Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 122 STİRLİNG MOTORUNDA TERMAL BARİYER KAPLAMANIN MOTOR PERFORMANSINA ETKİLERİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ Özet Yaşar Önder ÖZGÖREN Keçören Anadolu Teknk Lses, Teknk Lse ve Endüstr Meslek Lses, Motor Bölümü, Ankara-TÜRKİYE Bu çalışmada, tek slndrl Beta tp br Strlng motoru mal edlmştr. Motordak yer değştrme pstonu termal baryer kaplama malzemes olan Zrkonyum Okst (Zrkonya) le kaplanmış daha sonra termal baryer kaplamanın etkler motor performans testler le belrlenerek grafk şeklnde hazırlanmıştır. Motor performans testler, 800 900 1000 C fırın sıcaklığında yapılmıştır. Çalışma akışkanı helyum gazıdır. Şarj basıncı 3,0 le 4,0 bar arasında 0,5 bar aralıklarla belrlenmştr. Kaplamalı pston çn maksmum güç, 1000 C de, 3,5 bar basınçta ve 900 1/mn motor devrnde 83,12 W ve kaplamasız pston çn maksmum güç se, 1000 C de, 3,5 bar basınçta ve 800 1/mn motor devrnde 55,68 W olarak ölçülmüştür. Anahtar Kelmeler: Strlng Motoru, Termal Baryer Kaplama, Performans Testler. AN EXPERIMENTAL EXAMINATION OF THE EFFECT OF THERMAL BARRIER MATERIAL ON THE PERFORMANCE OF STİRLİNG ENGİNE Abstract β (Beta) type Strlng Engne whch s sngle cylnder was manufactured. Dsplacer pston was covered by Zrcona, whch s thermal barrer materal.the effect of thermal barrer coatng was determned by performance tests and the results have been presented n the form of graphcs wthn ths artcle. The performance tests were realzaed at the 800-900-1000 0 C furnace temperature. Workng flut was desgned as hellum. The value of charge pressures have been measured from 3.0 bar to 4.0 bar wth 0.5 bar ncrement at each test secton. The test engne has been used as the operatng materal and covered dsplacer pston has been placed has obtaned maxmum output power at the 1000 0 C heater temperature, 900 1/mn engne speed and 3.5 bar charge pressure as 83.12 W and the test engne for whch uncovered dsplacer pston has been placed has obtaned maxmum output power at the 1000 0 C heater temperature, 800 1/mn engne speed and 3.5 bar charge pressure as 55.68 W. Key Words: Strlng Engne, Thermal Barrer Coatng, Performance Tests. 1. Grş Robert Strlng 1816 yılında Economser olarak anılan lk Strlng motorunu yaptı ve patentn aldı. Sr George Caley lk hava motorunu 1807 yılında yaptı. 1699 yılından o zamana kadar yapılan motorlar hava motoru olarak smlendrlmşlerdr. Patent 1816 yılında alınan economser ya da rejeneratör, sıcak hava motorları çn çok öneml br gelşme olarak kabul edlmektedr. Aynı zamanda Robert Strlng oldukça verml br şeklde çalışablen buhar motorları le lgl çalışmalar da yapmıştır. 122
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 123 Strlng motorlarında yüksek basınç uygulanamadığından 19. yüzyılda belrgn br gelşme sağlanamamıştır [1]. 1853 yılında İsveçl John Ercsson un yaptığı motorlar 19. yüzyılda dkkate değer sayıda mal edlmş ve kullanılmıştır. Bu motorlar, açık sstemd ve 2200 tonluk br gem çn yapılan dört adet Ercsson motoru o güne kadar yapılan en büyük motor olarak kabul edlmştr [2]. 1978 yılında NASA tarafından Calforna da bulunan Jet Propulson Laboratuarlarında yaptırılan br çalışmada yatay konumda karşılıklı olarak çalışan çft krank ml mekanzmalı 9 kw gücünde Strlng motoru mal edlmştr [3]. Trukhov ve arkadaşları 1987 de Özbekstan Fzkoteknk Ensttüsü nde güneş enerjs üntelernde kullanılmak amacıyla 500 W lık çft slndrl br Strlng motoru gelştrmş ve denemelerden başarılı sonuçlar almışlardır. Gelştrlen prototpn ısıtıcı sıcaklığı 873 K, soğutucu sıcaklığı 293 K ve motor devr 1000 1200 1/mn. olmuştur [4]. 