Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dal Araflt rma Görevlisi

Transkript

1 I Arafl. Gör. C. Salih fiah N Z Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dal Araflt rma Görevlisi TÜRK MEDEN HUKUKUNDA ZARUR MECRA RT FAKI Ya r g t a y n ç t i h a t l a r i l e B i r l i k t e

2 II Yay n No. : 1086 Hukuk Dizisi : Bas - fiubat STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Bask -Cilt Kapak Tasar m : Beta Bas m A.fi. : Beta Bas m A.fi. V ize/kirklarel : Gülgonca Arslany lmaz Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212) betakitap@betakitap.com

3 III ÖNSÖZ Bu monografi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dal çerçevesinde bir Yüksek Lisans Tezi olarak haz rlanm fl ve tarihinde Prof. Dr. Cevdet Yavuz (tez dan flman ), Prof. Dr. Teoman Akünal, Doç. Dr. Osman Berat Gürzumar dan oluflan jüri önünde savunulmufl ve oybirli i ile kabul edilmifltir. Aradan uzun bir süre geçtikten sonra tekrar gözden geçirilerek gerekli de ifliklikler yap lm fl; Yarg tay n konuyla ilgili kararlar ayr bir bölüm halinde eklenerek yay ma haz r hale getirilmifltir. Bu çal flma s ras nda bana yard mc olan tüm hocalar ma, kürsü arkadafllar ma ve yay n haz rlayan Beta Yay nevi çal flanlar na teflekkür ederim. fiubat 2001 stanbul Arafl Gör. C. Salih fiah N Z

4 V Ç NDEK LER ÖNSÖZ...III KISALTMALAR...IX 1-G R fi...1 I. Sunufl...1 II. Medeni Kanun a Göre Mecra Kavram ve Kapsam...2 III. Baflkas n n Gayrimenkulünden Mecra Geçirilmesi çin Hukuki mkanlar Özel hukuk nitelikli kanun hükümleri uyar nca mecra geçirilmesi Kamu hukuku nitelikli kanun hükümleri uyar nca mecra geçirilmesi Baflkas n n gayrimenkulünden mecra geçirilmesine iliflkin kamu hukuku hükümleri yan nda medeni kanundaki hükümlerden yararlanabilme imkan...12 Birinci Bölüm ZARUR MECRA RT FAKININ DO UMU 2- ZARUR MECRA RT FAKININ fiartlari...13 I. Mecra Geçirilmesinin Zaruri (Zorunlu) Olmas...13 A. Genel Olarak Zaruri rtifak Haklar Bak m ndan Zaruret Kavram ve Özellikleri...14 B. Zaruri Mecra rtifak Bak m ndan Mecra Zarureti Kavram ve Özellikleri...18 II. Mecran n Baflka Yerden Geçirilmesinin mkans z veya Çok Masrafl Olmas...23

5 VI III. Mecran n Geçirilece i Gayrimenkulün Komflu Gayrimenkul Olmas...30 IV. Zaruri Mecra Karfl l Tam Bir Tazminat n Ödenmesi ZARUR MECRA RT FAKINDA MECRA ZARURET Ç NDE BULUNAN MAL K N HAKKIN KURULMASINA YÖNEL K TALEB VE BU TALEB N HUKUK N TEL...35 I. Genel Olarak Mülkiyet Hakk n n S n rlamalar (Takyitleri)...35 II. Mülkiyet Hakk n n Dolay s yla Kanundan Do an Bir S n rlamas Olarak Zaruri Mecra rtifak...41 III. Mecra Zarureti çindeki Gayrimenkul Malikinin Talep Hakk n n Eflyaya Ba l Niteli i...47 IV. Talep Hakk n n Hukuki Niteli i...50 V. Kurulan Hakk n Hukuki Niteli i ZARUR MECRA RT FAKI YETK L S VE ZARUR MECRAYA KATLANMA YÜKÜMLÜSÜ...63 I. Zaruri Mecra Irtifak Yetkilisi...63 II. Zaruri Mecra Irtifak Yükümlüsü...68 III. Gayrimenkulün Devri le Kanuni Katlanma Yükümlülü ünün El de ifltirmesi...70 IV. S n rl Ayni Hak Sahiplerinin S rada Öncelik Tan ma Yükümlülü ü (Zaruri rtifak Haklar n n S ras ) ZARURi MECRA RT FAKINDAK YEN L K DO URAN TALEP HAKKININ KULLANILMASI...77 I. Genel Olarak...77 II. Yenilik Do uran Talep Hakk n n Kullan lmas...83 A. Yenilik Do uran Talep Hakk n n Mahkeme D fl Kullan lmas...83 B. Yenilik Do uran Talep Hakk n n Dava Yoluyla Kullan lmas...88 III. Yükümlü Gayrimenkul Malikinin Zaruri rtifak Hakk n Kurma Borcunun Zamanafl m na U ramas Sorunu...96 IV. Zaruri Irtifak Hakk n Kurma Borcunun Taraflar n Anlaflmas le De ifltirilmesi ve Sona Erdirilmesi Sorunu ZARUR MECRA RT FAKININ TESC L I. Genel Olarak Zaruri rtifak Haklar nda Tescil II. Zaruri Mecra rtifak n n Tescili ve Tescilin Sonuçlar...104

