Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 82, Kasım 2018, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 82, Kasım 2018, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Dr. Öğr. Üyesi Cengiz GÜNEY Kocaeli Üniversitesi, Gazanfer Bilge MYO, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Bölümü cengiz.guney@kocaeli.edu.tr Arş. Gör. Bilal BEKTAŞ Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Hukuk Bilimleri ABD bilal.bektas@erzincan.edu.tr VERGİ MÜFETTİŞLERİNİN İŞ DOYUMU ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: KOCAELİ İLİ ÖRNEĞİ Bu çalışmada; vergi müfettişliği mesleğinde iş doyumu hakkında bilgi sahibi olmak ve iş doyumu özelliklerini anlamak amaç edinilmiştir. Çalışmanın konusunu Vergi Denetim Kurulu, Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde faaliyet gösteren vergi müfettişleri ve vergi müfettiş yardımcıları oluşturmaktadır. Çalışmada demografik özellikleri öğrenmeye yönelik kişisel bilgi formu ile birlikte 5 li likert skalasına göre geliştirilmiş Minesotta İş Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verileri yüz yüze anket yöntemi ile elde edilmiş ve veriler SPSS programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Araştırma hipotezleri Bağımsız Örneklem t Testi ve ANOVA testleri ile test edilmiş, test sonuçları tablolar aracılığıyla yorumlanmıştır. Araştırmaya katılan katılımcı sayısı 46 sı Vergi müfettişi, 76 sı Vergi müfettiş yardımcısı olmak üzere 122 adettir. Vergi Denetim Kurulu, Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde 88 Vergi Müfettişi, 127 Vergi müfettiş yardımcısı olmak üzere toplam 215 meslek mensubu bulunmaktadır. Katılım oranı (122/215=0,56) olarak hesaplanmıştır. Ölçek güvenilirliği (Cronbach's Alpha) katsayısı 0,959 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda ilgili kurumda vergi müfettiş ve yardımcılarının içsel iş doyum, dışsal iş doyum ve genel iş doyum düzeyinin düşük çıktığı görülmüştür. Hipotez testleri Öz Bu çalışma 1.st International Symposium on Social Sciences and Educational Research, ISCER,2017 isimli sempozyumda Vergi Müfettişlerinin İş Özellikleri Üzerine Bir Araştırma başlığı ile sunulan bildirinin örneklem sayısının artırılarak (n=100 den 122 artırılmıştır) genişletilmiş analizlerini içerir.

2 ise bu düşük iş doyum özelliklerinin cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, unvan, deneyim yılı ve aylık net gelir düzeyi gruplarına göre farklılık göstermediğini bulgulamıştır. Çalışma sonucunda önerimiz, kurum içerisinde içsel ve dışsal doyum düzeyin artıracak önlemlerin alınması şeklindedir. Zira iş doyumu çalışan verimliliğini etkileyen bir unsurdur. Anahtar kelimeler: Vergi Müfettişliği Mesleği, Minesotta İş Ölçeği, Kocaeli Jel Kod: M12, M41, M42 A RESEARCH ON THE JOB SATISFACTION CHARACTERISTICS OF TAX INSPECTORS: THE CASE OF KOCAELİ Abstract The aim of this study is; to understand job satisfaction" characteristics in the tax inspectorate profession. The subject of this study is, tax inspectors and tax inspector aides working in Tax Audit Board, Kocaeli Small and Medium Scale Taxpayer Group Presidency. Minesotta Job Satisfaction Scale developed according to the 5 Likert scale with a personal information form for learning demographic characteristics were used, in this study. Survey data were obtained by face-to-face survey method and the data were analyzed by SPSS program. The hypotheses of the study were tested by İndependent Sample T Test and ANOVA tests, and the results were interpreted through the tables. The number of participants in the survey is; 46 tax inspector, and 76 tax inspector assistance. There are a total of 215 professionals, 88 tax inspectors and 127 tax inspector assistance in Tax Inspection Board, Kocaeli Small and Medium Sized Taxpayers Group Presidency. The participation rate was calculated as (122/215 = 0,56). The scale reliability (Cronbach's Alpha) coefficient was calculated as 0,959. As a result of this study, it was observed that the level of internal job satisfaction, external job satisfaction and general job satisfaction of the tax inspectors and assistants were low. Hypothesis testing showed that these low job satisfaction characteristics did not differ according to gender, age, education level, title, experience year and monthly net income group. At the end of the study, our recommendation is to take measures to increase the level of internal and external satisfaction within the institution. Because job satisfaction is a factor affecting employee productivity GİRİŞ Keywords: Tax Inspector Profession, Minesotta Job Satisfaction Scale, Kocaeli Jel Code: M12, M41, M42 İlk kez 1920 lerde ortaya çıkan iş doyumu kavramı 1930 lu yıllarda yapılan araştırmalarda çalışan insanların mutluluğunun, onların verimliliğini etkilediğinin ortaya konulması ile daha önemli hale gelmiştir. Günümüzde ise kurum yöneticileri iş doyumunun performans üzerindeki etkisinden dolayı kendilerini yüksek düzeyde iş doyumu sağlamakla sorumlu hissetmişlerdir (Seyhan ve Diğerleri, 2003:111).

3 İş doyumu literatürde çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır. Örneğin; Johns a göre iş doyumu kavramı, çalışanların işleri hakkındaki tutumlarının bir toplamını ifade etmektedir. Davis ise iş doyumunu çalışanların işlerinden duydukları hoşnutluğu ya da hoşnutsuzluğu şeklinde tanımlamaktadır (Çömezoğlu,2007:14). Davis, örgüt içerisinde eğer işler iyi gitmiyorsa bunun en büyük kanıtının iş doyumunun eksilmesi olduğunu ifade etmiştir(çelik, 2003:32). Wanous ve Lawler iş doyumunu tarif ederken, psikologlar tarafından, hem bağımlı hem de bağımsız değişken olarak kullanıldığını belirtmekte, toplam iş doyumunu o işe ilişkin tüm iş boyutlarının karşılıklı etkileşimi olarak izah etmektedir(silah, 2005:117). Locke nin yaptığı tanıma göre ise iş doyumu; çalışanın işinden veya iş deneyiminden tatmin olmasından kaynaklanan mutlu edici veya pozitif duygular durumudur. Edwin Locke iş doyumunu aslında bireyin kendi öz değerleri ile bağlantılı olduğunu ifade etmiştir (Karakuş, 2008:17). Adams iş doyumunu açıklarken bireyin algıladığı girdi- çıktı dengesi olarak ifade etmiştir. Adams, bireyin zeka, eğitim ve deneyimleri sonucunda oluşan bireysel katkısının, statü, ücret, terfi, beğenilme gibi sonuçlara ulaşmak için örgütüne katkı sağladığı, ancak verdikleri ile aldıkları arasında eşitsizlik algılayan bireylerin doyumsuzluğa düştüğünü ileri sürmektedir (Sat, 2011:19). İş doyumu kavramı ile ilgili bu kısa girizgâhtan sonra Türkiye de vergi müfettişliği mesleği hakkında da kısaca bilgi vermek yerinde olacaktır. Türkiye de 646 sayılı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile vergi denetimi alanındaki çok başlılık sona ermiş, vergi denetim birimleri tek çatı altında toplanmıştır tarihli Resmi Gazete de yayınlanan 646 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte Maliye Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı dört farklı denetim birimi kaldırılarak Vergi Denetim Kurulu kurulmuştur. Vergi denetimi yapma görevi vergi müfettişlerine verilmiştir. Denetim elemanları vergi başmüfettişi, vergi müfettişi ve vergi müfettiş yardımcısı unvanlarıyla görev yaparlar. 646 sayılı KHK nın Ek 20.maddesinde Vergi müfettişlerinin mesleğe girişleri için bazı düzenlemelere yer verilmiştir. Bunlar; 614 Vergi Müfettişleri, en az dört yıllık yükseköğretim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri ile yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca kabul edilmiş yükseköğretim kurumlarından mezun olup, sınavın yapıldığı tarih itibarıyla otuz beş yaşını doldurmamış olan ve yapılacak özel yarışma sınavını kazananlar arasından, Bakan onayı ile mesleğe Vergi Müfettiş Yardımcısı olarak atanır. Vergi Müfettişlerine, yetiştiği kurumda uzun süreli ve objektif görev yapabilmeleri için bazı yasaklarda getirilmiştir. 646 sayılı KHK nin Ek 30. maddesine göre; Vergi incelemesine yetkili olanlar, görevlerinden ayrıldıktan sonra üç yıl süreyle, görevden ayrılış tarihi itibarıyla son üç yıl içinde nezdinde inceleme yaptıkları mükellefler veya bu mükelleflerin veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu kurumlarda herhangi bir görev veya iş alamazlar, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu kapsamında sözleşme düzenleyemezler. Bu yasağa uymayanlar hakkında 2/10/1981 tarihli ve 2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

