Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Toplam maliyetin. enküçüklenmesi. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi

Benzer belgeler
Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi

GM-220 MÜH. ÇALIŞ. İSTATİSTİKSEL. Frekans Dağılımı Oluşturma Adımları VERİLERİN SUNUMU. Verilerin Özetlenmesi ve Grafikle Gösterilmesi

Enbüyük uzaklığın. enküçüklenmesi (ENKENB) Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü

VEKTÖRLER VE VEKTÖREL IŞLEMLER

2 MANYETİZMA. 7. Etki ile mıknatıslanmada mıknatısın 5. K L M F F S N S N S N

Fen ve Mühendislik için Fizik 1 Ders Notları: Doç.Dr. Ahmet CANSIZ

MIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için

BÖLÜM 5 İKİ VEYA DAHA YÜKSEK BOYUTLU RASGELE DEĞİŞKENLER İki Boyutlu Rasgele Değişkenler

5.3. Tekne Yüzeylerinin Matematiksel Temsili

DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -III- Çok değişkenli doğrusal olmayan karar modelinin çözümü

DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -II- Tek değişkenli doğrusal olmayan karar modelinin çözümü

PARÇALI DOĞRUSAL REGRESYON

Sıklık Tabloları ve Tek Değişkenli Grafikler

2.a: (Zorunlu Değil):

Manyetizma Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümü

Sürekli Olasılık Dağılım (Birikimli- Kümülatif)Fonksiyonu. Yrd. Doç. Dr. Tijen ÖVER ÖZÇELİK

ELEKTRİK AKIMI. K-L noktaları arasındaki eşdeğer direnç, = = 3X olur. K-L noktaları arasındaki eşdeğer direnç, = = 4X olur.

AHMET KOLTUK. Sahibi. Kullanma Amacı. Konutlar. Kat Adedi. İli ANKARA. İlçesi MERKEZ. Mahallesi AKINCILAR. Sokağı YENGEÇ. Pafta. Ada.

AĞIRLIK MERKEZİ. G G G G Kare levha dairesel levha çubuk silindir

Elektrik ve Manyetizma

Makine Öğrenmesi 6. hafta

SEK Tahmincilerinin Arzulanan Özellikleri. SEK Tahmincilerinin Arzulanan Özellikleri. Ekonometri 1 Konu 9 Sürüm 2,0 (Ekim 2011)

uzayında vektörler olarak iç çarpımlarına eşittir. Bu iç çarpım simetrik ve hem w I T s formuna karşılık gelir. Buna p u v u v v v

Korelasyon ve Regresyon

dir. Bir başka deyişle bir olayın olasılığı, uygun sonuçların sayısının örnek uzaydaki tüm sonuçların sayısına oranıdır.

MIKNATIS VE MANYETİK ALAN

ITAP_Exam_20_Sept_2011 Solution

3. Parçaları Arasında Aralık Bulunan Çok Parçalı Basınç Çubukları

ELEKTRİK DEVRELERİ. Devreden geçen akım, Devreden geçen akım, ampermetresi i = 4A okur. ampermetresi ise 2A i gösterir. olur. A 1

bir yol oluşturmaktadır. Yine i 2 , de bir yol oluşturmaktadır. Şekil.DT.1. Temel terimlerin incelenmesi için örnek devre

Deney No: 2. Sıvı Seviye Kontrol Deneyi. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Dijital Kontrol Laboratuvar Deney Föyü Deneyin Amacı

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü

ITAP Fizik Olimpiyat Okulu

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU

İSTATİSTİK DERS NOTLARI

Standart Model (SM) Lagrange Yoğunluğu. u, d, c, s, t, b. e,, Şimdilik nötrinoları kütlesiz Kabul edeceğiz. Kuark çiftlerini gösterelim.

30 %30iskonto oranı bulunur.

