STRATEJİK YÖNETİM UYGULAMALARI Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat HAFTA 3: Stratejik Yönetim Süreçleri 1/29
Kişi, grup ve örgütün düşünce ve davranışlarına rehberlik eden idealler, inançlar ve ilkeler bütünü VEYA Bir Organizasyonun temel inançları, değerleri, özlemleri ve etik önceliklerini içerir. Genelde şirketin misyon bildirgesinde yer alırlar 2/29
Taktik, işletmenin kaynaklarını en etkili bir şekilde kullanabilmek için, değişen duruma uygun olarak alınan kısa dönemli kararlarlardır Taktikler/taktik planlar genellikle üretim, pazarlama, personel, finans ve fabrika tesisleri alanlarında geliştirilir. Stratejik planlar, taktik planlarla tamamlanmış olur. 3/29
STRATEJİK & TAKTİK KARAR Yeni hedef pazarlar yeni yatırım alanı belirlemek STRATEJİK bir karardır Bir ay içerisinde satış geliştirme faaliyetlerine ne kadar para ayrılacağı TAKTİK bir karardır. 4/29
STRATEJİ & TAKTİK KARŞILAŞTIRMASI Strateji Gelecek (uzun dönem) Hazırlık ve planlama Bir seyahat (uzun süreli) Geniş bakış açısı Bir amaç/niyet/tasarı Öngörü Risk Önemli Taktik Şimdi (şu an) Faaliyetleri uygulama Gezinti (kısa) Dar bakış açısı Bir görev Reaksiyon Dikkat Acil 5/29
MİSYON: (Organizasyonun amacı- iç ve dış ilgili kitle için): Cortland Memorial hastanesi, Cortland ın bütün vatandaşları ve çevre halkının hayat boyu sağlık hizmetlerini başarılı bir şekilde ve sevgi/şefkatle karşılar. VİZYON: (Cortland, 5 10 yılık bir gelecekte ne olmayı arzu etmektedir- Kurum çalışanları için): Cortland Memorial Hastanesi, nitelikli sağlık hizmetleri için en iyi seçim olacaktır 6/29
STRATEJİ: (Vizyonu başarmak için izlenecek temel metotözellikle kurum çalışanları için): Hasta Merkezli ve Performans Odaklı STRATEJİK AMAÇLAR: Hastanenin imajını geliştirme, ürün grubunu geliştirme ve pazar payını artırma Önümüzdeki beş yıllık süreçte 5 milyon $ ilave gelir oluşturmak için yeni hizmetler ve ürün hatları geliştirme Tercih edilen bir işveren/işyeri olmak ve mükemmel bir hizmet kültürü geliştirmek. Hasta ve çalışan tatmininde ilk % 5 içerisinde olma. Hekimlerle güçlü ilişkiler içinde bulunmak Sigorta krizleri için yerel çözümler geliştirmek 7/29
Amaçlar ve Hedefler Planlanmış faaliyetlerin sonuçları Neler yapıldı Onları Zamanında gerçekleştirdik mi Mümkünse rakamlaştırılmış ve tarihlendirilmiş şekilde değerlendirme Şirket Amaç ve Hedefleri aşağıdaki konuları içerir. Karlılık (net kar) Büyüme (toplam varlıklarda artış, vs.) Kaynaklardan (öz sermaye ve borçlardan) Yararlanma oranları (ROE veya ROI) Pazar liderliği (pazar payı) 8/29
POLİTİKA / SİYASET BİLİMİ Politika kavramı Kamu yönetimi alanında, Mümkünler Sanatı Bismark Onları kandırmak suretiyle yönetme sanatı Isaac D sraeli 9/29
Politika kavramı İktisat Terimleri Sözlüğünde, Belirlenen amaç ve hedeflere ulaşmaya yönelik karar ve eylemler bütünü olarak tanımlanmaktadır. 10/29
Yöneticilere karar vermelerinde rehberlik eden bir ilke veya ilkeler dizisi. Stratejinin planlanmasından sonra uygulamalara ilişkin olarak personele yol gösterecek uzun süreli fonksiyonel düzeyler ilişkin kararlar 11/29
POLİTİKANIN ÖZELLİKLERİ Politikalar, yıllık amaçları başarma aracıdır. Politikalar; belirlenen amaçlara ulaşmaya destek sağlayacak rehberler, kurallar ve yöntemleri içerir Politikalar karar vermede ve tekrarlanan veya rutin durumlara yöneliktir Politikalar şirket düzeyinde belirlenir ve bütün işletme, işletme birimlerine, fonksiyonel bölümlere ve operasyonel faaliyetlere uygulanır 12/29
