CRA HUKUKU. Geniflletilmifl Gözden Geçirilmifl 4. Bask STANBUL 2009

Transkript

1 I Prof. Dr. M. Kâmil YILDIRIM Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Üyesi Prof. Dr. Nevhis DEREN-YILDIRIM stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Üyesi CRA HUKUKU Geniflletilmifl Gözden Geçirilmifl 4. Bask STANBUL 2009

2 II Yayın No : 2259 Hukuk Dizisi : Baskı - Kasım İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitabın bu basısının Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. N o r m a l ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : B e t a B a s ı m A. Ş. Baskı - Cilt : Kahraman Neşriyat Ofset San. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12084) Yüzyıl Mah. Matbaacılar Cad. Atahan No: 34 K: 4 Bağcılar/İstanbul (0-212) Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta BASIM YAYIM DAĞITIM A.Ş. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212) betayayincilik.com

3 III Sevgili k z m z Serra ya

4 IV

5 V DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 2 y l önce bas s biten cra Hukuku isimli kitab m z n Geniflletilmifl 4. Bas - s nda özellikle haciz yoluyla takip k sm ndaki bölümler yeniden ele al nm fl, sviçre ve Türk doktrini de gözönünde tutularak yeniden kaleme al nm fl ve eserin tümü çeflitli derlemelerdeki Yarg tay kararlar n n da eklenmesi ile zenginlefltirilmifltir. 4. Bas n n gerçeklefltirilmesi s ras nda yo un flekilde emek harcayan Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araflt rma Görevlisi Evren K l ço lu na ve tashihlerde bizlere yard mc olan Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi A r a fl t r m a Görevlisi Derya Kaptan Keskinci ye teflekkürlerimizi iletir bunun d fl nda Beta Yay nc l k Yöneticisi Say n Seyhan Satar baflta olmak üzere tüm yay nevi mensuplar na dizgi için özellikle Alir za Halis ve Gülgonca Çarp k a teflekkür ederiz. Bas n n yararl olmas n umud ediyoruz. Harem 12 Kas m 2009

6 VII ÖNSÖZ Bu çal flma Hukuk Fakültesi nde lisans seviyesinde okutulan icra hukuku dersini sistematik bir biçimde ö rencilere aktarmak amac yla haz rlanm flt r. Bu esere iliflkin son haz rl klar Federal Almanya Bonn Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul Hukuku Enstitüsü nde 2001 y l yaz ve sonbahar nda gerçeklefltirdim. Bu sayede mukayeseli hukuktaki son geliflmeleri de yerinde izleme imkan do mufl oldu. Bana hem Bonn Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde konferans verme, hem de Enstitüsü nde çal flma imkan vermifl olan de erli meslektafl m Prof. Dr. Eberhard Schilken a sonsuz teflekkürlerimi iletmeyi bir borç bilirim. Bu çal flman n beraberinde getirdi i külfetleri benimle birlikte çeken sevgili k z m Serra Y ld r m a ve beni her konuda destekleyen sevgili eflim ve meslektafl m Doç. Dr. Nevhis Deren - Y ld r m a müteflekkirim. Bunun d fl nda ders notlar n n yaz m n ve tashihini gerçeklefltiren say n Av. Hanife Konyar a ve Graf Dizgievi sahibi say n Sami Abbas a ve yay m gerçeklefltiren Alk m Yay nevi ne ve özellikle sahibi say n Savafl Arslan a çok teflekkür ederim. Harem

7 IX Ç NDEK LER Önsöz... V K saltmalar... XXIII B R NC KISIM BORÇ Ç N TAK P HUKUKUNA G R fi Genel Olarak... 1 I. Kavram... 1 II. Tarihçe... 3 III. cra Hukukuna Hakim Olan lkeler... 4 IV. cra flas Hukukunun Kaynaklar Cebri cran n Konusu I. Bir Paran n Ödenmesine veya Teminat Gösterilmesine Yönelik Talepler II. lamlar n cras Takibin Taraflar I. Genel Olarak II. Taraf Ehliyeti III. Takip Ehliyeti IV. Takip Arkadafll Takip Sistemleri ve Takip Türleri I. Takip Sistemleri ve Türleri II. Takip Türlerinin Uygulama Alan Külli Takip Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip Haciz Yoluyla Takip Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip III. Takip Türünün Belirlenmesi... 20

