Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 76, Ağustos 208, s. 570-580 Yayı Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayılama Tarihi / The Publicatio Date 29.06.208 30.08.208 Dr. Ebru HEYBERİ TENEKECİ Natioal Health Service, Egitim Bilimler ebru.heyberi-teekeci@hs.et STAJYER ÖĞRETMENLERIN ÖZELLIKLE GÖRME ENGELLI ÖĞRENCILERIN EĞITIMINDE IPAD KULLANIMI BIR ANKET ÇALIŞMASI Öz Dizüstü bilgisayarları, akıllı telefolar ve tablet bilgisayarları da içere mobil bilgisayar tekolojisii kullaımı özellikle İgiltere geelide so yıllarda ciddi bir artış göstermektedir.apple ipad, tablet bilgisayarıı e popüler örekleride biridir. Bu araştırma, ipad'ı görmebozukluğu ola öğrecileri eğitimide asıl kullaıldığıa veya uygulaabileceğie ilişki ilkkeşifsel araştırmayı oluşturmaktır.bu makale hali hazırda öğretme ola fakat görme egelliöğrecileri eğitme kousuda uzmalık almak isteye 49 öğretme arasıda ipad ı asıl kulladığı hakkıdaki aket verilerii sumaktadır.bu sadece küçük ölçekli bir keşifsel araştırm olsa da ve ispete az sayıda stajyer öğretme tarafıda tamamlasada araştırma ipad'ı görme egelli öğreciler içi yararlı bir eğitim aracı olduğuu kaıtlamaktadır.olabilir ki ipad ı görüe e güçlü yöüde bir öğretme ve öğrecileri ipad'a karşı ola geel istekliliği veyailgisidir ve bu ipad'ı geel olarak arzulaması ve çekiciliğie bağlaabilir. Acak, bu grubtaipad a karşı ola istekliliği, pratik olarak ipad da mevcut bulua dahili aplikasyoları (ör.büyütme ve kouşma aplikasyoları) ve üçücü şahıslar tarıda geliştirile çeşitli uygulamaları görme egelli öğrecileri eğitmide kullaılabilir olması görümektedir. Bu kısa çalışma parçası gelişmekte ola bu tür literature (ör., ipad'ı diğer özel eğitim ihtiyaçları ola gruplarda kullaılması ile ilgili olarak) Bu çalışmaı full verileri İgilizce olarak Igiltere Ulusal Görme Egelli Estitüsüe rapor halide suulmuştur.
çeşitli yaratıcı ve yeilikçi ipad uygulama örekleri kousuda yararlı bir şekilde katkıda bulumuştur. Çalışma ayrıca bazı dikkat oktaları ve takip gerektire sorular ortaya çıkartmıştır. Aahtar kelimeler: Bilgi ve iletişim tekolojisi (BIT), Mobil Cihazlar, İpad USE OF IPAD FOR TRAINEE TEACHERS, ESPECIALLY FOR THE EDUCATION OF VISUALLY IMPAIRED STUDENTS: A SURVEY STUDY Abstract There has bee a recet icrease i the use of mobile computer techology across Britai. This mobile techology icludes laptop computers, but also so-called post-pc techology icludig smart phoes ad tablet computers. The Apple ipad is oe of the most popular examples of a tablet computer. This paper forms a iitial exploratory ivestigatio ito how the ipad is beig used i the educatio of studets with a visual impairmet. This paper presets the fidigs of survey of ipad use amogst 49 teachers traiig to become Qualified Teachers of Visually Impaired Studets. Although this is oly a small scale exploratory survey which was completed by