ADANAÕDA TRAFÜK KAZALARINA BAÚLI L MLERÜN

Transkript

1 ADANAÕDA TRAFÜK KAZALARINA BAÚLI L MLERÜN DEÚERLENDÜRÜLMESÜ Evaluation of the deaths due to traffic accidents in Adana Ahmet HÜLAL 1, Demet MERAL 1, Mustafa ARSLAN 2, Mete K. G LMEN 1, Mehmet ERYILMAZ 1, Ramazan KARANFÜL 3 Hilal A, Meral D, Arslan M, GŸlmen MK, EryÝlmaz M, Karanfil R. AdanaÕda trafik kazalarýna baûlý šlÿmlerin deûerlendirilmesi. Adli TÝp BŸlteni, 2004;9(3):74-78 ZET Adli týbbýn gÿnlÿk uûraßýlarý i erisinde trafik kazalarý šnemli bir yer tutmaktadýr. lkemizde her yýl binlerce kißi trafik kazalarý sonucu šlmekte veya yaralanmaktadýr. Koruyucu šnlemlerin doûru olarak alýnmasý i in trafik kazalarýna baûlý šlÿmlerin incelenmesi gerekmektedir. Bu alýßmada tarihleri arasýnda Adana Cumhuriyet BaßsavcÝlÝÛÝ ile ATK Adana Grup BaßkanlÝÛÝ Adli TÝp Þube MŸdŸrlŸÛŸnŸn ve Morg ihtisas dairesinin kayýtlarý incelendi. Olgular yaß, cinsiyet, šlÿm nedeni ve šlÿm yerlerine gšre deûerlendirildi. Bu sÿre i erisinde adli olgu olarak incelenen 3516 olgunun 1269 (% 36.1)Õinin trafik kazasý sonucu šldÿûÿ belirlendi. OlgularÝn 966 (% 76.1)Õinin erkek, 303 (% 23.9)Õunun kadýn oldu- Ûu, yaßlarýnýn 2 gÿnlÿk ile 90 yaßlarý arasýnda deûißtiûi ve yaß ortalamasýnýn 37.6 olduûu saptandý. Trafik kazasý sonucu šlenler i erisinde en bÿyÿk grubu 576 (% 45.4) olgu ile yayalarýn olußturduûu, šlÿmlerin en ok 205 (% 16.2) olgu ile 0-10 yaßlarý arasýnda olduûu dikkati ekti. Anahtar Kelimeler: Trafik kazasý, šlÿm, postmortem muayene. SUMMARY Traffic accidents play important role in the daily routine of forensic practices. Thousands of people die or get injured due to traffic accidents each year. Traffic accidents and the data must be very well over viewed and analyzed for to assure correct protective and preventive safeties. In this study we have analyzed the data of the Adana District Attorney, the Legal Medicine Branch and Morgue Unit of the Adana Branch of the Turkish Forensic Medicine Council between the dates The cases have been evaluated by age, gender, cause of death and place where death took place. There were 3516 cases in total (36.1 % ) of them died due to traffic accidents. Ninehundred sixtysix (76.1 %) were male while 303 (23.9 %) of them were female. The age range was starting from two days old to 90 years. The mean value was The majority of the cases were pedestrians with 576 (45.4 %) cases. Most of the deaths were in between the ages of 0-10 with 205 (16.2 %) cases. Key Words: Traffic accidents, death, postmortem examination. GÜRÜÞ Trafik, TŸrk Dil Kurumuna gšre ÒulaßÝm yollarýnda bulunan taßýt ve yayalarýn tÿmÿó olarak belirtilmektedir(1). Teknolojinin gelißimine paralel olarak kullanýlan