8 X 5 Borç çin Takip Hukukunda cra Teflkilat I. Genel Olarak II. cra Memuru III. flas Memuru IV. cra Mahkemesi ( cra Tetkik Mercii) V. Di er (Genel) Mahkemeler VI. Di er Organlar Borç çin Takip Prosedürü I. Genel Olarak II. Girifl Muhakemesi (Einleitungsverfahren) K NC KISIM HUKUK ÇARELER fiikayet I. Genel Olarak II. fiikayet Konusu III. fiikayet Sebepleri IV. fiikayetin Taraflar V. fiikayet Süresi VI. Yetkili cra Mahkemesi VII. fiikayet Prosedürü (Muhakemesi) VIII. fiikayetin Hükümleri Mahkemede Dava Yolu I. Genel Olarak II. Milletleraras Yetki III. Yetki IV. Takip Hukuku Davalar nda Yarg lama Türleri V. Kanun Yollar Sorumluluk I. Genel Olarak II. Ceza Sorumlulu u III. Disiplin Sorumlulu u IV. Hukuki Sorumluluk... 43

9 XI ÜÇÜNCÜ KISIM TAK P PROSEDÜRÜNÜN GENEL ESASLARI Takip Yeri I. Kavram II. Mülkilik lkesi III. Genel Takip Yeri IV. Özel Takip Yerleri V. Yetki tiraz Süreler I. Genel Olarak II. Takip Hukuku Süreleri III. Maddi Hukuka liflkin Süreler IV. Borçluya Tan nan Toparlanma Zaman V. Tatil Zaman VI. Talikler Tebligat Takip Masraflar I. Masraf Türleri II. cra Harçlar III. Vekalet Ücreti IV. Adli Yard m DÖRDÜNCÜ KISIM G R fi MUHAKEMES Girifl Muhakemesi -Genel Olarak Takip Talebi I. Kavram II. fiekil III. çeri i IV. fllevi ve Etkisi Ödeme Emri I. Genel Olarak II. Kavram, Amaç ve Etkileri III. Ödeme Emrinin çeri i... 70

10 XII IV. Ödeme Emrinin fiekli V. Ödeme Emrinin Tebli i tiraz I. Kavram II. fiekli III. tiraz Süresi IV. tirazda Bulunma Hakk Olanlar V. tiraz n Etkileri VI. Gecikmifl tiraz tiraz n Kesin Kald r lmas I. Kavram II. tiraz n Kesin Kald r lmas Prosedürü III. tiraz n Kesin Kald r lmas n n fiartlar Genel Olarak tiraz n Kesin Kald r lmas na Elveriflli Belge Türleri tiraz n Kesin Kald r lmas n Sa layacak Bir Belgede Bulunmas Gereken Hususlar a. Kredi Sözleflmesinden Do an Alacaklarda tiraz n Kald r lmas n Sa layacak Belgeler braz Olunan Belgeler tirazlar IV. Etkileri tiraz n Geçici Olarak (Muvakkaten) Kald r lmas I. Kavram II. tiraz n Geçici Olarak Kald r lmas Prosedürü III. tiraz n Geçici Olarak Kald r lmas n n fiartlar Genel Olarak tiraz n Geçici Olarak Kald r lmas n Sa layacak Belgede Bulunmas Gereken Hususlar IV. Etkileri V. Borçtan Kurtulma Davas Genel Olarak fiartlar Yarg lama Etkileri... 99

11 XIII 20 tiraz n ptali Davas I. Genel Olarak Hukuki Niteli i II. fiartlar III. Yarg lama IV. Etkileri a Mal Beyan I. Mal Beyan nda Bulunma Yükümlülü ü II. Yükümlülü e Ayk r Davran fl n Müeyyideleri BEfi NC KISIM BORÇLUNUN MADD HUKUK YÖNÜNDEN KORUNMASI Borçlunun Maddi Anlamda Korunmas Takibin ptali ve Takibin Taliki I. Genel Olarak II. Takibin ptali III. Takibin Taliki IV. Borçlu fiirket veya Kooperatif için flas n Ertelenmesi Yoluna Baflvurulmufl Olmas Menfi Tespit Davas I. sviçre de Menfi Tespit Davas -Genel Olarak II. Türk K.nda Menfi Tespit Davalar III. Dava Davac -Borçlunun kame Etmesi Gereken Hususlar Menfi Tespit Davas nda spat Yükü Yetki-Görev IV. Davan n Sonuçlar Davan n Reddi Davan n Kabulü stirdat Davas I. Genel Olarak fllevi - Hukuki Niteli i II. Dava stirdat Davas n n fiartlar

