EYÜP SULTAN DA AD LE SULTAN TÜRBES NDEK PUfi DE ÖRNEKLER

Transkript

1 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A EYÜP SULTAN DA AD LE SULTAN TÜRBES NDEK PUfi DE ÖRNEKLER Z ARfi. GÖR. EM NE KETENC O LU 1973 y l nda Ad yaman da do du y l nda Gazi Üniversitesi Mesleki Yayg n E itim Fakültesi El Sanatlar Yayg n E itimi Bölümü Nak fl Ana Sanat Dal program ndan mezun oldu. Lisans tezini Gaziantep-Nizip Antep fli fllemeleri konusunda haz rlad y l nda Gazi Üniversitesi Yayg n E itim Fakültesi El Sanatlar Yayg n E itimi Bölümü nün açm fl oldu u s nav kazanarak Nak fl Ana Sanat Dal na Araflt rma Görevlisi olarak atand. Halen ayn göreve devam etmekte. 250

2 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I I I Türk iflleme sanat nda ifllemeli puflidelerin zengin örnekleri vard r. Bunlar n büyük bir grubu stanbul daki hanedan türbelerinde bulunmaktad r. Geç dönem Osmanl nak fl sanat konusunda gerek malzeme gerek teknik gerek motif ve kompozisyon çeflitlemeleriyle bilgi veren bu parçalar iflleme sanat tarihinde önemli bir yer tutmaktad r.bu parçalar aras nda Adile Sultan türbesindeki puflideler eksik bilgilerimizi tamamlamaktad r. Burada konu Adile Sultan Türbesindeki puflidelerdir. Konu olarak puflideleri özellikle Adile Sultan Türbesindeki puflideleri seçmekteki amac m z puflidelerle (sanduka örtüsü) ilgili bir iki makale d fl nda ayr nt l bir çal flman n ve bu örtülerin iflleme ana sanat dal disiplininin gerektirdi i biçimde dökümantasyonunun flimdiye kadar yap lmam fl olmas d r. Oysa Türk iflleme sanat n n malzeme, teknik ve süslemeleri aç s ndan önemli örneklerinden olan puflidelerin foto raf ve slaytlar çekilerek, rölöveleri ç kar larak, gözlem fiflleri arac - l yla nitelikleri belirlenerek belgelenmesi ve gelecek kuflaklara aktar lmas gereklidir. Türbede 1998 y l yaz nda yap lan çal flmalarda yedi puflide örne ine rastlanm flt r. Bunlardan ikisinin yap n n içinde ve insitü halde, birinin ara bölümde, di er dördünün ise bahçede korumaya al nm fl oldu u görülmüfltür (Foto raf 1-2). Bu bildiri yaln z Adile Sultan Türbesi nde gözlenen puflidelerle s n rl d r. Bilindi i gibi Adile Sultan Türbesi Eyüp Sultan da Bostan skelesi sok. No: 2 de bulunmaktad r (Foto raf 3). Türbe Mehmet Ali Pafla Türbesi ad ylada bilinmektedir y l nda Sultan Abdulmecit devrinde yani Adile Sultan n ölümünden önce infla edilmifltir. Kaynaklara göre Adile Sultan 23 May s 1826 da II. Mahmut un Zenginar Han m dan do an k z d r. Sultan Abdülmecid in k zkardefli,ii.abdülha- Foto raf 1: nsitü halinde bulunan sandukalar Foto raf 2: Türbenin bahçesinde korumaya al nm fl sandukalar n üstünü örten çad r kald - r ld ktan sonra çekilmifl foto raf Foto raf 3- Adile Sultan Türbesinin genel görünüflü. 251