4 Vergi Müfettişlerini görevleri yönünden inceleyecek olursak, görevlerinin en önemli kısmının 213 sayılı Vergi Usul Kanunundan kaynaklanan görevlerden oluştuğunu söyleyebiliriz. Bu görevleri; vergi incelemesi yapmak, yoklama yapmak, vergi kontrolü yapmak olarak sayabiliriz. Vergi müfettişlerine Vergi Usul Kanunu dışında muhtelif kanunlarla da görevler verilmiştir. Buna örnek olarak 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Önlenmesi Hakkında Kanun ile vergi müfettişlerine suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi konusunda inceleme görevi verilmiştir. Vergi müfettişlerinin teftiş ve soruşturma ile ilgili görevleri de mevcuttur. Bu görevler kapsamında vergi müfettişleri, Maliye Bakanlığı nın ilişkili, ilgili ve bağlı kuruluşlarında; Vergi dairesi başkanlıklarında, vergi dairesi müdürlüklerinde, takdir komisyonlarında ve gelir idaresinde, teftiş ve soruşturma yapmakla yetkili ve görevlidirler (Can ve Diğerleri, 2014:470). Vergi müfettişlerinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunundaki sorumlulukları da söz konusudur. Ayrıca, vergi müfettişlerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanunundan kaynaklanan sorumlulukları da bulunmaktadır. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 367. maddesine göre: Yaptıkları inceleme sırasında 359 uncu maddede yazılı suçların işlendiğini tespit eden Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş Yardımcıları tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla doğrudan doğruya ve vergi incelemesine yetkili olan diğer memurlar tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonunun mütalaasıyla vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık tarafından keyfiyetin Cumhuriyet başsavcılığına bildirilmesi mecburidir. İş doyumu ve vergi müfettişliği mesleği hakkında verilen bu kısa bilgilerden sonra literatürde iş doyumu ile ilgili yapılmış araştırmalara kısaca göz atmak yerinde olacaktır LİTERATÜR Literatürde iş doyumu ile ilgili çeşitli alanlarda yapılmış birçok araştırma bulunmaktadır. Bu araştırmalardan bazılarını şöylece belirtmek mümkündür: Başcıllar ve Taşci (2018:330), İş Yükü ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Sosyal Hizmet Uzmanları Üzerine Bir Araştırma isimi çalışmasında sosyal hizmet uzmanlarının sosyo-demografik özellikleri, iş yükü ve iş tatmini arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamışlardır. Araştırma sonucunda sosyal hizmet uzmanlarının iş yükü ve iş tatmini arasında anlamlı bir ilişki bulunamamış, ancak iş tatmininin içsel tatmin alt boyutu ile dışsal tatmin alt boyutu arasında orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca sosyal hizmet mesleğini sevmesi ile iş tatmini içsel alt boyutu, iş tatmini dışsal alt boyutu ve iş tatmini toplam puanı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Demirtaş ve Nacar (2018:13), Öğretmenlerin İş u ve Örgütsel Sessizlik Algıları arasındaki İlişki isimli çalışmasında okul yöneticisi ve öğretmenlerin iş doyumu ile örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaç edinmişlerdir. Araştırma sonuçlarına göre; katılımcıların hem iş doyumu hem de örgütsel sessizlik algıları orta düzeydedir. Yapılmakta olan görev, branş ve yaş değişkenleri iş doyumu ve örgütsel sessizlik algılarının farklılaşmasına neden olmamaktadır. Cinsiyet, iş doyumu algıları arasında anlamlı bir farklılığa neden olmazken, örgütsel sessizlik algılarında anlamlı bir farklılığa neden olmaktadır. İş doyumu ile örgütsel sessizlik algıları arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken örgütsel sessizliğin boyutları arasında düşük düzeyli, doğrusal ve anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Başbuğa ve diğerleri (2018:17), Antrenör Ve Sportif Eğitim Uzmanlarının Örgütsel Stres İle İş Düzeyleri, isimli çalışmasında antrenör ve sportif eğitim uzmanlarının örgütsel stresi ile iş doyum düzeylerinin karşılaştırılmasını amaç edinmişlerdir. Araştırma sonucunda iş doyumu

