Kaposi sarkomu nedeniyle radyoterapi uygulanan 14 hastanın değerlendirilmesi



Benzer belgeler
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015;7 (3):

Kemik metastazlarında reirradiasyon

Cerrahi Dışı Tedaviler

PROSTAT KANSERİNDE TEK ARK VE ÇİFT ARK İLE YAPILAN IMAT PLANLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

KLİNİK ÇALIŞMA ORIGINAL ARTICLE

Sayı Editöründen Editorials. Temel Radyasyon Fiziği Basic Radiation Physics

Sık Görülen Cilt Lenfomaları Radyasyon Onkoloğu Gözüyle Radyoterapi

Coğrafi temel yaklaşım farklılıkları

KARACİĞER METASTAZLARINDA ROBOTİK STEREOTAKTİK BEDEN RADYOTERAPİSİ

Primeri Bilinmeyen Aksiller Metastazda Cerrahi Yaklaşım. Dr. Ali İlker Filiz GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Genel Cerrahi Servisi

REKTUM KANSERİNDE NEO / ADJUVAN RADYOTERAPİ. Ethem Nezih Oral İstanbul Üniversitesi İTF Rad Onk AD

Akciğer SBRT Planlama Ve Plan Değerlendirme. Fiz.Müh.Yağız Yedekçi Hacettepe Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi A.D

Evre III KHDAK nde Radyoterapi

AKCİĞER TÜMÖRLERİNDE RE-İRRADYASYON. Prof. Dr. Mustafa Cengiz Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı

Murat Köylü(1), Burcu Gökçe(2), Yusuf Ziya Hazeral(1), Serra Kamer(1), Nezahat Olacak(1), Yavuz Anacak(1)

LOKAL ILERI REKTUM TÜMÖRLERINDE

Primer Kemik Lenfomaları Olgu Sunumu. Prof. Dr. Mustafa Benekli Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Ankara

Quantec Özefagus kanseri Mide kanseri Hepatobilier ve pankreas kanseri Kolorektal kanser

Yumuşak Doku Tümörlerinde Yeniden Işınlama. Dr.Cem ÖNAL Başkent Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi A.D.

Mide Tümörleri Sempozyumu

Yinelemiş Yüksek Dereceli Beyin Tümörlerine Yaklaşım. Dr. Yıldız Yükselen GÜNEY Ankara Onkoloji E.A.H Radyasyon Onkolojisi Kliniği

Differansiye tiroid kanserinin standart tedavisi cerrahi rezeksiyon, radyoaktif iyot ve TSH süpresyonudur. Rezidüel, yinelemeli ya da nod tutulumu

Doğukan Akçay¹, Fadime Akman², Zafer Karagüler², Kadir Akgüngör³. XIV. Ulusal Medikal Fizik Kongresi Antalya, 2013

OPERE PROSTAT KANSERLİ HASTALARIN RİSK ALTINDAKİ ORGAN DOZLARININ PLANLAMA VE CONE BEAM BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ DOZ HESAPLAMALARIYLA KARŞILAŞTIRILMASI

İntrakranyal Yerleşimli Tümörlerin CyberKnife ile Tedavisinde Göz Lensi ve Tiroid Dozlarının Araştırılması

SEMİNOM-DIŞI TESTİS TÜMÖRLERİNİN TEDAVİSİNDE RADYOTERAPİ. Doç. Dr. Mert Saynak

Lokal İleri Baş Boyun Kanserinde İndüksiyon Tedavisi mi? Eşzamanlı Kemoradyoterapi mi?

Jinekolojik Kanserli Hastaların Tedavisinde, Farklı Planlama Tekniklerinin Dozimetrik ve Radyobiyolojik Karşılaştırması

KÜRATİF TEDAVİ SONRASI PSA YÜKSELMESİNE NASIL YAKLAŞALIM? Doç. Dr. Bülent Akduman Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji A.D.

Safra Yolları Kanserlerinde SistemikTedaviler. Dr.M.Oktay TARHAN İzmir K.Ç.Ü. Atatürk E.A.H. Tıbbi Onkoloji Kliniği

SERVİKAL YETMEZİĞİNDE MCDONALDS VE MODDIFIYE ŞIRODKAR SERKLAJ YÖNTEMLERININ KARŞILAŞTIRILMASI

Nazmiye Dönmez 1, Derya Yücel 1, Murat Okutan 1, Merdan Fayda 2, Musa Altun 2, Rasim Meral 2, Hatice Bilge 1

Meme Kanserinde Lenfatik ışınlamanın Sağkalıma Etkisi Varmıdır? Dr. İlknur Bilkay Görken DEÜTFH Radyasyon Onkolojisi AD

(1) MESİ MEDİKAL A.Ş.- Akdeniz Üniversitesi Doktora Programı (2) ANTAKYA ÖZEL DEFNE HASTANESİ - Çukurova Üniversitesi Doktora Programı