taßýtlarýn sayýsý ve hýzlarý artmaktadýr. Bu artýßlarýn sonucu olarak trafik kazalarý, bunlara baûlý olarak da yaralanmalar ve šlÿmler artmaktadýr. Trafik kazalarýna baûlý olarak gelißen yaralanma ve šlÿm olaylarý šnemli bir halk saûlýûý sorunudur. DŸnyada 1 milyondan fazla kißi, Ÿlkemizde ise her yýl binlerce kißi trafik kazalarý sonucu šlmektedir yýlýnda Ÿlke- 1 ukurova niversitesi TÝp FakŸltesi Adli TÝp ABD 2 Adli TÝp Kurumu Adana Grup BaßkanlÝÛÝ 3 Kahramanmaraß Devlet Hastanesi Geliß tarihi: DŸzeltme tarihi: Kabul tarihi:

2 Adli TÝp BŸlteni mizde 8627 kißinin; trafik kazasýna baûlý olarak olay yerinde, hastaneye gštÿrÿlÿrken veya hastane tedavisi sýrasýnda šldÿûÿ belirtilmektedir (2-4). Adli týbbýn gÿnlÿk alýßmalarý i erisinde trafik kazalarýna baûlý yaralanma ve šlÿm olaylarý šnemli bir yer tutmaktadýr. Bu nedenle trafik kazasý sonucu meydana gelen šlÿmler konusunda Adli TÝp UzmanlarÝnÝn ayrýntýlý bilgi sahibi olmasý gereklidir. Bu alýßmada; AdanaÕda trafik kazasý sonucu olußan šlÿmlerin šzelliklerinin ortaya konulmasý ama landý. GERE VE Y NTEM Bu alýßmada; tarihleri arasýndaki Adana Cumhuriyet BaßsavcÝlÝÛÝ ile ATK Adana Grup BaßkanlÝÛÝ Adli TÝp Þube MŸdŸrlŸÛŸnŸn ve Morg ihtisas dairesinin kayýtlarý incelendi. Adli olgu olarak de- Ûerlendirilerek šlÿ muayenesi yapýlan 3516 olgudan, trafik kazasý sonucu šldÿûÿ belirtilen 1269 olgu alýßma kapsamýna alýndý. Olgular; yaß, cinsiyet, šlÿm nedeni ve šlÿm yerlerine gšre incelendi. BULGULAR ile tarihleri arasýnda trafik kazasý sonucu šldÿûÿ saptanan 1269 olgunun 966 (% 76.1)Õinin erkek, 303 (% 23.9)Õunun kadýn olduûu, olgularýn yaßlarýnýn 2 gÿnlÿk ile 90 yaßlarý arasýnda deûißtiûi ve yaß ortalamasýnýn 37.6 olduûu saptandý. Erkek/KadÝn oraný 3.2 olarak hesaplandý. OlgularÝn yaß gruplarýna ve cinsiyetlerine gšre daûýlýmý tablo 1Õde verilmißtir. Bu tabloda, šlenlerin yaß gruplarý ile cinsiyetleri arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir ilißki olduûu gšrÿldÿ (χ 2 =44.70, SD=7, p=0.000). OlgularÝn šlÿm yýlý ile yaß gruplarý arasýndaki ilißki tablo 2Õde verilmißtir. Bu tabloda istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunamadý (χ 2 =22.549, SD=21, p>0.05). OlgularÝn šlÿm yýlý ile cinsiyetleri arasýndaki ilißki tablo 3Õte verilmißtir. Bu tabloda istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunamadý (χ 2 =2.10, SD=3, p=0.55). Trafik kazasý sonucu šlenler i erisinde en bÿyÿk grubu 576 (% 45.4) olgu ile yayalarýn olußturduûu, bunu 196 (% 15.4) olgu ile yolcu olarak ara ta bulunanlarýn ve 188 olgu ile sÿrÿcÿlerin izlediûi gšrÿldÿ. OlgularÝn yýllara ve konumlarýna (ara i i-dýßý) gšre daûýlýmlarý tablo 4Õte verilmißtir. Trafik kazasý sonucu šlÿmlerin en ok 