GKDA Derg (3):3-, 6 doi:.5/gkdad.6.3 Kliik Çalışma Karotis Edarterektomi Oerasyolarıı Retrosektif Değerledirilmesi Murat Aksu*, Serka Yazma**, Nagiha Karaha*, Işıl Coşku Musaoğlu*, Murat Çiftçi*, Filiz Özka*, Yasemi Işık*, Nurca Arsla*, Ali Gürbüz** ÖZ Amaç: Karotis edarterektomi (KEA), ciddi karotis arter darlığıı tedaviside uygulaa başlıca revaskülarizasyo yötemidir. Çalışmamızda, kliiğimizde KEA oerasyoua alıa olgular retrosektif olarak icelemiştir. Gereç ve Yötem: - yılları arasıda kliiğimizde oere edile olgular demografik özellikleri, aestezi ve cerrahi yöetim, moitorizasyo yötemi ve komlikasyolar açısıda retrosektif olarak icelemiştir. Bulgular: Tolam olguu i (.) erkek, i (.) kadıdı. Ortalama yaş, 66.66±.6 olarak buludu. E sıkkullaıla cerrahi tekiği hasta (.) ile klasik yötem olduğu görüldü. Yirmi bir (.) olguda geel aestezi uygulaırke, 76 (76.) olguda servikal leksus bloğu uyguladı. İki () olguda ise servikal leksus bloğu sorasıda geel aesteziye geçildi. Dokuz (.) olguda şat kullaıldı. E çok görüle ek hastalıklar sırasıyla SVO (7.7), HT (6.6) ve KAH (5.5) olarak tesit edildi. Oerasyo sırasıda olguda ağrı yakıması olurke, olguda biliç bulaıklığı gelişti. Yetmiş dört hastada (7.7) serebral oksimetrei kullaıldığı görüldü. Postoeratif komlikasyolar açısıda bakıldığıda hastada (.) geçici komlikasyoları geliştiği, e sık gelişe geçici komlikasyoları ise GİA (Geçici iskemik atak) ve sağ hemiarezi olduğu görüldü. Dört hastada (.) kalıcı komlikasyoları geliştiği, buları ise sağ leji+revizyo safe ve iterozisyou, sol alt ve üst extremitede leji ve hematom, sol hemileji, sol kolda leji olduğu görüldü. Kalıcı komlikasyolarda ¾ ü geel aestezi, ¼ i servikal leksus bloğu uygulaa olgulardı. Geel aestezi ala bir olgu ex oldu. Şat kullaıla hastalarda mevcut ola yadaş hastalıklar icelediğide bu hastalıkları e sık SVO (: ), hiertasiyo (: 7), koroer arter hastalığı (: 5), diyabetes mellitus (: ) olduğu görüldü. Şat kullaımıa göre morbit faktörleri dağılımı icelediğide grular arasıda istatistiksel olarak alamlı fark bulumadı. Serebral oksimetrii e sık servikal leksus bloğu uygulaa olgulara kullaıldığı tesit edildi. Yıllara göre aestezi şekilleri açısıda grular arasıda istatistiksel olarak alamlı fark olduğu ve servikal leksus bloğuu giderek daha çok tercih edildiği görüldü. Souç: KEA de uygulaacak aestezi metodu açısıda kesi bir görüş birliği bulumamaktadır. Yıllar içide moitorizasyo yötemlerideki yeiliklerle birlikte rejyoel tekikleri KEA oerasyolarıda öemli bir yer edidiğii görmekteyiz. Aahtar kelimeler: karotis idarterektomi, servikal leksus bloğu, serebral oksimetri Alıdığı tarih: 3.6.6 Kabul tarihi:.6 *Kati Çelebi Üiversitesi, Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastaesi, Aesteziyoloji ve Reaimasyo Aa Bilim Dalı **Kati Çelebi Üiversitesi, Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastaesi, Kal ve Damar Cerrahisi Aa Bilim Dalı Yazışma adresi: Prof. Dr. Murat Aksu, Kati Çelebi Üiversitesi, Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastaesi, Aesteziyoloji