( ) 3.1 Özet ve Motivasyon. v = G v v Operasyonel Amplifikatör (Op-Amp) Deneyin Amacı. deney 3

ELEKTR K AKIMI BÖLÜM 19

1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ

2.7 Bezier eğrileri, B-spline eğrileri

ALTERNATİF AKIM DEVRE YÖNTEM VE TEOREMLER İLE ÇÖZÜMÜ

Makine Öğrenmesi 10. hafta

BETONARME YAPI TASARIMI

Doğrusal Korelasyon ve Regresyon

MANYETİK OLARAK STABİLİZE EDİLMİŞ AKIŞKAN YATAKLARDA KÜTLE AKTARIM KATSAYILARININ İNCELENMESİ

EMO İSTANBUL ŞUBESİ TARAFINDAN HOBİ ELEKTRONİK KURSU İÇİN DERLENMİŞTİR. BOBİNLER

ITAP Fizik Olimpiyat Okulu

A A A FEN BİLİMLERİ SINAVI FİZİK TESTİ 1 FİZ (LYS2)

Elektrik Akımı. Test 1 in Çözümleri

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının

Elektrik Akımı. Test 1 in Çözümleri 1. X. 18Ω luk iki direnç birbirine paralel bağlı olduğundan; = bulunur. Cevap C dir. R 2. = Cevap A dır.

MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

VEKTÖRLER Koordinat Sistemleri. KONULAR: Koordinat sistemleri Vektör ve skaler nicelikler Bir vektörün bileşenleri Birim vektörler

Calculating the Index of Refraction of Air

BÖLÜM 1 1.GİRİŞ: İSTATİSTİKSEL DOĞRUSAL MODELLER

MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

Rasgele Değişken Üretme Teknikleri

ENERJİ. Isı Enerjisi. Genel Enerji Denklemi. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi 2007

2009 Kasım. FRENLER GENEL M. Güven KUTAY frenler-genel.doc

Elektrik Akımı. Test 1 in Çözümleri. voltmetresi K-M arasına bağlı olduğu için bu noktalar arasındaki potansiyel farkını ölçer. V 1. = i R KM 1.

LAMBALAR BÖLÜM X 6. X MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER. K anahtarı açık iken: Z ve T lambaları yanar. X ve Y lambaları = 2 dir.

ELM201 ELEKTRONİK-I DERSİ LABORATUAR FÖYÜ

Denklem Çözümünde Açık Yöntemler

FLYBACK DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI VE ANALİZİ

Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)

Direct Decomposition of A Finitely-Generated Module Over a Principal Ideal Domain *

OLASILIĞA GİRİŞ. Biyoistatistik (Ders 7: Olasılık) OLASILIK, TIP ve GÜNLÜK YAŞAMDA KULLANIMI

3. Telin kesit alanı, 4. lsıtılan telin diren ci, R = R o. 5. Devreden geçen proton sayısı, q = (N e. 6. X ve Y ilet ken le ri nin di renç le ri,

RİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNETİĞİ

UYUM ĐYĐLĐĞĐ TESTĐ. 2 -n olup. nin dağılımı χ dir ve sd = (k-1-p) dir. Burada k = sınıf sayısı, p = tahmin edilen parametre sayısıdır.

TEST - 1 ELEKTROMANYET K NDÜKS YON

kadar ( i. kaynağın gölge fiyatı kadar) olmalıdır.

BÖLÜM 7 TRANSFORMATÖRLER

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 8

MAK 311 ISI GEÇİŞİ YARIYIL SONU SINAVI

DENEY 4: SERİ VE PARALEL DEVRELER,VOLTAJ VE AKIM BÖLÜCÜ KURALLARI, KIRCHOFF KANUNLARI

DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-

MECHANICS OF MATERIALS

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması Güz Dönemi

SINIF MATEMATİK TAM SAYILAR-1 A B C D E F G H I. Telat B l can

Binalarda Su ve Toprak Kaynakl Is Pompas Sistemlerinin Kullan m Avantajlar ve Türkiye deki Baz Uygulama Örnekleri

Basel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular

T.C BARTIN il ÖZEL idaresi YAZı işleri MÜDÜRLÜGÜ. TEKliF SAHiBiNiN

TEMEL DEVRE KAVRAMLARI VE KANUNLARI

T.C BARTIN iı ÖZEL idaresi PLAN PROJE YATIRIM VE inşaat MÜDÜRlÜGÜ ...,

Merkezi Eğilim (Yer) Ölçüleri

KARMAŞIK SAYILAR. Derse giriş için tıklayın...

MAK354 Isı Mühendisliği Genel Sınav Soru ve Cevapları Mustafa Eyriboyun

ÖRNEK SET 5 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği I

YER ÖLÇÜLERİ. Yer ölçüleri, verilerin merkezini veya yığılma noktasını belirleyen istatistiklerdir.

