T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ ANABİLİM DALI İŞLETME YÖNETİMİ BİLİM DALI YÖNETİM ORGANİZASYON DERSİ SEÇİLEN İŞLETMEDE ORGANİZASYON YAPILARININ İNCELENMESİ (MBA 2010 Güz Dönemi Proje Ödevi) Gözde MERT İSTANBUL, 2010
T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ ANABİLİM DALI İŞLETME YÖNETİMİ BİLİM DALI YÖNETİM ORGANİZASYON DERSİ SEÇİLEN İŞLETMEDE ORGANİZASYON YAPILARININ İNCELENMESİ (MBA 2010 Güz Dönemi Proje Ödevi) Hazırlayan; Gözde MERT 090782015 Öğretim Üyesi; Prof. Dr. Mümin ERTÜRK İSTANBUL, 2010
YEMİN METNİ Sunduğum ödevimi Akademik Etik İlkelerine bağlı kalarak, hiç kimseden akademik ilkelere aykırı bir yardım almaksızın, bizzat kendimin hazırladığına and içerim. 10.11.2010 Gözde MERT
Seçilen İşletmede Organizasyon Yapılarının İncelenmesi Gözde MERT Özet Bu raporlama, Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonim Şirketi nde yapılan organizasyon incelemelerini kapsamaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın yapılması hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra ele alınan Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonim Şirket tanıtılmış, işletmeye hakim olan organizasyon yapısı incelenmiştir. Firmada gerçekleştirilen faaliyetler tespit edilmiştir. Bu faaliyetler hakkında toplanan bilgi ve belgelerden yararlanılarak, bölümlerin yapısı ve iş tanımları belirlenmiştir. Bu işlem, gözlem ve mülakatlara göre icra edilmiştir. Müteakiben bölümlerde çalışan personelin iş gerekleri ile işgörenin yetki, görev ve sorumlulukları belirlenmiştir. En son olarak, organizasyonu yönlendiren unsurlar açıklanarak çalışma tamamlanmıştır.
ÖNSÖZ Bir işletme kar ettikçe, daha fazla kar etmek için büyümektedir. Büyüyen işletmelerde faliyetler ve işler artmakta olup, bir süre sonra mevcut personel ile işler yürümemektedir. Bu aşamada işletmeye yeni elemanlar katılmaktadır. İşletmede insan sayısı arttıkça bir idare problemi yaşanmaktadır. İşletmenin amaçlarına uygun bir şekilde, kimlerin hangi işlerde görev alacağının ve aralarındaki ilişkilerin belirlenmesine, bütün iktisadi faliyetlerin düzenlenmesine işletmenin organizasyonu denir. Organizasyon en az emekle en çok faydayı temin etmek amacıyla kurulur. Gelişmiş ülkeler gün geçtikçe daha çok miktar ve çeşitte, mal ve hizmet üretmektedir. Modern toplumlar, daha az emekle daha çok ihtiyacını karşılar duruma gelmiştir. Hocam, Sayın Prof. Dr. Mümin ERTÜRK e beni bu konuya yöneltip, bilgilenmeme neden olduğu için teşekkür ederim. Gözde MERT
İÇİNDEKİLER Yemin Metni Özet Önsöz I. BÖLÜM GİRİŞ 1.1 ÖDEVİN KONUSU 1 1.2 ÖDEVİN HAZIRLANMA AMACI 1 1.3 KONUN ÖNEMİ 1 1.4 ÖDEVİN SORUN VE SINIRLILIKLARI 1 1.5 İZLENEN YÖNTEM 2 1.5.1 Literatür Taraması 2 1.5.1.1 Kitap, Dergi, Makale, Gazete Taraması 2 1.5.1.2 İnternet ve Web Sayfası Taraması 2 1.6 ÖDEVİN GENEL PLANI 2 II. BÖLÜM AKÇANSA ÇİMENTO SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 2.1 ÇALIŞMA KAPSAMINDAN AMAÇ 3 2.2 AKÇANSA ÇİMENTO SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 3 2.2.1 Firma Misyonu 4 2.2.2 Firma Vizyonu 4 2.2.3 Firma Değerleri 4 2.2.4 Sektörel Çözüm ve Yaklaşım 5 2.2.5 Gbt Ltd. Ş. nin Organizasyon Yapısı 5 2.2.5.1 Gbt Ltd. Ş. nin Organizasyon Şeması 5 2.3 GBT LTD Ş. NİN FAALİYETLERİ VE ÖN ANALİZİ 6 SONUÇ 15 KAYNAKÇA 16 3