ve Reaimasyo Aa Bilim Dalı, İzmir e-mail: murataksu@yahoo.com ABSTRACT Retrosective Evaluatio of Carotid Edarterectomy Oeratios Objective: Carotid edarterectomy (CEA) is the mai revascularisatio method used to treat severe carotid artery occlusio. I our study, we retrosectively examied atiets who uderwet carotid edarterectomy i our cliic. Material ad Method: Patiets who had bee oerated i our cliic betwee the years - were examied retrosectively i terms of their demograhic features, aesthesia ad surgical maagemet moitorisatio method ad comlicatios. Results: Amog atiets, of them were male ad of them were female. Mea age was 66.66±.6. The mostly used surgical method was classical method i (.) atiets. Twety-oe (.) atiets had geeral aesthesia ad 76 atiet had cervical lexus blockage. I () atiets aesthesia method was chaged to geeral aesthesia after cervical lexus blockage. Shut was used i (.) atiets. The most frequetly see comorbidities were CVA (7.7), HT (6.6) ad CAD (5.5). Durig oeratio oe atiet felt ai ad oe atiet was ucoscious. Cerebral oximetry was used i 7 (7.7) atiets. Temorary comlicatios develoed i (.) atiets. The most frequetly develoed trasiet comlicatios were trasiet ischemic attack (TIA) ad right hemiaresis. Permaet comlicatios zdeveloed i (.) atiets ad these atiets had right legia+revisio saheous vei iterositio, legia ad haematoma i the left lower ad uer extremities, left hemilegia, ad legia i left arm. Permaet comlicatios occurred i three-fourths of the atiets who received geeral aesthesia ad oe-fourth of the atiets who received cervical lexus blockage. A atiet who had geeral aesthesia died. Whe we examied the atiets who had udergoe shut rocedure, we observed that the most commo comorbidities were CVA (: ), HT (: 7), CAD(: 5), ad DM(: ). There was o statistically sigificat differece betwee morbidity factors related to shut use. Serebral oximetry was most commoly used i atiets who had cervical lexus blockage. Whe we ivestigated the aesthesia methods accordig to the years, we observed that there was statistically sigificat differece ad cervical lexus blockage was more frequetly referred method. Coclusio: There is ot a exact cosesus o the aesthetic method to be used for CEA.We ca say that regioal techiques take a imortat lace i CEA surgery i arallel with iovatios i the methods of moitorig i time. Keywords: carotid edarterectomy, cervical lexus blockage, serebral oximetry 3
GKDA Derg (3):3-, 6 GİRİŞ Karotis arteri aterosklerozu edeiyle gelişe karotis arter darlıkları, imei başlıca edei olu, yüksek orada morbidite ve mortaliteye ede olur []. Karotis edarterektomi (KEA), ciddi karotis arter darlığıı tedaviside uygulamakta ola başlıca tedavi yötemidir. KEA i, semtomatik ve asemtomatik hastalarda strok ve mortalite sıklığıı azalttığı gösterilmiştir []. KEA içi hagi aestezi yötemii daha iyi olduğu hale tartışmalıdır. Öceleri yalızca geel aestezi altıda oerasyolar yaılmış, daha soraları ise hastalarıı uyaık