Basel Düzenlemeleri Kasamında KOBİ'lerin Derecelendirme Sürecine Adaasyonları: Çorum İlinde Bir Araşırma 1 The Adaaions of SMEs ino Raing Process wihin he Scoe of Basel Arrangemens a Sudy in he ciy of Corum Rece ÇAKAR Hii Üniversiesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Çorum, Türkiye rececakar@hii.edu.r İlker SAKINÇ Hii Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, Çorum, Türkiye ilkersakinc@hii.edu.r Öze KOBİ ler finansal iyasalarda yaşanan gelişmeler dikkae alındığında, çeşili zorluklar içerisinde faaliye gösermekedir. Bunların en başında rekabe edebilmeleri ve büyüyebilmeleri için gerekli olan maliyei düşük finansman olanaklarına ulaşma zorluğudur. Bu konuda KOBİ leri finansal olarak ekileyen gelişmelerden belki de en önemlisi Basel II düzenlemeleridir. 2011 yılında Türkiye de uygulanmaya başlayan Basel II düzenlemeleriyle birlike finans kuruluşları kredi kullandırırken KOBİ lerin derecelendirme nounu dikkae almaya başlamışır. KOBİ ler sahi oldukları derecelendirme nouna göre finansal kaynak emin emeye başlamış ve bunun sonucunda KOBİ ler arasında rekabe avanaj veya dezavanajları oraya çıkmışır. KOBİ lerin Basel düzenlemelerinin geirmiş olduğu derecelendirmeye bağlı finansman ekniğine uyumları konusunda ereddü oluşmuş bu nedenle Çorum ilinde konuya ilişkin çalışma yaılmışır.çalışmada KOBİ lerin demografik yaılarına, finansal durumlarına ve kredi derecelendirme sisemine uyumları hakkında anke düzenlenmişir. Ankee KOBİ lerin kredi derecelendirme sisemine adae olu/olamama durumları beşli liker ölçeğinde hazırlanan sorulara verilen cevalara göre çeşili isaisiki eslerle ölçülmüşür. Ölçümler sonucunda Çorum da faaliye göseren KOBİ lerin Basel düzenlemelerinin geirmiş olduğu derecelendirme sisemi konusunda yeerince bilgi sahibi olmadıkları, bilgi sahibi olan KOBİ lerinde maliyeli olacağını düşündüğü için derecelendirme alebinde bulunmadıkları anlaşılmışır. Basel sürecine uyum sorunları arasında en başa gelen neden olarak KOBİ lerin rofesyonel yöneiciler arafından değil işleme sahileri arafından yöneildikleri ve KOBİ lerde finans yöneicisinin olmayışından kaynaklandığı esi edilmişir. Anahar Kelimeler: KOBİ lerin derecelendirilmesi, Çorum KOBİ, Basel II 1 Bu çalışma Basel Düzenlemeleri Kasamında KOBİ'lerin Adaasyonları: Çorum İlinde Bir Araşırma başlıklı yüksek lisans ezinden üreilmişir.
Absrac SMEs oerae in cerain hardshis when he develomens in financial markes are aken ino accoun. The rimary of hese hardshis is he difficuly in reaching lowcos finance faciliies which are crucial for comeing and growing. When i comes o oday, he mos imoran develomens affecing he SMEs in erms of finance are Basel arrangemens. From now on, financial insiuions will ake he raing noes of SMEs ino consideraion while giving credis o hem. Financial resources will be rovided for SMEs in accordance wih heir raing, and herefore comeiion advanage and disadvanages of SMEs will be ensued. A hesiaion abou he orienaion of SMEs o he financing echnique which is brough by Basel arrangemens occurred and hus a sudy was conduced relaing o he maer in he ciy of Corum. When he resuls of he sudy were analysed, i was realised ha he SMEs oeraing in Corum were no sufficienly informed abou he raing sysem brough abou Basel arrangemens and also he ones who were knowledgeable abou hese arrangemens did no demand raing due o he cos issues of his sysem. The firs and foremos reason of adaaion roblems ino Basel rocess was he fac ha he SMEs were run by he rorieors hemselves no he rofessional managers, and here were no finance managers in hose SMEs. Keywords: The raing of SMEs, Corum SME, Basel II Giriş Türkiye de bankalar 2011 yılından iibaren Basel Krierlerini uygulamaya koymuşur. Basel II düzenlemelerine göre bankaların minimum sermaye yeerlilik oranı sadece kredi büyüklüğüne göre değil aynı zamanda kredinin riskine göre belirlenmekedir.basel III düzenlemesinde bankaların faaliyeleri esnasında karşılaşıkları veya karşılaşmaları muhemel risklere karşı yeerli öz kaynak bulundurmaları, bu sürecin ekin biçimde oorie arafından deneimi ve bu konularda kamuoyunun aydınlaılmasına yönelik düzenlemeler yaılmışır. Buna görebasel II ve Basel III düzenlemelerinin KOBİ ler açısından iki önemli sonuç doğurduğu söylenebilir. Bu sonuçlardan birincisi, bankaların risk derecelendirmesine aran bir şekilde dikka edecek olmaları ve kredi kararlarını derecelendirmeye bağlı olarak şekillendirmeleri, ikincisi ise KOBİ lerin aşıdıkları risk düzeyine göre farklı fiya seçenekleriyle ve farklı kredi koşullarıyla karşılaşacak olmalarıdır. Çalışmamızda Basel II ve Basel III düzenlemelerinden olumlu ve olumsuz ekilenen Çorum ilindeki KOBİ lerin mevcu durumu oraya konularak, geirilen düzenlemelere uyum sürecinde KOBİ lerin durumu hakkında uygulama örneği yaılacakır. Basel Krierleri doğrulusunda lieraür de Basel II ve derecelendirme konusunda yaılan birçok araşırma olmakla birlike bunların amamına yakını 2010 yılından önce yaılmış ve Basel sürecine hazırlık aşaması sorgulanmışır. Bu araşırmalarla işlemelerin Basel düzenlemeleri hakkında bilgi sahibi olu olmadıkları vebeklenileri konularına değinilmişir(çaalbaş,2006, s. 10-11; Zengin, 2008, s. 172) Yaılan çalışmada Basel sürecinde işlemelerin bu sürece adaasyonları ölçülmeye çalışılmışır. İşlemelerin Basel sürecinden beklediklerini alı alamadıkları, Basel düzenlemeleri ile şeffaflık ve hesa verilebilirlik anlamında ilerleme kaydedi kaydemedikleri ve finansman bulma sıkınılarını aşı aşmadıkları araşırılmışır. 173
