Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 4 Sayı: 16 Volume: 4 Issue: 16 Kı 2011 Winter 2011

Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 4 Sayı: 16 Volume: 4 Issue: 16 Kı 2011 Winter 2011 YEREL TARH UYGULAMALARININ BAARIYA VE ÖRENC ÜRÜNLERNE ETKS LOCAL HISTORY APPLICATIONS THAT SUCCESS AND STUDENT PRODUCTS ON EFFECT Canan TUNÇ AHN Özet Aratırmanın amacı, ilköretim sosyal bilgiler dersinde yerel tarih uygulamalarının örencilerin baarılarına ve örenci ürünlerine olan etkisini saptamaktır. Aratırma Türkiye nin batı bölgesinde, orta sosyo-ekonomik düzeye sahip ilköretim okulunda dördüncü sınıfta örenim görmekte olan 34 örenciyle gerçekletirilmitir. Aratırmada tek grup ön test-son test modele dayalı deneysel desen kullanılmıtır. Aratırma kapsamında veri toplamak için baarı izleme testi, açık uçlu sorulardan oluan görüme formu, yerel tarih uygulamaları için hazırlanan öretim materyalleri, örencilerin hazırladıkları hikâyeler, iirler kullanılmıtır. Aratırmadan elde edilen nitel ve nicel veriler ayrı ayrı analiz edilmitir. Nicel verilerin analizinde, baımlı gruplar t-testi kullanılmıtır. Nitel veriler içerik analizi ile analiz edilmitir. Aratırma sonunda, ilköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih uygulamalarının örencilerin baarılarına etkili olduu, örencilerin yerel tarih uygulamalarını elenceli buldukları, uygulamalar sayesinde kendi bölgelerinin tarihini örenme fırsatı buldukları, konuyla ilgiyi bilgilerinin arttıı, örencilerde okuma, eskiyle yeni arasında iliki kurma, becerilerin arttıı, yerel tarih uygulamalarının örenci ürünlerini de olumlu olarak etkiledii sonucuna varılmıtır. Anahtar Kelimeler: Yerel Tarih, Yerel Tarih Uygulamaları, Sosyal Bilgiler, Örenci Baarısı, Örenci Ürünleri. Abstract The aim of the study elementary education in social studies courses to local history, practices and student achievement for students is to determine the effect of the product. This study has been conducted on fourth grade students (n=34) enrolled in a class of an elementry school. The quantitative and qualitative approaches have been mixed. The basic design of the study is one-group pre-test and post-test experimental design. The survey to collect data in the tracking performance test, consisting of open-ended questions, interview form, prepared teaching materials for local history practice, the students prepare their stories, poems used. Qualitative and quantitative data obtained from the research were analyzed separately. Quantitative data analysis, the dependent groups t-test was used. Qualitative data were analyzed with content analysis. Research at the end of elementary school fourth-grade social studies course in local history, applications for students to successfully influence the students'local history, applications, fun with their applications through their own local history learning opportunity that, subject to interest of information increased the students reading, old and new in relationship increased skills, local history, products, applications from students was concluded as positive influences. Key Words: Local History, Local History Applications, Social Studies, Success, Student Products. Giri Tarih denildiinde aklımıza genellikle savalar, kahramanlıklar, cenkler, komutanlar, meydan muharebeleri, devlet adamları gelmektedir. Geçmi denildiinde zihnimizde canlanan ise, önemli siyasi, askeri olaylar ve tarihe bu olayların ve kiilerin yön verdiidir. Ders kitaplarında yazan bilgiler ve okullarda alınan dersler sonucu zihinlerde oluan tarih kavramı bu ekildedir. Tarihi yapan insan ve toplumsal ilikilerdir. Bu yüzden tarihi toplumdan ayırmak doru deildir. Yerel tarih çalımaları bir anlamda toplumsal tarih aratırmaları yapmaktır. Geleneksel tarih anlayıı toplumsallıktan ve yerellilikten uzak olduundan güncelle ilikisi yoktur (Somel, 1998). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Ereli Eitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Öretmenlii Ana Bilim Dalı, Aratırma Görevlisi, cnntnc@gmail.com