olduğu rejyoel aestezi yötemleri kullaıma girmiştir. Bu farklı aestezi seçeeklerii ya da serebral moitorizasyo tekiklerii irdeleye çok sayıda çalışma olmasıa rağme, hale hagi aestezi yötemii üstü olduğu kousuda kesi kaıtlar bulumamaktadır [3]. Bu çalışmada, - yılları arasıda kliiğimizde karotis edarterektomi oerasyoua alıa olguları özellikleri, aestezi ve cerrahi yöetim, moitorizasyo yötemi ve komlikasyolar retrosektif olarak icelemiştir. Gereç ve Yötem Bu çalışmada, - yılları arasıda hastaemiz kal ve damar cerrahisi ameliyat odasıda oere edile tolam olguya ait veriler hastaemiz yerel Etik Kurul oayı alıdıkta sora retrosektif olarak değerledirildi. Hastaları yaş, cisiyet, aestezi ve oerasyo tekikleri, ek hastalıkları, şat gereksiimleri, eroeratif ve ostoeratif komlikasyolar, serebral oksimetri kullaımları kayıt altıa alıdı. Kliiğimizde KEA oerasyoları geel veya rejyoal (deri + yüzeyel servikal blok) yötemle gerçekleştirilmektedir. Tüm olgulara elektrokardiyografi, eriferik oksije satürasyou ve radiyel arterde ivaziv arteriyel basıç moitorizasyou uygulamakta, sesör mevcudiyetide ise serebral oksimetri (INVOS 5 Cerebral Oximeter, Somaetics Cororatio) moitorizasyou uygulamaktadır. Geel aestezi uygulaa olgularda idüksiyoda - mg midazolam, 3-5 mg/kg tiyoetal sodyum, - µg/kg fetail verilmekte öromusküler bloker olarak rokuroyum mg/kg dozda verilerek etübasyo gerçekleştirilmektedir. Rejyoal aestezi yötemi ise deri + yüzeyel servikal blok uygulaması ile yaılmaktadır. Deri blokaj içi lik 5 mg lidokai ile C, C3 ve C servikal blokaj, yüzeyel blokaj içi de ifiltrasyo şeklide rilokai ile lokal aestezi uygulaması yaılmaktadır. Verileri istatistiksel aalizi IBM SPSS Statistics Versio aket rogramıda 5 güvele yaıldı. Kategorik verileri grular arasıda karşılaştırılmasıda Pearso Chi-Square, Fisher s Exact test, ki-kare Tred istatistiksel aalizleri kullaıldı. <,5 istatistiksel olarak alamlı kabul edildi. Bulgular Tolam olguu i (.) erkek, i (.) kadıdı. Ortalama yaş, 66.66±.6 olarak buludu. E sık kullaıla cerrahi tekiği hasta (.) ile klasik yötem olduğu, buu 3 hasta (3.) ile eversiyo yötemii izlediği görüldü. Yirmi bir (.) olguda geel aestezi uygulaırke, 76 ( 76.) olguda servikal leksus bloğu uyguladı. İki () olguda ise servikal leksus bloğu sorasıda geel aesteziye geçildi. Dokuz (.) olguda şat kullaılırke (.) olguda şat kullaımı gerçekleşmedi. E çok görüle ek hastalıklar sırasıyla SVO (7.7), HT (6.6) ve KAH (5.5) olarak tesit edildi. Oerasyo sırasıda servikal blokaj uygulaa olguda ağrı yakıması olurke, olguda biliç bulaıklığı gelişti. Bu olguda geel aesteziye geçildi. 7 hastada (7.7) serebral oksimetrei kullaıldığı görüldü (Tablo ). Postoeratif komlikasyolar açısıda bakıldığıda hastada (.) geçici komlikasyoları geliştiği, e sık gelişe geçici komlikasyoları ise GİA (Geçici iskemik atak) ve sağ hemiarezi olduğu görüldü. Dört hastada ostoeratif kalıcı komlikasyo geliştiği, buları ise sağ leji + revizyo safe ve iterozisyou, sol alt ve üst extremitede leji ve hematom, sol hemileji, sol kolda leji olduğu görüldü (Tablo ). Postoeratif komlikasyoları aestezi tiie göre