1. Uluslararası Ödemeler Bankası ve Basel Düzenlemeleri 1930 yılında Almanya, ABD, Belçika, Fransa, İalya, Jaonya ve Birleşik Krallığın merkez bankalarının kaılımıyla Uluslararası Ödemeler Bankası (Bank for Inernaional Selemens) kurulmuşur. İlk eaa I. Dünya Savaşı sonucu Almanya nın savaş azmina ödemelerinin akibi için kurulmuş olsa da daha sonra arasal ve mali isikrar sağlama amacıyla merkez bankaları arasında koordinasyon sağlama hedefine odaklanmışır. 1.1. Basel Düzenlemelerinin Amacı ve Kasamı Basel I, 1988 yılında Basel Komiesi arafından çıkarılmış olan düzenlemelerdir. Bu düzenlemeyle bankaların sermaye yeerliliklerinin ölçülmesine deneim ve gözeimine, iyasa disilinine ilişkin yayınlanan sandarır. Bununla birlike banka sermaye yeerliliği uluslararası bir sandarda bağlanmışır. Basel I sandardı ile bankaların krizlere karşı kırılganlıklarını azalarak banka sermayelerinin, bankaların bilançolarındaki riskli akiflere oranının % 8 den az olmamasını gerekiren Sermaye Yeerlilik Rasyosunu gelişirmişir (Yaslıdağ, 2007, s. 2). Basel Komiesi arafından sermaye ölçümü ve sermaye sandarlarının ekrar gözden geçirilerek oluşurulan Basel II düzenlemeleri; kamu deneimine ilişkin yaısal bloğu, banka deneimindeki emel ilke rehber nielikleri, risk yöneimi kuralları ile deneim ooriesinin şeffaflığı ve sorumluluk yüklenmesi ilkelerini emel almakadır. Ancak Basel II sandarlarının 2008 yılında yaşanan finansal krizi meydana geiren bazı unsurlar açısından yeersiz kalması nedeniyle, Basel III olarak adlandırılan değişiklikler gündeme gelmişir. Faka Basel III, Basel II nin özellikle 2007 yılında Amerika Birleşik Devlelerinde ioekli konu iyasasında başlayan ve 2008 yılında küresel bir finansal krize dönüşmesiyle oraya çıkan eksikliklerini amamlayan bir ek düzenlemeler sei nieliğinde olu, sermaye yeerliliği hesalama yöneminde önemli samalar meydana geirmemekedir. 1.2. Türkiye de Basel Düzenlemeleri 2004 yılında Basel II konusunda görüş bildirmek üzere BDDK koordinasyonunda SPK, Hazine Müseşarlığı ve TCMB emsilcilerinin kaılımıyla Basel II Koordinasyon Komiesi oluşurulmuşur. Komienin çalışmaları sonucunda 2005 yılında BDDK Basel II ye geçiş sürecinde aılacak adımları göseren aslak yol hariasını açıklamışır. Bu yol hariasına göre 2009 da Basel II hükümlerinin uygulanması kararı alınmışır.ancak Basel II hükümlerinin uygulanması için Türk Ticare Kanununda değişiklikler yaılması zorunlu hale gelmişir (Sarıgül, 2012: 38). Bu nedenle Basel II hükümlerinin yürürlüğe girmesi erelenmişir. Ancak oerasyonel riskle ilgili sermaye gereksinimi uygulaması 2007 yılında yürürlüğe girmişir. Bu çalışmalar doğrulusunda 2010 yılına gelindiğinde yeni aslak çalışması kamuoyunun görüşlerine sunulmuş ve 2011 yılında uygulanmaya başlanmışır(bddk, 2011, s. 8). 2. Kobiler ve Basel Düzenlemeleri Büün dünya ekonomilerinde olduğu gibi Türkiye de faaliye göseren işlemelerin %99 unu küçük ve ora ölçekeki işlemeler (KOBİ) oluşurmakadır. Tolam isihdamın %60 ını sağlayan bu işlemelerin GSMH dan aldıkları ay %26, banka kredilerinden aldıkları ay ise %5-6 civarındadır.büyük işlemelerin çekirdeğini oluşuran KOBİ ler ülke ekonomileri için büyük öneme sahi ekonomiye dinamizm 174
kazandıran işlemelerdir. KOBİ ler büyük işlemelerin kullandıkları mamul ve yarı mamul girdilerini üremekedir (KOSGEB, 2011, s. 27). Basel II bankaların sermaye yeerliliği sandarlarını yeniden belirlemiş ve risk yöneimi ön lana çıkmışır. Böylelikle şimdiye kadar finans kuruluşları arafından reel sekör kuruluşlarına kullandırılan sübjekif yönemlerle belirlenen iyi kredi, köü kredi süreci yerine riskli, az riskli kredilendirme süreci devreye girmişir. Çünkü Basel düzenlemeleri ile KOBİ lere derece verilecekir. Bu derece ile her işlemenin bir kredi derecesi olacak ve bankalar bu derece nolarına göre kredi faiz oranı belirleyecekir (Üçgün, 2010, s. 10). 2.1. Kredi Derecelendirme Siseminin Amacı Bir kredi derecelendirme siseminde amaç, işlemenin aşıdığı riskleri objekif olarak ölçmekir. Böylelikle, orak bir dilin oluşmasına yardımcı olmanın yanında bankaların bir işleme için çok benzer fiyalamalar yamasına olanak anımakadır (Türkiye Bankalar Birliği, 2002).Firmaların kredi derecelendirme nou, bu firmaların ihraç eiği sermaye iyasası yükümlülüklerinin zamanında yerine geirilme kaasiesini yansıığı gibi aynı zamanda işlemeye kredi ahsisi yaılırken riskin maemaiksel olarak ifade edilmesi sürecini de içermekedir (Yaslıdağ, 2009, s. 129) 2.2. Basel Sürecinde KOBİ ler Açısından Derecelendirmenin Yararları KOBİ ler açısından derecelendirmenin yararları aşağıdaki maddeler halinde sıralanabilir(aksel, 2002, s.3). KOBİ lerin derece nou yüksek olması durumunda sermaye ihiyacı azalır faiz oranı ve işleme maliyeleri azalır, KOBİ lere kurumsal yaırımcıları çekerek şirkelerin borçlanma imkanlarını genişleir, KOBİ ler yaılandırılmış finansman ekniklerini gelişirerek alernaif fon kaynaklarına ulaşabilme ve likidie lanlama yama olanağını sağlar, KOBİ lerin borçlanma iyasasına girmelerini sağlar, Oo konrol ve yöneim kaliesinin gelişimini eşvik eder, ekinliğini arırır, KOBİ lerin çevre ile ilgili mali ve mali olmayan yaıları hakkında bilgi sağlamasını sağlar. 2.3. KOBİ lerin Derecelendirilmesi İşlemelerin kredi derecelendirilmesi banka arafından verilen kredinin, kime verildiğinin riskinin ölçülmesi anlamına gelmekedir. İşlemelerin finansal ablolarının ve nieliksel(işleme yöneicilerinin geçmişi, azar ayı vb.) fakörlerinin değerlendirilmesi sonucu verilen derecelendirme nou bankaya bu işlemeye verilecek kredinin aşıyacağı riski gösermekedir. Yaılan bu işlemler bankanın bu kredi sonucu elinde uması gereken sermayenin belirlenmesinde kullanılacakır. Kredi derecelendirme sisemi kullanılmasında amaç, işlemenin aşıdığı riskleri objekif olarak ölçmekir (Güler ve Taner, 2008, ss. 159-160). KOBİ ler açısından bakıldığında, şeffaf bir muhasebe sisemine sahi olmayan, yeerince kurumsallaşmamış ve iyi finansal verilere sahi olmayan KOBİ ler Basel II ile birlike kredi kullanamama durumuyla karsı karsıya kalabileceklerdir. 175