- 454 - Yerel tarih, belli zamanda ve yerdeki ( köy, kasaba, kent, vs.) insanların öyküsü ya da geçmiin bilgisidir (Aslan, 2000; 195). Yerel tarih çalımaları, bireylerin kendi bölgeleriyle ilgili daha önce dikkat etmedikleri eyleri görmelerine ve daha önce anlayamadıkları eyleri anlamalarına yardımcı olur. Kiilerin kendi bölgeleriyle ilgili tarihi olayları merak etmeleri doaldır. Bu yüzden kiinin kendi bölgesindeki müzeleri gezmesi, kendi büyüklerini tanıması ve aratırması yerel tarih çalımalarıyla mümkündür. Yerel tarih çalımaları örencilerin önce yakınındakini bilmesi ve bunu genele yaymasında kolaylık salayacaından sosyal bilgiler öretimi kapsamında tarihi örenmelerine yardımcı olacaktır (Bayraktar, 2002). Yerel tarih çalımalarıyla örenciler tarihsel bir konuyu uygulamalı olarak örenebilirler. Sosyal bilgiler dersinde uygulanan yerel tarih çalımalarıyla ilköretim örencileri kendi tarihini yazmayı örenirler. Yerel tarih çalımalarıyla örenciler, kendi tarihlerinden yola çıkarak tarihi olayları analiz edip karar verme becerilerini gelitirirler. Sosyal bilgiler dersi amaçları içerisinde yer alan etkili yurtta yetitirmek açısından büyük önem taır. Danker (2003) yerel tarihi, yerel tarih ile programdaki konuları ilikilendirerek Amerikan tarihini örencilerin anlayıında kuvvetlendirmek için bir yol olarak görmektedir. Yerel tarih çalımaları eriilmesi kolay ve elde var olan konuları içermektedir. Yerel tarih günlük yaam ve yaayan sıradan insanlar ve kültürel grupların katkılarını kaydeden tarihtir. Yerel tarih insanlar ve doru tarih için demokratik bir giriimdir. Yakındaki kütüphane, ehir meydanı, belediye binası, evler ya da ana cadde bütün hepsi yerel tarih için yakın birer malzemedir. Örencilerin her gün göz ardı ettii evler, cadde isimleri, binalar, iaretler belirleyicidir. Ait oldukları topluma ve toplumun bireylerini nasıl etkiledii veya bir ekilde ulusun tarihinin büyük olaylar karısında nasıl yazıldıını göstererek örencilerin arasında yüksek balantılar kurar ve tarihin büyük temalarına yardımcı olur (Danker, 2005; 19). Mary Sheldon Barners, eitmenlerin örencilerin yakın çevresiyle ilikili tarihi açıa vurmalarına yardımcı olmaları gerektiini yüzyıl önce ortaya koymutur. Barners a göre; yerel tarih içinde öretmen örenciyi bütün kaynaklarla karı karıya getirebilir ve ona tarihin doruluu içinde, kanıtın ölçütünü, geçmiin sempatik yorumuyla en iyi ekilde sunar (Quest, 2006; 1). Levstik ve Barton (2001) e göre; gerçek temelli sosyal bilgiler öretimi içinde yerel tarih çalımaları örencilerin birçok perspektiften tarihi görmesini salar. Ulusun kendi tarihine yerel tarih, katkılarıyla dikkat çeker. 19. yüzyıl tarih anlayıı, büyük adamların tarihi olmutur. Bu dönemde tarihin ba nesnesi iktidardır, tarihin en önemli malzemesini yazılı belgeler oluturmutur. Tarihçi ise büyük adamların yaptıklarını belgeler aracılıyla kaydeden kiidir. 20. yüzyılda geleneksel tarih anlayıı, tarihçiler tarafından eletirilmi ve deimeye balamıtır. Bu dönemde tarih anlayıında siyasi olaylar yanında toplumsal olaylar da yer bulmaya balamıtır (Özbaran, 2005; 33). Yerel tarih çalımaları, toplumsal tarihçilie paralel olarak hızlanmıtır. Avrupa da yerel tarih yazımının soyluların kendi tarihlerini yazdırmak istemelerinden dolayı 16. yüzyılda baladıı görülmektedir (Danacıolu, 2001; 3). 19. yüzyılda Fransa ve ngiltere de yerel tarih çalımalarının yapıldıı görülmektedir ( Danacıolu, 2001, ss.3-4). Yerel tarih açısından II. Dünya Savaı sonrası dönüm noktası olmutur. 20. yüzyılda yerel tarihin hareket noktası insan olmutur. Bu tarihten sonra yerel tarih çalımaları, sıradan insanları konu almıtır. Yerel tarih çalımaları Türkiye de 1870 lerden sonra ortaya çıkmıtır (Aslan,2000;199). Bu tarihten sonra kent tarihi yazımına ilgi artmıtır. Türkiye de günümüzde yerel tarih için gerçekletirilen kent çalımaları artmaktadır (Adıyeke, 2000; 260). Yerel tarihçilik sadece bir uzmanlık alanı deil, aynı zamanda bir ilgi alanıdır. Ülkemizde yerel tarih konusunda Tarih Vakfı nın verdii destekle birtakım sivil giriimler ortaya çıkmıtır. Kent tarihi konusunda çok sayıda yerel tarih aratırmaları yapılmıtır. Yapılan bu aratırmalar sonucunda kentliler arasındaki ilikiler ve bireyin yaadıı kente baı güçlenmitir. Türkiye de yerel tarihin tarih eitimi açısından önemi ile ilgili birçok aratırma yapılmıtır. Bu aratırmalar genellikle yerel tarihin genel tarihi anlamlandırmak açısından gerekli olduu düüncesindedirler. Yerel tarih ve genel tarih birbirinden ayrı düünülmemelidir (Aslan, 2000). Yerel tarih, aaca bakarak ormanı görmek olarak da tanımlanabilir (Aslan, 2000). Bu tanım genel ve yerel tarih arasındaki ilikiyi de ortaya koymaktadır. Yerel tarih çalımalarında; kitaplar, dergiler, haritalar, jeolojik ve corafik unsurlar, isimler, arkeolojik kanıtlar, binalar, arivler, fotoraflar, müze ziyareti, önemli tarihi eserler, anıtlar, mezar taları, kiliseler, insanlar, yollar, televizyon programları vb. kullanılan malzemeler ve etkinliklerdir. lköretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programı incelendiinde yerel tarihle balantı kurabileceimiz kazanımlar vardır (MEB, 2005). Bu kazanımlar Tablo 1 de gösterilmitir.