I. BÖLÜM GİRİŞ 1.1 ÖDEVİN KONUSU İçinde çalıştığınız bir işletmeyi, işletmede çalışmıyorsanız size en yakın bir işletmeyi ele alarak organizasyon yapılarını inceleyiniz. Bu örnek işletmede hangi bölümlerde, hangi tür organizasyon yapı veya yapılarının mevcut olduğunu belirleyiniz. Ve bu yapıların seçilme nedenlerini araştırınız. 1.2 ÖDEVİN HAZIRLANMA AMACI Bu çalışmanın amacı; bir işletmede varolan organizasyon yapısını incelemek ve bu organizasyon yapılarının neden seçildiğinin belirlenmesidir. 1.3 KONUNUN ÖNEMİ Bu ödev ile, öğrenciye, bir işletmede organizasyon yapısının nasıl analiz edileceği ve pozisyonlara ait görevlerin nasıl belirleneceği etkili bir şekilde öğretilmektedir. 1.4 ÖDEVİN SORUN VE SINIRLAMALARI Ödevin tertip ve düzenini, Tez ve Proje Yazım Kılavuzu, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gezgin, M., Kargı, B. belirtilen esaslarına uygun olarak yaptım. Çalışma konusunda oldukça fazla sayıda yayına ulaştım. İnternet ortamında da aynı şekilde sayısız kaynağa ulaştım. Ödev konusu hakkında çok sayıda kitap, ödev ve tez kaynağı buldum. Teorik bilgilere ulaşmakta kaynak sorunu çekmedim. Bütün bu bilgileri tasnif ederek, belli bir süzgeçten geçirdim. Her öğrendiğim bilgiyi çalışmama alamadım. Ayrıca tüm bu konulara vakıf olan ve bunları okuyarak değerlendirecek olan öğretmenimin zamanını almamın haksızlık olacağını düşünerek, sadece çok elzem olan hususları burada belirttim. 4
Çalışmamın değerlendirilmesinde; konunun tarafımdan araştırıldığını, bulgularımın konunun merkezine doğru odaklanarak, raporlanmanın usule uygun olarak yapıldığını ve sonuçta ödevin bana nasıl bir katkı sağladığını ortaya koyabilmiş olmamın önemli olduğunu düşünerek, konuları bu çerçevede ele aldım. 1.5 İZLENEN YÖNTEM 1.5.1 Literatür Taraması 1.5.1.1 Kitap, dergi, makale, gazete taraması: Bu çalışmada, çeşitli kitap, dergi ve makalelerden, üniversitelerde okutulan çeşitli ders kitaplarından faydalanılmıştır. 1.5.1.2 İnternet ve Web sayfası taraması: İnternet ortamında bulunan yönetim organizasyon konulu web sayfaları başta olmak üzere, çeşitli kurum ve kuruluşlara ait web sayfalarından faydalanılmıştır. 1.6 ÖDEVİN GENEL PLANI Bu çalışmada önce ele alınan işletme hakkında bilgiler verilmiş, organizasyon yapıları incelenmiş, işletmede var olan organizasyon yapısının neden seçildiği belirtilmiş ve bölümlerde çalışan personelin görev tanımları ortaya konulmuştur. Sonuç bölümünde ise; bu çalışma sonucu elde edilen kişisel faydalar izah edilerek, konunun önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır. 5
II. BÖLÜM SAMSUN ÇARŞI BÜYÜK MAĞAZACILIK A.Ş. 2.1 ÇALIŞMA KAPSAMINDAN AMAÇ Bu çalışmada amaç, Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık A.Ş. nin, organizasyon yapısını incelemek, hangi bölümlerinde, hangi tür organizasyon yapısının mevcut olduğunu, nedenleriyle birlikte ortaya koymaktır. 2.2 SAMSUN ÇARŞI BÜYÜK MAĞAZACILIK A.Ş. Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonim Şirketi, 3 Ekim 2000 tarihinde kurulmuş ve Karadeniz Bölgesi nin tek alış-veriş merkezi olarak faaliyete geçmiştir. 800.000 TL sermaye ile aile şirketi olarak kurulmuştur. Toplamda 7.500 m 2 alanda hizmet vermektedir. Tescilli markası Samsun Çarşı dır. Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık A.Ş. nin kuruluş tüzüğünde belirtilen temel amacı; Her türlü giyim ve ihtiyaç maddelerini, özellikle büyük mağaza işletmeciliği anlayışıyla tüketici eşitliği ve tüketici tatminini sağlamaktır. 2000 yılının dokuz aylık satış hasılatı 6.000.000 TL dir. 2002 yılında 15.000.000 TL satış hasılatına ulaşmıştır. Firma devamlı karlı olarak büyümektedir. 2.2.1 Şirketin Vizyonu Tüm paydaşları tarafından güvenilen ve en çok tercih edilen iş modeline sahip şirket olarak sektöründe sürdürülebilir bir büyüme sağlamaktır. 2.2.2 Şirketin Misyonu Toplumsal, çevresel, yasal ve etik değerlere bağlı kültürü ile, yenilikçi ürünler, hizmetler ve çözümler ile müşterilerine, üstün finansal performansı ile sürekli gelişim olanakları ile iş modellerinin odak noktasında yer alan çalışanlarına, değer yaratarak, toplumun yaşam kalitesini yükselten bir şirket olmaktır. 6
2.2.3 Firma Değerleri Davranışlarını, kararlarını ve iş amaçlarını yönlendiren ortak değerler; Dürüstlük ve Şeffaflık Sorumluluk ve Hesap Verilebilirlik Rekabet ve Adalet Yaratıcılık ve Mükemmeliyet Karşılıklı Saygı ve Sevgi Müşterilerin ve Çalışanların Mutluluğu 2.2.4 Firmanın Ana İlkeleri Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonim Şirketi, 2000 yılından beri saygınlığını, güvenilirliğini, dünya standartlarında çalışmasına ve müşterilerine karşı duyduğu sorumluluğa borçludur. Ana ilkeleri şunlardır: Tüm faaliyetinde, devlete, müşteriye, personele, ortağa daima dürüst davranmak, Tüm faaliyetinde doğayı ve kurumiçi sosyal dengeyi korumak, Müşteriyi zorlamadan yönlendirmek ve müşteri isteklerini öncelikle yerine getirmek, Kaliteyi daima ön planda tutmak, müşteri verilenle yetinse ve memnun olsa dahi, ona daha iyisini vermeye çalışmak, Tüm personeli iki veya tek taraflı belirli formüller gereğince karla motive etmek. Tüm personeli, her yıl durumlarına ve konularına göre muayyen sürelerle eğiterek, çağdaş teknolojiyi özümsemelerini sağlamak, Tüm personeli kendine çalışır bir psikolojiye eriştirmek ve bazılarını hür teşebbüs şekline sokarak münhasıran kurum için çalışır bir duruma getirmek, Kurumsallaşmış veya başka bir deyimle, faaliyetini sistem ve prosedürlerle bağlamış bir kurum olarak ekip çalışmasını önde tutmak, karı, zararı, başarıyı ve başarısızlığı paylaşmak. 7
2.2.5 Firma Çalışanları Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonim Şirketi, ana ilkeleri doğrultusunda çalışanlarını kişisel ve mesleki olarak geliştirmeye ve bağımsızlaştırmaya, başarıyı onlarla paylaşmaya her koşulda özen gösterir. Bunun için, kurum içinde: Çalışanlarına karşı açık ve dürüst olmayı, Tüm çalışanları için fırsat eşitliğini, Çalışanları arasında sosyal dengeyi gözetmeyi, Liyakatı ve başarılı çalışmaları değerlendirmeyi ana politika olarak benimsemiştir. 2.2.6 Firma Faaliyetleri 1. Perakende Satış Faaliyetleri: Tek mağaza direkt müşteriye satış 2. Toplu Satış Faaliyetleri: Toplu ihalelere girmek. İleriki aşamada hedefler fason imalatı, mal yaptırıp piyasaya sürmek, yeni şubeler aşmak. 2.3 SAMSUN ÇARŞI BÜYÜK MAĞAZACILIK A.Ş. ORGANİZASYONU 2.3.1 Samsun Çarşı A.