İNVAZİF FUNGAL İNFEKSİYONLARDA PATOLOJİK BULGULAR DOÇ.DR.NİL ÇULHACI ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PATOLOJİ AD

Transkript

1 İNVAZİF FUNGAL İNFEKSİYONLARDA PATOLOJİK BULGULAR DOÇ.DR.NİL ÇULHACI ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PATOLOJİ AD

2 PATOLOJİK İNCELEME MAKROSKOBİK MİKROSKOBİK

3 MAKROSKOBİK İNCELEME Mikroapse odakları Lokalize fungus

4

5

6

7

8 Rutin boyalar MİKROSKOBİK İNCELEME Hematoksilen&eozin (H&E) Histokimyasal boyalar İmmunhistokimyasal boyalar

9 FUNGUSLARIN NEDEN OLDUĞU HİSTOPATOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER

10 Süpüratif inflamasyon

11 Granulom

12 Nekroz

13 Makrofajlar Dev hücreler

14

15 Akut inflamasyon Kronik inflamasyon Granulomatöz inflamasyon PNL Lenfositler Plazma hücreleri Makrofaj ve dev hücreler Granulom yapıları Nekroz Fibrozis Fungal etkenin saptanması gerekli!!!!

16 FUNGUSLARIN DOKULARDA MORFOLOJİK GÖRÜNÜMÜ Maya Hif Psödohif Sferül

17 Histokimyasal yöntemler Hematoksilen&eozin (H&E) Periodic acid schiff (PAS)* Grocott methenamine silver (GMS)* Mucicarmine (MC) Alcian blue (AB) Masson-fontana (MF)

18 PAS Funguslar kırmızı-mor renkte boyanır

19 GMS Funguslar koyu siyah renkte boyanır

20 Mucicarmine Kriptokokkus Neoformans kapsülü kırmızı renkte, nükleuslar mavi renkte boyanır

21 Alcian blue Kriptokokkus Neoformans kapsülü mavi renkte, nükleuslar kırmızı renkte boyanır

22 Masson-fontana Kriptokokkus Neoformans kapsülü, melanin, granüller kahve-siyah renkte, nükleuslar kırmızı renkte boyanır

23 Seçilen boya Boyanın kalitesi Fungal eleman sayısı Kullanılan mikroskobik büyütme önemli

24

25 PAS Glikojeni boyar GMS Kollajen, elastini de boyar Kollajen, elastik lifler, karyorektik debri, kalsifiye cisimler, fibrin bu boyalarla boyanıp funguslarla karışabilir

26 İmmunhistokimyasal yöntemler Aspergillus antikoru

27 IHK Rutin boyalarla saptanması zor olan fungusların tanısında Az sayıda olan fungusların tanısında Birden fazla fungus bulunduğunda Atipik morfoloji gösteren fungusların tanısında

28

29

30 KANDİDİAZİS Dimorfiktir Maya formları Oval, 3-5 µm çapta Psödohif formları H&E de hafif bazofilik görünür

31 Histopatolojik yanıt Çoğunlukla akut inflamatuar reaksiyon Nötrofiller Nekrotik debri Mikroapse Kronik sistemik kandidiaziste nadiren de olsa granulom

32

33

34

35

36

37 PAS

38

39 GMS

40

41

42 Aspergillus Ayırıcı tanı Aspergillus hifleri 45 derecelik açıyla çatal tarzında dallanma yapar, hifleri septalıdır Histoplazma Psödohif yoktur İntrasellüler yerleşimlidir Granulom yapısı daha belirgindir

43 KRİPTOKOKKOZİS K. neoformans enkapsüle maya formunda fungusa örnek Kandida albikans tersine psödohif ve hif formu gözlenmez H&E ile küçük yuvarlak maya formu, çevresinde mukoid kapsül Kalın jelatinöz kapsülü tanıda önemlidir

44 Histopatolojik yanıt Akut inflamasyon, miksoid dejenerasyon Granulomatöz reaksiyon

45

46

47

48 PAS

49 GMS

50 MC

51 AB

52 Masson-Fontana

53

54 Ayırıcı tanı Histoplazmozis İntrasellüler yerleşimlidir Blastomikozis

55 HİSTOPLAZMOZİS İntrasellüler mikroorganizma Makrofajlar içinde küme halinde izlenir Dimorfik en sık maya formuna rastlanır (2-4 µm)

56 Histopatolojik yanıt Çok sayıda histiyositler Granulom yapıları Beraberinde koagülasyon nekrozu izlenebilir Zamanla fibrozis ve kalsifikasyon meydana gelir

57

58

59

60

61

62 Ayırıcı tanı Granulom oluşturan; Tüberküloz Sarkoidoz Koksidiodomikozdan ayrımı ince duvarlı maya formlarının görülmesi ile olur Kandida Blastomiçes

63 BLASTOMİKOZİS Yuvarlak, maya formunda, tomurcuklanan, kalın çift konturlu hücre duvarı, vakuollü sitoplazması ve multipl nükleusu olan bir fungus 8-15 µm çaplı

