversitesi 8-8 4.05 Fırat Üiversitesi 7 1 8 4.05 Kırıkkale Üiversitesi 8-8 4.05 Marmara Üiversitesi 5 2 7 3.50 Selçuk Üiversitesi 6 1 7 3.50 Maltepe Üiversitesi 6-6 3.05 Çaakkale Osekiz Mart Üiversitesi 6-6 3.05 Akdeiz Üiversitesi 5-5 2.53 İöü Üiversitesi 3 2 5 2.53 Muğla Sıtkı Koçma Üiversitesi 5-5 2.53 Dicle Üiversitesi 4-4 2.02 Gaziosmapaşa Üiversitesi 4-4 2.02 Eskişehir Osmagazi Üiversitesi 3 1 4 2.02 41
Tablo 1. Devam Yıldız Tekik Üiversitesi 4-4 2.02 Gaziatep Üiversitesi 3-3 1.51 Sakarya Üiversitesi 3-3 1.51 Va Yüzücü Yıl Üiversitesi 3-3 1.51 Ada Mederes Üiversitesi 2-2 1.01 Aadolu Üiversitesi 2-2 1.01 Fatih Üiversitesi 2-2 1.01 Harra Üiversitesi 2-2 1.01 Niğde Üiversitesi 2-2 1.01 Orta Doğu Tekik Üiversitesi 1 1 2 1.01 Pamukkale Üiversitesi 2-2 1.01 *Toplamda 1 adet lisasüstü tezi buluduğu üiversitelere tabloda yer verilmemiştir. Tablo 1 de görüldüğü gibi 1990-2015 yılları arasıda eğitim deetimi alaıda araştırmacılar tarafıda ulaşılabile tezler arasıda e fazla lisasüstü tezi büyeside barıdıra üiversite Yeditepe Üiversitesidir (9.59). Akara Üiversiteside de (9.10) bu sayıya yakı lisasüstü tez yapılmıştır. Bu üiversiteleri ardıda Abat İzzet Baysal Üiversitesi (6.60) ve Dokuz Eylül Üiversitesi (6.10) gelmektedir. Tablo 1 de yer verilmeye 1 adet lisasüstü tezi buluduğu üiversiteler; Ahi Evre Üiversitesi, Atatürk Üiversitesi, Balıkesir Üiversitesi, Çukurova Üiversitesi, Dumlupıar Üiversitesi, Erciyes Üiversitesi, İstabul Üiversitesi, Kastamou Üiversitesi, Mevlaa Üiversitesi, Necmetti Erbaka Üiversitesi, Odokuz Mayıs Üiversitesi, Oka Üiversitesi ve Trakya üiversitesi olarak belirlemiştir. Atatürk Üiversitesi dışıdaki tüm lisasüstü tezler yüksek lisas tezidir. Bu tablou ardıda lisasüstü tezleri düzey, tür ve tarihlerie göre dağılımlarıı yer aldığı Tablo 2 suulmuştur. Lisasüstü Tezleri Düzey, Tür ve Tarihlerie Göre Dağılımıa İlişki Bulgular Tablo 2. Lisasüstü tezleri düzey, tür ve tarihlerie göre dağılımı Tez Düzeyi Yüksek lisas tezi 177 89.40 Doktora tezi 21 10.60 Tez Türü Betimsel 195 98.49 Kuramsal 3 1.51 1990-1995 2 1.01 1996-2000 18 9.10 Tez Tarihi 2001-2005 25 12.62 2006-2010 97 48.99 2011-2015 56 28.28 Tablo 2 de alaşılacağı üzere 1990-2015 yılları arasıda eğitim deetimi alaıda yapılmış yüksek lisas tez sayısı (=177/89.40) doktora tez sayısıda (=21/10.60) fazladır. Adı geçe tezleri 195 i (98.49) betimsel olarak sııfladırılırke, 3 (1.51) lisasüstü tez kuramsal olarak belirtilmektedir. So olarak tezleri tarihi icelediğide, 1990-1995 yılları arasıda 2 (1.01), 1996-2000 yılları arasıda 18 (9.10), 2001-2005 yılları arasıda 25 (12.62), 2006-2010 yılları arasıda 97 (48.99) ve 2011-2015 yılları arasıda 56 (28.28) lisasüstü tezi olduğu görülmektedir. Aşağıda lisasüstü tezlere daışmalık yapa öğretim üyelerii uvalarıa göre dağılımıı göstere Tablo 3 e yer verilmiştir. 42
Lisasüstü Tezlere Daışmalık Yapa Öğretim Üyelerii Uvalarıa Göre Dağılımıa İlişki Bulgular Tablo 3. Lisasüstü tezlere daışmalık yapa öğretim üyelerii uvaları Yardımcı Doçet 99 55.94 Profesör 52 29.38 Yüksek Lisas Doçet 19 10.74 Doktor 5 2.82 Profesör ve Doçet* 1 0.56 Profesör ve Yardımcı Doçet* 1 0.56 Profesör 12 57.15 Doktora Doçet 4 19.04 Yardımcı Doçet 5 23.81 *Belirtile tezler çift daışma ile yürütülmüştür. Tablo 3 te yer ala veriler icelediğide, 1990-2015 yılları arasıda eğitim deetimi alaıda yapıla yüksek lisas tezlerii e çok yardımcı doçetler (55.94) ve profesörler (29.38) tarafıda yöetildiği görülmektedir. Doçetleri (10.74) daışmalık yaptığı lisasüstü tez sayısı daha azdır. Doktora tezlerie bakıldığıda ise e çok profesörler (57.15) tarafıda daışmalık yapıldığı görülmektedir. Tablo 4 te lisasüstü tezleri koularıa göre