MEMENİN PAGET HASTALIĞI. Doç. Dr. M. Ali Gülçelik Ankara Onkoloji Hastanesi

Radyoterapiye Bağlı İkincil Kanserler. Dr. Meral Kurt Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD

Prostat Kanseri Radyasyon Onkolojisi Güncel Literatür. Dr Cem Önal Başkent Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi AD

Radikal Prostatektomi Sonrası Yüksek Riskli Grupta RT: Erken mi Geç mi? Dr Şefik İğdem

AAPM NĠN TG-51 KLĠNĠK REFERANS DOZĠMETRĠ PROTOKOLÜ VE UYGULAMALARI

OLGU SUNUMU Vaka 8. Doç.Dr.Mustafa Kemal ÇELEN Dicle Üniversitesi Hastanesi İnfeksyon Hastalıkları DİYARBAKIR.

Rekürren/Metastatik Baş Boyun Kanserleri Tedavisinde Son Gelişmeler

Dr. Metin ÖZKAN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD Kayseri. 5. TTOK-2014 Antalya

OLGU SUNUMU. Dr. Furkan DURSUN GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi TÜD KUZEY MARMARA ŞUBESİ AYLIK BİLİMSEL TOPLANTISI

Doç. Dr. Fadime Akman

FARKLI IN-VIVO DOZİMETRİ TEKNİKLERİ İLE FARKLI IMRT TEKNİKLERİNDE İNTEGRAL DOZ TAYİNİ

YAYGIN METASTATİK AKCİĞER KANSERİNDE (KHAK/KHDAK)KONSOLİDASYON RADYOTERAPİSİ VERİLMEMELİDİR!!!

Toplam Kalite Yönetimi Uygulamasının Yatan Hasta Memnuniyetine Etkisi: Altı Yıllık Kamu Hastanesi Deneyimi

AKCİĞERİN NÖROENDOKRİN TÜMÖRLERİ. Doç. Dr. Mutlu DEMİRAY Bursa Medical Park Hastanesi

KHDAK IMRT sinde Tedavi Planlama Sistemlerinin Monte Carlo Yöntemi ile Karşılaştırılması

Dr. Zeynep Özsaran. E.Ü.T.F. Radyasyon Onkolojisi AD

Yoğun Bakım Ünitesinde Gelişen Kandida Enfeksiyonları ve Mortaliteyi Etkileyen Risk Faktörleri

XVII. ULUSAL KANSER KONGRESİ

RADYOTERAPİDE HEDEF VOLÜM VE DOZ TANIMLANMASI-ICRU. DR. FADİME AKMAN DEÜTF RADYASYON ONKOLOJİSİ Haziran 2011

RADYOTERAPİDE VOLÜM TANIMLAMALARI DR. FADİME AKMAN DEÜTF RADYASYON ONKOLOJİSİ

METASTATİK MALİGN MELANOM. Dr Yüksel Küçükzeybek İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 5.Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

Nazofarenks Kanseri Tedavisinde Üç Farklı İndüksiyon Rejiminin Retrospektif Değerlendirilmesi (CF vs DC vs DCF )

BAŞ BOYUN KANSERLERİNDE ADAPTİF RADYOTERAPİ. Medikal Fizik Uzmanı Yonca YAHŞİ

Endobronşiyal Brakiterapi

ERKEN LOKAL NÜKS GELİŞEN VULVA KANSERİ: OLGU SUNUMU

Dr. Fatma PAKSOY TÜRKÖZ Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji

Meme Kanserinde Reirradiasyon

Küçük Hücreli Akciğer Kanserlerinde Radyoterapi. Dr. Meltem Serin

Beyin Metastazı Yapmış Akciğer Kanserli Hastalarda İki Farklı Radyoterapi Şemasının Karşılaştırılması

ERKEN EVRE SEMİNOM OLGUSU

RADYOTERAPİDE PLANLAMA. Dr Ayşe Hiçsönmez AÜTF Radyasyon Onkolojisi Mart 2015

DUKTAL KARSİNOMA İN SİTU: CERRAHİ YAKLAŞIM. Dr. N. Zafer Utkan Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

Servikal Preinvazif Lezyonlarda Tedavi Sonrası Takip. Dr. Murat DEDE GATA Kadın Hastalıkları ve Doğum AD

TOTAL ATELEKTAZİ YAPMIŞ AKCİĞER KANSERLİ OLGULARDA EKSTERNAL RADYOTERAPİNİN PALYATİF ETKİSİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ*

Rejin Kebudi, Samuray Tuncer, Omer Gorgun, F. Betul Cakır, Sema Bay Büyükkapu, Inci Ayan, Gönül Peksayar, Fulya Yaman Ağaoğlu, Emin Darendeliler