5 açısından; cinsiyet, çalışma yılı ve yaşa göre sonuçların anlamsız olduğu, eğitim düzeyi ve görev alanı(çalışılan birim) durumuna göre anlamlı farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. Aydın Göktepe ve Ertopçu (2018:38), İş u Aracılığıyla Turizm Sektöründeki İnformel İstihdamın İncelenmesi: Bir Araştırma isimli çalışmasında formel ve informel olarak çalışan turizm sektörü çalışanlarının iş doyum düzeylerinin belirlenerek, turizm sektöründeki işgücünün informelleşmesinin, nedenleri ve sonuçları bağlamında bakarak sektörel bazlı olarak informelleşmenin analizinin yapılmasını amaçlamışlardır. Araştırma sonucunda informel olarak istihdam edilen turizm sektörü çalışanlarının formel olarak çalışan turizm sektörü çalışanlarının daha fazla iş doyumuna sahip olduklarını belirlemişlerdir. Korkmaz ve Özlem Baykal (2018:83), Kadın Orman Mühendislerinde İş unu Etkileyen Faktörler İle İş u Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki isimli çalışmasında kadın orman mühendislerinin iş doyum düzeylerini etkileyen faktörler ile iş doyumu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaç edinmişlerdir. Araştırma sonucunda kadınların iş doyumunu etkileyen faktörler; yönetime katılım ve saygınlık, yöneticilerin teknik ve yönetsel yeterliliği, ücret, çalışma koşulları ve takdir ile işyeri arkadaşlığı şeklinde sıralanmaktadır. Ayrıca iş doyumu ile örgütsel bağlılık arasında pozitif ilişki bulunmaktadır. Teker ve diğerleri (2018:521), Eğitim Yönetiminde Mizah Tarzı ve İş u İlişkisi isimli çalışmasında eğitim yöneticilerinin ait oldukları mizah tarzları ile (kendini geliştirici mizah, katılımcı mizah, kendini yıkıcı mizah ve saldırgan mizah) iş doyumları arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaç edinmişlerdir. Karakaş ve Gökmen (2018:99), Kamu Çalışanlarında İş Tatmini, Duygusal Emek ve İş Stresi: Konya da Bir Araştırma isimli çalışmasında memurların iş yaşamında sürekli olarak karşılaştıkları duygusal emek iş tatmini ve iş stresi değişkenleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaç edinmiştir. Araştırma sonucunda duygusal emek davranışının iş stresini negatif yönde etkilediği, duygusal emeğin yüzeysel davranış boyutunun iş stresini pozitif yönde etkilediği saptanmıştır. Aynı zamanda duygusal emek davranışının iş tatminini pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Tarakçı ve Öneren (2018:71), Yetenek Yönetiminin Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri isimli çalışmasında akademik kurumlarda yetenek yönetimi uygulamalarının, akademik personelin örgüte bağlılığını, iş tatminini ve işten ayrılma niyetine etkisini ölçmeyi amaç edinmişlerdir. Araştırma sonucunda; yetenek yönetiminin örgütsel bağlılık alt boyutları ile iş tatminini istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde ve pozitif yönde; işten ayrılma niyetini ise istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde ve negatif yönde, etkilediği tespit edilmişir. Zeynel (2018:454), Akademisyenlerde Psikolojik Sermaye İle İş Tatmini Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma isimli çalışmasında akademisyenlerin psikolojik sermaye düzeyleri ile iş tatmini düzeyleri arasındaki ilişkileri alt boyutları ile birlikte incelemeyi amaç edinmektedir. Çalışma sonucunda psikolojik sermaye düzeyinin iş tatmini düzeyini pozitif yönde etkilediğini tespit etmişlerdir. Nal ve Nal (2018:131), Sağlık Çalışanlarının İş u Düzeylerinin İncelenmesi: Bir Kamu Hastanesi Örneği isimli çalışmasında sağlık çalışanlarının iş doyumunu ölçmek, iş doyumunu olumlu ve olumsuz yönde etkiyen etmenleri tespit ederek ve sağlık yöneticilerine ve literatüre katkıda bulunmayı amaç edinmişlerdir. Araştırma sonucunda; iş doyumunun dışsal boyutunu oluşturan; yönetim, kurumsal politika, denetim biçimi, yönetici ve astlarla ilişkiler, çalışma şart- 616

6 ları ve ücret faktörlerinin yöneticiler tarafından gözden geçirilmesi, bu konuda düzeltici ve iyileştirici tedbirler alınmasının faydalı olabileceği kanısına varılmıştır. Gül (2017:262), İşgörenlerde İş ve Yaşam İlişkisi: Konaklama İşletmeleri Üzerine, Kuşadası Örneği isimli çalışmasında konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlerin iş ve yaşam doyum ilişkisini betimsel olarak belirlemeyi amaç edinmiştir. Araştırma sonucunda çalışanların iş doyumları ile yaşam doyumları arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişkinin var olduğu belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizi sonucuna göre çalışanlarda gerçekleşen iş doyumunun yaşam doyumuna pozitif etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca iş doyumu alt boyutları çerçevesinde ise sadece iş arkadaşları boyutunun yaşam doyumu elde etmede etkili olmadığı belirlenmiştir. Taysı ve Canbaz (2017:1061) Yardımcı Muhasebe Elemanlarının İş Düzeylerinin Tespit Edilmesine Yönelik Bir Araştırma: İstanbul Örneği isimli çalışmasında İstanbul ilinde faaliyet gösteren Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik (SMMM) ofislerinde çalışan yardımcı muhasebe elemanlarının iş doyum düzeyi ile demografik faktörler arasında doyum ilişkisinin olup olmadığını tespit etmeyi amaç edinmişlerdir. Araştırma sonucunda demografik özelliklerden sadece meslekte çalışılan süre (kıdem) itibariyle istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunduğu, farklılığın 1-5 yıl kıdeme sahip çalışanlar ile 6-10 yıl kıdeme sahip çalışanlardan kaynaklandığı, bunun dışında diğer demografik özellikler ile iş doyum düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılık bulunmadığı tespit edilmiştir. Karakaş ve diğerleri (2017:41), Muhasebe Meslek Mensuplarının Kişilik Özelliklerinin İş Tatmini Ve Mesleki Bağlılıklarına Etkisi isimli çalışmasında kişilik özelliklerinin mesleğe bağlılığa ve iş tatminine etkisi tespit etmeyi ve kişilik özelliklerinin mesleğe bağlılığı etkilemede iş tatmininin aracılık rolünü ortaya koymayı amaç edinmişlerdir. Yapılan korelasyon analizi sonucuna göre içsel iş tatmini ile mesleğe bağlılık arasında ilişki bulunmuştur. Ayrıca çalışmada kişilik özelliklerinin mesleki bağlılığa etkisinde iş tatmininin tam aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Heybeli ve diğerleri (2014:155), Muhasebe Meslek Mensuplarının İş Tatmin Düzeylerinin Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi: Muğla İli Örneği isimli çalışmasında muhasebe meslek mensuplarının iş yaşamındaki tatmin düzeylerinin demografik özelliklere göre nasıl değiştiğini belirlemeyi amaç edinmiştir. Çalışma sonucunda muhasebe meslek mensuplarında iş tatmin düzeylerinin bazı demografik özelliklere göre farklılık gösterdiğini saptamıştır. Akyurt ve diğerleri (2014:84), Otel İşletmelerinde Çalışan Muhasebe Personelinin Demografik Özellikleri ile İş Tatmin Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Trabzon Otelleri Üzerine Bir Araştırma isimli çalışmasında Trabzon ilinde faaliyet gösteren konaklama işletmelerinde görev yapan muhasebe personelinin demografik özellikleri ile iş tatmin düzeyleri hakkında bilgiler edinmeyi amaç edinmiştir. Çalışma sonucunda Trabzon ili otellerinde muhasebe personeli olarak çalışanların, iş tatminini etkileyen olumsuz faktörler; iş yoğunluğu ve terfilerde adaletsizlik olarak belirlemiştir. Terfilerde hizmet sürelerinin dikkate alınmaması ve turizmin genel özelliği olarak iş temposunun çok yoğun olması personelin iş tatminini olumsuz olarak etkileyen diğer etmenlerdir. Muhasebe eğitimi almış personelin iş yerinde daha çok takdir gördüğü ve bu durumun muhasebe eğitimi almayan çalışanlar için iş tatminsizliğine yol açtığı çalışmanın diğer bir sonucudur. Araştırma sonucuna göre aylık ücretler, kişiler arası ilişkiler ve cinsiyet ayrımının yapılmaması gibi faktörlerde personelin iş tatminini olumlu olarak etkilemektedir. 617