- 455 - Tablo 1: lköretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programı içinde yerel tarih ile ilgili kazanımlar Sınıf Örenme Alanı Ünite Adı Kazanım 4 Kültür ve Miras Geçmiimi Öreniyorum Ailesi ve çevresindeki millî kültürü yansıtan öeleri fark eder. 4 Kültür ve Miras Geçmiimi Öreniyorum 5 Kültür ve Miras Adım Adım Türkiye 5 Kültür ve Miras Adım Adım Türkiye Kaynak: MEB (2005). Sosyal Bilgiler Programı (4-5). Ankara: Milli Eitim Bakanlıı Yayınları. Bu kazanımlar sosyal bilgiler programı içinde yer almasına ramen; yerel tarih çalımaları öretmenlerin özel çabalarıyla uygulanmaktadır. Türkiye de okullarda verilen tarih ve sosyal bilgiler dersi öretmenler ve örencilerin çada yöntemlerle çada eitim bilgi ve iletiim teknolojilerinden yararlanılabilecek düzeye ulamaları aılarak dersler daha sevimsiz ve can sıkıcı bir ders olmaktan çıkarılabilir. Bu nedenle öretmenlerin yetitirilmesinde çada öretim yöntemleri ve malzemesi konusunda iyi bir eitim almaları gerekir. Öretmenlerin sosyal bilgiler ve tarih dersleri içinde aile tarihi, yerel tarih ve sözlü tarih etkinliklerini örencilere yaptırmaları gerekir (Aslan,2005). Bu etkinliklerin sosyal bilgiler ve tarih derslerinde kullanılmasıyla örencilerde tarih bilinci ve sevgisi oluması salayacaktır (Yıldız, 2003). Öretmenlerin yerel tarih uygulamalarını derslerde yeterince kullanmadıklarını görmekteyiz (Iık, 2002). Bunun nedenini yerel tarih uygulamalarının okul dıında yapılan etkinliklerinde idareden ve gerekli kurumlardan alınan izinlerin zor ve zaman alıcı olması da görülebilir. Yerel tarih çalımalarını uygulamak her geçen yıl öretmenler için çok daha da zorlamaktadır. Okul yılını kapsayan tarihin miktarı artarken, okul yılı uzunluu aynen kalması, özel konular için resmi izinlerin gerekmesi, örencilerin konuyla ilgili baarıları, düzey belirleme sınavlarıyla deerlendirilmesi bütün bunlar öretmenlerin yerel tarih uygulamalarını sık kullanmayıp, geçmiin hikâyesini saptamak için ders kitaplarını kullanmaya bavurduunu açıklamaktadır. Tarih dersi yaklaık iki yüzyıldır ilköretim programlarında yer almaktadır. Tarih dersleri uzun yıllar boyunca önemli kii, yer ve tarihlerin ezberlenmesinin art olduu bir ders olarak görülmütür. Bu durum örencilerin tarih derslerini sıkıcı ve gereksiz bir ders olarak görmelerine neden olmutur (Erden, tarihsiz, 36). lköretim sosyal bilgiler dersinde kullanılan yerel tarih çalımalarıyla, örencilerin sıkça dile getirdikleri kitapların sıkıcı olması konusundaki ikâyetleri de azalacaktır. Örenciler kendileriyle ilgili yapı üzerinde, onlara anlam ifade eden ve kolayca anlayabilecekleri ve eriebilecekleri mekânlar üzerinde kavramsal yapı oluturarak bu ekilde tarihi anlama yoluna gitmelidir. (Quest, 2006; 2). Okulun bulunduu bölgenin tarihsel dokusu göz önüne getirilerek, sosyal bilgiler ders programı balamında yapılacak okul dıı etkinliklere ilerlik kazandırmalıdır (Safran ve Ata, 1998). Bu yerel tarih uygulamaları yoluyla yapılabilir. Öretmen ve dier eitmenler yerel tarihin faydalarını her geçen gün artırmaktadırlar. Öretmen yerel tarih uygulamaları boyunca örencilerin dikkatlerini yaadıı ve birbirini etkiledii topluma çekmeye yardımcı olur. Yerel tarih güncel hayatla yaamı birletirir. Yerel tarih çalımalarını okul dıında yürüten örenci pek çok insanla iletiim kurarak aratırma yapmakta ve sorgulamaktadır. Yerel tarih çalımalarında örencilerin kazandıı beceriler:okuma, yazma, dinleme, konuma, analiz etme ve sentezleme becerileri geliir. 1. Yerel tarih aratırmasında kullanılan metodolojiyi örenir, Yaanmı olaylardan ve görsel materyallerden yola çıkarak, Millî Mücadele sürecinde yakın çevresini ve Türkiye yi betimler Çevresindeki ve ülkemizin çeitli yerlerindeki doal varlıklar ile tarihî mekânları, nesneleri ve yapıtları tanır Ülkemizin çeitli yerleri ile kendi çevresinin kültürel özelliklerini benzerlikler ve farklılıklar açısından karılatırır. 2. Geçmiin, birey, grup, kültür ve olay etkileimi sonucunda topluma nasıl ekil verdiini örenir 3. Toplumun sosyal, dini ekonomik ve corafi görülerini ve birbiriyle alakasını anlar 4. Ulusal ve uluslararası düzeylerde meydana gelen yerel olaylar ve olayların arasında ilikiyi örenir