Kİ-KARE TESTLERİ A) Kİ-KARE DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ

ADI: SOYADI: No: Sınıfı: A) Grubu. Tarih.../.../... ALDIĞI NOT:...

Kİ-KARE TESTLERİ. şeklinde karesi alındığında, Z i. değerlerinin dağılımı ki-kare dağılımına dönüşür.

Şekil 1. Bir oda ısıtma sisteminin basitleştirilmiş blok diyagram gösterimi. 1. Kontrol Sistemlerindeki Blok Diyagramlarının Temel Elemanları:

Elektrik Enerjisi ve Elektriksel Güç Testlerinin Çözümleri

Çizgisel ve Açısal Momentum. Test 1 in Çözümleri. 4. Cisme uygulanan itme, hareketine ters yönlü olduğundan işareti ( ) alınır.

Polinom Filtresi ile Görüntü Stabilizasyonu

11. SINIF KONU ANLATIMLI. 1. ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET 8. Konu TORK VE DENGE ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ

T.C. KEÇiÖREN BELEDİYE BAŞKANLIGI Mali Hizmetler Müdürlüğü BAŞKANLIK MAKAMINA

Transkript:

Mühendslk Fakültes Endüstr Mühendslğ Bölüü Topla alyetn Doç. Dr. Nl ARAS ENM411 Tess Planlaası 016-017 Güz Döne enküçüklenes

Tek tess yerleştre proble Uygulaada sık karşılaşılan br durudur. Mevcut tesslere yen br tess ekleneceğ zaan, dğerlernn yerleş sabt kalır. Sadece yen tesse, evcut sste çnde verlecek en y yern neres olacağı araştırılır. Kurasal öne büyüktür. Çok tess yerleştre proble hyerarşsne, br başlangıç oluşturur. Çok tess eklee proble olarak tanınan üst problen n=1 olan özel br haldr. Bu gruptak probleler, topla taşıa alyet gb tek br ölçütün ağırlıklı olduğunu, dğer ölçütlern bu ana aaç yanında önesz kaldığını varsayar. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

3 Örnekler Bölüe yen br çay ocağı Kapüse yen br bna Hastaneye yen aelyathane Asker brlğe helkopter alanı Şehr ç ulaşı sstene yen durak Atölyeye yen tezgah Beklee salonuna yen koltuk Mutfağa yen bulaşık aknes Br ofse fotokop aknes Elektrk trafosunu nereye koyalı? Örneklerdek, bölü, kapüs, hastane vb. adet tessten oluşan sste MEVCUT SİSTEM, yen bna, aelyathane vb. de sstee eklenecek YENİ TESİS tr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

4 Tek tess problenn odellenes P =(a, b X=(x, y d (X, P w : Esk tesslern sayısı, :. esk tessn koordnatları, : Yen tessn koordnatları, : Yen tessn. esk tesse uzaklığı : Yen tess le. esk tess arasındak alyet (ağırlık katsayısı Enk f(x = =1 w d (X,P Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

5 Enk f(x = =1 w d (X,P Aaç, topla alyet enküçükleektr. Öyle br X noktası bulalı k, bu nokta ağırlıklar x uzaklıklar toplaını enküçüklesn. c : Br uzaklığa taşıa alyet [TL/] f : Br zaandak sefer sayısı [sefer/yıl] d (X, P : [/sefer] F(X=Σ w x d(x,p = Σ c x f x d(x,p [TL/yıl] Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

6 Tek tess çn ekank analoj Br asa düşünel. Mevcut tessler üzerne şaretlenyor ve herbrne p geçrlp, w lerle orantılı ağırlıklar takılıyor. Sürtüne yok. İpte uzaa yok. İpn drenc yok, kopaz, çekleblr. İpler A noktasında brbrne bağlanıyor. İpn ucundan tutup çekersek, denge noktası ENİYİ noktayı verecektr. A Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

7 Tek tess çn ekank analoj İpler çıkarttık. Yerne çv veya çubuklar taktık. Etraflarına lastk gererek sarıyoruz. Yen tessn, eskler çersne alan dışbükey zarf çnde br nokta olasını beklerz. Bütün evcut tessler aynı doğru üzernde olsaydı, dışbükey zarf br doğru olacaktı. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 8

9 A ve B noktaları arasındak dkdoğrusal uzaklık l DD X a X b Y a Y b Yen tess le. esk tess arasındak dkdoğrusal uzaklık: d (X, P = x-a + y-b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

