Çoklu TKI lerinde Yan Etki YönetimiY Prof. Dr. Sevil BAVBEK İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü İ.T.F. İç Hastalıkları ABD, Tıbbi Onkoloji BD Ürolojik Tümörlerde Tıbbi Onkolojik Yaklaşım Kursu, 26-27 Aralık 2008, İstanbul
Medyan Progresyonsuz - Sağkalım Destek bakım INF-α tek ajan Kane 2006 Multiple studies 2-3 3-5 Hedefe yönelik Tx öncesi: PFS 2-5 ay 2004-Günümüz INF-α+ IL-2+5-FU Temsirolimus Sorafenib Bevacizumab + INF-α Gore ASCO 2008 Torisel PI Nexavar PI CALGB 90206 5,3 5,5 5,7 Hedefe yönelik Tx: PSK 2 kat (11 ay) 8,5 Bevacizumab + INF-α Escudier ASCO 2008 10,2 Sunitinib Figlin ASCO 2008 11,0 Aylar Kane et al. Clin Cancer Res. 2006;12:7271, Gore et al. ASCO 2008, Nexavar PI, Figlin et al. ASCO 2008, Escudier ASCO 2008
Medyan Genel Sağkalım Destek bakım Kane 2006 7-9 Temsirolimus IFN Torisel 7,3 10,9 2004-Günümüz Sorafenib - TARGETs INF-α+ IL-2+5-FU IFN + Bevacizumab Placebo Nexavar Gore ASCO 2008 IFN IFN Bevacizumab + IFN 15,2 17,8 18,5 18,7 19,8 NR Sunitinib IFN Figlin ASCO 2008 21,8 26,4 Aylar Kane et al. Clin Cancer Res. 2006;12:7271, Gore et al. ASCO 2008, Nexavar PI, Figlin et al. ASCO 2008, Escudier ASCO 2008; Escudier et al. Lancet 2007;370:2103
Doz Yan etki yönetimi Maksimum Yarar Tx süresi Optimal Tx başarısı: 3 temel faktör
1.0 Ortalama 0.8 %95 GA Cevap Olasılığı 0.6 0.4 0.2 P=0.023 AUC 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 AUC sunitinib (ug hr/ml) Houk BE, et al. ECCO 2007:Abstract 4.505
İlk adımlar Tx öncesi atılmal lmalıdır Hastanın risk profili iyi değerlendirilmeli Komorbiditelerin stabilizasyonu Eşzamanlı alıjması gereken ilaçların değerlendirilmesi Hasta eğitimi şarttır Hastalık ve tedavi ajanının yan etkileri konusunda detaylar Tx sonras Tx sonrası İlk 2 kürde yakın izlem Doz modifikasyonlarında maruz kalınan doz ile cevap ilişkisi unutulmamalıdır
61 yaşı şında kadın Aralık 2005 rezeksiyon Patoloji Özgeçmiş sağ radikal nefrektomi sağ sürrenalektomi karaciğerden wedge berrak hücreli renal hücreli kanser, Fuhrman gr III KC: karsinom mets Hpt (10 yıl), atopik dermatit (20 yıl), Gonartroz (3 yıl), histerektomi (16 yıl)
Asemptomatik olarak takipte iken mets 11/05/06 tarihli mua: ECOG 1 Akciğerde mmik TA 125/80 mmhg, mets Nb: 80/R, Ateş 36.3, Karaciğerde 2 adet 2 cmlik mets ss 16/dk
15/05/06: SUTENT 50 mg/gün x 4hf, 2hf ara
14. gün: Halsizlik Ciltte sarı renk (limon rengi) göz kapaklarında, yüzde ödem Acil kan sayımı normal Bilirübin değerleri normal Kreatinin 1.5 mg/dl LDH yüksek USG ile karaciğer parankimi ve safra yolları normal görünümde
28.gün: Halsizlik gr2 (ECOG 2) Cilt sarılığı devam Ödem devam Mukozit gr2 Kreatinin 1.15 mg/dl LDH 881 Lökopeni gr1 Trombositopeni gr2
C2D1e geldiğinde hastanın klinik semptomları düzelmiş, kalp hızı 80/dk Kreatinin 0.99 mg/dl LDH 709 Hb 11.8, MCV 86 fl Lökopeni gr1 devam Trombositopeni düzelmiş Tekrar 50 mg/gün 2. kür verildi