dağılımlarıa ilişki verilere yer verilmiştir. Lisasüstü Tezleri Koularıa Göre Dağılımıa İlişki Bulgular Tablo 4. Lisasüstü tezleri koulara göre dağılımı Çağdaş Deetim 30 15.16 Rehberlik ve Geliştirme 28 14.15 Deetim Sistemi ve Geel Deetim 26 13.14 Müfettişleri Yeterlikleri 22 11.12 Deetimde Sorular 15 7.58 Ders Deetimi 15 7.58 Karşılaştırmalı Çalışmalar 11 5.56 Müfettişleri Görüşleri 9 4.54 Müfettişleri Rol ve Görevleri 8 4.05 Araştırıla Koular Kurum Deetimi 7 3.50 Deetimde Etik 5 2.53 Deetim Çalışmalarıı Aalizi 4 2.02 Deetimde Soruşturma 4 2.02 Yöetici Deetimi 4 2.02 Deetimde Araştırma 3 1.51 Müfettiş Yetiştirme 3 1.51 Müfettişleri Geliştirilmesi 2 1.01 Deetim Tarihi 1 0.50 Biyografi 1 0.50 İlköğretim 129 65.15 İlköğretim ve Ortaöğretim 34 17.18 İlkokul, Ortaokul ve Lise 8 4.05 Ortaöğretim 6 3.05 Yükseköğretim 4 2.02 Çalışma Alaı Okul Öcesi 3 1.51 İlkokul 3 1.51 İlkokul ve Ortaokul 3 1.51 Ortaokul 3 1.51 MEB 3 1.51 Okul Öcesi, İlkokul ve Ortaokul 1 0.50 Ortaokul ve Lise 1 0.50 43
Tablo 4. Devam Çalışma Kousu Ola Elema Çalışma Grubu İlköğretim Müfettişleri 109 55.07 Geel (Müfettişlik Mesleği) 63 31.83 Okul Müdürleri 14 7.07 İlköğretim ve Bakalık Müfettişleri 7 3.50 Bakalık Müfettişleri 5 2.53 Öğretme 60 30.30 Müfettiş 40 20.20 Müfettiş, Yöetici ve Öğretme 22 11.12 Müfettiş ve Öğretme 20 10.10 Yöetici ve Öğretme 18 9.10 Çalışma Grubu Yok 17 8.58 Yöetici 10 5.05 Müfettiş ve Yöetici 8 4.05 Öğretme ve Öğreci 1 0.50 Öğretme, Öğreci ve Veli 1 0.50 Yöetici, Öğretme ve Öğreci 1 0.50 Tablo 4 icelediğide 1990-2015 yılları arasıda eğitim deetimi üzerie yapıla lisasüstü tezleri e çok Çağdaş Deetim (15.16), Rehberlik ve Geliştirme (14.15), Deetim Sistemi ve Geel Deetim (13.14) ve Müfettişleri Yeterlikleri (11.12) koularıa yoğulaştığı görülmektedir. Tezleri hagi deetim alaıı ele aldığıa ilişki verilere göre, ilköğretim (65.15) kademesi e çok icelee deetim alaı olmuştur. İlköğretim ve ortaöğretim (17.18) kademelerii birlikte iceleye lisasüstü tezlerde sayıca fazladır. Lisasüstü tezlerde hagi müfettişleri ele alıdığıa bakıldığıda ise, e çok ilköğretim müfettişlerii (55.07) üzerie araştırma yapıldığı görülmektedir. Ardıda geel olarak eğitim deetimi sistemi içide yer ala tüm müfettişleri (31.83) iceleye çalışmalar bulumaktadır. So olarak lisasüstü tezleri çalışma grupları e çok öğretmeler (30.30) ve müfettişler (20.20) olmuştur. Müfettiş, yöetici ve öğretme (11.12) ile müfettiş ve öğretmeleri (10.10) birlikte ele ala lisasüstü çalışmalar da bulumaktadır. Tablo 5 te lisasüstü tezleri araştırma başlıklarıa göre icelemesi soucu elde edile bulgular suulmuştur. Lisasüstü Tezleri Başlıklarıa İlişki Bulgular Tablo 5. Lisasüstü tezleri araştırma başlığıa ilişki veriler Araştırma Başlığı (Yük. Lis.) (Doktora) Araştırma başlığıda amaç kısaca İfade edilmiş 169 95.48 21 100 İfade edilmemiş 8 4.52 0 0 Araştırma başlığıda değişkeler ya Belirtilmiş 121 68.36 9 42.86 da kategorileri Belirtilmemiş 56 31.64 12 57.14 Araştırma başlığıda gereksiz terim Kaçıılmış 159 89.83 20 95.24 ya da deyimde Kaçıılmamış 18 10.17 1 4.76 Tablo 5 e göre 1990-2015 yılları arasıda eğitim deetimi alaıda yapılmış yüksek lisas tezlerii çoğuda araştırma başlığıda amaç kısaca ifade edilmiştir (=169/95.48). Doktora tezlerii ise tamamıı araştırma başlığıda amaç kısaca yer almaktadır (=21). Öte yada yüksek lisas tezlerii 121 i (68.36) araştırma başlığıda değişkeler ya da kategoriler belirtilirke, 56 sıı (31.64) araştırma başlığıda değişke ya da kategori belirtilmemiştir. Doktora tezlerii araştırma başlığıda 42.86 (=9) oraıda değişke ya da kategoriler yer alırke, 57.14 üde (=12) değişke ya da kategoriler belirtilmemiştir. So olarak araştırma başlığıda gereksiz terim ya da deyimde kaçıa yüksek lisas (=159/89.83) ve doktora (=12/57.14) tezlerii çoğulukta 44
