T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı GEKA GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

Transkript

1

2

3

4 T.C. Güey Ege Kalkıma Ajası GEKA GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ 06

5 ÇALIŞMA EKİBİ Pamukkale Üiversitesi Tekoket: Prof. Dr. M. Esar Yeşilyurt PAÜ İİBF, İktisat Bölümü Doç. Dr. Selçuk Burak Haşıloğlu PAÜ İİBF, Yöetim Bilişim Sistemleri Bölümü Prof. Dr. Haka Aygöre PAÜ İİBF, İgilizce İşletme Bölümü Yrd. Doç. Dr. Atalay Çağlar PAÜ İİBF, Ekoometri Bölümü Doç. Dr. Simay Karaalp PAÜ İİBF, Çalışma Ekoomisi ve Edüstri İlişkileri Bölümü Güey Ege Kalkıma Ajası: Süleyma ALATA Geel Sekreter Barış KIYAK Ekoomik Araştırmalar ve Plalama Birimi Başkaı Dilşad AKAR Ekoomik Araştırmalar ve Plalama Birimi Uzmaı Emrah ÇELİK Ekoomik Araştırmalar ve Plalama Birimi Uzmaı Emre KEMİK Ekoomik Araştırmalar ve Plalama Birimi Uzmaı Haru KAPTANER Ekoomik Araştırmalar ve Plalama Birimi Uzmaı

6 İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ 8 GİRİŞ KISIM-I TEORİK ÇERÇEVE. BÖLÜM: KOOPERATİFÇİLİK KAVRAMI, KAPSAMI VE ÖNEMİ..Kooperatifçilik Kavramı..Kooperatifçiliği İlkeleri..Kooperatifçiliği Öemi. BÖLÜM: TÜRKİYE DE KOOPERATİF TÜRLERİ..Tarım Kooperatifleri..Tek Amaçlı Tarım Kooperatifleri...Tarım Alım Kooperatifleri...Tarım Kredi Kooperatifleri 4...Tarım Sigorta Kooperatifleri 4..4.Tarım Satış Kooperatifleri 4...Tarım İşleme Kooperatifleri 4..6.Tarım Hizmet Kooperatifleri 4..Çok Amaçlı Tarım Kooperatifleri 4.4.Tarım Dışı Kooperatifler 4. BÖLÜM: KOOPERATİFÇİLİK UYGULAMALARI VE BAŞARILI ÖRNEKLER..Düyada Kooperatifçilik Uygulamaları..Düyada Başarı Örekleri 7..Türkiye de Kooperatifçilik Uygulamaları ve Başarılı Örekler 8 4. BÖLÜM: ULUSAL VE BÖLGESEL PLANLARDA KOOPERATİFÇİLİĞE DAİR HEDEFLER VE STRATEJİLER Kooperatifçiliği Ulusal Plalardaki Yeri Kooperatifçiliği Bölgesel Pladaki Yeri 0. BÖLÜM: KOOPERATİFLERİN BAŞLICA SORUNLARI.. Düyada Kooperatifleri Başlıca Soruları.. Türkiye de Kooperatifleri Başlıca Soruları 4 KISIM-II SAHA ÇALIŞMASI SONUÇLAR 8. BÖLÜM: ARAŞTIRMANIN GEREKÇESI, KAPSAMI VE YÖNTEMI 8.. Gerekçe 8.. Kapsam 8.. Yötem 9. BÖLÜM: GÜNEY EGE BÖLGESİ KOOPERATİFÇİLİK MEVCUT DURUMU 4.. Yöetim ve Orgaizasyo 4... Faaliyet Yeri ve Kuruluş Yılı Dağılımları 4... Görüşüle Kişi ve Kooperatif Başkaıı Özellikleri Yöetim Kurulu Üyelerii Özellikleri Deetim Kurulu Üyelerii Özellikleri Kooperatifleri Koumu ve Geel Özellikleri 0.. Yasal Yükümlülükler ve Hukuki İşlemler 4... Geel Kurula İlişki Durumlar 4... Deetlemeye İlişki Durumlar... Hukuki Olaylara İlişki Durumlar.. Öem Verile Faaliyetler 6.4. Kooperatifçilik ve Faaliyetlerie Gösterile İlgi 8.. Altyapıları, Taşıır ve Taşımaz Malları 6... Kooperatifleri Sahip Olduğu Taşımazlar 6... Kooperatifleri Sahip Olduğu Taşıır Mallar Kooperatifleri Sahip Olduğu Ofis Malzemeleri Araştırma Geliştirme ve İşbirlikleri Kooperatifleri İşbirliği Faaliyetleri AR-GE ve Eğitim Faaliyetleri Profesyoel İsa Kayağı 8.8. Muhasebe ve Fiasma Durumları Kredi Destek Mekaizmalarıda Yararlama Kooperatiflerde Sermaye Yeterliği ve Fiasal Koular Maliyetler Üretim Sorular ve Kayağı Gücel Gelişmeleri Takip Etme Durumları Ürüleri İşleme Durumları Üretimde KowHow Eğilimleri İyi Tarım ve Orgaik Tarım Eğilimleri Yatırım Eğilimleri 96 4 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

7 İÇİNDEKİLER.0. Pazarlama Pazarlamada Kullaıla Araçlar Satışa Yöelik Sorular Dağıtım Kaalları İteret Kullaımları İhracat Yapma Durumları Rekabetçilik Yapıları 99. BÖLÜM: ANKET SONUÇLARINDA DEĞİŞKENLER ARASI İLİŞKİLER 04.. Yöetim-Orgaizasyo Bulguları 04.. Üretim Sorularıa İlişki Bulgular 0.. Fiasal Faaliyetler Bulguları 0.4. Ar-Ge Faaliyetlerie İlişki Aalizler.. Daışmalık Hizmetleri Bulguları.6. Mikro Çevreye İlişki Bulgular 8.7. İsa Kayakları Bulguları.8. Pazarlama Bulguları 4 4. BÖLÜM: GÜNEY EGE BÖLGESİNDE KOOPERATİFÇİLİK SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ KURUMSAL KAPASİTE PROFESYONEL YÖNETİM SİSTEMİNİN BULUNMAMASI YÖNETİCİ, ÜYE VE ÇALIŞANLARIN EĞİTİM DÜZEYİNİN DÜŞÜKLÜĞÜ, EĞİTİMLERİN YETERSİZLİĞİ DENETİM MEKANİZMASININ ETKİN ÇALIŞMAMASI AYNI FAALİYET ALANINDA ÇOK SAYIDA KOOPERATİF OLMASI VE İŞBİRLİĞİNİN AZ OLMASI KOOPERATİFLERİN GÖREV TANIMLARI VE ÇEŞİTLERİNE GÖRE FARKLI MEVZUAT SORUNLARI KOOPERATİF ÜYELERİNİN VE GENÇLERİN KOOPERATİFÇİLİĞE İLGİSİNİN AZ OLMASI ÜRETİM SOĞUK HAVA VE DEPOLAMA İMKÂNLARININ YETERSİZLİĞİ ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA MERKEZİ VE KAMU KURUMLARI İLE ORTAK ÇALIŞMA EKSİKLİĞİ ÜRETİM YÖNTEMİ VE TEKNOLOJİLERİ KONUSUNDA GÜNCEBİLGİLERİN TAKİP EDİLMEMESİ 4..4 ÜRETİMDE YENİ YÖNTEMLER KULLANILMAMASI ÜRÜNÜN İŞLENMİŞ ÜRÜNE DÖNÜŞTÜRÜLEMEMESİ İYİ TARIM VE ORGANİK TARIM YAPMA EĞİLİMİ BULUNMAMASI ENTEGRE SÜT TESİSLERİNİN YAYGIN OLMAMASI MALİYETLERDEN DOĞAN SORUNLAR 7 4. FİNANSAL KURUMSALLAŞMA KREDİ/TEŞVİK/HİBE MEKANİZMALARINDAN YARARLANAMAMA MEVCUT SERMAYE YETERSİZLİĞİ BANKA KREDİLERİNDEN YARARLANAMAMA TAHSİLAT SORUNLARI PAZARLAMA PAZARLAMA FAALİYETLERİNDE KULLANILAN ARAÇLARIN YETERSİZLİĞİ DAĞITIM KANALLARINDA KOMİSYONCULARA BAĞIMLILIK İHRACAT YAPAMAMA MARKA VE COĞRAFİ İŞARET EKSİKLİĞİ KOOPERATİFLERİN TURİZM ODAKLI PAZARLAMADAN YETERİNCE FAYDALANAMAMASI 8.BÖLÜM: GÜNEY EGE BÖLGESİ GELİŞİM HEDEFLERİ VE STRATEJİLERİ 84. BÖLGE KOOPERATİFLERİNDE YÖNETİM VE ORGANİZASYON ETKİN HALE GETİRİLECEKTİR. 8. BÖLGEDE ÜRETİM ODAKLI FAALİYET GÖSTEREN KOOPERATİFLERİN ÜRETİM KAPASİTESİ GELİŞTİRİLECEKTİR. 8. BÖLGE KOOPERATİFLERİNDE FİNANSMANA ERİŞİM KAPASİTESİ ARTTIRILACAKTIR BÖLGE KOOPERATİFLERİNDE PAZARLAMA KAPASİTESİ ARTIRILACAKTIR BÖLÜM: GELİŞİM HEDEFLERİ VE STRATEJİLERİNE YÖNELİK PROGRAM VE PROJE ÖNERİLERİ 88 KAYNAKLAR 94 EK- ANKET 96 EK- KOOPERATİFLER KANUNU EK- KALKINMA KOOPERATİFLERİ YÖNETMELİĞİ 6 EK-4 SULAMA KOOPERATİFLERİ YÖNETMELİĞİ 9 6 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

