Göztepe Tıp Dergisi 26(4):152-159, 2011 doi:10.5222/j.goztepetrh.2011.152 KLİNİK ARAŞTIRMA ISSN 1300-526 Hemşirelik Amasya sağlık yüksekokulu öğrecilerii iletişim becerileri Gülay Bİgöl (**), Ayşe Demİr (*) ÖZET Giriş: Bu araştırma Amasya Sağlık Yüksek Okulu ebelik ve hemşirelik programı öğrecilerii iletişim becerilerie ilişki algılarıı e düzeyde olduğuu belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada bazı değişkelere göre iletişim becerisi algılarıı alamlı bir farklılık yaratıp yaratmadığı da araştırılmıştır. Gereç ve Yötem: Çalışmaı öreklemii 232 öğreci oluşturmuştur. Araştırmada iletişim becerisi algılarıa ilişki veriler Korkut (1997) tarafıda geliştirile üiversite öğrecileri üzeride daha sora geçerliği ve güveirliği yapıla İletişim Becerilerii Değerledirme Ölçeği (İBDÖ) ve öğrecileri demografik özelliklerii belirlemek amacıyla araştırmacı tarafıda hazırlaa Kişisel Bilgi Formu ile toplamıştır. Verileri SPSS 11.5 istatistik programıda değerledirilmiş, verileri aalizide; frekas, Kruskal-Wallis H (KW), Ma- Whitey U (U) testleri kullaılmıştır. İstatistikî aalizlerde alamlılık düzeyi p<0.05 olarak seçilmiştir. Bulgular: Amasya Sağlık Yüksekokulu öğrecilerii iletişim becerisi algılarıı oldukça yüksek olduğuu göstermiştir (:101.69). Souç: Araştırmada devam edile bölüm ve öğrecileri akademik başarı düzeyi ile iletişim becerilerie ilişki algıları arasıda alamlı ilişki buluurke, diğer değişkeleri iletişim becerisi algısı üzeride alamlı farklılıklar oluşturmadığı saptamıştır. Aahtar kelimeler: Hemşirelik öğrecileri, ebelik öğrecileri, iletişim becerileri düzeyi, SUMMARY Commuicatio skills of studets of Amasya medical vocatioal school Itroductio: This search was carried out what the seses of commuicatio skills of midwifery ad ursig professio studets of Amasya Medical Vocatioel School are. Whether the seses of commuicatio skills created a oteworthy differece accordig to some variacer was also searched. Materials ad Methods: The sample of the search was composed of 232 studets. The data related to the search of serves of commuicatio skills was gothered by Persoel Iforma-tio Form which was prepored by Korkut to fid out the demographic features of the studets ad The Scale of Evaluatio of Commuicatio Skills which was prepared by the researcher (1997) ad the whose volidity ad reliability was proved o college studet. The data was evoluated by SPSS 11.5 statistics programme. I the aalysis of the data; frequacy, Kruskal-Wallis (KW), Ma Whitey U testi, were used. Sigiface level was chose as p<0.05. Implicatios: It demostrated that the seses of commuicatio skills of studets of Amasya Medical Vocatioal School were quite high. (:101,69) Coclusio: While here was a oteworthy relatioship betwee the departmet that is studied ad the level of academic succes, it was foud out that other variaces did ot compose ay differeces upo the seses of commuicatio skills. Key words: Studets of ursery proffesio, studets od midwifery, the level of commuicatio level İletişime yöelik birçok taım yapılmıştır. Eğitim terimleri sözlüğüde iletişim; bir düşücei, bir duyguu yüz alatımı, el, kol ve baş hareketleri, kouşma yoluyla ya da yazı, telefo, radyo, televizyo gibi bildirişim araç ve gereçleride yararlaarak, bir kimsede başka bir kimseye iletimi olarak taımlamaktadır (1). Aderse iletişimi, alama olarak görmüş, "bizim başkalarım, başkalarıı da bizi alamalarıa yaraya bir süreç", olarak taımlamıştır (2). Baskı ve Craig'e göre iletişim, mesajları alamlarıa erişilmesi amacıyla değiştirilmesi olarak taımlamışlardır. Başka bir deyişle iletişim, kayak (mesajı vere) ve hedef (mesajı ala) arasıda davraış değişikliği oluştur- Geliş tarihi: 01.07.2011 Kabul tarihi: 10.10.2011 Amasya Üiversitesi Sağlık Yüksekokulu Mezu Öğrecisi*; Amasya Üiversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğretim Görevlisi** 152