ALT EKSTREMİTEDEKİ FLEP UYGULAMALARI

BÜYÜK ADRENAL KİTLELERDE LAPAROSKOPİK CERRAHİ

Olgularla Lenfoma ve Myelomada PET/BT Agresif NHL. Doç. Dr. Metin Halaç İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Anabilim Dalı

Dr. Mehmet TÜRKELİ A.Ü.T.F İç Hastalıkları A.D Medikal Onkoloji B.D 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi Mart 2014-Antalya

METASTATİK KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ TANISI SAĞKALIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Baş-Boyun Kanserlerinde Organ Koruyucu Yaklaşım RADYOTERAPİ. Dr. Fadime Akman DEÜTF Radyasyon Onkolojisi AD UKK 2011-Antalya

Meme Kanseri ve Ateş. Dr. Ömer Fatih Ölmez Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilimdalı

Klasik Kaposi sarkomu: Yetmiş dört hastanın klinik, demografik özellikleri ve tedavi sonuçlarının değerlendirilmesi

Radyasyon Koliti Oluşturulmuş Sıçanlarda Ghrelinin Barsak Anastomozu Üzerine Etkisi Dr. Ebubekir Gündeş

Deneyim: Klinik Pratikte Abirateron. Dr. Mert Başaran İ.Ü. ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ

Akciğer Dışı Tümör Olgularında İzole Mediasten FDG-PET Pozitif Lenf Nodlarının Histopatolojik Değerlendirilmesi

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

Multipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD

Radyasyon onkologları ne diyor?

Gebede HSV İnfeksiyonu. Dr. Süda TEKİN KORUK Koç Üniversitesi Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü

KANSER AĞRISI KONTROLÜNDE RT NİN ROLÜ NEDİR? HANGİ HASTAYA, NE ZAMAN VE NASIL UYGULANMALIDIR? Dr. Ömür Karakoyun Çelik UROK 2012, ANTALYA

PEDİATRİK TÜMÖRLERDE İKİNCİ SERİ IŞINLAMA Dr. Ahmet Dirier Gaziantep Üniversitesi

KONGRELERDEN ESİNTİLER. Dr. Serap Akyürek Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilimdalı

PRİMER GASTRİK LENFOMA OLGUSU DR SİNAN YAVUZ

HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM

Nod-pozitif Meme Kanserinde Lenf Nodu Oranı Nüks ve Mortaliteyi Belirleyen Bağımsız Bir Prognostik Faktördür

OLGU SUNUMU. Dr.Alper Gündüz Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Enfeksiyon Hastalıkları ve Kln. Mikr

Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyasyon Onkolojisi A.D., Sivas 2

Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserlerinde Neoadjuvan Tedavi Sonrası Pulmoner Rezeksiyon Sonuçlarımız

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Karsinomunda Neoadjuvant Kemoterapi

RECIST. Response Evaluation Criteria In Solid Tumors

ADRENAL KORTİKAL KANSER TEDAVİSİNDE LAPAROSKOPİK CERRAHİ

Oligometastatik Prostat Kanseri. Dr. Deniz Tural Bakırköy Dr. Sadi Ko uk Eğiti ve Araştır a Hasta esi

HIV Enfeksiyonu ve Tüberküloz Birlikteliğinin Değerlendirilmesi

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI

Transkript:

Dicle Tıp Dergisi / 2015; 42 (3): 326-330 Dicle Medical Journal doi: 10.5798/diclemedj.0921.2015.03.0583 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL ARTICLE Kaposi sarkomu nedeniyle radyoterapi uygulanan 14 hastanın değerlendirilmesi Evaluation of 14 patients performed radiotherapy due to Kaposi sarcoma Fatma Teke 1, Zeynep Meltem Akkurt 2, Özgür Yıldırım 1, Memik Teke 3, Seyit Burhanedtin Zincircioğlu 1 ÖZET Amaç: Çalışmamızda Kaposi sarkomu (KS) tanısı nedeniyle radyoterapi (RT) uygulanan hastaların klinik özelliklerini ve tedavi sonuçlarını değerlendirdik. Yöntemler: Çalışmaya Dicle Üniversitesi Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği nde 2005-2012 yılları arasında RT uygulanan KS tanılı hastalar dahil edildi. Tüm hastalara semptomların palyasyonu ve yaşam kalitesini arttırmak için farklı doz-fraksiyonasyon şemaları ile RT uygulandı. Birden çok bölgesinde lezyonu olan hastalara aynı veya farklı tarihlerde RT uygulandı. Hastaların radyoterapiye cevapları tam veya kısmi yanıt olarak kaydedildi. Bulgular: KS nedeniyle radyoterapi uygulanan 14 hasta retrospektif olarak değerlendirildi. On dört hastanın toplam 22 farklı bölgesine RT uygulandı. Altı hastada (%27,3) iki ayrı bölge ışınlanırken, yalnız bir hastada (%4,5) üçüncü bölge olarak glans penisteki lezyona RT uygulandı. Işınlamalarda 6 MV ve 10 MV foton enerjileri ile 6 MeV, 9 MeV ve 12 MeV elektron enerjileri kullanıldı. Foton ışınlamalarında homojen doz dağılımı elde etmek için su fantomu veya bolus materyali kullanıldı. Uygulanan RT dozu toplam 22 farklı bölge için medyan 800 cgy (800-3000 cgy) idi. RT fraksiyon sayısı medyan 1 di (1-10). Tedavi yanıtları değerlendirildiğinde 4 (%18,1) bölgede stabil hastalık mevcuttu. Sekiz (%36,4) tedavi bölgesinde kısmi cevap sağlanırken, 10 (%45,5) bölgede de tam cevap elde edildi. Dört (%57,3) tedavi bölgesinde RT ye bağlı ayaklarda ve bacaklarda akut dönemde yaygın lenfödem gözlendi. İki (%28,7) bölgede ise ağrı komplikasyonu mevcuttu. Sonuç: RT, KS lezyonlarının palyatif tedavisinde uygun ve etkili bir tedavi rejimidir. RT ile cilt lezyonlarında mükemmel cevap oranları elde edilebilir. RT sonrası lezyonlar ve kaşıntı gibi şikayetler kaybolabilir. Ağrı, ödem gibi yan etkiler destek tedavi ile giderilebilir. Anahtar kelimeler: Kaposi sarkomu, radyoterapi, doz-fraksiyon şeması ABSTRACT Objective: In our study, we evaluated the clinical characteristics and outcomes of treatment in patients with Kaposi s sarcoma (KS). Methods: The patients undergoing radiotherapy (RT) because of the KS between the years 2005-2012 in Radiation Oncology Department of Dicle University Hospital were included. All patients underwent RT with different dose-fractionation schemes to increase quality of life and to palliate the symptoms. Patients with lesions in multiple regions underwent RT in the same or different dates. Responses to radiotherapy were recorded as complete or partial response. Results: Fourteen patients received radiotherapy because of f KS were evaluated retrospectively. Twenty two different regions of 14 patients underwent RT. Only one patient (4.5%) was performed RT to glans penis as a third region while performed to the two regions in six patients (27.3%). At irradiations, 6 MV and 10 MV photon energies with 6 MeV, 9 MeV and 12 MeV electron energy were used. Water phantom or bolus material was used to obtain a homogeneous dose distribution in the photon irradiation. RT dose administered to a total of 22 different regional was median 800 cgy (Range: 800-3000 cgy). Median number of RT fractions was 1 (Range: 1-10). When treatment response were evaluated stable disease was present in the 4 (18.1%) regions. Partial response was achieved in eight (36.4%) regions, complete response in 10 (45.5%). RT-related common lymphedema in the feet and legs was observed in the four (57.3%) regions in the acute period. Complication of pain was present in two (28.7%) regions. Conclusion: RT is an appropriate and effective treatment regimen in the palliative treatment of KS lesions. Excellent response rates of skin lesions may be obtained by RT. Lesions and symptoms such as itching may be lost after RT. Side effects such as edema and pain may be relieved by supportive treatment. Key words: Kaposi s sarcoma, radiotherapy, dose-fractionation scheme 1 Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD. Diyarbakır, Türkiye 2 Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji AD. Diyarbakır, Türkiye 3 Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD. Diyarbakır, Türkiye Yazışma Adresi /Correspondence: Fatma Teke, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD. Diyarbakır, Türkiye Email: doktorfatmateke@gmail.com Geliş Tarihi / Received: 10.03.2015, Kabul Tarihi / Accepted: 18.06.2015 Copyright Dicle Tıp Dergisi 2015, Her hakkı saklıdır / All rights reserved