8 TABLOLAR Tablo. Yarattığı Hasılaya Göre E Büyük 0 Kooperatif Tablo. Buluduğu Ülkei Hasılasıa E Fazla Katkıya Göre E Büyük 0 Kooperatif 6 Tablo. İlk 00 Kooperatifi Ülkelere Göre Dağılımı 6 Tablo 4. Düyada Kooperatifleri Karşı Karşıya Olduğu Sorular Tablo. Türkiye'de Kooperatifleri Karşı Karşıya Olduğu Sorular 6 Tablo 6. İllere ve Türlerie Göre Kooperatif Sayıları 9 Tablo 7. İl Kooperatif Yöeticisi ile Görüşme Sayısı 9 Tablo 8. İlçelere Göre Tarımsal Kalkıma ve Su Ürüleri Kooperatifleride Görüşüle Kooperatif Yöetici Sayısı 40 Tablo 9. İlçelere Göre Görüşme Yapıla Kooperatif Yöetici Sayıları 4 Tablo 0. Kooperatifi Buluduğu İl 4 Tablo. Kooperatifi Kuruluş Yılı 4 Tablo. Görüşüle Kişii Kooperatifteki Görevi 44 Tablo. Kooperatif Başkalarıı Eğitim Durumu 44 Tablo 4: Kooperatif Başkalarıı Yaş Durumu 44 Tablo. Kooperatif Başkalarıı Meslek Dağılımı 4 Tablo 6. Başkaı Başkalık Sayısıa İlişki Taımlayıcı İstatistikler 4 Tablo 7. Başkaı Cisiyeti 4 Tablo 8. Başka Yardımcısıı Cisiyeti 46 Tablo9: Başka Yardımcılarıı Yaşı 46 Tablo0: Kooperatif Başka Yardımcılarıı Meslek Dağılımı 46 Tablo: Başka Yardımcısıı Eğitim Durumu 47 Tablo: Başka Yardımcısıı Göreve Seçilme Sayısı 47 Tablo: Muhasip Üye Cisiyet Durumu 47 Tablo4: Muhasip Üyeleri Yaş Durumu 47 Tablo: Kooperatif Muhasip Üyelerii Meslek Dağılımı 48 Tablo6: Muhasip Üye Eğitim Durumu 48 Tablo7: Muhasip Üyeleri Göreve Seçilme Sayısı 48 Tablo8: Deetim Kurulu Üyelerii Cisiyeti 49 Tablo9: Deetim Kurulu Üyelerii Yaş Durumu 49 Tablo0: Kooperatif Deetim Kurulu Üyelerii Meslek Dağılımı 49 Tablo: Deetim Kurulu Üyelerii Eğitim Durumu 0 Tablo: Deetim Kurulu Üyelerii Seçilme Sayısı 0 Tablo: Faaliyet Bölgesii Yaklaşık Nüfusu 0 Tablo4. Faaliyet Bölgesii Yaklaşık Üretici Sayısı Tablo: Kooperatifi Ortak ya da Üye Sayısı Tablo6: Kooperatif Mevcut Ortaklık Yapısı Tablo7: Kooperatifte Orgaizasyo/Yöetim Şemasıı Varlığı Tablo 8. Kooperatifte İş Taımları ve Plalarıa İlişki Dokümatasyou Varlığı Tablo9: Kooperatife Giriş Aidatı Tablo40: Üyeleri Düzeli Aidatı Tablo4: Kooperatifte Fiasal Koularla İlgili Öemli Kararları Kimi Verdiği Tablo4: Kooperatifi So Yıldaki Geel İşletme Performası Tablo4: Kooperatifte İdari İşleri Kimi Tarafıda Yapıldığı Tablo44: Kooperatifte Muhasebe İşlerii Sorumlusu Tablo4: So Yapıla Geel Kurulu Tarihi 4 Tablo46: So Yılda Olağaüstü Geel Kurul Yapa Kooperatifler 4 Tablo47: So Yılda Olağaüstü Geel Kurul Yapılma Nedei 4 Tablo48: Kooperatifi İlgili Bakalık Tarafıda So Üç Yıl İçide Deetimi Tablo49: So Üç Yıldaki Bakalık Deetlemesii Nedei Tablo0: So yılda Kooperatifiiz Yöetimi ve Ortaklar/Üyeler Arasıda Alaşmazlık Durumu Tablo: Kooperatifte So Yıl İçideki Hukuki (Mahkeme/ Soruşturma) Soru Tablo: Hukuki Soruu Çözme Yolu 6 Tablo: Kooperatifi Faaliyetleri İçeriside Girdi Temiii Öemli Bir Faaliyet Olduğu Kousudaki Yargı Hakkıdaki Düşüce 6 Tablo4: Kooperatifi Faaliyetleri İçeriside Kredi Temiii Öemli Bir Faaliyet Olduğu Kousudaki Yargı Hakkıdaki Düşüce 6 Tablo: Kooperatifi Faaliyetleri İçeriside Ürü Alımıı Öemli Bir Faaliyet Olduğu Kousudaki Yargı Hakkıdaki Düşüce 7 Tablo6: Kooperatifi Faaliyetleri İçeriside Ürü Pazarlamaı Öemli Bir Faaliyet Olduğu Kousudaki Yargı Hakkıdaki Düşüce 7 Tablo7: Kooperatifi Faaliyetleri İçeriside Tekik Bilgi Desteğii Öemli Bir Faaliyet Olduğu Kousudaki Yargı Hakkıdaki Düşüce 7 Tablo8: Kooperatifi Faaliyetleri İçeriside Sosyal Kültürel Etkilikleri Öemli Bir Faaliyet Olduğu Kousudaki Yargı Hakkıdaki Düşüce 8 Tablo9:Kooperatif Ortaklarıı Geel Kurula Katılım Düzeyi 8 Tablo60: İllere Göre Geel Kurula Katılım 8 Tablo6: Kooperatif Türlerie Göre Geel Kurula Katılım 9 Tablo6: Bölgedeki İsaları Kooperatifçiliği Geleceğie Dair Geel Görüşü 9 Tablo6: Bölgede Kooperatifçiliği Geleceği İle İlgili Bekletiler 9 Tablo64: Bölge Geçlerii Kooperatifçiliğe İlgisi 60 Tablo6: Bölge İsalarıda Üiversite Eğitimii Tamamladıkta Sora Kooperatifte Çalışaları Varlığı 60 Tablo66: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşımaz Sayısı (Bia) 6 Tablo67: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşımaz Sayısı (Arazi) 6 Tablo68: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşımaz Sayısı (Kapalı Depo) 6 Tablo69: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşımaz Sayısı (Açık Depo) 6 Tablo70: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşımaz Sayısı (Soğuk Hava Deposu) 6 Tablo7: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşımaz Sayısı (Diğer) 6 Tablo7: Soğuk Hava Depolama İmkâıı Yeterliliği 6 Tablo7: Soğuk Hava Deposu Yeterli Olmaya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 6 Tablo74: Soğuk Hava Deposu Yeterli Olmaya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 6 Tablo7: Depolama İhtiyacı Durumu 6 Tablo76: Depolama İhtiyacı Duya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 64 8 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