C2D28: gr 3 halsizlik (ECOG 3) ileri derecede sarı renk mukozit gr2 ödem gr2 kilo kaybı gr1 Bradikardi Lökopeni gr1 Trombositopeni gr3 Sutent dozu 37.5 mg/gün x 4 hf Megestrol asetat 2 x 160 mg
C3D28: Halsizlik gr3 (ECOG 3) kilo kaybı gr2 mukozit gr1 diare gr1 cilt sarı saç ve kıllarda beyazlama Gr3 trombositopeni Gr2 lökopeni MCV 107 fl Sutent dozu 25 mg/gün x 4 hf
Radyolojik kontrolde tam cevap
C5D28: Ek yeni sorunlar olarak hipertansiyon atakları bradikardi Diğer toksisiteler gr1 C11D1: TSH 76.85 FT3 3.69 FT4 8.73 MCV 102 fl LDH 688 HİPOTİROİDİ
04/02/2008 C16D1 Sutent 25 mg x 4 hf, 2hf ara şeklinde kullanmaya devam ediyor 10 kg aldı, bradikardi düzeldi ECOG 1, toksisite gr1 ile sınırlı Tiroid hormon replasmanı, iştah açıcılar, antihipertansifler ve B12vit/folik asit desteği alıyor
aj Zararsız bir yanetki ile klinik sonlanımı etkileyebilecek doz azaltımları yapılmamalı Hastalar bazı yanetkilerin can sıkıcı olabileceği konusunda uyarılmalı İlaca uyumu sağlamak için, yaşam kalitesini bozabilecek yanetkilerle başa çıkmak için çaba sarfedilmeli Yan etki/klinik yarar oranı unutulmamalı Dramatik tümör küçülmesi devrindeyiz: Özellikle ilk seçim tedavide etkinlik temel hedef olmalı
Klinikte En Önemli Yan Etkiler Hematolojik toksisite GI semptomlar, Stomatit Halsizlik ve ilişkili yan etkiler Hipertansiyon ve diğer KVS yan etkiler Cilt: Döküntü ve El-Ayak sendromu
Sık Görülen Yan etkiler Halsizlik Mukozit Diare İştahsızlık Kilo kaybı Ödem Hipertansiyon Miyelosupresyon Destek tedaviler ve hayati tehlike durumunda doz azaltma ile başa çıkılabilir
Hipertansiyon Diyare Nötropeni Halsizlik Hipotiroidi Saç ve ciltte renk kaybı
Gr Tanım 2 Devam eden >24-saat artış >20mmHg diastolikveyar 150/100mmHg veya semptomatik monoterapi 3 Birden fazla ilaç gereken Öncekinden yoğun tedavi gerekmesi Yaşamı tehdit eden aciller 4 (hipertansif kriz) %18 %12 Sunitinib aynı dozda devam Gr 3 toksisitede ilaç genellikle kesilmekte; ancak antihipertansif ilaçları artırmak, yeni ilaç eklemek yeterli?
Önlem: Her gün rendelenmiş elma yenmesi Olduğunda: Düzenli LOPERAMİD kullanımı Baharatlı, acı gıdalardan, laktozlu içeceklerden ve elma dışında lifli meyvelerden kaçınma Muz, pirinç, patates diyeti
Nötropeni Gr 3-4 nadir Hemen hemen hiçbir zaman nötropenik ateş oluşturmaz Yaşlı vb nötropeniden çekinilen hastalarda G-CSF kullanılabilir
Halsizlik nedeni olabilecek ve tedavi edilebilir etmenler mutlaka tedavi edilmeli Ağrı Ruhsal bozukluklar Tedavi gerektiren etmenler Anemi Uyku bozuklukları Beslenme (stomatit, disfaji, diyare) Komorbiditeler Doğru medikal girişimlerle düzeltmeye çalışın Possibly sunitinib-related Aktivite düzeyi, hipofosfatemi Hipotiroidi NCCN Practice Guidelines in Oncology: Cancer-Related Fatigue v.1. 2007
Ret sinyal iletisinin ininhibisyonu; apoptoz 12/27 hasta (8 hasta sadece 1-3 kür aldı!) (Haziran 2007 itibariyle rutin TSH takibi!) Toplumdaki tiroid hastalığı insidansının yüksekliği Altta yatan tiroid fonksiyon bozuklukları T3, T4, TSH monitorizasyonu
Belli bir süre ilacı alabilmiş herkesde!
