Tek Bir Sistem içi Çıktı Aalizi Bezetim ile üretile verile icelemesie Çıktı Aalizi deir. Çıktı Aalizi, bir sistemi performasıı tahmi etmek veya iki veya daha fazla alteratif sistem tasarımıı karşılaştırmaktır. Bu bölümde tek bir sistemi aalizi üzeride durulacaktır. Bir soraki bölüm de ise farklı sistem tasarımlarıı karşılaştırılması üzeride durulacaktır. Bezetimi Türü Çıktı Aalizi yapılırke solu ve kararlı bezetim modelleri arasıdaki ayrım mutlaka yapılmalıdır. Solu (termiatig) bezetim TE süresi boyuca koşturula veya daha öce belirlee E olayıa veya olaylarıa gelidiğide durdurula modellerdir. Örek: Bakalar 8:3 6:3 arasıda çalışır ve TE = 48 dakikadır 3
Solu Bezetim Solu bir sistemi modellerke, aıdaki başlagıç koşullarıı belirlemesi ve bitiş zamaı (TE) veya bitiş olayı E taımlaması gerekmektedir. Bir bezetimi solu mu yoksa kararlı mı olacağı bezetim çalışmasıı amaçlarıa ve sistemi doğasıa bağlıdır. Baka öreği solu bir sistem olarak düşüüldü. Çükü: Amaç bir gülük operasyou izlemesidir; Bir sistemi aıda ilk hata verdiği aa kadar geçe süre ile ilgili bezetim de solu bir sistem olur. 4 Kararlı Bezetim Kararlı bir sistem sürekli veya e azıda sürekli olarak çalışa sistemlerdir. Öreği, motaj hatları, sürekli üretim sistemleri, telefo sistemleri ve Iteret gibi diğer haberleşme sistemleri, hastae acil odası, itfaiye vb. Kararlı (steady-state) bezetim bu tür sistemleri uzu vadedeki performasıı alamaya çalışa modellerdir. Bitiş zamaı (TE) aalist tarafıda istatistiksel hassasiyet dikkate alıarak belirleir. Çıktı Verisii Stokastik Doğası Bir bezetim modelii belirli bir zama [, T ] çalıştığıı düşüelim. Bezetim modeli, girdileri çıktılara döüştüğü bir sistem olduğuda ve bazı girdi değişkeleri rassal olduğuda, çıktı verileri de rassal değişke olur. Örek: (Bir kuyruk sistemi) Girdi: Varış zamaı ve servis zamaıı rassal olması Çıktı: Sistemde harcaa sürei rassal olması 6
Solu Bezetim içi Çıktı Aalizi Bezetimi yapıla sistemi performas parametresi ola (veya ) ı tahmi edilmesii düşüelim. ı tahmii içi bezetim çıktı verisi {Y, Y,, Y} (kesikli zamalı veri) formuda olur Öreği, i müşterii bekleme süresi, i haftadaki toplam maliyet. ı tahmii içi bezetim çıktı verisi{y(t), t TE} (sürekli zamalı veri) formuda olur Öreği, T zamaıdaki kuyruk uzuluğu, t zamaıdaki gecikmeli sipariş sayısı. 7 Solu Bezetim içi Çıktı Aalizi (Devam) Nokta Tahmii: ˆ Y i i ˆ T Merkezi Limit Teoremi sayeside eğer 3 ise, ˆ ˆ ( Y t i ˆ) ˆ( ˆ) ˆ) / i S ( ˆ) Aralık Tahmii: içi %( - ) güve aralığı (yaklaşık değer) ˆ ˆ) ˆ) t ˆ /, t /, T E E Y( t) dt 8 Solu Bezetim içi Çıktı Aalizi (Örek) Örek (Bir Kuyruk Sistemi) Koşturma, r Kullaım Oraı, ˆ r Sistemde Harcaa Süre, ŵr.88 3.74.87 4.3 3.78 3.84 4.84 3.8.88.87.78.84 ˆ.88 4 (.88.88) (.84.88) ˆ ( ˆ) (.7) 4 ˆ t ˆ( ˆ) /.,3.88 (3.8)(.7) /.64.3 3