olduğu görülmektedir. Aşağıda yer ala Tablo 6 da lisasüstü tezleri amaçlarıa ilişki bulgulara yer verilmiştir. Lisasüstü Tezleri Amaçlarıa ve Alt Amaçlarıa İlişki Bulgular Tablo 6. Lisasüstü tezleri amacıa ilişki veriler Amaç (Yük. Lis.) (Doktora) Araştırmaı amacı Belirtilmiş 176 99.43 20 95.24 Belirtilmemiş 1 0.57 1 4.76 Amaç ifadesi değişkeleri Yasıtıyor 166 94.32 19 95.00 Yasıtmıyor 10 5.68 1 5.00 Alt Amaçlar Araştırmaı alt amacı Var 164 92.65 20 95.24 Yok 13 7.35 1 4.76 Alt amaçlar amaçla İlişkili 160 97.56 20 100.00 İlişkili Değil 4 2.44 - - Her bir alt amaç, kouu bir Ele alıyor 149 90.85 19 95.00 boyutuu Ele almıyor 15 9.15 1 5.00 1990-2015 yılları arasıda eğitim deetimi alaıda yapıla yüksek lisas (=176/99.43) ve doktora tezlerii (=20/95.23) eredeyse tamamıda araştırmaı amacı belirtilmiştir. Bu amaçları araştırmaı değişkelerii yasıtma oraı ise yüksek lisas tezleride 94.32 (=10), doktora tezleride 95 (=19) olarak görülmektedir. Diğer yada yüksek lisas tezlerii 92.65 i (=13) alt amaçlara sahipke, doktora tezleride bu ora 95.23 tür (=20). Bu alt amaçları yüksek lisas tezleride 97.56 sı (=160) araştırmaı geel amacı ile ilişkilidir. Doktora da ise tamamı (=20) araştırmaı geel amacı ile ilişkilidir. Alt amaçları her birii araştırma kousuu bir boyutuu ele almasıa ilişki verilere bakıldığıda ise bu oraı yüksek lisas tezleride 90.85 (=145), doktora tezleride ise 95 (=19) olduğu görülmektedir. Lisasüstü tezleri yötemie ilişki bulguları yer aldığı Tablo 7 aşağıda suulmuştur. Lisasüstü Tezleri Yötemie İlişki Bulgular Tablo 7. Lisasüstü tezleri yötemie ilişki veriler Araştırma Yötemi (Yük. Lis.) (Doktora) Araştırmaı Belirtilmiş 175 98.87 20 95.24 modeli Belirtilmemiş 2 1.13 1 4.76 Kullaıla Nicel 136 76.84 14 66.66 verilere göre Nitel 33 18.64 5 23.80 araştırma Nicel ve Nitel (Karma) 8 4.52 2 9.54 yötemi Araştırmada kullaıla veri toplama tekiği ve araçları Araştırmaı evrei Aket/Ölçek 137 77.40 13 61.90 Doküma 17 9.60 3 14.29 Görüşme 15 8.48 - - Aket/Ölçek ve Görüşme 8 4.52 1 4.76 Doküma ve Görüşme - - 3 14.29 Aket/Ölçek, Görüşme ve Doküma - - 1 4.76 Evre Belirtilmiş 154 87.00 17 80.95 Evre üzeride çalışılmamış 23 13.00 4 19.05 45
Tablo 7. Devam Öreklem Belirtilmiş 143 80.80 17 80.95 Araştırmaı Öreklem üzeride çalışılmamış 33 18.64 3 14.29 öreklemi Belirtilmemiş 1 0.56 1 4.76 Geçerlik ve Güveirlik Verilmiş 120 67.80 15 71.43 Araştırmada Verilmemiş 41 23.16 6 28.57 geçerliğe ilişki bilgi Geçerlik gerektirecek bir ölçme aracı 16 9.04 - - Araştırmada güveirliğe ilişki bilgi Araştırmada kullaıla çözümleme tekiği kullaılmamış Verilmiş 130 73.45 15 71.43 Verilmemiş 31 17.51 6 28.57 Güveirlik gerektirecek bir ölçme aracı 16 9.04 - - kullaılmamış Çözümleme Tekiği Parametrik 113 63.85 8 38.10 İstatistik kullaılmamış 33 18.64 5 23.81 Parametrik Olmaya 10 5.65 5 23.81 Parametrik ve Parametrik Olmaya 10 5.65 2 9.52 Belirtilmemiş ama araştırmada çıkartılabiliyor (Parametrik) 8 4.52 1 4.76 Belirtilmemiş ama araştırmada çıkartılabiliyor (Parametrik Olmaya) 2 1.13 - - Belirtilmemiş 1 0.56 - - Tablo 7 icelediğide, 1990-2015 yılları arasıda eğitim deetimi alaıda yapılmış yüksek lisas tezlerii araştırma modellerii 98.87 (=175) oraıda belirtildiği görülmektedir. Doktorada bu ora 95.23 tür (=20). Araştırmaları büyük bir çoğuluğuu icel araştırma yötemi (=136/75.77 ve =14/66.66) kullaılarak gerçekleştirildiği de göze çarpmaktadır. Yüksek lisas tezlerii 77.40 ıda (=137) veri toplama aracı olarak aket ya da ölçek kullaılmıştır. Doktora tezleride aket/ölçek kullama oraı 61.90 dır (=13). Evre üzeride çalışa araştırmaları tamamıda