F. Teke ve ark. Kaposi sarkomunda radyoterapi sonuçları 327 GİRİŞ Kaposi sarkomu (KS), insan herpes virüsü 8 (HHV- 8) enfeksiyonu ile ilişkili olabilen nadir görülen vasküler bir tümördür. İlk kez 1872 yılında Moritz Kaposi adlı dermatolog tarafından Çoklu İdiopatik Hemorajik Sarkom olarak tanımlanmıştır [1]. Mavimsi kırmızı veya koyu kahverengi plak ve nodüller ile karakterize olup özellikle alt ekstremitelerin distalini, sıklıkla da topuk ve ayakları tutar. Visseral tutulum da görülebilir. Alt ekstremite lezyonları yavaş yavaş proksimale doğru ilerler. Kaposi sarkomu; klasik, epidemik (AIDS ile ilişkili), endemik (lenfanjiopatik ve iyatrojenik olmak üzere başlıca dört tipe ayrılır. Klasik KS (KKS) öncelikle Akdeniz kökenli Yahudiler, İtalyanlar ve Yunanlılarda ve özellikle yaşlı erkeklerin alt ekstremitelerinde görülür [2 4]. KKS Türkiye de görece yaygındır. Kaposi sarkomunun bulguları bölgeye spesifik olmakla birlikte eğer lezyon ayakta ise ağrı, şişme ve yürürken veya çorap giyerken rahatsızlık nedeniyle hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Kaposi sarkomunun tedavisi esasen palyatiftir. Kaposi sarkomunun özellikle yaygın yüzeyel cilt lezyonları radyoduyarlıdır [5]. Radyoterapi(RT) KS için; minimum toksisite oranları ile yaşam kalitesini arttıran faydalı bir tedavi şeklidir. Farklı enerji çeşitleri ile değişik fraksiyonlarda uygulanır. planlama, teknik ve doz hala tartışmalıdır [6]. Özellikle el ve ayaklarda doku düzensizliği nedeniyle RT uygulanırken homojen doz dağılımı elde etmek zor olduğundan bolus materyalleri kullanılır [7]. Su; kolay bulunur ve uygulanabilir olması yanı sıra doku eşdeğer özelliği nedeniyle de güvenilir olduğu için bolus materyali olarak kullanılır. Biz bu çalışma ile radyoterapi uygulanan KS tanılı hastaların klinik özelliklerini ve tedavi sonuçlarını değerlendirmeyi amaçladık. YÖNTEMLER Çalışmaya Dicle Üniversitesi Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği nde 2005-2012 yılları arasında radyoterapi uygulanan Kaposi Sarkomu tanılı hastalar dahil edildi. Hastaların cinsiyeti, yaşı, lezyonun histopatolojik özellikleri, human immunodeficiency virus (HIV) serolojisi, immün supresif durum, organ transplantasyon öyküsü, RT başlama, tanı, nüks metastaz ve son kontrol veya ölüm tarihleri, RT uygulanan bölge, RT doz ve fraksiyonları, RT cihazı, enerjisi ve uygulama tekniği, RT yan etkileri ile varsa uygulanan diğer tedaviler hasta dosyaları ve hastane arşivindeki bilgiler incelenerek retrospektif olarak değerlendirildi. Dermatolog tarafından muayene edilen ve klinik olarak KS düşünülen hastaların cilt lezyonlarından biyopsiler alınarak histopatolojik inceleme ile kesin tanı veya muayene ile klinik tanı konuldu. Viseral organlarda tutulumu araştırmak için, KKS tanısı alan hastaların abdominal ve toraks bilgisayarlı tomografisi (BT) çekildi. BT görüntüleri bir radyoloji uzmanı tarafından visseral tutulum açısından değerlendirildi. Klinik muayene ve görüntüleme yöntemleri sonucunda hastalar, evre I makülonodüler cilt lezyonları, evre II infiltratif cilt lezyonları, evre III lokal ileri hastalık ve evre IV yaygın hastalık olacak şekilde KKS evreleme sistemine [8] göre evrelendi. Tüm hastalara ağrı, kaşıntı gibi semptomların palyasyonu ve yaşam kalitesini arttırmak için RT uygulandı. Hastalar RT süresince haftada bir kez RT yan etkilerinin değerlendirilmesi amacıyla kontrol edildi ve varsa bulgular not edildi. Birden çok bölgesinde lezyonu olan hastalara aynı veya farklı tarihlerde RT uygulandı. Her iki el, aynı taraf el ve kol veya her iki ayak ve/veya bacak veya aynı taraf ayak ve bacağa aynı zamanda ve aynı su fantomu kullanılarak RT uygulanması tek tedavi bölgesi olarak kabul edildi. RT tamamlandıktan 45 gün sonra tedavi yanıtı değerlendirildi ve ardından ilk yıl her üç ayda bir, sonraki yıl altı ayda bir ve daha sonrasında yılda bir olmak üzere hastalar takip edildi. Hastaların radyoterapiye cevapları tam veya kısmi yanıt olarak kaydedildi. Tam cevap diyebilmek için ağrıda belirgin azalma ve pigmente KS lezyonlarının semptomlarında belirgin iyileşme kriter kabul edilirken; lezyonların gerilemesi ve ağrının azalması kısmi cevap kabul edildi. Lezyonlar değişmeden kalmışsa stabil hastalık olarak not edildi. Tedavi sırasında veya tedaviyle tam veya kısmi cevap elde edildikten sonra lezyonlarda büyüme, ağrı, şişme gibi şikayetlerde artış olması hastalık progresyonu veya rekürrens olarak kabul edildi. Çalışmada elde edilen bulguları değerlendirmede, istatistiksel analizler için SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 13.0 programı kullanıldı.