- 456-5. Zaman, uzay ve devamlılık hislerini gelitirir ( Beem, 1994; 56, Quest, 2006; 44). lköretimde sosyal bilgiler dersleri yerel tarih çalımaları kullanılarak ilendiinde hem örencilerin tarihe karı olan tutumları olumlu yönde deimekte hem de tarihe olan ilgileri artmaktadır. Yerel tarih kullanılarak ilenen sosyal bilgiler dersinde hazır bilgi ezberlemek yerine daha aktif olacaı kendi yöresinin tarihi ile ilgili uygulamalar yaptırılarak örenci merkezli bir yaklaım gerçekletirilir. Bu da örenci için corafi bilgisi, kültürü ve sorumluluu açısından bir araç olur (Erbe, 2005). Sosyal bilgiler öretim programına uygun olarak yürütülen yerel tarih uygulamalarıyla, örenciler tarihte olan olayları ezberlemek yerine tarihsel olaylara farklı yönden bakar kendi düüncelerini ortaya koyar, farklı bakı açısı gelitirirler. Yerel tarih çalımalarının ilköretimde uygulanması ile ilgili Türkiye de yapılan çalıma çok azdır. Bu çalıma bu konuda boluu doldurmak açısından ve yapılacak olan çalımalara yol gösterici olacaından önemlidir. Aratırmanın Sınırlılıkları 1. Aratırma Zonguldak ili Ereli ilçesinde bir devlet okulundaki aratırmaya katılan lköretim dördüncü sınıf örencileriyle, aratırmada kullanılan veri toplama araçlarıyla ve aratırmacının nitel verileri yorumlama gücü ile sınırlıdır. 2. Veri toplama araçları aratırma amacına uygun bilgileri elde etmeyi salayabilecek geçerlilie ve güvenirlie sahip nitelikte olduu, aratırmaya katılan örencilerin uygulamalara samimi bir ekilde cevap verdikleri varsayılmıtır. Aratırmanın Amacı Bu aratırmanın amacı; ilköretim sosyal bilgiler dersinde yerel tarih uygulamalarının örencilerin baarılarına ve örenci ürünlerine olan etkisini saptamaktır. Bu amaç kapsamında aaıdaki sorulara yanıt aranmaktadır: 1. lköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih çalımalarının uygulandıı sınıftaki örencilerin ön-test, son-test baarıları arasında anlamlı fark var mıdır? 2. lköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih çalımalarının uygulandıı sınıfta örencilerin yerel tarih uygulamalarına ilikin görüleri nelerdir? 3. lköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih çalımalarının uygulandıı sınıftaki örencilerin yerel tarih çalımalarıyla ilgili ürünlerinin deerlendirilmesi nasıldır? Yerel Tarih Çalımalarının Uygulanması Aratırma süresince yapılacak olan etkinlikler ve yerel tarih çalımaları okul yönetimi ve sınıf öretmenine sunulmutur. Aratırmanın uygulama süresi sınıf öretmenin sosyal bilgiler dersinde Kültür ve Miras ünitesini iledii haftaya denk getirilmitir. Aratırmacı tarafından örencilere yerel tarih çalımaları tanıtılmıtır. Aratırmada uygulanan yerel tarih çalımalarına uygun etkinlikler, öretim materyalleri aratırmacı tarafından hazırlanmı, uzman görüü alınmı ve uygulanmıtır. Yerel tarih uygulamaları toplam be haftalık bir süre içinde gerçekletirilmitir. Örencilerle ilk hafta baarı testi (ön-test) uygulanmıtır. Yerel tarih çalımalarının etkinlik uygulaması üç hafta boyunca her hafta iki saat olmak üzere gerçekletirilmitir. Son hafta baarı testi (son-test) uygulanmı ve örenci görüleri alınmıtır. Aratırma süresince örencilere Milli Mücadelede Ereli Halkı, Ereli de Ta Kömürünün Bulunuu: Uzun Mehmet, Kurtulu Savaı'nın gizli kahramanı: Alemdar Gemisi isimli sunumlar her hafta bir sunum olarak örencilere sunulmu, sunumla ilgili etkinlikler örencilere çalıma kâıtları olarak daıtılmıtır, her sunum için daıtılan çalıma kâıtlarında dörder etkinlik yer almaktadır Örencilerin yerel tarih uygulamalarıyla ilgili çalımalarında yer alan etkinlikler neden (kavrama), empati, ne yapardın, resim çizme olarak belirlenen dört kategori halinde incelenmitir. Her sunumun I. Etkinlii neden (kavrama), II. Etkinlii empati, III. Etkinlii ne yapardın?, IV. Etkinlii resim çizme etkinlii olarak belirlenmitir. Yerel tarih uygulamaları sonunda örencilere hikâye, iir vs. yazdırılmıtır. Yöntem Aratırmada tek grup ön test-son test modele dayalı deneysel desen kullanılmıtır. Aratırma kapsamında veri toplamak için baarı izleme testi, açık uçlu sorulardan oluan görüme formu, yerel tarih uygulamaları için hazırlanan öretim materyalleri, örencilerin hazırladıkları hikâyeler, iirler

- 457 - kullanılmıtır. Aratırmadan elde edilen nitel ve nicel veriler ayrı ayrı analiz edilmitir. Nicel verilerin analizinde, baımlı gruplar t-testi kullanılmıtır. Nitel veriler içerik analizi ile analiz edilmitir. Çalıma Grubu Aratırma Türkiye nin batı bölgesinde, orta sosyo-ekonomik düzeye sahip ilköretim okulunda dördüncü sınıfta örenim görmekte olan 34 örenciyle gerçekletirilmitir. Bu okulun seçilmesinin nedeni aratırmacının kendi imkânları dorultusunda aratırmasını rahat yapabilmesi, ulaım ve okul yönetimi ve sınıf öretmeninin aratırmaya katılmaya istekli olularıdır. Veri Toplama Araçları Aratırma kapsamında veri toplamak için deiik ölçme araçları kullanılmıtır. Baarı zleme Testi: Aratırmada örencilerin lköretim sosyal bilgiler dördüncü sınıf Kültür ve Miras ünitesiyle ilgili bilgilerini ölçmek için uzman kanısı alınarak 50 soruluk test hazırlanmıtır. Bu testin içerii ünite kazanımları dikkate