a relatively small umber of traiees, it does provide evidece that the ipad is provig a useful educatioal tool for visually impaired pupils i a rage of settigs. Oe stregth may be the apparet geeral ethusiasm towards the ipad exhibited by teachers ad pupils alike ad this may be liked to the ipad s geeral desirability. However, more practically it appears to be the ibuilt accessibility features (magificatio ad speech-based) ad the rage of available thirdparty applicatios which geerate particular ethusiasm amogst this group. This short piece of work has geerated a rage of examples of creative ad iovative practice which usefully adds to the emergig literature of this type (e.g. i relatio to ipad use with other special educatioal eeds groups). The work also raised some poits of cautio ad questios which require follow-up. Keywords: ICT, Mobile Devices, ipad 57 Giriş Dizüstü bilgisayarları, akıllı telefolar ve tablet bilgisayarları da içere mobil bilgisayar tekolojisii kullaımı özellikle İgiltere ve diğer gelişmiş ola ülkelerde so yıllarda ciddi bir artış göstermektedir. Apple ipad, tablet bilgisayarıı e popüler örekleride biridir. Bu araştırma, ipad'ı görme bozukluğu ola öğrecileri eğitimide asıl kullaıldığıa veya uygulaabileceğie ilişki ilk keşifsel araştırmayı oluşturmaktır. Aket çalışmaları verilerii kısıtlı zamada toplaması içi verimli bir yötemdir. Araştırmada görme bozukluğu ola öğrecileri eğitmek içi eğitim ala stajyer öğretme adaylarıı ipad ı eğitimde asıl kulladığı hakkıda aket bulgularıı sumak amaçlamıştır.. Bu çalışma ayrıca görme egelli öğrecilerle birlikte ipad'lerı bazı eğitimsel kullaımlarıı sadece bir başlagıç görütüsüü vermektedir. Yötem Bu çalışmada aket yötemi kullaılmıştır. Görme bozukluğu ola öğrecileri eğitmek içi iki yıllık yarı zamalı eğitim programıa katılmış yaklaşık 70 öğretmee aket formu dağıtılmıştır. Öğretmeler hafta sou içi iki gülük yatılı egitim içi Birmigham Uiversitesie gelmiş öğretmelerde oluşmaktadır. Tüm katılımcılar hali hazırda aa okulu, özel okul-
lar (görme bozukluğu ola öğreciler) veya diger özel okullarda (görme egelli olmaya öğreciler, veya ciddi öğreme güçlüğü ola öğreciler içi okullar) gibi çeşitli okullarda çalışa itelikli öğretmelerdir. Buula birlikte tüm katılımcılar görme bozukluğu ola öğrecilerle çalışma deeyimi elde etmiş öğretmelerdir. Aketler haftasou eğitim programıı başlagıcıda katılımcılara dağıtılmış ve ayı hafta sou toplamıştır. Toplamda 49 aket formu doldurulmuştur. Aket, mevcut ipad kullaımıyla ilgili veri toplamak içi tasarlamıştır ve şular dahil edilmiştir: ipad'ı kedi işleride kullaılması; ipad'ı, gördükleri diğer profesyoelleri / öğretmeleri kullaımı veya görme bozukluğu ola öğreciler tarafıda ipad' ı kullaımı. Katılımcılara ilk olarak ipad'ı duyup duymadıkları soruldu; sadece bir kişi dışıda tüm katılımcılar ipad'ı duyduklarıı belirtmiştir. Bu araştırmada