Süleymn Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt 19, Syı 3, 92-97, 2015 Süleymn Demirel University Journl of Nturl nd Applied Sciences Volume 19, Issue 3, 92-97, 2015 DOI: 10.19113/sdufed.04496 Bzı Sert Çekirdekli Meyve Türlerinde Çiçek Tozu Çimlenmesi ve Çim Borusu Uzunluğunun Çoklu Regresyon Yöntemi ile Modellenmesi Sultn Filiz GÜÇLÜ* 1, Ziy ÖNCÜ 1, Ftm KOYUNCU 2 1 Süleymn Demirel Üniversitesi, Atey Meslek Yüksekokulu, Isprt 2 Süleymn Demirel Üniversitesi, Zirt Fkültesi, Bhçe Bitkileri Bölümü,Isprt (Alınış Trihi: 23.06.2015, Kul Trihi: 19.11.2015) Anhtr Kelimeler İsttistiksel modelleme Regresyon Çim orusu Çimlenme Özet: Zirt ile ilgili çlışmlrd üretilen modeller irden fzl etkenin sonucu olrk orty çıkrlr. Bu tür modelleri orty çıkrmk için genelde kul gören yöntemlerden iri de regresyon nlizidir. Bu çlışm kpsmınd 4 frklı türe it irer çeşitte elirlenen çim orusu uzunluğu ve çimlenme ornı verileri, frklı sıcklık ve zmn koşullrınd, lortuvr ortmınd ölçülmüş ve u ölçüm verileri kullnılrk çoklu regresyon yöntemi ile çiçek tozu çimlenme ornı ve çim orusu uzunluğu thmin modelleri oluşturulmuştur. Modellerin performnsı elirlilik ktsyısı(r 2 ) ve ortlm kre ht (RMSE) değerlerine göre elirlenmiştir. Bu thmin modellerinde elde edilen R 2 değerleri, çim orusu uzunluğu thmin modellerinde 0.69 ile 0.79 rsınd, çimlenme ornı thmin modellerinde ise 0.63 ile 0.90 rsınd elde edilmiştir. RMSE değerleri, çimlenme ornı için; 6.15 ile 10.19 rsınd, çim orusu uzunluğu için ise; 13.73 ile 21.3 rsınd elde edilmiştir. Some Stone Fruit Species Pollen Germintion nd Tue Length Modeling with Multiple Regression Method Keywords Sttisticl modeling Regression Pollen tue Germintion Astrct: The models produced in griculture relted work rise s result of more thn one fctor. Regression nlysis is one of the ccepted methods to revel such ptterns. In this study, 4 different vrieties of pollen germintion rte nd the pollen tue length dt ws mesured under different temperture nd time conditions in lortory environment. Multiple regression method with grss pollen germintion rte nd pollen tue length prediction models were constructed using this mesurement dt. The performnce of the model ws determined y correltion coefficient (R 2 ) nd root men squre error (RMSE) vlues. In pollen tue length model, the R 2 vlues etween 0.69 nd 0.79, the RMSE vlues etween 13.73 nd 21.3. In the germintion rte model the R 2 vlues etween 0.63 nd 0.9, the RMSE vlues etween 6.15 nd 10.19. 1. Giriş Isprt ve çevresinde önemli ekonomik girdi sğlyn meyvecilik sektöründe öncelikli mç üretilen ürünün verimini rtırmktır. Frklı irçok üretim sektöründe olduğu gii meyvecilikte de verim irden çok fktöre ğlıdır. Bu nedenle seçilen tür ve çeşitlerde verimi etkileyen fktörlerin ğımsız etkisinin vey u fktörlerin iriri ile ilişkilerinin elirlenmesi önemlidir. Bu ilişkinin elirlenmesi mcı ile kullnıln frklı yöntemler ulunmktdır. Bunlrdn iri de regresyon nlizidir. İki vey dh fzl değişken rsınd ilişki olup olmdığı, vrs unun derecesi vey irinin ir ölçü irimi değişmesine krşılık, diğerinin