Tekrar Koşturma Sayısı HASSASİYET DÜZEYİ Bir hata kriteri ( ) belirlediğii düşüelim; başka bir deyişle, yı ile hata payı ile e az ( ) olasılıkla tahmi etmek isteyelim: t ˆ /, t ˆ) /, ˆ) z / ˆ) Tekrar Koşturma Sayısı (Örek) Örek (Bir Kuyruk Sistemi) Kullaım oraıı % olasılıkla.4 hata payı ile tahmi etmek istediğimizi varsayalım. Başlagıç tekrar sayımız =4 olsu. Adım : z.s (.6) (.7).44 3 (.4) Adım : 3 4 t., -.8.6.4 t., S.3. 4.83 = İlave tekrar sayısı: = 4 = Kararlı Bezetimler içi Çıktı Aalizi Çıktı Aalizide öce, modelleyici çıktı verisii gerçek sistem verilerii temsil ettiğide emi olmak içi elide gelei yapmalıdır. Kararlı bezetim modelleride çıktı verilerii güveirliğii arttıra faydalı yötemlerde bir taesi istatistikleri toplamadığı başlagıç döemi belirlemektedir. Kararlı durum sistemi başlagıç koşullarıda etkilemediği bir oktaya ulaştığıı ifade eder. 4
Kararlı Bezetimler içi Çıktı Aalizi (devam) Sistemi kararlı duruma geçmesi içi gerekli ola döeme ısıma döemi adı verilir. Veri toplamaya ısıma döemi bittikte sora başlaır. Isıma döemii uzuluğu, sistem birde çok bezetimi yapılarak elde edile çıktı verisii hareketli ortalama değerleri hesaplaarak belirleir. Y i (w) w Y is /(w ) sw i Y i s /(i ) s( i) for i w,, w for i,, w 3 Isıma Döemi Kararlı Bezetimde Isıma Döemii Belirlemesi Döem Ortalama w = w = w = Maliyet 4. 4. 4. 4. 468.6... 3 676.4.7.7.7 4 7.88 68. 68. 68. 4. 7.6 7.6 7.6 6 84. 6.4 6.4 6.4 7 6. 87.7 63.86 63.86 8 473.8 8.46 74.3 74.3 68.88 68. 6.68 6.68 8.7 88. 78.6 78.6. 6.3 6.67 6.67 76. 7.8 68.46 8.8 3 443. 46.7 6.6 6. 4 487.3 3.43 64.8 63.8 4 Hareketli Ortalama Average Mothly Cost Movig Average for w = 8 6 4 3 7 8 6 4 3 7 Movig Average for w = 8 6 4 3 7 Movig Average for w = d = 8 6 4 3 7
Kararlı Bezetimler içi Çıktı Aalizi (Örek) Observed cost durig i-th period ad j-th replicatio Period ep ep ep 3 ep 4 ep 3 6.8.7.6. 636. 4 3. 3.3 87.4 6. 3.74 8.6 634.8 76.8. 8.3 6 673.88 83.7 63.86 7.7 864.7 7 6. 8.67..43 76.3 8 3.6.8 63.4 3. 8..4 43.3 3.4 38.88. 4.7 8.48 6. 34. 77.3 383.47. 6. 34. 6. 76.6 387. 366. 78.8 63.8 3 6.3 388.63 6.87 3. 88. 4 6.6.83 3.4.76 3. 3.46 36.8 76.43 484.3 68. 6 8.8 3.7.44 7.73 8.3 Period ep ep ep 3 ep 4 ep 7 8. 64. 44.64 6.36 8.6 8 3.4 36.4. 77.4.8.4 8. 63. 6. 38. 3 6.36 84.8 6.4 4. 3.7 3 7.. 734.38 87.8 4.6 3 36. 74.7 47. 48.87 3.46 3.4. 47. 3..7 34 8.8 7. 77.6 73. 44. 3 3.8.4 4.77.7 3.6 36 6.3 73.7 43.7 4.6 8. 63.47 4. 6.8 87.7 3.78 38 87.4 67.84 4.3. 63.36 3 7.4 38.4 3.43 44.73 3.38 Avg. 46.7 7.74 6.6 47. 67.4 6 Kararlı Bezetimler içi Çıktı Aalizi (Örek) Güve Aralığı Hesaplaması Yrj jd Yr (, d) d 46.7 7.74 6.6 47. 67.4 Y ( ) Yr (, d) r S ( ) r ( Y r Y ) 7.4 Y t.,4 ) / 6.7 (.78)(.) / 6.7 6.4 7 6