12 XIV 2. spat Yükü-Deliller Yetkili Mahkeme III. Davan n Sonuçlar ALTINCI KISIM HAC Z YOLUYLA TAK P Haciz Talebi I. Kavram II. fiekil III. fiartlar IV. Haciz Talebinin Geri Al nmas ve Yenilenmesi V. Etkileri Haciz I. Genel Olarak II. Kavram III. Yetkili cra Dairesi IV. Prosedür V. Borçlunun Haklar ve Yükümlülükleri Borçlunun Yükümlülükleri VI. Haczin Konusu Haczin Konusu Olarak Menkul ve Gayr menkul Mallar Haczi Caiz Olmayan Mallar Haczedilmezlikten Feragat VII. Hacizde Tertip VIII. Haczin Kapsam IX. Muhafaza Tedbirleri X. Haczin Tesirleri Borçlunun Hukuki Durumu Alacakl n n Haklar Üçüncü fiahs n Hukuki Durumu Borçlunun Üçüncü Kiflilerdeki Mal ve Alacaklar n n Haczi XI. Haciz Tutana stihkak Prosedürü I. Kurmuun Amac

13 XV II. Konusu III. Prosedür IV. Haz rl k Safhas nda stihkak Prosedürü Üçüncü Kiflinin Talebinin Bildirilmesi Üstün Hakka Kimin Sahip Oldu una liflkin Karine V. stihkak Davas Hukuki Niteli i Yarg lama a. stihkak Davas nda Yetki b. Yarg lama Etkileri Hacze fltirak I. Genel Olarak II. Hacze Adi fltirakin fiartlar III. Hacze fltirak Prosedürü IV. Hükümleri V. Hacze mtiyazl fltirak Hacze mtiyazl fltirakin Hakl l, fllevi ve çeri i Hacze mtiyazl fltirakin fiartlar Hacze mtiyazl fltirakin Dermeyan Edilmesi a) fltirak Beyan b) Zaman S n r fltirak Prosedürü a) Genel Olarak b) Önprosedür c) fltirak Davas aa) Yarg lama bb) Hükmün Etkileri YED NC KISIM PARAYA ÇEV RME Paraya Çevirme Hakk nda Genel Esaslar I. Paraya Çevirme Talebi

14 XVI 1. Kural ve stisnalar Paraya Çevirmeyi Talep Etme Hakk Olanlar fiekil ve Sat fl Talebine liflkin Süreler a) fiekil b) Sat fl Talebine liflkin Süreler Sat fl Talebinin Etkileri II. Paraya Çevirmenin Esaslar Yetki Paraya Çevirme Prensibi (Versilberungsprinzip) Paraya Çevirmenin Kapsam Paraya Çevirme le lgili Prensipler Paraya Çevirme Türleri III. Paraya Çevirmenin Hukuki Niteli i ve ptali ( halenin Feshi) Menkul Mallar n, Alacaklar n ve Di er Haklar n Paraya Çevrilmesi I. Kavramlar II. Paraya Çevirme Süresi Kural stisnalar III. Aç k Art rma Yolu Art rma Haz rl klar Safhas Art rma Safhas hale Hükümleri IV. Pazarl kla Sat fl Genel Olarak Pazarl kla Sat fl Prosedürü V. Alacaklar n Devri Genel Olarak Mahcuz Alacaklar n fa Yerine Devri a. Bütün Alacakl lara fa Yerine Devri Faraziyesi b. Münferit Alacakl lara fa Yerine Devri Faraziyesi