kullaıla veriler ipad'i duya 48 katılımcıda oluşmaktadır. Aket, ipad kullaımıa bağlı yedi soruda oluşmaktadır (Aket formu ekte suulmuşttur). Düşük katılımcı sayısı edeiyle, yüzdeler yerie rakamlar suulmuştur. Bütü sorular tüm katılımcılar tarafıda cevapladırılmamıştır. Her soruya ilişki veriler sırayla verilmiştir. Bulgular ipad Kullaımıa Geel Bakış Katılımcıları yaklaşık yarısı, ipad 'ı, öğretmeler tarafıda görme egelli öğrecileri eğitimide kullaıldığıı bildirmiştir. Buula birlikte katılımcıları düşük oraı, ipad'ı görmel egelli öğreciler tarafıda da kullaıldığıı vurgulamıştır (Tablo ). Tablo. Çalışma ortamıızda ipad öğretmeler ve / veya görme bozukluğu ola öğreciler tarafıda kullaılıyor mu? Evet Hayır Emi Değilim 572 Öğretmeler 23 22 0 Görme egeli ola öğreciler 9 24 5 Ayrıca, öğretmelere bu soruları takib ede açık uçlu bir soru yöeltilmiştir. Eğer ipad'ı kullaımıı kedi buluduğuuz çalışma ortamıda geliştirmek ve farklı özelliklerii kullamak kousu ile ilgileip ilgilemedikleri sorusu sorulmuştur ve buula birlikte ipad'ı kullamalarıdaki e büyük egelleri eler olduğuu da belirtmeleri istemiştir. Yaıt vere 33 katılımcıı büyük çoğuluğu (29 katılımcı) olumlu bir ilgi gösterdiğii belirmiştir (okullarıda hali hazırda ipad kullaımı kousuda çalışmaları devam ede iki kişi de dahil olmak üzere). Bu katılımcılarda yirmi ikisi, temel bir soru olarak fo eksikliğii taımlamıştır. Yedi kişide, bilgi eksikliğide (ipad'ı uyguluğu ve erişilebilirliği de dahil olmak üzere) ve ilgili eğitim ihtiyaçlarıda edişe duyduklarıı belirtmiştir. Nadir görülse de, iki katılımcı ipad'ı diğer eğitim tekolojisi (okul ağları) ile daha fazla tekik uyumluluğu kousuda edişesii dile getirmiştir.
Öğretmeler tarafıda ipad kullaımı IPad'ı öğretmeler tarafıda asıl kullaıldığı sorulduğuda, yaygı olarak görme egelli öğrecilerle çalışırke kullaıldığı bildirilmiştir, fakat idari faaliyetleri de yie yaygı olarak kullaıldığı görülmüştür (öreği: kayıt tutma, araştırma). Tablo2. Öğretmeler tarafıda ipad kullaımı Not alma ve kayıt tutma 4 Web tarama ve araştırma 7 Görme egelli öğrecilerle çalışmak 23 Öğretmeleri ipad ı asıl kulladıkları kousudaki faaliyet türlerii açıklaması, ipad'ı öğrecileri de dahil olduğu bir dizi aktiviteyi gerçekleştirmek içi kullaıldığıı vurgulamıştır. Bu faaliyetler: görsel değerledirme; Müfredat materyallerii görsel geişlemesi (meti ve diyagramlar); ve kouşma erişimii kullaımı ( kouşa kitaplar ) içermektedir. Ayrıca, ipad'ı düşük görüşlü bir cihazda (iteraktif beyaz tahtaya erişim sağlama), farklı eğitim egelleri ola öğreciler içi (öreği, dikte yazılım) belli özelliklere sahip ve özel olarak hazırlamış uygulamalarıı (apps) kullaımıa kadar uzaa bir dizi yaratıcı kullaım alaı olduğu ortaya çıkmaktadır. (Tablo 3) 573 Tablo3. Öğretmeler tarafıda ipad kullaımıa özel örekler ipad'i Kullaımı Görsel Değerledirme 5 Meti / diyagramları büyütülmesi 3 Kouşa