ÖNSÖZ / iii YAZARIN ÖZ GEÇMİŞİ / v İÇİNDEKİLER / vii TABLOLAR LİSTESİ /xv ÇİZELGELER LİSTESİ /xvi İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 GİRİŞ / 1 1.1.İLGİLİ KAVRAMLAR / 1 1.1.1.Program /1 1.1.2.Program Tasarımı /2 1.1.3.Öğretim Tasarımı /3 1.1.4.Öğretimsel Değerlendirme /3 1.1.5.Program Çözümleme /3 1.1.6.Program Düzenleme /4 1.1.7.Program Geliştirme /4 1.1.8.Değerlendirme ve Değerlendirme Süreci /5 1.1.9. Değerlendirme Stratejileri /6 1.2. PROGRAM DEĞERLENDİRME / 8 1.2.1.Program Değerlendirme Tanımları /8 1.2.2. Program Değerlendirmede Esas Alınması Önerilen Temel İlkeler / 10 1.2.3. Program Değerlendirmenin Amacı /11 ÖZET / 13 DEĞERLENDİRME SORULARI / 14 vii
BÖLÜM 2 PROGRAM DEĞERLENDİRME SÜRECİ ve ARAŞTIRMA ÖRNEKLERİ / 15 2.1. PROGRAM DEĞERLENDİRME SÜRECİ / 15 Program Değerlendirme Sürecinin Temel Aşamaları /17 Program Değerlendirme Sürecinin Temel Aşamalarının Ayrıntılı İncelenmesi / 18 1.Program Değerlendirme İle İlgili Problemin Farkına Varma ve Değerlendirme Araştırması Konusunu Belirleme /18 2.Program Değerlendirme İle İlgili Araştırma Probleminin ve Amacının Tanımlanması /19 3.Değerlendirme Araştırması Süresi, Olanakları ve Sınırlıklarının Belirlenmesi /20 4.İç ve Dış Değerlendiricilerin Belirlenmesi /21 5.Konuyla İlgili Literatür Taraması /22 6.Hipotezlerin Yazılması /23 7. Program Değerlendirme Araştırması Yaklaşım ve Modelinin Belirlenmesi /23 Program Değerlendirmede Kullanılan Araştırma Yaklaşımları /23 A) Nicel Araştırma Yaklaşımı /24 Nicel Araştırma Modelleri /24 1) Betimsel Model (Tarama Modeli) /24 2) İlişkisel Model /25 3) Deneysel Model(Deneme Modeli) /25 B) Nitel Araştırma Yaklaşımı /26 Nitel Araştırma Modelleri /26 1) Fenomenoloji Modeli /26 2) Etnografi Modeli /27 3) Gömülü Teori Modeli /27 4) Örnek Olay Modeli /29 5) Tarihsel Model /30 Nicel ve Nitel Yaklaşımların Karşılaştırılması /30 C) Karma Araştırma Yaklaşımı /32 D) Çok Yöntemli Araştırma /33 8.Evren ve Örneklemin Belirlenmesi /33 9.Veri Toplama Tekniklerinin Belirlenmesi /34 Program Değerlendirmede Kullanılan Veri Toplama Teknikleri /35 * Anket /35 * Görüşme Formu /35 * Gözlem /35 * Örnek Olay /35 * Odak Grup Görüşmesi(OGG) /36 viii
* Dosya(Doküman)İncelemesi /36 * Literatür Taraması /36 * Uzman Görüşü /36 10.Verilerin Toplanması, Çözümü ve Yorumlanması /43 11.Değerlendirme Araştırmasının Sonuçlandırılması/ Raporunun Hazırlanması ve Paydaşlara Duyurulması /45 12. Değerlendirmenin Değerlendirilmesi /47 2.2. PROGRAM DEĞERLENDİRME ARAŞTIRMA ÖRNEKLERİ /48 A) Nicel Araştırma Örnekleri /49 1)Betimsel Araştırma Örneği /49 2)İlişkisel Araştırma Örneği /51 3)Deneysel Araştırma Örneği /53 B) Nitel Araştırma Örnekleri /55 1) Fenomenolojik(Olgu Bilim) Araştırma Örneği /55 2) Etnografik Araştırma Örneği /57 3) Gömülü Teori Araştırma Örneği /59 4) Örnek Olay Araştırma Örneği /61 5)Tarihsel Araştırma Örneği /63 C) Karma Araştırma Örneği /65 D) Çok Yöntemli Araştırma Örneği /67 ÖZET /69 DEĞERLENDİRME SORULARI / 70 BÖLÜM 3 EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI VE MODELLERİ /71 3.1. EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI VE MODELLERİ ile İLGİLİ LİTERATÜRÜN İNCELENMESİ /71 21.Yüzyıl Program Değerlendirme Süreçleri Açısından En İyi Yaklaşımlar /77 3.2.EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI VE MODELLERİ İLE İLGİLİ LİTERATÜRÜN DEĞERLENDİRİLMESİ / 80 3.3.EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIM VE MODELLERİ / 81 ix
3.3.1. EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIM ve MODELLERİNİN AYRINTILI İNCELENMESİ / 83 1) HEDEF YÖNELİMLİ DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI /83 Hedefe Dayalı Değerlendirme Modeli /83 Metfessel-Michael Değerlendirme Modeli /84 Provus un Farklar Yaklaşımı İle Değerlendirme Modeli /85 Hammond un Değerlendirme Modeli /87 Bennet in Program Değerlendirme Modeli /89 2) SİSTEMLERE DAYALI (Yönetim Yönelimli) DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 91 Stufflebeam'in Bağlam, Girdi-Süreç ve Ürün Modeli /91 Dick ve Carey in Öğretimsel Tasarım Modeli /94 Kirkpatrick in Yetiştirme Değerlendirmesi Modeli /96 Gerçekçi Değerlendirme Modeli /99 Alkin in UCLA Değerlendirme Modeli /99 Saylor, Alexander ve Lewis Modeli /101 Toplam Kalite Değerlendirme Modeli /102 3) İŞBİRLİKÇİ DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI /102 Paydaşlara Dayalı Değerlendirme Modeli /102 Yetkilendirme Değerlendirmesi Modeli /103 Demokratik Değerlendirme Modeli /104 Yararlanmaya Odaklı Değerlendirme Modeli /105 Mantık Modeli /106 Örgütsel Öğrenme Modeli /108 4) KATILIMCI YÖNELİMLİ DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 108 Parlett ve Hamilton'un Aydınlatıcı Değerlendirme Modeli /108 Stake in Uygunluk Modeli /110 Stake in Yanıtlayıcı Değerlendirme Modeli /111 5) RAKİP YÖNELİMLİ DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 114 Wolf un Tüzel(Judical) Modeli /114 Rakip Yönelimli (Adversarial ) Model /114 6) NİTELİKSEL DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 116 Patton un Nitel Değerlendirme Modeli /116 7) UZMANLIK YÖNELİMLİ DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 116 Eisner'in Eğitsel Eleştiri Değerlendirme Modeli /116 Uzman/Akreditasyon Modeli /118 x
8) MÜŞTERİ YÖNELİMLİ DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI /118 Scriven in Hedefsiz Değerlendirme Modeli /118 9) POSTMODERN DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI /120 Quba ve Lincoln un Dördüncü Nesil Yapılandırmacı Değerlendirme Modeli /121 10)GELENEKSEL DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 123 11) PRAGMATİK DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 124 12) HÜMANİST DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 124 13)AKADEMİK DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI / 135 14) DİĞER PROGRAM DEĞERLENDİRME MODELLERİ / 125 1. Çoklu Yöntemlerle Değerlendirme