15 XVII 3. Mahcuz Alaca n Takibi Hakk n n Alacakl ya fa U runa Devri VI. Di er Haklar n ( ntifa Hakk n n ve Muhtelif Hisselerin) Paraya Çevrilmesi Genel Olarak Paraya Çevirme Prosedürü Gayr menkullerin Paraya Çevrilmesi I. Genel Olarak Paraya Çevirmenin Konusu ve Türü Sat fl Süresi - Vaktinden Evvel Sat fl Paraya Çevirmeye Yetkili cra Dairesi Teferruata Uygulanacak Usul Kat Mülkiyetine Tabi Yerler II. Paraya Çevirme Haz rl Genel Olarak Art rman n lân ve Yüklerin Bildirilmesi a. Bildirme Süresi b. Mükellefiyetler Listesi aa. fllevi ve çeri i aaa. fllevi bbb. çeri i bb. Mükellefiyetler Listesinin Haz rlanmas aaa. Bilgilerin Mükellefiyetler Listesine Kaydedilmesi Safhas bbb. Listenin Tamamlanmas Safhas ccc. Yüklerin Belirlenmesi (Listenin Düzeltilmesi) Safhas aaaa. Mükellefiyetlerin Listesi Hakk ndaki htilaf n Halli Prosedürü bbbb. Mükellefiyetlerin Belirlenmesi Davas cccc. fiikayet Prosedürü cc. Mükellefiyetler Listesinin Hükümleri aaa. Mükellefiyetler Listesinin Kesin Hüküm Etkisi

16 XVIII bbb. Mükellefiyetler Listesinin Art rma fiartnamesinin Bir Cüzü Olmas dd. Yeniden K ymet Takdiri ee. Art rma fiartnamesi III. Art rma Prosedürü Karfl lama Prensibi Art rma Prosedürü a.mal n Yüklerle Birlikte ve Ari Olarak ki Kez Sat fla Ç kar lmas b. hale aa. Al c bb. Haklar n ntikali cc. Ödemede Temerrüde Düflülmesi c. halenin Feshi ( ptali) aa. Genel Olarak bb. halenin Feshi Sebepleri cc. Fesih Prosedürü dd. Feshin Sonuçlar Paralar n Paylaflt r lmas I. Genel Olarak (fiartlar ) II. Paylaflt rma Prosedürü III. S ra Cetveli IV. S ra Cetvelinin Yap lmas ve Tebli i V. S ra Cetvelinin ptali fiikayet Yoluyla ptal S ra Cetveline tiraz Davas a. Davan n fiartlar ve Hukuki Niteli i b. S ra Cetveline tiraz Davas Yarg lamas VI. Aciz Vesikas Aciz Vesikas n n çeri i fiartlar ve Türleri a. fiartlar b. Türleri Aciz Vesikas n n Hükmü

17 XIX a. Kesin Aciz Vesikas n n Hükümleri aa. Takip Hukukuna liflkin Hükümleri bb. Maddi Hukuka liflkin Hükümleri b. Muvakkat Aciz Vesikas n n Hükmü SEK Z NC KISIM ÖZEL TAK P YOLLARI Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yolu le Takip I. Genel Olarak II. Takip Talebi III. Ödeme Emri IV. Ödeme Emrine Karfl fiikayet V. Ödeme Emrine tiraz ve tiraz n Kabulü Prosedürü mzaya tiraz Borca tiraz Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip I. Genel Olarak II. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla lams z Takip Prosedürü Girifl Muhakemesi a. Takip Talebi b. Ödeme Emri c. tiraz ve tiraz n Kald r lmas Paraya Çevirme a. Talep b. Sat fla Haz rl k (Ön Safha) c. Paraya Çevirme Prosedürü (Dar Anlamda Paraya Çevirme) Da t m (Paylaflt rma) a. Paylaflt rma Prosedürü b. Rehin Aç Belgesi aa. Rehinli Mal n Sat fl nda bb. Rehin Aç Belgesinin Lehdar cc. Rehin Aç Belgesinin Etkileri