10 Enk f(x = =1 w d (X,P Enk f(x = =1 w ( x - a y b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

11 Ağırlıkların tek boyutta etksn görek çn, br hat üzernde farklı aralıklarla açılan delklern olduğu yukarıdak şekle bakalı. DURUM 1: w 3 > w / dğerlernn söz hakkı kalaz. Ağırlıklardan brs (ÖRN, w 3, dğer ağırlıkların toplaından daha fazlaysa, denge duruunda dğer ağırlıkların br söz hakkı kalayacak, A düğüü (yen tess yer, 3 noktasının üzerne gelecektr. (ÇOĞUNLUK KURAMI- Majorty Theore. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

1 DURUM : w sol > w sağ se A düğüü 3 e, aks halde 4 e gder. A düğüü, 3 le 4 noktaları arasına yöneldyse, noktasına ı yoksa 3 noktasına ı gdeceğ, düğüü sola ve sağa çeken topla kuvvetlern dengesne bağlıdır. Sağa çeken kuvvetlern toplaı, sola çeken kuvvetlern toplaından fazla se, denge duruunda A düğüü 4 noktasına gelecek, aks halde 3 noktasına gelecektr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

13 DURUM 3: w sol = w sağ se, (özel br duru 3 le 4 noktaları arasındak bütün noktalar aynı değerdedr. Br öncek duruda, sağa çeken kuvvetler toplaı, sola çeken kuvvetler toplaına eşt olursa (özel br duru, le 3 noktaları arasında kalan tü noktalar aynı değere sahp olacaktır. Denge duruunda A noktası bu noktaların herhang bryle çakışır. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

14 İk önel özellk: Mekank odeln kullanılası, tek tess problenn çözüünü sağlayacak k özellğ ortaya çıkarır. 1. Yen tess çn eny yern koordnatı, esk tesslerden brnn koordnatı le aynıdır. (ÇAKIŞMA ÖZELLİĞİ. Yen tessn kurulacağı yern solundak (ya da sağındak ağırlıkların toplaı, ağırlıklar toplaının yarısını geçeez. (ORTANCALIK MEDYAN- ÖZELLİĞİ Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

15 Tek boyut çn gelştrlen görüşler boyuta uyarlanırsa, 1. Yen tessn x (veya y koordnatı, esk tesslerden brnn x (veya y koordnatına eşttr.. X n (veya y nn solundak (veya altındak w lern toplaı, Σw değernn yarısını geçeez. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

16 Enk f(x = j=1 w ( x - a y b DD uzaklıkları kullananın br sonucu olarak, her boyut brbrnden bağısız br alt proble olarak ele alınablr. Enk f(x = =1 w ( x - a y b Enk Enk f(x,y = f(x,y = f 1 =1 (x w f x - (y a =1 w y b f 1 (x =1 w x - a ve f (y =1 w y b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Çözü algortası (eny çözüü veren algorta Her koordnat çn zleyen adılar tekrarlanır: 1. Mevcut tesslern x (veya y koordnat değerler küçükten büyüğe (veya büyükten küçüğe sıralanır.. Sıralı her. koordnat çn brkl ağırlıklar hesaplanır. k k 1 k 1 1 w k w k w k 3. olan lk nokta, yen tess çn eny koordnatı verr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 17

18 ÖRNEK: (Topkns Bakı atölyesne yen br tezgah yerleştrlecektr. Mevcut 5 tezgah le yen tezgah arasında gerçekleşecek alzee taşıa sayıları belldr. Mevcut ve yen tezgah arasındak br uzaklık taşıa alyetlernn aynı olduğunu varsayarak, yen tezgah çn eny yer bulunuz. Mevcut tezgah Tezgah yer Mevcutyen tezgah arası taşıa P 1 (1,1 5 P (5, 6 P 3 (,8 P 4 (4,4 4 P 5 (8,6 8 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

19 Mevcut tesslern konuları Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

0 Mevcut tessler arası dkdoğrusal yollar Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

1 Mevcut tesslern bulunduğu noktalardan çzlen yatay ve dkey çzgler, lglenlen alanı dkdörtgen şeklndek bölgelere ayırır. Örnekte 5*5=5 kesşe noktası vardır, bunlardan beş üzernde de evcut tessler yer alaktadır. Çakışa lkes gereğ, eny çözü evcut tesslerden geçen doğru parçalarının kesşe noktalarından brndedr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Yen tessn yerleşeceğ alan lkenn gereğ olarak: 1. En y yern koordnatları, evcut tesslern koordnatları le aynıdır.. En y nokta, topla ağırlığın en az yarısına ulaşılan çzg üzerndedr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