evre belirtilirke (=154/87 ve =80.95), evre üzeride çalışılmamış lisasüstü tezler de (=23/13 ve =4/19.05) yer almaktadır. Yüksek lisas tezlerii 80.80 ide (=143) ve doktora tezlerii 80.95 ide (=17) öreklem belirtilmiştir. Verileri toplamasıda geçerliğe ilişki bilgi vere lisasüstü tezler çoğulukta (=120/67.80 ve =15/71.43) olsa da, 41 adet yüksek lisas tezi (24.24) ve 6 adet doktora tezide (28.57) geçerliğe ilişki bilgi verilmemiştir. Buula birlikte güveirliğe ilişki bilgi vere yüksek lisas tezi sayısı 130 (73.45) ike, doktora tezi sayısı 15 tir (71.43). Güveirliğe ilişki bilgi vermeye yüksek lisas tez sayısı da 31 (17.51) olarak belirlemiştir. So olarak lisasüstü tezlerde elde edile verileri çözümlemeside e çok parametrik (=113/63.85 ve =8/38.10) çözümleme tekikleri kullaılmaktadır. Öte yada toplam 38 adet itel araştırmada (19.18) verileri çözümlemesi içi istatistik kullaılmamıştır. Araştırmaı so bulgularıı yer aldığı Tablo 8 de lisasüstü tezleri souç ve öerilerie ilişki veriler yer almaktadır. Lisasüstü Tezleri Souç ve Öerilerie İlişki Bulgular Tablo 8. Lisasüstü tezleri souç ve öerilerie ilişki veriler Souçlar (Yük. Lis.) (Doktora) Araştırmaı souç bölümü Var 177 100.0 21 100.00 Örtüşüyor 173 97.74 21 100.00 Araştırma souçları amaçlarla Örtüşmüyor 4 2.26-46
Tablo 8. Devam Öeriler Araştırmaı öeriler bölümü Araştırma öerileri souçlarla Uygulamaya yöelik öerilerde Araştırmacılara yöelik öerilerde Var 175 98.87 20 95.24 Yok 2 1.13 1 4.76 Örtüşüyor 153 87.43 19 95.00 Örtüşmüyor 22 12.57 1 5.00 Buluulmuş 171 97.71 20 100.00 Buluulmamış 4 2.29 - - Buluulmuş 148 84.57 12 60.00 Buluulmamış 27 15.43 8 40.00 Tablo 8 e bakıldığıda 1990-2015 yılları arasıda eğitim deetimi alaıda yapıla tüm lisasüstü tezlerde (=198) souç bölümüü yer aldığı görülmektedir. Doktora tezleride bu souç bölümlerii tamamı (=21) araştırma amaçlarıyla örtüşürke, yüksek lisasta 97.74 lük bir orala souçlar (=173) araştırmaı amaçlarıyla örtüşmektedir. Buula birlikte araştırmaları öeriler bölümüü çoğulukla (=175/98.87 ve =20/95.23) buluduğu görülmektedir. Öerileri souçlarla örtüşme oraı yüksek lisasta 87.43, doktorada 95 olarak belirlemiştir. Uygulamaya yöelik öeriler hem yüksek lisas (=191/97.95) hem de doktorada (=100/100) sayıca fazla ike, araştırmacılara yöelik öerilere daha az (=27/15.43 ve =8/40) yer verilmiştir. SONUÇ ve TARTIŞMA Bu araştırmada 1990 ve 2015 yılları arasıda eğitim deetimi alaıda yapıla lisasüstü tezleri icelemesi amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusuda ulaşılabile tezler üzeride aalizler gerçekleştirilmiştir. Tezleri icelemesi soucu ulaşıla souçlara aşağıda değiilmiştir. Lisasüstü tezleri üiversitelere göre dağılımıa bakıldığıda Yeditepe Üiversitesii e üst sırada olduğu görülmektedir. Yeditepe Üiversitesii ardıda Akara Üiversitesi e çok lisasüstü tez çıkara üiversite olarak görülmektedir. Aküzüm (2012), Altıkurt vd. (2010) eğitim deetimi lisasüstü tezleri üzerie yaptıkları çalışmada da Akara Üiversitesi e fazla tez ürete üiversite olarak görülmektedir. Sadece Ergü vd. i (2014) yapmış olduğu araştırmada Gazi Üiversitesi eğitim deetimi alaıda e çok tezi buluduğu üiversitedir. Eğitim deetimide lisasüstü tezlerde Gazi Üiversitesii ardıda yie Akara Üiversitesi gelmektedir. Görüldüğü gibi eğitim deetimi alaıda Yeditepe Üiversitesi so yıllarda tez sayısıda bir artış göstermiştir. Akara Üiversitesi ise hale eğitim deetimide yapıla doktora tezi sayısıda e üst sırada yer almaktadır. Bazı araştırmalarda da (Aydı ve Uysal, 2014; Uysal 2013) Akara Üiversitesi e çok doktora tezii üretildiği üiversitedir. Burada Akara Üiversiteside ilk eğitim fakültesie sahip olması ve bu köklü fakültei 1982 yılıda bu