9 TABLOLAR Tablo77: Depolama İhtiyacı Duya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 64 Tablo78: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Traktör) 64 Tablo79: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Otomobil) 64 Tablo80: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Miibüs) 6 Tablo8: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Midibüs) 6 Tablo8: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Kamyo) 6 Tablo8: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Tır) 6 Tablo84: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Çapa Makiesi) 66 Tablo8: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Çayır Biçme Makiesi) 66 Tablo86: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Ekim Makiesi) 66 Tablo87: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Gübre Dağıtma Makiesi) 66 Tablo88: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Harma Makiesi) 66 Tablo89: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve (Kültivatör) 66 Tablo90: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Orak Makieleri) 67 Tablo9: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Ot Balya Makiesi) 67 Tablo9: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Ot Silaj Makiesi) 67 Tablo9: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Pacar Motoru) 67 Tablo94: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Peletleme Makiesi) 67 Tablo9: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Pulluk) 68 Tablo96: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Römork) 68 Tablo97: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Su Pompası ve Motoru) 68 Tablo98: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Süt Sağma Makiesi) 68 Tablo99: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Talaş Hazırlama Makiesi) 68 Tablo: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Tırmık) 69 Tablo0: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Tırpa Makiesi) 69 Tablo0: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Yem Karma Mak.) 69 Tablo0: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Yem Kırma Ezme Mak.) 69 Tablo04: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Traktör ve Tarım Ataşmaı) 69 Tablo0: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Masaüstü Bilgisayar) 69 Tablo06: Masaüstü Bilgisayar Sayısı 70 Tablo07: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Dizüstü Bilgisayar) 70 Tablo08: Dizüstü Bilgisayar Sayısı 70 Tablo09: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Tablet) 70 Tablo0: Tablet Sayısı 7 Tablo: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Yazıcı) 7 Tablo: Yazıcı Sayısı 7 Tablo: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Faks) 7 Tablo4: Faks Sayısı 7 Tablo: Kooperatifi Sahip Olduğu Taşıabilir Mallar ve Sayısı (Diğer Teçhizat) 7 Tablo6: Diğer Teçhizat Sayısı 7 Tablo7: Çalışma Bölgeside Faaliyet Kousu Ayı Ola Kooperatif(ler) Varlığı 7 Tablo8: Bu Kooperatif(Ler) İle İşbirliği Yapma Durumu 7 Tablo9: Yapıla İşbirliği Türü 7 Tablo0: Üiversite, Araştırma Merkezi, Kamu Kurumu ya da Başka Bir Kuruluşla Ortak Çalışma(Lar) ya da İşbirliği 7 Tablo: Kooperatifi AR-GE (Proje) Faaliyet(ler)i 74 Tablo: So Yılda Kooperatifi Yöetim ve Çalışaları İçi Alıa Eğitim 74 Tablo: So Yılda Yöetim Ve Çalışaları Içi Eğitim Ala Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 74 Tablo4: So Yılda Yöetim Ve Çalışaları Içi Eğitim Ala Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 74 Tablo: Yöetim ve Orgaizasyo Eğitimi Ala Kişi Sayısı ve Eğitimi Süresi 7 Tablo6: Üretim ve İyileştirme Eğitimi Ala Kişi Sayısı ve Eğitimi Süresi 7 Tablo7: Pazarlama Eğitimi Ala Kişi Sayısı ve Eğitimi Süresi 7 Tablo8: Muhasebe ve Fiasma Eğitimi Ala Kişi Sayısı ve Eğitimi Süresi 7 Tablo9: Proje Yazma Eğitimi Ala Kişi Sayısı Ve Eğitimi Süresi 76 Tablo0: Web Tasarımı ve Yöetimi Eğitimi Ala Kişi Sayısı ve Eğitimi Süresi 76 Tablo: Diğer Koularda Eğitimi Ala Kişi Sayısı ve Eğitimi Süresi 76 Tablo: Kooperatifi Yöetim ve Çalışalarıı Öümüzdeki Yıl İçide Eğitim İhtiyacı 76 Tablo: Öümüzdeki yılda yöetim ve çalışaları içi Eğitim İhtiyacı Duya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 77 Tablo4: Öümüzdeki yılda yöetim ve çalışaları içi Eğitim İhtiyacı Duya Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 77 Tablo: Kooperatif İçi So Yılda Alıa Daışmalık Hizmet(ler)i 77 Tablo6: So yılda Alıa Daışmalık Hizmeti Ala Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 78 Tablo7: So yılda Alıa Daışmalık Hizmeti Ala Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 78 Tablo8: Öümüzdeki Yılda İhtiyaç Duyula Daışmalık Hizmeti 78 Tablo9: Öümüzdeki yılda Daışmalık Hizmeti Almak İsteye Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 78 Tablo40: Öümüzdeki Yılda Daışmalık Hizmeti Almak İsteye Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 79 Tablo4: So yılda Kooperatif Ortaklarıa (Üyelerie) Verile Eğitim ve/veya Daışmalık Hizmetleri 79 Tablo4: So yılda Ortaklarıa Eğitim veya Daışmalık Hizmeti Vere Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 79 Tablo4: So yılda Ortaklarıa Eğitim veya Daışmalık Hizmeti Vere Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 80 Tablo44: Üyelerde Gele Eğitim, Daışmalık Vb. Destek Talebi 80 Tablo4: Üyelerde Eğitim, Daışmalık vb. Destek Talebi Gele Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 80 Tablo46: Üyelerde Eğitim, Daışmalık vb. Destek Talebi Gele Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 8 Tablo47: Öümüzdeki Yılda Kooperatif Üyelerie / Ortaklarıa Verilmesi Plalaa Eğitim ve/veya Daışmalık Hizmet Plaı 8 Tablo48: Öümüzdeki Yılda Üyelere Eğitim ve/veya Daışmalık Hizmeti Plalaya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 8 Tablo49: Öümüzdeki Yılda Üyelere Eğitim ve/veya Daışmalık Hizmeti Plalaya Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 8 Tablo0: Kooperatifte Kalite Yöetim Sistemi (ISO, TSE vb) Uygulaması 8 Tablo: Kalite Yöetim Sistemi Kousuda Eğitim ya da Daışmalık Hizmeti Alma Durumu 8 Tablo: Kooperatifteki Profesyoel İsa Kayağı 8 0 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