18 XX III. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla laml Takip Prosedürü Genel Olarak Takip Talebi cra Emri Kredi Kurumlar na liflkin Özel Düzenleme Kiralanan Gayrimenkullerin lams z cra Yoluyla Tahliyesi I. Genel Olarak II. Kira Bedelinin Ödenmemesi Sebebiyle lâms z Tahliye Genel Olarak Takip Talebi Ödeme Emri Ödeme Emrine tiraz ve tiraz n Kald r lmas III. Kira Müddetinin Sona Ermesi Sebebiyle lâms z Tahliye Genel Olarak Say l Kanuna Tabi Olmayan Gayrimenkullerde Tahliye Say l Kanuna Tabi Olan Gayrimenkullerde Tahliye IV. Kiralanan Gayrimenkulde Üçüncü Kiflinin Bulunmas Kiralayan n Hapis Hakk n n Korunmas I. Genel Olarak II. Hapis Hakk çin Defter Tutulmas fllevi fiartlar Defterin Hükmü III. Hapis Hakk na Tabi Oldu u Halde Kaç r lan Eflyan n Geri Al nmas DOKUZUNCU KISIM LAMLARIN CRASI lâmlar n cras I. Genel Olarak II. lâmlar n Henüz Kesinleflmeden cra Kabiliyetini Haiz Olmas III. lâm ve lâm Niteli indeki Belgeler IV. Müflterek Hükümler Yetki lâml cra Takibine Bafllama

19 XXI V. Para ve Teminat Verilmesi Hakk ndaki lâmlar n cras cra Emrinin çeri i lâml cra Takibine tiraz a. Genel Olarak b. tiraz Süresi c. tiraz Sebepleri aa. Zamanafl m tiraz, Mühlet Tan nd tiraz bb. Borcun tfa Edildi i tiraz cc. lamlar n cras na liflkin Uyuflmazl klara Dair Örnekler d. tiraz Prosedürü e. tiraz n Etkileri VI. Konusu Para veya Teminat Verilmesi D fl ndaki Alacaklar Hakk nda lâmlar n cras Genel Olarak Menkul Teslimi Gayrimenkullerin Tahliye ve Teslimine liflkin lâmlar n cras a. Genel Olarak b. Prosedür Bir fieyin Yap lmas na veya Yap lmamas na Dair lâmlar n cras Çocuk Teslimine ve Çocukla fiahsi liflki Kurulmas na liflkin lâmlar n cras rtifak Haklar ile Gemi Üzerindeki ntifa Haklar na liflkin lâmlar n cras ONUNCU KISIM CRA TAK B N N TEM NATI htiyati Haciz I. Genel Olarak II. fiartlar III. Prosedür htiyati Haciz Talebi Görev-Yetki Prosedürün Türü Karara Karfl Müracaat Yollar

20 XXII 5. htiyati Haczin cras htiyati Haczin Etkileri htiyati Haczi Tamamlayan Merasim (m.264) Tazminat Davas Kaynaklar

21 XXIII KISALTMALAR CETVEL Art b BGE BK Bkz. c Artikel (madde) Bent Amtliche Sammlung der Entscheidungen des Bundesgerichtes ( sviçre Federal Mahkemesi Kararlar resmi derlemesi) Borçlar Kanunu Bak n z E. Esas EO f HUMK BD BK c. f.d./ D. K ÜHFM K Karfl. Cümle yahut Cilt Executionsordnung (Avusturya cra Kanunu) F kra Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu stanbul Barosu Dergisi çtihâd Birlefltirme Karar (Yarg tay) cra flas Dairesi cra- flas Kanunu stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuas Karar Karfl laflt r n z m. Madde M.K MÖHUK OR RG RKD s S SchKG Medeni Kanun Milletleraras Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu Obligationenrecht Resmi Gazete Resmi Kararlar Dergisi Sayfa Say Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs vom 11 April 1889 ( sviçre cra flâs Kanunu)

22 XXIV StGB TCK TTK vd. VVAG VZG Yeni Art YKD ZGB ZPO ZZP Strafgesetzbuch Türk Ceza Kanunu Türk Ticaret Kanunu ve devam Verordnung des Bundesgericht über Pfändung und Verwertung von Anteilen an Gemeinschaftsvermögen vom 17 Januar 1923 Verordnung des Bundesgericht über die Zwangsverwertung von Grundstücken vom 23 April 1920 sviçre de 1994 de iflikli inden sonraki madde numaras Yarg tay Kararlar Dergisi Zivilgesetzbuch Zivilprozessordnung Zeitschrift für Zivilprozessrecht