Ş. Organizasyonunun Temel Özellikleri Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonim Şirketi nin organizasyon yapısı fonksiyonlara göre bölümlere ayrılmıştır. Bu departmanlarda işler ve görevler niteliklerine göre bir araya getirilmiştir. Bu yapıdaki her departman yöneticisi sadece ilgili faaliyetlerinden sorumludur. Her departman yöneticisi sorunlara sadece kendi faaliyetleri açısından bakmaktadır. Faaliyetleri koordine etme sorumluluğu Genel Müdür e aittir. Çünkü ancak kendisi faaliyetlerin tamamını görmek (bilgi ve veri sahibi olmak) imkanına sahiptir. Ayrıca, üst yöneticilerin gelecek için plan yapma ve günlük işleri yerine getiren yönetici ve işgörenleri koordine etme ve denetleme konuları üzerinde artan ölçüde yoğunlaşması departmanlaşmayı gerektirmiştir. 8
2.3.2 Samsun Çarşı A.Ş. nin Organizasyon Modeli Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık A.Ş. nin hedef kitlesi, ücretli çalışan insanlardır. Hedef kitle; gelir gruplarına göre, sosyal statülerine göre ve sosyal yapıya göre belirlenmiştir. Sabit gelirli, ekonomik düşünen, sınırlı geliri olan ve büyük şehirlerde yaşayan insanlar gibi. Gelir ve eğitim düzeyi incelendiğinde, mağaza müşterilerinin %60 ının orta kesim grubundaki insanlardan oluştuğu ortaya çıkmaktadır. Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık A.Ş. nin organizasyon yapısı, Yönetim Kurulu tarafından belirlenen politika ve stratejiler çerçevesinde, Genel Müdür yönetimi ve gözetimi altında faaliyette bulunmaktadır. 9
Şekil-1. Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık A.Ş. Organizasyon Yapısı Yönetim Kurulu Denetim Bölümü Genel Müdür Hukuk Müşavirliği Bölümü Araştırma Geliştirme Bölümü Muhasebe Finansman ve Personel Müdürlüğü İşletme Müdürlüğü Depo Şefi Satınalma ve Satış Müdürlüğü Bayan Kat Şefi Reklam Tanıtma Müdürlüğü Reklam Personel ve Muhasebe Şefi Kredi Şefi Kasa Personeli Erkek Kat Şefi Teşhir Bilgi İşlem Şefi Paket Personeli Züccaciye Kat Şefi Halkla İlişkiler Mefruşat Kat Şefi Diğer İdari Personel Yemekhane Terzihane Satış Elemanları Çay Ocağı 10
Şekil-1 de görüleceği gibi organizasyon yapısının en üst düzeyinde 3 kişiden oluşan Yönetim Kurulu yer almaktadır. Yönetim Kurulu nun altında bu kurul tarafından atanan Genel Müdür bulunmaktadır. Genel Müdür, aynı zamanda Yönetim Kuruluna başkanlık etmektedir. Doğrudan Genel Müdüre bağlı birimler, daha çok kurmay biçimde hizmet veren Denetim Birimi, Hukuk Müşavirliği ve Araştırma-Geliştirme Birimidir. 2.3.3 Samsun Çarşı A.Ş. Organizasyonunda Yetki İlişkileri Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonim Şirketi nde fonksiyonel yöneticiler emir-komuta bağı ile Genel Müdür e bağlıdır. Departman müdürleri, Genel Müdür ün emir ve komutasında, kendi bölümleri ile ilgili faaliyetlerini gerçekleştirmekten sorumludurlar. Mağazada üç kurmay bölüm de bulunmaktadır. Bu bölümlerin yöneticileri Genel Müdür e gerektiğinde danışmanlık veya diğer idari hizmetler bakımından yardımda bulunmaktadır. Bu yöneticilerin doğrudan doğruya komuta elemanlarına ne yapacakları konusunda talimat verme yetkileri yoktur. Sadece özel nitelikte olan bazı sorunları tahlil etmek ve raporlar hazırlamak suretiyle Genel Müdür e yol gösterirler ve tavsiyede bulunurlar. 