10 TABLOLAR Tablo: Profesyoel İsa Kayağıı Görevi 8 Tablo4: Kooperatifte Profesyoel Elema İstihdam Etme Düşücesi 8 Tablo: Devlette Alıa Kredi/Teşvik/Hibe Kullaımı 84 Tablo6: Devlette Kredi/Teşvik/Hibe Ala Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 84 Tablo7: Devlette Kredi/Teşvik/Hibe Ala Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 84 Tablo8: Tarım ve Kırsal Kalkımayı Destekleme Kurumuu Bilgi Sahibi Ola Kooperatifler 84 Tablo9: Tarım ve Kırsal Kalkımayı Destekleme Kurumu u Desteğide Yararlama Durumu 8 Tablo60: Güey Ege Kalkıma Ajası (GEKA) ve Faaliyetleri Hakkıda Bilgi Sahipliği 8 Tablo6: Mevcut Sermayesi Yeterli Olalar 8 Tablo6: İşletme Fiasma İhtiyaçlarıa İlişki Taımlayıcı İstatistikler 86 Tablo6: So Yılda Baka Kredisi Kulla Kooperatifler 86 Tablo64: Kooperatifleri Varlık ve Borcua İlişki Taımlayıcı İstatistikler 86 Tablo6: Kooperatifi e öemli ilk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Kira) 87 Tablo66: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Hammadde) 87 Tablo67: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (İşgücü) 87 Tablo68: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Makia/Ekipma) 88 Tablo69: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Pazarlama) 88 Tablo70: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Eerji) 88 Tablo7: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Yöetim) 89 Tablo7: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Nakliye) 89 Tablo7: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Depolama) 89 Tablo74: Kooperatifi E Öemli Ilk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Eğitim/Daışmalık)90 Tablo7: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Tekoloji) 90 Tablo76: Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Ar-Ge) 90 Tablo77: Kooperatifi E Öemli Ilk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Fiasma) 90 Tablo78: Üretimde Soru Yaşama Durumu 9 Tablo79: Üretimde Soru Yaşaya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 9 Tablo80: Üretimde Soru Yaşaya Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 9 Tablo8: Üretimde Yaşaa Soru Kayağı 9 Tablo8: Üretim Yötemi ve Tekolojileri Kousuda Gücel Gelişmeleri Takip Etme Durumu 9 Tablo8: Üretim Yötemi Ve Tekolojileri Kousuda Gücel Gelişmeleri Takip Ede Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 9 Tablo84: Üretim Yötemi Ve Tekolojileri Kousuda Gücel Gelişmeleri Takip Ede Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 9 Tablo8: Gücel Gelişmeleri Takip Edildiği Araçlar 9 Tablo86: Üretimi İşlemiş Ürüe Döüştürülmesi 9 Tablo87: İşlemiş Ürüe Döüştürme Faaliyetii İllere Göre Dağılımı 94 Tablo88: İşlemiş Ürüe Döüştürme Faaliyetii Kooperatif Türlerie Göre Dağılımı 94 Tablo89: Üretimi İşlemiş Ürüe Döüştürme Plaı 94 Tablo90: İşlemiş Ürü Faaliyeti Plaı Yapa Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 94 Tablo9: İşlemiş Ürü Faaliyeti Plaı Yapa Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 9 Tablo9: Diğer Kooperatiflere Göre Üretimde Farklı Bir Yötem/Tekik Kullaımı 9 Tablo9: Üretimde Kullaıla Yöetmelere İlişki Yei Bilgileri Takip Etme 9 Tablo94: Kooperatifte Iyi Tarım ya da Orgaik Tarım Yapılma Durumu 96 Tablo9: Bölgede İyi Tarım ya da Orgaik Tarım Yapılma Durumu 96 Tablo96: Yei Yatırım Yapmayı Plalaya Kooperatifler 96 Tablo97: Yei Yatırım Yapmayı Plalaya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 96 Tablo98: Yei Yatırım Yapmayı Plalaya Kooperatifleri Türlere Göre Dağılımı 97 Tablo99: Pazarlama Faaliyetide Kullaıla Araçlar 97 Tablo00: Satış Faaliyetleride Soru Yaşama Durumu 98 Tablo0: Ürüleri Satışıda Kayaklı Tahsilat Soruu Yaşayalar 98 Tablo0: Dağıtım Kaalları 98 Tablo0: İteret ve Sosyal Medya Araçlarıı (Twitter, Facebook vb.) Takip ve Kullama Düzeyi 99 Tablo04: İhracat Yapma Durumu 99 Tablo0: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Ürü Çeşidi) 99 Tablo06: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Ürü Kalitesi) Tablo07: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Hizmet Kalitesi) Tablo08: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Satış Sorası Hizmet) Tablo09: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Yöetim Biçimi) 0 Tablo0: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Kaliteli İşgücü) 0 Tablo: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli Iİk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Pazarlama Stratejisi) 0 Tablo: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Fiyat Politikası) 0 Tablo: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajı Öem Derecesie Göre Sırası (Diğer) 0 Tablo4: Kooperatifi rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajıı Öem Derecesie Göre Sırası (. Sırada Tercih Edileler) 0 Tablo: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajıı Öem Derecesie Göre Sırası (. Sırada Tercih Edileler) 0 Tablo6: Kooperatifi Rekabetçiliğideki E Öemli İlk Avatajıı Öem Derecesie Göre Sırası (. Sırada Tercih Edileler) 0 Tablo7: Ortakları Geel Katılım Düzeyie Göre Geel Işletme Performasıı Değerledirilmesi 04 Tablo8: Orgaizasyo Yöetim Şeması Varlığıa Göre Geel Işletme Performası 0 Tablo9: Dokümatasyo Varlığıa Göre Geel Işletme Performası 0 Tablo0: Profesyoel Elema İstihdamı Plaıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 06 Tablo: Yöetim Şeması Varlığıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 06 Tablo: Dokümatasyo Varlığıa Göre Satış Faaliyetleride Soru Yaşama 07 Tablo: Orgaizasyo Şeması Varlığıa Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 07 Tablo4: Dokümatasyo Varlığıa Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 08 Tablo: Kalite Yöetim Sistemi Uygulaırlığıa Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 08 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

11 TABLOLAR Tablo6: Profesyoel İsa Kayağıı Varlığıa Göre İhracat Yapma 09 Tablo7: Profesyoel Elema İstihdam Etme Plaıa Göre Yei Yatırım Plalama 09 Tablo8: Kalite Yöetim Sistemi Varlığıa Göre Yei Yatırım Plalama 0 Tablo9: Üretimde Farklı Tekik Kullaımıı Diğer Kooperatiflerle Karşılaştırılması Ile Geel Işletme Performası 0 Tablo0: Profesyoel Elema İstihdam Plaıa Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci Tablo: Kalite Yöetim Sistemi Varlığıa Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci Tablo:Üretimde Farklı Yötem Kullaımıa Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci Tablo:Üretim Yötemide Tekolojik Gelişme Takibie Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Plaı Tablo4: Üretim Yötemleri Hakkıda Takip Edile Yeiliklere Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Plaı Tablo: Üretimde Yaşaa Soruları Varlığıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama Tablo6: Üretimde Tekoloji Takibii Varlığıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 4 Tablo7: Üretim Yötemleride Yei Bilgileri Takibie Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 4 Tablo8: Üretimde Farklı Yötem Kullaımıı Varlığıa Göre Pazarlama Faaliyetleride Soru Yaşama Tablo9: Üretimde Kullaıla Yötemlere Dair Yei Bilgi Takibie Göre Satış Faaliyetleride Soru Yaşama Tablo40: Üretimde Yaşaa Soruları Varlığıa Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 6 Tablo4: Gücel Gelişmeleri Takip Etmeye Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 6 Tablo4: Yei Bilgileri Takibie Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 7 Tablo4: Üretimde Yaşaa Soruları Varlığıa Göre İhracat Yapma 7 Tablo44: Gücel Gelişmeleri Takibie Göre Kredi/Teşvik/Hibe Alma Durumu 8 Tablo4: Üretimde Yaşaa Soruları Varlığıa Göre Yei Yatırım Plalama 8 Tablo46: Gücel Gelişme Takibii Varlığıa Göre Yei Yatırım Plalama 9 Tablo47: Yei Bilgi Takibii Varlığıa Göre Yei Yatırım Plalama 9 Tablo48: Yatırım Plaı Varlığıa Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Plaı 0 Tablo49: Alımış Kredi/ Teşvik/ Hibei Varlığıa Göre Satış Faaliyetleride Soru Yaşama 0 Tablo0: Orgaizasyo/Yöetim Şemasıı Varlığıa Göre İşbirlikleri Tablo: Dokümatasyoları Varlığıa Göre İşbirlikleri Tablo: Ar-Ge Faaliyetleri Varlığıa Göre Geel İşletme Performası Tablo: Alıa Daışmalık Hizmetlerii Varlığıa Göre İşbirlikleri Tablo4: Alımış Daışmalık Hizmetlerie Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci Tablo: Alıması Plalaa Daışmalık Hizmetie Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci Tablo6: Alıa Daışmalık Hizmetlerie Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Plaı 4 Tablo7: Alımasıa İhtiyaç Duyula Daışmalık Hizmetlerie Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Plaı 4 Tablo8: Ortaklara Verilmesi Plalaa Daışmalık Hizmetlerii Varlığıa Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Plaı Tablo9: Alımış Daışmalık Hizmetlerie Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama Tablo60: Ortaklara Verilmesi Plalaa Daışmalık Hizmetlerie Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 6 Tablo6: Pazarlama Faaliyetleride Soru Varlığıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 6 Tablo6: İhtiyaç Duyula Daışmalık Hizmeti Varlığıa Göre Satış Faaliyetleride Soru Yaşama 7 Tablo6: Alımasıa İhtiyaç Duyula Daışmalık Hizmetlerii Varlığıa Göre Yei Yatırım Plalama 7 Tablo64: Ortaklara Verilmesi Plalaa Daışmalık Hizmetlerii Varlığıa Göre Yei Yatırım Plalama 8 Tablo6: Faaliyet Kousu Ayı Ola Kooperatiflere Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci 8 Tablo66: Üiversite Mezuu Kooperatif Çalışaı Varlığıa Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci 9 Tablo67: Faaliyet Kousu Ayı ola Kooperatifleri Varlığıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 9 Tablo68: Üiversite Mezuu Kooperatif Çalışaı varlığıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 0 Tablo69: Faaliyet Kousu Ayı Ola Kooperatifleri Varlığıa Göre Yei Yatırım Plalama 0 Tablo70: Ortakları Geel Katılım Düzeyie Göre Sosyal Medya Araçlarıı Takip Ve Kullaım Düzeyi Tablo7: Bölge İsaıı Kooperatifçiliği Geleceği Hakkıdaki Geel Görüşüe Göre Bölge Geçlerii Kooperatifçiliğe İlgisi Tablo7: Geel İşletme Performasıa Göre Bölge Geçlerii Kooperatifçiliğe İlgisi Tablo7: Bölge Kooperatifi Geleceğii Değerledirilmesie Göre Bölge Geçlerii Kooperatifçiliğe İlgisi Tablo74: Bölge İsaıı Kooperatifçiliği Geleceği Hakkıdaki Geel Görüşüe Göre Geel İşletme Performasıı Değerledirilmesi Tablo7: Profesyoel İsa Kayağı Varlığıa Göre Geel İşletme Performası Tablo76: Profesyoel Elema İstihdam Etme Plaıa Göre İşlemiş ürüe Döüştürme Plaı 4 Tablo77: Ürüleri Satış Yötemi (Diğer) İle İlgili Ola Alaşmazlıklar 4 Tablo78: Satış Faaliyetide Soruları Varlığıa Göre İşbirlikleri Tablo79: Ürüleri Satış Yötemie (Tüketiciye) Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci Tablo80: Ürüleri Satış Yötemie (E-Ticaret) Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci 6 Tablo8: Ürüleri Satış Yötemie (E-Ticaret) Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 6 Tablo8: Ürüleri Satış Yötemie(E-Ticaret) Göre Pazarlama Faaliyetleride Soru Yaşama 7 Tablo8: Satış Faaliyetleride Soru Yaşamaı Varlığıa Göre Pazarlama Faaliyetleride Soru Yaşama 7 Tablo84: Ürü Satış Yötemie (Tüketiciye)Göre Satış Faaliyetleride Soru Yaşama 8 Tablo8: Ürü Satış Yötemie (Tüccar) Göre Satış Faaliyetleride Soru Yaşama 8 Tablo86: Satış Sorası Tahsilat Soruu Varlığıa Göre Satış Faaliyetleride Soru Yaşama 9 Tablo87: Ürü Satış Yötemie(E.Toptacı)Göre İhracat Yapma 9 Tablo88: Ürü Satış Yötemie (Tüccar) Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 40 Tablo89: Ürü Satış Yötemie (Toptacı) Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 40 Tablo90: Ürü Satış Yötemi (Doğruda Tüketiciye) Ile Geel Işletme Performası 4 Tablo9: Pazarlama Faaliyetleride Soru Varlığıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 4 Tablo9: Pazarlama Faaliyetlerii Varlığıa Göre Üretimde Farklı Yötem Kullama 4 Tablo9: Pazarlama Faaliyetii Varlığıa Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 4 Tablo94: Pazarlama Faaliyetleride Soru Yaşamaya Göre Satış Faaliyetleride Soru Yaşama 4 Tablo9: Pazarlama Faaliyetii Varlığıa Göre İşlemiş Ürüe Döüştürme Süreci 4 Tablo 96. Güey Ege Bölgesi Kooperatifçilik Gelişim Hedef ve Stratejileri 84 Tablo 97. Üretim Odaklı Kooperatif Altyapısıı Geliştirilmesi Örek Mali Destek Programı 88 Tablo 98. Üretim Odaklı Kooperatiflerde Markalaşma ve Tarım Belgeledirmeleri içi Örek Mali Destek Programı 89 Tablo 99. Kooperatifçilikte Kurumsallaşma ve İsa Kayakları Altyapısıı Geliştirilmesi içi 90 Tablo 00. Güey Ege Kooperatifçilik Lobi ve Metörlük Projesi 9 Tablo 0. Turizmde Kooperatifçiliği Etkileştirilmesi Örek Mali Destek Programı 9 Tablo 0. Kooperatifçilik Tekik İceleme Ziyaretleri 9 4 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