Lieraürde Basel düzenlemeleri ve KOBİ ler konusunda çeşili araşırmalar bulunmakadır. KOBİ lerin ekonomik ve sosyal kalkının sağlanmasında ve sürdürülmesinde başrol oynadığı işsizliğin azalılmasında ve yeni isihdam alanlarının yaraılmasında önemli bir yere sahioldukları vurgulanmışır. Bu nedenle KOBİ lerin 2007 yılında yürürlüğe girecek olan Basel sürecini iyi ahlil ederek mevcu yaıdaki yeersizliklerin giderilmesine yönelik roakif bir eylem sürecenin bir an önce yaılması gerekiği vurgulanmışır(basel II ve KOBİ ler Çalışma Grubu, 2006, ss. 59-60). KOBİ lerin ülke ekonomilerinin emelini oluşurmasından ve bankalarla arasındaki ilişkilerin, finansal sisemdeki enegrasyon sonucunda uluslararası sandarlarda hizme sunumunu zorunlu kılmasına vurgu yaılmışır. Çalışmanın uygulama bölümünde bir şirke derecelendirmesi örneği ile işlemenin finansal ve finansal olmayan analizleri yaılmışır. İşlemenin muhasebe değerini yansıanfinansal analizi ve işlemenin azardaki yeri ve geleceğini ölçen finansal olmayan analiz sonucunda aldığı derece nolarının, firma hakkında daha deaylı bilgi edinilmesine olanak sağlayacağı sonucuna varılmışır. Bununla birlike işlemeye verilen 80(%) uanla (B-) işlemenin mali ve mali olmayan krierinin bazıları için oimizasyonu sağlayamadığı ancak kredibiliesi yüksek bir firma olduğu sonucuna varılmışır(kayalı, 2011, s. 125). Kars ilinde faaliyee bulunan KOBİ lerin kredi ve kaynak bulmada, öz sermaye eminde, ioek emininde oldukça sıkını yaşadıkları esi edilmişir. İşlemelerin gerek ulusal gerekse uluslararası rekabe iyasasında rol sahibi olmaları için işleme içi ve işleme dışı sorunların oradan kaldırılması gerekiği vurgulanmışır. İşleme içi sorunlar şu şekilde sıralanmışır; işlemelerde finans dearmanı bulunmamaka ve yöneim kademesinde bulunan işleme sahilerinin eknik konularda bilgi sahibi olmasına karşın, finansman konusunda yeerli birikime sahi olmamalarıdır. KOBİ ler dışarıdan kaynaklanan sorunlara çözüm bulması güç iken kendi içinde olan sorunların kolaylıkla üsesinden gelebileceğinde bu işleme kaynaklı sorunlarla baş edebilecek güçe olduğu düşünülmekedir. Yine KOBİ lere devle desekli düşük faizli kredi verilmesi avsiyesinde bulunulmuşur. (Zengin, 2008, s. 172). 3. Araşırmanın Amacı ve Hioezler Araşırmanın amacı Çorum ilinde ki KOBİ lerin sahi/yöneicilerinin fikirlerini almak, KOBİ lerin demografik yaısı, finansal işleyişi ve Basel düzenlemelerinin anınırlığını sorgulayı derecelendirme sisemine adaasyonlarını esi emekir. Çalışmamızda diğer çalışmalardan farlı olarak, başlamış ve devam eden Basel sürecinde işlemelerin adaasyonları es edilmişir. İşlemelerin Basel sürecinden beklediklerini alı alamadıkları, Basel düzenlemeleri ile şeffaflık ve hesa verilebilirlik anlamında ilerleme kaydedi kaydedemedikleri, finansman ve kredi bulma sıkınılarının aşılı aşılamadığı konularına değinilmişir. Çalışmada aşağıdaki hioezler kurularak es edilmişir. Yaılan esler sonucunda H 0 : Red(yokluk hioezi) sabi kabul edilmişir. H 1 : İşlemelerin ana orağının eğiim durumu ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 2 : İşleme çalışanlarının Basel II hakkında eğiim alı/almamaları ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. 176
H 3 : İşlemelerin faaliyee bulunduğu sekör ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 4 : İşlemelerin derecelendirme nou alebinin olu/olmaması ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 5 : İşlemelerin hukuki yaıları ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 6 : İşlemelerde sermaye büçelemesi analizi yaılı/yaılamaması ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 7 : İşlemelerin, kaynak emininde sorun yaşayı/yaşamamaları ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 8 : İşlemelerin AR-GE dearmanı bulunu/bulunmaması ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 9 : İşlemelerin faaliyee bulunduğu yıl ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 10 : İşlemelerin Muhasebe-Finans dearmanı bulunu/bulunmaması ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 11 : İşlemelerin iç deneim dearmanı bulunu/bulunmaması ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 12 : İşlemeler de likidie-karlılık analizi yaılı/yaılamaması ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 13 : İşlemelerin çalışan sayıları ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 14 : İşlemelerde insan kaynakları dearmanı bulunu/bulunmaması ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 15 : İşlemeler de başa-baş analizi yaılı/yaılamaması ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. H 16 : İşlemelerin, öz sermayesini yeerli bulu/bulmamaları ile Basel sürecine adaasyon uanları arasında anlamlı bir fark vardır. 4. Araşırmanın Yönemi Araşırmada veri olama yönemi olarak anke kullanılmışır. Ankeler, ankeörler arafından yüz yüze uygulanmışır.bu çalışma, anke soruları analiz edilmeye uygun 44 işlemeyi kasamakadır. Yaılan araşırmada Çorum ilinde faaliye göseren ve Çorum Ticare ve Sanayi Odasından kaasie raoru almış 439 işlemeyi kasamakadır. Örneklem sayısının esii için aşağıdaki formül kullanılmışır. Örneklem esii formülüne göre ulaşılması gereken minimum işleme sayısı, 2 sandar haa kabul edilerek 44 işleme olarak hesalanmışır. Bilimsel çalışmalarda, Sosyal Bilimler Alanında evren büyüklüğü biliniyor ise % 10 luk örneklem büyüklüğü yeerli kabul edilmekedir (Kendirli, 2008:73). 2 2 N( q) Z 439(0.98* 0.02)2 n n 2 2 2 2 ( N 1) E ( q) Z (439 1)0.04 (0.98* 0.02)2 = 44,17= 44 ade işleme N=Tolam işleme sayısı 439 olarak alınmışır(çorum Ticare ve Sanayi Odasından Alınan İşleme Sayısı). =İşlemelerin genel olarak %98 i KOBİ olarak varsayılmakadır. q= İşlemelerin KOBİ olmama olasılığı ise %2 olarak varsayılmışır. E= Kabul edilebilen örneklem haası (Haa yama düzeyi). Z= KOBİ olmadığı varsayılan işleme sayısı. 177