6 VII 7- ZARUR MECRA KARfiILI I TAZM NAT I. Genel Olarak II. Tazminat n Hukuki Niteli i III. Tazminat n Hesaplanmas IV. Tazminat Alacakl s ve Borçlusu Genel olarak Tazminat alacakl s Tazminat borçlusu V. Tazminat n fiekli Genel olarak Irat fleklinde ödeme VI. Tazminat Talebinin leri Sürülmesi ZARUR MECRANIN GEÇ R LMES NDE YÜKÜMLÜ GAYR MENKUL MAL K N N MENFAATLER N N GÖZET LMES I. Genel Olarak II. Yükümlü Gayrimenkul Malikinin Menfaatlerinin Gözetilmesi Ikinci Bölüm ZARUR MECRA RT FAKININ HÜKÜMLER VE SONA ERMES 9- ZARUR MECRA RT FAKININ HÜKÜMLER I. Genel Olarak II. Hakk n Niteli i, çeri i ve Kapsam Hakk n niteli i ve içeri i a. Mecra irtifak n n niteli i itibariyle bir üst hakk oldu u görüflü b. MK.md. 653 c.2 de sözü edilen irtifak hakk n n üst hakk olmad yolundaki görüfl Hakk n kapsam III. Hakk n Kullan lmas na liflkin Hükümler Yararlanan gayrimenkul malikine iliflkin hükümler a. Zaruri mecra irtifak sahibinin yetkileri b. Zaruri mecra irtifak sahibinin yükümlülükleri Yükümlü gayrimenkul malikine iliflkin hükümler a. Zaruri mecra irtifak na katlanmakla yükümlü gayrimenkul malikinin yetkileri...146

7 VIII b. Zaruri mecra irtifak na katlanmakla yükümlü gayrimenkul malikinin yükümlülükleri Zaruri mecra irtifak n n de iflen durumlara uydurulmas MECRANIN YER N N DE fit R LMES HT YACI I. Genel Olarak II. Mecran n Yerinin De ifltirilmesine liflkin fiartlar ve De iflikli in Gerçeklefltirilmesi III. De iflikli e liflkin Masraflar n Karfl lanmas ZARURI MECRA RT FAKININ SONA ERMES I. Terkin le Sona Ermesi II. Terkin D fl Sona Ermesi Zaruri Mecra rtifak n n Kurulufluna liflkin fiartlar n Ortadan Kalkm fl Olmas a. Mecra zarureti nin sona ermesi b. Mecran n Yükümlü Gayrimenkulden Geçirilmesi Zorunlulu unun Ortadan Kalkmas R zai mecra irtifaklar n n sona ermesine iliflkin sebeplerin zaruri mecra irtifak na uygulanmas a. Yükümlü ve yararlanan gayrimenkullerden birinin tamamen yokolmas (MK.md.707) b. rtifak n sahibine sa lad yarar n, yükümlü gayrimenkuldeki yüke oranla son derece azalmas (MK. md. 709/II) c. rtifak hakk sahibinin terkin borcunu yerine getirmemesi d. Kamulaflt rma III. Sicildeki Kayd n Terkini IV. Zaruri Mecra rtifak n n Sona Ermesi Durumunda Tazminat n K smen adesi SONUÇ ZARUR MECRA RT FAKINA L fik N YARGITAY KARARLARI KAYNAKLAR...197

8 IX KISALTMALAR AD. : Adalet Dergisi AHFD. : Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi al. : alinea Art. : Article BAT DER. : Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi bkz. : bak n z C. : Cilt c. : cümle CCS. : Code Civil Suisse dn. : dipnot E. : Esas f. : f kra FJS. : Fiche Juridique Suisse HD. : Hukuk Dairesi BD. : stanbul Barosu Dergisi HFM. ( ÜHFM.) : stanbul Hukuk Fakültesi Mecmuas K. : cra flas Kanunu JdT. : Journal des Tribunaux K. : Karar krfl. : karfl laflt r n z md. : madde

9 X MK. : Medeni Kanun N. : Numara RG. : Resmi Gazete s. : sayfa S. : Say SJZ. : Schweizerisches Juristen Zeitung T. : Tarih T K. : Türk çtihatlar Külliyat vd. : ve devam Yarg. : Yarg tay Yarg. HGK. : Yarg tay Hukuk Genel Kurulu YKD. : Yarg tay Kararlar Dergisi