2. Materyal ve Metot 2.1. Nodal analz Bu çalışmada yapılan hesaplamalarla, belrlenmş olan maksmum motor gücü ve devrne en verml br şeklde ulaşılması amaçlanmıştır. Nodal Analz yöntem kullanılarak, motorun çalışma şartları le basınç-hacm değşm ncelenmştr. Motorun boyutlandırılmasında, Termodnamğn 1. Kanunu, kütlenn korunumu, deal gazların hal denklemler, ısı letm prenspler ve akış denklemler kullanılmıştır. Nodal analz yöntemnde zotermal şlemler ncelenmekte, rejenerasyon, pompalama kayıpları, hız kayıpları, ısı kayıpları ve gaz kaçakları hmal edlmektedr [5]. Bu çalışmada tasarlanan motorun detayları Karabulut (1998) tarafından gelştrlen br termodnamk smülasyon programı kullanılarak belrlenmştr [6]. Tasarlanan motor tpnn (α,β,γ), maksmum ve mnmum sıcaklıklarının ve motorda kullanılacak çalışma maddesnn türünün önceden blnmes gerekr [7]. Bu çalışmada β tp br motor tasarlanmıştır. Bu tp motor çn üç hacml termodnamk br nceleme yapılmış ve termodnamk ncelemes yapılan bölgeler Şekl 1 de gösterlmştr. Nodal analz yöntemnde aşağıdak kabuller yapılmıştır: 1. Termodnamk açıdan her bölüm açık sstem özellğ taşımakta olup, madde grş ve çıkışı gerçekleşmektedr. 2. Çalışma maddesnn yer değştrmes sırasında hdrodnamk sürtünmeden doğan basınç farklılıkları termodnamk basınca kıyasla hmal edleblr. 3. Rejeneratör duvar kısmında sürekl lneer ve değşmeyen br sıcaklık dağılımı vardır. 4. Çalışma maddes hava olup, deal gaz kabul edlmştr. 5. Sstem çersndek toplam kütle değşmemektedr. 6. Isıtıcı ve sıcak slndrn cdarları sıcak kaynak sıcaklığında, soğutucu ve soğuk slndrn cdarları soğuk kaynak sıcaklığındadır. 7. Isıtıcı, soğutucu ve rejeneratördek hacmler sabt, sıcak ve soğuk slndrdek hacmler krank açısı le değşmekte olup, yaklaşık olarak aşağıdak bağıntılar le hesaplanır. 123
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 124 Şekl 1. Termodnamk ncelemes yapılan motorun hacm bölgeler Basınç, sıcaklık ve yoğunluk olmak üzere üç tane blnmeyen mevcut olup bunların belrlenmesnde kullanılacak olan bağıntılar; deal gazların hal denklemler, kütlenn korunumu le enerjnn korunumu prenspler olup sırası le: P = ρrt (1) m t = m1 + m2 + m3 +... + m n (2) dq dw + dh grş dh çııkış = du bçmnde yazılablr. (3) Basıncın sstemn her yernde aynı olduğu kabul edlrse (1) le (2) eştlklernn brlkte değerlendrlmes le mt R P = (4) V1 V2 V3 Vn + + +... + T1 T2 T3 Tn eştlğ elde edlr. Eştlk (3) de verlen enerjnn korunumu prensb yenden düzenlenecek olursa: h A ( T T ) dt PdV + ( dh dh ) = m C dt + C T dm (5) w grş çııkış şeklnde düzenleneblr. Son eştlkte, ( dh grş dh çııkış ) term elemanın sınırlarından gren ve çıkan enerjy temsl etmekte olup aşağıdak gb hesaplanır: T t t t t+δt t+δt t+δt 1 ( dh ) [( ) ( )] + grş dhçııkış = CP m1 + m2 +... + m 1 m1 + m2 +... + m 1 T (6) +Δ +Δ +Δ T t t t t t t t t t CP [( m + 1 + m + 2 +... + mn ) ( m + 1 + m + 2 +... + mn )] T + 1 Son eştlğn sağ tarafında yer alan brnc term, elemanın sıcak tarafından gren ya da çıkan enerjy, knc term se soğuk taraftan gren ya da çıkan enerjy göstermektedr. Sütun matrs çersnde yer alan sıcaklıklardan üstte bulunanlar sıcak bölgeden soğuk bölgeye akışta, altta bulunanlar se soğuk bölgeden sıcak bölgeye akışta kullanılmıştır. Eştlk (6) n nümerk şlemlerde kullanılan şekl aşağıdak gbdr [6]; t t+δt t ΔT = [ h A ( TW T ) Δt CV m ( m m ) + ( dh grş dh çııkış ) PΔV ]/ C V m (7) Bu analz metodu kullanılarak tasarlanan ve Fortran blgsayar programı le elde edlen β tp Strlng motoruna at değerler Çzelge 1 de ve basınç-hacm (P-V) dyagramı da Şekl 2 de gösterlmştr. v v 124