Anke soruları iki bölümden oluşmakadır. İlk bölümde işlemenin yaısal özelliklerine yönelik sorular,ikinci bölümde işlemenin finansal durumu ve derecelendirme sürecine adaasyonlarını ölçmek amacıyla Beşli Liker Ölçeğinde 11 ane soru sorulmuşur. Bu sorular 1-5 arasında uanlanmış, her işlemenin verdiği cevaların oralamaları alınarak adaasyon uanları çıkarılmışır. Tam adae olan/olamayan 1-5 uan aralığında olu 1 uan am adaasyonu 5 uan adae olamama durumunu ifade emekedir. Veriler derlendiken sonra analiz için SPSS rogramı kullanılmışır. Yaılan esin güvenilirliği analizinde Cronbach alfa kasayısı 0,809 birim olarak ölçülmüşür. Bu oran da yaılan es sonucunda elde edilen verilerin oldukça güvenilir olduğunu gösermekedir. Cronbach alfa esinde 0,75 üzeri değerler çok güvenilir olarak kabul edilmekedir. Değerlendirme bölümü iki kısımdan oluşmakadır. İlk kısımda işlemenin yaısal özellikleri ve finansal durumları hakkındaki bulgular değerlendirilmiş, ikinci kısımda işlemelerin yaısal özellikleri ile oralama adaasyon uanı (Derecelendirme Sürecine Adaasyon Puanı) arasındaki ilişkiler Varyans Analizi, IndeendenSamles T Tesi ile % 95 güven düzeyinde hioezler kurularak es edilmişir. 5. Bulgular Örneklem grubundaki KOBİ ler hakkında olanan veriler isaisiki analizlere abi uulmuşur. Analiz sonucunda; KOBİ lerin sekörel dağılımı, bünyelerinde bulunan dearmanlar, basel düzenlemeleri konusunda eğiim alma durumları, derecelendirilme alebinde bulunma durumları, derecelendirmenin ücresiz yaılması durumunda alee bulunma durumları hakkında aşağıdaki bulgulara ulaşılmışır. Tablo 1: İşlemelerin Sekörel Dağılımı Sekör Frekans Yüzde Oranı İnşaa- Yaı ve Taş-Torak 10 22,7 Teksil 10 22,7 Makine Kimya 7 15,9 Gıda 8 18,2 Oomoiv 7 15,9 Mobilya 2 4,5 Tolam 44 100 Araşırmaya kaılan işlemelerin 2 anesi (%4,5) mobilya sekörü, 7 anesi (%15,9) oomoiv sekörü, 7 anesi (%15,9) makine kimya sekörü, 8 anesi (%18,2) gıda sekörü, 10 anesi (%22,7) eksil sekörü ve 10 anesi de (%22,7) inşaa-yaı ve aş-orak seköründe faaliyee bulunmakadır. Anke verilerine göre Çorum da inşaa ve eksil sekörlerinde faaliye göseren işlemelerin çokluğu dikka çekmekedir. Bunların bazı sebeleri; eksil sekörü için düşük ücreli işçi çalışırabilme olanağı, arsa ve yer emini maliyelerinin düşüklüğü söylenebilir. İnşaa sekörü içinde organize sanayi bölgesi eşvikleri(sigora indirimleri, ücresiz/düşük ücreli yer emini) ve Çorum ilinin Karadeniz Bölgesi geçiş güzergahı üzerinde olması nakliya kolaylığı ekili olmakadır. 178
Tablo 2: İşlemelerde Bulunan Dearmanlar İşleme Bünyesinde Bulunan Dearmanlar Var Yüzde Oranı(%) Yok Yüzde Oranı(%) Yöneim 43 97,73 1 2,27 Personel-İnsan Kaynakları 5 11,36 39 88,64 Kalie-Konrol 15 34,09 29 65,91 Planlama 16 36,36 28 63,64 AR-GE 2 4,55 42 95,45 Muhasebe ve Finansman 21 47,73 23 52,27 Saınalma 32 72,73 12 27,27 Üreim 31 70,45 13 29,55 İç Deneim 8 18,18 36 81,82 Pazarlama 22 50 22 50 Araşırmaya kaılan işlemeler Tablo 2 ye göre değerlendirildiğinde anlaşılmakadır ki, işlemelerin amamına yakınında yöneim dearmanı bulunmaka(%97) olu AR-GE dearmanı yok denecek kadar azdır. İşlemelerin hemen hemen yarısında(%50) azarlama ve muhasebe-finans dearmanı bulunakadır. İşlemelerin kalie ve verimliliklerinin arması için AR-GE, Personel-İKY, iç deneim ve kalie konrol birimlerini oluşurmaları gerekiği söylenebilir.işlemesinde muhasebefinans birimi olan 21 işleme (%47) bulunmakadır, işlemelerin 23 ünde (%52) bu birim bulunmamakadır. Finansal işlemlerin daha sağlıklı akibi için böyle bir bölümün oluşurulması gereklidir. Tablo 3: Basel II Hakkında Eğiim Alma Durumları Basel II Hakkında Eğiim Alma Durumları Sayı Yüzde Oranı Eve 3 6,8 Hayır 41 93,2 Tolam 44 100 Araşırmaya kaılan işlemelerden 3 ü (%6,8) Basel II ile ilgili eğiim aldığını ve 41 i (%93,2) de Basel II hakkında eğiim almadığını belirmişir. Bu sonuçlara göre işlemelerin büyük çoğunluğu Basel II yi kulakan dolma bilgilerle anıdığı anlaşılmakadır. Tablo 4: İşlemelerin Derecelendirme Talebinde Bulunma Durumları İşlemelerin Derecelendirme Talebinde Bulunma Durumları Sayı Yüzde Oranı Eve 6 13,6 Hayır 38 86,4 Tolam 44 100 Araşırmaya kaılanişlemelerden derecelendirme alebi olan 6 işleme (%13,6) ve derecelendirme alebi olmayan 38 işleme (%86,4) vardır. İşlemelerin büyük 179
çoğunluğu derecelendirme alebinde bulunmamış olu bir sonra ki anke sorusuna Derecelendirme işlemi devle arafından ücresiz yaılacak olsa buna dahil olur musunuz? verilen cevalarla karşılaşırıldığında işlemelerin %97 si derecelendirme işlemini yaıracağını belirmişir. Bu verilere göre işlemeler için derecelendirme işleminde maliye unsurunun caydırıcı olduğu düşünülmekedir. Tablo 5: Derecelendirmenin Devle Tarafından Ücresiz Yaılması Halinde, Talee Bulunma Durumu Derecelendirmenin Devle Tarafından Ücresiz Yaılması Halinde, Talee Bulunma Durumu Sayı Yüzde Oranı Eve 43 97,7 Hayır 1 2,3 Tolam 44 100 Araşırmaya kaılan işlemelerden derecelendirme işlemi devle arafından ücresiz yaılmasıdurumun da bu işlemi yaıracak olan işleme sayısı 43 (%97,7) olu; derecelendirme alebinde bulunmayacağını beliren işleme sayısı 1 (%2,3) olarak ifade edilmişir. Aşağıdaki ablodan işlemelerin derecelendirme sisemine olumlu bakıkları ve sisemin kendileri için yararlı olacağı düşüncesi anlaşılmakadır. Tablo 6: Ana Orağın Eğiim Durumu Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (Anova