G. Bigöl ve ark., Amasya sağlık yüksekokulu öğrecilerii iletişim becerileri mak amacıyla bilgi, fikir, tutum, duygu ve becerileri alamlarıı paylaşılması içi gerekli etkileşim sürecidir (1). Kişilerarası ilişkiler iletişim yoluyla sürdürülmektedir. Bu ilişkilerde bireyi kedisii ifade ediş tarzıyla ilgili olarak kulladığı beceri, ilişki kurduğu kişii duygu, düşüce ve e souda da davraış ve hareketlerii etkileyebilmektedir (3). İletişim becerileri, pek çok beceri içi temel oluşturmakta ve sözel ola ve sözel olmaya mesajlara duyarlılık, etkili olarak dileme ve etkili olarak tepki verme biçimide özetleebilmektedir (4). Özer e göre iletişim becerisi, kişide, karşı karşıya kaldığı olayla ilgili, olası bakış açılarıı ve taımlamaları araştırmayı, soruşturmayı ve bütüleştirmeyi içerir. Bu beceriyi kazamış birisi, kedisie yöeltile bir uyarı, eleştiri veya şikâyet karşısıda, tek açı yerie çok açıda alam verme yeteeğie sahip olabilecektir (5). Kişilerarası etkileşimi temelii oluştura iletişimi her isaı yaşamıda öemli bir yeri vardır. Çükü isalar duygu ve düşücelerii iletişim yoluyla paylaşarak mutlu olma ve çevrelerideki bireyleri mutluluklarıa katkıda buluma olaağı elde ederler. İsa ve isaa yardımı esas ala meslek sahiplerii başarıları da oları iletişim becerilerie bağlıdır. Hemşirelik ve ebelik meslekleri bireylerle yoğu iletişimde bulua ve doğruda isalara hizmet vere yardım edici mesleklerdir. İsalarla sık ilişkide buluabilecek kişileri, ya da yoğu isa ilişkilerii buluduğu meslek gruplarıda çalışa kişileri iletişim tekiklerii çok iyi bilmesi ve etkili kullaabilmesi gerekmektedir. Bu edele iletişim, bir isaı tekik olarak bilmesi ve becerilerii iyi geliştirmesi gereke bir araçtır (6). İletişimi öemi hastalıkta başkalarıa bağımlılık durumuu yaşaması edeiyle hasta açısıda da artar. Bu durumda hastaı bakım ve tedavisi ile yükümlü ola doktorluk hemşirelik, ebelik gibi sağlık mesleği üyelerie, iletişime uygu çevrei oluşturulması ve hasta ile etkili iletişimi kurulmasıda öemli sorumluluklar düşmektedir (7). Sağlık ile ilgili meslekler basit bir taımlama ile isa ilişkisi içide sürdürüle uygulama alaıdır (8). Bu edele gerek ebelik gerekse hemşirelik mesleğii icra edecek bireyleri iletişim becerileri düzeylerii yüksek olması gerektiğii söylemek mümküdür. Sağlıklı/hasta bireyle kurula kişilerarası ilişkileri, hemşireleri elideki öemli bir tedavi aracı olduğuu ve hastalığı gidişii etkilediğii ve bu ilişkii ağrı tedaviside morfi kullaılması kadar öemli ve yararlı olabileceğii veya tam aksie açık bir yaraya toz ve tuz serpmeye bezer biçimde kullaılabileceğii belirtmektedir (9,10). Yapıla çalışmalar, hemşireleri etkili kişilerarası ilişkiler ve iletişim becerisi geliştirmesii hastalar üzeride olumlu etkiler (hizmette memuiyeti artması, hastalık ve tedaviye uyum, iyileşmeye motivasyou artması) yarattığıı göstermektedir (11). Hemşirelik ve ebelik uygulamasıı kalitesii yükseltilmesii, öcelikle etkili iletişim kurulmasıyla mümkü olabileceği bilimektedir. Yüksek duygusal zekâya sahip ebe/hemşireleri yetiştirilmeside eğitimi süreci çok büyük bir yer taşımaktadır. Bu açıda