yaa Eğitim Bilimleri Fakültesi olarak hizmet vermesi bir etke olarak düşüülebilir (AÜEBF, 2016). Eğitim deetimi alaıda yüksek lisas tezi doktora tezie orala oldukça fazladır. Bu bulguyu destekler itelikte Aküzüm (2012), Altıkurt vd. (2010), Ergü vd. (2014) ve Kaar da (2004) eğitim deetimi alaıda lisasüstü tezleri çoğuluğuu yüksek lisas tezi olduğuu belirtmektedir. Eğitim deetimi alaıda doktora programlarıı yüksek lisas programlarıa orala az olmasıı bu durumu yarattığı söyleebilir. Lisasüstü tezleri türlerie bakıldığıda ise betimsel tezleri büyük orada fazla olduğu görülebilir. Burada kuramsal tezleri eğitim deetimide tercih edilmediği görülmektedir. Bazı araştırmalar da (Aküzüm, 2012; Altıkurt vd., 2010; Aydı ve Uysal, 2014; Erol ve Tüzel, 2012; Polat, 2010; Uysal, 2013) lisasüstü tezlerde betimsel tezleri deeysel ve kuramsal tezlere orala daha çok tercih edildiğii belirtmektedir. Buula birlikte lisasüstü tezleri 2006-2010 yılları arasıda diğer yıllara orala sayıca fazla olduğu görülmektedir. Bu bulguu da ala yazıda ulaşıla araştırmalarla 47
(Aküzüm, 2012; Altıkurt vd., 2010; Aydı ve Uysal, 2014; Ergü vd., 2014) bezerlik gösterdiği belirlemiştir. Hatta Karadağ ı (2009) yapmış olduğu araştırmada, eğitim bilimleri alaıda 2005-2007 yılları arasıda yapılmış doktora tezleride icelemeye alıa tezleri oraı 93 tür. Bu yıllarda eğitim yöetimie ola eğilimleri artmasıı bu soucu doğurduğu söyleebilir. Türkiye de özellikle 2000 li yıllarda sora eğitim deetimi alaıda yapıla çalışmalarda fark edilir bir artış gerçekleşmiştir. Eğitim deetimide yüksek lisas tezlerii e çok yardımcı doçetler tarafıda yöetildiği görülmektedir. Ergü vd. (2014) ile Üstüer ve Cömert i (2008) araştırmaları bu bulguyu destekler iteliktedir. Eğitim deetimi alaıda yardımcı doçet sayısıı profesörlerde fazla olması edeiyle böyle bir durum ortaya çıkmış olabilir. Doktora tezleride ise yardımcı doçetleri oraı düşerke profesörleri oraıı arttığı gözlemlemektedir. Ala yazıda da (Karadağ, 2009) doktora tezleride profesörleri daışmalık yaptığı tez sayısıı daha fazla olduğuu görmek mümküdür. Lisasüstü tezleri üzeride durduğu koulara bakıldığıda ise Çağdaş Deetim, Rehberlik ve Geliştirme gibi kouları e çok çalışıla koular olduğu görülmektedir. Altıkurt vd. ye (2010) göre ders deetimi ve deetçi yeterlikleri gibi koularla birlikte, rehberlik ve geliştirme eğitim deetimide e çok araştırıla koular arasıdadır. Çağdaş deetim o yıllarda daha az araştırıla bir kou gibi görümektedir. Bu oktada eğitim deetimi alaıda çağdaş yaklaşım arayışlarıı olduğu ve eğitim deetimide yapıla değişiklikleri üiversitelerce de takip edildiği gibi bir kaıya varılabilir. Eğitim deetimide çağdaş deetimi merak uyadıra bir özelliğii olduğuu söylemek mümküdür. Acak araştırmaı bulguları doğrultusuda, eğitim deetimi alaıda araştırmacıları bezer koulara eğildikleri ve bu edele farklı kou başlıklarıa pek yöelmedikleri soucua varılmıştır. Burada Aydı ve Uysal (2014) ile Uysal da (2013), Türkiye de EYTPE Bilim dalıda kou açısıda özgü araştırmaları sıırlı olduğuu belirtmektedir. Lisasüstü tezlerde çalışma alaı olarak geellikle ilköğretimi tercih edildiği görülmektedir. Tatık ve Doğa a (2014) göre Marmara Üiversitesi EYTPE Bilim dalıdaki yüksek lisas tezlerii 40 a yakıı ilköğretimde uygulaırke, Polat a göre (2010) EYTPE alaıdaki tüm lisasüstü tezleri yaklaşık 41 i ilköğretimde yapılmaktadır. Altıkurt vd. ye (2010) göre ise eğitim deetimi alaıda ilköğretimi çalışma alaı olarak belirleyeleri oraı 89 civarıdadır. Bu durum ilköğretimi sorularıyla daha çok ilgileildiğie ilişki bir algı yaratsa da, ilköğretim müfettişlerie ulaşmaı diğer müfettiş türlerie ulaşmakta daha rahat olduğu çıkarımıı