M. Aksu ve ark., Karotis Edarterektomi Oerasyolarıı Retrosektif Değerledirilmesi Tablo. Olguları özellikleri dağılımı. Yaş Ort.±SS 66.66±.3 (3-) Cisiyet Erkek Kadı,, Yaş Ort.±SS 66.66±.6 (3-) 66.66±.6 (3-) Oerasyo tekiği Klasik Eversiyo Klasik+Eversiyo Dacro Patch İterozisyo Sol subklavia ile ICA arası greft 3 3. 3. 3.... Aestezi + 76. 76.. Şat Kullaılmadı Kullaıldı.. Ek hastalıklar SVO KAH HT DM GİA PAH HLP KOAH LEMFOMA KBY 7 5 6 7.7 5.5 6.6.3...... Peroeratif komlikasyo Ağrı yakıması Biliç bulaıklığı 5 5 Serebral oksimetri Kullaılmadı Kullaıldı 5 7 5.3 7.7 Yıl 3 3 36 3.3 36..3 ICA: İteralkarotid arter Tablo. Postoeratif komlikasyolar. Geçici komlikasyolar Bir ay sora görme kaybı (sb) gia (sb) Afazi (ga) Ağız hareketleride kısıtlılık (ga) Biliç bulaıklığı (sb) Fasial aralizi (sb) Seko (ga) Görme bozukluğu (ga) Kouşma güçlüğü (sb) Sağ hemiarezi (sb) Kalıcı komlikasyolar Sağ leji+revizyo safe ve iterozisyou (ga) Sol alt ve üst extremite leji, hematom (ga) Sol hemileji (ga) Sol kolda leji (sb) Exitus................. dağılımı icelediğide, aestezi tiie göre geçici ve kalıcı komlikasyolar arasıda istatistiki olarak alamlı bir fark görülmemiş olmakla birlikte, geçici komlikasyoları daha sık görüldüğü ve bu komlikasyoları daha çok servikal blok uygulaa hastalarda olduğu satamıştır. Kalıcı komlikasyoları ise geel aestezi uygulaa olgularda daha çok olduğu görülmektedir (Tablo 3). Şat kullaıla hastalarda mevcut ola yadaş hastalıklar icelediğide bu hastalıkları e sık SVO (:), hiertasiyo (:7), koroer arter hastalığı (:5), diyabetes mellitus (:) olduğu görüldü. Şat kullaımıa göre morbit faktörleri dağılımı icelediğide grular arasıda istatistiksel olarak alamlı fark bulumadı (>5) (Tablo ). 5
GKDA Derg (3):3-, 6 Tablo 3. Postoeratif komlikasyoları aestezi tiie göre dağılımı. Aestezi Tablo 5. Serebraloksimetri kullaımıı yıllara ve aestezi şekillerie göre dağılımı. Serebral Oksimetri Komlikasyo Geçici Kalıcı Fisher s Exact test.. 56.3 3 7 57.. 3. 6 75. 5..6 Tablo. Şat kullaımıa göre yadaş hastalıkları dağılımı. Kullaılmadı Şat Kullaıldı Yıl 3 Aestezi + Kullaılmadı 5 6.. 36.. 56. 36. 5.3 Kullaıldı 5 5 6 7 33. 3. 33. 3. 6. 7.7 Pearso Chi-Square, ki-kare tred aalizi 36 3 76.3 36. 3.3. 76...3 SVO KAH HT DM 63 7 5 55 35 66 7 3. 55.6 6. 3. 6.7 73.3 5 7 5.. 55.6. 77... 55.6 7 5 5 6 37 7 7.7.3 5.5 5.5 6.6 37..3 7.7.3.7.77.66 Oerasyoa alıa hastalarda 7 üe serebral oksimetrii kullaıldığı, yıllara göre serebral oksimetri kullaım oraları açısıda grular arasıda istatistiksel olarak alamlı fark bulumadığı satadı (>5). Aestezi şekillerie göre serebral oksimetri kullaım oraları açısıda grular arasıda istatistiksel olarak alamlı fark buluduğu ve e sık servikal leksus bloğu uygulaa olgulara serebral oksimetri kullaıldığı tesit edidi (<5) (Tablo 5). GİA PAH HLP 7... 7..... 7..... 