bakıldığıda isa İlişkilerii so derece öemli olduğu ebelik/hemşirelik mesleğii seçe öğrecileri heüz mesleğe atılmada eğitimleri sürerke hemşirelik eğitim programlarıı iletişim becerilerii geliştirecek şekilde düzelemesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Böylece duygularıı taıya, yöete, kedii motive edebile, ilişkilerii kotrol edebile dolayısı ile sorularıyla etki bas edebile, çevresi ile alamlı ilişkiler kurabile, kedisii gerçekleştirebile ebe/ hemşireleri hem kedi ruh sağlıklarıı koruyabilecekleri hem de hastalara bakım verirke bu becerileri kullaarak ve öğreterek toplumu ruh sağlığıı korumaya katkıda buluabilecekleri düşüülmektedir (12). Bu araştırma ebelik ve hemşirelik öğrecilerii mesleki başarılarıda öemli bir rolü olacak algıladıkları iletişim beceri düzeylerii ve iletişim bece- 153
Göztepe Tıp Dergisi 26(4):152-159, 2011 rileri üzerie bazı değişkelere göre farklılık olup olmadığıı icelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. GEREÇ ve YÖNTEM Bu araştırma, betimsel bir çalışma olup, var ola durum ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Araştırmaı çalışma evreii Amasya Üiversitesi Sağlık Yüksekokulu da 2010-2011 eğitim-öğretim yılıda öğreim göre, 61 ebelik, 200 hemşirelikte oluşa toplam 261öğreci oluşturmaktadır. Hemşirelik bölümüde birici, ikici, üçücü ve dördücü sııf öğrecileri yer alırke, ebelik bölümüü yei olması edei ile sadece birici ve ikici sııf öğreciler mevcuttur. Araştırmada çalışma evreii tamamıa ulaşılması hedeflemiş olup, acak hastalık ve devamsızlık edeleri ile okulda bulumaya, aket uygulamada göüllülük esas alıdığı içi aketi uygulamak istemeye öğreciler dışıda kala 232 öğreci araştırmaı öreklemii oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak litaratür taraarak oluşturula 13 soruluk, "Kişisel Bilgi Formu" ve Prof. Dr. Fida Korkut (1996) tarafıda geliştirile "İletişim Becerilerii Değerledirme Ölçeği (İBDÖ) kullaılmıştır (13). Bireyleri iletişim becerilerii asıl değerledirdiklerii alamak amacıyla Korkut (1996) tarafıda geliştirilmiş, "her zama"da "hiçbir zama"a kadar dereceledirilmiş, 5 li likert tipi bir ölçektir. Ölçek toplam 25 alatımda oluşmakta olup elde edilebilecek e yüksek pua 125, e düşük pua ise 25 dir. Puaı fazla oluşu bireyleri iletişim becerilerii olumlu yöde değerledirdiklerii yasıtmaktadır. Ölçeği geçerlilik ve güveilirlik çalışmaları ayı kişi tarafıda yapılmış ve alfa iç tutarlılık katsayısı 0.80 olarak bulumuştur. homojeitesii değerledirmek içi verilere Oe Sample Kolmogorov-Smirov Test uygulamış, test souçları p>0.05 ise parametrik, p<0.05 ise oparametrik test uygulaması kuralıa göre, değişkeleri hepsi p<0.05 olduğu içi oparametrik testler uygulamıştır. Verileri değerledirilmeside frekas, Kruskal-Wallis H (KW), Ma- Whitey U (U) testleri kullaılmıştır. İstatistikî aalizlerde alamlılık düzeyi p<.05 olarak seçilmiştir. BULGULAR Araştırmaya katıla öğrecileri 84,9 uu kız, 15,1 ii, erkek öğreciler oluşturmaktadır. Katılımcıları 75.4 hemşirelik bölümü öğrecisi, 24.6 sı ebelik bölümü öğrecisidir. Öğrecile-ri İletişim Becerileri Değerledirme Ölçek (İ.B.D.