3 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A SADRAZAM MEHMET AL PAfiA (Adile Sultan n eflidir. Deryal k ve sadrazaml k yapm flt r de vefat etmifltir). SIDIKA HANIM SULTAN (Sadrazam Mehmet Ali Pafla ile Adile Sultan n küçük yaflta ölen k zlar d r). AL YE HANIM (Sadrazam Mehmet Ali Pafla ile Adile Sultan n küçük yaflta ölen k zlar d r). SMA L BEY (Sadrazam Mehmet Ali Pafla ile Adile Sultan n o ullar d r). HAYR YE HANIM SULTAN (Sadrazam Mehmet Ali Pafla ile Adile Sultan n k zlar d r). Çizim 1: stanbul-eyüp Sultan da Adile Sultan Türbesi (Y. Demiriz; 1987) den al nm fl Plan na oturtulmufl sandukalar n taslak çizimi. Çizim 2: Puflidelerin kroki çizimi (1) Türbenin kuzey cephesindeki levhadan al nm flt r. (2) Bar flta, H. Örcün, V. Milletleraras Türk Halk Kültürü Kongresi Maddi Kültür Seksiyon Bildirileri. Ankara, Haziran 1996: S. 94 mid in halas d r. Küçük yaflta annesini kaybeden Adile Sultan II. Mahmut un bafl kad n Nevfidan Kad n büyütmüfltür. Sultan II. Mahmut un çocuklar n n e itimine gösterdi i özenle saraydaki özel hocalardan din, edebiyat, müzik ve hat dersleri alm flt r y l nda Tophane Müfliri Mehmet Ali Pafla ile evlenmifltir. Adile Sultan 1899 da vefat etmifltir. Türbedeki aç klama levhas na göre türbede gömülü bulunanlar afla daki gibi s ralanmaktad r. Türbenin sa ndakiler: AD LE SULTAN 252 Türbenin giriflinin solundakiler: RESAN HANIM (Sultan V. Murat n han mlar ndand r da vefat etmifltir). AL YYE SULTAN (Sultan V. Murat n Resan Han m dan do an k z d r de vefat etmifltir). Dokuzuncu mezar bofltur.(1) Bu mezarda türbeye ait eflyalar n oldu unu da Doç. Dr. Hikmet Özdemir "Adile Sultan Divan " adl kitab nda belirtmektedir. Hücrelerinin üstünden kald - r lm fl sandukalar n kimli i belirlenmemifltir. Sandukalar plana taslak çizimle yerlefltirilmifl ve numara verilerek belgelenmeye çal fl lm flt r. (Çizim 1). "Genellikle dikdörtgen prizma üzerine oturtulmufl üçgen bir prizma biçimindeki kapaktan oluflan sanduka örtüleri ya bir ya da birden fazla parçadan meydana gelmektedir. Bir parçadan oluflan örtüler (puflideler) dikdörtgen biçimindedir. Birden fazla parçadan oluflan örtüler ise ya kapak ve gövdeyi örten birpuflide ile bafl ve ayak ucunu kaplayan puflide levhalar ya da kapa örten (puflideler) gövdeyi saran örtüler ile bafl ve ayak ucunu kaplayan puflide levhalar ndan meydana gelmektedir.genellikle puflideler dikdörtgen puflide levhalar ise üçgenle taçlanm fl dikdörtgen gövdeyi saran eteklerse ince uzun dikdörtgen biçimindedir. Bu arada sandukay kaplayan di er bir ifade ile sandukaya fiks edilmifl örnekler vard r".(2)