2.3.4 Üst Yönetimin Yükümlülükleri ve Etkinliği Departmanlı mağazada görev alan genç kişilerin birçoğu, ileride mağaza sahibi ya da bir mağazalar grubunun yöneticisi olmayı ümit ederler. Bu nedenle departmanlı mağazalarda üst yönetimin çok iyi olması lazımdır. Samsun Çarşı A.Ş. de ilişkiler yatay olarak belirlenmiş, yetkiler sınırlı fakat sorumluluklar geniş tanımlanmıştır. Her bir üst yönetici, mağazanın patronu gibi hareket eder. Her şeyden sorumlu olup, ikaz etme, konuşma, fikir üretme yetkileri vardır. Üst yönetimde müdürlerden oluşan bir kurul bulunmaktadır. Bu kurul, işletme politikalarını belirlemekte ve oy birliği ile kararlar almaktadırlar. Samsun Çarşı A.Ş. nin üst yönetiminin yükümlülüklerini şu şekilde özetleyebiliriz; 1. Departmanlı mağazanın Samsun şartlarında gelişmesini sağlamak için gerekli politika, strateji ve planları oluşturmak 2. Tüketici tatmini, sosyal faydayı ve uzun vadeli karı elde etmek için işletme içinde yeni düzenlemelere gitmek ve koordinasyonu sağlamak 11
3. Personel ve ücret politikalarıyla, fiyat ve satış politikalarını belirlemek 4. Personelin aylık değerlemesini yapmak. 2.3.5 Departmanlaşma Departman yöneticileri ile satış personelinin belirli mal türlerinde uzmanlaşmaları amacıyla Samsun Çarşı mağazasında mallar departmanlara ayrılarak sunulmaktadır. Departmanlaşmanın mal temeline göre yapılması ile mağazanın faaliyetlerine ilişkin bilgi daha anlamlı hale gelmiş ve her departman o mal grubu üzerinde yoğunlaşan bir departman yöneticisinin sorumluluğuna verilmiştir. Departman sayısı katlara ve satılan malların bütünselliğine göre belirlenmiştir. Mağazada kiralanmış departman yoktur. Samsun Çarşı mağazasında yer alan departmanları aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür. 1. Bayan Konfeksiyon Departmanı Bayan tuhafiye ve içgiyim, parfümeri Bayan deri mamülleri 2. Erkek Konfeksiyon Departmanı Erkek tuhafiye ve içgiyim Erkek deri mamülleri 3. Çocuk Konfeksiyon Departmanı Çocuk tuhafiye Çocuk deri mamülleri 4. Çocuk Eşyası Departmanı Bisiklet Oyuncak Çocuk gereçleri 5. Spor Departmanı 6. Ev Tekstil Departmanı Mefruşat Halı Çeyiz 7. Züccaciye Departmanı 12
8. Dayanıklı Tüketim Malları Departmanı Her bir departmanda reyonlar bulunmaktadır. Örneğin; konfeksiyon departmanlarında iç çamaşırı, kot, abiye gibi. Bu akışı şu şekilde özetleyebiliriz; Mağaza Departman Reyon Mal Mağazada mal tanımı ve tasnifi konusunda departmanlaşmayla ilgili sorunlar bulunmaktadır. Mallar kullanım amacına göre tasnif edilir. Sünnet, düğün, kayak kıyafetleri gibi. Tanımlanamayan mallar da bulunmaktadır. Malların hangi tasnife girdiği kesin olarak belirtilememektedir. Mal tanımı ve tasnifi fiziki alanda sınırlanmıştır. Hitap ettiği Pazar payı da sınırlayıcı bir faktördür. Mesela; züccaciye az satılmak isteniyor. Çünkü kar marjı az, rekabet gücü de düşüktür. Piyasada sırf bu işi yapan birçok firma vardır. Departmanlı mağazalarda satış dışı faaliyetlerde bulunan bölümler genellikle en üst katta yer alır. Bu bölümler muhasebe ve finansman, pazarlama, bilgi işlem gibi bölümlerdir. Samsun Çarşı A.Ş. de de bu uygulama geçerlidir. 2.4 SAMSUN ÇARŞI A.Ş. DE DEPARTMANLARIN GÖREVLERİ 2.4.1 Muhasebe Finansman ve Personel Müdürlüğü Bu müdürlüğün görevlerini şu şekilde özetleyebiliriz; 1. Muhasebe kayıtlarını tutmak 2. Personel kayıtlarını düzenlemek 3. İşlem kontrolü gerçekleştirmek, günlük satış ve alışlarla ilgili raporlar ve kontrolleri yapmak 4. Bilgi İşlem Merkezi nin işlemlerini yerine getirmektir. Bu işlemler ise; barkod, stok takip, mallarla ilgili yönetime sunulacak raporların hazırlanması, bütçe programlarının yürütülmesi, mevcut bilgi işlem sisteminin çalışmasının sağlanmasıdır. 13