yapılmasıa da yol açabilir. İcelee tezleri bir kısmı da, ilköğretim ve ortaöğretimi birlikte ele almaktadır. Burada eğitim deetimii daha bütücül ele ala çalışma sayısıı az olduğu soucua varılabilir. Eğitim deetimii aktif rol sahibi kişileri müfettişler olmasıa rağme, deetim araştırmaları öğretmeler üzerie daha çok yoğulaşmıştır. EYTPE Bilim dalıda ve eğitim deetimi alaıda yapıla araştırmaları çoğulukla öğretmeler aracılığıyla yapıldığıı göstere araştırmalar (Aküzüm, 2012; Polat, 2010; Tatık ve Doğa, 2014) bulumaktadır. Acak bu bulguu aksie, eğitim deetimi alaıda daha çok müfettişler aracılığıyla lisasüstü tezleri yapıldığıı belirteler de mevcuttur (Altıkurt vd., 2010). Öğretmeleri kolay ulaşılabilir öreklem olması buu edeleride biri olabilir. Öte yada müfettişleri görevleri gereği sürekli hareket halide olmaları olara ulaşmayı biraz daha zor hale getirebilmektedir. Bu edele müfettişleri çalışma grubu olarak daha az tercih edildiği söyleebilir. Ayı zamada lisasüstü tezleri çoğulukla icel yötem kullaıla betimsel çalışmalar olması ve itel yötemi kullaıldığı araştırmaları az olması gibi edelerde dolayı bu durum ortaya çıkmış olabilir. Bir ilde çalışa müfettişleri sayısıı az olması çalışma grubu içi uygu olmayabilir. Lisasüstü tezleri bazılarıda araştırma başlığıda değişke ya da kategorileri belirtilmediği görülmektedir. EYTPE Bilim dalıda üretile tezleri bazılarıda bu durumu görüldüğü söyleebilir. Öreği Erol ve Tüzel e (2012) göre 1986-2010 yıllarıda EYTPE Bilim dalıda tamamlamış doktora tezlerii 73 üü başlığıda araştırmaı amacı kısaca ifade edilmiştir. Bu durum araştırma başlıklarıı daha geiş ifadelerle belirte tezleri olduğu alamıa gelmektedir. Başlıkta değişkeleri olması durumu tartışılabilir. Araştırma başlığı buları içermeli midir? Yoksa daha geiş ifadelerle okuyucuyu kedie çekebilmek adıa araştırmaı bir ölçüde reklamı gibi mi olmalıdır? Bu sorulara burada yaıt vermek güç olabilir. Acak bu araştırma kapsamıda icelee doktora 48
tezleride araştırma başlığıda değişke ya da kategori belirtilmesi yerie, daha geel ifadeleri tercih edildiği görülebilir. Lisasüstü tezleri amaçları ve alt amaçları ile ilgili kayda değer bir bilgi eksikliğii olmadığı belirlemiştir. Çok az sayıda tezde araştırmaı amaçları ve alt amaçları belirtilmemiş ya da aralarıda uyuşmazlık bulumaktadır. Bu bulguu ala yazıda ulaşıla araştırmalarla (Altıkurt vd., 2010; Erol ve Tüzel, 2012; Polat, 2010) bezerlik gösterdiği belirtilebilir. Tezlerde geel olarak araştırma amaçları ve alt amaçları ifade edilmektedir. İfade edile alt amaçlarda çoğulukla geel amaçlarla örtüşmektedir. Bu durum hem yüksek lisas hem de doktora tezleri içi geçerlidir. Eğitim deetimide hem yüksek lisas, hem de doktora tezleride daha çok icel araştırma yötemii beimsediği görülmektedir. Bu bulgu birçok araştırma (Aküzüm, 2012; Altıkurt vd., 2010; Aydı ve Uysal, 2014; Ergü vd., 2014; Erol ve Tüzel, 2012; Polat, 2010; Uysal, 2013; Üstüer ve Cömert, 2008) ile tutarlılık göstermektedir. Nitel araştırma yötemii beimseye araştırmalar sayıca azdır. Her iki yötemide kullaıldığı karma yötem araştırmalarıı sayısı ise oldukça düşük bulumuştur. Ala yazıda erişile araştırmalarda, yalızca Tatık ve Doğa ı (2014) araştırmasıda yüksek lisas tezleride itel araştırma yötemlerii daha çok tercih edildiği belirtilmektedir. Acak bu araştırmada yalızca Marmara Üiversiteside Eğitim Yöetimi ve Deetimi alaıda tamamlaa yüksek lisas tezleri icelediği içi bu durum ortaya çıkmış olabilir. Tezlerde geel olarak geçerli ve güveilir bir ölçme aracı kullaılmıştır. Bu bulguyu destekler itelikte araştırmalara (Aydı ve Uysal, 2014; Erol ve Tüzel, 2012; Polat, 2010; Tatık ve Doğa, 2014; Uysal, 2013) göre