değişeceği miktr, y d değişkenlerden irinin, herhngi ir değerine diğer değişkenlerden hngi değerlerin krşılık geleceği gii prolemler regresyon nlizi ile inceleneilir (Alpr,2006). Regresyon nlizi, rlrınd seep-sonuç ilişkisi ulunn iki vey dh fzl değişkenin, o konu ile ilgili thminler ypılmsı mcıyl, mtemtiksel ir model ile krkterize edilen isttistiksel ir nliz tekniğidir (Şhinler, 2000). Bğımsız değişken syısının irden fzl olduğu regresyon modellerine ise çoklu regresyon modelleri denir. Bir değişkeni etkileyen iki ve dh fzl ğımsız değişken 92 * İlgili yzr: sultnguclu@sdu.edu.tr
S. F. Güçlü, Z. Öncü, F. Koyuncu rsındki neden-sonuç ilişkilerini doğrusl ir modelle çıklmk ve u ğımsız değişkenlerin etki düzeylerini elirlemek için yrrlnıln u yöntemde, ir ğımlı değişken ve u ğımlı değişkeni etkilediği düşünülen irden çok ğımsız değişken söz konusudur (Alpr,2006). Ziri üretim gii doğl süreçleri rındırn ve syısl olrk modellenmeye çlışıln olylrd d, sonucu etkileyen prmetreler genellikle irden fzldır. Meyve üretimi, çiçek uyrımı ile şlyn, tozlnm, döllenme ve meyve gelişimi ile devm eden ir süreçtir (Kçl ve Koyuncu, 2010). Bu şekilde iririni tkip eden doğl süreçler sonucund meydn gelen olylrd ilk şrt, yeterli syıd ve cnlı çiçek tozlrının dişicik tepesi üzerine gelmesi, dişicik tepesine gelen çiçek tozlrının çimlenerek polen tüpünü meydn getirme yeteneğine ship olmsı ve u süreçte yumurtlığın cnlı olmsıdır (Engin ve Hepksoy 2003). Çiçek tozlrının optiml çimlenme düzeyleri; itki tür ve çeşidine, ortmın esin mddesi içeriğine, sınç, ph durumu ile ekolojilere göre değişeilmektedir (Eti, 1990; Gerçekçioğlu vd., 1999; Koyuncu vd., 2000; Voyitzis ve Prskevopoulou-Proussi, 2002). (Zeiss) ltınd oküler mikrometre kullnılrk 40x üyütme ile ölçülmüştür. In vitro çimlendirme denemelerinde her çeşit için 2 petri kullnılmış ve her ir petri 4 ölgeye yrılrk her ölgede toplm 400 det çiçek tozu syılmıştır. Denemeler 4 tekerrürlü olrk ypılmıştır (Tlo 1). Tlo 1. Çlışmd kullnıln sıcklıklr, inküsyon süreleri ve elde edilen veri rlığı (ortlm değerler prntez içerisinde verilmiştir). Çlışmd kullnıln çimlendirme ortmlrı; 1. Ortm: %1 gr + %15 skroz 2. Ortm: %0.5 gr+%15 skroz+5 ppm orik sit 3. Ortm %1.5 gr +%20 skroz Bu çlışm kpsmınd, seçilen sert çekirdekli meyve türlerinde çim orusu uzunluğu ve çimlenme ornlrının sıcklık ve süreye ğlı değişimi, çoklu regresyon nlizi ile incelenmiştir. Çim orusu uzunluğu ve çimlenme ornı ğımlı değişkenler, sıcklık ve süre ise ğımsız değişkenler olrk seçilmiştir. Her ir çeşide it 84 ölçüm verisi ile çim orusu uzunluğu ve çimlenme ornlrı thmin modelleri oluşturulmuştur. 2. Mteryl ve Yöntem Bu çlışm Süleymn Demirel Üniversitesi Atey Meslek Yüksekokulu itki lortuvrınd tek yıllık olrk yürütülmüştür. Çlışmd kullnıln çiçek tozlrı, Isprt yöresi Atey ve Eğirdir ilçelerinde ulunn, şhs it kpm meyve hçelerindeki, zı sert çekirdekli meyve türlerine it çiçeklerden lınmıştır. Çlışmd 0900 Zirt kirz çeşidi, Şlk kyısı çeşidi, Monreo şeftli çeşidi ve "Angelino" eriğine it çiçek tozlrı kullnılmıştır. Bu mçl lon döneminde lınn çiçekler lortuvr getirilmiş, nterler çıkrılrk 48 st süresince, 25 0 C de ekletilmiştir. Çiçek tozlrı kullnılıncy kdr desiktörde ekletilmiştir. Çlışmd petride gr yöntemi kullnılmıştır (Ülger, 1988; Aşkın 1989; Koyuncu vd. 2000). Çlışmd ön denemeler sonucund 3 det çimlendirme ortmı ümitvr olrk ulunmuş unlrın içinden en iyi çimlendirme ortmı seçilmeye çlışılmıştır. 