12 ŞEKİLLER KISALTMALAR Şekil : Profesyoel Yöetim Sistemie İlişki Göstergeler 44 Şekil.Kooperatiflerde Eğitim Durumu Göstergeleri 4 Şekil. Kooperatifleri So Yılda Bakalık Deetimi Geçirme Durumu 46 Şekil 4. Kooperatiflerde İşbirliği Durumu 47 Şekil.Bölgede Kooperatifçiliğe Ola İlgiye Dair Göstergeler 49 Şekil 6. Soğuk Hava Depolama İmkâı 0 Şekil 7. Soğuk Hava Depolama İmkâı 0 Şekil 8. Soğuk Hava Deposu İhtiyacı Ola Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı Şekil 9. Soğuk Hava Deposu Yeterli Olmaya Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı Şekil 0. Depolama İhtiyacı Duya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı Şekil. Depolama İhtiyacı Duya Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı Şekil. Kooperatifi E Öemli İlk Üretim/Faaliyet Maliyetii Öem Derecesie Göre Sırası (Depolama) Şekil. Kooperatiflerde Üiversite, Araştırma Merkezi ve Kamu Kurumu ile İşbirliği Durumu 4 Şekil 4. Üretim Yötemi ve Tekolojileri Kousuda Gücel Gelişmeleri Takip Etme Durumu Şekil. Üretim Yötemi Ve Tekolojileri Kousuda Gücel Gelişmeleri Takip Ede Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı Şekil 6. Üretim Yötemi Ve Tekolojileri Kousuda Gücel Gelişmeleri Takip Ede Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 6 Şekil 7. Gücel Gelişmeleri Takip Edildiği Araçlar 6 Şekil 8. Diğer Kooperatiflere Göre Üretimde Farklı Bir Yötem/Tekik Kullaımı 8 Şekil 9. Üretimi İşlemiş Ürüe Döüştürme ve Üretimi İşlemiş Ürüe Döüştürme Plaı 6 Şekil 0. İşlemiş Ürüe Döüştürme Faaliyeti/Plaı Yapa Kooperatifleri İllere Göre Dağılımı 6 Şekil. İşlemiş Ürüe Döüştürme Faaliyeti Yapa Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 6 Şekil. İşlemiş Ürü Faaliyeti Plaı Yapa Kooperatifleri Türlerie Göre Dağılımı 6 Şekil. Ürülerii İşlemiş Ürüe Döüştüre ve Döüştürmek İsteye Kooperatif Sayısı 66 Şekil 4. İl Bazıda Kooperatifleri Araştırma Merkezleri ile İletişimi ve İşlemiş Ürü Faaliyetlerie İlişki Eğilimi 67 Şekil. İl Bazıda Kooperatifleri AR-GE Faaliyetleri 68 Şekil 6. Kooperatifte/Kooperatif Bölgeside İyi Tarım ya da Orgaik Tarım Yapılma Durumu 70 Şekil 7. Kooperatiflerde Orgaik ve İyi Tarım Uygulamaları 70 Şekil 8. Üretimde Yaşaa Soru Kayağı 7 Şekil 9. Kooperatifleri.Derecede Öemli Maliyetleri 7 Şekil 0. Kooperatifleri İl Bazıda Hibe/Teşvik/Kredi de Yararlama Oraları 74 Şekil. Kooperatiflerde Fiasma Kayakları 7 Şekil. Pazarlama Faaliyetide Kullaıla Araçlar () 78 Şekil. Ürü Satış Yötemie (Toptacı) Göre Satış Sorası Tahsilat Soruu Yaşama 79 Şekil 4. İhracat Yapma Durumu 80 Şekil. İhracatı Varlığıa Göre Pazarlama Faaliyetleride Soru Yaşama 8 AB: Avrupa Birliği ABD: Amerika Birleşik Devletleri ANTBİRLİK: Atalya Pamuk ve Nareciye Tarım Satış Kooperatifleri Birliği AR-GE: Araştırma ve Geliştirme BAKA: Batı Akdeiz Kalkıma Ajası Cogeca: Comite Gééral de la Coopératio Agricole CSB : Çevre ve Şehircilik Bakalığı ÇUKOBİRLİK: Çukurova Pamuk Tarım Satış Kooperatifleri Birliği DGRV: Alma Kooperatifler Kofederasyou Dr.: Doktor EDAK: Eczacılar Üretim Temi ve Dağıtım Kooperatifi FAO-SEARCA: Food ad Agriculture Orgaizatio of the Uited Natios Regioal Office for Asia FIBL: Research Istitute of Orgaic Agriculture FİSKOBİRLİK: Fıdık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği GAPBİRLİK: GAP Tarım Satış Kooperatifler Birliği GEKA: Güey Ege Kalkıma Ajası GSYH: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla GÜLBİRLİK : Gül-Gülyağı ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği GÜNEYDOĞUBİRLİK: Güeydoğu Tarım Satış Kooperatifleri Birliği HAYKOOP: Türkiye Hayvacılık Kooperatifleri Merkez Birliği ICA: Uluslararası Kooperatif Birliği IFOAM: Orgaics Iteratioal ISO: Uluslararası Stadart Teşkilatı JA: Japa Agriculture Group KARADENİZBİRLİK: Karadeiz Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği KASDP: Kırsal Alada Sosyal Destek Projesi KAYISIBİRLİK: Kayısı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği KOOP-GEP : Kooperatifçilik Geliştirme ve Uyum Eğitim Programı KOZABİRLİK: Bursa Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği KÖY-KOOP: Türkiye Köy Kalkıma ve Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatif Birlikleri Merkez Birliği LTD: Limited M.Ö: Milatta Öce MARMARABİRLİK: Marmara Zeyti Tarım Satış Kooperatifleri Birliği Ort. : Ortalama ÖRKOOP: Türkiye Orma Kooperatifleri Merkez Birliği PANKOBİRLİK: Pacar Ekicileri Kooperatifleri Birliği Prof.: Profesör RAP PUBLICATION: Regioal Office For Asia ad The Pacific Publicatio S.S: Sıırlı Sorumlu SHİB: Stratejik Hedef İzleme Birimi SMMM: Serbest Muhasebeci Mali Müşavir SOK : The Suome Osuuskauppoje Keskuskuta Std. Sapma : Stadart Sapma STK: Sivil Toplum Kuruluşu T.C: Türkiye Cumhuriyeti TARİŞ: Tarım Satış Kooperatifleri Birliği TASKOBİRLİK: Nevşehir Üzüm ve Mamülleri Tarım Satış Kooperatifleri Birliği TİFTİKBİRLİK: Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği TKDK: T arım ve Kırsal Kalkımayı Destekleme Kurumu TR: Ege Bölgesi ( Aydı, Deizli,Muğla) TRAKYABİRLİK: Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği TSE: Türk Stadartlar Estitüsü TSK: Türk Silahlı Kuvvetleri TV: Televizyo UNESCO: Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü VS: Vesaire 6 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