2.4.2 İşletme Müdürlüğü 2.4.2.1 İşletme Müdürü nün Görevleri Mağazanın açılışı ve kapanışı Mağazanın bakım, onarım ve temizliği Satınalma ve tedarik - Kullanım; - Elektrik, su, telefon, yakıt - Kırtasiye, mutfak, demirbaş, genel giderler - Terzi, kuru temizleme - Bakım-Onarım, tadilat - Tutundurma Mağaza güvenliği Mağaza fiziki işletimi ve altyapısı, düzen, tertip, trafik Satış esnasındaki hizmetler Satış hizmetleri - Müşteri satış işlem münasebetleri. Müşterinin satış işlemlerinin yapılması. Paket fişi nerede, nasıl yazılacak? - Mal hareketi paket Satış sonrası hizmetler - Teslim - Düzeltme, düzeltme fişi - Emanet, emanet fişi - Kaparo fişi - Ambalaj, eve servis Satış öncesi hizmetler - Depo mal teslim, sayma, kontrol, muhabeye intikal - Etiketleme, reyona indirme Müşteri şikayetleri - Danışma - Tüketici köşesi Halkla İlişkiler Personel işe alma, yerleştirme 14
2.4.2.2 İşletme Müdürü ne Bağlı Olan Bölümler Yemekhane çayocağı Depo şefliği Kredi şefliği Paket (Satışlardaki malın doğruluk kontrolü) Terzihane, tadilat, mefruşat dikimi 2.4.3 Satınalma ve Satış Müdürlüğü Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonom Şirketi nde satınalma ve satıştan sorumlu 3 müdür bulunmaktadır. Satınalmada bir müdür, satışta ise iki müdür vardır. Bu müdürler birlikte bu iki fonksiyonu birlikte yerine getirmektedir. Satınalma ve Satış Müdürlerinin görevleri aşağıdaki gibi tanımlanmıştır. Ayrıca bu müdürlere bağlı olan departmanlar da belirtilmiştir. 2.4.3.1 Satınalma Müdürü nün Görevleri Alım yapılacak firmaları tanımak Onlarla ticari münasebetler kurmak. Uygun vade, fiyat ve iskonto ayarlamak Satınalma Piyasa araştırması yapmak 2.4.3.2 Satış Müdürlerinin Görevleri Satacağı malları tesbit etmek Kendi hedef kitlesine hitap eden malı seçmek. Bu seçimin müşteri üzerindeki etkisini gözlemlemek Malların satış aşaması, yani uygulama aşaması Müşteri taleplerini izlemek Bir takım malların talebini yaratmak 15
İnsanları satın almaya yönlendirmek. İkramlı alış-verişler çay, kahve gibi, belli bir ciroyu geçince alış-veriş çeki, hediyeli alış-veriş, indirimler, kampanyalı satışlar. Dikkat çeken faaliyetler, uçakla reklam verme. Bunlar satış geliştirme kavramı içinde düşünülmüştür. Tüketici şikayetleri konusunda teminatlar, tüketicinin kandırılmaması. İnandırıcı sözler; Beğenmezseniz geri alırız. gibi. Müşteriye en iyi hizmetleri sağlamak. Burada müşteri hizmetlerini ikiye ayırabiliriz. a) Satış Öncesi Hizmetler: Otopark, çevre düzenlemesi, kreş, çocuk oyun alanı, kafeterya b) Satış Sonrası Hizmetler: Eve servis, garantiler, değişmeler Mağazanın en iyi şekilde pazarlanmasını sağlamak Mağazanın pazarlanması aşağıda belirtilen şekillerde olmaktadır. a) Mağazaya gelen kişilere pazarlama b) Potansiyel pazara yönelme i. Az-çok haberi olanlara ii. Hiç haberi olmayanlara Halkla ilişkiler Yeni ürün geliştirme 2.4.3.2.1 Satış Müdürü ne Bağlı Olan Departmanlar 2.4.3.2.1.1 Birinci Satış Müdürü ne Bağlı Olan Departmanlar Erkek Konfeksiyon Departmanı Spor Departmanı Züccaciye ve Dayanıklı Tüketim Malları Departmanı Halı, Mobilya, Yatak Departmanı 2.4.3.2.1.2 İkinci Satış Müdürü ne Bağlı Olan Departmanlar Bayan Konfeksiyon Departmanı Çocuk Konfeksiyon Departmanı Çocuk Gereçleri Departmanı Çeyiz ve Mefruşat Departmanı 16