alınarak Kültür ve Miras ünitesiyle ilgili ders kitaplarında yer alan sorular harmanlanarak hazırlanmıtır. Test 60 ilköretim dördüncü sınıf örencisine uygulanarak ITEMAN programında güvenirlik çalıması yapılmı Alpha () deeri, 0,78 olarak hesaplanmıtır. Elde edilen veriler sonucunda kazanımların konulara daılımı dikkate alınarak yüksek geçerlilie ve güvenirlilie sahip 25 maddede seçilmi ve yine uzman kanısına bavurularak akademik baarı testi oluturulmutur. Testin son halinin Alpha () deeri, 0,84 olarak tespit edilmitir. Testten alınabilecek en yüksek puan 100 dür. Örencilerin testi cevaplamaları için verilen süre 40 dakikadır. Test gruba öntest ve son-test olarak uygulanmıtır. Görüme soruları: Aratırmanın nitel boyutunda örencileri yerel tarih uygulamalarına ilikin görülerini belirlemek amacıyla örencilere sorular yöneltilmi cevaplar alınmıtır. Örencilere yöneltilen sorular öyledir: Yerel tarih uygulamaları hakkında ne düünüyorsun? Yerel tarih uygulamalarıyla ilenen ders sence nasıl geçti? Yerel tarih uygulamalarıyla ilenen dersin sana ne gibi faydaları oldu? Yerel tarih uygulamalarında karılatıın zorluklar nelerdir? Yerel tarih uygulamaları sende ne tür beceriler gelitirdi? Yerel Tarih Uygulamaları için Hazırlanan Öretim Materyalleri: lköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde Kültür ve Miras ünitesi kapsamında ünite kazanımlarına uygun olarak yerel tarih çalımalarına uygun öretim materyalleri uzman görüü alınarak gelitirilmitir. Örencilerin hazırladıkları hikâyeler, iirler: Aratırmada örencilerin hazırladıı hikâyeler, iirler içerik analizi yöntemiyle, sözcüklerin sıklık hesaplamaları yapılarak analiz edilmitir. Verilerin Analizi Aratırmada elde edilen nitel ve nicel veriler ayrı ayrı analiz edilmitir. Tek-Grup ön test-son test deseni için verilerin analizinde, her denein iki ayrı ölçümü bulunduundan ilikili ortalamalar t testi kullanılır ( Balcı,2004;212). Anlamlılık düzeyi. 05 olarak belirlenmitir. Nitel verilerden örencilerin görüme sorularına verdikleri cevaplar analiz edilmitir. Örencilerin yerel tarih uygulamalarına ilikin görülerinin daılımını gösteren frekans (f) deerleri tablo halinde verilmitir. Örenci ürünleri içerik analizi kullanılarak analiz edilmitir. Bulgular Bu aratırmanın bulguları nicel bulgular ve nitel bulgular eklinde, iki balık altında toplanmıtır. A. Nicel Bulgular Akademik Baarı Farklılaması Aratırmanın öncesi ve sonrasında uygulanan (ön test-son test) ilikili ortalamalar t -testi sonuçları Tablo 2 de verilmitir.

- 458 - Tablo 2: Ön test-son test ilikili ortalamalar t testi sonuçları Grup N X S Sd t P Ön-test 34 29,18 17,68 Son-test 34 44,76 12,80 Tablo 2 e göre örencilerin ön testle elde edilen baarıları ile aratırma sonunda elde edilen sontest akademik baarıları arasında belirgin bir fark olduu görülmütür [t (33) = -4,68, p<.05]. Bu durum, örencilerin yerel tarih uygulamaları sonucu akademik baarılarının artırılabileceini ortaya koymutur. B. Nitel Bulgular Örencilerin Yerel Tarih Uygulamalarına likin Görüleri Örenci Görüleri 33-4,68 0,00 Tablo 3. Örencilerin Yerel Tarih Uygulamalarına likin Görüleri Güzeldi, zevkliydi, elenceliydi 17 Yeni bilgiler örendim. 9 Deiik bir çalıma oldu 2 Kolay örenmemi saladı 2 Derslere ilgimi arttırdı. 2 Dier derslere faydası oldu. 1 Derse katkısı olmadı. 1 Sıkıcıydı 1 f Yerel Tarih Uygulamalarıyla ilgili görülerini almak için örencilere ilk olarak Yerel tarih uygulamalarıyla ilgili ne düünüyorsunuz? diye sorulmutur. Görümeye katılan örenciler bu soruya en çok Güzeldi, iyiydi, zevkliydi, elenceliydi ve Yeni bilgiler örendim yanıtını vermitir. Örencilerin çou yerel tarih uygulamalarını zevkli ve elenceli bulmular ve yerel tarih uygulamalarıyla yeni bilgiler örendiklerini düünmektedirler. Bunun yanında örenciler yerel tarihle uygulamalarında yaptıkları etkinlikleri Deiik bir çalıma oldu ve Derslere ilgimi arttırdı eklinde ifadelerle belirtmilerdir. Ayrıca örenciler yerel tarih uygulamalarıyla ilgili olarak Dier derslerime katkısı oldu, eklinde ifadeler kullanmılardır. Örencilerden yerel tarih uygulamalarını sıkıcı olarak ifade eden bir kii bulunmaktadır. Bir kii ise yerel tarih uygulamalarının derse katkısı olmadıını düünmektedir. Tablo 4: Örencilerin Yerel Tarih Uygulamalarına Göre lenen Sosyal Bilgiler Dersinin leniinde Meydana Gelen Deiikliklere likin Görüleri Örenci Görüleri f yiydi, güzeldi, elenceli ve zevkliydi. 26 Kendi ilçemin tarihini örenmemi saladı. 12 Bilgim arttı. 10 Konuyu daha iyi anlamamı saladı 6 lgimi arttırdı. 3 Kendime güvenim arttı. 3 Sosyal bilgiler dersinde baarım arttı. 3 Farklı örenme ortamı 2 lçemin tarihine merakım arttı 2 Sosyal bilgiler dersi eskiden zor ve sıkıcı gelirdi. 