13 YÖNETİCİ ÖZETİ Sosyal Yardımlaşma, dayaışma ve birlikte iş yapma fikrie dayalı ola kooperatifler, güümüzde özellikle kırsalda verimliliği artırıp maliyetleri azaltmakta ve güç birliği ile yei yatırımlar yaparak öemli ekoomik faaliyetler yaratmaktadır. Bu ekoomik faaliyetler kırsal kalkımayı sağlamakta ve kooperatifleri buluduğu bölgelerde sosyo-ekoomik farkları azaltmaktadır. Düya örekleri icelediğide kooperatifleri yarattığı etki dikkat çekmektedir. Ülkemizdeki kooperatifçilik alayışı birkaç başarılı örek dışıda amatör işbirliklerii ötesie geçememektedir. Bu amaçla kooperatifçiliği öemie değie ve kooperatifçiliği geliştirilmesie dikkat çeke Oucu Kalkıma Plaı doğrultusuda hazırlaa 0-06 Türkiye Kooperatifçilik Strateji ve Eylem Plaı bu alada ulusal politikalarımıza ışık tutmaktadır. Ulusal politikalar doğrultusuda bölgesel diamikleri abzı tutularak hazırlaa 04-0 Güey Ege Bölge Plaı ise başta tarım olmak üzere tekstil, turizm gibi alalarda yoğu ola bölge kooperatifçiliğii öemie ve ivme kazadırılması gerekliliğie vurgu yapmaktadır. Bu itibar ile bölgei kooperatifçilik mevcut durumua, sorularıa, ihtiyaçlarıa yakıda bir fotoğraf çekmek ve bu mevcut duruma ilişki stratejileri belirlemek amacı ile söz kousu çalışmaı yapılmasıa karar verilmiştir. Daha öce bölgesel olarak bu deli ayrıtılı bir mevcut durum aalizi yapılmamış ve bölgesel itelikte stratejik çözüm öerileri getirilmemiş olması çalışmaı özgülüğü içi büyük bir öem arz etmektedir. P.Ü. Pamukkale Tekoket Yöetici A.Ş. ile birlikti yürütüle çalışmaı birici kısmıda teorik çerçeve çizilmiş ve kooperatifçiliğe ilişki geel kavramlar ve kooperatifçilikle ilgili gelişmeler alatılmıştır. Düya ve Türkiye yaıda TR bölgesideki başarı örekleri üzeride durularak doğru kurguladığıda kooperatifçiliği başarıya götürebilecek bir orgaizasyo türü olduğu vurgulamıştır. Kooperatifçiliği ulusal ve bölgesel politikalardaki yeri üzeride durulmuş ve kooperatifleri düya ve ülkemizde karşılaştığı sorulara geel bir çerçeve çizilmiştir. Çalışmaı ikici kısmıda ise bölgemizde gerçekleştirile saha araştırması souçları üzeride durulmuştur. Saha araştırmasıda, bölge kooperatifleride ilçe ve faaliyet alaları göz öüde buludurularak seçile kooperatiflerle, aket ve odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Bu şekilde bölgei kooperatifçilik mevcut durumu meydaa getirilmiş, sorular tespit edilmiş ve birlikte çözüm öerileri üzeride fikir alışverişide buluulmuştur. Tespit edile taımlayıcı bazı ilgi çekici özellikler şu şekildedir. Geel kurula katılım geel olarak düşüktür başka bir deyişle kooperatifleri üyeler tarafıda sahipleilmesi kousuda eksiklikler vardır. Kooperatif yöeticilerii çoğu erkektir acak işlemiş ürü elde etme eğilimi kadılarda daha yüksektir. Kooperatif başkalarıı ortalama okullaşma süresi yaklaşık olarak 7,6 yıl ike Aydı ilide yaşayalar içi ortalama okullaşma yılı 6.48, Deizli içi 6.7 Muğla içi 6,78 dir. Başka bir deyişle kooperatif yöeticilerii ortalama okullaşma yılı TR bölgesideki okullaşma yılıda daha yüksektir. Bu yöüyle bölgede gerçekleşe atılımları kooperatiflerde olması içi ortalama eğitim altyapısı yeterli olarak gözükmektedir. Daha sora elde edile taımlayıcı bilgiler ışığıda gerçekleştirile çapraz sorgulamalarda da oldukça yararlı ve etkileyici souçlar elde edilmiştir. Öreği orgaizasyo şeması ola ve iş taımlarıı yapıldığı kooperatifleri satış faaliyetleride ve üretim faaliyetleride daha fazla soru yaşadıkları belirlemiştir. Yie işlemiş ürü satmaya çabalaya kooperatifler de üretim ve satış ile ilgili sorular yaşamaktadır. Acak bu souçlar so derece doğal ve alamlıdır. Çükü üretimi ham olarak tüccar ve saayiciye devrede kooperatifler moder alamda bir üretim, satış ve pazarlama faaliyeti yürütmediği içi herhagi bir üretim, satış ve pazarlama soruu yaşamadıklarıı belirtmişlerdir. Dolayısıyla atılım yapmak, farklı ve katma değerli ürüler ürete kooperatifler doğal olarak bu süreçlerle ilgili sıkıtı yaşamışladır. Çalışmaı istatistiki aalizlerii tamamlamasıı ardıda yüz yüze görüşmelerde çıka souçlar da ele alıarak bölgei kooperatifçilik soruları belli başlıklar altıda ortaya komuştur: Kurumsal Kapasite, Üretim, Fiasal Kurumsallaşma ve Pazarlama. Bu başlıklar altıda Bölüm 4 te belli başlı sorular istatistikler ve yorumlar eşliğide ayrıtılı olarak açıklamış ve çözüm öerileri getirilmiştir.. Bölüm de ise söz kousu çözüm öerileri ışığıda bölgei kooperatifçilik gelişim hedefleri ve stratejileri hazırlamıştır. Bular 4 hedef ve toplam 8 stratejide oluşmaktadır. Bu dört gelişim hedefi ve stratejiler aşağıdaki gibidir: Bölge kooperatifleride yöetim ve orgaizasyo etki hale getirilecektir. o Kooperatiflerde kalite yöetim sistemi yaygılaştırılacaktır. o Kooperatif yöetimleri, üyeleri ve çalışalarıı bilgi ve becerileri artırılacaktır. o Kooperatiflerde itelikli elema sayısı artırılacaktır. o Faaliyet alaı ve mekâsal olarak birbirie yakı ola kooperatifleri birleştirilmesi ve güçledirilmesi teşvik edilecektir. o Ulusal ve uluslararası piyasalarda başarı kazamış kooperatifler ve modeller bölgede taıtılacaktır. o Kooperatifleri deetim mekaizmasıı etkiliği başta olmak üzere gerekli mevzuat değişikliklerie yöelik lobi faaliyetleri yürütülecektir. Bölgede üretim odaklı faaliyet göstere kooperatifleri üretim kapasitesi geliştirilecektir. o Üretimde katma değeri artırmaya yöelik olarak kooperatifleri makie ve ekipmalarıı moderizasyou destekleecektir. o Kooperatifleri üretim alalarıda iyi tarım ve orgaik tarım özedirilecek ve teşvik edilecektir. o Üye sayısı fazla ola ya da birbirie yakı durumdaki kooperatifleri ortak ihtiyaçlarıa yöelik depolama ve lojistik altyapısı geliştirilecektir. o Kooperatifleri üiversite, araştırma merkezi ve kamu kurumları ile ortak çalışmalar yürütmesi teşvik edilecektir. o Kooperatiflerde üretim yötemi ve tekolojileri alaıda yeilikçilik yaygılaştırılacaktır. o Süt kooperatifleride etegre tesisler geliştirilecektir. o Kooperatifleri üretim ile ilgili maliyetlerii düşürülmesie yöelik işbirliği çalışmaları destekleecektir. Bölge kooperatifleride fiasmaa erişim kapasitesi arttırılacaktır. o Kooperatifleri destek mekaizmalarıda daha fazla yararlaması sağlaacaktır. o Kooperatiflerde fiasal kurumsallaşma sağlaacaktır. Bölge kooperatifleride pazarlama kapasitesi artırılacaktır. o Kooperatiflere dış ticaret eğitimleri verilecektir. o Kooperatifleri ürülerie yöelik coğrafi işaretleri alıması ve marka yaratılması sağlaacaktır. o Kooperatifleri pazarlama kaalları oluşturmada bölgei turizm potasiyelide faydalaması sağlaacaktır. 6. Bölüm de ise gelişim hedefleri ve stratejileri gerçekleşmesie yöelik Ajası uygulayabileceği mali ve tekik destek öerileri ile gerçekleştirilebilecek projelere yer verilmiştir. Çalışmada kooperatifçiliği ülkede ve bölgede hedeflee oktalara ulaşarak kırsal kalkımaya ve bölgeler arası farklılıkları azaltmaya katkıda buluması umut edilmektedir. 8 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