4 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I I I Adile Sultan Türbesinde ise daha çok 6 (alt ) parçadan oluflan ve sandukaya fiks edilmifl puflideler vard r. Bunlar bafl, ayak, tepelik, yan tepelik ve alt yan parçalardan oluflmaktad r. PUfi DE ÖRNEKLER 1 NOLU PUfi DE: (foto raf 4) Her parças n n ayr ayr çizimleri yap lan puflidelerin tekrar edilen bölümleri çizilmemifl yanl z numaralanm flt r. Kullan lan Malzemeler: flleme lacivert kadife zemin üzerine uygulanm flt r. fllemenin alt nda özel olarak haz rlanan çiriflli karton, kumafl alt nda ikinci bir kumafl kullan lm fl ve karton üzerine yedi kat tel ile gümüfl rengi metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik ile sar lm flt r. Süsleme gereci olarak gümüfl rengi kurt olarak isimlendirilen yay biçiminde k vr lm fl tel kullan lm flt r. Jakobyen atmas uygulanan ünitelerin baz bölümlerde de pul kullan lm flt r. fllemede dival ifli tekni i uygulanm flt r. Dival ifli i nelerinden, kabartma görünümü yüzeysel sarma ile ifllenecek Kitabesi: Kuzey Cephe: "La ilahe illellah El Mülkü l-hakku l-mubin Muhammed Resulullah Sad ku l Va de l Emir." (3) Güney Cephe: Kuzey cephe ile ayn. Foto raf 4: 1 nolu puflidenin genel görünümü Çizim 3: 1 Nolu Puflidenin rölövesi. motifin yüzeyine bazen karton yap flt - rarak, bazen de iplik sar larak elde edilmifltir. Çiçek ve yapraklarda yarmal sarma i nesi, jakobyen atmas gözlenmektedir. Bitkisel Bezeme: Gül, gonca, yaprak ve dallar, yaban gülleri ve y ld z çiçekleri. 253 Yaz l Bezeme: Kitabe Kitabe; gül ve goncalar, gül yapraklar,y ld z çiçekleri,yaban gülleri ve k vr ml dallardan oluflan bir bordür ile çerçeve içine al nm flt r (Foto raf 5). Bafl k sm n n üst bölümünde ise gül, gonca, yaprak ve dallarla oluflturulmufl (4) Kitabe Yrd. Doç. Dr. Z. Mehmet brahimgil taraf ndan okunmufltur. (3) Kitabe Yrd. Doç. Dr. Z. Mehmet brahimgil taraf ndan okunmufltur.

5 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Foto raf 5: 1 nolu puflidenin üst k sm n n görünüflü Foto raf 6: 1 nolu puflidenin bafl k sm (bat cephesi) Foto raf 7: 1 nolu puflidenin ayak k sm n n görünüflü Foto raf 8: 1 nolu puflidenin yan k sm n n görünüflü Foto raf 9: 2 nolu puflide Çizim 4:2 Nolu Puflidenin (Bat Cephesi) nin rölövesi. Kitabesi: Bat Cephesi: "Hüve l-hakku l-baki Kuzey Cephesi: La lahe illellah el-mülku l-hakku l-emin Güney Cephesi: Muhammet Resullullah Sad ku l-va de l-emin" 6 bir asma çelenk bulunmaktad r. Asma çelenkle köfle ve tepedeki üçgen birimler benzer çiçekler,yaban gülleri ve y ld z çiçekleri ile dolgulanm flt r (Foto raf 6). Ayak bölümü ile kuzey-güney yan cephelerde vazoya yerlefltirilmifl y ld z çiçekleri, gül dallar görülmektedir (Foto raf 7). Yukar da ölçüleri verilen bu örne in kumafl ve ifllemesinde yer yer kopmalar ve sökülmeler tespit edilmifltir (Foto raf 8). Onar ma ihtiyac vard r. (5) Kitabe Yrd. Doç. Dr. Z. Mehmet brahimgil taraf ndan okunmufltur. (6) Kitabe Yrd. Doç. Dr. Z. Mehmet brahimgil taraf ndan okunmufltur NOLU PUfi DE: nsitü halde bulunan puflidelerden biri olan bu örnek üzerindeki kitabeye göre Sultan V. Murat n han mlar ndan olan Resan Han m a aittir (Foto raf 9). Kullan lan Malzemeler:

6 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I I I Foto raf 10: 2 nolu puflidenin bafl k sm n n görünüflü Foto raf 11: 2 nolu puflidenin ayak k sm n n görünümü Foto raf 12: 3 nolu puflide bat cephesinin görünümü Kitabesi: Kuzey Cephesi: Muhammet Resu lullah Sad - ku l-va de l ille l-emin Güney Cephesi: La ilahe illellahu el-mülkü lhakku l-emin Bat Cephesi (bafl taraf): Hüve l-hallaku l-baki Cennet Mekan Sultan Han Hamis Hazretlerinin beflinci evlatlar kerime muhteram kifli Devletlu smetlu merhume Aliyye Sulatan Bu sanduka örtüsünde koyu yeflil kadife zemin üzerine yedi kat gümüfl rengi metal bükümlü ipek iplik kullan larak flleme yap lm flt r.kurt ad verilen yay görünümlü k vr lm fl tel süsleme gereci olarak kullan lm flt r. Dival ifli i nelerinden düz, verev sarman n yan s ra yarmal sarma i nesi ile ifllenmifltir. Bitkisel Bezeme: Yaprak. Geometrik Bezeme: Zigzag, düz çizgi. Yaz l Bezeme: Kitabe. 255 Kumafl n n çok y prand ve ifllemelerinde de yer yer kopmalar gözlenmektedir. Ayak, tepelik ve yan cephelerde çerçeve biçimindeki bordür bafl k s mdaki kitabeyi de çerçeve içine alm flt r.(foto raf 11). 3 NOLU PUfi DE: Sultan V. Murat n Resan Han m dan do an k z Aliyye Sultan a ait olan ve türbenin kitabesine göre soldaki insitü haldeki di er örnektir (Foto raf 12). (7) Kitabe Yrd. Doç. Dr. Z. Mehmet brahimgil taraf ndan okunmufltur.

7 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Foto raf 13: 3 nolu puflide üst bölümünün görünüflü Foto raf 14: 3 nolu puflidenin yan cephesinin görünüflü Foto raf 15: 3 nolu puflide ayak k sm (do u cephesi) Foto raf 16: 4 nolu puflidenin genel görünümü (8) Kitabe Yrd. Doç. Dr. Z. Mehmet brahimgil taraf ndan okunmufltur. Kullan lan Malzemeler: Zeminde koyu yeflil kadife bir kumafl kullan lm flt r. 7 kat gümüfl rengi metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik ile ifllenmifltir. Dival ifli i nelerinden düz, yarmal sarma i nesi ve verev sarma i nesi uygulanm flt r. Bitkisel Bezeme: Yapraklar, güller, y ld z çiçe i, palmetler. Yaz l Bezeme: Kitabe. Geometrik Bezeme: Düz çizgi. 256 Bu örtünün üst k sm ndaki tepelik içinde kenara dayal bir yaz l bezeme bulunmaktad r. Bu yaz l bezeme simetrik düzende yapraklar ve güllerden bir çerçeve ile kuflat lm flt r.bu çerçeve bir y ld z çiçe i merkezli k vr ml dallar, palmetler ve yapraklarla zenginlefltirilmifltir.(foto raf 13). Örtünün yan cephesinde (kuzey-güney) ise ortada bir y ld z çiçe i,ve yanlarda simetrik olarak oturtulmufl C k vr ml dallar, büyük yapraklar ve palmetler vard r. Bunlar k vr ml dallar aras na yerlefltirilmifl güllerden oluflan bir bordürle çerçevelenmifltir.(foto raf 14). Ayak k sm ortada bir karanfilden geliflen C k vr ml dallar ve bu dallara serpifltirilmifl kengel yapraklar, süsen, aslana z ve palmetlerden oluflan bir asma çelenkle bezenmifltir.bu asma çelenk üst ve alt ortada örgülü motif ile C k vr ml dallar ve kengel yapraklar ndan oluflan bordürle çerçevelenmifltir.(foto raf 15). 4 NOLU PUfi DE: (Foto raf 16) Kullan lan Malzemeler: Zeminde yeflil, kal n yünlü bir kumafl n kullan ld bu örnekte yedi kat gümüfl rengi metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik, ifllemenin alt nda ise özel olarak haz rlanm fl çiriflli karton kullan lm flt r. Puflide parçalar -