7 Görüldüğü üzere iş doyumu kavramı birçok farklı alanda akademik anlamda araştırılmıştır. Bu çalışmada da Vergi Müfettişliği mesleğinde iş doyum özelliklerinin neler olduğunu ve demografik değişkenlere göre bu özelliklerin farklılaşıp farklılaşmadığı Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettişleri ve vergi müfettiş yardımcıları özelinde araştırılmaktadır. Araştırmada demografik özellikleri öğrenmeye yönelik kişisel bilgi formu ile birlikte 5 li likert skalasına göre geliştirilmiş Minnesota İş ölçeği kullanılmıştır. Minesotta İş Ölçeği 20 sorudan oluşmakta ve iş doyumunu içsel doyum, dışsal doyum ve genel doyum boyutları ile analiz etmektedir. İçsel doyum başarı, tanınma veya takdir edilme, işin kendisi, işin sorumluluğu, yükselme ve terfi gibi işin içsel niteliğine ilişkin doyumla ilgili öğelerden oluşmaktayken; dışsal doyum kurum politikası, yönetim şekli, denetim, yönetici ve astlarla ilişkiler, çalışma şartları, ücret gibi işin çevresine ait faktörlerden oluşmaktadır. İş doyumu ölçeğinde yer alan tüm maddelerden elde edilen puanların aritmetik ortalaması genel doyum düzeyi olarak hesaplanmaktadır. (Nal ve Nal:132). Çalışmanın bundan sonraki kısmında yapılan saha araştırmasına ilişkin bilgilere ve hipotez test sonuçlarına ilişkin bulgulara yer verilecektir. 3.ARAŞTIRMA Çalışmanın bu bölümünde araştırma amacına ve konusuna, amaç kapsamında geliştirilen hipotezlere, örnekleme, ölçeğe ve veri toplamaya ilişkin bilgilere yer verilecektir Araştırmanın Amacı ve Konusu Bu araştırmanın amacı; vergi müfettişliği mesleğinde iş doyumu hakkında bilgi sahibi olmak ve iş doyumu özelliklerini anlamaktır. Vergi Müfettişliği mesleğinde iş doyumu özelliklerinin demografik değişenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek çalışmanın diğer bir amacını oluşturmaktadır. Araştırmanın konusunu; Vergi Denetim Kurulu, Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde faaliyet gösteren vergi müfettişleri ve vergi müfettiş yardımcıları oluşturmaktadır Araştırmanın Hipotezleri Literatürde yer alan araştırmalarda dikkate alınarak araştırma amacına uygun olarak kaleme alınan araştırma hipotezlerini şöylece belirtmek mümkündür: H1: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri cinsiyete göre faklılık göstermemektedir. H2: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri yaşa göre faklılık göstermemektedir. H3: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri eğitim durumuna göre faklılık göstermemektedir. H4: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri unvana göre faklılık göstermemektedir. 618

8 H5: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri deneyim yılına göre faklılık göstermemektedir. H6: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri aylık net gelir düzeyine göre faklılık göstermemektedir. 3.3.Örneklem, Ölçek ve Veri Toplama Bu çalışmanın örneklemi; Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettişleri ve vergi müfettiş yardımcılarından rast gele anket uygulanan 122 adet örneklem grubundan oluşmaktadır. Araştırmaya katılan katılımcı sayısı 46 sı Vergi müfettişi, 76 sı Vergi müfettiş yardımcısı olmak üzere 122 adettir. Örneklem sayısı araştırmanın yapıldığı tarihlerde (Ekim-Kasım 2017) ilgili kurumda çalışan vergi müfettiş ve yardımcıları sayısı dikkate alınarak (88 vergi müfettişi, 127 vergi müfettiş yardımcısı olmak üzere toplam 215 meslek mensubu) hesaplanmıştır. Evren (215 meslek mensubu ) bilindiği için hesaplama şu şekilde yapılmıştır (Cengiz ve Özden, 2003:8): n= N t 2 pq / d 2 (N-1) + t 2 pq Bu formülde ; N: Hedef kitledeki birey sayısı (215 kişi) n: Örnekleme alınacak birey sayısı (? ) p: İncelenen olayın görülüş sıklığı (gerçekleşme olasılığı) (0,5) q: İncelenen olayın görülmeme sıklığı (gerçekleşmeme olasılığı) (0,5) t: Belirli bir anlamlılık düzeyinde, t tablosuna göre bulunan teorik değer (1,96) d: Olayın görülüş sıklığına göre kabul edilen ± örnekleme hatasıdır. (0,06) İlgili değerleri belirtilen formülde yerine yazarsak: n= [215*(1,96) 2 *0,5*0,5] / [(0,06) 2 *(215-1) + (1,96) 2 *0,5*0,5] işlemi sonucunda; n=119 olarak hesaplanmıştır. Olayın görülüş sıklığına göre kabul edilen örneklem hatası 0,06 olarak belirlendiğinde gerekli olan örneklem sayısı 119 olarak hesaplanmıştır. Araştırmanın örneklem sayısı olan 122, kabul edilen örneklem hatası 0,06 olarak ele alındığında (d=0,06) ana kitleyi temsil etmek için gerekli olan örneklem sayısını (119) karşılamaktadır. Araştırma da demografik özellikleri öğrenmeye yönelik kişisel bilgi formu ile birlikte 5 li likert skalasına göre geliştirilmiş Minnesota İş ölçeği kullanılmıştır. Minesotta İş Ölçeği 20 sorudan oluşmakta ve iş doyumunu içsel doyum, dışsal doyum ve genel doyum boyutları ile analiz etmektedir. İçsel doyum başarı, tanınma veya takdir edilme, işin kendisi, işin sorumluluğu, yükselme ve terfi gibi işin içsel niteliğine ilişkin doyumla ilgili öğelerden oluşmaktayken; dışsal doyum kurum politikası, yönetim şekli, denetim, yönetici ve astlarla ilişkiler, çalışma şartları, ücret gibi işin çevresine ait faktörlerden oluşmaktadır. İş doyumu ölçeğinde yer alan tüm maddelerden elde edilen puanların aritmetik ortalaması genel doyum düzeyi olarak hesaplanmaktadır. (Nal ve Nal:132). 619

9 Araştırma verileri yüz yüze anket yöntemi ile elde edilmiştir ve veriler SPSS programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Araştırma verileri Bağımsız Örneklem t Testi ve ANOVA testleri ile analiz edilmiş, sonuçları tablolar aracılığıyla yorumlanmıştır. Araştırmaya katılan katılımcı sayısı 46 sı vergi müfettişi, 76 sı vergi müfettiş yardımcısı olmak üzere 122 adettir. Vergi Denetim Kurulu, Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde 88 Vergi Müfettişi, 127 Vergi müfettiş yardımcısı olmak üzere toplam 215 meslek mensubu bulunmaktadır. Katılım oranı (122/215=0,56) olarak hesaplanmıştır. Ölçek güvenilirliği Cronbach's Alpha katsayısı 0,959 hesaplanmıştır. Çalışmanın bundan sonraki kısmında araştırma bulgularına ve hipotez test sonuçlarına yer verilecektir. 4.BULGULAR Çalışmanın bu bölümünde katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin bulgular ve iş doyum ölçeğine ilişkin anket bulgularına yer verilecektir. Ayrıca hipotez testlerine ilişkin sonuçlar ise tablolar aracılığı ile yorumlanacaktır Demografik Özelliklere İlişkin Bulgular Araştırmaya katılan katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin bulguları şöylece tablolaştırmak mümkündür: Tablo1: Demografik Değişkenlere İlişkin Frekans ve Yüzde Dağılımları Demografik Değişkenler Frequency Percent Valid Percent Cinsiyet Erkek 98 80,3 80,3 80,3 Kadın 24 19,7 19,7 100 Toplam Yaş (Yıl) ,8 14,8 87, ,7 5,7 93,4 Cumulative Percent ve üzeri 8 6,6 6,6 100 Toplam Eğitim Durumu Lisans Mezunu ,6 92,6 92,6 Yüksek Lisans Mezunu 9 7,4 7,4 100 Toplam Medeni Durum Evli Bekar Toplam Unvan Vergi Müfettiş 76 62,3 62,3 62,3