205 (% 16.1) olgu ile 0-10 yaßlarý arasýnda olduûu, olgularýn 845 Tablo 1. OlgularÝn yaß ve cinsiyete gšre daûýlýmý YAÞ ERKEK KADIN TOPLAM ve ŸstŸ Toplam (χ 2 = 44.70, SD=7, p=0.000) Tablo 2. OlgularÝn yaß ve yýllara gšre daûýlýmý YAÞ TOPLAM ve ŸstŸ Toplam (χ 2 = , SD=21, p>0.05) Tablo 3. OlgularÝn yýllara ve cinsiyetlere gšre daûýlýmlarý YIL ERKEK KADIN TOPLAM Toplam (χ 2 = 2.10, SD=3, p=0.55, p>0.05) (% 66.6)ÕsÝnÝn hastanede, 240ÕÝnÝn ise olay yerinde šldÿ- ÛŸ saptandý. OlgularÝn yýllara ve šlÿm yerlerine gšre da- ÛÝlÝmlarÝ tablo 5Õte verilmißtir. OlgularÝn šlÿm nedenlerine bakýldýûýnda en bÿyÿk grubu 780 (% 61.5) olgu ile kafa travmalarýnýn olußturdu- Ûu, bunu 163 olgu ile kafa ve gšûÿs travmasýnýn birlikte olduûu šlÿmlerin izlediûi saptandý. 75

3 Tablo 4. OlgularÝn yýllara ve konumlarýna (ara i i-dýßý) gšre daûýlýmlarý TOPLAM (E-K) (E-K) (E-K) (E-K) (E-K) ARA Ü Ü SŸrŸcŸ Yolcu Saptanamayan Yaya ARA DIÞI Motosiklet Bisiklet At ArabasÝ Toplam E: Erkek / K: KadÝn Tablo 5. OlgularÝn yýllara ve šlÿm yerlerine gšre daûýlýmlarý L M YERÜ TOPLAM Olay yeri Hastaneye getirilirken yolda Hastane Ev Toplam Trafik kazasý orijinli olmasýna raûmen yapýlan otopside; 17 olgunun suda boûulma, 6 olgunun ise kardiyovaskÿler sistem hastalýûý sonucu šldÿûÿ saptanmýßtýr. OlgularÝn yýllara, cinsiyetlerine ve šlÿm nedenlerine gšre daûýlýmlarý tablo 6Õda verilmißtir. Trafik kazasý sonucu šlen 1269 olgunun ancak 88 (% 6.9) tanesine otopsi yapýldýûý gšrÿldÿ. TARTIÞMA Trafik kazalarý, gelißmiß Ÿlkelerde šnemli šlÿm nedenlerindendir ve šnlenebilir šlÿmler olarak belirtilmektedir (4,5). DŸnya SaÛlÝk rgÿtÿ verilerine gšre yaralanma sonucu meydana gelen her 5 šlÿmden 1Õinin trafik kazasý sonucu olußtuûu bildirilmektedir. DŸnyada yýlda 1.2 milyonun Ÿzerinde kißinin, Ÿlkemizde ise yalnýzca 2003 yýlýnda 8627 šlÿmÿn trafik kazasý sonucu olduûu gšrÿlmektedir (3,6). Trafik kazalarý, adli šlÿm olgularý i erisinde ilk sýrayý almaktadýr. Bundan dolayý adli týp pratiûinde en ok karßýlaßýlan olgulardýr. YapÝlan alýßmalarda; alýßmamýza benzer olarak erkek olgularýn daha fazla olduûu, šlÿmlerin yaß arasýnda yoûunlaßtýûý gšrÿlmektedir (4,7,8). Ancak bizim alýßmamýzda 0-10 yaß grubunun 205 olgu ile ilk sýrada yer aldýûý bunu 185 olgu ile yaß grubunun izlediûi saptandý. Tšrš ve arkadaßlarý(4) ile olak ve arkadaßlarýnýn(9) yaptýûý alýßmalarda trafik kazasý nedeniyle šlÿmlerin en ok kafa travmasý sonucu olduûu belirtilmektedir. Benzer olarak bizim alýßmamýzda da olgularýn 780Õininde kafa travmasý saptanmýßtýr. Bšlgemizde o- cukluk yaß grubu ile ilgili daha šnce yaptýûýmýz alýßmada doûal olmayan šlÿmler i erisinde ilk sýrayý trafik kazalarýnýn aldýûý gšrÿlmektedir (10). Benzer olarak bu alýßmada da ocukluk yaß grubunda šlÿmlerin yÿksek olduûu gšrÿldÿ. ocukluk aûýndaki trafik kazasýna baûlý šlÿmler daha ok sokakta oynayan (yaya veya bisikletli) ocukta gšrÿlmektedir. Bu durum sýklýkla anne ve babasýnýn ko- 76