8 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I I I Çizim 5: 3 Nolu Puflidenin (Do u Cephesi) nin rölövesi Foto raf 17: 4 nolu Puflidenin bat cephesinin görünüflü Çizim 6: 4 Nolu Puflide (Bat Cephesi) nin rölövesi Çizim 7: 4 Nolu Puflidenin (Kuzey Cephesi B) nin rölövesi verev, ve yarmal sarma i nesi yan s ra kabartmalar uygulanm flt r (Foto raf 17). Bitkisel Bezeme: Frezya, y ld z çiçe i, rozet çiçe i, gül ve kengel yapraklar. Geometrik Bezeme: Düz çizgi. Yaz l Bezeme: Kitabe. n n birleflme noktalar üzerinde 2 cm. geniflli inde harç görülmektedir. fllemede dival ifli tekni inden düz, Puflidenin bafl k sm n (bat cephesi) üst bölümünde bir niflan biçimini akla getiren hilal fleklinde frezya, y ld z çiçe i, rozet çiçe i, afl r "C" ve "S" k vr ml dallardan oluflan bir motif bulunmaktad r. Bu motifin ortada kalan bofllu una kitabe yerlefltirilmifltir. Kenar bordürü ise "C" k vr ml dallar ve yapraklardan meydana gelmifltir. Alt iki köflede ise yine bu çiçeklerden gül ve kengel yapraklar ndan oluflan köfle motifleri vard r (Foto raf 17). Üst bölümündeki yaz fleridi iki yönde karfl l kl "C" k vr ml dallar aras na oturtulmufl y ld z çiçe i ile taçlanm fl oval bir madalyon içine oturtulmufltur (Çizim no 6-7). 257

9 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Foto raf 18: 5 nolu puflidenin genel görünüflü Çizim 8: 5 No lu Puflide nin Bat Cephesi nin Rölövesi. Çizim 9: 5 No lu Puflide nin (Kuzey Cephesi A) Rölövesi. Kuzey ve güney cephedeki yaz lar 1 nolu örnekteki gibi çerçeve ye al nm flt r. Puflidenin kuzey ve güney cephesindeki kitabesi ise flöyledir: "La ilahe illellah El Mülkü l-hakku l Mübin Muhammet Resullullah Sad ku l-va de l-emin" 7 5 Nolu Puflide: (Foto raf 18). Kullan lan Malzeme: Kal n yünlü yeflil bir kumafl üzerine yedi kat gümüfl rengi metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik ile ifllenmifltir. Puflidenin iflleme i neleri di er örneklerdeki i nelerin yan s ra gümüfl rengi metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik ile kordon bükülerek kordon tutturma i nesi uygulanm flt r. nce dallar ve yapraklar bu i ne ile ifllenmifltir. Bitkisel Bezeme: Karanfiller, "C" ve "S" k vr ml dallar yapraklar ve y ld z çiçe i yapraklar. Küçük karanfiller, afl r "C" ve "S" k vr ml dallar yapraklar ve y ld z yapraklar ile bafl, ayak ve yan cephelerinde sadece çerçeve görünümündeki bordürler vard r. Köfleler karfl l kl birer karanfil demeti ile belirlenmifltir (Çizim No 8-9). Puflide de kitabeye rastlanmam flt r. 6 Nolu Puflide: Bu puflide ör- 258