Ö.) pua ortalamaları 101.69 olarak saptamış olup öğrecileri geel olarak iletişim becerileri düzeyii yüksek olduğuu söylemek mümküdür. Tablo 1 de İBDÖ pua ortalamaları hemşirelik birici sııfları 102.94, üçücü sııfları 102.97 ile ikici ve üçücü sııflara orala yüksek olup acak souçlar istatistiksel olarak alamlı bulumamıştır (p>0.05). Tablo 2 de ise ebelik ikii sııfları İBDÖ pua ortalamaları birii sııfa orala yüksek, acak souç istatistiksel olarak alamlı değildir (p>0.05). Tablo 1. Hemşirelik öğrecilerii algılarıa ve sııflara göre iletişim becerileri. Sııf Birici İkici Üçücü Dördücü 80 70 42 40 34,5 30,2 18,1 17,2 Ortalama Pua 102,94 97,58 102,97 99,20 KW: 6,54 Tablo 2. Ebelik öğrecilerii algılarıa ve sııflara göre iletişim becerileri. Veriler SPSS 11.5 programıda değerledirilmiştir. Araştırmada parametrik ya da oparametrik hagi test türüü uygulaması hususuda verileri Sııf Birici İkici 28 29 49,1 50,9 Ortalama Pua 103,07 105,55 U: 1,01 154
G. Bigöl ve ark., Amasya sağlık yüksekokulu öğrecilerii iletişim becerileri Tablo 3. Öğrecileri sosyo-demografik ve eğitimleri ile ilgili özelliklerie göre iletişim becerileri. Cisiyet Kız Erkek Bölüm Ebelik Hemşirelik Mezu Olduğu Lise Aadolu/Süper Lise Fe Lisesi Meslek Lisesi Diğer Akademik Başarı Algısı Çok Başarılı Başarılı Orta Başarısız Yaşadığı Yer Büyük Şehir Şehir İlçe Kasaba/Belde/Köy Ailei Gelir Düzeyi <1000 TL 1000-1500 TL 1500-2000 TL >2000 TL 197 35 57 175 92 1 8 131 15 99 112 6 35 64 97 36 104 81 35 12 84,9 15,1 24,6 75,4 39,7 0,4 3,4 56,5 6,5 42,7 48,3 2,6 15,1 27,6 41,8 15,5 44,9 34,9 15,1 5,2 Ortalama Pua 102,35 98,02 Ortalama Pua 104,33 100,84 Ortalama Pua 102,06 79,00 106,12 101,34 Ortalama Pua 113,07 102,05 101,11 78,50 Ortalama Pua 102,34 100,98 102,14 101,13 Ortalama Pua 102,27 102,35 98,42 101,75 U: 1,89 U: 2,08 P<0,05 KW: 5,45 KW: 31,43 P<0,05 KW: 0,59 KW: 3,19 Tablo 3 de öğrecileri İBDÖ pua ortalamaları cisiyete, bölüme, mezu olua lise türüe, akademik başarı algısıa, yaşadığı yere ve ailei gelir düzeyie göre icelemiştir. Cisiyete göre kız öğrecileri İBDÖ pua ortalaması 102.35 ile erkek öğrecilerde yüksek, fakat souç istatistiksel alamsızdır (p>0.05). Tablo 4 de Öğrecileri, aile yapısı, kardeş sayısı, babaı eğitim düzeyi, aei eğitim düzeyi ve aei çalışma durumu ile İBDÖ pua ölçeği arasıdaki ilişki durumu icelemiştir. Araştırmada öğrecileri 82.3 ile çoğuluğuu çekirdek yapılı ailede geldiği, 40.12'ii dört ve üzeri sayıda kardeşte ibaret olduğu, 41.4'üü baba eğitim düzeyii okuryazar/ilkokul, 67.2 sii ae eğitim düzeyii okuryazar/ilkokul, Tablo 4. öğrecileri ailevi özelliklerie göre iletişim becerileri. Aile Tipi Çekirdek Geiş Kardeş sı Bir İki Üç Dört ve üzeri Babaı Eğitim Düzeyi Okur-Yazar Değil Okur-Yazar/İlkokul Ortaokul Lise ve Degi Ölisas/Lisas Aei Eğitim Düzeyi Okur-Yazar Değil Okur-Yazar/İlkokul Ortaokul Lise ve Degi Ölisas/Lisas Aei Çalışma Durumu Ev Haımı Çalışıyor 94.4 üü aesii ev haımı olduğu ifade edilmiştir. Aile yapısı, kardeş sayısı, babaı ve aei eğitim düzeyi ve aei çalışma düzeyi ile öğrecileri İBDÖ pua ortalamaları arasıda istatistiksel bir ilişki saptamamıştır (p>0.05). TARTIŞMA 191 41 5 49 85 93 2 96 40 61 33 20 157 27 22 6 219 13 82,3 17,7 2,2 21,1 36,6 40,1 0,9 41,4 17,2 26,3 14,2 8,6 67,2 11,6 9,5 2,6 94,4 5,6 Ortalama Pua 101,84 101,00 Ortalama Pua 102,60 102,40 102,50 100,53 Ortalama Pua 103,00 101,92 103,10 101,56 99,51 Ortalama Pua 102,50 102,50 100,04 98,00 99,00 Ortalama Pua 101,69 101,69 U:0,73 KW: 3,64 KW: 0,58 KW: 2,44 U: 0,33 Araştırmada Amasya Sağlık Yüksekokulu öğrecilerii İBDÖ pua ortalamaları oldukça yüksek olduğu saptamıştır (:102.69). Bu souç öğrecileri iletişim becerisi düzeylerii çok iyi olduğuu göstermektedir. Korkut (1997) u eğitim fakültesi öğrecilerie, Tutuk vd. (2002) i hemşirelik öğrecilerie, Pehliva (2005) ı sııf öğretmeliği öğrecilerie, Tepeköylü ve ark. (2009) i bede eğitimi bölümleri üiversite öğrecilerie yöelik yapmış oldukları araştırmalarda da öğrecileri İBDÖ pua ortalamalarıı yüksek buluduğu ifade edilmiştir (11,14,15). 155