4 Adli TÝp BŸlteni Tablo 6. OlgularÝn yýllara, cinsiyetlerine ve šlÿm nedenlerine gšre daûýlýmlarý TOPLAM (E-K) (E-K) (E-K) (E-K) (E-K) Kafa travmasý GšÛŸs travmasý BatÝn travmasý Kafa + GšÛŸs Kafa + BatÝn GšÛŸs + BatÝn Kafa + GšÛŸs + BatÝn Ekstremite Kalp-damar hastalýûý YanÝk ve komplik Suda boûulma Saptanamayan DiÛerleri * Toplam * Bu grupta šlÿm sebepleri iki olguda septik ßok, bir olguda Ÿremi, birer olguda ise Crush Sendromu ve Fulminan Hepatit ile a ÝklanmÝßtÝr. ruma ve gšzetiminde olmasý gereken ocuklarýn sokakta korumasýz, tedbirsiz kendi baßlarýna býrakýlmasý ve kendini tehlikelerden koruyamamasý sonucu meydana gelmektedir. AyrÝca kadýn olgularýn 0-10 yaß grubunda, di- Ûer yaß gruplarýndan anlamlý olarak yÿksek olmasý, bu yaß grubunda cinsiyet ayrýmý yapýlmaksýzýn ocuklarýn korumasýz olarak sokaklarda býrakýlmasý ile ilißkili oldu- Ûunu dÿßÿndÿrmektedir. OlgularÝmÝzdan 191 (% 15.1)Õ inin motosiklet veya bisiklet kazasý sonucu šlmÿß olduûu saptandý. KayÝtlarda bu olgulardan koruyucu kask kullandýûý belirtilen olguya rastlanýlmadý. Oysa ki yapýlan bir ok alýßmada koruyucu kask kullanýmýnýn šzellikle bu tÿr kazalarda šlÿmcÿl yaralanmaya neden olan servikal ve kranial bšlgeleri koruduûu belirtilmektedir (7,11,12). lÿmle sonu lanan trafik kazalarýnda šlÿm nedeninin doûru olarak saptanmasý ve šlÿm Ÿzerine etkili olacak faktšrlerin ortaya ÝkarÝlmasÝ ancak ayrýntýlý bir otopsi ve laboratuar deûerlendirmeleri sonucu mÿmkÿn olabilir (13). Bizim alýßmamýzda gšrÿlmektedir ki trafik kazasý olgularýnýn sadece 88 (% 6.9) tanesine otopsi yapýlmýßtýr. Bu oranýn ok dÿßÿk olduûu ve her trafik kazasý ile šlÿm olgusunda ger ek šlÿm nedeninin saptanmasý i in otopsi yapýlmasý gerektiûi bilinmektedir. OlgularÝmÝzdan 17Õsinde šlÿm nedeni suda boûulma olarak belirlenmißtir. Bu olgularda ara larýn sulama ka- 77

5 nallarýna dÿßmesi ve/veya devrilmesi sonucu meydana gelmißtir. AltÝ olgumuzda ise trafik kazasý sonrasý šlÿmÿ a Ýklayacak lezyon saptanamamýß; yapýlan otopsileri sonucu kardiyovaskÿler hastalýk nedeniyle šldÿûÿ sonucuna ulaßýlmýßtýr. Alkol ve eßitli ila larýn trafik kazalarýný kolaylaßtýrýcý etki yaptýklarý bilinmektedir. YapÝlan eßitli alýßmalarda ara sÿrÿcÿlerinde alkol veya yasa dýßý bir ila bulunma oranýnýn % 32.6 ile % 65 arasýnda deûißtiûi belirtilmektedir (14,15). Bizim alýßmamýzda olgularýn % 93.1Õ inin otopsi yapýlmadan šlÿ muayenesi ile gšmÿldÿ- ÛŸ ve otopsi yapýlanlarýn ise genelde bir sÿre yaßayýp tedavi