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 125 Çzelge 1. Blgsayar programı le hesaplanan motora at değerler Motor tp ÖZELLİKLER PROGRAM İLE ELDE EDİLEN DEĞERLER Beta (β) Sıcak slndr hacm (V H ) Soğuk slndr hacm (V C ) * 137,41 cm 3 * 137,41 cm 3 Toplam ölü hacm (V D ) 28,18 cm 3 Slndr çapı (D) Pston kursu (L) 54 mm 60 mm Faz açısı (φ) 90 0 Soğuk kaynak sıcaklığı (T C ) Sıcak kaynak sıcaklığı (T H ) Maksmum motor devr (n max ) 350 K 1273 K 1200 1/mn Carnot çevrm verm (η Carnot ) % 72 Net ş (W net ) Şarj basıncı (mano metrk) (P şarj ) Maksmum çevrm basıncı (P max ) Ortalama çevrm basıncı (P ort ) Çalışma maddes * 41,77 J 2,5 bar * 7,044 bar * 4,785 bar Hava Sıkıştırma oranı (r c ) 1,8 Mnmum hacm (V mn ) 163 cm 3 Maksmum hacm (V max ) 298 cm 3 * Blgsayar programı le hesaplanan değerler 125
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 126 8 7 6 5 4 3 2 100 150 200 250 300 350 Şekl 2. Blgsayar programı le elde edlen P-V dyagramı Önceden belrlenen değerlere bağlı olarak blgsayar smülasyon programında çevrmlk ş etkleyen verlere farklı değerler verlmek suret le optmzasyonu gerçekleştrlmş ve motora at temel ölçüler aşağıdak gb bulunmuştur. Yer değştrme pston çapı=54 mm Yer değştrme pston boyu=176 mm Yer değştrme slndr çapı=56 mm Yer değştrme pston-slndr arasındak boşluk (δ)=1 mm Ölü hacmlern en aza ndrgenmes çn motor β tp olarak tasarlanmıştır. 2.2. Çalışma akışkanının değerlendrlmes Çalışma akışkanının seçleblmes çn br gazın dğer gazlara oranla üstünlüklernn blnmes gerekr. Bu sorunun yanıtı gazın nakledlme özellklernn blnmesyle verleblr. Bu özellkler; Akışkanın vskoztes, ısı letm, özgül ısısı ve yoğunluk değerlerdr [5]. Yoğunluk ve vskozte akışkan sürtünme kayıpları çn önemldr. Bu se, ısıtıcı ve soğutucudan arzu edlen ısı transfern gerçekleştrmek çn motor akışkanını hareket ettrmede gerekl pompa gücünün belrlenmesn sağlar. Bu akış kayıpları drekt olarak (ρu 2 /2) le orantılıdır. Burada, ρ gaz yoğunluğu, u se gaz hızıdır. En y çalışma akışkanı pompalama kaybı düşük olan (düşük ρu 2 ) veya düşük sürtünme özellğne ve yüksek ısı transfer katsayısına sahp olan akışkandır. Genel olarak, nakledlme şartlarında en y özellklere sahp akışkan hdrojendr. Verlen basınç ve sıcaklık değerlernde ısı transfer özellğ bakımından en az sürtünmeye sahp olan gaz yne hdrojendr. Hdrojenden sonra helyum gazı gelmektedr. Hdrojenle çalışan br Strlng motorunda akış kayıpları daha azdır [5]. Strlng motorlarında en y çalışma maddes olan hdrojen brçok cazbesne rağmen, hdrojen ve hava karışımının %5 ve %75 oranları arasında yanıcılık özellğnn son derece yüksek olması nedenyle terch edlmemektedr [5]. 126