kitaplar 2 PDF'leri, E-postaları Okuma 2 Bazı müfredat uygulamaları 2 Karmaşık ihtiyaçları ola öğreciler içi uygulamaları kullama 2 E-posta göderme PD (açık ismi??) öğrecileri içi Drago Dictate (Dikte yazılımı) Oyular Öğreciler tarafıda ipad kullaımı Katılımcılar, öğrecileri ipad'ları çeşitli örtüşe yollarla kulladıklarıı bildirmiştir. Akette öğretmelere beş kategori başlığı altıda ipad'ı kullaımı ile ilgili bir soru yöeltilmiştir (Tablo 4??). Verile cevaplarda ipad kullaımıı öğrecileri bilgiye erişmeleride (geel bilgi erişim cihazı olarak veya düşük görme cihazı olarak) destek ve yardım ettiği yaygı
olarak katılımcılar trafiıda vurgulamıştır. Obeş katılımcı, bularda birii veya her ikisii de yapa öğrecileri taıdıklarıı bildirmiştir. Bu ipad kullaımlarıı her biri içi, öğretmelerde, alıa yaklaşımları ayrıtılarıı vermeleri istemiştir ve bular Tablo,4, 5 ve 8'de suulmuştur. Tablo4. Öğreciler tarafıda ipad kullaımı Geel bilgi erişim aygıtı (Word işlemciler, Web tarayıcıları gibi stadart uygulamaları kullaarak) 2 Düşük görme cihazı 4 Diğer eğitim amaçlı bir cihaz olarak 0 Oyular ve diğer dilece aktiviteleri 4 Görme bozukluğu ola öğreciler ile başka bir yol 8 Yukarıdakilerle bağlatılı, katılımcıları çoğuluğu ipad ı "bir masaüstü/dizüstü bilgisayara ek olarak kullaılmakta olduğuu düşümektedir" ( = 7), sadece dört katılımcı ise masaüstü/dizüstü bilgisayara ipad ı alteratif olarak kullaılmakta olduğuu düşümektedir ". Tablo5. Geel bilgi erişim aygıtı olarak ipad kullamaı spesifik örekleri 574 İteret/Web tarayıcısı araştırma içi erişim 2 Word içi sayfalar uygulaması, Excel içi sayılar 2 PDF 'lere erişmek içi ibooks Ekra okuyucu ile laptop daha kolay VoiceOver 'ı hiçbir görüşte olmaya öğreciler içi kullaı Tablo6. Düşük görme aygıtı olarak ipad kullamaı spesifik örekleri Meti büyütme 8 Kitap kouşma ve meti okuma 6 Kamera kullaarak beyaz tahta erişmek içi 2
Tablo7. Diğer eğitim amaçlı bir aygıt olarak ipad kullamaı spesifik örekleri Çekim ve kayıt 2 Bubbles gibi uygulamaları kullaarak değerledirme 2 Fotoğraf çekmek 2 Oyular Izleme Braille Drago Dikte programı Kouşma ve dil paketleri Tablo8. İPad 'i oyu veya diğer dilece aktiviteleri olarak kullamaı özelörekleri Eğitsel oyular 3 575 Fotoğraf kabii ve farklı oyular ice motoru geliştirmek içi ör. ipi kes Numeracy ve okuryazarlık oyu uygulamaları Braille oyuları Öfkeli kuşlar-baby Touch uygulaması E-postalar ve maifatura Rek/şekil taıma ipad ı Güçlü ve Potasiyel Yöleri Görme bozukluğu ola öğrecileri eğite öğretmeler olarak, katılımcılara ipad 'ı hagi belirli spesifik özelliklerii ilgilerii çektiğii belirtmeleri istemiştir. Akette öğretmelere ipad ı dört özelliği suulmuştur, tüm öğretmeleri e az yarısı tarafıda bu dört özellik pozitif olarak karşılamıştır (Tablo???). 'Dahili ekra okuyucu ve ekra büyüteç ' ve ' küçük boyut ve taşıabilirlik ' özellikleri özellikle olumlu bulumuştur.