Karar almada tekrarı önler Objektifliği ve tutarlılığı sağlar Yöneticilerin davranışlarını tahmin edilebilir kılar ve yetki devrini kolaylaştırır Yöneticiyi inisiyatif kullanmaya zorlar Kurumsallaşmayı temin eder. 13/29
Kurumsallaşmanın varlığını 3 faktörle anlayabiliriz 1. Yazılı plan ve program bulundurma 2. Aile- İş ilişkilerinin birbirinden ayrılması 3. Kişilerin sözünün değil, kurulan sistemin işleyişe hakim olması 14/29
POLİTİKA - Örnek Müşteri her zaman haklıdır. Nordstrom Her gün düşük fiyat Wal- Mart 15/29
ŞİRKET POLİTİKASI - ÖRNEKLER Marmara bölgesi dışında fabrika kurmayacağız, Ürünümüzü iade eden müşteriye niçin diye sormayacağız, Ürünümüzün önemli parçalarını kendimiz üreteceğiz, Banka kredisi kullanmayacağız, Kamu ihalelerine katılmayacağız. 16/29
Fonksiyonel Düzeyle İlgili Politika Örnekleri İKY Politikaları: Organizasyondaki boş bulunan görevleri doldurmak için organizasyon içinden terfilere öncelik vermek Emeklilik yaşına gelmiş personelin emekli olmalarını sağlamak Mümkün olduğu ölçüde, sadece Üniversite mezunlarını istihdam etmek veya kalifiye muhasebecileri işe alma 17/29
Politikalar karar vermede bir düşünce rehberidir. Strateji ise, bu rehber doğrultusunda amaçları oluşturulması ve kaynak kullanım kararlarının verilmesini sağlar. Strateji kısmi belirsizlik şartlarında sürekli değişen durumlarla ilgilidir ve kararlar eksik bilgilerle alınır. Oysa politikalar, net bir şekilde tanımlanabilen ve sık sık değişmeyen durumlarla ilgilidir. 18/29
Stratejiler daha çok işletme ve çevresi arasındaki ilişkiler üzerinde odaklaşır. Değişen her durum için yeni bir uğraşı gerektirir. Oysa politikalar her seviyede yönetim uygulamalarıyla ilgilidir ve icracı yöneticilerin davranışlarını yönlendirir. Süreç ve Amaç bakımından aralarında farklılık vardır. 19/29
STRATEJİK DÜŞÜNME Stratejik düşünme: Hızlı değişen trendleri, Pazar fırsatlarını ve Rekabeti değerlendirme yeteneğidir. 20/29
STRATEJİK DÜŞÜNME - devam Kısa ve orta yerine uzun döneme Parçalar yerine bütüne Olaylar yerine yapı ve sistemlere Sonuçlar kadar sebeplere Tek boyutlu düşünceden ziyade çok boyutlu düşünceye odaklanmak ve faaliyetlerimizi bu düşünce düzeyine göre şekillendirmektir 21/29
STRATEJİK DÜŞÜNME STRATEJİK DÜŞÜNMENİN AMACI NEDİR? 22/29
STRATEJİK DÜŞÜNME İŞLETMEYE YÖN VERMEK DEĞİŞİM GÜNDEMİNİ SAPTAMAK KAYNAK TAHSİSİ 23/29
STRATEJİK KARARLAR Stratejik Kararlar, iki temel soruya yönelik olarak alınan kararlardır: 1. Hangi sektör/sektörlerde faaliyet göstermeliyiz? 2. O sektör/sektörlerde nasıl rekabet etmeliyiz? 24/29
Stratejik Planlama/Bütünsel Planlama Stratejik planlama, bir organizasyonun geleceği hakkındaki kararlarını formüle etme ve uygulama sürecidir. VEYA Uzun vadeli performansa/başarıya odaklanan planlar yapma ve kararlar verme sürecidir 25/29
Stratejik Düşünme ve Stratejik Planlama ve Stratejik Yönetim Karşılaştırması Stratejik düşünme, bir analiz; stratejik planlama ise bir sentezdir. Stratejik düşünme; 6. his/önsezi ve yaratıcılığı içerir. Stratejik yönetim; stratejik düşünme ve stratejik planlamayı da içeren daha kapsamlı bir kavramdır. 26/29
Stratejik Plan & Taktik Plan Karşılaştırması 27/29
Stratejik Yönetim Nerede olmak istiyoruz: Vizyon Mevcut Durum Analizi Şu anda neredeyiz? Misyon : Neden varız? & Görevimiz nedir? 28/29
I.AŞAMA: STRATEJİ FORMÜLE ETME: Strateji formüle etme (Stratejik planlama), uzun dönemli hedefleri tanımlama ve firmanın bu hedefleri gerçekleştirmeye doğru yönetmenin bir yoludur. 29/29