Göztepe Tıp Dergisi 26(4):152-159, 2011 Öğrecileri sııf düzeyii iletişim becerileri düzeyii farklı algılamalarıı etkilemediğii göstermektedir. Dört yıllık lisas eğitimi sorasıda iletişim becerileride dördücü sııf lehie alamlı fark bekleirdi. Acak bu durum gerçekleşmemiştir. Bu bulgu yüksekokulumuz müfredatıı iletişim becerileri açısıda yeide sorgulaması gerektiğii düşüdürmektedir. Pehliva(2005) ı araştırmasıda 4. sııflar lehie alamlı bir farklılık görüldüğü ifade edilmiştir (15). Tutuk vd. (2002) u hemşirelik öğrecilerii iletişim becerilerie yöelik çalışmasıda da sııf düzeyi ile iletişim becerileri düzeyi arasıdaki ilişkii istatistiksel alamlı buluduğu ve birici sııfta üçücü sııfa kadar sııf düzeyi arttıkça İBDÖ pua ortalamasıı da artış gösterdiği belirtilmiştir (11). Tablo 2 de ise ebelik ikici sııfları İBDÖ pua ortalamaları birici sııfa orala yüksek, acak souç istatistiksel olarak alamlı değildir (p>0.05). Korkut(1997) u ve Tepeköylü ve ark.(2009) i çalışmasıda da sııf düzeyi ile iletişim becerisi arasıda alamlı fark bulumadığı belirtilmiştir (14,16). Bu durum araştırma souçları açısıda paralellik göstermektedir. Bu durum öğreciler hagi sııf düzeyide olurlarsa olsular kişilerarası iletişimde kedilerii çok da farklı algılamadıkları şeklide yorumlaabilir. Cisiyete göre kız öğrecileri İBDÖ pua ortalaması 102.35 ile erkek öğrecilerde yüksek, fakat souç istatistiksel alamsızdır (p>0.05). Kızları erkeklere göre iletişim becerilerii daha iyi algılamaları Korkut (1997) tarafıda sosyalleşme sürecie bağlamıştır. Sosyalleşme süreci sırasıda kız ve erkekleri farklı davraışları desteklemektedir (14). Tepeköylü ve ark. (2009) i araştırmasıda kız öğrecileri lehie iletişim becerileri ölçek puaıı alamlı düzeyde yüksek buluduğu ifade edilmiştir (16). Bulut (2004) ve İlasla (2001) i çalışmalarıda da bezer bulgu ifade edilmektedir (17,18). Bezer olarak McDowell (1993) ı çalışmasıda öğretmeleri ders verme yötemleride kulladıkları becerilerle ilgili olarak erkek öğretmeleri daha baskı ve katı olduğu; kadı öğretmeleri ise daha duygusal, iformal, arkadaşça ve öğrecilerie daha açık olduğu belirtilmiştir. Yurt dışıda yapıla araştırmalar kadıları bekletilerii, düşüdüklerii, kaygılarıı daha sık ve daha açık ifade edebildiklerii göstermektedir. Ayrıca kadıları deri arkadaşlık ilişkilerie erkeklerde daha fazla öem verdiklerii diğer isalara karşı daha duyarlı, sevgi dolu, icelikli, isalarla olmayı seve özellikler gösterdiklerii vurgulaya çalışmalara da rastlamaktadır (13,19,20). Bölümlerie göre İBDÖ pua ortalamaları 104.33 ile ebelik bölümü öğrecilerii olduğu ve soucu istatistiksel alamlı olduğu saptamıştır (p<0.05). Tepeköylü ve ark. (2009) Bede Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrecilerii iletişim becerilerie yöelik araştırmasıda ise bölümlere göre iletişim becerileri düzeyi arasıda istatistiksel alamlı fark bulumadığı ifade edilmiştir (16). Mezu olua liseye göre icelediğide 39.7 Aadolu/Süper lise, 3.4 meslek lisesi, 56.5 diğer liseler oluştururke, e yüksek İBDÖ pua ortalamasıı 106.12 ile meslek lisesi çıkışlılar almış, oları 102.06 ile Aadolu/Süper lise çıkışlılar izlemiştir, acak souçlar istatistiksel olarak alamsız olarak bulumuştur (p>0.05). Tutuk (2002) u çalışmasıda da mezu olua lise ile iletişim becerisi arasıda alamlı bir ilişki saptamadığı ifade