HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE NAKLİNDE KAN ÜRÜNLERİ KULLANIMI DOÇ.DR.BETÜL TAVİL HÜTF PEDİATRİK HEMATOLOJİ/KİT ÜNİTESİ

HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE NAKLİNDE KAN ÜRÜNLERİ KULLANIMI DOÇ.DR.BETÜL TAVİL HÜTF PEDİATRİK HEMATOLOJİ/KİT ÜNİTESİ

*Transfüzyonlar HKHT sürecinin en önemli ve sürekli uygulamalarındandır. *Transfüzyon Tıbbı, Avrupa yönetmelikleri ile ulusal kanun ve kurallar tarafından sıkı bir şekilde düzenlenmektedir *Hemşirelerin, transfüzyon uygulamalarında doğru ve güvenli yolu bilmeleri önemlidir. *Hemşireler, transfüzyon işleminin her aşamasında hastaları yakından ve dikkatli izlemelidir.

*Kan donörlerinin çoğu yaklaşık 450 ml kan bağışı yapmaktadır. * Tam kan ünitesi, kan bankası tarafından eritrositler, trombositler ve plazma olmak üzere farklı komponentlere ayrıştırılmaktadır. *Her eritrosit ünitesi (250-300 ml) 1-2 saatte verilmeli ve 4 saatten uzun sürede transfüzyon yapılmamalıdır.

KAN ÜRÜNLERİNİ FİLTRELEME-1 *Tam kandan ayrıştırılan eritrositler depolanmadan önce kan bankasında filtre edilebilir. Bu filtrelerle, lökositlerin büyük çoğunluğu (%99.9, 4-log) uzaklaştırılabilir. Bu mümkün değilse, hasta başı lökosit filtresi kullanılabilir. *Kan bankasında uygulanan filtrasyon işlemiyle, lökositlerden salınan sitokinlerin birikimini önlenebilir. Yatak başı filtrelere göre daha etkilidir

KAN ÜRÜNLERİNİ FİLTRELEME-2 *Lökositlerin uzaklaştırılması ile donörspesifik proteinlere (allosensitizasyon) karşı antikorların üretimi baskılanırvebazı virüslerin (örn: CMV) bulaşma riski önemli ölçüde azalır.

KAN ÜRÜNLERİNİ FİLTRELEME-3 *Kan ürünleri içinde yer alan lökositler HLA Class I Ag lerine karşı alloimmünizasyon gelişimine yol açarlar (HLA AI) Nötrofil, Trombosit, Plazma proteinleri, Interleukinlere karşı gelişen alloimmunizasyon klinikte febril non-hemolitik tranfüzyon reaksiyonu (FNHTR) *HLA AI Verilen trombositlerin yıkımı (Trombosit refrakterliği)

KAN ÜRÜNLERİNİN IŞINLANMASI-1 *Lökosit deplesyonuna rağmen, GVHH yi tetiklemeye yetecek kadar lenfosit, transfüzyon ürünü içinde kalmaktadır. Bu yüzden, kan ürünleri en az 2500-3000 cgy ile ışınlanmalıdır. *Işınlama ile kan ürünleri içindeki lenfositler inaktive edilmektedir. Işınlama hücrelerin DNA'larında kimyasal çapraz bağların oluşmasına neden olmaktadır. Hücrenin çoğalma fonksiyonu bozulur, ancak diğer fonksiyonları etkilenmeden devam eder. *Işınlama yapılmazsa yabancı doku antijenlerini taşıyan donör lenfositleri çoğalarak hastanın dokularına saldırır. Bu olaya "Graft Versus Host Hastalığı" denir.

KAN ÜRÜNLERİNİN IŞINLANMASI-2 *Uygun şekilde ışınlanmış kan ürünü kullanımı ile Transfüzyon ilişkili GVHH (TA-GVHH) önlenebilmektedir. * HKHT hastaları, immün yetmezlik, akut ve kronik lösemi, hodgkin hastalığı, yeni doğan hastalara yapılacak hücresel içerikli tüm kan ürünleri ışınlamalıdır.

KAN ÜRÜNLERİNİN IŞINLANMASI-3 Işınlanması gereken ürünler: Eritrosit süspansiyonu Trombosit süspansiyonu Granülosit süspansiyonu Işınlanması gerekmeyen ürünler: TDP ve criyopresipitat

TROMBOSİT SÜSPANSİYONLARI-1 *HKHT hastalarında aferez ile toplanan trombosit transfüzyonu tercih edilmektedir. *Trombosit süspansiyonu elde edilirken Dual arm, continuous flow apheresis yöntemi *Depolama süresi 5 gün

TROMBOSİT SÜSPANSİYONLARI-3 Platelet Sayısı (/mm3) Trombosit tx gerektiren klinik durum >10 000 Klinik stabil HKHT hastaları >20 000 Ateş, Sepsis, Hipertansiyon,Koagulasyon testlerinde anormallikler >50 000 Hickman kateteri takılırken Endoskopi, Bronkoskopi Lomber ponksiyon Transjuguler KC biyopsisi Heparin veya antiplatelet ilaç kullanımı >100 000 Perkutan KC biyopsisi