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 127 Yukarıdak değerlendrmeler ışığında (ısıl letkenlk, akıcılık ve güvenlk) güvenlk çok öneml plana çıktığı çn bu çalışmada çalışma akışkanı olarak helyum gazı terch edlmştr. 2.3. Isıl kayıpların değerlendrlmes Walker n (1980) yaptığı br araştırmaya göre; Strlng motorlarında mekk ısı transfer olarak blnen ısıl kayıpların aşkâr br şeklde motor ısıl vermn düşürücü br etkde bulunduğu anlaşılmaktadır. Etk, slndrdek yer değştrme pstonunun gdp gelme eylemnden kaynaklanmaktadır. Slndr ve yer değştrme pstonunun duvarları boyunca sıcaklık farkı vardır. Yer değştrme pstonu daha sonra slndr duvar sıcaklığının çok az olduğu br bölgeye hareket ettrlmştr. Sonuç olarak, gazların kondüksyonu ve radyasyon le sıcak yer değştrme pstonu duvarından soğuk slndr duvarına ısı nakledlecektr [5]. Küçük strok kullanımıyla mekk ısı transfer kayıpları mnmze edleblr. Pstonun stroğu küçültüldüğünde çapının büyümes gerekmektedr. Böylece daha küçük strok kullanmayla, mekk ısı transfern azaltmadak kazanç büyük oranda kondüksyonla ısı transferndek artışla dengeleneblr. Walker (1980) a göre, br yer değştrme pstonu, düşük atalet kuvvetlernn oluşması çn haff br yapıya sahp olmalı ve ısı letm kayıpları mnmum olacak şeklde mal edlmeldr. Pston haff, ç boş, nce duvarlı, bombel br çatıya sahptr ve uzunluğu çap ölçüsünün üç msl olmaktadır. Bu ç boş yapı sıcak bölgeden soğuk bölgeye yer değştrme pstonu üzernden geçecek ısıyı engellemek çn radyasyon kalkanı oluşturmaktadır [5]. Rchey (1986), yapmış olduğu çalışmada Strlng motorunun yer değştrme pstonu çnde ısı letmn azaltıcı br radyasyon kalkanı kullanmıştır. Bu tasarımda, bombel pston tepes, düşey ve daresel yönde kaynak bağlantıları kullanılmıştır. Radyasyon kalkanı pstonun çndek boşlukta konumlandırılmıştır. Ayrıca sürtünmey azaltmak çn de döner blyel yatak kullanmıştır [8]. Isı yalıtım çalışmaları sadece yer değştrme pstonu üzernde yapılmamış, Strlng motorunun ısıtıcı ve ön ısıtıcı (ısı değştrc) gb bölümlernde de yapılmıştır. Smetkosky (1984), yapmış olduğu çalışmada paslanmaz çelk kullanılan br ısı değştrcs tasarlamıştır. Isı değştrcde metal bölümler yüzlerce kanaldan oluşmuştur ve bu üretmn malyet oldukça yüksektr [9]. İnce termal baryer kaplamalar gaz türbnlernde, dzel ve benzn motorlarının pston ve supaplarında kullanılmaktadır. Seramk kaplama malzemes ana malzeme sıcaklığını 120 150 C arasında düşürdüğünden, çten yanmalı motorların yanma odasında ve özellkle de pstonlarda kullanılmaktadır [10]. Şekl 3 de çeştl termal baryer kaplama malzemelerne at ısıl letkenlk değerler verlmştr. 127
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 128 Şekl 3. Çeştl termal baryer kaplama malzemelerne at ısı letkenlğ değerler [10] Yapılan değerlendrmeler sonucunda, pston stroğunun küçültülmes le yer değştrme pstonu üzernden sıcak bölgeden soğuk bölgeye olan mekk ısı transfer ve radyasyon kaybı bell oranda gderleblmekte ancak, bu durumda da pston çapının büyümes gerekmektedr. Pston çapını büyütmeden mekk ısı transfern ve radyasyon kaybını azaltmanın dğer br yolu yer değştrme pstonunun yüzeyn ısı letm düşük olan br malzeme le kaplamaktır. Bu çalışmada yer değştrme pstonunun dış yüzeyler seramk kaplama malzemes olan zrkonyum okst le kaplanarak ısıl kayıpların azaltılması amaçlanmıştır. 2.4. Test düzeneğ Motor performans testler, Gaz Ünverstes, Teknk Eğtm Fakültes Otomotv Anablm Dalı laboratuarlarında gerçekleştrlmştr. Test düzeneğne at şematk görünümü Şekl 4 de görülmektedr. Test düzeneğnde, motorun sıcak bölgesn ısıtmak amacıyla djtal kontrollü fırın kullanılmıştır. Motorun soğuk bölgesnde soğutma şlem su yardımı le gerçekleştrlmştr. Motor şarj basınç değer motor üzernde bulunan manometre ve elle kumandalı supap yardımı le ayarlanmıştır. Motor tork değern belrlemek çn sürtünmel ve elle sıkmalı dnamometre kullanılmıştır. Motor devr djtal takometre le ölçülmüştür. 2.5. Test sonuçları Ölçümlerden önce motorun stenlen test şartlarında kararlı çalışması sağlanmış ve değşk motor devrlernde motor torku ölçülmüş ve değşk şarj basınçlarında alınan bu değerlerle değşk şarj basınçlarına bağlı maksmum motor gücü değşmler grafkler 128