edilmiştir. Souç araştırma ile paralellik göstermektedir (11). Araştırmada akademik başarı algısıa göre katılımcıları 48.3 ü kedii orta düzeyde başarılı, 42.7 si başarılı, 6.5 i çok barılı, 2.6 sı başarısız olarak iteledirmiştir. Akademik başarı düzeyii çok başarılı algılaya öğrecileri iletişim becerileri düzeyi e yüksek (:113.07), başarısız algılaya öğrecileri ise e düşük (:78.50) olarak bulumuştur. Araştırmada akademik başarı ile İBDÖ pua ortalaması arasıdaki ilişkii istatistiksel alamlı olduğu saptamıştır (p<0.05). Gügör (1989), akademik başarı algısı yüksek ola öğrecileri belli bir doyum sağladıkları gibi çev- 156
G. Bigöl ve ark., Amasya sağlık yüksekokulu öğrecilerii iletişim becerileri releride de kedileri içi öemli sayıla kişileri olumlu değerledirmeleri, ödülledirmeleri ile sık sık karşılaştıklarıı ve kedileri ile ilgili yapıla bu değerledirmeleri olumlu birer pekiştireç olarak öz saygılarıı yükselmesie ede olduklarıı belirtmektedir (21). Bu edele akademik başarı algısıı düşük olarak algılaya öğrecilerde kedi potasiyelii yeterli olmadığı kaısı, özsaygısıı egatif yöde etkileyerek, iletişime geçme ve sürdürme gibi iletişim becerisie yöelik girişimlerii olumsuz açıda etkilemiş olabileceği şeklide yorumlaabilir. Öğrecileri yaşadığı yere göre icelediğide 41.8 i ilçede, 27.6 sı şehir, 15.5 i kasaba/ belde/köy, 15.1 i büyük şehirde yaşamaktadır. Yaşadığı yere İBDÖ pua ortalaması 102.34 ile e yüksek büyük şehirde yaşayaları buluurke; oları 102.14 ile ilçede oturalar izlemiştir. Öğrecii yaşadığı yere göre İBDÖ pua ortalaması arasıdaki ilişki istatistiksel olarak alamsız bulumuştur (p>0.05). Tepeköylü ve ark.(2009) i araştırmasıda da öğrecii yerleşim birimi ile ailesii aylık gelir düzeyi arasıda alamlı ilişki bulumadığı belirtilmiştir (16). Yerleşim yeri büyüdükçe sosyal hayattaki rolleri ve sorumlulukları artması ve bireyleri buula oratılı olarak iletişim becerilerii daha fazla geliştirmeleri soucuu doğurması bekleebilirdi. Öğreciler Ailelerii gelir düzeyie göre icelediğide, e büyük çoğuluğu 44.9 ile aylık geliri 1000 TL. de az ola öğreciler oluşturmaktadır. Aylık gelir düzeyi 1000-1500 TL arası ola öğreciler 34.9, 1500-2000 TL olalar 15.1, 2000 TL de yüksek olalar ise 5.2 oraıdadır. Öğrecileri ailelerii aylık gelir düzeyi ile İBDÖ pua ortalamaları arasıdaki ilişkiye göre e yüksek İBDÖ pua ortalaması 102.35 ile aylık gelir düzey 1000-1500 TL ola öğrecileri, ikici sırada da 102.27 ile aylık gelir düzeyi 1000 TL de az ola öğrecileri saptamış, souç istatistiksel olarak alamsız bulumuştur (p>0.05). Tepeköylü ve ark..(2009) i araştırmasıda da öğrecii iletişim becerisi düzeyi ile ailesii aylık gelir düzeyi arasıda alamlı ilişki bulumadığı belirtilmiştir (16). Köker vd.(2005) i çalışmasıda da sosyoekoomik düzeyi iletişim becerisi düzeyii etkilemediği ifade edilmiştir (22). Görür(2001) ve Saygıdeğer(2004) i çalışmalarıda ise sosyoekoomik düzey ile iletişim becerisi düzeyi arasıda alamlı ilişki olduğu ifade edilmektedir (20,23). Gelir düzeyideki artışa paralel iletişim beceri düzeyide de artma olması bekleebilirdi. Çükü yeterli geliri verebileceği özgüve, rahatlık ve alım gücü bireyi daha kolay iletişime geçme ve sürdürmeside etkili olabilecektir. Acak araştırma soucu bu yargı ile örtüşmemiş, iletişim becerisi düzeyii ailei gelir düzeyi ile ilişkili olmadığı soucuu vermiştir. Araştırmada öğrecileri 82.3 ile çoğuluğuu çekirdek yapılı ailede geldiği, 40.12'ii dört ve üzeri sayıda kardeşte ibaret olduğu, 41.4'üü baba eğitim düzeyii okuryazar/ilkokul, 67.2 sii ae eğitim düzeyii okuryazar/ ilkokul, 94.4 üü aesii ev haımı olduğu ifade edilmiştir. Aile yapısı, kardeş sayısı, babaı ve aei eğitim düzeyi ve aei çalışma düzeyi ile öğrecileri İBDÖ pua ortalamaları arasıda istatistiksel bir ilişki saptamamıştır (p>0.05). Tepeköylü ve ark.