10 Yardımcısı Vergi Müfettişi 46 37,7 37,7 100 Toplam Meslekteki Deneyim Yılı (Yıl) Aylık Net Gelir Düzeyi (TL) ,5 20,5 79, ,9 4,9 84, ,6 1,6 86,1 20 Üzeri 17 13,9 13,9 100 Toplam ,2 8,2 8, ,6 51,6 59, ,7 5,7 65, ,3 12,3 77, ,4 7,4 85, Üzeri 18 14,8 14,8 100 Toplam Araştırmaya katılan katılımcıların yaklaşık %80 i erkek, 20 si kadındır. Bu oran vergi müfettişliği mesleğinin erkekler arasında daha yaygın olduğunu göstermektedir. Yaş faktörü incelendiğinde; katılımcıların çoğunluğunun 35 yaş ve altı olduğu görülmektedir. 35 yaş orta yaş olarak ele alındığında meslek mensuplarının orta yaş altı çalışanlardan oluştuğunu söylemek mümkündür. Eğitim durumu açısından konu ele alındığında yüksek lisans mezunu olan vergi müfettişi oranının oldukça düşük olduğunu söylemek mümkündür. Medeni durum açısından bakacak olursak katılımcıların çoğunluğunun evli olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Araştırmaya katılan katılımcıların unvanları incelendiğinde ise vergi müfettiş yardımcısı oranının daha yüksek olduğunu söylemek gerekmektedir. Bu durum mesleki deneyim yılı ile birleştirilerek yorumlandığında yeterlilik sınavına giren sayısının azlığı ya da sınavı geçen sayısının azlığı sebep olarak söylenebilir. Aylık net gelir düzeyi açısından bakıldığında mesleki deneyim yılına ve unvana göre gelir düzeyinin farklılaştığını söylemek mümkündür. 4.2.İş Ölçeğine İlişkin Bulgular ve Hipotez Testleri İş doyum ölçeğinde yer alan 20 adet soruya ve iş doyumu boyutlarına ilişkin ortalama ve standart sapma bilgilerini ise tablo olarak şöylece sunmak mümkündür: Tablo2: Minesotta İş Ölçeği (Ortalama -Standart Sapma-Varyans) İfadeler N Mean Std. Deviation Variance 1. Beni her zaman meşgul etmesi bakımından 122 2,4918 1,2348 1,525

11 2. Bağımsız çalışma imkânının olması bakımından 122 3,6475 1, , Ara sıra değişik şeyler yapabilme imkânı bakımından ,1642 1, Toplumda "saygın bir kişi" olma şansını bana vermesi bakımından 122 3,3115 1,0048 1,01 5. Yöneticinin emrindeki kişileri iyi yönetmesi bakımından 122 2,3689 1, , Yöneticinin karar verme yeteneği bakımından 122 2,4426 1, , Vicdani bir sorumluluk taşıma şansını bana vermesi yönünden 122 3,3033 1, , Bana garantili bir gelecek sağlaması yönünden 122 3,1311 1, , Başkaları için bir şeyler yapabildiğimi hissetmem yönünden 122 3,0328 1, , Kişileri yönlendirmek için fırsat vermesi yönünden 122 2,918 1, , Kendi yeteneklerimle bir şeyler yapabilme şansı vermesi yönünden 122 2,8607 1, , İşimle ilgili alınan kararların uygulamaya konması yönünden 122 2,8525 1, , Yaptığım iş karşılığında aldığım ücret yönünden 122 2,6066 1, , Terfi imkânının olması yönünden 122 2,2459 1, , Kendi fikir-kanaatlerimi rahatça kullanma imkânı vermesi yönünden 122 2,4508 1, , Çalışma şartları yönünden 122 2,8361 1, , Çalışma arkadaşlarının birbirleriyle anlaşmaları yönünden 122 3,5902 1, , Yaptığım iş karşılığında takdir edilmem yönünden 122 2,4098 1, , Yaptığım iş karşılığında duyduğum başarı hissi yönünden 122 2,918 1, , Mesleğimi yaparken kendi yöntemlerimi kullanabilme imkânı vermesi açısından 122 2,9672 1,2394 1,536 İçsel doyum (1,2,3,4,7,8,9,10,11,15,16,20) 122 2,9959 0, ,61 Dışsal doyum (5,6,12,13,14,17,18,19) 122 2,6793 0, ,611 Genel doyum (Tamamı) 122 2,8693 0, ,547 Vergi müfettişlerinin iş doyum özelliklerini belirlemek için yapılan bu araştırma sonucunda iş doyum özelliklerine ilişkin 5 li likert skalasına göre sorulan soruların ortalamaları 2,8692 olarak hesaplanmıştır. Bu ortalama genel doyum düzeyini göstermektedir. Vergi müfettişlerinin

12 dışsal doyum düzeyi 2,67 olarak hesaplanmışken; içsel doyum düzeyi 2,99 olarak hesaplanmıştır. Bu ortalamalar ilgili kurumdaki vergi müfettişlerinin iş doyum özelliklerini belirlemek için sorulan sorulara katılımın olumlu şekilde (>3) olmadığını göstermektedir. Ortalamalar 3 düzeyinin altında kalmıştır. Yani ilgili kurumda vergi müfettişlerinin içsel iş doyum düzeyi, dışsal iş doyum düzeyi ve genel iş doyum düzeyi düşük çıkmıştır. Tablo ifadeler bazında incelendiğinde pozitif anlamda en yüksek katılımın oduğu ilk üç ifade sırası ile: Bağımsız çalışma imkânının olması bakımından, Çalışma arkadaşlarının birbirleriyle anlaşmaları yönünden, Toplumda "saygın bir kişi" olma şansını bana vermesi bakımından şeklindedir. En düşük katılımın olduğu ilk üç ifade ise sırası ile: Terfi imkânının olması yönünden, Yöneticinin emrindeki kişileri iyi yönetmesi bakımından, Yaptığım iş karşılığında takdir edilmem yönünden şeklindedir. Bu katılım düzeyleri dikkate alındığında vergi müfettiş ve yardımcılarının terfi açısından, yönetilme ve takdir edilme açısından sorunlar yaşadığını söylemek yanlış olamayacaktır. Bağımsız çalışma imkânının olması, çalışma arkadaşlarının uyumu ve mesleğin toplumdaki saygınlığının olması vergi müfettiş ve yardımcılarının pozitif anlamda katıldıkları ifadelerdir. Çalışmanın bundan sonraki kısmında hipotez testlerine ilişkin bulgular tablolar aracılığı ile incelenecek ve test sonuçlarına yer verilecektir. H1: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri cinsiyete göre faklılık göstermemektedir. Hipotezinin Testi İlgili hipotezi test edebilmemiz için iş doyum ölçeğine verilen cevapların cinsiyete göre normal dağılım gösterip göstermediğini tespit etmemiz gerekmektedir. Bir dağılımın normal dağılım göstermesi için temelde üç şartı sağlaması gerekmektedir. Bunlar (İslamoğlu ve Alnıaçık, 2016:303); a- Gruplar birbirinden bağımsız olmalı b- Homojen dağılım olmalı c- Varyanslar eşit dağılmış olmalıdır Araştırma hipotezimize geri dönecek olursak Kadın ve Erkek olmak üzere belirlenen gruplar birbirinden bağımsızdır. Dağılımların homojen olup olmadığı ise SPSS programında yer alan Normallik Testi - Test of Normality ye göre belirlenecektir. Araştırmaya ilişkin Normallik Testi - Test of Normality sonuçlarını ise şöylece tablolaştırmak mümkündür: Tablo3: Normallik Testi - Test of Normality Cinsiyetiniz? Kolmogorov-Smirnov a Shapiro-Wilk Statistic df Sig. Statistic df Sig. 623 İçsel doyum Erkek,076 98,190,983 98,228 Kadın,127 24,200 *,954 24,335 Dışsal doyum Erkek,068 98,200 *,988 98,505 Kadın,110 24,200 *,956 24,368 Genel doyum Erkek,066 98,200 *,990 98,655