lisasüstü tezlerde aket ya da ölçek e çok kullaıla veri toplama araçlarıdadır. Buula birlikte toplaa verileri aalizide ise, geel olarak parametrik testler kullaıldığı tespit edilmiştir. Hem yüksek lisas, hem doktora tezlerii eredeyse ¼ üü geçerliğe ilişki bilgi verme kousuda eksik olduğu soucua varılmıştır. Tezlerde araştırmaı geçerliğie ilişki bilgi verilmesi gerekirke, böyle bir bilgiye rastlamamıştır. Bu sayı güveirliğe ilişki bilgileri verildiği lisasüstü tezlerde düşmektedir acak yie de güveirliğe ilişki bilgileri verilmediği yüksek lisas ve doktora tezlerii buluduğu görülmektedir. Ayı şekilde Erol ve Tüzel de (2012) EYTPE Bilim dalıda üretile doktora tezleride geçerlik ve güveirliğe ilişki bilgileri verilmesi kousuda bazı soruları olduğuu belirtmektedir. Olara göre tezleri yaklaşık 59 uda geçerlik, yaklaşık 66 sıda güveirlik ile ilişkili bilgiler yer almamaktadır. Polat a (2010) göre ise EYTPE Bilim dalıda yapılmış lisasüstü tezleri yalızca 71 ide geçerlik ve güveirliğe ilişki bilgiler suulmuştur. Bu veriler araştırmada elde edile bulguları desteklemektedir. Lisasüstü tezleri büyük bir çoğuluğuda souç bölümü yer almaktadır. Souç bölümü ile bağlatılı olarak öerilere de çoğulukla yer verilmiştir. Acak yüksek lisas tezlerii bir kısmıda verile öeriler araştırmaı souçları ile uyuşmamaktadır. Buula birlikte lisasüstü tezleri yie büyük bir çoğuluğuda uygulamaya yöelik öerilere yer verilmiştir. Acak hem yüksek lisas, hem de doktora tezlerii öemli bir kısmıda araştırmacılara yöelik öerilere yer verilmemiştir. Altıkurt vd. (2010) ile Erol ve Tüzel i (2012) belirttikleri gibi, EYTPE Bilim dalıda ve eğitim deetimi alaıda tamamlaa lisasüstü tezleri heme hepside souç bölümü yer almaktadır. ÖNERİLER Yukarıda belirtile souçlar doğrultusuda bazı öerilere yer verilebilir. İlk olarak eğitim deetimi alaıda yapıla lisasüstü tezleri sayısı artırılmalıdır. Eğitim deetimi üzerie yapıla araştırmaları sayısıı, Eğitim yöetimi üzerie yapıla araştırmalarla kıyasladığıda oldukça düşük bir oraa sahip olduğu görülebilir. Yapılacak bu araştırmalara, müfettiş - yöetici ilişkileri, müfettişleri bilgi tekolojileride faydalama ve kullama düzeyleri, müfettişleri hukuk bilgisi düzeyleri, hizmet içi eğitimde faydalama düzeyleri ve so 10 yıl içeriside müfettiş yeterlikleride meydaa gele gelişmeler-değişiklikler gibi koular dâhil edilebilir. 49
Araştırma bulgularıa göre diğer kou başlıklarıa göre daha az çalışma yapıldığı görüle deetim soruları, yöetici deetimi, deetçi yetiştirme, rehberlik-geliştirme, deetimde araştırma, deetçi yeterlilikleri, deetimde etik, karşılaştırmalı çalışmalar, deetim çalışmalarıı aalizi gibi alalardaki çalışmalara öcelik verilebilir. Eğitim deetimide lisasüstü tez hazırlayacak araştırmacıları bu alalara yöelmesii yararlı olacağı düşüülmektedir. Bazı icel araştırmalarda kullaıla istatistik yötemlerii yeterli olarak ifade edilmediği görülmüştür. Bu edele bu tür araştırmalarda kullaıla istatistik yötemlerii daha açıkça ifade edilmesi uygu olabilir. Ayı zamada araştırmaları geçerlik ve güveirliklerie ilişki bilgileri verilmesie de öze gösterilebilir. Bu sayede yapıla araştırmalar okuyucular tarafıda daha et alaşılabilir. Araştırmaları öeriler kısmıda ise, araştırmacılara yöelik öerilere ağırlık verilmesi uygu olabilir. Ayrıca araştırmacılar icel çalışmalar yerie daha çok itel çalışmalara yöelebilir. Hatta karma yötemleri kullaıldığı araştırmalar deetim alaıa daha çok katkı sağlayabilir. Buula birlikte araştırmalarda veri toplarke çeşitli öğretim kademelerideki öğrecileri, velileri, üiversitelerdeki öğretim elemalarıı görüşleri birlikte alıarak daha bütücül çalışmalar yaratılabilir. Bu araştırmaya