328 F. Teke ve ark. Kaposi sarkomunda radyoterapi sonuçları Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotların (Ortalama, Standart sapma, frekans) yanı sıra niteliksel verilerin karşılaştırılmasında ise Fisher s Exact Ki-Kare testi kullanıldı. BULGULAR Çalışmamızda Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği nde 2005-2012 yılları arasında Kaposi Sarkomu tanısı nedeniyle radyoterapi uygulanan 14 hasta retrospektif olarak değerlendirildi. Bu 14 hastanın toplam 22 anatomik bölgesine RT uygulandı. Her bir hastanın bir, iki veya üç ayrı bölgesine aynı veya farklı tarihlerde radyasyon verildi. Hastaların medyan yaşı 65 ti (40-85). On dört hastanın ikisi kadın, on ikisi erkekti ve kadın/erkek oranı 1/6 idi. Hastalar HIV seroloji ve HIV için risk faktörlerine göre değerlendirildi. Hiçbir hastada transplantasyon öyküsüne rastlanmazken yalnızca bir hastada HIV serolojisi pozitifti. KS nedeniyle 14 hastanın toplam 22 farklı bölgesine RT uygulandı. Altı hastada (%27,3) iki ayrı bölge ışınlanırken yalnız bir hastada (%4,5) üçüncü bölge olarak glans penisteki lezyona RT uygulandı. Glans penise 9 MeV elektron ile 3x400 cgy fraksiyonasyon şeması kullanılarak toplam 12000 cgy RT verildi. Ayrıca bu hasta RT öncesi immünoterapi almıştı. Yirmi iki bölgenin 3 ü (%13,6) 6 MV, 13 ü (%59,2) 10 MV foton enerjileri ile tedavi edilirken; 2 si (%9,1) 6 MeV, 3 ü (%13,6) 9 MeV ve 1 i (%4,5) 12 MeV elektron enerjileri ile ışınlandı. Foton ışınlamalarında homojen doz dağılımı elde etmek için kullanılan su fantomunun kalınlığı medyan 16 cm (6-20 cm) idi. Yalnızca bir hastada bolus materyali kullanıldı ve kalınlığı 0.5 cm idi. Uygulanan RT dozu toplam 22 farklı bölge için medyan 800 cgy (800-3000 cgy) idi. RT fraksiyon sayısı medyan 1 di (1-10). Tablo 1 hastaların RT doz ve fraksiyon şemalarını göstermektedir. Tablo 1. Radyoterapi doz ve fraksiyon şemaları Tedavi alanlarının sayısı (n=22) n (%) Fraksiyonasyon şemaları 14 (63,7) 1x800 cgy 5 (22,8) 10x300 cgy 1 (4,5) 3X400 cgy 1 (4,5) 3X500 cgy 1 (4,5) 8X300 cgy Radyoterapi sonrası hastaların çoğu takipsiz olduğundan takip süreleri ve sağkalımları değerlendirilemedi. Fakat hastalar ilk yıl boyunca takiplere düzenli geldiklerinden RT ye cevap ve akut yan etkiler değerlendirilebildi. Hastaların lezyonları ayaklarda, ayak bileklerinde, ayak plantar yüzde, bacaklarda, ellerde, inguinal bölgede, üst uylukta ve glans peniste idi. Anatomik olarak düzgün yüzeydeki veya küçük lezyonlar elektron enerjileri ile ışınlanırken, homojen doz dağılımının elde edilemeyeceği ayaklar, eller, bacaklar gibi düzensiz yüzeyli bölgeler su fantomu kullanılarak foton enerjileri ile tedavi edildi. Tedavi yanıtları değerlendirildiğinde 4 (%18,1) bölgede stabil hastalık mevcuttu. Sekiz (%36,4) tedavi bölgesinde kısmi cevap sağlanırken, 10 (%45,5) bölgede de tam cevap elde edildi. Radyoterapinin akut toksisiteleri, RT sırasında ve sonrasında yapılan takipler kaydedildi. Dört (%57,3) tedavi bölgesinde RT ye bağlı ayaklarda ve bacaklarda yaygın lenfödem gözlenirken, bir (%14) hastanın da ayak tabanında yanma hissi şikayetine rastlandı. İki (%28,7) bölgede ise ağrı komplikasyonu mevcuttu. Bütün yan etkiler destek tedaviyle kontrol altına alındı. Diğer hastaların tedavi bölgelerinde belirgin radyasyon toksisitesine rastlanmadı. Cevap oranları ve RT komplikasyonları Tablo 2 de gösterilmektedir. Tablo 2. Tedaviye cevap oranları ve radyoterapi yan etkileri Tedaviye cevap (n=22 bölge) İlk 1 yılda n (%) Tam cevap 10 (45,5) Kısmi cevap 8 (36,4) Stabil hastalık 4 (18,1) Akut yan etkiler (n= 7 bölge) Ağrı 2 (28,7) Ödem 4 (57,3) Yanma hissi 1 (14) TARTIŞMA KKS sıklıkla 40-70 yaş Akdeniz erkeklerinde görülen, prognozu diğer tiplere göre daha iyi seyreden ve Türkiye de nadir görülen diğer tiplere kıyasla daha yaygın olan bir neoplazmdır [2 4]. Bizim hastalarımızın da bir (%7,1) tanesi AIDS ile ilişkili olmak üzere diğer 13 ü (%92,9) KKS idi. Çalışmamızda hastaların medyan yaşı 65 (40-85) olup