3 En y x-koordnatı Tezgah x w Σw P1 1 5 5 P3 7 P4 P 4 5 4 5 11 17 <5/ >5/ x*=5 P5 8 8 5 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

4 En y y-koordnatı Tezgah y w Σw P1 1 5 5 P 6 11 <5/ P4 4 4 15 >5/ y*=4 P5 6 8 3 P3 8 5 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

5 Yen tezgah çn eny noktanın koordnatları X* = ( 5, 4 Eny nokta çn topla alyet (topla ağırlıklandırılış esafe Enk f(x, y = Enk f(5,4 = Enk f(5,4 = f 1 =1 =1 (5 w w f x - a 5 - a (4 =1 =1 w w y 4 54 51 105 b b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Eny çözüün spatı Örnek çn: (4 < x 5 aralığında 140 130 6 10 110 100 90 80 70 60 50 40 0 1 3 4 5 6 7 8 9 10 x f 1 (x= 5(x-1 + (x- + 4(x-4+6(5-x + 8(8-x f 1 (x= - 3 x + 69 (5 x < 8 aralığında f 1 (x=5(x-1 + (x- + 4(x-4 + 6((x-5+8(8-x f 1 (x= +9 x + 9 x = 5 de eğn şaret değşt (Yerel En y f1(x Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

140 10 7 Bütünsel En İy 100 80 60 f 1 (x 0 Y = x a nn grafğ, 0 ucu a de bulunan V şeklnde DIŞBÜKEY br eğrdr. w poztftr w x a dışbükey w x a de dışbükey olur. f 1 (x dışbükey Yerel en y bütünsel en y olur. 40 0 4 6 8 10 y a x Enk f(x,y = w x a = 1 = 1 w y b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

8 LINGO le çözü Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 9

30 ARAŞTIRMA KONUSU! Kısıtsız doğrusal olayan odel, kısıtlı doğrusal odele nasıl dönüşür? Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 31

3 Eny noktayı bulanın çözü çn yetersz kaldığı durularda, eş alyet eğrler çzlerek duyarlılık analz yapılablr. Tek tess problenn çözüü sonucunda, yen tessn kurulacağı eny nokta, evcut tesslerden brnn üzernde çıkablr. Veya, yol, sütun, çukur gb kullanılaayacak br nokta eny çözü olarak bulunablr. Bu durularda, eny noktanın çevresnn kullanıla kanı aranacaktır. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

33 Br öncek örnekte yen tezgahı, br ısıl şle ocağının yanına denk geldğnden, (5,4 konuuna yerleştreedğz varsayalı. Bu duruda, br çözü yolu, alternatf brkaç bölge belrleyp, bunların çnden en küçük alyete sahp olanı seçektr. Dğer br çözü yolu se, eş-alyet eğrlernden faydalanarak yen tess çn en uygun yern belrlenesdr. Malyetn eny noktadan uzaklaştıkça ne şeklde değşeceğnn araştırılası, br çeşt duyarlılık analzdr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

34 Eş alyet eğrler / zdüşü eğrler socost lnes/ contour lnes Eş alyet eğrler, ç çe geçş kapalı eğrler şeklnde olup, topla alyet kolan noktaların geoetrk yerdr. Br başka deyşle, aaç fonksyonunun sabt br değer çn (x,y noktalarının alableceğ değerler gösterektedr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

35 Örnek çn topla alyet fonksyonu (3 değşkenl fonksyon: z, x, y f(x, y = w j=1 x - a w j=1 y b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

36 Fonksyonun eşalyet / zdüşü eğrler (Statgraphcs le çzdrlş Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

37 Örnek çn MATLAB le çzdrlş eş-alyet eğrler Uzaklık ölçüü dkdoğrusal olduğunda, eşalyet eğrler uç uca eklenş doğru parçalarından oluşur. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

38 Mevcut tesslern bulunduğu noktalardan çzlen yatay ve dkey çzgler, lglenlen alanı dkdörtgen şeklndek bölgelere ayırır. Aynı bölgenn çnden geçen tü eş alyet eğrler aynı eğe sahptr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