7.... Yıllara göre aestezi şekilleri açısıda grular arasıda istatistiksel olarak alamlı fark olduğu ve yılıda yılıa gelidiğide servikal leksus bloğuu giderek daha çok tercih edildiği, geel aestezi uygulamasıı ise yıllar içide giderek azaldığı görülmektedir (<5) (Tablo 6). KOAH LENFOMA KBY 6 7. 7......... 7. 7........ Pearso Chi-Square, Fisher s Exact test SVO: Serebrovasküler olay, KAH: Koroer arter hastalığı, HT: Hiertasiyo, DM: Diyabetes mellitus, GİA: Geçici iskemik atak, PAH: Periferik arter hastalığı, HPL: Hierliidemi, KOAH: Kroik obstrüktif akciğer hastalığı, KBY: Kroik böbrek yetmezliği Tablo 6. Yıllara göre aestezi şekilleri dağılımı. Yıl 3 57. 3... ki-kare tred aalizi Aestezi 6 76. 3. 36. 76. +. 3 36 3.3 36..3
M. Aksu ve ark., Karotis Edarterektomi Oerasyolarıı Retrosektif Değerledirilmesi Tartışma Karotis arter darlığı olalarda aestezi ve cerrahi işlemi temel hedefi, iskemik beyi dokusua yeterli oksije suumuu ve serebral erfüzyou sağlaması, ime veya geri döüşümlü iskemik örolojik hasarları sataması ve gerekli ölemi alımasıdır []. Avrua Vasküler Cerrahi Dereği (Euroea Society for Vascular Surgery; ESVS) kılavuzuuda, semtomu ola 7 i üzeride steozu bulua hastalarda kesi olarak, 5 i üzeride darlığı ola hastalarda da çoğulukla KEA öerilmiştir. Ayrıca itraoeratif strok / mortalite oraıı 6 ta düşük olması gerektiği belirtilmiş ve 75 yaşı altıdaki semtomu olmaya hastalarda, 7 i üzerideki darlıklarda, cerrahi risk 3 te küçükse KEA öerilmiştir []. Karotis edarterektomii semtomsuz hastalarda strok gelişimii ölediği çeşitli araştırmalarda ortaya komuştur. Asymtomatic Carotid Artery Surgery Trial (ACST-) çalışmasıda [5], semtomsuz hastalarda KEA i yaklaşık 3 lük bir strok ve mortalite riski olduğu ve beş yıllık sürede strok gelişme riskii, medikal tedavi göre hastalarla kıyasladığıda belirgi azalttığı (sırasıyla ~3. - ~) gösterilmiştir. Asemtomatik hastalarda KEA souçlarıı iceleye çok merkezli Asymtomatic Carotid Arteriosclerosis Study (ACAS) çalışmasıda 3 gülük strok oraı yaklaşık,5 olarak bulumuştur [6]. Karotis edarterektomide uygulaacak aestezi metodu açısıda kesi bir görüş birliği bulumamaktadır [3]. Regioal aestezi hastaı uyaık olması edeiyle örolojik değerledirmei yaılabilmesie olaak verir. Acak özellikle klostrofobisi ola hastalarda işlemi tolere edilmesi zordur [7]. Ayrıca geel aesteziye döüş gerektiğide soluum yoluyla ilgili sıkıtılar yaşaabilir. Geel aestezide ise hastaı uyuması hem hastaı kedisi hem de cerrahı koforu açısıda daha iyiyke, örolojik açıda oerasyo sırasıda hastaı değerledirilememesi, geel aestezii oluşturabileceği hemodiamik sorular dezavataj oluşturmaktadır. Regioal aestezide hastaı yaılacak işlem hakkıda bilgiledirilmesi so derece öemlidir []. Pasi ve ark. [] 3 hastaya regioal, hastaya geel aestezi uyguladıkları çalışmalarıda, 7 hastada regioal aestezide geel aesteziye geçilmek zoruda kalıdığıı, klem koulması sorasıda örolojik bozukluk gelişmesi üzerie.3 oraıda şat kullaıldığıı bildirmişlerdir. İtraoeratif mortalite görülmemişke, hastae mortalitelerii. olduğuu ve souçta regioal aestezii güveilir bir yötem