(2009) u araştırmasıda da ae ve babaı eğitim düzeyi ile iletişim becerisi düzeyi arasıda alamlı bir ilişki bulumadığı belirtilmiştir (16). İlasla (2001) ve Saygıdeğer (2004) i araştırmasıda babaı eğitim düzeyi ile iletişim becerisi düzeyi arasıda alamlı ilişki olmadığı ifade edilmiştir (23,24). Yüksel (1996), İlasla (2001) ve Saygıdeğer (2004) araştırmalarıda aei eğitim düzeyi, aei mesleği ile iletişim becerisi düzeyi arasıda alamlı ilişki olduğu belirtilmiştir (23-25). Kardeş sayısı, aei ve babaı eğitim düzeyi arttıkça iletişim becerisi düzeyii artabileceği düşüülmüş, acak araştırma souçları bu bekletiyi doğrulamamıştır. 157
Göztepe Tıp Dergisi 26(4):152-159, 2011 SONUÇ ve ÖNERİLER Araştırmamızı bulgularıa göre Amasya Sağlık Yüksekokulu öğrecilerii geel olarak İBDÖ pua ortalamalarıı yüksek olduğu, iletişim becerisi algılarıı bölüm ve akademik başarı algısı değişkeie göre alamlı bir farklılık gösterdiği, araştırma kapsamıdaki diğer değişkelere bağlı olarak alamlı bir farklılık göstermediği saptamıştır. Öğrecileri iletişim becerisi düzeyii, sııf düzeyie paralel artış göstermemesi, eğitim öğretim ders müfredatıı iletişim becerileri açısıda yeide gözde geçirilmesi ve düzelemesii gerekliliği kaısıı uyadırmaktadır. İletişim becerilerii etki kullamak birer yardım mesleği ola ebelik ve hemşirelik içi çok öemlidir. Bu edele iletişim becerileri üzeride etkili olabilecek faktörleri araştırmak ve iletişim becerileri düzeyii geliştirmek so derece mühimdir. Akademik başarı algısı ile İBDÖ pua ortalaması arasıdaki alamlı ilişki edei ile öğrecileri akademik başarısıı artırmaya döük çalışmaları artırılması, dolaylı olarak iletişim becerisi algısıı da artırmaya katkı sağlayacaktır. Öeriler: Yukarıdaki souçlara bağlı olarak şu öeriler getirilebilir. 1. Öğrecileri mevcut iletişim becerisi algıları yüksek olmakla birlikte, birici sııfta başlayarak, iletişim güçlükleri ve etkili iletişim tekiklerie yöelik uygulamalı eğitime eğitim programlarıda ağırlık verilmesi. 2. Öğrecilere eğitim programlarıda özel durumlarda iletişim içerikli (kaserli hasta ile iletişim, ameliyat süreci iletişim, yoğu bakım hastası ile iletişim, doğum süreci iletişim, psikiyatri hastası ile iletişim vb.) çeşitli seçmeli ders seçeeklerii suulması. 3. Öğrecilere uygulamalı kliik eğitim öcesi, iletişim koulu drama eğitimi verilmesi, 4. Öğrecilere, iletişim sorularıı kou ala searyo yazdırılması ve bu searyou gruplar arası tartışılması. KAYNAKLAR 1. Oğuzka F. Eğitim Terimleri Sözlüğü. Akara, 3. Baskı, Emel Matbaacılık, (2003). 2. Ergi A, Birol C. Eğitimde iletişim. Akara, Aı Yayıcılık, Koza Ofset Matbaacılık Sa. Ltd. Şti., (2000). 3. Neese T. Success Depeds o Effective Commuicatios. joural record, 1997 (http://www.fidarticles.com/p/articles/ mi_q4182/is_19970827/ai_10110858) Ekim, (2006). 4. Korkut F. Okul Temelli Öleyici Rehberlik ve Psikolojik Daışma. Aı Yayıcılık, Akara, (2004). 5. Özer K. İletişimsizlik Becerisi. İstabul, Altıcı basım. Sistem Yayıcılık, (2006). 6. Ersalı K, Balcı S. İletişim Becerileri Evaterii Geliştirilmesi: Geçerli ve Güveirli Çalışması. Türk Psikolojik Daışma ve Rehberlik Dergisi 1998;2(10):7-13. 