7 frklı sıcklıkt ve 4 frklı inküsyon süresinde çiçek tozu çimlenme ornlrı elirlenmiştir. Çiçek tozu ekiminden 24 st sonr oluşn çim orusu uzunluklrı ışık mikroskou Şekil 1. Çlışmd kullnıln 336 det veriye it çim orusu uzunluğu ve çimlenme ornı ölçüm değerleri. Frklı türlere it çeşitlerin, çim orusu uzunluğu ve çimlenme ornı lortuvr ölçüm değerlerinin (Şekil 1), sıcklık ve zmn verilerine ğlı olrk, çoklu regresyon thmin modelleri oluşturulmuştur (Şekil.2). Mtl (R2009) yzılımı kullnılrk ypıln u modelleme çlışmsınd; u/o=0+10.t+01.h+20.t 2 +11.t.h+02.h 2 (1) içiminde kresel (qudrtic) formd ikinci dereceden denklemler; uzunluk ve orn değerleri için, her ir türe göre yrı yrı elde edilmiştir (Tlo 3). Bu denklemlerde ; n : ğırlık ktsyılrı (n=0,10,01,20,11,02), t : sıcklık ( o C), 93
Bzı Sert Çekirdekli Meyve Türlerinde Çiçek Tozu Çimlenmesi ve Çim Borusu Uzunluğunun Çoklu Regresyon Yöntemi ile Modellenmesi h : zmn (zmn), o : çimlenme ornı (%), u : çim orusu uzunluğu (µm) değerine krşılık gelmektedir. Tlo.1'de verilen, 5-35 o C rsınd, 5 o C rlıklı 7 det sıcklık profil değeri ile, 2-24 st rlığınd değişen 4 det zmn profil verisi ile oluşturuln veri mtrisi kullnılrk u(µm) ve o(%) değerleri modellenmiştir. Modellerin performnsı, en küçük kreler yöntemi ile elde edilen, R 2 değeri ve ortlm htlrın krelerinin krekökü toplmın (RMSE) göre değerlendirilmiştir. Elde edilen modeller, sıcklık ve zmn eksenlerine göre oluşturuln 3 oyutlu çizimler üzerinde gösterilmiştir (Şekil 2). gelişimi göstermiş, 3. ortmd ise 24 st sonund 25 0 C de %55.59 çimlenme ornın ulşmıştır (Tlo 2). Tlo 2.Çlışmd elde edilen verilere it örnek değerler. 3. Arştırm Bulgulrı Frklı sıcklık, frklı çimlendirme ortmı ve frklı inküsyon süreleri kullnılrk, çimlenme ornı ve çim orusu uzunluklrının ölçüldüğü u çlışmd toplm 336 det veri kullnılmıştır. Bu verilerin özeti Tlo 1.'de verilmiş, Tlo 2.'de ise her ir çeşide it örnek ölçüm değerleri sunulmuştur. Bu veriler incelendiğinde, tüm çeşitler rsınd en düşük çiçek tozu çimlenme ornı 0900 Zirt çeşidinde gözlenmiştir. 0900 Zirt kirz çeşidi için 1. ortmd (%1 gr+%15 skroz) çimlenme 15 0 C de 6 st sonr şlmış, sıcklık ve inküsyon süresi rttıkç çimlenme ornı d rtmıştır (25 0 C de %48,1). 2. ortmd (%0.5 gr+%15 skroz+5 ppm orik sit) 20 0 C de çimlenme dh erken şlmış ve 2 st sonund 20 0 C de çimlenme 1.68 ile şlmış, 25 0 C de en yüksek değerine ulşrk 54.36 olmuştur. 3. ortmd ise (%1.5 gr + %20 skroz) yine en yüksek çimlenme ornı 25 0 C de elde edilmiştir (58.39). Bu çimlendirme ortmınd 20 0 C de de oldukç yüksek ir çimlenme ornı elde edilmiştir (52. 