ALTERNATİFLERİN KARŞILAŞTIRILMASI KONU-5 EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 1
ALTERNATİFLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Bu dersin temel amacı ekonomik analiz ve farklı alternatifler arasında karşılaştırma yapılması için metodoloji geliştirmek ve göstermektir. Aşağıdaki başlıklar bu derste tartışılacaktır. Farklı alternatiflerin karşılaştırılması için temel felsefe Eşdeğer metodları Analiz periodu ne olmalıdır Getiri oranı metodları Sermayeye dönüştürülmüş değer metodu Projenin farklı kombinasyonları Bağımsız projeler arasında karşılaştırma EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 2
PROJELER 1. AYRIK PROJELER : Gruptan sadece bir proje seçilir 2. BAĞIMSIZ PROJELER : Gruptaki bir projenin seçimi diğerlerinin seçiminden bağımsızdır. Projelerin hiç biri yada gruptaki bütün projelerin tamamının seçilebileceği her durum mümkündür. 3. BAĞIMLI PROJELER : Projenin seçimi başka proje yada projelerin seçimine bağlıdır. EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 3
TABLO 5-16 3 AYRIK PROJE KOMBİNASYONLARI Proje Ayrık kombinasyon Xa Xb Xc Açıklama 1 0 0 0 Hiçbiri 2 1 0 0 A yı kabul et 3 0 1 0 B yi kabul et 4 0 0 1 C yi kabul et EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 4
TABLO 5-17 3 BAĞIMSIZ PROJENIN AYRIK PROJE KOMBİNASYONLARI Proje Ayrık kombinasyon Xa Xb Xc Açıklama 1 0 0 0 Hiçbiri 2 1 0 0 A yı kabul et 3 0 1 0 B yı kabul et 4 0 0 1 C yı kabul et 5 1 1 0 A ve B yı kabul et 6 1 0 1 A ve C yı kabul et 7 0 1 1 B ve C yı kabul et 8 1 1 1 A,B ve C yı kabul et EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 5
TABLO 5-18 AYRIK PROJELERDEN OLUŞAN 2 BAĞIMSIZ KÜMENİN AYRIK KOMBİNASYONLARI PROJE Ayrık kombinasyon Xa1 Xa2 Xb1 Xb2 1 0 0 0 0 2 1 0 0 0 3 0 1 0 0 4 0 0 1 0 5 0 0 0 1 6 1 0 1 0 7 1 0 0 1 8 0 1 1 0 9 0 1 0 1 EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 6
ÖRNEK 5-14: Bir sonraki slaytta nakit akışları verilen projeler arasındaki ilişkiler aşağıda verilmiştir. PW metodunu kullanarak MARR=10% olduğu durumda sermayenin a) Kısıtsız b) $48,000 dolarla kısıtlı olduğu durumda Hangi proje kombinasyonunun seçileceğine karar veriniz. Proje B1,B2 ayrık projeler Proje C1,C2 ayrık projeler olup B2 nin kabul edilmesine bağlıdır. Proje D C1 in kabul edilmesine bağlıdır. EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 7
TABLO 5-19 Proje nakit akışı ve şimdiki zaman değeri (Örnek 5-14) Nakit akışı ($000) yıl sonu için PW ($000s) at MARR = 10 % Proje 0 1 2 3 4 B1-50 20 20 20 20 13.4 B2-30 12 12 12 12 8.0 C1-14 4 4 4 4-1.3 C2-15 5 5 5 5 0.9 D -10 6 6 6 6 9.0 EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 8
TABLO 5-20 Ayrık proje kombinasyonları (Örnek 5-14) Proje Ayrık kombinasyon B1 B2 C1 C2 D 1 0 0 0 0 0 2 1 0 0 0 0 3 0 1 0 0 0 4 0 1 1 0 0 5 0 1 0 1 0 6 0 1 1 0 1 EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 9
TABLO 5-21 Birleştirilmiş proje nakit akışı ve şimdiki zaman değeri (5-14) Ayrık kombinasyon Nakit akışı ($000) yıl sonu için 0 1 2 3 4 Yatırıma dönüştürülmüş sermaye ($000s) PW ($000s) at MARR = 10 % 1 0 0 0 0 0 0 0 2-50 20 20 20 20 50 13.4 3-30 12 12 12 12 30 8.0 4-44 16 16 16 16 44 6.7 5-45 17 17 17 17 45 9.0 6-54 22 22 22 22 54 16.0 EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 10
ÖRNEK 5-14: Sonuçlar incelendiğinde ayrık kombinasyon 6 en iyi tercih olarak görülmektedir. a)eğer sınırsız sermaye olsaydı kombinasyon 6 seçilmeliydi. b) $48,000 sermaye varsa kombinasyon 6 ve 2 karlı kombinasyonlar olmasına rağmen seçilemezler. Kalan kombinasyonlar arasından 5 seçilmelidir çünkü en karlısı odur. EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 11
BAGIMSIZ PROJELER ARASI KARŞILAŞTIRMA ÖRNEK 5-15: Bir sonraki slaytta bilgileri verilen üç tane bağımsız proje olsun. Minimum aranan getiri oranı MARR=%10 ise ve yatırım için kaynak sıkıntısı yoksa hangi proje yada projeler seçilmelidir. EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 12
BAGIMSIZ PROJELER ARASI KARŞILAŞTIRMA Proje Yatırım (ilk) Maliyet, I Ömür, N(yıl) Hurda değeri, S Net yıllık nakit akışı, A X $10 000 5 10 000 2300 Y 12000 5 0 2800 Z 15000 5 0 4067 EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 13
Tablo 5-22 Örnek 5-15 (AW Metodu) Proje (1) Net yıllık nakit akışı, A (2) Sermaye gerikazanım maliyeti (I-S) X (A/P, 10%, 5) + S (10%) (3) = (1) (2) Yıllık değer X 2300 1000 1300 Y 2800 3166-366 Z 4067 3957 110 EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 14
Sonuçlar incelendiğinde proje X ve proje Y pozitif yıllık getirisi olduğundan yatırım için tatmin edicidir. Proje Y ise negatif yıllık getirisi olduğundan tatmin edici değildir. Diğer eşdeğer yöntemleri ve getiri yöntemlerine görede aynı sonuçlara ulaşılabilirdi. Kaynak kısıtıda olmadığından proje X ve proje Y birlikte seçilebilir. EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 15
ÖRNEK-5-16: Ülkenin 3 değişik bölgesindeki taze su limanını genişletmek isteyen firmanın $200 milyon dolar sermayesi vardır ve MARR %10 dur. İlgilendiği projeler tekrar etmeyen ve bağımsız projeler olup Hangi proje/projeler seçilmelidir. Proje Yatırım (ilk) Maliyet, I Net Yıllık Fayda, A Ömür, N(yıl) * ($000) * ($000) A 93,000 13,000 15 B 55,000 9,500 10 C 71,000 10,400 30 EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 16
TABLO 5-23 Örnek 5-16 (PW metodu) Proje (1) * ($000) Yatırım (ilk) Maliyet, I (2) * ($000) Faydaların PW si A(P/A,10%,N) (3) * ($000) = (2)-(1) Şimdiki zaman değeri A 93,000 98,879 5,879 B 55,000 58,373 3,373 C 71,000 98,039 27,039 5879+27039=32918 en fazla gelir olduğu için A ve C seçilmelidir. 200-(93+71) =200-164 = 36 milyon farklı yerde MARR %10 u sağlayacak şekilde kullanılabilir. EMY 521 KONU-5 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ 17