Modeli /126 2.Tüketici-Odaklı Model /126 3.Maliyet/Yarar Analizi Değerlendirme Modeli/126 4. Deneysel Değerlendirme Modeli/126 5. Sürece Dayalı Modeller /127 6. Ürüne Dayalı Modeller /128 7.Sürece ve Ürüne Dayalı Modeller /129 8.Gereksinime Dayalı Modeller/129 ÖZET / 130 DEĞERLENDİRME SORULARI / 131 BÖLÜM 4 YAYGIN EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME MODELLERİ / 133 Yaygın Eğitim Programları /133 Halk Eğitimi ve Yetişkin Eğitimi Programlarının Değerlendirilmesi /133 Hizmet İçi Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi /135 4.1.HALK EĞİTİMİ ve YETİŞKİN EĞİTİMİNDE PROGRAM DEĞERLENDİRME MODELLERİ / 137 1) Kirkpatrick Modeli / 137 2) Stufflebeam'in Bağlam, Girdi-Süreç ve Ürün Modeli / 137 3) Bennet in Program Değerlendirme Modeli / 138 4) Kritik Tahmin Modeli / 138 xi
5) EDAM( Education Against Marginalization) Modeli / 139 6) Ölçüt Örnekleme Modeli) / 139 7) Kanıta Dayalı Yetişkin Eğitimi Program Değerlendirme Modeli / 140 8) Uyumsuzluk Modeli / 140 9) Eğitim Etkinliğinin Geri Dönüş Oranını Belirleme Modeli /141 10)Halkla İlişkiler Değerlendirme Modelleri / 143 * Cutlip, Centre ve Broom un Modeli /143 * IPRA Değerlendirme Modeli /143 * Macnamara Makro Modeli /143 4.2.HİZMET İÇİ EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME MODELLERİ /144 1) Kirkpatrick Modeli /144 2) Hamblin Modeli / 144 3) Brinkerhooff Modeli / 145 4) Woodward Modeli / 145 5) Eunice Modeli / 146 6) Baden Modeli / 146 Yaygın Eğitimde En Çok Yararlanılan Kirkpatrick Modelinin Eleştirisi /147 ÖZET / 150 DEĞERLENDİRME SORULARI / 151 BÖLÜM 5 BİREYSEL EĞİTİM/ÖĞRETİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME MODELLERİ / 153 5.1. UZAKTAN EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME / 154 Yüz Yüze ve Uzaktan Eğitimdeki Program Değerlendirmenin Farklılıkları ve Uzaktan Eğitimdeki Etkinlik Ölçütleri / 154 Uzaktan Eğitimde Değerlendirme Stratejileri / 155 Uzaktan Eğitimde Program Değerlendirme Süreci ve Örnekleri / 1577 5.1.1. UZAKTAN EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME MODELLERİ / 159 1) Örgütsel Öğeler Modeli / 159 2) Sorumluluk Etkililik Etki Kurumsal Bağlam ve Beklenmeyen Sonuçlar Modeli / 161 3)Internete Dayalı Uzaktan Eğitim Programlarının Değerlendirilmesine Yönelik Ortak Merkezli Model / 162 xii
4)Etkileşimli Video Teknolojisini Kullanan Uzaktan Eğitim Programlarının Geliştirilmesi ve Yönetimine Yönelik Bir Model / 163 5)Uzaktan Öğrenme Yönetimi İşlevsel Modeli / 164 5. 2. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİMDE PROGRAM(DERS YAZILIMI) DEĞERLENDİRME / 166 5.2.1.Bilgisayar Destekli Öğretimde Program (Ders Yazılımı) Değerlendirme Aşamaları / 167 5.2.2.BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM PROGRAMI (DERS YAZILIMI) DEĞERLENDİRME MODELLERİ / 169 1) Haugland Modeli / 170 2) Bucci Modeli / 171 3) Mulholland ve White Modeli / 172 ÖZET / 173 DEĞERLENDİRME SORULARI / 174 KAYNAKÇA / 175 xiii