Kaplama oranı KO= Ad / Ay.100

Transkript

1

2 Br sıvı laç amlasının üştüğü yüzey üzerne kaplaığı alan; amlanın çapına, yüzey gerlmne ve yaprak yüzeynn özellğne bağlı olarak eğşmekter. Heefe püskürtülen sıvı hacm sabt ken, sıvı ne enl nce amlalar şeklne pülverze elrse, brm yaprak alanına üşen amla sayısı yan amla sıklığı eğer e artmakta ve buna bağlı olarak kaplama oranı a artmaktaır. Kaplama oranı, aşağıak eştlk yarımıyla hesaplanablmekter. KO= A / A y.100 Buraa; KO : Kaplama oranı (%), A : Damlaların brm yaprak yüzey üzerne kaplaıkları alan (m 2 ), A y : Brm yaprak yüzey alanı (m 2 ) ır.

3 Br amlanın yaprak yüzeynek yayılma urumunun fae elmesne eğme açısı term kullanılmaktaır. Değme açısı; Damlaların yaprağa eğğ noktaan geçrlen teğet le yaprak yüzey arasına kalan amla tarafınak açı (φ) eğme açıır (Şekl 3.2). Şekl.3.2.Damla eğme açısı

4 Değme açısı küçülükçe, amla yaprak yüzeyne aha y yayılmaktaır. Yaprak üzernek eğme açısı le yayılma katsayısı arasına br lşk varır. Değme açısı ne kaar büyük olursa, amla eğme çapı a o enl küçük olacak ve yayılma katsayısı a o kaar küçülecektr. Damla eğme açısı le yayılma katsayısı (E) arasınak lşk Çzelge 3.8 e gösterlmştr. Çzelge 3.8. Damla eğme açısı yayılma katsayısı lşks. Değme açısı (φ o ) E

5 Yaprak yüzeynn özellkler e eğme açısına etk etmekter. Btklern yaprak yüzey özellkler brbrnen olukça farklı olup bazı yapraklar mumlu, parlak yüzeyl, bazı yapraklar se tüylüür. Bu yaprakların bazıları kolay ıslanablmekte, bazıları se aha az ıslanma özellğ göstermekter. Örneğn mumlu yaprak yüzeyne gelen amlanın eğme açısı mumsuz yüzeyllere göre aha büyüktür. Çzelge 3.9 a çok rastlanan bazı yabancı ot yaprakları üzernek eğme açıları görülmekter. Değme açıları, yaprakların alt ve üst yüzeylerne göre e eğşklk göstermekter. Yaprak alt yüzeyne tutunan amlaların eğme açıları yerçekm etksnen olayı yaprak üst yüzeynek amlalara göre aha büyük olmaktaır.

6 Çzelge 3.9. Çeştl yabancı ot yapraklarına su çn ölçülen eğme açıları Btk Değme açısı ( o ) Yulaf (Aven fatu) Arpa (Horeum stchum) Polygonum lapathfolum L. Ak kazayağı (Chenopoum album) Kuş yüreğ (Stellera mea) Yaban haral (Snaps Arvenss) Beyaz haral (Snaps alba) Bezelye (Psum satvum) Keten (Lnum ustastssumum) Galeopss tetraht Büyük snr otu (Plantago major) Yapışkan otu (Gaumaparne) Yaban krzantem (Chrysanthemum segetum) Köygöçüren (Crsum arvense) Peygamber ççeğ (Centaura arvense) Eşek marulu (Sonchus arvenss) 161 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 1.5

7 Damla eğme açısı büyüükçe, amlanın eğme çapı ( c ) azalacağı çn amlanın yaprak yüzeyn ıslatma alanı ve olayısıyla yüzey kaplama oranı azalmaktaır. Bu urum Şekl 3.3 e görüleblr. 10 L/a lık sabt laç normuna, sıvı laç 100 μm çapına amlalar şeklne pülverze elğne, amla eğme açısı 45 o ken % 55 lk br kaplama oranı ele elğ hale, 90 o e % 28, 135 o e se % 10 kaplama oranı ele eleblmekter. 100 μm yerne 400 μm lk amla çaplarına, aynı eğme açıları çn sırasıyla % 14, % 7.5 ve % 5 kaplama oranı sağlanablmekter. Sıvı lacın fzksel özellklernen br olan yüzey gerlm e amlaların br yüzey üzernek yayılma özellklerne etk etmekter. Yüzey gerlm büyük olan sıvılar heef yüzeylere küresel şekllern korumaya çalıştıklarınan büyük br eğme açısı ve küçük br eğme (temas) çapı oluştururlar. Özellkle mumlu yüzeyl btklere bu özellk aha a arttığınan, amlalar yaprak yüzeyne tutunamayarak yere üşmekterler. Yüzey gerlm azalığına se, amla yüzey üzerne aha y yayılarak eğme açısı küçülmekte, eğme çapı büyümekte ve kaplama oranı artmaktaır. Bu neenle, laca yüzey gerlmn azaltan bazı katkı maeler eklenerek amlaların heef yüzeyler kaplama oranları artırılablğ gb tutunma özellkler e yleştrleblmekter.

