ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 YÖNETİM VE ORGANİZASYONLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 11 1.1.Yönetim Kavramı 12 1.1.1Yönetim Kavramının Kapsam ve Önemi 13 1.1.2. Yönetimin Tanımı 15 1.1.3. Yönetim Faaliyetinin Özellikleri 16 1.1.4. Kamu Yönetimi ve Özel Yönetim 18 1.2. Yönetici Kavramı 19 1.2.1. Yönetim Kademeleri 19 1.2.2. Yöneticilerin Yönetsel Becerileri 20 1.3. Organizasyon Kavramı 22 1.3.1. Organizasyonu Etkileyen Çevresel Unsurlar 24 Değerlendirme Soruları 27 Yararlanılan Kaynaklar 28 Bölüm 2 ORGANİZASYON TEORİSİ 29 2.1.Tarihte Yönetim Uygulamaları 30 2.2.Klasik Yönetim Teorisi 31 2.2.1.Bilimsel Yönetim Akımı 32 2.2.2.Genel Yönetim Akımı 34 2.2.3.Bürokratik Yaklaşım 36 2.2.4.Klasik Yönetim Düşüncesi Genel Değerlendirme 39 2.3.Neo-Klasik Teori (İnsan İlişkileri Yaklaşımı) 40 2.3.1.Hawthorne Çalışmaları 40 2.3.2.Neo-Klasik Yönetim Düşüncesi Genel Değerlendirme 42 2.4.Modern Yönetim Teorileri 43 2.4.1.Sistem Yaklaşımı 44 2.4.2Durumsallık Yaklaşımı 47 2.4.3.Modern Yönetim Teorileri Genel Değerlendirme 51 Değerlendirme Soruları 52 Yararlanılan Kaynaklar 53 Bölüm 3 YÖNETSEL İŞLEVLER 55 Ünite 1 Planlama 57 3.1.1. Planlama Kavramı ve Önemi 58 3.1.2. Planlamanın Özellikleri 60 3.1.3. Planlama İlkeleri 61 3.1.3.1. Amaç İlkesi 61 3.1.3.2. Alternatifler İlkesi 62
3.1.3.3. Strateji Seçimi İlkesi 62 3.1.3.4. Esneklik İlkesi 62 3.1.3.5. Haberleşme İlkesi 62 3.1.3.6. Doküman İlkesi 62 3.1.3.7. Açıklık İlkesi 63 3.1.3.8. Denetim İlkesi 63 3.1.3.9. Koruma İlkesi 63 3.1.4. Plan Türleri 63 3.1.4.1. Sürelerine Göre Planlar 63 3.1.4.2. Kapsamlarına Göre Planlar 65 3.1.4.3. Teknik Yapılarına Göre Planlar 65 3.1.4.4. Tekrar Edilme Durumlarına Göre Planlar 66 3.1.4.5. Nitelikleri Açısından Planlar 67 3.1.5. İyi Bir Planın Özellikleri 68 3.1.6. Planlama Süreci 69 3.1.6.1. Planlamanın Planlanması 69 3.1.6.2. Durum Değerlendirmesi 71 3.1.6.3. Ön Planlama 73 3.1.6.4. Ayrıntılı Planlama 75 3.1.6.5. Uygulamaları İzleme ve Yeniden Yapılanma 76 3.1.7. Planlamanın Yarar ve Sakıncaları 79 3.1.7. 1. Planlamanın İşletme Yönetimine Sağladığı Yararlar 79 3.1.7.2. Planlamanın Sakıncaları 80 Değerlendirme Soruları 81 Yararlanılan Kaynaklar 83 Ünite 2 Örgütleme 85 3.2.1. Örgütleme Kavramı 86 3.2.2.Örgütleme İlkeleri 87 3.2.2.1. Amaç Birliği İlkesi 87 3.2.2.2. Denetim Alanı İlkesi 88 3.2.2.3. Yetki Devri İlkesi 88 3.2.2.4. Komuta Birliği İlkesi 89 3.2.2.5. Basamaklama (Hiyerarşi) İlkesi 89 3.2.2.6. Sorumluluk İlkesi 89 3.2.2.7. Denge İlkesi 89 3.2.2.8. Açıklık İlkesi 89 3.2.2.9. Basitlik İlkesi 89 3.2.2.10. Esneklik ve Yeniden Örgütleme(Reorganizasyon) İlkesi 90 3.2.3. Örgüt Yapısını Belirleyen Unsurlar 90 3.2.3.1. İşbölümü, Uzmanlaşma ve Farklılaşma Düzeyi 90 3.2.3.2. Merkezileşme Derecesi 91 3.2.3.3. Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi 92 II