Tesi) Eğiim Durumu Sayı Oralama F İlköğreim 2 2,2000,14142 6,319,004 Lise 17 2,7691,65317 Üniversie 25 3,6720 1,07064 Tolam 44 3,2562 1,02236 Tablo 6 incelendiğinde; işlemelerin 2 sinde ana orağın eğiim durumu ilköğreim, 17 sinde lise, 25 inde üniversie olduğu anlaşılmakadır. Diğer yandan Araşırmaya kaılan ana orağın eğiim durumu değişkeni açısından adaasyon oralamalarında bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşmanın bulunduğu esi edilmişir.diğer yandan H 1 Hioezi yeerli kanıla deseklenmişir. Tablo 7: Basel II Hakkında Eğiim Alma DurumuAçısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması(-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama Basel II Hakkında Eğiim Alma Durumu Eve 2 1,3 0,42426 Hayır 42 2,159 0,518-2,302 0,03 İşleme çalışanlarının Basel II hakkında eğiim alı/almamaları ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 180
0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ile H 2 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişir. Bu esie göre; Şirke çalışanları Basel II ile ilgili eğiim alan işlemeler almayan işlemelere göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. Tablo 8: İşlemelerin Faaliyee Bulunduğu SekörAçısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması(Anova Tesi) Sekör Sayı Oralama Teksil 10 3,4150,88193 Gıda 8 3,6438 1,03352 Oomoiv 7 2,4943,71617 Mobilya 2 2,0000 0,00000 Makine 7 3,7163,94945 İnşaa 10 3,2500 1,10303 F 2,276,066 İşlemelerin faaliyee bulunduğu sekörler ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilememişir. Diğer bir ifade ileh 3 hioezi yeerli kanılarla deseklenememişir. Buna göre; İşlemelerin faaliye gösermiş oldukları sekörler açısından(inşaa, Makine, Mobilya, Gıda) Basel sürecine adaasyonları arasında bir ilişki yokur. Tablo 9: Derecelendirme Nou Talebinde Bulunma DurumuAçısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama P Derecelendirme Nou Talebinde Bulunma Durumu Eve 6 1,666 0,53166-2,320 0,03 Hayır 38 2,192 0,51327 İşlemelerin derecelendirme nou alebinin olu/olmaması ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ile H 4 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişir. Bu esie göre; derecelendirme nou alebi olan işlemeler no alebi olmayan işlemelere göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. Tablo 10: İşlemelerin Hukuki YaılarıAçısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması(Anova Tesi) Hukuki Yaı Sayı Oralama Anonim Şirke 13 3,1715,97288 Limied Şirke 29 3,2532,97456 F,030,970 Kollekif Şirke 2 3,2500 1,76777 181
İşlemelerin hukuki yaıları ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilememişir. Diğer bir ifade ileh 5 hioezi yeerli kanılarla deseklenememişir.buna göre; İşlemelerin anonim şirke, limied şirke veya kollekif şirke olmaları Basel sürecine adaasyon uanlarını ekilememekedir. Tablo 11: İşlemelerde Sermaye Büçelemesi Analizi Yaılı/Yaılamaması Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama Sermaye Büçelemesi Yaılma Durumu Eve 27 1,866 0,44549 Hayır 17 2,523 0,42797-4,834 0,00 İşlemeler de sermaye büçelemesi analizi yaılı/yaılamaması ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ile H 6 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişir. Bu esie göre; İşlemelerinde sermaye büçelemesi analizi yaan işlemeler yamayanlara göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. Tablo 12: İşlemelerin Kaynak Temininde Sorun Yaşayı/Yaşamamaları Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama Kaynak Temininde Sorun Yaşanma Durumu Eve 26 1,7813 0,50361-3,810 0,00 Hayır 18 2,417 0,45584 İşlemelerin, kaynak emininde sorun yaşayı/yaşamamaları ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 anlamlılık düzeyinde anlamlı bir fark esi edilmişir. Diğer bir ifade ile H 7 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişir. Buna göre; işlemelerinde kaynak emininde sorun yaşamıyorum diyenler yaşıyorum diyenlere göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. Tablo 13: İşlemelerin AR-GE Dearmanı Bulunu/Bulunmaması Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama Ar-Ge Dearmanı Bulunma Durumu Eve 2 1,15 0,07071-2,913 0,01 Hayır 42 2,195 0,50168 İşlemelerin AR-GE dearmanı bulunu/bulunmaması ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem 182
düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ile H 8 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişir. Buna göre; İşlemelerinde AR-GE dearmanı bulunanlar bulunmayanlara göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. Tablo 14: İşlemelerin Faaliye Süreleri Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (Anova Tesi) Faaliye Süreleri Sayı Oralama F 0-5 Yıl 8 2,6913 1,24296 5-10 Yıl 18 3,1339,83401 11-15 Yıl 13 3,4515,73409 16 ve Üzeri Yıl 5 3,7900 1,22890 1,778,167 İşlemelerin faaliye süreleri ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilememişir. Diğer bir ifade ile H 9 hioezi yeerli kanılarla deseklenememişir. Buna göre; İşlemelerin üç yıl, beş yıl veya on yıldır faaliyee bulunmaları ile Basel sürecine adae olmaları arasında bir ilişki yokur. Tablo 15: İşlemelerin Muhasebe-Finans Dearmanı Bulunu/Bulunmaması Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama Muhasebe-Finans Dearmanı Bulunma Durumu Eve 21 1,957 0,57842 Hayır 23 2,321 0,44-2,366 0,02 İşlemelerin Muhasebe-Finans dearmanı bulunu/bulunmaması ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ileh 10 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişir.buna göre; İşlemelerinde muhasebe dearmanı bulunanlar bulunmayanlara göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. Tablo 16: İşlemelerde İç Deneim Birimi Bulunu/Bulunmaması Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama İç Deneim Birimi Bulunma Durumu Eve 8 1,487 0,2949 Hayır 36 2,294 0,46411-4,687 0,00 İşlemelerde iç deneim birimi bulunu/bulunmaması ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ile H 11 hioezi 183