2.5 ORGANİZASYONU YÖNLENDİREN UNSURLAR Samsun Çarşı Büyük Mağazacılık Anonim Şirketi nin şu anda sahip olduğu organizasyon yapısı mağazanın ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Merkezi denetim sistemini kolaylaştırdığı için fonksiyonel bölümleme olarak adlandırılan organizasyon modeli benimsenmiştir. Bu modele göre temel işletme ve yönetim fonksiyonları (muhasebe-finansman ve personel müdürlüğü, işletme müdürlüğü, satınalma ve satış müdürlüğü, reklamve tanıtma müdürlüğü) tek bir yönetim merkezinde yani Genel Müdürlükte yoğunlaştırılmıştır. En üst düzeyde Yönetim Kurulu ve bu kurula bağlı Genel Müdür bulunmaktadır. İşletme yine Yönetim Kurulu nca belirlenen politikalar doğrultusunda Genel Müdür ün gözetimi ve denetiminde faaliyetlerini sürdürmektedir. Genel Müdüre bağlı üç kurmay birim yer almaktadır. Bu kurmay birimler; Denetim Birimi, Araştırma-Geliştirme Birimi ve Hukuk Müşavirliği dir. Araştırma-Geliştirme Birimi mağazayla ilgili çeşitli piyasa araştırmalarının yapılmasını sağlamaktadır. Bu araştırmalar neticesinde mağazada bir takım değişiklikler yapma yoluna gidilmektedir. Rakip mağazalar incelenmekte, onlardan çeşitli bilgi akışları elde edilmekte ve bunlar değerlendirilmektedir. Hukuk Müşavirliği Birimi, işletmenin hukukla ilgili işlerinde Genel Müdür e bilgi vermekte ve yardımcı olmaktadır. Denetim Birimi ise, rapor ve gözlemlerini Genel Müdür e bildirir, gerektiğinde yardımcı olmaktadır. Yönetim Kurulu tarafından seçilen denetçiler, mğazada denetim fonksiyonunu yerine getiren en yüksek organdır. Genel Müdür e bağlı 4 temel bölüm bulunmaktadır. Her bölüm Genel Müdür e bağlı bir bölüm müdürünün yönetimine bırakılmıştır. Bu temel bölümler şunlardır: a) Muhasebe-Finansman ve Personel Müdürlüğü b) İşletme Müdürlüğü c) Satınalma ve Satış Müdürlüğü d) Reklam-Tanıtma Müdürlüğü Muhasebe-Finansman ve Personel bölümü, işletmenin bütün muhasebe işlemlerini yapacak, bilgi işlem sisteminin işletilmesini sağlamak, işletme sermayesi temini, stok kontrol, sermaye artırımı, bütçenin hazırlanması, kredi konularından da 17
sorumludur. Bu bölüme bağlı olarak yer alan birimler ise; personel ve muhasebe şefi, bilgi işlem şefi, diğer idari personeldir. Personel bölümü işgücünün seçiminden, eğitiminden, ücretlendirilmesinden, motivasyonundan, refah ve mutluluğundan sorumludur. Satınalma ve Satış bölümü, mal alımlarından ve satışlarından sorumludur. Alım yaptıkları firmalarla sürekli diyalog içindedirler. Piyasadaki satıcılar yakından takip edilmektedir. Yeni firmaların kurulup-kurulmadığı araştırılıp, tüketici talebini izlemektedirler. Bu bölüme bağlı olan birimler; bayan kat şefi, erkek kat şefi, züccaciye kat şefi, mefruşat kat şefi, satış elemanları, araştırma ve geliştirmedir. Mağaza yönetim