3.2.3.4. Koordinasyon Mekanizmaları 92 3.2.3.5. Formalleşme Derecesi 93 3.2.4. Temel Örgüt Yapıları 93 3.2.4.1. Dikey Örgüt Yapısı (Komuta Örgütü) 94 3.2.4.2. Dikey - Kurmay Örgüt Yapısı (Komuta-Kurmay Örgütü) 95 3.2.4.3. Fonksiyonel Örgüt Yapısı 96 3.2.4.4. Dikey-Fonksiyonel Örgüt Yapısı 97 3.2.4.5. Proje ve Matriks Örgüt Yapısı 98 3.2.5. Biçimsel Olmayan (Doğal) Örgütler 101 3.2.6. Örgütleme Süreci 101 3.2.6.1. Amaçların Çözümlenmesi 102 3.2.6.2. İşlerin Belirlenmesi ve Yapıyı Kararlaştırma 104 3.2.6.3. İşi Yapacak İşgörenlerin Belirlenmesi ve Kadrolama 104 3.2.6.4. Fiziksel Olanakların(Donanım) Tespiti 105 3.2.7. Örgütlemede Bölümlere Ayırma 105 3.2.7.1. Bölümlere Ayırma İlkeleri 105 3.2.7.2. Bölümlere Ayırma Türleri 107 3.2.8. Örgüt Şemaları 113 Değerlendirme Soruları 115 Yararlanılan Kaynaklar 117 Ünite 3 Yöneltme Fonksiyonu 119 3.3.1. Yöneltme Fonksiyonu ve Önemi 120 3.3.2. Etkin Bir Yöneltme Sistemi Kurma Koşulları 121 3.3.3. Emir Kavramı ve İyi Bir Emirin Özellikleri 122 3.3.4. Motivasyon Kavramı ve Motivasyon Teorileri 124 3.3.4.1. İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi 125 3.3.4.2. Frederick Herzberg in Çift Faktör Teorisi 126 3.3.4.3. Victor Vroom un Beklenti Teorisi 127 3.3.4.4. J. Stacy Adams ın Eşitlik Teorisi 127 3.3.4.5. Evdin Locke nin Amaç Teorisi 127 3.3.4.6. D. McCelland ın Başarma İhtiyacı Teorisi 128 3.3.5. Yöneltme İşlevinde Liderlik Boyutu 128 3.3.5.1. Liderlerin Özellikleri 128 3.3.5.2. Geleneksel Liderlik Davranış Tarzları 129 3.3.5.3. Yöneticilik ve Liderlik Ayrımı 130 Değerlendirme Soruları 132 Yararlanılan Kaynaklar 133 III
Ünite 4 Koordinasyon (Eşgüdümleme, Uyumlaştırma) 135 3.4.1.Tanımı ve Önemi 136 3. 4.2.Koordinasyon İlkeleri 137 3. 4.3.Koordinasyon Teknikleri 138 3.4.4.Koordinasyon Çeşitleri 138 3. 4.4.1.İç Koordinasyon 138 3. 4.4.2.Dış Koordinasyon 139 Değerlendirme Soruları 140 Yararlanılan Kaynaklar 141 Ünite 5 Kontrol 143 3.5.1. Kontrol İlkeleri 144 3.5.2. Kontrol Yaklaşımları 145 3.5.2.1. Geleneksel ( Biçimsel) Yaklaşım 146 3.5.2.2. Davranışsal Yaklaşım 146 3.5.3. Kontrol Sürecinin Temel Aşamaları 148 3.5.4. Kontrol Türleri 149 3.5.4.1. Amaçlarına Göre Kontrol Türleri 149 3.5.4.2. Statüsüne Göre Kontrol Türleri 150 Değerlendirme Soruları 157 Yararlanılan Kaynaklar 159 Bölüm 4 İLETİŞİM 161 4.1 İletişimin Tanımı ve Önemi 162 4.2. İletişimin Başlıca Özellikleri 163 4.2.1.İletişim İnsan Davranışının Bir Ürünüdür 163 4.2.2.İletişim Devingen Bir Olgudur 163 4.2.3.İletişim Belirli Kalıplara Bağlıdır 163 4.3. Temel İletişim Süreci 164 4.3.1.Temel İletişim Sürecinin Unsurları 164 4.4. İletişim Sürecinin İşleyişi 165 4.4.1.Tek Yönlü İletişim 165 4.4.2.Çift Yönlü İletişim 166 4.5.Örgütlerde İletişim 166 4.5.1. Dikey İletişim 166 4.5.2.Yatay İletişim 166 4.5.3.Çapraz (Köşesel, Dianogal) İletişim 166 4.6. Örgütsel İletişim Araçları 168 4.6.1.Yazılı İletişim Araçları 168 4.6.2.Sözlü İletişim Araçları 168 4.6.3. Görsel-İşitsel İletişim Araçları 168 4.7. İletişimin Sorumluluğu 169 IV