yeerli kanılarla deseklenmişir. İşlemelerinde iç deneim dearmanı bulunanlar bulunmayanlara göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. Tablo 17: İşlemelerde Likidie-Karlılık Analizi Yaılı/Yaılamaması Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması(-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama Likidie-Karlılık Analizi Yaılma Durumu Eve 42 2,085 0,52618-2,020 0,05 Hayır 2 2,85 0,35355 İşlemeler de likidie-karlılık analizi yaılı/yaılamaması ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılık olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ile H 12 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişir.bu esie göre; Likidie-Karlılık analizi yaan işlemeler yamayan işlemelere göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır.. Tablo 18: İşlemelerin Çalışan SayılarıAçısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (Anova Tesi) Çalışan Sayıları Sayı Oralama 1-9 Arasında Çalışan 15 3,0827,98528 10-25 Arası Çalışan 14 3,2774 1,05793 26-50 Arası Çalışan 9 2,9278,49568 51 ve Üzeri Çalışan 6 3,8808,87514 F Sig. 1,461,240 İşlemelerin çalışan sayıları ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilememişir. Diğer bir ifade ile H 13 hioezi yeerli kanılarla deseklenememişir. Buna göre; İşlemelerin on, yirmi, elli ya da daha fazla çalışan isihdam emeleri ile Basel sürecine adaasyonları arasında herhangi bir ilişki yokur. Tablo 19: İşlemelerde İnsan Kaynakları Dearmanı Bulunu/Bulunmaması Açısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması(-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama İşlemelerde İnsan Kaynakları Dearmanı Bulunma Durumu Eve 5 2,04 0,415 Hayır 39 2,161 0,553-0,472 0,29 İşlemelerde insan kaynakları dearmanı bulunu/bulunmaması ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilememişir. Diğer bir ifade ile H 14 hioezi yeerli kanılarla deseklenememişir. Buna göre; bünyesinde insan kaynakları 184
dearmanı olan işlemelerle olmayan işlemeler arasında Basel sürecine adaasyon farkı yokur. Tablo 20: İşlemelerde Başa-Baş Analizi Yaılı/YaılamamasıAçısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama Başa-Baş Analizi Yaılma Durumu Eve 30 1,91 0,44517-4,565 0,00 Hayır 14 2,571 0,45307 İşlemeler de başa-baş analizi yaılı/yaılamaması ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ile H 15 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişir. Bu esie göre; İşlemelerinde Başa-Baş analizi yaan işlemeler yamayanlara göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. Tablo 21: İşlemelerin Öz Sermayelerini Yeerli Bulu/BulmamalarıAçısından Oralama Adaasyon Puanının Farklılaşması (-Tesi) Eve/Hayır Frekans Oralama İşleme Öz Sermayesini Yeerli Bulma Durumu Eve 32 1,67 0,44981 Hayır 12 2,58 0,41312-4,712 0,00 İşlemelerin, öz sermayesini yeerli bulu/bulmamaları ile oralama adaasyon uanları arasında anlamlı bir farklılaşma olu olmadığına bakılmış olu, 0,05 önem düzeyinde anlamlı bir farklılaşma esi edilmişir. Diğer bir ifade ileh 16 hioezi yeerli kanılarla deseklenmişirbu esie göre; İşlemelerin öz sermayesini yeerli bulanlar yeerli bulmayan göre derecelendirme sisemine daha iyi adae olmuşlardır. 6. Sonuç ve Öneriler KOBİ lerin Basel II yi anıma ve adae olmaları konusunda bireysel gayrelerinin yeersiz olduğu söylenebilir. Bu durum Çorum da faaliye göseren KOBİ ler açısından rekabe düzeylerinin düşük olmasına yol açmakadır. Derecelendirme süreci işlemeleri şeffaflığa ve kurumsallaşmayazorlamakadır. Bunun sonucunda KOBİ lerin hem finansal hem de yönesel özellikleri güç kazanacak, dünya ile rekabe edebilirlikleri aracakır. Derecelendirme sisemine adaasyon KOBİ ler açısından böylesine hayai önem aşımasından dolayı Çorum daki KOBİ lerin adaasyon sağlaması için gerek Çorum Ticare ve Sanayi Odası gerek Çorum Organize Sanayi Bölgesi Yöneimi gerekse Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı bu farkındalığı sağlamak amacıyla çeşili eğiim ve uygulama çalışmaları yamalıdır. Haa bu konuyu (derecelendirme sisemi) eşviklerle daha uygulanabilir hale geirilebilir. Örneğin anke sorularımızın birine derecelendirme sisemi devle arafından ücresiz uygulansa buna dahil olur musunuz? sorusuna verilen ceva % 90 dahil olurum şeklinde ifade 185
edilmişir. Bu sonuca göre işlemeler dış unsurlar arafından yönlendirilmek durumunda olu kendi başlarına bu sürece adaasyonları güç olacakır. KOBİ ler için küreselleşmenin sonucu olarak sürekli hareke halinde olan küresel sermayeden, doğrudan veya dolaylı olarak yaırım çekebilmek ve Türkiye sermaye iyasalarından faydalanabilmek için Basel II ye adaasyon büyük önem arz emekedir. KOBİ lerin halka arz şarlarını yerine geirebilmeleri ve küresel rekabee hazır duruma gelmeleri içinde Basel II ye enegrasyon şaır. Ayrıca KOBİ lerin kurumsallaşmaya önem vermeleri, şeffaf ve güvenilir bir yaıya ulaşmaları, uluslararası sandarlarda mali ablolar üreerek bu mali abloları bağımsız deneçi kuruluşlara onaylamaları, faaliye konularında uzmanlaşmaları, kayı dışı faaliyelerden kaçınmaları, Basel II ye göre kabul edilebilir eminaları kullanmaları, sermaye yaılarını güçlendirmeleri, insan kaynaklarına yaırım yamaları gerekmekedir. Basel II ile birlike kredi derecelendirme nou ve kurumsal yöneişimin önemi armışır. Bu nedenle KOBİ lere öneriler daha çok bu iki konuda olacakır. Basel II ile birlike oraya çıkan yenilikleri, fırsaları ve ehlikeleri okudukan sonra KOBİ lere öneriler su baslıklar alında incelenebilir. İşlemeler ana faaliye konularında çalışmalıdır. Kayı dışı faaliyelerini kayı alına almalıdırlar. Bu sayede kredi derecelendirme noları kendi güçlerini ifade edecekir. Uluslararası sandarlarda düzenli, güvenilir ve şeffaf mali ablolar üremelidirler. Düşük maliyeli kredi kullanarak rakileri ile rekabee avanaj sağlamak için Basel II nin geirdiği emina yaısına uyum sağlanmalıdır. Kurumsallaşma ilkelerine uyum konusunda çalışma yamalılar ve kurumsal yöneim külürünün üm çalışanlarca benimsenmesi sağlanmalıdır. Rekabe gücünü arırmak için nielikli insan kaynağına yaırım yaılmalıdır. İşlemeler finansal yöneimlerini rofesyonellere verilmelidir. İşlemeler; büçe, lanlama ve ileişim sisemleri gibi kavramları benimsemeli gelişirmelidirler. Doğru ve zamanında bilgi akışı için al yaı yaırımlarını yamalıdırlar. 186