36) Sıcklık rttıkç çimlenme ornınd düşme görülmüştür. Şlk kyısı çeşidinde 2. ortmd 25 0 C de ve 24 st sonund çimlenme ornı 67.01 ile yüksek ir değer lmıştır. Sıcklık 30 ve 35 0 C'ye ulşınc çiçek tozu çimlenmesi çok z ir rtış göstererek %68 olmuştur. 3. ortmd d 25, 30 ve 35 0 C de %59.79 değerini lmıştır. Monreo şeftlisinde 2. ortmd 25 0 C de 24 st sonund %67.85 çimlenme ornı elde edilmiştir. Bu değer 30 0 C de 48.02 ye, 35 0 C de ise 21.01 e düşmüştür. Monreo şeftli çeşidinde diğer türlerden frklı olrk 3. ortmd çiçek tozu çimlenmesi 15 0 C de oldukç yüksek ir değer lmıştır (51.13). Yine türler rsındki en yüksek çimlenme ornı, 25 0 C de ve 24 st sonund Monreo şeftli çeşidinden elde edilmiştir (79.54). Sıcklığın 30 0 C ye çıkrılmsıyl çimlenme ornı düşmüş m diğer türlere göre yine yüksek ir orn oln 63.28 olmuştur. Angelino erik çeşidi ortlm 20 ve 25 0 C de 24 st sonund %82.08 ve %82.11 çimlenme ornıyl tüm çeşitler rsınd en yüksek Çiçek tozu çim orusu uzunluğu kımındn değerlendirildiğinde türler rsınd en kıs çiçek tozu çim orusun ship oln tür 0900 Zirt kirz çeşididir. Bu çeşitte en uzun çim orusu 96.74 µm ile 25 0 C de ölçülmüştür. Şlk çeşidinde ise çiçek tozu çim orusu uzunluğu, hem 2. ortmd hem de 3. ortmd(25 ve 30 0 C de), 113.40 µm ve 116.00 µm ölçülmüştür. Monreo çeşidinde, 25 0 C de 3. ortmd çim orusu uzunluğu 140 µm ölçülmüştür. Angelino erik çeşidinde ise çim orusu uzunluğu en yüksek değerine 2. ortmd ve 25 0 C de ulşmıştır (123.89 µm). Genel olrk değerlendirme ypılck olurs 2.esi ortmınd (%0.5gr + %15 skroz + 5 ppm orik sit) çiçek tozu çimlenmesi diğer esi ortmlrın göre dh erken şlmıştır. 0900 Zirt çeşidi, hem çiçek tozu çimlenmesi hem de çiçek tozu çim orusu uzunluğund en düşük değerleri ln çeşit olmuştur. Lortuvr ortmınd ypıln ölçümler sonucu elde edilen veriler kullnılrk elde edilen model denklemleri Tlo 3.'de verilmiştir. Bu thmin modellerinde elde edilen R 2 değerleri, çim orusu uzunluğu thmin modellerinde 0.69 ile 0.79 rsınd, çimlenme ornı thmin modellerinde ise 0.63 ile 0.90 rsınd elde edilmiştir. Ortlm kre ht değerleri (RMSE), çimlenme ornı için; 6.15 ile 10.19 rsınd, çim orusu uzunluğu için ise; 13.73 ile 21.3 rsınd elde edilmiştir. 94
S. F. Güçlü, Z. Öncü, F. Koyuncu Tlo 3. İncelenen türlerde sıcklık ve süreye göre elde edilen çimlenme ve çim orusu uzunluğu regresyon denklemi ve ortlm kre ht(rmse) ile elirlilik ktsyısı(r2) değerleri. Çeşit dı R 2 RMSE Model Denklemi 0900 Zirt Şlk Monreo Angelino 0.8161 7.04 o(t,h) = 3.624+ 0.4533 t -2.314 h - 0.02 t 2 + 0.085 t h + 0.069 h 2 0.6314 21.30 u(t,h) = - 42.01+ 5.45 t +2.44 h - 0.11 t 2 +0.0517 t h-0.044 h 2 0.9034 6.15 o (t,h) = 1.842+ 0.2494t -1.672h -0.013t 2 +0.097th + 0.051 h 2 0.7954 15.85 u (t,h) = - 33.15+ 2.98 t +4.76 h - 0.046 t 2 +0.044 t h-0.0101 h 2 0.7384 10.19 o (t,h) =-11.56+ 1.965 t -1.067 h - 0.05516 t 2 + 0.067 th + 0.051 h 2 0.7293 19.90 u(t,h) = - 28.02 + 4.82 t +1.002 h - 0.1242 t 2 +0.124 t h - 0.0185 h 2 0.7145 9.76 o (t,h) =-4.814+ 1.558 t -2.13 h - 0.04366 t 2 + 0.0506 t h + 0.0968 h 2 0.7953 13.73 u(t,h) = - 4.559 + 2.306 t - 3.03 h - 0.061 t 2 + 0.092 t h - 0.141 h 2 Şekil 2. İncelenen çeşitler için elde edilen () çim orusu uzunluğu