olduğuu vurgulamışlardır. Major strok oraı.3, miör strok oraı.65 ve strok ve ölüm oraı tolamıı.6 olduğuu bildirmişlerdir. Lobo ve ark. [] 75 hastaya ait verileri iceledikleri çalışmalarıda, 3 hastaı regioal aestezide geel aesteziye dödüğüü, kala 737 hastaı 7 üü regioal, 6 sıı geel aestezi altıda oere olduğuu, şat kullaımı geel aestezi grubuda daha çok olduğuu, gru arasıda strok ve mortalite açısıda fark olmadığıı, regioal gruta yoğu bakımda kalış süresii daha kısa olduğuu bildirmişlerdir. Taşar ve ark. [] kombie servikal blok altıda oere edile KEA hastalarıı kardiyovasküler risklerie göre 3 risk grubua ayırmışlar ve hastaları 5.55 ide serebrovasküler olay gelişirke, mortaliteyi.76 olarak bulmuşlardır. Hastaları 3.7 side kaama edeiyle revizyo gelişmiş ve souçta geel ve regioal aesteziyi karşılaştıra çalışmaları yaılması gerektiğii bildirmişlerdir. Kuru ve ark. [] - yılları arasıda geel ve rejyoal aestezi altıda KEA oerasyou uygulaa hastaları retrosektif olarak iceledikleri kliiğimize ait çalışmalarıda, ostoeratif komlikasyo oraıı, yoğu bakımda kalış süresii ve mortalite oraıı daha az olarak bulmuşlardır. E sık görüle yadaş hastalıkları HT, SVO, KAH ve DM olarak bildirmişlerdir. Ayı kliiğe ait - yılı verilerimizde de bezer veriler elde edilmiş, yalızca SVO e sık görüle yadaş hastalık olarak tesit edilmiştir. Geçici komlikasyoları daha çok görüldüğü ve bu komlikasyoları daha çok servikal blok uygulaa hastalarda olduğu satamıştır. Kalıcı komlikasyoları ise geel aestezi uygulaa olgularda daha çok olduğu görülmektedir. Bu durumu servikal blok uygulaa olgularda itraoeratif örolojik durumu daha iyi değerledirilebilmesi ve gerektiğide zama kaybedilmede şat kullaımıı gerçekleştirilmeside kayaklamış olduğuu düşümekteyiz. Yüzde olarak satadığımız mortalite oraımız geel aestezi 7
GKDA Derg (3):3-, 6 altıda oere edile bir olguda kayaklamış ve literatürde bildirile oralarda düşük seyretmiştir. Yie kliiğimize ait bir çalışmada, serebral oksimetri moitorizasyouu şat kullaımıı belirlemeside etki bir moitorizasyo yötemi olduğu ve kök basıç ölçümüe gereksiimi ortada kaldırdığı satamıştır [3]. Serebral oksimetri moitorizasyou sırasıda klem koulması sorasıda serebral oksije satürasyouda düşüş görülmesi durumuda cerrahi eki heme uyarılmakta ve şat kullaımı sağlamaktadır. Böylelikle kliiğimizde, bir takım komlikasyoları barıdıra ruti kök basıcı ölçümü terkedilmiştir. Regioal aestezi altıda oere edile olgularda serebral oksimetre moitorizasyou sırasıda ruti olarak maske ile oksije uygulamakta, gerekli olgularda arteriyel basıcı idameside iotro desteği de sağlamaktadır. Mortalite oraımızı düşüklüğüde, KEA oerasyolarıda servikal blokajı daha çok tercih etmemiz, böylelikle hastaları uyaık olması ve örolojik değerledirmei yaılabilmesi, ayrıca serebral oksimetri moitorizasyouu da uygulaması ile ilave bir güvelik sağlamasıda kayaklamış olabilir. Souç KEA oerasyolarıda uygulaacak aestezi metodu açısıda kesi bir görüş birliği bulumamaktadır. Yıllar içide moitorizasyo