Kaynakça Aksel, K.,(2002). Basel Komiesi Kararları ve Yeni Basel Anlaşması nda Beklenen Gelişmeler, Aciveline Dergisi, Basel II ve KOBİ ler Çalışma Grubu, (2006). Basel II nin KOBİ lere Ekileri Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi, Sayı:58. BDDK Risk Yöneimi Dairesi, (2011). Bankacılık Sekörü Basel II Eylül 2011 İlerleme Raoru, Ankara. Çaalbaş, G. Çaalbaş, E.,(2006). Finansman Sorunu Yaşayan KOBİ ler, Basel II ve Bankacılık Sekörü, Bankacılar Dergisi, Sayı:66, s 39. Güler, S. Taner, B.,(2008). Basel II ye Geçiş Öncesinde KOBİ lerde Genel Durum Değerlendirmesi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, İzmir Ekonomi Üniversiesi Bildiriler Kiabı, Yayın No.21. Kayalı, N., (2011). Basel II Sürecinde Kredi Derecelendirme ve Bir Teksil İşlemesinde Uygulaması, CBÜ İ.İ.B.F Yöneim ve Ekonomi Dergisi, Sayı 2, ss 126, Manisa. Kendirli, S. Çağıran, H. Şanöz, F., (2008). Finansal Piyasalar Ve Basel II; Yönesel Ve Mali Açıdan Çorum KOBİ lerinemuhemel Ekileri İzmir Ekonomi Üniversiesi Bildiriler Kiabı, Yayın No.21. KOSGEB, (2011). KOBİ lerin Türkiye Ekonomisindeki Payları ve Temel Özellikleri,2011-2013 KOBİ Sraejisi ve Eylem Planı, Ankara. Sarıgül, H.,(2012). Basel Düzenlemelerinin KOBİ lerin Muhasebe ve Finansal Raorlama Uygulamalarına Ekileri, Eğiim Yayınevi, Konya. Türkiye Bankalar Birliği Öze Sunumu, (2002)., Basel Komiesi Yeni Sermaye Yeerliliği Düzenlemesi, Türkiye Bankalar BirliğiEkim 2002. Üçgün, S.(2010). Basel II Krierleri Kasamında Oerasyonel Risk, Bea Yayınları, İsanbul. Yaslıdağ, B. (2007). Kredi Derecelendirme Sisemi SPK Lisanslama Sınavına Hazırlık Soru Örnekleri, Lieraür Yayıncılık, İsanbul. Zengin, Y.(2008), KOBİ lerde Finansal Sorunlar ve Basel II nin KOBİ lere Ekileri: Kars İlinde Bir Araşırma, Kafkas Üniversiesi S.B.E. Yüksek Lisans Tezi, Kars. 187
The Adaaions of SMEs ino Raing Process wihin he Scoe of Basel Arrangemens a Sudy in he Ciy of Corum Rece ÇAKAR Hii Universiy Çorum Vocaional School Çorum, Turkey rececakar@hii.edu.r İlker SAKINÇ Hii Universiy Faculy of Economics and Adminisraive Sciences, Çorum, Turkey ilkersakinc@hii.edu.r Inroducion ExensiveSummary The banks in Turkey u Basel Crieria ino racice in Turkey since 2011. According o Basel II arrangemens, he minimum caial adequacy rae of he banks is no deermined no only wih heir credi size, bu also he risk of he credi.i could be said ha Basel II arrangemens resuled in wo imoran resuls from his ersecive. The firs of hese resuls is ha he banks will increasingly ay aenion o he risk raing and shae heir credi decisions deending on raing. The second resul is ha he SMEs will face differen rice oions and credi condiions in accordance wih heir risk level. Differen from he revious sudies, his sudy aimed o measure he adaaions of he esablishmens o ongoing Basel rocess. Moreover, he curren sudy examined wheher he esablishmens obained wha hey execed from Basel rocess, made a rogress wih regards o ransarency and accounabiliy, and overcame heir difficuly in finding finance or no hrough Basel arrangemens. Mehodology The following hyoheses will be esed in he alicaion secion. As a resul of he ess, H 0 : null hyohesiswill be acceed as consan and in he case of he rejecion of null hyohesis, alernaive hyoheses which show he oosie case H 1,H 2,H 3,H 4,H 5,H 6,H 7,H 8,H 9,H 10,H 11,H 12,H 13,H 14,H 15 H 16 will be acceed. H 1 :Educaional background of esablishmens main arner,h 2 : Wheher he workers in hese esablishmens received any raining abou Basel II or no,h 3 : The secor in which he esablishmens oerae, H 4 : Wheher he esablishmens demanded raing noe or no, H 5 : Legal saus of he esablishmens, H 6 : wheher he esablishmens did he analysis of caial budgeing or no, H 7 : wheher he esablishmens had difficuly in rocuring resource or no, H 8 : wheher hese esablishmens have R&D dearmen or no, H 9 : he year in which he esablishmens oerae, H 10 : wheher he esablishmens have accouning and finance dearmen or no, H 11 : wheher he esablishmens have inernal audi dearmen or no, H 12 : wheher he esablishmens do liquidiy-rofiabiliy analysis or no, H 13 : he number of emloyees in he esablishmens, H 14 :wheher he esablishmens have human resources dearmen or no, H 15 : wheher he esablishmens do ar analysis or no, H 16 : wheher he esablishmens find heir equiy sufficienor no. By aking ino hese hyoheses ino consideraion, a significan relaionshi was found beween he adaaion oins of he esablishmens ino Basel rocess and hese hyoheses 188