F. Teke ve ark. Kaposi sarkomunda radyoterapi sonuçları 329 ikisi kadın, on ikisi erkekti. KKS sıklıkla cilt lezyonlarıyla karakterize olup viseral organ tutulumu nadirdir ve hastalığın klinik seyri sırasında ortaya çıkabilir [9]. Bizim olgularımızda viseral organ tutulumu olan hasta yoktu, tanı anında hepsi yalnızca cilt tutulumuna sahipti. Lezyonlar çoğunlukla alt ve üst ekstremitelerde idi. KS tedavisi; lokal eksizyon, kriyoterapi, kemoterapi, immünoterapi ve radyoterapi gibi farklı modaliteler ile olabilmektedir [10,11]. Bu modaliteler arasında en sık kullanılan, en etkin kontrol sağlayan güvenilir tedavi şekli RT dir [5,7,11 14]. KS nin yaygın yüzeyel cilt lezyonları oldukça radyoduyarlı olduğundan tam cevap oranları yüksektir [5,15]. RT farklı enerji çeşitleri ile değişik fraksiyonlarda uygulanmakta olup planlama, teknik ve doz hala tartışmalıdır [6]. Lo ve ark. [5] yaptıkları çalışmada tek fraksiyonda 800-1200 cgy veya farklı fraksiyonasyon ile eşdeğer dozda RT uygulandığında %93 oranında tam cevap elde ettiklerini rapor ettiler. Becker ve Bottke [15] yaptıkları çalışmada RT ile KKS semptomlarıyla başetmede % 90 dan fazla cevap ve %70 tam remisyon oranları ile oldukça başarılı olduklarını rapor ettiler. Onlar, çalışmalarında, farklı doz şemalarıyla etkili tedavi sağladıklarını ve kutanöz lezyonlarda 2 Gy/frk ile 30-40 Gy dozların etkili olduğunu söylediler [15]. Biz de farklı fraksiyonasyon şemalarıyla RT uyguladığımız 22 bölgenin %45,5 inde tam cevap, %36,4 ünde de kısmi cevap elde ettik. çalışmamızda RT sonrası lezyonlarında gerileme olmayan, stabil hastalığı devam eden iki hastada RT fraksiyonasyonu 1x800cGy iken diğer ikisinde 10x300 cgy idi. Bizdeki tam cevap oranlarının literatüre göre daha düşük olmasının, lezyonların çok yaygın olmasından kaynaklanabileceği düşünüldü. Daha çok ekstremitelerde gözlenen KKS tedavisinde RT uygularken ekstremitelerin düzensiz yüzeylerinden kaynaklanan doz heterojenitesini ortadan kaldırmak için ya su fantomu veya farklı kalınlıklarda bolus materyali kullanılmakta ve böylece homojen doz dağılımı elde edilebilmekte veya dozun ciltte toplanması sağlanabilmektedir. Saw ve ark. [7] da ekstremiteleri su bazlı bolus kullanarak çeşitli foton enerjileriyle ışınlamışlardı. Bizim çalışmamızdaki hastalarda da, birinde kalınlığı 0.5 cm olan bolus materyali kullanılmak üzere, ekstremite lezyonlarının çoğunda kalınlığı medyan 16 cm (6-20 cm) olan su fantomu kullanıldı. Saw ve ark. [7] ekstremiteleri ışınlarken 4 MV, 6 MV, 10 MV, ve 24 MV foton enerjileri kullandılar ve 10 MV ve üzeri yüksek foton enerjileri ile daha homojen doz dağılımları elde ettiklerini rapor ettiler. Biz yirmi iki bölgenin 3 ünü (%13,6) 6 MV, 13 ünü ise (%59,2) 10 MV foton enerjileri ile tedavi ettik. KKS tedavisinde RT genellikle iyi tolere edilmektedir ve yan etkiler nadirdir [14 16]. Caccialanza ve ark. [16] KKS nedeniyle RT uyguladıkları hastalarda tedavinin daima iyi tolere edildiğini, mukoz membran reaksiyonunun ılımlı olduğunu, ağrının ise semptomların kaybolduğu veya iyileştiği terlerde var olduğunu rapor ettiler [16]. Akmansu ve ark. [17] yaptıkları çalışmada ayak bölgesindeki KKS lezyonlarına uygulanan palyatif RT sonuçlarını değerlendirdiler ve 17 bölgenin 2 sinde kuru deskuamasyon, 2 sinde ağrı, 5 bölgede yaş ve kuru deskuamasyon ve 8 hastada ise enfeksiyon, yaş deskuamasyon ve ağrı komplikasyonu rapor ettiler. Bizim çalışmamızda da hastaların RT ye toleransı gayet iyiydi. RT sonrası ödem 4 (%57,2), ağrı 2 (%28,6) ve yanma hisssi 1 (%14) hastada gözlendi. Sonuç olarak; RT, KS lezyonlarının palyatif tedavisinde uygun ve etkili bir tedavi rejimidir. RT ile cilt lezyonlarında mükemmel cevap oranları elde edilebilir. RT sonrası lezyonlar ve kaşıntı gibi şikayetler kaybolabilir Ayrıca tedavi toleransı oldukça iyidir. Ağrı, ödem gibi ılımlı komplikasyonların ise destek tedavi ile üstesinden gelinebilir. Biz bu çalışma ile nadir görülen KS nun RT sinde kullanılan farklı doz-fraksiyon şemaları ile elde ettiğimiz tedavi sonuçlarını ve toksisitelerini sunduk. KS tedavisinde standart doz ve fraksiyonasyon şemasının belirlenmesi için daha geniş serilerle yapılacak prospektif çalışmalara ihtiyaç vardır. KAYNAKLAR 1. Kaposi M. Idiopathisches multiples pigmentsarcom der haut. Arch Dermatol Syphilol 1892;4:265. 2. Mohanna S, Maco V, Bravo F, Gotuzzo E. Epidemiology and clinical characteristics of classic Kaposi s sarcoma, seroprevalence, and variants of human herpesvirus 8 in South America: a critical review of an old disease. Int J Infect Dis IJID Off Publ Int Soc Infect Dis 2005;9:239 250. 3. Schwartz RA. Kaposi s sarcoma: An update. J Surg Oncol 2004;87:146 151. 4. Weissmann A, Linn S, Weltfriend S, Friedman-Birnbaum R. Epidemiological study of classic Kaposi s sarcoma: a ret-