10 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I I I Foto raf 19: 6 nolu puflidenin genel görünümü Foto raf 20: 6 nolu puflide bafl k sm n n görünüflü Çizim 10: 6 No lu Puflidenin Bat Cephesi nin Rölövesi. ne i de bahçede koruma alt na al nanlardand r. Sandukan n üst çat s (üçgen prizma) ile alt parças (dikdörtgen prizma) birbirinden ayr oldu undan sadece elde edilen puflide parçalar n n bulundu- u bölümlerinden ölçüleri al nabilmifltir (üçgen prizma bölümü) (Foto raf 19). Kullan lan Malzemeler: flleme bordo kadife zemin üzerine uygulanm flt r. fllemenin alt nda özel olarak haz rlanan çiriflli karton, kumafl alt nda ikinci bir kumafl kullan lm fl ve karton üzerine yedi kat tel ile gümüfl rengi metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik ile sar lm flt r. Süsleme gereci olarak gümüfl rengi kurt olarak isimlendirilen yay biçiminde k vr lm fl tel kullan lm flt r. Jakobyen atmas uygulanan ünitelerin baz bölümlerde de pul kullan lm flt r. fllemede dival ifli tekni i uygulanm flt r. Dival ifli i nelerinden, kabartma görünümü yüzeysel sarma ile ifllenecek motifin yüzeyine bazen karton yap flt rarak, bazen de iplik sar larak elde edilmifltir. Çiçek ve yapraklarda yarmal sarma, jakobyen atmas ve pul ifli gözlenmektedir. Bitkisel Bezeme: gül ve goncalar, gül yapraklar,y ld z çiçekleri,yaban gülleri,rozet çiçe i ve k vr ml dallar. Yaz l Bezeme: Kitabe. Kitabe; gül ve goncalar, gül yapraklar,y ld z çiçekleri,yaban gülleri,rozet çiçe- i ve k vr ml dallardan oluflan bir bordür ile çerçeve içine al nm flt r (Çizim no 10). Çizim 11: 6 Nolu Puflide (Güney Cephesi-B) nin Rölövesi 259

11 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Foto raf 21: 7 nolu puflidenin genel görünümü Foto raf 22: 7 nolu puflidenin yan cephesinin görünüflü Foto raf 23: 7 nolu puflidenin yan cephesinin görünüflü Kullan lan Malzemeler: flleme bordo kadife zemin üzerine uygulanm flt r. fllemenin alt nda özel olarak haz rlanan çiriflli karton, kumafl alt nda ikinci bir kumafl kullan lm fl ve karton üzerine yedi kat tel ile gümüfl rengi metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik ile sar lm flt r. Süsleme gereci olarak gümüfl rengi kurt olarak isimlendirilen yay biçiminde k vr lm fl tel kullan lm flt r. Jakobyen atmas uygulanan ünitelerin baz bölümlerde de pul ifli kullan lm flt r. fllemede dival ifli tekni i uygulanm flt r. Dival ifli i nelerinden, kabartma görünümü yüzeysel sarma ile ifllenecek motifin yüzeyine bazen karton yap flt rarak, bazen de iplik sar larak elde edilmifltir. Çiçek ve yapraklarda yarmal sarma i nesi, jakobyen atmas gözlenmektedir. Bitkisel Bezeme: Gül ve goncalar, gül yapraklar,y ld z çiçekleri,yaban gülleri ve k vr ml dallar. Yaz l Bezeme: Kitabe. Puflidenin kuzey ve güney cephesindeki kitabesi: La ilahe illellah El mülku l-hakku l-mübin Muhammed Rasulullah Sad ku l Va de l Emin (8) 7 Nolu Puflide: (Foto raf 21). Puflide parçalar y prand için görüntüleri ya sandukaya ya da örtüye ilifltirilerak al nm flt r. (Foto raf 22). Kitabe; gül ve goncalar, gül yapraklar,y ld z çiçekleri,yaban gülleri ve k vr ml dallardan oluflan bir bordür ile çerçeve içine al nm flt r. Bafl k sm n n üst bölümünde ise gül, gonca, yaprak ve dallarla oluflturulmufl bir asma çelenk bulunmaktad r. Asma çelenkle köfle ve tepedeki üçgen birimler benzer çiçekler,yaban gülleri ve y ld z çiçekleri ile dolgulanm flt r. Ayak bölümü ile kuzeygüney yan cephelerde vazoya yerlefltirilmifl y ld z çiçekleri, gül dallar görülmektedir flleme kompozisyon bak m ndan 1 nolu örne e benzemektedir. Puflidenin kuzey ve güney üst bölümündeki yaz l bezemeler yine 1 nolu örnekteki gibi güller, goncalar,yaban gülü, y ld z çiçe i, rozet çiçe i, gül yapraklar, karanfillerden oluflan bordürle çerçeve içine al nm flt r. Ayr ca bafl k sm n üst bölümü ve yan cephelerde kenar suyunu güller, yapraklar, k vr ml dallar ve tomurcuk 260