13 Kadın,090 24,200 *,962 24,484 *. This is a lower bound of the true significance. a. Lilliefors Significance Correction Varyansların dağılımına ilişkin bulguyu ise Bağımsız Örneklem t Testi - Independent Samples Test sonuçlarından elde etmek mümkündür. Araştırma hipotezine ilişkin Bağımsız Örneklem t Testi - Independent Samples Test tablosunu ve gruplara ilişkin betimsel istatistik tablosunu şöylece belirtmek mümkündür: Tablo4: Bağımsız Örneklem t Testi - Independent Samples Test İçsel doyum Dıssal doyum Genel doyum Equal variances assumed Equal variances not assumed Equal variances assumed Equal variances not assumed Equal variances assumed Equal variances not assumed Levene's Test for Equality of Variances F Sig. t df t-test for Equality of Means Sig. (2- tailed) Mean Difference Std. Error Difference 95% Confidence Interval of the Difference Lower Upper,266,607, ,850,03380, ,31988, ,028,157,175 32,339,862,03380, ,35864, , ,065 -,32791, ,67680, ,376,105 -,32791, ,72782, ,672,601,440 -, ,513 -,11088, ,44520, ,595 31,624,556 -,11088, ,49077,

14 Tablo5: Grup İstatistikleri- Group Statistics Cinsiyetiniz? N Mean Std. Deviation Std. Error Mean İçsel doyum Erkek 98 3,0026,76390,07717 Kadın 24 2,9688,86526,17662 Dışsal doyum Erkek 98 2,6148,74411,07517 Kadın 24 2,9427,88770,18120 Genel doyum Erkek 98 2,8474,71553,07228 Kadın 24 2,9583,84180,17183 Tablo 4 te Sig değerinin 0,05 ten büyük çıkması varyansların homojen, eşit dağıldığını göstermektedir. Sig (2-tailed) değerlerinin 0,05 ten büyük çıkması cinsiyetler arasında içsel doyum, dışsal doyum ve genel doyum düzeyi açısından ortalama farklılıklarının olmadığını göstermektedir. Yani H1 hipotezi kabul edilmektedir. H2: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri yaşa göre faklılık göstermemektedir. Hipotezinin Testi: İlgili hipotezi test edebilmemiz için iş doyum ölçeğine verilen cevapların yaşa göre normal dağılım gösterip göstermediğini tespit etmemiz gerekmektedir. Bunun için yukarıda belirtilen normal dağılım şartlarının yaş kriterine göre tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. Araştırmaya ilişkin Normallik Testi - Test of Normality sonuçlarını ise yaş kriterine göre şöylece tablolaştırmak mümkündür: Tablo6: Normallik Testi - Test of Normality Yaşınız? Kolmogorov-Smirnov a Shapiro-Wilk Statistic df Sig. Statistic df Sig. 625 İçsel doyum 25-34,085 89,150,988 89, ,158 18,200 *,933 18, ,223 7,200 *,932 7, ve üzeri,227 8,200 *,913 8,375 Dıssal doyum 25-34,088 89,086,984 89, ,190 18,087,923 18, ,373 7,004,733 7, ve üzeri,159 8,200 *,980 8,961 Genel doyum 25-34,059 89,200 *,990 89, ,213 18,030,908 18,078

15 45-54,173 7,200 *,976 7, ve üzeri,200 8,200 *,958 8,795 *. This is a lower bound of the true significance. a. Lilliefors Significance Correction Varyansların dağılımına ilişkin bulguyu ise Varyansların Homojenliği Testi - Test of Homogeneity of Variances ile elde etmek mümkündür. Teste ilişkin bulgular şöylece tablolaştırılmaktadır: Tablo7: Test of Homogeneity of Variances Levene Statistic df1 df2 Sig. İçsel 1, ,304 Dışsal 2, ,038 Genel 2, ,115 Tablo 7 de Sig değerinin 0,05 ten büyük olması grupların varyanslarının homojen dağıldığını göstermektedir. İlgili araştırma hipotezine ilişkin tanımlayıcı istatistikler tablosunu ve ANOVA analizi sonuçlarını şöylece tablolaştırmak mümkündür: 626 Tablo8: Tanımlayıcı İstatistikler- Descriptives 95% Confidence Interval for Mean İçsel Dışsal N Mean Std. Deviation Std. Error Lower Bound Upper Bound Minimum Maximum ,9466,80611, ,7768 3,1164 1,08 4, ,1667,64169, ,8476 3,4858 1,92 4, ,4048,57217, ,8756 3,9339 2,33 4,08 55 ve üzeri 8 2,8021,88522, ,0620 3,5421 1,08 3,83 Toplam 122 2,9959,78121, ,8559 3,1359 1,08 4, ,7037,83691, ,5274 2,8799 1,00 4, ,5903,60453, ,2897 2,8909 1,00 3, ,8929,45316, ,4738 3,3120 2,50 3,88 55 ve üzeri 8 2,4219,73478, ,8076 3,0362 1,25 3,50 Toplam 122 2,6793,78153, ,5392 2,8194 1,00 4,63