39 Aynı eğr üzerndek her noktadak alyet aynıdır. İç bölgelere grdkçe eny çözüe yaklaşılır, ç bölgelerden uzaklaştıkça alyet artar. Eny çözüü veren eğr br nokta şeklndedr. Böylece taşıa alyetnn değşn gösteren br harta elde edlş olur. Bu eğr üzerndek her noktanın yerleş alyet=10 dr. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

40 Malyetn hızlı değştğ (çzgler daha sık bölgelerde verlecek hatalı kararlar, daha büyük zararlara yol açacağı çn buralarda dkkatl davranılalıdır. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

41 TP_8 EK Eş alyet eğrlernn elle çz çn Topkns et al. ve İşler n ktaplarından yararlanablrsnz. Eş alyet eğrlernn STATGRAPHICS ve MATLAB prograları kullanarak çz çn TP_8 EK dosyasına bakablrsnz. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 4

43 Malyetler uzaklığın kares le orantılı arttığında uygundur. A (X a, X b ve B (Y a, Y b noktaları arasındak KUK uzaklığı zleyen şeklde hesaplanaktadır: l (X X (Y KUK a b a b KUK uzaklık ölçüü çn tek tess yerleştre problenn aaç fonksyonu Y Enk f(x,y = =1 w ((x - a (y b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

44 Ağırlık Merkez Proble f(x,y = w [(x-a + (y-b ] Türev sıfıra eştlenrseen İy Çözü f/x = w (x a = 0 f/y = w (y -b = 0 w x*= w a ve w y*= w b x* = 1 w 1 w a y* = 1 w 1 w b Yen tessn koordnatları, ssten ağırlık erkezdr. X* ve Y*, ağırlıklı ortalaalardır. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

45 Enk f(x,y = =1 w ((x - a (y b (x-a +(y-b, tabanı (a, b olan br paraboloddr. Bunun k noktasını brleştren doğru parçası, eğrnn bu k nokta arasında kalan kısının üstünde kalırdişbükey w ler poztftr (x-a +(y-b le çarpıları da poztf Toplaları w [(x-a + (y-b ] da poztf Yerel En İy Bütünsel En İy Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

ÖRNEK:(Topkns KUK uzaklığına göre çözel. 46 1. 5 5. 6. 4. 4 X* = 5 6 4 8 X* 119 5 97 5 4. 76 1. 5. 6 8. 4. 4 Y* = 5 6 4 8 Y* 3. 88 8. 8 6. 8 eny yer (4.76, 3.88 Enk Enk f(x*,y* = w ((4.76 - =1 f(x*,y* = 17.56 13.64 a (3.88 305. b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 47

Matlab le eğrlern çzdrles 48 1- [X,Y] = eshgrd(0:10,0:10; - Z = (5*((X-1.^+(Y-1.^+(6*((X-5.^+(Y-.^+(*((X-.^+(Y- 8.^+(4*((X-4.^+(Y-4.^+(8*((X-8.^+(Y-6.^; 3- [C,h] = contourf(x,y,z; 4- grd on; 5- colorap autun; 6- set(h,'showtext','on','textstep',get(h,'levelstep'*1 7- axs equal tght Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Eş alyet eğrler (X*,Y*=(4.76, 3.88 noktasını erkez kabul eden eş erkezl çeberlerdr. 49 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

50 C alyetne sahp çebern yarıçapı: r C f(x*, w Y* ÖRNEK: C=400 olan eş alyet eğrs nerededr? r 400 305. 5 1, 947 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 51

5 A (X a, X b ve B (Y a, Y b noktaları arasındak KU uzaklığı zleyen şeklde hesaplanaktadır: l (X X KU a b a b KU uzaklık ölçüü çn tek tess yerleştre problenn aaç fonksyonu (Y Y Enk f(x,y = =1 w (x - a (y b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

53 =1 b (y a (x - w f(x,y = Enk 0 b (y a (x - (x - b w 1 = y / f(x,y 0 b (y a (x - a (x - w 1 = x / f(x,y =1 =1 1 1 b (y a (x - w b (y a (x - w.a = x 1 1 b (y a (x - w b (y a (x - w.b = y Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

54 g (x,y (x - a w (y b olsun. a.g (x, y b.g (x, y x = 1 g (x, y y = 1 g (x, y 1 1 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