12 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I I I Foto raf 24: 7 nolu puflidenin bat cephesisinin görünüflü Çizim 12: 7 No lu Puflide (Güney Cephesi-B)nin Rölövesi. 1- BARIfiTA, H. Örcün., " Yüzy l Yaz l Bezemeli Türk fllemeleri stanbul Hanedan Türbelerinden Puflide ve Puflide Levhalar ndan Örnekler" V. Milletleraras Türk Halk Kültürü Kongresi Maddi Kültür Seksiyon Bildirileri. Ankara Haziran 1996 "T.C. Kültür Bakanl Yay nlar : 1904" "Türk Halk Kültürlerini Araflt rma ve Gelifltirme Genel Müdürlü ü Yay nlar : 249" "Seminer Kongre Bildirileri Dizisi: 56" THK Bas mevi, Ankara KAYNAKÇA 261 güller oluflturmaktad r. Gümüfl rengi metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik bükülerek kordon tutturma i nesi ile dallar ve yapraklar oluflturulmufltur (Çizim No 12 ). Sonuç olarak denilebilir ki: Malzeme olarak kadife ve süet zemin üzerine karton, karton üzerlerini sarmak için metal iplikle bükümlenmifl ipek iplik kullan larak dival ifli uygulanm flt r. Bu i ne ile yap lan bezemelerde yer yer yüzeysel sarma ile sa lanan yarma i nesi, kordon tutturma i nesi ve Jakobyen atmas na da rastlanmaktad r. Kabartma biçiminde gözlenen motiflerinin alt iplik ile dolgulanm flt r. Çiçek ve goncalar n baz bölümlerinde süsleme gereci olarak pul ve t rt l olarak isimlendirilen zigzag görünümünde ince metal iplikten oluflan gereç kullan lm flt r. Örnekler bitkisel,geometrik, yaz l, ve kar fl k bezemelerle süslüdür.dogadan stilize edilerek ele al nm fl çiçekler aras nda güller dikkat çekmektedir. Motiflerin oluflumundan yer yer naturalist izlenimler alg lanmakla birlikte renklendirmedeki antinaturalist tav r,bitkilerin gerçekten uzaklaflmas na neden olmaktad r. Bu olgu zaman zaman çiçeklerin aras na serpifltirilmifl farkl dal ve yapraklarla güçlendirilmifltir. Kompozisyonlar sandukan n biçimine göre tasarlanm flt r.her parça ayr ele al nm flt r.ancak bütün parçalar bir bütünlük anlay fl içinde kompoze edilmifltir. K saca bir bildiri kapsam nda bire bir çizilmifl rölöveleriyle, foto raflar yla ve özet bilgilerle tan tma a çaba harcanan yedi sandukalar n örtülerinin iki tanesinde kitabe ve tarih vard r. Di er dört örnekte sadece Kelime-i Tevhid yaz l d r. Örnekler rengini kaybetmifl durumdad r. Iflleme kumafllarda yer yer kopmalar ve y rt lmalar tespit edilmifltir. Yap lan çal flmalarla elde edilen bulgular n türbenin onar m nda kullan lmas ve yeni çal flmalara fl k tutmas dile imizdir. 2- DEM R Z, Y ld z., "Eyüp te Türbeler" "Kültür Bakanl Yay nlar : 1050" "Tan tma Eserleri Dizisi: 14" stanbul, ÖZDEM R, Hikmet., "Adile Sultan Divan " "T.C. Kültür Bakanl Milli Kütüphane Bas mevi" Ankara, BRAH MG L, Z. Mehmet, Kitabeler B- RAH MG L Z. Mehmet taraf ndan okunmufltur.