Tablo9. Görme egelli öğrecileri öğretmei olarak ilgiizi çeke ipad'ı özellikleri N Dahili ekra okuyucu ve ekra büyüteç 36 Küçük boyut ve taşıabilirlik 36 Geleeksel bilgisayar cihazlarıı yerii alma potasiyeli 3 Flash depolama ve uykuda aıda uyama 23 Buula birlikte, o yedi katılımcı ipad ı diğer ilgilerii çeke diğer yölerii belirtmiştir. Bularda seçilmiş bir dizi cevaplar aşağıda ki tabloda suulmuştur. Buula birlikte, bir cok 'ipad uygulamalarıı çeşitliğii olması bir cok katilimici tarafida olumlu karşılamıştır ve bu açık bir şekilde gorülmektedir. Tablo09. İPad diğer olumlu yölerii tespiti Dizüstü bilgisayar görsel değerledirme kullaımı üzeride mevcut olmaya uygulama yelpazesi 5 Dokumatik ekra 3 576 Stimülasyo oyuları ve aktiviteleri kullaarak çocukları motive etme ve ilgi çekici hale geçirmek 3 Switch özelliğie sahip uygulamalar 2 Değerledirme uygulamaları 2 Sağır kör öğreciler içi Notes FaceTime ile VoiceOver Büyütme uygulaması Kamera kouşma ve dileme aktiviteleri VI çocuklar içi e-postalar göderme Word Docs/PDF dosyaları Dizüstü bilgisayar görsel değerledirme kullaımı üzeride mevcut olmaya uygulama yelpazesi Dokumatik ekra Öğretmeleri Ek Yorumları So olarak, katılımcılara ipad'ı görme bozukluğu ola öğrecileri eğitimide kullaımı ile ilgili olarak ek yorumları varsa buları belirtmeleri istedi. Bu soruya oiki katılımcı yaıt verdmiştir ve bular aşağıdaki Tablo de özetlemiştir.
Tablo. Ek Yorumlar ipad ı kullamaya başlamak içi istekliyim ve ipad ı eğitimde kullamak istiyorum. ipad almak içi sposora ihtiyacımız var. 3 ipad öğrecileri kullamayı istedigi bir cihazdır ve oları motive edebilir. 2 Bazı testler LogMAR gibi ipad da kullaılabilir olduğuu biliyorum fakat acaba bu testleri, stadart test versiyoları ile karşılaştırıldığıda güveilirligi edir? Hiç görmeye veya görme bozukluğu ola öğrecilerii iterette girmesi ve arama yaptıklarıı görmek öğretmeler olarak bizi sevidirir. Eğer ipad değerledirmelerde/sıavlarda kullaılabilirise öğretmeleri ağır çata taşımasıa gerek kalmayacaktır. Dokumatik yazma içi kullaılabilir Braille uygulaması özellikle geç yaştaki öğreciler içi kullaılabilir çükü bu yaşlarda Braille kullamak daha zor bir seçeektir. Okuldaki ağ bilgisayarlarıı kullamakta zorluklar olabiliyor bu edele ipad kullaımı daha kolay olabilir. 577 Bu ek yorumlarda da alaşılacağı üzere, öğretmeleri ipad ı kullama isteklerii yuksek olduguu fakat buu yaı sıra ipad ı kullaılmasıdaki bazı zorluklara dikkat çektikleri gorulmektedir. Souç Bu sadece küçük ölçekli bir aket araştırması olmasıa rağme, bu araştırma ipad ı görme egelli öğreciler içi yararlı bir eğitim aracı olduğuu kaıtlamaktadır. Bu çalışma, ipad ı yaratıcı ve yeilikçi olarak asıl uygulamasıa yöelik örekleri sumuş ve bu tür gelişmekte ola literatüre katkıda bulumuştur (öreği, ipad ı diğer özel eğitim ihtiyacı ola öğreci gruplarıda kullaımı). Bu çalışma dikkat edilmesi gerek bazı oktaları ve daha soraki araştırmalarda sorulması gereke soruları ortaya çıkarmıştır. Birçok katılımcı ipad ı iyi bir şekilde eğitimde kullaılması ici egeller olduguu belitmiştir. Özellikle ipad ı almak içi fiasal kayakları eksikliğii vurgulamışlar ve buu yaı sıra ipad hakkıda kişisel bilgi ve eğitim eksikliği olduğuu belirtmişlerdir. Ayrıca şu belirtilmelidir ki, aket, tüm öğretmeler tarafıda cevaplamamıştır. Olasıdır ki bu aketi cevaplamaya öğretmeleri ipad ı görme egelli öğrecileri eğitimide kullaılması ile farklı (belki de daha az olumlu) görüşü bulumaktadır ve bu oları aketi doldurmalarıı egelleye bir faktör olabilir. So olarak, bu aket ipad üzerie odaklamıştır çükü bu araştırmaı yapıldığı zama e popular tablet bilgisyarları ipad dır. Fakat belkide alteratif ürüler (ör. Google Nexus, Amazo Kidle, Microsoft Surface) farklı avatajlar ve dezavatajlar sumaktadır ve bu kouda bir araştırma yapılması yararlı olacaktır.