64 Histopatolojik yanıt Tipik süpüratif inflamasyon oluşturur Kronik formunda granulom da izlenebilir Fungus genelde apse odağının kenarındadır

65

66

67 PAS

68 GMS

69 KOKSİDİODOMİKOZİS Kalın duvarlı, tomurcuklanmayan, sferüller şeklinde ( µm çaplı) Endosporlar (2-5 µm çaplı) GMS en uygun boyama yöntemi

70 Histopatolojik yanıt Sferüller rüptüre olduğunda akut süpüratif reaksiyon oluşur Histoplazma benzeri granulomlar da yapabilir Çoğunlukla kazeifikasyon nekrozu vardır Makrofaj ve dev hücreler içinde

71

72 PAS

73 GMS

74

75

76

77

78 Ayırıcı tanı Histoplazma Kandida Rinosporidiozis

79 Sporangia RİNOSPORİDİOZİS µm çaplı küresel yapıda Kalın duvarlı İçinde endosporlar zonal dağılım gösterir immatür olanlar daha periferde Trofozoit formunda Eozinoflik duvarlı Granüler sitoplazmalı PAS ile boyanmaz

80 Histopatolojik yanıt Çevrede akut inflamatuar yanıt, apse Dev hücreler

81

82

83

84

85 GMS

86 MC

87 Ayırıcı tanı Koksidiodomikoz endosporların zonal dağılım göstermesi ve duvarının MC ile boyanması rinosporidiozis lehine

88

89 ASPERGİLLOZİS Hifler uniform yapıda 3-6 µm genişlikte Düzenli septasyon gösterir 45 derecelik açıyla çatal tarzında dallanma yapar Birçok hifin aynı doğrultuda oryantasyonu fırçamsı görünüme neden olur En iyi GMS ile görülür

90 Kolonize Aspergillozis Prolifere fungus hifleri fungus topunu meydana getirir Fungus topu bir kavite içinde kahverengi kitle şeklindedir Hava ile teması olduğunda konidia da görülebilir Dış kısımdakiler canlı iken merkezdekiler dejenere olabilir, dejenere formlar şişkin olup kist benzeri görünüme neden olabilir

91 Histopatolojik yanıt Aspergillus kan damarlarını invaze etme eğilimindedir Nekrotizan, akut süpüratif inflamatuar reaksiyona hemoraji ve infarkt alanları eşlik eder

92 Çeşitli formlarında oksalat kristalleri de görülebilir

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111 Ayırıcı tanı Kandida Mukor Hifleri daha geniştir Septa azdır Dik açı ile dallanma yapar

112 Hif yapıları; ZİGOMİKOZİS Düzensiz Geniş (5-20 µm) Sıklıkla septasız Dik açı ile dallanma yapar Duvarları ince (kıvrılmış, katlanmış görünümde) Perinöral invazyon H&E kesitte bazofilik izlenir PAS GMS e göre daha yardımcı

113 Histopatolojik yanıt Apse formasyonu Süpüratif inflamasyon Nekroz Hemoraji ve infarkt

114

115

116

117

118

119

120

121

122 PAS

123

124 Ayırıcı tanı Vaskuler tutulum yapması ve hif oluşturması nedeniyle aspergillozis ile karışır

125 kısaca Mikroskobik incelemede; Eğer maya ve psödohif formu varsa kandida, Kapsül içeren maya formu varsa kriptokok, Küçük, intrasellüler maya varsa histoplazma, Tomurcuklanan maya varsa blastomikoz, Endospor içeren sferül varsa koksidiodomikoz, Endosporların zonal dağılım gösterdiği sporangia varsa rinosporidiozis, İnce, septalı, 45 derecelik açı yapan hif varsa aspergillus, Geniş, septasız, dik açı yapan hif varsa mukor akla gelmeli

126 SEÇİLMİŞ KAYNAKLAR The Internet Pathology Laboratory for Medical Education. The University of Utah Eccles Health Sciences Library Corrin B, Nicholson AG (eds). Infectious diseases. Fungal infections. In: Pathology of the lungs. 2nd ed. Churchil Livingston 2006; Pabuççuoğlu HU. Mikozlar. İzmir Güven & Nobel Tıp Kitabevi, 2000 Procop GW, Wilson M. Infectious disease pathology. Clin Infect Dis 2001;32: Alexander BD, Pfaller MA. Contemporary tools for the diagnosis and management of invasive mycosis. Clin Infect Dis 2006;43:S Tarrand JL, Lichterfeld M, Warraich I, et al. Diagnosis of invasive septate mold infections. A correlation of microbiological culture and histologic or cytologic examination. Am J Clin Pathol 2003;119: Weydert JA, Van Nata TL, DeYoung BR. Comparison of fungal culture versus surgical pathology examination in the detection of Histoplasma in surgically excised pulmonary granulomas. Arch Pathol Lab Med 2007;131: Eyzaguirre E, Haque AK. Application of immunohistochemistry to infections. Arch Pathol Lab Med 2008;132:

127