8 Şekl L/a lık laç normuna farklı eğme açılarının kaplama oranına etks

9 Sıvı lacın pülverzasyonu sırasına hçbr zaman eşt büyüklükte amlalar ele elemez. Pülverzasyonu oluşturan amlalar, çaplarına göre genş br ağılım spektrumu gösterrler. Ölçülemeyecek kaar çok küçük çaplı ss şeklnek amlalar le çapları 1 mm ye kaar ulaşan amlalar br araa bulunmaktaır (Şekl 3.4). Pülverzasyonu oluşturan amla kümesne br anma sm verleblmes ve laçlama teknğ açısınan pülverzasyon kaltesnn eğerlenrleblmes çn bazı ortalama çaplar ve homojenlk katsayısı eğerlernen yararlanılmaktaır. Pülverzasyonlar genellkle pülverzasyonu oluşturan amla spektrumunun ortalama çap eğerne göre anılırlar. Çzelge 3.10 a bu anma smler verlmştr.

10 Şekl 3.4.Pülverzasyona amla spektrumu Çzelge Damla çapına göre pülverzasyonların sınıflanırılması VMD (μm) > 400 Pülverzasyon anma aı Ss Aerosol Çok nce pülverzasyon İnce pülverzasyon Orta yapılı pülverzasyon Kaba yapılı pülverzasyon

11 Pülverzasyon kaltesnn eğerlenrlmesne en çok kullanılan karakterstk amla çapları şunlarır: Hacmsel orta çap (VDM) Sayısal orta çap (NMD), Artmetk ortalama çap ( a ), Yüzeysel ortalama çap ( s ) Hacmsel ortalama çap ( v ), Sauter çapı. Bu çap eğerlernen başka geometrk ortalama çap, kütlesel orta çap gb çap eğerler e amla büyüklüğünü tanımlamak çn kullanılablmekter.

12 Hacmsel orta çap (VMD); püskürtülen amlaların toplam hacmn k eşt hacme ayıran çapır. VMD en aha küçük çaplı amlaların oluşturuğu hacm le VMD en aha büyük çaplı amlaların oluşturuğu hacm brbrne eşttr (Şekl 3.5). Sayısal orta çap (NMD), pülverzasyon sırasına oluşan amlalar çne çapı kensnen büyük olanların sayısı le küçük olanların sayısının eşt oluğu sınır çap eğerr. VMD ve NMD çaplarının grafksel olarak açıklanması Şekl 3.6 a görülmekter. Bu çaplar, sayısal ve hacmsel ağılım grafkler çzlkten sonra bu grafk üzernen alınmaktaır.

13 VMD İlaç Hacmnn1/2 s = Küçük Damlacıklar İlaç Hacmnn1/2 s = Büyük Damlacıklar Şekl 3.5.VMD çapının şematk gösterm

14 Şekl 3.6.VMD ve NMD eğerlernn grafksel açıklanması

15 Artmetk ortalama çap ( a ), yüzeysel ortalama çap ( s ), hacmsel ortalama çap ( v ) ve sauter çap ( v/s ) aşağıak eştlkler yarımıyla hesaplanmaktaır: Bu eştlklere; n : () çap grubunak amla sayısı (aet), : () çap grubu orta eğer (br öncek ve br sonrak çap toplamının yarısı) (μm), n : Toplam amla sayısı (aet) ır. n n a. n n s n n v 2 3 /.. s v n n

16 Pülverzasyona amla teküzelk (homojenlk) katsayısının hesaplanmasına k farklı eştlk kullanılablmekter. Bunlar; CH VMD NMD H ( ( n. n. )( 2 ) 2 n. 3 ) CH, ama 1 en bren büyük br eğere sahptr. CH eğer 1 e ne kaar yakın olursa, pülverzasyonu oluşturan amla çaplarının brbrne o orana yaklaştığını, yan amla teküzelğnn yleştğn fae eer. CH < 1,4 oluğuna amla çaplarının teküze oluğu kabul elmekter. Teküzelk katsayısı, meme tpne bağlı olarak öneml ölçüe eğşmekter (Çzelge 3.11)

17 Çzelge Çeştl meme tplerne (CH) eğerler. Meme tp CH Yelpaze hüzmel çarpmalı (aynalı ) meme 5 10 Yelpaze hüzmel yarıklı meme 2 7 Konk hüzmel meme 2 4 Döner skl (santrfüj) meme Elektronamk meme

18 Çzelge Karakterstk çaplarla lgl örnek hesaplamalar Damla Sayısı (n) Çap Aralığı (μm) Sınıfın orta. çapı (μm) n. mm n. 2 mm 2 n. 3 mm 3 Sayısal Ek. % n. V 3 mm 3 Hacımsal Ek. (%) *Sınıflanırmaa kkate alınan çap aralığı 30 μm r.