1.Stratejik Analiz: Stratejik yönetim sürecinin hem başlama noktasıdır, hem de verilecek uzun dönemli kararların altyapısını oluşturur. Stratejik analizde etkileşimli 3 analiz çalışması yapılır: 1.Dış çevre analizi 2.İşletmenin analizi 3.FÜTZ/SWOT Analizi 30/29
2. Stratejik Tasarım: Yönetimin değerlerini ve örgütsel önceliklerini göz önüne alarak, işletmenin geleceğinin tanımlanması ve stratejik amaçlarının belirlenmesi 31/29 Doç. Dr. Mehmet Deniz 31
II.AŞAMA:STRATEJİLERİN UYGULANMASI Stratejilerin uygulanması iki başlıkta incelenebilir: 1.Stratejik Uyum ve Örgütsel Tasarım 2.Program, Bütçe ve Prosedürler 32/29
PROGRAM Program; bir işi başarmak için ihtiyaç duyulan faaliyet veya faaliyet adımlarını ifade eden kısa vadeli, tek kullanımlı plandır. Bir program; Bir şirketin yeniden yapılanmasını, örgüt kültürünün değişimini veya yeni araştırma girişimine yönelik hazırlanabilir. Ana amaçlara ulaşabilmek için yer, zaman, şahıs ve usul göstererek adım adım yapılması gerekenleri tanımlayan kısa süreli uygulama planlarıdır. Esneklik özelliği az, bir defa kullanılan planlardan oluşan, alt kademelerle ve uygulamalarla ilgilidir. Tam belirlilik hali ve çok az bir risk içermektedir. 33/29
PROGRAM ÖRNEĞİ Boing Şirketi(1916, ABD), Sivil, askeri uçak ve helikopter üreten en büyük şirket, 159.000 çalışanı var-2007 itibariyle-, sektör liderliğini(2000-2005 yıllarında Airbus sektör lideri) sektörde en önemli rakibi olan Airbus tan geri almayı amaçlıyordu. Strateji olarak da düşük fiyat stratejisini izlemek bunun içinde operasyonel etkinliğini artırmak zorundaydı. Ve Boing şirketi, Boing 787 Dreamliner adını verdiği bir uçak modelini yapmayı planladı. Uçağı yaparken de maliyetlerde önemli bir azalmayı sağlamak için bir dizi Programı uygulama kararı aldı: 34/29
PROGRAM ÖRNEĞİ A. Üretimin yaklaşık % 70 inde dış kaynaklardan yararlanılacak B. Bir önceki model olan 737 modelindeki 20 gün olan montaj süresini bu modelde 3 güne indirilecek C. Muayene zamanını azaltmak için alüminyum yerine yeni hafif materyaller kullanılacak D. Küçülme (Downsizing) ve Dış kaynak kullanımının neden olduğu zayıflayan sendikal ilişkiler çözümlenecek Boing 787 Dreamliner modeli Kendi sınıfındaki uçaklardan %20 daha az yakıt tüketen bir model olmayı başarmış ve sektör liderliğine yükselmiştir. 35 35/29
PROGRAM ÖRNEĞİ II Otomobil imalatçısı BMW üretim verimliliğini her yıl % 5 oranında iyileştirmeyi amaçlıyordu. Bunun için bir program serisi hazırladı: Yeni model geliştirme zamanını 60 aydan 30 aya indirilecek, Üretim öncesi zamanı 1 yıldan en fazla 5 ay olacak şekilde azaltılacak, Talebe bağlı olarak modeller arasında değişimi sağlayacak şekilde her bir fabrika en az 2 araç yapacak. 36/29
BÜTÇE: Programda belirlenmiş her bir faaliyetin neden olacağı giderlerle bazı faaliyetlerden sağlanacak gelirlerin rakamsal ve nakit ifadelerden oluşan bir öngörüdür PROSEDÜR: Sözlükte işlem, yöntem olarak tanımlanmakta. Kavram olarak Bir işin yapılması için ihtiyaç duyulan ardışık adımlardır veya Herhangi bir işin nasıl yapılacağını adım adım açıklayan planlar dır. 37/29
III.AŞAMA: STRATEJİK SONUÇLARIN KONTROL VE DEĞERLENDİRİLMESİ Stratejilerin kontrolü; a. Stratejik uygulamaların nasıl gittiğini, amaçların ve planların ne kadar başarıldığını gösterecek, b. Örgüt üyelerinin motivasyonu için araçlar sağlayacaktır. 38/29