14 GİRİŞ Sosyal Yardımlaşma, dayaışma ve birlikte iş yapma fikrie dayalı ola kooperatifler bugükü alamda ilk defa Aralık 844 yılıda İgiltere'de ortaya çıkmıştır. Ülkemizde ise Mithat Paşa tarafıda 86 yılıda kurula memleket sadıkları, kooperatifçiliği temeli olarak kabul edilmektedir. Güümüzdeki kooperatifçilik alamıda kurula ilk kooperatif 94 yılıda kurula Aydı İcir Müstahsilleri Kredi ve Satış Kooperatifi olup, İlk kau 94 yılıda 498 sayılı "İtibari Zirai Birlikleri Kauu dur. Daha sora, 99 yılıda 470 sayılı "Zirai Kredi Kooperatifleri", 9'de 86 sayılı "Tarım Kredi Kooperatifleri Kauu", 84 sayılı "Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Kauu" çıkarılmıştır. Türkiye de kooperatifçilik özellikle 4 Nisa 969 tarih ve 6 sayılı Kooperatifler özel kauu çıkarılması ile birlikte hız kazamıştır. 0 yılı itibariyle Türkiye geelide 7 ayrı türde kooperatif, 7 birlik bulumaktadır. Kooperatifleri kayıtlı ortak sayısı dir Fortue Dergisi i 0 yılı içi yayıladığı e büyük 00 şirket arasıda kooperatif ve/veya kooperatif birliği yer almaktadır. Bular 4. sırada yer ala S.S. Bursa Eczacılar Üretim Temi ve Dağıtım Kooperatifi; 84. sırada yer ala S..S. İzmir Eczacılar Üretim Temi ve Dağıtım Kooperatifi (EDAK); 9. sırada yer ala S.S. Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliğidir. Kooperatifçilik, özellikle Japoya, Frasa, ABD ve Almaya da çok etki bir yapıya ulaşmıştır. Düya geelide ise sadece e büyük 00 kooperatif düyaı e büyük 6. ekoomisi ola Frasa ya dek bir hasıla yaratmakta düyada kooperatifleri yaratmış olduğu hasıla giderek artmaktadır.0 yılı verilerie göre; özellikle Hidista ve Güey Kore deki tarım ve gıda kooperatifleri, Japoya daki sigorta ve Brezilya daki sağlık ve sosyal bakım kooperatifleri, ülkeleri GSYH larıa çok öemli katkılar bulumaktadır. Rekabet koşullarıı zorlaştığı ve büyük ölçekli üreticileri piyasayı domie ettiği güümüzde kooperatifçilik küçük birimleri var olabilmesi ve kayaklarıı etki kullaabilmesi içi dayaabilecekleri e öemli orgaizasyolarda birisi olarak görülmektedir. Kırsal kesimdeki üretime yöelik girdi temii, ürü pazarlama, yerel ürüleri yerelde işlemesie katkıda bulumak ve temel tüketim maddelerii ucuza temi etme gibi faydaları yaı sıra kooperatifler tarımsal gelişme ve gıda güveliği içi öemli bir dayaak oluşturmaktadır. Ülkemizdeki azgelişmiş yöreleri kalkıması, gelir dağılımıdaki adaleti sağlaması so yıllardaki yetersiz hayvasal ürü arzı gibi soruları iyi orgaize olmuş, etki işleye bir kooperatifçilik mekaizması ile bir ebze olsu çözüme ulaşabileceği tüm kesimler tarafıda kabul edilmektedir.etki işleye bir kooperatifçilik ile kırsal bölgede yaşaya üfusu geliri, istihdamı ve yaşam stadardı artacak, dolayısıyla verimli çalışa kooperatifler bir yöüyle kırsal kesimde ketlere ola kotrolsüz göçü öüde bariyer görevi görecektir. Bu gibi edelerle Türkiye' de kooperatifçiliği daha profesyoel ve etki bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir. Ülkemizde kooperatifçiliği yoğu olarak yapıldığı bölgelerde birisi ola TR bölgeside de öemli bir potasiyel buluduğu bilimekte fakat kooperatifleri üretim, pazarlama, fiasma, yöetim süreçleride sıkıtılar yaşadığı gözlemektedir. Bu çerçevede kooperatifleri mevcut durumuu belirlemesi, rekabet potasiyeli ve gelişme yöüü değerledirilmesi, ulusal düzeyde kıyaslaması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu doğrultuda 06 yılı itibari ile kamu kurum ve kuruluşlarıı kayıtlarıa göre bölgede üretim odaklı faaliyet göstere 90 kooperatif içide tabakalı örekleme yaklaşımıa göre görüşülecek kooperatif sayısı 06 olarak belirlemiş fakat çalışmalar sırasıda 9 kooperatif yöeticisiyle görüşme olaağı bulumuştur. Ayrıca kooperatif üyeleri ve yöeticileriyle odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Bu görüşmelerde kritik sorular belirlemiş ve bulara yöelik çözüm öerileri geliştirilmiştir. Bu kapsamda çalışmaı takip ede bölümleride öcelikle kooperatifçilikle ilgili temel bilgiler gözde geçirilmiş,; daha sora saha araştırmasıda elde edile veriler çerçeveside taımlayıcı özellikler tablolar yardımıyla açıklamıştır. Daha sora çapraz sorgulamalara ilişki aaliz souçları üzeride durulmuştur. Takip ede bölümlerde ise bölgede tespit edile sorular, bular içi geliştirile çözüm öerileri ortaya komuş ve bölgesel kooperatifçilik gelişim hedef ve stratejileri belirlemiştir. 0 GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ

15 ^vaf k KISIM-I.BÖLÜM:KOOPERATİFÇİLİK KAVRAMI, KAPSAMI VE ÖNEMİ Üçücü Sektör olarak adladırıla kooperatifçiliği özellikleri ve yapısı yaıda zayıf ve kırılga küçük ekoomik birimler üzeride yaratabileceği olumlu katkı giderek daha fazla alaşılmaktadır. Kooperatif kavramıı ve kooperatifçilik aktivitesii doğru temellere oturtabilmek içi aşağıda kooperatifçiliği kavramsal özellikleri, kapsam ve öemi üzeride durulmuştur... KOOPERATİFÇİLİK KAVRAMI Farklı bilim dalları içi farklı alamlar ifade ede kooperatifçilik içi çeşitli taımlar yapılmış olup temelide iş birliği kavramı yatmaktadır. Latice cooperatio kelimeside türemiştir. Kooperatifçilik birbiride farklı amaçları gerçekleştirebilmek içi ayı ve ortak çabaları ortaya koya koordieli çalışma biçimidir ( T.C. Gümrük ve Ticaret Bakalığı, 0). Bu çalışma biçimide kişiler göüllü olarak bir araya gelerek tek başlarıa yapamayacakları ya da birlikte daha verimli olabilecekleri ekoomik ve sosyal hedeflerii gerçekleştirebilme amacıyla bir araya gelmektedirler. Bu bağlamda kooperatifler, ortak amaca yöelmiş kurumlardır. Büyeside tarımda yapı kooperatiflerie kadar birçok kooperatif sektörüü buludura Uluslararası Kooperatifler Birliğii (Iteratioal Co-operative Aliace) (ICA) taımıa göre, kooperatifler ortak ekoomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip olua ve demokratik olarak kotrol edile bir işletme yoluyla karşılamak üzere göüllü olarak bir araya gele isaları oluşturduğu özerk teşkilatlardır (Kooperatifçilik Geel Müdürlüğü, 0). Fıdıkoğlu tarafıda yapıla taıma göre üretim, kredi, tüketim ve kout temie gibi başlıca ekoomik ihtiyaçları sağlamak amacıyla kedi arzu ve iradeleriyle bir araya gele, bu ihtiyaçları karşılamak içi kedi ekoomik gayretleriyle bir işyeri ve işletme vücuda getire isaları birleşme teşebbüsüe kooperatif deilmektedir (Çıkı ve Karaca, 994). TEORİK ÇERÇEVE Kooperatifleri amaçlarıda birisi de tekelciliği ortada kaldırmak olduğu içi ortak sayısıda herhagi bir kısıtlama yoktur. Kooperatifi amacı ayı zamada ortakları amacı alamıa gelmektedir. Göüllü kişiler tarafıda kurulmuş olup her ortağı bir oy hakkı bulumakta, her ortak eşit bir biçimde temsil edilmektedir. Kooperatifçilik demokratik bir sistem özelliği göstermekte olup, her üyei sahip olduğu haklar ayıdır ve yöeticiler seçimle işbaşıa gelmektedir. Üyeleri iş birliğide buluduğu özerk bir yapıda faaliyet göstermektedir (Çayabatmaz, 04)... KOOPERATİFÇİLİĞİN İLKELERİ Eylül 99 tarihide İgiltere de yapıla. Uluslararası Kooperatifler Birliği Kogreside kooperatifçilik ilkeleri yedi başlık altıda kabul edilmiştir. Bular:. Göüllü ve Serbest Giriş İlkesi,. Ortağı Demokratik Yöetimi İlkesi,. Ortağı Ekoomik Katılımı İlkesi, 4. Özerklik ve Bağımsızlık İlkesi,. Eğitim, Öğretim ve Bilgiledirme İlkesi, 6. Kooperatifler Arası İşbirliği İlkesi ve 7. Toplumsal Sorumluluk İlkesi dir. Bu evresel ilkeler sadece basit taımlamalar değildir. Kamu, kau yapıcılar, üreticiler ve toplumda yaşaya herkes içi kooperatifçiliği aktif ve yararlı bir orgaizasyoa döüşebilmesi içi temel özellikleri, sıırları ve kapsamıı özgü bir şekilde ifade etmektedir... Kooperatifçiliği Öemi Kooperatifler ekoomik olarak etki olmaya, verimliliği düşük birimleri daha etki bir biçimde faaliyette bulumalarıı sağlamaktadır. Kooperatifçilikte dağıtım yapılırke sermayede ziyade üyeleri kooperatif içi yapmış oldukları faaliyetler göz öüde buludurulmaktadır. Bu edele ekoomik büyümeye katkısı ola ve rekabeti korumada öemli payı ola kurumlar olarak görülmektedirler. Kooperatifçilik işbirliği ve dayaışmaya dayaa bir yapıya sahip olduğu içi halka kedi işii kedisii yapabilmesi içi fırsatlar sumaktadır. Etki bir kooperatifçilik bölgelerarası degesizliği azaltılmasıda ve az gelişmiş yöreleri kalkımasıda etkili olacaktır. Ülkemizde etki bir tarımsal kooperatifçilik ile özellikle ihraç edile tarım ürülerii fiyatıı düya fiyatlarıa göre degelemesii sağlamak ve ihracatta elde edile geliri büyük kısmıı aracılar yerie üreticii elie geçmesi amaçlamaktadır.. BÖLÜM: TÜRKİYE DE KOOPERATİF TÜRLERİ Güümüzde 476 sayılı kaula değişik 6 ssayılı Kooperatifler Kauua göre kurula Gümrük Ticaret Bakalığı, Gıda Tarım ve Hayvacılık Bakalığı ve Çevre Şehircilik Bakalığı ı görev ve sorumluluk alaıda faaliyet göstere 6 ayrı türde civarıda kooperatif vardır. Aşağıda çeşitli özelliklerie göre farklılaşa kooperatif türleri yer almaktadır. Bu çalışmada TR bölgeside e fazla aktif ola ve üretime odaklaa kooperatifler üzeride durulmuş olsa da geel olarak kapsamıı görülebilmesi içi aşağıda kooperatifleri türlerie kısaca değiilmiştir... Tarım Kooperatifleri Tarımsal amaçlı kooperatifçilik milli geliri arttırmak, çiftçileri gelir düzeyii yükseltmek, üretimde verimlilik artışı sağlamak, kayak israfıı ölemek ve kırsal kesimde istihdam imkâı yaratmayı amaçlamaktadır. Türkiye de tarım kooperatifleri tek amaçlı (sadece satı alma, kredi sağlama, satış, işleme, sigorta gibi belli kouda örgütlee kooperatifler) ve çok amaçlı (ortaklarıı çeşitli türde ihtiyacıı karşılamak üzere kurula kooperatifler) olmak üzere iki grupta iceleebilmektedir (Köroğlu, 00; İa, 008)... Tek Amaçlı Tarım Kooperatifleri Tek Amaçlı Tarım Kooperatifleri altı başlık altıda iceleebilir. Bular;. Tarım Alım Kooperatifleri,. Tarım Kredi Kooperatifleri,. Tarım Sigorta Kooperatifleri, 4. Tarım Satış Kooperatifleri,. Tarım İşleme Kooperatifleri, 6. Tarım Hizmet Kooperatifleridir.... Tarım Alım Kooperatifleri Tarım alım kooperatiflerii amacı, üreticilere e uygu fiyatta kimyasal gübre, ıslah edilmiş tohum, zirai mücadele ilaçları, alet ve makieler gibi üretim girdileri ve ürü sağlama yaıda tekik daışmalık vermektir. Türkiye de tarım alım kooperatifleri adı altıda bağımsız tarım kooperatifleri bulumamaktadır. Tarımsal girdi ve araçlarıı dağıtımı Türkiye Zirai Doatım Kurumu, Zirai Mücadele, Yem Saayii, Tarım İşletmeleri Geel Müdürlüğü gibi devlet kuruluşları tarafıda yapılmaktadır. Türkiye de tarım alım kooperatifi hizmetii göre kooperatifler, tarım satış, tarım kredi, pacar ekicileri, çay ekicileri ve köy kalkıma kooperatifleri olarak sayılabilir (Köroğlu, 00). GÜNEY EGE BÖLGESİ NDE ÜRETİM ODAKLI KOOPERATİFLERİN MEVCUT DURUM ANALİZİ VE GELİŞME STRATEJİLERİ