7. Uyer, G. Hemşire Hasta İletişimi ve İletişimi Hasta Yöüde Öemi. Türkiye Kliikleri Tıp Etiği-Hukuku- Tarihi Dergisi 2000;8(2):90-94. 8. Wiefield HR, ad Chur-Hase A. Evaluatig the Outcome of Commuicatio Skill Teachig for Etrylevel Medical. Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi 2000;8(2):90-94. 9. Özca A. Hemşire-Hasta İlişkisi ve İletişim, İzmir, 1. Baskı., Saray Medikal Yayıcılık 1996;2-4, 131, 155. 10. Terakye G, ve Gürha N. Psikiyatri Kliikleride Hastalarla Görüşmeler, Akara, Aydoğdu Ofset, (1995). 11. Tutuk A, Al D, ve Doğa S. Hemşirelik Öğrecilerii İletişim Becerisi Ve Empati Düzeylerii Belirlemesi. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2002;6:36-41. 12. Kuzu A. Hemşirelik Öğrecilerii Duygusal Zeka ve İletişim Becerileri Eşdeğer Öğreim Göre Öğrecilerle Karşılaştırmalı Olarak Değerledirilmesi Düzce Üiversitesi, Sağlık Bilimleri Estitüsü. (Yayımlamamış Yükseklisas Tezi), Düzce, (2008). 13. Korkut F. İletişim Becerilerii Değerledirme Ölçeğii Geliştirilmesi: Güveirlik ve Geçerlik Çalışmaları. Psikolojik Daışma ve Rehberlik Dergisi 1996;2:18-23. 14. Korkut F. Üiversite Öğrecilerii İletişim Becerilerii Değerledirilmesi. IV. Ulusal Eğitim Bilimleri, Kogresi Bildirileri. Aadolu Üiversitesi, 208-218, Eskişehir, (1997). 15. Pehliva BK. Öğretme Adaylarıı İletişim Becerisi Algıları Üzerie Bir çalışma. İlköğretim-Olie 2005;4:17-23. 16. Tepeköylü Ö, Soytürk M, Çamlıyer H. Bede Eğitimi ve Spor Yüksekokulu (Besyo) Öğrecilerii İletişim Becerisi Algılarıı Bazı Değişkeler Açısıda İcelemesi, Spormetre Bede Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2009;7:115-124. 17. Bulut BN. İlköğretim Sııf Öğretmelerii İletişim Becerilerie İlişki Algılarıı Çeşitli Değişkeler Açısıda İcelemesi. TürkEğitim Bilimleri Dergisi 2004;2:443-452. 18. İlasla Ö. Orta Öğretim Öğrecilerii Bazı Özlük Niteliklerii ve Baskı Be Durumlarıı İletişim Becerileriyle İlişkisi. Selçuk Üiversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü Eğitim Bilimleri A.B.D. (Yayımlamamış Yüksek Lisas Tezi), Koya, (2001). 19. Newma M. Stepfamily Realities: How to Overcome 158
G. Bigöl ve ark., Amasya sağlık yüksekokulu öğrecilerii iletişim becerileri Difficultes ad Have a Happy Family. 1994 ERIC: ED381294, Nisa, (2007). 20. Görür D. Lise Öğrecilerii iletişim Becerilerii Değerledirmelerii Bazı Değişkeler Açısıda, İcelemesi. Çukurova Üiversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü, (Yayımlamamış Yüksek Lisas Tezi), Adaa, (2001). 21. Gügör A. Lise Öğrecilerii Özsaygı Düzeylerii Etkileye Etmeler, Hacettepe Üiversitesi (Yayımlamamış Doktora Tezi), Akara, (1989). 22. Köker S, Evregöl A, Caat S. Ergeleri aa babaları ile iletişimlerii algılama düzeyleri. Çocuk ve Erge Ruh Sağlığı Dergisi 2005;1:75-78. 23. Saygıdeğer A. Belik Saygısı Düzeyleri Farklı Geel Lise Öğrecilerii Bazı Kişisel Özelliklerie Göre İletişim Becerilerie İlişki Algılarıı İcelemesi. Aadolu Üiversitesi Eğitim Bilimleri Estitüsü. Yüksek Lisas Tezi, Eskişehir, (2004). 24. İlasla Ö. Orta Öğretim Öğrecilerii Bazı Özlük Niteliklerii ve Baskı Be Durumlarıı İletişim Becerileriyle İlişkisi. Selçuk Üiversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü Eğitim Bilimleri A. B. D. (Yayımlamamış Yüksek Lisas Tezi), Koya, (2001). 25. Yüksel GN. Aa-Baba ve Erge İlişkilerii Problem Çözme İletişim Becerileri, Bilişsel Çarpıtmalar ve Aile Yapısı Açısıda İcelemesi. Ege Üiversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü Psikoloji A. B. D. (Yayımlamamış Doktora Tezi), İzmir, (1996). 159