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 129 çıkartılarak ncelenmştr. Şekl 6, 7 ve 8 de, şarj basıncı değşmne bağlı olarak çzlen maksmum motor güçü eğrler görülmektedr. Şekl 4. Test düzeneğ Şekl 5. Yapımı gerçekleştrlen beta (β) tp Strlng motoru 800 C ısıtıcı sıcaklığında maksmum motor gücü, kaplamalı yer değştrme pstonunun kullanıldığı ve şarj basıncının 3,0 bar olduğu test şartlarında, 700 1/mn motor devrnde 41,56 W olarak ölçülmüştür. Maksmm güç değerler 3,0 3,5 bar şarj basıncında ve 500 800 1/mn motor devr aralığında alınmıştır. 200 300 1/mn motor devr aralığında kaplamalı ve kaplamasız yer değştrme pstonlu güç değerler brbrne çok yakın çıkmıştır. 500 1100 1/mn motor devr aralığında se aralarındak fark artmıştır. 129
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 130 Şekl 6. 800 C Sıcaklıkta, şarj basınç değşmlerne göre maksmum motor gücü Değşmler 900 C ısıtıcı sıcaklığında maksmum motor gücü kaplamalı yer değştrme pstonlu ve şarj basıncının 3,0 bar olduğu test şartlarında; 700 1/mn motor devrnde 57,26 W olarak ölçülmüştür. Maksmm güç değerler 3,0 3,5 bar şarj basıncında ve 500 900 1/mn motor devr aralığında alınmıştır. 200 300 1/mn motor devr aralığında kaplamalı ve kaplamasız yer değştrme pstonlu güç değerler brbrne çok yakın çıkmıştır. 500 1100 1/mn motor devr aralığında se aralarındak fark artmıştır. Şekl 7. 900 C Sıcaklıkta, şarj basınç değşmlerne göre maksmum motor gücü Değşmler Motorun 1000 C ısıtıcı sıcaklığında maksmum motor gücü kaplamalı yer değştrme pstonlu ve şarj basıncının 3,5 bar olduğu test şartlarında; 900 1/mn motor devrnde 83,12 W olarak ölçülmüştür. Bu motor gücü aynı zamanda bütün test şartlarında elde edlen en yüksek motor gücüdür. Bütün test aşamalarında kaplamalı pstonun kullanıldığı durumlardak güç değerler kaplamasız pstonun kullanıldığı testlere göre daha yüksek çıkmıştır. 130
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 131 Şekl 8. 1000 C Sıcaklıkta, şarj basınç değşmlerne göre maksmum motor gücü Değşmler 3. Tartışma Değşen şarj basıncına bağlı olarak maksmum güçler değerlendrldğnde; Düşük şarj basıncında sstemde yeternce çalışma akışkanının olamaması neden le maksmum basınca ulaşılamamaktadır. Bu motorda 3,5 bar basınçta yeterl mktardak akışkan en y çalışma şartlarının gerçekleşmesn sağlamıştır. Motorun çalışması çn gerekl şarj basıncı motor karternden sağlandığı çn güç pstonunun altında motor gücünü azaltıcı br karşı basınç oluşturmaktadır. 4,0 bar sevyesnde karşı basıncın etks le motor gücü azalmıştır. Ayrıca yüksek devrlerdek artan mekank sürtünmeler ve ttreşmler motor gücünün azalmasına neden olmuştur. Kaplamalı ve kaplamasız yer değştrme pstonlu çalışma şartları değerlendrldğnde; Kaplamalı pstonla ölçülen güç değerlernn kaplamasız değerlere göre daha yüksek çıktığı görülmektedr. Yer değştrme pstonu üzerne kaplanan zrkonyum okst sıcak bölgeden soğuk bölgeye radyasyonla ve pstonun gdp gelmesnden kaynaklanan mekk ısı transfer nedenyle oluşan ısı kaybını azaltmakta, sonuç olarak motor gücü yüksek çıkmaktadır. 