Hastaların hemen hepsinde LDH yüksekliği eşlik ediyor Anemi şart değil Retikülositoz? Megaloblastik değişiklikler? Fe/B12vit/folik asit replasmanı?
Stomatit (sık) El-ayak sendromu (sık) Döküntü (nadir) Trombositopeni (sık) Kardiyak toksisite (Klinik önemli nadir)
Stomatit Özellik Ağızda acıma, hassasiyet, disfaji, Tredavi Gargara: sucralfat Kortikosteroidli pomadlar Creel, et al. ISNCC 2006; 2. Wood LS. Community Oncology
El-ayak sendromu: hiperkeratoz ve kuru deskuamasyon
Kalın stratum corneum Eritem Sıvı içermeyen yalancı kuru büller Acıma Aktivite kısıtlayıcı olabilir El-ayak Sendromu Gr 3-4 olunca ara ver, ardından bir alt doz düzeyinden başla
Önlemler ve Tedavi Profilaksi: Ayak bakımı tedavi öncesi Yağlı merhemler (D-panthenol, shea ve mango yağı, lavanta yağı, kenevir yağı, zeytinyağı, aloe vera, üreli merhemler ve kremler vb) Gece: merhem ve eldiven-çorap Yumuşak ayakkabılar Tedavi (Gr 2 ve 3) Ölü derilerin temizlenmesi Koruyucu bandaj Gr 3: tx ara verme
Cilt Döküntüsü Öncelikle gövdede, birleşme eğilimi gösteren eritem Tx: lokal kortikosteroidler, sistemik antihistaminikler Tam doz TKI devam Gr3-4 ise doza ara verip düzelince doz azaltımı yapılabilir Yağlı kremlerle profilaksi önerilir *Huggins, ASCO 2008, 16122
Trombositopeni Gr 3 ve üstü çok nadir PLT <75 000 ise hemen doz azaltılmamalı 50 mg aralıklı dozda trombositopeni hemen hemen her zaman 2 haftalık arada düzelir Gr 3 olunca doz azaltımı gerekli
Kardiyak Toksisite LVEF azalması faz III çalışma hastalarında % 10 Kardiyotoksisite oranı tam belli değil Faz III çalışmalarda klinik sonlanım olarak incelenmemiş Kardiyotoksisite belirtileri ileri kanserli hastada güvenilir değil TKI leri ile inhibe olan bazı tirozin Akut/kronik kinazlar iskemiye kalp için miyokard yüksek HIF-Inhibitsyonu derecede önem taşır cevabı VEGF-VEGFR-Signyali Miyokard remodeling PDGF-PDGFR Sinyali Peri-infarkt vaskülarizasyon KIT-Sinyali Vasküler permeabilite Motzer R at al, N Engl J Med 2007, Chu TF, et al., Lancet 2007, Demetri GD et al, Lancet 2007
Kardiyak Yan Etkiler LVEF azalması KKY Hpt ile ilişkili İleti kusurları (QT uzaması, bradikardi) ST-segment veya T-dalga değişiklikleri Kardiyak serum belirteçleri (TNT, CK-MB, BNP, pro-bnp) Klinik semptomlar (angina, dispne, baş dönmesi) Miyokard infarktüsü Schmidinger M, et al. J Clin Oncol 2008
Sunitinib: Yanetki YönetimiY Negrier S. Optimisation of sunitinib therapy: anagenemt of side effects.ejc 2007;7(suppl 5): 12-9 Kollmannsberger C. Sunitinib therapy for metastatic renal cell cancer: recommendations for management of side effects. CUAJ 2007;1(suppl2):s41 Wood LS, Managing side effects of sunitinib and sorafenib. Commun Oncol 2006;3:558-62 Robert C. Cutaneous side effects of kinase inhibitors and blocking agents. Lancet Oncol 2005;6:491