55 Bu problen çözüü DD ve KUK uzaklıklarına göre daha karaşıktır ve eny çözüü veren br algorta yoktur. Kıs türevler sıfıra eştleyerek doğrudan bulaadığıız problen çözüü, br başlangıç (x K, y K noktasından hareketle, ardıştıra yolu le bulunablektedr. Bu şeklde elde edlecek çözü eny çözü olayacak fakat enyye yakın olarak kabul ettğz br çözü olacaktır. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

56 (x,y noktası evcut tesslerden brnn koordnatı le aynı olduğunda kıs türevler tanısız olur. Bu durudan kaçınanın br yolu, sıfırdan büyük ve çok küçük olduğunu varsaydığıız ε gb br sayıyı fonksyona dahl etektr. g (x,y (x - a w (y b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

57 Ardışık br çözü yönte K K K K K, y g (x, y a.g (x = x 1 1 1 K K K K K, y g (x, y b.g (x = y 1 1 1 K K K K K K K K b (y a - (x w,y g (x veya b (y a - (x w,y g (x K : ardıştıra nuarası Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

58 Ardıştıra adıları 1. x ve y çn, br başlangıç değer bul (x 0, y 0. (Genellkle, ağırlık erkez problenn çözüü olan eny nokta, başlangıç çözü olarak kullanılır.. Ardıştıra nuarası olan K ya sıfır ata.k=0 3. X K =(x K, y K yı kullanarak, X K+1 =(x K+1, y K+1 hesapla. 4. Ardışık k sonuç brbrne çok yakın çıkarsa veya ardıştırada kayda değer br lerlee görülüyorsa DUR. ÖRN: X K - X K+1 ε se DUR veya f(x K - f(x K+1 ε se DUR 5. Yakınsaa yoksa K=K+1 yaparak 3. adıa ger dön. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

ÖRNEK:(Topkns KU uzaklığına göre çözel. 59 1. Başlangıç nokta, (x 0, y 0 =(4.76, 3.88, ε=10-3. K=0 3. g (x K,y K (x K - a w (y K b g (x 0,y 0 (x 0 - a w (y 0 b g (4.76,3.88 (4.76 - a w (3.88 b Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

60 g g g g g 1 (4.76, 3.88 3 4 5 (4.76, 3.88 (4.76, 3.88 (4.76, 3.88 (4.76, 3.88 (4.76-1 (4.76-5 (4.76 - (4.76-4 (4.76-8 5 (3.88 1 6 (3.88 (3.88 8 4 (3.88 4 8 (3.88 6 1.0557 3.1658 0.4033 5.1988.0661 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

61 a.g (x 0, y 0 b.g (x 0, y 0 x 1 = 1 g (x 0, y 0 y 1 = 1 g (x 0, y 0 1 1 x 1 1x 1, 0557 5x3. 1658 1. 0557 3. 1658 x0. 4033 4x5. 1988 8x. 0661 0. 4033 5. 1988. 0661 4. 67 x 1 1x 1, 0557 x3. 1658 1. 0557 3. 1658 8x0. 4033 4x5. 1988 6x. 0661 0. 4033 5. 1988. 0661 3. 6843 (x 1, y 1 ( 4. 67, 3. 6843 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

6 4. x 0 -x 1 = 4.76-4.67 =0.138 > ε=10-3 olduğundan, K=0+1=1, 3. adıa dönülür.......... İzleyen sayfada, Excel de yapılan 0 ardıştıradan elde edlen sonuçlar görülektedr. (ε=10-5 (x*,y*=(4.5416 ; 3.5907 f(x*,y*=78.4859 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