4.8. Etkin İletişimi Engelleyen Etmenler 170 4.8.1. Bireysel Etmenler 170 4.8.2.Fiziksel Etmenler 170 4.8.3.Algıda Seçicilik 170 4.8.4. Zamanlama ve Zaman Baskısı 171 4.8.5. İleti Kaynağına Güvenmeme 171 4.8.6.Kişilik Uyumu 171 4.8.7.Hatalı Tamamlama 171 4.8.8.Dilsel Sorunlar 171 4.8.9.Dinleme Yetersizliğinden Doğan Güçlükler 172 4.8.10.Anlatımın Açık Olmamasıyla İlintili Engeller 172 4.8.11.Geri Beslemeden Doğan Güçlükler 172 4.9. İletişimi Geliştirme Yöntemleri 172 4.9.1.Sonucu İzleme 172 4.9.2.İleti Akışının Yönetimi 172 4.9.3.Empati 173 4.9.4.Tekrar 173 4.9.5.Kullanılan Dilin Yalınlaştırılması 173 4.9.6.İletişim Kanallarının Artırılması 173 4.9.7.Etkili Dinleme, Çok Okuma ve Gözlemde Bulunma 173 4.9.8.Sözel Anlatımın Yanında Eylemle Açıklama 174 4.9.9.Tehdit Edici Olmayan İş Ortamı Oluşturma 174 4.9.10. Söylentilerden Faydalanma 174 Değerlendirme Soruları 176 Yararlanılan Kaynaklar 178 Bölüm 5 YÖNETİMLE İLGİLİ GÜNCEL KONULAR 179 Ünite 1 Zaman Yönetimi 181 5.1.1. Zamanın Tanımı 182 5.1.2. Zaman Çeşitleri 182 5.1.2.1.Objektif Zaman (Gerçek Zaman) 183 5.1.2.2.Sübjektif (Psikolojik) Zaman 183 5.1.2.3.Biyolojik (İçgüdüsel) Zaman 183 5.1.2.4.Örgütsel Zaman 183 5.1.2.5.Yönetsel Zaman 183 5.1.2.6.İktisadi Zaman 183 5.1.2.7.Sosyolojik Zaman 184 5.1.3. Zaman Yönetimi 184 5.1.3.1. Yönetsel Zaman ve Yönetimi 186 Ünite 2 Çatışma Yönetimi 191 5.2.1. Çatışmanın Tanımı, Anlamı ve Kapsamı 192 5.2.2. Çatışma Türleri 183 V
5.2.3.Örgütlerde Çatışma Nedenleri 195 5.2.4. Örgütte Çatışma Yönetimi 197 5.2.5.Çatışma Çözüm Yöntemleri 198 5.2.6.Çatışmanın Yarar ve Sakıncaları 201 Ünite 3 Stres ve Kriz Yönetimi 203 5.3.1. Stres Yönetimi 204 5.3.1.1. Stresi Ortaya Çıkaran Başlıca Faktörler 205 5.3.1.2. Stresin Safhaları 211 5.3.1.3 Stres Yönetimi ve Stresle Başa Çıkma Yolları 212 5.3.2. Kriz Yönetimi 217 5.3.2.1 Krizin Tanımı Anlamı ve Kapsamı 217 5.3.2.2 Krizin Kaynakları 218 5.3.2.3 Kriz Süreci 221 5.3.2.4 Örgütlerde Kriz Yönetimi 222 Ünite 4 Örgütsel Öğrenme ve Bilgi Yönetimi 227 5.4.1. Örgütsel Öğrenme 228 5.4.1.1 Örgütsel Öğrenme Türleri 231 5.4.1.2 Öğrenen Organizasyonun Özellikleri 233 5.4.1.3 Örgütlerde Öğrenmenin Gerçekleşme Yolları 234 5.4.2 Bilgi Yönetimi 235 5.4.2.1 Bilgi Yönetimi ile İlgili Temel Kavramlar 236 5.4.2.2 Bilgi Türleri 241 5.4.2.3 Bilgi Yönetiminin Örgüte Sağlayacağı Avantajlar, Yararlar ve Zorluklar 242 5.4.2.4 Bilgi Yönetimi Uygulamasında Dikkate Alınması Gereken Unsurlar 244 5.4.2.5 Bilgi Yönetim Süreci 245 Değerlendirme Soruları 249 Yararlanılan Kaynaklar 251 VI