ve () çimlenme ornı thmin modelleri. Oluşturuln thmin modeli verilerine kıldığınd en uygun model Şlk kyısı çeşidi için oluşturuln çimlenme ornı modelinde elde edilmiştir. Bu çeşit için oluşturuln çimlenme ornı thmin modelinde, elirlilik ktsyısı 0.9, ortlm kre ht değeri 6.15 elde edilmiştir. En düşük thmin modeli ise 0900 Zirt çeşidi için elde edilmiştir. Bu çeşit için oluşturuln çim orusu uzunluğu thmin modelinde elirlilik ktsyısı 0.6 olrk düşük ir değere, ortlm kre ht ise 21.3 olrk yüksek ir değere shiptir. Diğer çeşitlere kıldığınd, oluşturuln thmin modelleri 0.71-0.79 rsınd değişim göstermektedir. 95
Bzı Sert Çekirdekli Meyve Türlerinde Çiçek Tozu Çimlenmesi ve Çim Borusu Uzunluğunun Çoklu Regresyon Yöntemi ile Modellenmesi Oluşturuln thmin modellerinin performnsının elirleneilmesi için, oluşturuln model denklemlerinde sıcklık ve zmn değerleri yerine konulrk çim orusu uzunluğu ve çimlenme ornı hesplnmış ve ölçülen veriler ile krşılştırılmıştır. Ölçülen ve hesplnn değerler krşılıklı olrk çizilmiş ve çizimler üzerinde modelin performns değeri yine elirlilik ktsyılrı ile verilmiştir. Burd elde edilen elirlilik ktsyı değerlerinin 1'e ykın olmsı modelin şrısını elirlemektedir (Şekil 3). 0900 Zirt Şlk Monreo Angelino Şekil 3. Çeşitlere göre hesplnn model sonuçlrı ile ölçülen sonuçlrın krşılştırılmsı. () Çim orusu uzunluğu, () Çimlenme ornı. 4. Trtışm ve Sonuç Bitkilerin yetiştirme ve çimlenme koşullrının irirleri ile ilişkilendirilmesi mcı ile simülsyon modelleri yygın içimde kullnılmktdır. Bu regresyon modelleri genellikle itkinin mevcut çevreye it iklim ve toprk koşullrı ile uyumunun denetlenmesinde ve uygun üyüme koşullrının thmininde etkili sonuçlr üreteilmektedir (Pi vd.,2013). 96 Hedhly vd. (2005), şeftlide sıcklık rtışıyl polen çimlenmesinin ve döllenmenin rttığını, nck elli ir sıcklıktn sonr döllenmenin olumsuz etkilendiğini ildirmişlerdir. Bu çlışmd olduğu gii kirzlrd ypıln ir çlışmd inküsyon süresi rttıkç çiçek tozu çimlenmesi ve tüp üyümesi rtmış, çiçek tozu ekiminden 48 st sonr ölçülen çim orulrının en uzun çim orulrı olduğu gözlenmiştir (Tosun ve Koyuncu,2007). Yine
S. F. Güçlü, Z. Öncü, F. Koyuncu sıcklığın kirz çiçek tozu çimlenmesine etkisinin incelendiği şk ir çlışmd hem çiçek tozu çimlenmesinin hem de çim orusu uzunluğu için optimum sıcklık 25 0 C olrk elirlenmiştir (Koyuncu ve Tosun, 2009). Lu vd. (2008), trfındn, sdece sıcklık verisi kullnılrk çimen ve çyır itkileri üzerinde ypıln modelleme çlışmsınd R 2 değeri 0.79 ile 0.8 rsınd elde edilmiştir. Frklı sıcklık rejimlerinde meydn geleilecek çimlenme ornının elirlenmesi mcı ile ypıln u çlışmd, coğrfi ölgelere göre çimlenme thmin modelleri oluşturulmuştur. Lortuvr ölçüm verilerine göre oluşturuln u çlışm kpsmınd, sıcklık ve zmn verilerine göre çimlenme ornı ve çim orusu uzunluğu thmin modelleri oluşturulmuş ve u modellerin performnsı test edilmiştir. Çimlenme ornın it modellerin performnsı, elirlilik ktsyısı 1'e dh ykın elde edildiğinden, dh yüksektir. Çim orusu uzunluğund ise elirlilik ktsyılrı dh düşük elde edilmiştir. Genel olrk