16 Genel ,8494,78340, ,6844 3,0145 1,10 4, ,9361,55115, ,6620 3,2102 1,65 3, ,2000,48305, ,7533 3,6467 2,45 4,00 55 ve üzeri 8 2,6500,78921, ,9902 3,3098 1,15 3,70 Toplam 122 2,8693,73965, ,7367 3,0018 1,10 4,50 Tablo9: ANOVA Sum of Squares df Mean Square F Sig. İçsel Between Groups 2,212 3,737 1,214,308 Within Groups 71, ,607 Toplam 73, Dışsal Between Groups 1,045 3,348,564,640 Within Groups 72, ,617 Toplam 73, Genel Between Groups 1,266 3,422,767,515 Within Groups 64, ,550 Toplam 66, Tablo 9 da Sig değerinin 0,05 ten büyük hesaplanması yaşa göre gruplar arasında içsel doyum, dışsal doyum ve genel doyum düzeyi açısından farklılık olmadığını göstermektedir. Yani H2 Hipotezi kabul edilmektedir. H3: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri eğitim durumuna göre faklılık göstermemektedir. Hipotezinin Testi: İlgili hipotezi test edebilmemiz için iş doyum ölçeğine verilen cevapların eğitim durumuna göre normal dağılım gösterip göstermediğini tespit etmemiz gerekmektedir. Bunun için yukarıda belirtilen normal dağılım şartlarının eğitim durumu kriterine göre tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. 627 Tablo10: Tests of Normality b Eğitim Durumunuz? Kolmogorov-Smirnov a Shapiro-Wilk Statistic df Sig. Statistic df Sig. İçsel Lisans Mezunu, ,016, ,084 Yüksek Lisans Mezunu,166 9,200 *,944 9,630 Dışsal Lisans Mezunu, ,071, ,344

17 Yüksek Lisans Mezunu,202 9,200 *,939 9,568 Genel Lisans Mezunu, ,200 *, ,482 Yüksek Lisans Mezunu,182 9,200 *,950 9,686 *. This is a lower bound of the true significance. a. Lilliefors Significance Correction Varyansların dağılımına ilişkin bulguyu ise Varyansların Homojenliği Testi - Test of Homogeneity of Variances ile elde etmek mümkündür. Teste ilişkin bulgular şöylece tablolaştırılmaktadır: Tablo11: Test of Homogeneity of Variances Levene Statistic df1 df2 Sig. İçsel, ,395 Dışsal, ,778 Genel, ,546 Tablo 11 de Sig değerinin 0,05 ten büyük olması grupların varyanslarının homojen dağıldığını göstermektedir. İlgili araştırma hipotezine ilişkin tanımlayıcı istatistikler tablosunu ve ANOVA analizi sonuçlarını şöylece tablolaştırmak mümkündür: İçsel Dışsal Lisans Mezunu Yüksek Lisans Mezunu Tablo12: Tanımlayıcı İstatistikler- Descriptives N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Lower Bound Upper Bound Minimum Maximum 113 2,9690,76984, ,8255 3,1125 1,08 4,67 9 3,3333,89171, ,6479 4,0188 1,83 4,50 Toplam 122 2,9959,78121, ,8559 3,1359 1,08 4,67 Lisans Mezunu Yüksek Lisans Mezunu 113 2,6560,78304, ,5100 2,8019 1,00 4,63 9 2,9722,74156, ,4022 3,5422 1,75 4,13 Toplam 122 2,6793,78153, ,5392 2,8194 1,00 4,63 628

18 Genel Lisans Mezunu Yüksek Lisans Mezunu 113 2,8438,73165, ,7074 2,9802 1,10 4,50 9 3,1889,81001, ,5663 3,8115 1,80 4,35 Toplam 122 2,8693,73965, ,7367 3,0018 1,10 4,50 Tablo13: ANOVA Sum of Squares df Mean Square F Sig. İçsel Between Groups 1, ,106 1,825,179 Within Groups 72, ,606 Toplam 73, Dışsal Between Groups,834 1,834 1,369,244 Within Groups 73, ,609 Toplam 73, Genel Between Groups,993 1,993 1,827,179 Within Groups 65, ,543 Toplam 66, Tablo 13 te Sig değerinin 0,05 ten büyük hesaplanması eğitim durumuna göre gruplar arasında içsel doyum, dışsal doyum ve genel doyum düzeyi açısından farklılık olmadığını göstermektedir. Yani H3 hipotezi kabul edilmektedir. H4: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri unvana göre faklılık göstermemektedir. Hipotezinin Testi: İlgili hipotezi test edebilmemiz için iş doyum ölçeğine verilen cevapların unvana göre normal dağılım gösterip göstermediğini tespit etmemiz gerekmektedir. Bunun için yukarıda belirtilen normal dağılım şartlarının unvan kriterine göre tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. Araştırmaya ilişkin Normallik Testi - Test of Normality sonuçlarını ise şöylece tablolaştırmak mümkündür: Tablo14: Tests of Normality Kolmogorov-Smirnov a Shapiro-Wilk Unvanınız? Statistic df Sig. Statistic df Sig. İçsel Vergi Müfettiş Yardımcısı,100 76,059,981 76,316 Vergi Müfettişi,106 46,200 *,936 46,014

19 Dışsal Vergi Müfettiş Yardımcısı,110 76,024,978 76,200 Vergi Müfettişi,137 46,030,965 46,181 Genel Vergi Müfettiş Yardımcısı,069 76,200 *,987 76,616 Vergi Müfettişi,114 46,166,945 46,031 *. This is a lower bound of the true significance. a. Lilliefors Significance Correction Varyansların dağılımına ilişkin bulguyu ise Bağımsız Örneklem t Testi - Independent Samples Test sonuçlarından elde etmek mümkündür. Araştırma hipotezine ilişkin Bağımsız Örneklem t Testi - Independent Samples Test tablosunu ve gruplara ilişkin betimsel istatistik tablosunu şöylece belirtmek mümkündür: Tablo15: Grup İstatistikleri- Group Statistics Unvanınız? N Mean Std. Deviation Std. Error Mean İçsel Vergi Müfettiş Yardımcısı 76 2,9320,81794,09382 Vergi Müfettişi 46 3,1014,71252,10506 Dışsal Vergi Müfettiş Yardımcısı 76 2,6924,86973,09977 Vergi Müfettişi 46 2,6576,61714,09099 Genel Vergi Müfettiş Yardımcısı 76 2,8362,80493,09233 Vergi Müfettişi 46 2,9239,62153, İlgili araştırma hipotezine ilişkin bağımsız örneklem t testi analizi sonuçlarını şöylece tablolaştırmak mümkündür: Tablo16: Bağımsız Örneklem t Testi - Independent Samples Test İçsel Equal variances assumed Levene's Test for Equality of Variances F Sig. t df 2,816,096-1,163 t-test for Equality of Means Sig. (2- tailed) Mean Difference Std. Error Difference 95% Confidence Interval of the Difference Lower Upper 120,247 -,16943, ,45796,11909

20 Dışsal Genel Equal variances not assumed Equal variances assumed Equal variances not assumed Equal variances assumed Equal variances not assumed - 105,241,232 -,16943, ,44871, ,203 9,619,002, ,813,03483, ,25537,32502, ,879,797,03483, ,23259, ,518,012 -, ,528 -,08773, ,36198, , ,918,501 -,08773, ,34546, Tablo 16 da Sig değerinin 0,05 ten büyük çıkması varyansların homojen, eşit dağıldığını göstermektedir. Sig (2-tailed) değerinin 0,05 den büyük olması unvanlar arası içsel doyum, dışsal doyum ve genel doyum düzeyi açısından fark olmadığını göstermektedir. Yani H4 hipotezi kabul edilmektedir. H5: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri deneyim yılına göre faklılık göstermemektedir. Hipotezinin Testi: İlgili hipotezi test edebilmemiz için iş doyum ölçeğine verilen cevapların mesleki deneyim yılına göre normal dağılım gösterip göstermediğini tespit etmemiz gerekmektedir. Bunun için yukarıda belirtilen normal dağılım şartlarının mesleki deneyim yılı kriterine göre tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. Araştırmaya ilişkin Normallik Testi - Test of Normality sonuçlarını ise şöylece tablolaştırmak mümkündür: Tablo17: Tests of Normality Meslekteki Deneyim Yılınız? Kolmogorov-Smirnov a Shapiro-Wilk Statistic df Sig. Statistic df Sig. İçsel 0-5 Yıl,111 72,029,979 72, Yıl,118 25,200 *,970 25, Yıl,238 6,200 *,930 6, Yıl,260 2.