bölümü mal alım satım faaliyetlerinin en güzel şekilde yerine getirilmesi için gerekli olan düzeni ve tedariki sağlamaktan sorumludur. Bu bölüme bağlı olan birimler ise; depo şefi, kredi şefi, kasa personeli, paket personeli, yemekhane, terzihane, çay ocağı ve halkla ilişkilerdir. Reklam-Tanıtma bölümü, personel müdürü ile işbirliğine giderek yeterli sayıda teşhir ve reklam personeli bulmaya çalışmaktadır. Özel satış çabaları gösterilmektedir. Çeşitli okazyumlar yaratılmaktadır, Özellikle mal çeşitlerini belirleyen mal alım-satım müdürü ile sıkı bir ilişki içinde bulunur. Bu bölüme bağlı olan birimler ise; Reklam Birimi (gazete reklamı, postların hazırlanması, panolara reklam verilmesi gibi faaliyetleri içerir.), Teşhir Birimi ise vitrin, iç vitrin ve tabela düzenlemesi ile ilgilenir. Kişisel satış dışında tüm satış faaliyetlerinde sorumlu bulunur. 18
SONUÇ Yaptığım bu çalışma ile kısa sürede derslerde gördüğüm bilgilerin gerçek yaşamda nasıl işlediğini anlamaya çalıştım. Teorik bilgilerimi verilen ödev sayesinde uygulama, konu hakkında daha detaylı olarak bilgilenme ve bunları öğrenme imkanı buldum. Bu çalışmayı; yeni bilgiler kazanmak, yeni erdemlere ulaşmak isteğinin, coşku ve merakı içinde yaptım. Her öğrendiğim bilgi ve deneyimden, farkına vardıkça mutluluk duydum. Yönetim konusuna, çok daha farklı bir gözle bakıyorum. Bana bu olguları kazanmamı sağlayan başta Sayın Prof. Dr. Mümin ERTÜRK e duyduğum büyük saygıyı, burada ifade etmek istiyorum. Aynı zamanda, eserleri ile bana katkısı geçen tüm insanlara teşekkür ederim. Gözde MERT 19
KAYNAKÇA KİTAPLAR: Ertürk, M., Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 2009 Ertürk, M., İşletme Biliminin Temel İlkeleri, Beta Yayınları, 7. Baskı, İstanbul 2009 Ülgen, H., İşletmelerde Organizasyon İlkeleri ve Uygulaması, 3. Baskı, İstanbul 1997 Eren, E., Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayınları, 9. Baskı, İstanbul 2009 Özalp, İ., Yönetim Organizasyon, Anadolu Üniversitesi, 4. Baskı, Eskişehir 2006 Karalar, R., Genel İşletme, Anadolu Üniversitesi, 3. Baskı, Eskişehir 2003 Koçel, T., İşletme Yöneticiliği, Beta Yayınları, 7. Baskı, İstanbul 1999 Aktepe, E., İşletmecilik Bilgileri, Pamuk Ofset, İstanbul 1988 Aydın, K., Perakendecilik ve Departmanlı Mağaza Müşterilerinin Sosyo-Ekonomik Özellikleri, Özgül Matbaası, İstanbul 1992 Koçer, M., İşletme Yönetimi ve Organizasyon Fonksiyonu, Güven Matbaası, Ankara 1970 Sühreverdi, E., Yönetenlerin Yönetimi, Tercümen Yayınları, 1974 Ataöv, T., Bilimsel Araştırma El Kitabı, Savaş Yayınları, 1982 Gezgin, M., Kargı, B., Tez ve Proje Yazım Kılavuzu, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Makale Yazım Kuralları, İstanbul Üniversitesi Tez Yazım Kuralları, İstanbul Üniversitesi MAKALELER: Akdoğan, Ş., Pazarlama Yönetimi Açısından Hizmet Pazarlaması, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Sayı:5 (Aralık, 1983) Koparal, C., Büyük Mağaza Yönetiminin Başarı Faktörleri, Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:IX, Sayı: 1-2, 1991 Maviş, F., Yönetim Süreci, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 365 Lazer, W and E. Kelly, Retailling Mix: Planning anda Management Journal of Retailling www.samsuncarsi.com 20