yötemlerideki yeiliklerle birlikte rejyoel tekikleri KEA oerasyolarıda öemli bir yer edidiğii görmekteyiz. Kayaklar. Liais CD, Bell PR, Mikhailidis D, Siveius J, Nicolaides A, Ferades e Ferades J et al. ESVS guidelies. Ivasive treatmet for carotid steosis: idicatios, techiques. Eur J Vasc Edovasc Surg ;37( Sul):-. htt://dx.doi.org/6/j.ejvs...6. Hıdıroğlu M, Çeti L, Kut A, Karakişi O, Küçüker A, Şeer E. Early results of carotidedarterectomy for carotid artery diseases (Karotis arter hastalıklarıda karotis edarterektomi erke souçları). Turkish J Thorac Cardiovasc Surg ;(3):-5. 3. Watts K, Li PH, Bush RL, Awad S, McCoy SA, Felkai D, et al. The imact of aesthetic modality o the outcome of carotid edarterectomy. Am J Surg ; :7-7. htt://dx.doi.org/6/j.amjsurg... Ladesberg G, Erel J, Aer H, Eidelma LA, Weima E, Luria MH, et al. Perioerative myocardial ischemia i carotid edarterectomy uder cervical lexus blockad rohylactic itroglyceri ifusio. J Cardiothorac ad Vasc Aesth 3;7:5-65. htt://dx.doi.org/6/53-77(3)-3 5. Halliday A, Masfield A, Marro J, Peto C, Peto R, Potter J, et al. MRC Asymtomatic Carotid Surgery Trial (ACST) Collaborative Grou. Prevetio of disablig ad fatal strokes by successful carotid edarterectomy i atiets without recet eurological symtoms: radomised cotrolled trial. Lacet ;363:- 5. htt://dx.doi.org/6/s-6736()66-6. Youg B, Moore WS, Robertso JT, Toole JF, Erst CB, Cohe SN, et al. A aalysis of erioerative surgical mortality ad morbidity i the asymtomatic carotid atherosclerosis study. ACAS Ivestigators. Asymtomatic Carotid Atherosclerosis Study. Stroke 6; 7:6-. htt://dx.doi.org/.6/.str.7..6 7. Perille C, Fras S, Heig NB. Local aaesthesia for carotid edarterectomy: Pro: rotect the brai. Euro J Aaesth 6;33:36-7. htt://dx.doi.org/7/eja.37. Licker M. Regioal or geeral aaesthesia for carotid edarterectomy: Does it matter? Euro J Aaesth 6; 33:-3. htt://dx.doi.org/7/eja.376. Pasi L, Nardelli P, Ladoi G, Corero G, Magri S, Tshomba Y, et al. Examiatio of regioal aesthesia for carotid edarterectomy. J Vasc Surg 5;6: 63-. htt://dx.doi.org/6/j.jvs.5.3.7. Lobo M, Mourão J, Afoso G. Carotid edarterectomy: review of years of ractice of geeral ad locoregioal aesthesia i a tertiary care hosital i Portugal. Braz J Aesthesiol 5;65:-5. htt://dx.doi.org/6/j.bja.3.. Taşar M, Kaleder M, Karaca OG, Ecevit AN, Salihi S, Adademir T, et al. Regioal cervical lexus blockage for carotid edarterectomy i atiets with cardiovascular risk factors. Heart Surg Forum 5; :E-. htt://dx.doi.org/.53/hsf.35. Kuru V, Aksu M, Karaha N, Girgi S, Şeca A, Gölboyu BE, ve ark. Karotis edarterektomi geçire olgularda geel aestezi ve rejyoal aestezi yötemlerii erioeratif komlikasyolar açısıda karşılaştırılması. GKDA Derg 5;:3-. 3. Aksu M, Girgi S, Kuru V, Şeca A, Yılık L, Ara G et al. Cerebral oximetry moitorig method for the evaluatio of the eed of shut lacemet durig carotid edarterectomy. Turkish Joural of Thoracic ad Cardiovascular Surgery 3;:5-5. htt://dx.doi.org/.566/tgkdc.dergisi.3.3