TROMBOSİT SÜSPANSİYONLARI-4 *>30 kg 1 aferez ünitesi *<30 kg 10 ml/kg (10 kg a 1-2 random ünite) *Tx ertesi günü bakılan trombosit sayısı <20x10 9 /L trombosit refrakterliği!! *Trombosit refrakterliği kanıtlanırsa HLA uygun donörden trombosit transfüzyonu önerilir

TDP VE CRİYOPRESİPİTAT-1 *GvHD, VOD, TTP, DIC KC hasarı koagülasyon testlerinde bozulma *TDP: Tam kan santrifüj edilerek plazma kısmı ayrılır. Volum: 200-340 ml. TDP 10-15 ml/kg TDP tx etkinliğine aptt, INR *Criyopresipitat: TDP nın +4 C de eritilmesi ve santrifüj edilmesi ağır DIC, fibrinojen< 100 mg/dl Volum:20-30 ml, Fibrinojen>140 mg/dl, FVIII> 70 IU/ml Criyopresipitat tx etkinliğine fibrinojen düzey kontrolü ile karar verilir.

GRANÜLOSİT SÜPANSİYONU-1 *Tam kan buffy coat kısımları havuzlanarak elde edilir. Nişasta veya dextran ile eritrosit kısmı çöktürülür, yalnız granülosit kısmı kalır. *Sağlıklı donörlerden aferez yöntemiyle de toplanabilir.

GRANÜLOSİT SÜPANSİYONU-2 *Granülosit: 12-24 saat önce Donöre G-CSF 5-10µg/kg ve/veya dexametazon 8 mg *TA-GvHD önlemek için granülositler ışınlanmalı.. *Lökosit filtresi kullanılmaz! *ABO uyumu/cross-match gerekli.. *Çoğu merkezde profilaktik kullanımı Ø Granülosit tx u HLA immunizasyonu ve trombosit refrakterliği riskini Granülosit tx u endikasyonları: *Granülosit sayısı <0.2x10 9 /L, VE *Dökümante bakteriyel veya fungal enfeksiyonu (+), *Antimikrobiyal tdv ye >3 gün yanıtsızlık, *Granülosit sayısının >7 gün yükselmesi beklenmiyorsa

DONÖR/ALICI ABO UYGUNSUZLUĞU *HLA uygun kardeşlerin %15-25 inde ABO uygunsuzluğu (+) *Miyeloablatif transplantasyonlarda ABO uygunsuzluğu Eritrosit engraftmanında gecikme, hemoliz, artmış tx gereksinimi..

TANIM Major ABO uygunsuzluğu: Hastanın plazmasında Anti-A, Anti-B, Anti-A-B (+) ve donör eritroid Ag leri ile rx (+) (Örn: hasta O, donör A) Minör ABO uygunsuzluğu: Donör plazmasında Anti- A, Anti-B, Anti-A ve-b (+) ve hasta eritroid Ag leri ile rx (+) (Örn: hasta A, donör O) Major ve minör uygunsuzluk (bidirectional): Hasta ve donör plazmasında Anti-A, Anti-B, Anti-A ve-b (+) birbiriyle rx (+) (Örn: hasta B, donör A)

Tablo 1 : Major ABO kan grubu uyumsuz Kök Hücre Transplantasyonu Myeloablasyon ve Engrafment arasında Transfüzyon Desteği Kan grubu Alıcı Verici Eritrosit süspansiyonu Trombositler ilk tercih Trombositler ikinci tercih Trombositler üçüncü tercih Taze donmuş plazma O A O A AB B,O A,AB O B O B AB A,O B, AB A AB A AB A,B O AB B AB B AB B,A O AB O AB O AB A,B O AB

Tablo 2 : Minör ABO kan grubu uyumsuz Kök Hücre Transplantasyonu Myeloablasyon ve Engrafment arasında Transfüzyon Desteği Kan grubu Alıcı Verici Eritrosit süspansiyonu Trombositler ilk tercih Trombositler ikinci tercih Trombositler üçüncü tercih Taze donmuş plazma A O O A AB B,O A,AB B O O B AB A,O B, AB AB A O AB A,B O AB AB B A AB A,B O AB AB O B AB A,B O AB

Tablo 3 : Major ve Minör ABO kan grubu uyumsuz Kök Hücre Transplantasyonu Myeloablasyon ve Engrafment arasında Transfüzyon Desteği Alıcı Verici Eritrosit süspansiyonu* Kan grubu Trombositler ilk tercih Trombositler ikinci tercih Trombositler üçüncü tercih Taze donmuş plazma A B O AB A,B O AB B A O AB B,A O AB

RhD UYUMSUZLUK İZLEMİNDE TRANSFÜZYON PRENSİPLERİ *Alıcı RhD pozitif Donor RhD negatif RhD negatif kan ürünleri önerilir *Alıcı RhD negatif - Donor RhD pozitif RhD pozitif kan ürünleri verilebilir (immünizasyon gözlenmemiş)

Teşekkürler.