330 F. Teke ve ark. Kaposi sarkomunda radyoterapi sonuçları rospective review of 125 cases from Northern Israel. J Eur Acad Dermatol Venereol JEADV 2000;14:91 95. 5. Lo TC, Salzman FA, Smedal MI, Wright KA. Radiotherapy for Kaposi s sarcoma. Cancer 1980;45:684 687. 6. Hamilton CR, Cummings BJ, Harwood AR. Radiotherapy of Kaposi s sarcoma. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1986;12:1931 1935. 7. Saw CB, Wen BC, Anderson K, et al. Dosimetric considerations of water-based bolus for irradiation of extremities. Med Dosim Off J Am Assoc Med Dosim 1998;23:292 295. 8. Brambilla L, Boneschi V, Taglioni M, Ferrucci S. Staging of classic Kaposi s sarcoma: a useful tool for therapeutic choices. Eur J Dermatol EJD 2003;13:83 86. 9. Brenner B, Weissmann-Brenner A, Rakowsky E, et al. Classical Kaposi sarcoma: prognostic factor analysis of 248 patients. Cancer 2002;95:1982 1987. 10. Kirova YM, Belembaogo E, Frikha H, et al. Radiotherapy in the management of epidemic Kaposi s sarcoma: a retrospective study of 643 cases. Radiother Oncol 1998;46:19 22. 11. Nisce LZ, Safai B, Poussin-Rosillo H. Once weekly total and subtotal skin electron beam therapy for Kaposi s sarcoma. Cancer 1981;47:640 644. 12. Holecek MJ, Harwood AR. Radiotherapy of Kaposi s sarcoma. Cancer. 1978;41:1733 1738. 13. Piedbois P, Frikha H, Martin L, et al. Radiotherapy in the management of epidemic Kaposi s sarcoma. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1994;30:1207 1211. 14. Chak LY, Gill PS, Levine AM, et al. Radiation therapy for acquired immunodeficiency syndrome-related Kaposi s sarcoma. J Clin Oncol Off J Am Soc Clin Oncol 1988;6:863 867. 15. Becker G, Bottke D. Radiotherapy in the management of Kaposi s sarcoma. Onkologie 2006;29:329 333. 16. Caccialanza M, Marca S, Piccinno R, Eulisse G. Radiotherapy of classic and human immunodeficiency virus-related Kaposi s sarcoma: results in 1482 lesions. J Eur Acad Dermatol Venereol JEADV 2008;22:297 302. 17. Akmansu M, Goksel F, Erpolat O. P, et al. The palliative radiotherapy of classic Kaposi s Sarcoma of foot region: Retrospective evaluation. Int J Hematol Oncol 2014;24:147-152.