2 Kendi ilçemin tarihinden yola çıkarak Milli mücadele dönemini daha iyi anladım. 2 Dier derslerime katkısı oldu. 1 Zorlandım 1 Sıkıcıydı 1 Örencilere ikinci olarak Yerel tarih uygulamalarıyla ilenen Sosyal bilgiler dersinin ileniinde ne gibi deiiklikler oldu? diye sorulmutur. Bu soruya örenciler en çok iyiydi,güzeldi,elenceliydi ve zevkliydi,, Kendi ilçemin tarihini örenmemi saladı, Konuyu daha iyi anlamamı saladı, Bilgim arttı eklinde yanıtlar vermilerdir. Bunun yanı sıra lgim arttı, Sosyal bilgiler dersi eskiden zor ve sıkıcı gelirdi, Kendi ilçemin tarihine merakım arttı, Kendi ilçemin tarihinden yola çıkarak Milli Mücadele Döneminde olanları daha iyi anladım, Farklı örenme

- 459 - ortamı oldu Dier derslerime katkısı oldu, eklinde ifadelerden örencilerin sosyal bilgiler dersinin ileniinde meydana gelen deiiklikleri yansıtmaktadır. Görülüyor ki yerel tarih uygulamalarıyla ilenen sosyal bilgiler dersinde dersin elenceli geçtii, örencilerin bulundukları yerin tarihinden yola çıkarak Milli Mücadele dönemini daha kolay örendii, tarih bilgilerinin arttıı örenci görüleriyle tespit edilmitir. Ayrıca örenci görüleri incelendiinde örencilerin derse karı ilgilerinin arttıı, merak duygularının gelitii, ders baarılarının arttıı, örencilerin kendilerine olan güvenlerinin arttıı tespit edilmitir. Bunun yanında yerel tarih uygulamalarıyla Sosyal bilgiler dersinin ilenii örencilerin bazıları tarafından sıkıcı ve zorlayıcı bulunduu da görülmütür. Tablo 5: Örencilerin Yerel Tarih Uygulamalarının Yararlarına likin Görüleri Örenci Görüleri f Bilgim arttı. 14 Kendi tarihimi örendim 6 Baarım arttı. 5 Derslere ilgim arttı. 4 Aratırmamı saladı 2 Farklı örenme ortamı 2 Kendimi gelitirmemi saladı. 2 Kendime güvenim arttı. 2 Örencilere sorulan üçüncü soru, Yerel tarih uygulamalarının ne tür yararları oldu? sorusudur. Örenciler bu soruya en çok Bilgim arttı yanıtını vermilerdir. Bunun yanında örenciler yerel tarih uygulamalarıyla Kendi ilçesinin tarihini örendiklerini Derslerdeki baarılarının arttıını, Derse olan ilgilerinin arttıını ifade etmilerdir. Ayrıca örenciler Aratırmamı saladı, Farklı örenme ortamı oldu, Kendimi gelitirmemi saladı, Kendime güvenim arttı eklinde ifadelerle yerel tarih uygulamalarının dier yaralarından bahsetmilerdir. Tablo 6: Örencilerin Yerel Tarih Uygulamalarında Karılatıkları Sorunlara (Zorluklara) likin Görüleri Örenci Görüleri f Sorun yaamadım 12 Zor gelen sorular oldu 6 Anlama güçlüü oldu 4 Tarih ezberlemek 2 Kelimelerin anlamlarını bilmeme 1 Okumayı sevmeme 1 Örencilere sorulan dördüncü soru, Yerel tarih uygulamalarında karılatıınız ne tür zorluklar (sorunlar) oldu? sorusudur. Örencilerin çou bu soruya sorun yaamadım eklinde cevap vermilerdir. Bir grup örenci bu soruyu Zor gelen sorular oldu, Anlam güçlüü oldu, Tarih ezberlemek, Kelimelerin anlamlarını bilmeme, Okumayı sevmeme biçiminde yanıtlamılardır. Buradan örencilerin çounluu uygulamada sorun yaamadıkları, sorun yaayanların ise okumayı sevmediklerinden, kelimelerin anlamlarında zorlandıklarından dolayı anlamada güçlük çekmelerinden kaynaklanmaktadır. Tablo 7: Örencilerin Yerel Tarih Uygulamaları Sürecinde Gelien Becerilerine likin Görüleri Örenci Görüleri f Okuma 3 Hikâye yazma 3 Eskiyle yeni arasında iliki kurma 3 Yeni kelimeler örenme 2 Düünme 2 Aratırma yapma 2 iir yazma 2 Kendini ifade etme 2 Eskiyle yeni arasında karılatırma yapma 1 Resim yapma 1

- 460 - Örencilere son olarak Yerel Tarih Uygulamaları sizde ne tür beceriler gelitirdi? sorusu sorulmutur. Örenciler bu soruya en çok okuma, eskiyle yeni arsında balantı kurma, hikâye yazma, yeni kelimeler örenme, eklinde cevap vermitir. Ayrıca kendilerinde gelien dier becerileri Aratırma, iir yazma, kendini ifade etme, düünme, resim yapma, karılatırma yapma olarak ifade etmilerdir. Örenci Ürünleri: Yerel Tarih Uygulamaları Aratırma süresince; örencilere yerel tarih uygulamaları olarak hazırlanan dokümanlar verilmi bu dokümandan elde edilen yazılı biçimdeki veriler içerik analiziyle analiz edilerek sayısal veriye dönütürülmütür. Nitel verinin sayısallatırılmasındaki amaç, istatistiksel yönteme bavurularak genellemeler yapmak ya da deikenler arsındaki ilikiyi aramak deildir zaten bu da nitel verinin doasına aykırıdır (Yıldırım ve imek,2006). Nitel verinin sayısallatırılmasının üç nedeni vardır. Bunlar güvenirlii arttırmak, yanlılıı azaltmak ve tema veya kategoriler arasında karılatırma yapmak ve tekrarlanmasına olanak vermektir. Örencilerin sınıf etkinlii olarak yaptıkları yerel tarih uygulamaları kontrol edilmi, örencilerin yerel tarih uygulamalarını doru olarak yapabilme yeterlilikleri de