19 Çzelge 3.12 ek verlere göre hesaplanan amla çapları aşağıak gbr a n. n 377, ,115mm 115µm s n. n 2 62,54 32,79 0,138mm 138µm v H 3 n. n 3 H = % 84 ür. 3 12, ,156µm 3 12,35 v / s 0,197 mm 2 n. 62,54 ( n. 156µm 197µm ( n. ) (62,54) 0,84 3 n. )( n. ) (377,88).(12,35)

20 Şekl 3.7. Çzelge 3.12 e verlen pülverzasyon örneğnn sayısal ve hacmsel ağılım grafğ

21 Pülverzasyona amla çapına etkl faktörler aşağıak gb sıralanablr; Püskürtme sıvısının fzksel özellkler, Meme tp ve büyüklüğü (ölçüsü), Çalışma basıncı, Pülverzasyon şeklr. Sıvının fzksel özellklernn etks Pülverzasyona oluşan amla büyüklüklerne, sıvı laçların fzksel özellklernn (vskozte, yüzey gerlm ve yoğunluk)öneml etkler varır. Sıvı halek laçlara, formülasyon çeşne göre vskozte eğşmler söz konusuur. Ayrıca vskozte, ortam sıcaklığına bağlı olarak a eğşm göstermekter. Vskoztenn artmasıyla, amla çapına eğşmler ortaya çıkar (Şekl 3.8).

22 Şekl 3.8.Vskozteye göre amla çapı eğşm

23 Vskozte eğşmnn hüzme açısına a etks varır. Vskozte arttıkça sıvı zarfı sınırı uzayıp hüzme (püskürtme) açısı azalmaktaır (Çzelge 3.13). Hüzme açısınak aralma se büyük amla oluşumuna neen olmaktaır. Şekl 3.9 a se hüzme açısının amla çapına etks görülmekter. Çzelge Vskozte le hüzme açısının eğşm. Vskozte (cp) Hüzme açısı Şekl 3.9. Hüzme açısının amla çapına etks.

24 Yüzey gerlm, sıvı zarfının oluşumuna ve sıvı zarfınan oluşan amlaların heef yüzey üzernek yayılma özellklerne etk etmekter. Çzelge Bazı sıvı ve btk koruma laçlarının fzksel özellkler. Sıvının cns Yüzey gerlm (yn/cm) Özgül ağırlık (g/cm 3 ) Dnamk vskozte (cp) Knematk vskozte (cst) Aseton Methanol Benzen Su Benzn Kerosen Mazot Pamuk yağı SAE 30 Motor yağı Rcn yağı Malathon (% 95) Parathon 55/30 Parathon

25 Memeler tarafınan üretlen amlaların çapları, tplerne ve ölçülerne göre farklılık göstermekter. Aynı çalışma basıncına meme ölçüler eğştğ zaman VMD eğerler e eğşmekter (Çzelge 3.15). Çzelge SS yapımı bazı yelpaze hüzmel memelern pülverzasyon karakterstkler. Meme Basınç (bar) VMD (μm) NMD (μm) VMD/NMD % Hacm < 100 μm LP

26 Ayrıca, konk ve yelpaze hüzmel gb hrolk memelerle 150 μm en küçük amlalar üretlemezken, öner skl memelerle μm gb aha küçük çaplı amlalar üretleblmekter. Döner skl memelerle amla oluşumu, sk evr sayısına bağlı olarak eğştrleblmekter. Dsk evr sayısı arttıkça amla çapı küçülmekter. Ayrıca sk çapı a amla çapına etk etmekter (Şekl 3.11). Şekl Dsk evr sayısı ve sk çap.amla çapına etks

27 Hrolk memelerle yapılan pülverzasyonlara meme tp ve büyüklüğü sabt ken amla büyüklüğü üzerne etkl olan en öneml faktör çalışma basıncıır. Şekl 3.12 e çalışma basıncının amla büyüklüğüne etks görülmekter. Şekle görülüğü gb, basınç arttıkça aynı meme ölçülerne üretlen amlaların çapı küçülmekter. Şekl 3.12.Çalışma basıncının amla büyüklüğüne etks

28 Pnömatk pülverzatörlere, sıvı lacın amlalar halne getrlmes tamamen yüksek hızlı hava akımıyla gerçekleşmekter. Hava akımının hızı arttıkça pülverzasyonun ortalama amla çapı küçülmekter (Şekl 3.13). Şekl 3.13.Hava akımı hızının amla büyüklüğüne etks