bezer şekilde belirli yıl aralıklarıyla çalışmalar yapılarak, yapıla tezleri iteliği ve iceliği araştırılabilir ya da yüksek lisas ve doktora düzeyide tezler ayrı ayrı iceleerek, geiş kapsamlı souçlara ulaşılabilir. KAYNAKÇA Ağaoğlu, E., Ceyla, M., Kesim. E., Madde, T. ve Altıkurt, Y. (2005). Okul yöetimi ile ilgili lisasüstü tezleri icelemesi. II. Lisasüstü Eğitim Sempozyumu, İstabul: Marmara Üiversitesi, 26-28 Ekim. Aküzüm, C. (2012). Türkiye de ilköğretim okullarıda eğitim deetimi: bir meta-setez çalışması. (Yayımlamamış Doktora Tezi). Elazığ: Fırat Üiversitesi, Eğitim Bilimleri Estitüsü. Altıkurt, Y., Demir, S., Akbaba Dağ, S. ve Erol, E. (2010). Türkiye de eğitim deetimi alaıda yapıla lisasüstü tezleri değerledirilmesi. II. Uluslararası Katılımlı Eğitim Deetimi Kogresi, Kütahya: Dumlupıar Üiversitesi, 23-25 Hazira. Aydı M. (2013). Çağdaş eğitim deetimi. 7. Baskı, Akara: Hatipoğlu Yayıları. Aydı, A. ve Uysal, Ş. (2014). Türkiye de eğitim yöetimi teftişi plalaması ve ekoomisi alaıdaki doktora tezlerii icelemesi. Abat İzzet Baysal Üiversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 177-201. Başara, İ. E. (1994). Eğitim yöetimi. Akara. Kadıoğlu Matbaası. Bursalıoğlu, Z.(2002). Okul yöetimide yei yapı ve davraış. Akara: Pegem Akademi. Ergü, M., Recepoğlu, E., Küçük, Z. A. ve Oğuz, K. (2014). Türkiye deki üiversitelerde eğitim deetimi alaıda yapıla lisasüstü tezleri çeşitli değişkelere göre icelemesi. Kastamou Eğitim Dergisi, 22(1), 25-40. Erol, E. ve Tüzel E. (2012). Türkiye de eğitim yöetimi teftişi plalaması ve ekoomisi aabilim dalı doktora programlarıda tamamlaa tezleri eğitim sosyolojisi kapsamıda değerledirilmesi. I. Uluslararası Eğitim Sosyolojisi Sempozyumu, Akara: Akara Üiversitesi, 10-11 Mayıs. Gay, L. R. ve Airasia, P. (2000). research: competecies for aalysis ad applicatios. Merrill Pretice Hall. Kaar, H. M. (2004). Üiversitelerde eğitim deetimi alaıda yapılmış lisasüstü tezleri MEB de yararlaılma düzeyie ilişki müfettiş görüşleri (Yayımlamamış Yüksek Lisas Tezi). Sakarya: Sakarya Üiversitesi, Sosyal Bilimler Estitüsü. 50
Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alaıda yapılmış doktora tezlerii tematik açıda icelemesi. Ahi Evra Üiversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87. Kırcaali-İftar, G. (2005). Sosyal bilimler araştırmalarıı değerledirme ölçütleri. Yayımlamamış Araştırma Raporu, Eskişehir. Polat, G. (2010). Eğitim yöetimi ve deetimi aabilim dalıda yapılmış lisasüstü tez çalışmalarıı icelemesi (Yayımlamamış Yüksek Lisas Tezi). İstabul: Maltepe Üiversitesi, Sosyal Bilimler Estitüsü. Tatık, R. Ş. ve Doğa, S. (2014). Marmara üiversitesi eğitim yöetimi ve deetimi alaıdaki yüksek lisas tezlerii icelemesi. The Joural of Academiz Social Sciece Studies, 25(1), 399-410. Taymaz, H. (2011). Eğitim sistemide teftiş: kavramlar, ilkeler, yötemler. 8. Baskı, Akara: Pegem Akademi. Türkyılmaz, Ş. (1966). Teftiş Tekiği. Akara: Gazi Eğitim Estitüsü Pedagoji Bölümü, Teksir. Uysal, Ş. (2013). Türkiye de eğitim yöetimi teftişi plalaması ve ekoomisi alaıdaki doktora tezlerii icelemesi (Yayımlamamış Doktora Tezi). Eskişehir: Eskişehir Osmagazi Üiversitesi, Eğitim Bilimleri Estitüsü. Üstüer, M. ve Cömert, M. (2008). Eğitim yöetimi teftişi plalaması ve ekoomisi aabilim dalı lisasüstü dersleri ve tezlerie ilişki bir iceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöetimi, 55(14), 497-515. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde itel araştırma yötemleri. 8. Tıpkı Basım, Akara: Seçki Yayıcılık. AÜEBF (2016). Akara Üiversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Hakkıda Bilgi. Erişim Tarihi: Web: www.educatio.akara.edu.tr 23.01.2016. 51