ölçülmeye çalıılmıtır. Örencilerin yerel tarih uygulamalarıyla ilgili çalımaları; neden (kavrama), empati, ne yapardın, resim çizme olarak belirlenen dört kategori halinde incelenmitir. Örencilerin etkinlii doru biçimde gerçekletirip gerçekletiremedikleri dikkate alınmı buna göre etkinlii doru yapan 1, yapamayan 0 olarak deerlendirilmitir. Deerlendirme aratırmaya katılan 34 örenci üzerinden gerçekletirilmitir. Tablo 8. Örenci ürünlerine göre yerel tarih uygulamaları Sonuçları Mili Mücadelede Ereli Alemdar Uzun Mehmet I.etkinlik 20 10 2 II. etkinlik 9 17 15 III. etkinlik 15 16 12 IV. etkinlik 2 9 13 Tablo 8 e göre örencilerin ilk yerel tarih uygulaması olan Milli Mücadele döneminde Ereli isimli yerel tarih uygulamasında I.ve III. etkinlikleri sınıfın yarısından çounun doru ekilde yaptıını göstermektedir. Aynı uygulama içinde II. ve IV. etkinliklerde ise sınıftaki çou örencinin bu kategoride baarısız olduunu söyleyebiliriz. kinci uygulama olan Kurtulu savaının gizli kahramanı Alemdar gemisi adlı uygulamada II. Ve III. etkinlikleri yapan örencilerin fazla olduu görülmütür, I. ve IV. etkinlii yapan örencilerin sayılarının az olduu görülmütür. Üçüncü uygulama olan Uzun Mehmet uygulaması sonuca baktıımızda bu etkinlii II., III. Ve IV. etkinlikleri örencilerin çounun ya da çounlua yakının baarıyla yapmı olduunu I. etkinlii ise yalnızca iki örencinin doru olarak yapabildiini görmekteyiz. Analizi Örencilerin Hazırladıkları Hikâye ve iirlerde Kullandıkları Sözcüklerin Sıklık Yerel tarih uygulamaları sonucunda; örencilerin yazdıkları iir, hikâye vs. çalımaların sözcük sıklık hesapları yapılmıtır. Sözcükler yazılı dokümanın en küçük yapı taıdır. Bu yapı taı aratırmada analiz birimi olabilir (Yıldırım ve imek,2006;244).

- 461 - Tablo 9: Örencilerin Hazırladıkları Hikâye ve iirlerde Kullandıkları Sözcüklerin Sıklık Tablosu Sözcük f Sözcük f Alemdar 78 Düman 7 Atatürk 40 Zonguldak 5 Türk halkı 38 Maden/kömür 4 Fransızlar 30 Milli mücadele 4 Biz 25 Türk ordusu 3 Vatan 24 stanbul 3 Sava 9 Karadeniz 2 Kaptan 8 Halk 2 ehit 7 Kahraman 2 Ereli 7 Bayrak 1 Tablo 9 a göre; Alemdar, Atatürk, Türk halkı, Fransızlar, Biz, Vatan gibi Kültür ve Miras ünitesinde yer alan ve örencileri yaadıkları yer ile ilgili kavramlar üst sıralarda yer aldıı görülmütür. Tartıma Aratırma sonunda, ilköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih uygulamalarının örencilerin baarılarına etkili olduu, örencilerin yerel tarih uygulamalarını elenceli buldukları, uygulamalar sayesinde kendi bölgelerinin tarihini örenme fırsatı buldukları, konuyla ilgiyi bilgilerinin arttıı, örencilerde okuma, eskiyle yeni arasında iliki kurma vs. becerilerin arttıı, yerel tarih uygulamalarının örenci ürünlerini de olumlu olarak etkiledii sonucuna varılmaktadır. Aratırmada elde edilen ilköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih uygulamalarının örencilerin baarılarına etkili olduu yönündeki bulgu, Iık (2002), Erbe (2007), Quest (2006), Safran ve Ata (1998) ve Beem (1994) ün yerel tarih çalımalarının örencilerin baarılarını arttıı yönündeki bulgularıyla paralellik göstermektedir. Aratırmaya katılan örenciler de yerel tarih uygulamalarının baarılarını arttıı yönünde görü bildirmilerdir. Aratırmada görüme yoluyla elde edilen bulgulara göre, örenciler yerel tarih uygulamalarını zevkli, elenceli olarak görmülerdir. Bu bulgu Quest (2006), Beem (1994) ve Iık (2002) aratırma sonucu elde ettii yerel tarih öretiminin örencilerin tarih derslerine olumlu yaklamasında etkili olduuna dair olan bulgusuyla paralellik gösterir. Iık (2002) örenci çevresindeki tarihi aratırmaya ve incelemeye tevik edilerek aratırma yetenei gelitii, çevresindeki tarihi örenirken aktif ekilde olduu yönündeki aratırma bulgusu, aratırmada elde edilen ilköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih uygulamaları sayesinde kendi bölgelerinin tarihini örenme fırsatı buldukları, konuyla ilgiyi bilgilerinin arttıı yönündeki bulgularla paralellik gösterir. Aratırmanın yerel tarih uygulamaları sonucu örencilerin kendi bölgelerinin tarihini örenme fırsatı buldukları bulgusu Çulha (2002) nin örencilerin sosyal bilgiler dersinde tarihsel mekânı kefederek örenme yoluyla kendi çevrelerinin tarihini merak edip sorgulama yoluna gitmilerdir bulgusuyla paralellik göstermektedir. Bu bulgu Kabapınar (1991) ın örencilerin tarihsel çevre gezileriyle desteklenen tarih öretimi düüncesine tümüyle katıldıklarını" belirten bulgusuyla da paralellik gösterir. Beem (1994) in, Amerikan sınıflarında uygulanan yerel tarih çalımalarının örencilerinin becerilerini arttıı yönündeki aratırma bulgusu ilköretim dördüncü sınıfta yerel tarih