değerlendirildiğinde, elirlilik ktsyılrı 0.53 ile 0.9 rsınd elde edildiğinden, oluşturuln thmin modellerinin uygun olduğu düşünülmektedir. Oluşturuln modeller elirli türlere it elirli çeşitler için geliştirilmiştir. Gözlem syısı rtırılrk ve ypy sinir ğlrı ve ulnık mntık gii frklı yöntemler kullnılrk model performnsının rtırılileceği düşünülmektedir. Kynklr Alpr, R., 2006. Uygulmlı Çok Değişkenli İsttistiksel Yöntemlere Giriş. İstnul, 2006 ISBN : 9789755914312, 408 s. Aşkın, A., 1989. Ege Bölgesinde Düzenli Meyve Vermeyen Bzı Kyısı Çeşitleri Üzerinde Biyolojik Çlışmlr (Doktor Tezi). Ege Üniversitesi Zirt Fkültesi Bhçe Bitkileri Anilim Dlı, Bornov,İzmir. Engin, H. ve Hepksoy, S., 2003. Bzı Nr Çeşitlerinin Çiçek Tozu Çimlenme Güçlerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Zirt Fkültesi Dergisi. 40 (3):9-16. Eti, S., 1990. Çiçek Tozu Miktrını Belirlemede Kullnıln Prtik Bir Yöntem. Çukurov Üniversitesi Zirt Fkültesi Dergisi 5, 4: 49-58. Kçl, E. ve Koyuncu, F., 2010. Jersey Mc ve Jongold Elm Çeşitlerinde Çiçek Tomurcuğu Frklılşm Sürecinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Zirt Fkültesi Dergisi, 47 (3): 303-307. Koyuncu, F. ve Tosun, F., 2009. Effect of Temperture on Pollen Germintion nd Tue Growth in Sweet Cherries. Americn-Eursin Journl of Agriculturl nd Environmentl Sciences. 6(5):520-525. Koyuncu, F., Yılmz, H. ve Aşkın, M. A., 2000. Bzı Çilek Çeşitlerinde Çiçek Tozu Üretim Miktrlrı. Turkish Journl of Agriculture nd Forestry, 4: 99-703. Lu, H., Shen, J., Jin, X., Hnnwy, D.B., 2008. Determining Optiml Seeding Times for Tll Fescue Using Germintion Studies nd Sptil Climte Anlysis. Agriculturl nd Forest Meteorology, 148 p.931-94 1. Pi, E., Mntri, N., Ngi, S.M., Lu, H., Du, L., 2013. BP- ANN for Fitting the Temperture-Germintion Model nd Its Appliction in Predicting Sowing Time nd Region for Bermud grss. PLoS ONE 8(12): e82413. doi:10.1371/journl.pone.0082413. Şhinler, S., 2000. En Küçük Kreler Yöntemi ile Doğrusl Regresyon Modeli Oluşturmnın Temel Prensipleri, M. K. Ü. Zirt Fkültesi Dergisi, 5(1-2), 57-73. Tosun, F. ve Koyuncu, F., 2007. Investigtions of Suitle Pollintor for 0900 Zirt Sweet Sherry cv.:pollen Performnce Tests, Germintion tests, Germintion Procedures, in vitro nd in vivo pollintions. Horticulturl Science, 34(2),47-53. Ülger, M., 1988. Slihli Kirzının (Prunus vium cv. Slihli) Pomolojik Özellikleri ve Dölleyicilerinin ve Çimlenme Ornının Belirlenmesi Üzerinde Bir Arştırm (Yüksek Lisns Tezi). Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bornov İzmir. Voyitzis, D. G. ve Prskevopoulou- Proussi, G., 2002. Fctors Affecting the Qulity nd Invitro Germintion Cpcity of Strwerry Pollen. Horticulture Science nd Biotechnology, 77(2); 200-203. Gerçekçioğlu, R., Güneş, M. ve Özkn, Y., 1999. Bzı Meyve Türlerinde Çiçek Tozu Klitesi ve Üretim Miktrlrının Belirlenmesi Üzerine Bir Arştırm. Bhçe Dergisi 28 (1-2): 57-64. Hedhly, A.,Hormz, J.I. ve Herrero, M., 2005. The Effect of Temperture on Pollen Germintion, Pollen Tue Growth nd Stigmtic Receptivity in Pech. Plnt Biology (7):476-483. 97