21 20 Yıl Üzeri,167 17,200 *,919 17,142 Dışsal 0-5 Yıl,099 72,079,979 72, Yıl,116 25,200 *,975 25, Yıl,324 6,048,845 6, Yıl, Yıl Üzeri,146 17,200 *,972 17,848 Genel 0-5 Yıl,076 72,200 *,986 72, Yıl,132 25,200 *,969 25, Yıl,288 6,130,866 6, Yıl, Yıl Üzeri,138 17,200 *,952 17,491 *. This is a lower bound of the true significance. a. Lilliefors Significance Correction Varyansların dağılımına ilişkin bulguyu ise Varyansların Homojenliği Testi - Test of Homogeneity of Variances ile elde etmek mümkündür. Teste ilişkin bulgular şöylece tablolaştırılmaktadır: 632 Tablo18: Test of Homogeneity of Variances Levene Statistic df1 df2 Sig. İçsel, ,568 Dışsal 3, ,015 Genel 1, ,111 Tablo 18 de Sig değerinin 0,05 ten büyük olması grupların varyanslarının homojen dağıldığını göstermektedir. İlgili araştırma hipotezine ilişkin tanımlayıcı istatistikler tablosunu ve ANOVA analizi sonuçlarını şöylece tablolaştırmak mümkündür: Tablo19: Descriptives 95% Confidence Interval for Mean İçsel N Mean Std. Deviation Std. Error Lower Bound Upper Bound Minimum Maximum 0-5 Yıl 72 2,9653,82232, ,7720 3,1585 1,17 4, Yıl 25 2,9233,71075, ,6300 3,2167 1,08 4,17

22 11-15 Yıl Yıl 20 Yıl Üzeri 6 3,2639,76452, ,4616 4,0662 2,08 4,08 2 3,5417,64818, ,2820 9,3653 3,08 4, ,0735,75167, ,6871 3,4600 1,08 4,08 Dışsal Genel Toplam 122 2,9959,78121, ,8559 3,1359 1,08 4, Yıl 72 2,7205,88076, ,5135 2,9275 1,00 4, Yıl 25 2,5550,52052, ,3401 2,7699 1,50 3, Yıl Yıl 20 Yıl Üzeri 6 2,6458,87827, ,7241 3,5675 1,00 3,50 2 3,4375,79550, , ,5847 2,88 4, ,6103,61695, ,2931 2,9275 1,25 3,88 Toplam 122 2,6793,78153, ,5392 2,8194 1,00 4, Yıl 72 2,8674,81215, ,6765 3,0582 1,10 4, Yıl 25 2,7760,56920, ,5410 3,0110 1,25 3, Yıl Yıl 20 Yıl Üzeri 6 3,0167,75211, ,2274 3,8060 1,65 3,75 2 3,5000,70711, ,8531 9,8531 3,00 4, ,8882,66674, ,5454 3,2310 1,15 4,00 Toplam 122 2,8693,73965, ,7367 3,0018 1,10 4, Tablo20: ANOVA Sum of Squares df Mean Square F Sig. İçsel Between Groups 1,328 4,332,536,710 Within Groups 72, ,620 Toplam 73, Dışsal Between Groups 1,746 4,436,708,588 Within Groups 72, ,617 Toplam 73,

23 Genel Between Groups 1,150 4,287,517,723 Within Groups 65, ,556 Toplam 66, Tablo 20 de Sig değerinin 0,05 ten büyük hesaplanması mesleki deneyim yılına göre gruplar arasında içsel doyum, dışsal doyum ve genel doyum düzeyi açısından farklılık olmadığını göstermektedir. Yani H5 hipotezi kabul edilmektedir. H6: Kocaeli nde Kocaeli Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı bünyesinde görev yapan vergi müfettiş ve yardımcılarının iş doyumu özellikleri aylık net gelir düzeyine göre faklılık göstermemektedir. Hipotezinin Testi: İlgili hipotezi test edebilmemiz için iş doyum ölçeğine verilen cevapların aylık net gelir düzeyine göre normal dağılım gösterip göstermediğini tespit etmemiz gerekmektedir. Bunun için yukarıda belirtilen normal dağılım şartlarının aylık net gelir düzeyi kriterine göre tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. Araştırmaya ilişkin Normallik Testi - Test of Normality sonuçlarını ise şöylece tablolaştırmak mümkündür: Tablo21: Tests of Normality Aylık Net Gelir Düzeyiniz?(TL) Kolmogorov-Smirnov a Shapiro-Wilk Statistic df Sig. Statistic df Sig. 634 İçsel ,196 10,200 *,932 10, ,118 63,030,977 63, ,202 7,200 *,862 7, ,157 15,200 *,930 15, ,168 9,200 *,916 9, Üzeri,167 18,200 *,881 18,027 Dışsal ,252 10,072,899 10, ,089 63,200 *,979 63, ,179 7,200 *,918 7, ,189 15,155,956 15, ,180 9,200 *,956 9, Üzeri,125 18,200 *,976 18,905 Genel ,223 10,174,920 10, ,080 63,200 *,985 63, ,243 7,200 *,855 7, ,286 15,002,859 15,023

24 ,208 9,200 *,938 9, Üzeri,116 18,200 *,934 18,229 *. This is a lower bound of the true significance. a. Lilliefors Significance Correction Varyansların dağılımına ilişkin bulguyu ise Varyansların Homojenliği Testi - Test of Homogeneity of Variances ile elde etmek mümkündür. Teste ilişkin bulgular şöylece tablolaştırılmaktadır: Tablo22: Test of Homogeneity of Variances Levene Statistic df1 df2 Sig. İçsel 1, ,418 Dışsal 3, ,011 Genel 2, ,080 Tablo 22 de Sig değerinin 0,05 ten büyük olması grupların varyanslarının homojen dağıldığını göstermektedir. İlgili araştırma hipotezine ilişkin tanımlayıcı istatistikler tablosunu ve ANOVA analizi sonuçlarını şöylece tablolaştırmak mümkündür: İçsel N Mean Tablo23: Descriptives Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Lower Bound Upper Bound Minimum Maximum ,8667,82608, ,2757 3,4576 1,58 4, ,9722,81965, ,7658 3,1786 1,17 4, ,6071,96910, ,7109 3,5034 1,08 3, ,0611,56560, ,7479 3,3743 2,33 4, ,0648,70560, ,5224 3,6072 2,08 4, Üzeri 18 3,2130,75690, ,8366 3,5894 1,08 4,08 Toplam 122 2,9959,78121, ,8559 3,1359 1,08 4,67 Dışsal ,9250 1,08845, ,1464 3,7036 1,13 4, ,6944,82696, ,4862 2,9027 1,00 4, ,1607,68736, ,5250 2,7964 1,13 2, ,6917,46977, ,4315 2,9518 1,75 3, ,7222,85645, ,0639 3,3805 1,00 4,00