Findings R. Çakar İ. Sakınç 6/4 (2014) 172-190 The findings obained from he quesionnaires are groued ino wo: he daa in line wih he srucural characerisics of he esablishmens in he firs secion and he findings relaed o financial saus of he esablishmen and adaaion o he raing rocess in he second secion. The secorial disribuion of he esablishmens: The esablishmens which ariciaed in he quesionnaire oerae in various secors. The deails abou hem as follows: wo from furniure secor (%4,5),seven from (%15,9) auomoive secor, seven from (%15,9) mechanical and chemical indusry, eigh from (%18,2) food indusry, en from (%22,7) exile indusryand en from (%22,7) building and consrucion, and soil and sone secors. Dearmens in he esablishmens: Almos all of he business esablishmens have managemen dearmen(%97), bu R&D dearmen is very scarce in hese esablishmens. Half of he esablishmens have markeing and accouning-finance dearmen. I could be said ha R&D, Personnel-HRM (Human resources managemen), inernal audi service, and qualiy conrol unis are required in hese esablishmens. Educaional background of he esablishmens wih regards o Basel II: Three of he esablishmens aking ar in his sudy saed hahey did raining on Basel II(%6,8). On he oher hand, 41 of hem (%93,2) exressed ha hey had no knowledge abou Basel II whasoever. According o hese resuls, i could be said ha he majoriy of he esablishmens derived heir knowledge abou Basel II from hearsay. The saus of raing demands of he esablishmens: Six of he esablishmens which ariciaed in he quesionnaire demanded raing (%13,6) whereas 38 of hem (%86,4) did no demand raing a all. Therefore, i could be deduced from he quesionnaire resuls ha he majoriy of heesablishmens did no demand raing. Tesing he Hyoheses In his secion, he relaionshis beween he srucural characerisics of an esablishmen and medium adaaion oin (Adaaion oin for raing rocess) were esed by esablishing hyohesis a 95% level. As a resul of he ess, 11 hyoheses were acceed and five of hem were rejeced. When he educaional background of main arners was comared, he ones who hold BA degree adaed o he raing sysem more in comarison wih he ones who have high school diloma. When he comanies whose workers had raining exerience in Basel II were comared wih he oher comanies where he emloyees did no have revious exerience in Basel II, he firs grou was found o be more adaed o raing sysem han he laer. There was no a meaningful relaionshi found in he yes of secors in which he esablishmens oerae (Consrucion, Machine, Furniure, Food ec.). The esablishmens which demanded raing noe adaed o he raing sysem beer han he ones who did no demand raing noe. Moreover, adaaion oins of he comanies o Basel rocess did no differ from incororaed comany o limied or collecive comany. In addiion, he esablishmens which did caial budgeing analysis adaed o he raing sysem comared o he ones which did no do his analysis. The comanies which did no have any difficuly in acquiring resource for heir esablishmens adaed o he raing sysem beer when comared o he ones which had difficulies o a cerain exen. The ones 189
which R& D dearmens in heir esablishmens adaed o he sysem more in comarison wih he comanies which do no have R&D dearmens. There is no a relaionshi found beween he comanies adaaion o Basel rocess and heir oeraion in he secor. The esablishmens which have accouning and inernal audi dearmens showed beer adaaion o he rocess han he ones which do no have hem. When i comes o liquidiy-rofiabiliy analysis, he ones who carry ou his analysis were found o be more adaed o he sysem. Furhermore, he number of emloyees recruied in he esablishmens did no affec heir adaaion o Basel rocess. Also, here was no a significan relaionshi found beween he esablishmens which incororae HRD and he ones which do no incororae i. The esablishmens carrying ou ar analysis were found o be more adaed o he sysem more comared o he one which do no aly i o in heir comanies. Finally, he esablishmens which found heir equiy caial sufficien adaed o he sysem more comared o he ones which had equiy caial o a cerain exen. Resuls and suggesions I could be said ha individual effors are insufficien in erms of he SMEs awareness and adaaion o Basel II. This siuaion causes a low-level comeiion among he SMEs oeraing in Corum. Raing rocess forces he esablishmens o ransarency and insiuionalizaion. As a resul of his, he SMEs gain srengh in erms of boh financially and adminisraively, and heir comeiiveness wih he world would increase. Since he adaaion o he raing sysem is very crucial for he SMEs, Corum Chamber of Trade and Commerce, Corum Organized Indusrial Esae Managemen, and Minisry of Science, Indusry and Technology should organize cerain raining and racice aciviies in order o raise awareness. This raing sysem could become more alicable hrough some incenives. For insance, he answer given o one of he quesions in our quesionnaire Would you ariciae in he raing sysem if i is alied by he sae free of charge? was answered osiively by 90%.of he aricians. According o his resul, he esablishmens are exernally guided and i would be difficul for hem o ada o his rocess on heir own. The imorance of credi raing noe and cororal managemen has increased hanks o Basel II. Therefore, suggesions for he SMEs would dwell uon hese wo issues. Afer analysing he innovaions, ooruniies and disadvanages occurring as a resul of Basel II, recommendaions made for he SMEs could be invesigaed under hese iles:he esablishmens should work on major area of aciviies, kee he record of heir off-record aciviies, and herefore heir credi raing noes will rove he success of hese esablishmens. Regular, confidenial and ransaren financial ables should be roduced on an inernaional scale. The esablishmens should carry ou erformances wih regards o adaaion o insiuionalizaion and all he emloyers should ado insiuion managemen. Las bu no leas, he esablishmens should inves in qualified human resource o increase comeiiveness and hey should ransfer heir financial managemen o he rofessionals. 190