EK. ipad ı Kör ve Zayıf Görme problemi Ola Öğreciler Tarafıda Öğreme Erişimi Aracı Olarak Kullaması. Apple ipad'i duyduuz mu? Evet [ ] Hayır [ ] Emi değilim [ ] 2. ipad aşağıdaki kişiler tarafida sizi çalışma ortamıızda kullaılmaktadır: Öğretmeler Evet Hayır Emi değilim Görme egeli ola öğreciler Görme egelli öğrecilerle çalışmak "Evet" ise lütfe açıklayı ipad çalışmalarıızda kullaılmıyorsa, bu kouda kediizi geliştirmekle ilgileirmisiiz? Eğer ilgileirseiz, buu yapmaız içi size egeller elerdi? 578 3. ipad okuluuzdaki persoel veya destek servisi tarafıda kullaılıyorsa, ipad ı asıl kullaım alaları ile ilgileiyoruz acaba ipad aşağıdakilerde herhagisi içi kullaılmaktadar: Not alma ve kayıt tutma Evet Hayır Emi değilim "Evet" ise lütfe açıklayı Web tarama ve araştırma "Evet" ise lütfe açıklayı Görme egelli öğrecilerle çalışmak "Evet" ise lütfe açıklayı Lütfe varsa başka örekler veri
4. ipad, okuluuzdaki öğreciler veya destek servisi tarafıda kullaılıyorsa, ipad ı asıl kullaım alaları ile ilgileiyoruz acaba ipad aşağıdakilerde herhagisi içi kullaılmaktadar: Geel bilgi erişim cihazı (kelime işlemcileri, web tarayıcıları gibi stadart uygulamaları kullaarak) Evet Hayır Emi değilim "Evet" ise lütfe açıklayı Web tarama ve araştırma Görme egelli öğrecilerle çalışmak "Evet" ise lütfe açıklayı Diğer eğitim amaçlı bir cihaz olarak kullamak 579 "Evet" ise lütfe açıklayı Oyular ve diğer boş zama etkilikleri "Evet" ise lütfe açıklayı Görme egelli öğreciler ile / başka herhagi bir şekilde Eğer Evet ise, lütfe daha fazla bilgi veri: 5. ipad ı şu şekilde kullalıldlığlılı soyleyebilirmisiz: Masaüstü / dizüstü bilgisayara ek olarak [ ] VEYA Masaüstü / dizüstü bilgisayara alteratif olarak 6. Görme egelli öğrecileri bir öğretmeiolarak ipad'i aşağıdaki hagi yöleri, sizig ilgiizi çekmektedir? Dahili ekra okuyucu ve ekra büyüteç [ ] Küçük boyut ve taşıabilirlik [ ] Geleeksel bilgi işlem cihazlarıı yerii alma potasiyeli [ ] Flash depolama ve uykuda aıda uyama [ ]
Diğerleri, lütfe listeleyi: 7. ipad'da özellikle görme bozukluğu ola çocuklara öğretmek içi bir araç olarak öerebileceğiiz uygulamalar var mı? 8. ipad'ı Görme egelli öğrecileri öğretimide kullaımıyla ilgili yapmak istediğiiz herhagi bir ek yorumuuz var mı? 580