uygulamalarıyla ilenen sosyal bilgiler dersi sonunda örencilerde hikâye yazma, eskiyle yeni arasında iliki kurma, yeni kelimeler örenme, aratırma yapma, iir yazma, kendini ifade etme, düünme, resim yapma, karılatırma yapma becerilerini kazandırdıı yönündeki bulguyla paraleldir. Sonuç olarak, ilköretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih uygulamalarının örencilerin baarılarını arttıı, örencilere kendi bölgelerinin, yaadıkları yerin tarihine karı ilgilerini ve bilgilerini artıcı uygulama olduu, örencilerin uygulamaları zevkli ve elenceli bulduu, sosyal bilgiler dersinde örencilerin çeitli becerilerini gelitirdii söylenebilir. Yerel tarih uygulamaları ile sosyal bilgiler dersinde örenci odaklı bir yaklaımla ilenen ders, ezbercilikten çok örencinin aktif olarak katıldıı bir ders olmutur, bu da örencileri ders süresince mutlu etmektedir. Bu nedenle yerel

- 462 - tarih uygulamaları sosyal bilgiler dersinde kullanılmasına yönelik çalımalar arttırılmalıdır. Yerel tarih uygulamaları için doküman, materyal salanmalı, yerel tarih uygulamaları konusunda öretmen ve örenciler bilgilendirilmelidir. Lisans eitimi sırasında öretmen adaylarına (tarih öretmenlii, sosyal bilgiler öretmenlii, sınıf öretmenlii) yerel tarih uygulamalarıyla ilgili gereken bilgi verilmelidir. KAYNAKÇA ADIYEKE, Nükhet (2000). Anadolu Osmanlı Ölçeinde Yerel Tarih Yazımında Kuramların Deiimi: Merkez- Çevreden Çevresellemeye, Çevresellemeden Globallemeye, Tarih Yazımında Yeni Yaklaımlar, (Yay.Haz.: Zeynel Abidin Kızılyaprak), stanbul: Tarih Vakfı Yayınları. DANKER C. Anita (2003). Multicultural Social Studies: The Local History Connection, The Social Studies, May/Jun 2003; 94, 3. ASLAN, Erdal (2000). Yerel Tarihin Tanımı, Geliimi ve Deeri, Tarih Yazımında Yeni Yaklaımlar, (Yay.Haz.: Zeynel Abidin Kızılyaprak), stanbul: Tarih Vakfı Yayınları. ASLAN, Erdal (2005). Türkiye de Tarih Eitiminin Sorunları, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eitim Fakültesi Dergisi S.18, s. 106-114. BALCI, Ali (2004). Sosyal Bilimlerde Aratırma. Pegem A Yayınları.Ankara. BAYRAKTAR, Bayram (2002) Tarih, Tarihçi, Toplum ve Üniversite Çanakkale Sempozyumu. http://sbe.erciyes.edu.tr/dergi/sayi_15/11_yildiz.pdf BEEM, R. R. ( 1994). Using Local History In The Secondary School Social Studies Curriculum.Departmant of History Illınois State University. DANACIOLU, Esra (2001).Geçmiin zleri, Yanıbaımızdaki Tarih çin Bir Klavuz. stanbul: Tarih Vakfı Yayınları. DANKER, C. Anita. (2005). Multicultural Social Studies: Using Local History in The Classroom. Columbia Universty Newyork.: Teachers College Press. ERBE, E. Robert (2005). Making Local History Part of Social Studies., Social Science Docket. Summer-Fall 2007. ERDEN, Münire (Tarihsiz). Sosyal Bilgiler Öretimi. Ankara: Alkım Yayınları. GÜLTEKIN, Mehmet (2005). lköretim Beinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Proje Tabanlı Örenmenin Örenme Ürünlerine Etkisi Kuram ve Uygulamada Eitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 519-547. IIK, Hasan (2002). Yerel Tarih Konularının Sosyal Bilgiler (6.Sınıf) Programı Tarih Üniteleri ile likilendirilmesine Yönelik Bir Uygulama: Pasinler Örnei, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. KABAPINAR, Yücel (1991). Müfredat Programı ve Ders Kitapları Açısından Orta Öretimde (Lise) Tarih Öretimi. Yayinlanmami Yüksek Lisans Tezi,Dokuz Eylül Üniversitesi,zmir. KVYIG, E. David & MYRON A. Marty (1982). Nearby History: Exploring the Past Around You. Nashville,Tn: The American Association for State and Local History. LEVSTK, S. Linda & BARTON. C. Keith (2001). Doing history: Investigating with children in elementary and middle schools. Mahwah, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates. MEB (2005). Sosyal Bilgiler Programı (4-5). Ankara: Milli Eitim Bakanlıı Yayınları. ÖZBARAN, S.(2005). Tarih, Tarihçi ve Toplum. stanbul: Tarih Vakfı Yayınları. QUEST, E. Rıchard (2006). The Infussion of Local History Into The New York State Elevebth Grade United States History Curriculum, Presented of The Faculties Of The Universitiy Of Pennsylvanna. SAFRAN, Mustafa. & ATA, Bahri. (1998), Okul Dıı Tarih Öretimi, G. Ü. E. F.Dergisi, C. 18, Sayı: 1, 87-94. SOMEL, A. Selçuk (1998). Yerel Tarih ve Tarihte Yerellik. Yerel Tarih Dergisi s.6, stanbul: Tarih Vakfı Yayınları. YILDIRIM, Ali & IMEK, Hasan. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Aratırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları. YILDIZ, Özgür.(2003). Türkiye de Tarih Öretmenlerinin Sorunları ve Çada Çözüm Önerileri, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:15, Cilt:2, ss:181 190.