4. Sonuç ve Önerler Bu çalışmada! beta (β) tp Strlng motorunun malatı gerçekleştrlmş. 800 900 1000 C lk ısıtıcı sıcaklıkları ve değşk şarj basınçlarında çalışma maddes olarak helyum gazlarının kullanıldığı, kaplamalı ve kaplamasız yer değştrme pstonlarının kullanıldığı durumlarda yapılan denemeler ve elde edlen sonuçlara göre motorun daha verml çalışablmes ve daha yüksek güç değerlernn elde edleblmes çn aşağıdak sonuçlar ortaya konulmuştur. Motor devr ve gücü ısıtıcı sıcaklığına bağlı olarak artmıştır. Isıtıcı sıcaklığı motorun sıcak bölgesnde kullanılan malzemenn dayanım sınırına yakın değer olan 1000 C sıcaklığına kadar yükseltlmş ve bu sıcaklık değerndek denemelerde en yüksek motor tork ve güç değerler elde edlmştr. 131
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 132 Motora şarj basıncı karterden verlmştr. Daha etkl sızdırmazlık elemanlarının kullanılması le güç pstonunun üst ve alt bölümler tam anlamıyla brbrnden ayrıldığında ve şarj basıncı güç pstonunun üzerndek hacme verldğnde motor güç ve vermnde artış gözleneblr. Bütün denemelerden alınan değerlere göre kaplamalı pstonlu güç değerler kaplamasız pstonlu güç değerlerne göre daha yüksek çıkmaktadır. Kaplama kalınlığı 0,30mm den daha fazla kalınlığa ulaştırılır ve kaplama yüzey daha gözenekl br yapıya sahp olursa, rejeneratör etknlğ daha da artacak, aynı zamanda yer değştrme pstonu üzernde radyasyonla ve mekk ısı transfer le oluşan ısıl kayıplar daha da azaltılablecektr. Smgeler ve Kısaltmalar Smgeler Açıklama Smgeler Açıklama A Alan, m 2 Q Isı, J, kj C Özgül ısınma ısısı, kj/kgk R Gaz sabt, kj/kgk ф Faz açısı, Derece ρ Yoğunluk, kg/m 3 H Entalp, J T Sıcaklık, C, K h Entalp, J/kg t Zaman, s L Pston Kursu, mm U İç enerj, J m Kütle, kg u Hız, m/s η Verm V Hacm, m 3 P Basınç, bar, Pa, kpa W İş, J, kj Alt İndsler Açıklama Alt İndsler Açıklama C Soğuk Ort. Ortalama D Ölü p Sabt basınçta H Sıcak v Sabt hacmde ç w Duvar 132
Selçuk Ünverstes ISSN 1302/6178 Journal of Techncal-Onlne 133 Kaynaklar [1] Sesusa Org. Strlng engne hstory http://www.sesusa.org/hstory. 1816.htm. 2002. [2] Çetnkaya S. Gaz Türbnler, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım; 1999. [3] Hoehn F, McDaugal A. Desgn of a prototype Strlng laboratory research engne, 13th Intersocety Energy Converson Engneerng Conference, San Dego 1978; 1 2. [4] Trukhov V, Tursunbaev I. A. Development and nvestgaton of a Strlng engne for an autonomous solar energy unts, Appled Solar Energy 1987; 23(4): 99, 71-75. [5] Walker G. Strlng Engnes, Oxford: Clarendon Pres; 1980. [6] Karabulut H. Strlng motorlarının termodnamk smülasyonu, Türk Isı Blm ve Teknğ Dergs 1998; 19(1 2): 21 25. [7] Yücesu H. S. Küçük güçlü güneş enerjl br Strlng motoru tasarımı, Doktora Tez, Gaz Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü, 1996. [8] Rchey A. Mod II. automotve Strlng engne desgn descrpton and performance projectons, Socety of Automotve Engneers İnc. 1987; 860059: 1.370 1.373. [9] Smetkosky M. Mod I automotve Strlng engne mechancal development, Socety of Automotve Engneers İnc. 1984; 840462: 3.383 3.390. [10] Yaşar H. Isıl baryer kaplamanın dzel motorlarında uygulanması, Doktora Tez, İTÜ Fen Blmler Ensttüsü, 1997. 133