sonrasý šlenler olmasý nedeniyle, hi bir olguda alkol veya yasa dýßý ilaca rastlanýlmamýßtýr. DŸnyada olduûu gibi Ÿlkemiz a ÝsÝndan da bÿyÿk bir halk saûlýûý problemi olan trafik kazalarýnýn šnlenmesi i in alýnacak šnlemlerin eßitliliûi bilinmektedir. Bunlar i erisinde yaya ve sÿrÿcÿlerin eûitimi, yol ve ara larýn trafik i in uygunluûunun saûlanmasý, gÿvenlik šnlemlerinin eksiksiz uygulanmasýnýn gerekliliûi bilinmektedir. Bunlara ek olarak hekimlerin trafik kazasý sonucu šlen olgulara kesin šlÿm nedenini saptamadan defin ruhsatý dÿzenlememesi de eklenmelidir. Bilinmektedir ki sistematik otopsi yapýlmadan šlÿm nedenini ve šlÿme etkili olabilecek faktšrleri saptamak olasý deûildir. Kesin šlÿm nedeni saptanamadan da bunlara yšnelik koruyucu šnlemlerin alýnmasý sšz konusu olamayacaktýr. KAYNAKLAR 1. tarihi: Del Rio MC, Alvarez FJ. Alcohol use among fatally injured drivers in Spain. Forensic Sci Int 1999;104:117Ð Ege R. _Ridvan_Ege.doc. Erißim tarihi: Tšrš K, Hubay, Sotonyi P, Keller E. Fatal traffic injuries among pedestrians, bicyclists and motor vehicle occupants. Forensic Sci Int 2005;151(2-3): McDermott FT, Cordner SM, Tremayne AB. Evaluation of the medical management and preventability of death in 137 road traffic fatalities in Victoria, Australia: An overview. J Trauma. 1996; 40(4): World Health Organization. Road crashes account for 1 of 5 injury-related deaths. Erißim tarihi: Ohshima T, Kondo T. Forensic pathological observations on fatal injuries to the brain stem and/or upper cervical spinal cord in traffic accidents. Journal of Clinical Forensic Medicine 1998;5(3): Aksoy E, Birgen N, Baßkan T, ÜnanÝcÝ MA. Trafik kazasýna baûlý šlÿmlerin incelenmesi. Adli TÝp BŸlteni 1999;4: olak B, ÜnanÝcÝ MA, Aksoy ME. Trafik KazalarÝna BaÛlÝ lÿmlerin Analizi. 7. Ulusal Adli TÝp GŸnleri,1-5 KasÝm, 1993, Antalya. Poster SunularÝ KitabÝ: ekin N, Hilal A, GŸlmen MK, Kar H. Medicolegal childhood deaths in Adana, Turkey. Tohoku J Exp Med. 2005;206(1): Hitosugi M, Shigeta A, Takatsu A. Analysis of fatal injuries to motorcyclist by helmet type. Am J Forensic Med Pathol. 2004;25: Uhrenholt L, Nilsson NG, Hartvigsen J. Cervikal spine lesions after road traficc accidents: a systematic review. Spine 2002;27: Sala in S. Trafik kazasý sonucu meydana gelen šlÿmlerde adli patoloji. Adli TÝp BŸlteni 1996;1(1): Lunetta P, Penttila A, Sarna S. The role of alcohol in accident and violent deaths in Finland. Alcohol Clin Exp Res 2001;25(1): Di Maio DJ, Di Maio VJM. Forensic Pathology. 2nd Ed. CRC Pres. Boca Raton, London Tokyo Ületißim Adresi: Yrd.Do.Dr. Ahmet Hilal ukurova niversitesi TÝp FakŸltesi Adli TÝp ABD. BalcalÝ/Adana Tel: E-posta: ahilal@cu.edu.tr 78