K X K Y K g1 g g3 g4 g5 X K+1 Y K+1 f(x,y 0 4,7600 3,8800 1,0557 3,1658 0,4033 5,1988,0661 63 4,67 3,6843 79,041 1 4,67 3,6843 1,1081 3,4780 0,3959 5,6970 1,9554 4,5686 3,61 78,5561 4,5686 3,61 1,19 3,5765 0,3940 5,8546 1,9160 4,5489 3,601 78,4933 3 4,5489 3,601 1,1363 3,6068 0,3934 5,8953 1,9035 4,5431 3,5947 78,4866 4 4,5431 3,5947 1,1385 3,6168 0,393 5,9030 1,8996 4,5415 3,595 78,4860 5 4,5415 3,595 1,139 3,605 0,3931 5,903 1,8985 4,541 3,5917 78,4859 6 4,541 3,5917 1,1394 3,6 0,3931 5,9000 1,8981 4,541 3,5913 78,4859 7 4,541 3,5913 1,1395 3,630 0,3930 5,8978 1,8980 4,5413 3,5911 78,4859 8 4,5413 3,5911 1,1395 3,635 0,3930 5,8961 1,8980 4,5414 3,5909 78,4859 9 4,5414 3,5909 1,1395 3,638 0,3930 5,8949 1,8980 4,5415 3,5909 78,4859 10 4,5415 3,5909 1,1395 3,640 0,3930 5,8940 1,8980 4,5415 3,5908 78,4859 11 4,5415 3,5908 1,1395 3,641 0,3930 5,8934 1,8980 4,5415 3,5908 78,4859 1 4,5415 3,5908 1,1395 3,64 0,3930 5,8930 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859 13 4,5416 3,5907 1,1395 3,643 0,3930 5,897 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859 14 4,5416 3,5907 1,1395 3,644 0,3930 5,895 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859 15 4,5416 3,5907 1,1395 3,644 0,3930 5,894 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859 16 4,5416 3,5907 1,1395 3,644 0,3930 5,893 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859 17 4,5416 3,5907 1,1395 3,644 0,3930 5,89 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859 18 4,5416 3,5907 1,1395 3,644 0,3930 5,891 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859 19 4,5416 3,5907 1,1395 3,644 0,3930 5,891 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859 0 Doç. 4,5416 Dr. Nl 3,5907 Aras, ENM411 1,1395Tess 3,645 Planlaası, 0,3930 016-017 5,891 1,8980 4,5416 3,5907 78,4859

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 64

65 Matlab Kodu 1. [X,Y] = eshgrd(0:10,0:10;. Z = 5*sqrt((X-1.^+(Y-1.^+6*sqrt((X-5.^+(Y-.^+*sqrt((X-.^+(Y-8.^+4*sqrt((X-4.^+(Y- 4.^+8*sqrt((X-8.^+(Y-6.^; 3. [C,h] = contourf(x,y,z; 4. grd on; 5. colorap autun; 6. set(h,'showtext','on','textstep',get(h,'levelstep'*1 7. axs equal tght Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 66

67 KU uzaklıklar çn geoetrk özel durular Ağırlıklar brbrne eşt ve 4 nokta varsa, bunların ağırlık erkez (kesş noktası eny çözüü verr. Ağırlıklar brbrne eşt ve 3 nokta varsa, eny çözü: Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

68 Üçgen eştszlğ Üçgen eştszlğ adı verlen br bağıntı, kuşuçuşu uzaklık çn br alt ve üst sınır belrleede kullanılır. (x 0, y 0 (x*, y* : KU çn aranan nokta : DD çn bulunan eny nokta E (x, y : KU aaç fonksyonunun (x,y de aldığı değer R(x R(y : f 1 (x (DD uzaklık çn : f (y (DD uzaklık çn E(x*, y* E(x 0, y 0 R(x* R(y* Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

69 Örnek: Öncek örneğz çn alt ve üst sınırı hesaplayalı. (x*, y*=(5, 4 E(5,4 = 5 =1 w (5 - a (4 b 79.84 R(5 = f 1 (x 5 =1 w 5 - a 54 R(4 = f 1 (y 5 =1 w 4 - b 51 R(x* R(y* 54 51 74. 7 79. 84 E(x, y 0 0 74. 7 Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

70 Üçgen eştszlğ, ardıştıra yapaıza değer değez sorusuna cevap vereblr. Eucld İk noktayı brleştren en kısa yol br doğrudur. deştr. Her zaan geçerl olasa da; herkes alışkın olduğu çn, çapraz yollar sözkonusu olabldğnden, br alt sınır veres açısından, DD br orta çn KU da ble alyetler şu kadar oluyor, DD da daha fazla olur kıyaslaasını yapak vb. sebeplerden bu uzaklık ölçüü kullanılaktadır. Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

71 WINQSB İLE TEK-TESİS ENKÜÇÜK MALİYET (veya ENBÜYÜK FAYDA PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

7 WINQSB le çözü Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 73

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 74

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 75

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 76

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 77

Doç. Dr. Nl Aras, ENM411 Tess Planlaası, 016-017 78