MARDİN İLİNE GELEN YERLİ TURİSTLERİN PROFİL ve TURİSTİK DAVRANIŞLARINI BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Coğrafi Bilimler Dergisi,2, (2), -7 MARDİN İLİNE GELEN YERLİ TURİSTLERİN PROFİL ve TURİSTİK DAVRANIŞLARINI BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA A Research to Determie the Touristic Behaviours ad Profiles of Domestic Tourists Arrivig to the Mardi Provice Veysi GÜNAL Harra Üiversitesi, Fe-Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Şalıurfa vgual@gmail.com Özet: Çalışma alaıı oluştura Mardi ili öemli turizm potasiyelie sahiptir. Söz kousu potasiyel sayeside, il, so döemlerde, özellikle iç turizmde öem kazamaya başlamıştır. Bu araştırmada, yöreyi ziyaret ede yerli turistleri profili ve turistik davraışları belirlemeye çalışılmıştır. Aaliz souçlarıa göre, turistler daha çok erkeklerde ve geçlerde oluşmaktadır. Eğitim seviyeleri de yüksektir. Bu souçlar araştırma alaıda, ziyaretçileri kültürel ihtiyaçlarıı karşılayacak daha fazla kültürel tesisi geliştirilmesii zorulu kılmaktadır. Öte yada, turistleri gelir seviyeleri düşük ve orta seviyededir. Bu da akraba-arkadaş yaıda koaklaya turistleri oraıı arttırmakta, dolayısıyla yöredeki harcamalarıı da az olmasıa ede olmaktadır. Bu bağlamda, koaklama tesisleri, her turist grubuu bütçesie uygu olarak, çeşitledirilmelidir. Yöreye gelişlerde, seyahat acetesii bilgi kayağı olarak rolü düşüktür. Dolayısıyla koaklama tesislerii belli alalarda uzmalaşmış (kültürel miras ve iaç turizmi gibi) seyahat aceteleri ile bağlatı kurması gerekmektedir. Araştırma sahasıı e öemli özelliği de çok kültürlülük ve mimari yapı olarak görülmektedir. Elde edile bu souç da, Mardi ilii turistik imajıı ve pazarlaacak markaı belirlemesi açısıda öemlidir. Aahtar Kelimeler: Turizm, Kültür Turizmi, Turistik Davraış,Turist Profili Aalizi,Mardi Abstract: The Mardi provice, forms the study area, has a importat tourism potetial. With this potetial, the study area has begi to get importat especially i domestic tourism i the last periods. I this study, it is aimed to determie profile ad touristical behaviours of the domestic tourist who visits the regio. Accordig to the aalysis results, the tourist are more me ad yougs. Their educatioal levels are high. These features shows the obligatio of developmet i more cultural facilities which provides cultural eeds of the visitors i the study area. O the cotrary, the tourist s icome are low ad middle. This has icreased the umber of the tourist who accommodate by their relatives ad frieds i the study area. Cosequetly, this has caused low spedig i the regio. Therefore, accommodatio facilities must be varied suitable for each tourist groups budget. By the arrival to the area, the role of travel agecies ad tour operatios as sourch of iformatio is low. Because of this reaso, the accommodatio facilities must take cotact especially with specialist tour operatios ad travel agecies. Havig differet cultures ad iterestig architecture structure have bee see as the most importat features of the study area. This resuts is importat from the poit view of determiig touristic image of the regio. Key Words: Tourism, Cultural Tourism, Touristic Behaviour, Aalysis of Tourist Profile, Mardi

. Giriş Güümüzde turizm öemli bir ekoomik sektör halie gelmiştir. Öyle ki, gelişmekte ola ülkeler, ekoomilerii düzlüğe çıkmasıda, başka bir ifadeyle, ödemeler degesideki açıklarıı kapatma, istihdamı arttırma ve bölgelerarası gelişmişlik farklılıklarıı azaltmada turizm sektörüde öemli ölçüde yararlamaktadırlar. Sektörü bu şekilde çekicilik oluşturması ulaştığı uluslararası boyutta kayaklamaktadır. Öreği, düya çapıda bu sektörü iş hacmi, 997 yılı verilerie göre,.. trilyo $ olmuştur. Düya gayri safi milli hasılasıı.2 si de turizmde sağlamaktadır (Issı, 998:, Yağcı 998:2). Küresel işgücüü i, başka bir ifadeyle, 2 milyou üstüde isa da doğruda veya dolaylı olarak turizm sektörüde istihdam edilmektedir (Somucu, 22:8). 2 yılıda uluslararası turizm hareketlerie katılaları sayısı da 7.2 milyo olmuştur. Bütü bu veriler turizm sektörüü, düyaı e öemli ve dikkate değer ekoomik ve sosyal kousu olduğuu göstermektedir. 2. yüzyılı so çeyreğii başlarıda itibare, yukarıda ekoomik öemi vurgulaa turizm edüstrisii olgulaşması ve doyuma ulaşması soucuda, yei pazar arayışlarıa girişilmiş, buu soucuda da düyada farklı turizm çeşitleri gelişmeye başlamıştır. Bu turizm çeşitleri özel ilgi turizmi, macera turizmi, ekoturizm ve kültürel turizmdir. Buu yaı sıra, so döemlerde seyahat motivasyolarıda da değişiklikler olmuştur. Turizmi buluduğu ortamda ve gülük yaşamda kaçış şeklide ola aa motivasyou, kedii geliştirme/zegileştirme şeklide değişmeye başlamıştır (Mccai ve Ray, 2: 7). Tekolojik gelişmeler ve buu soucuda ortaya çıka küreselleşme ile de düya global bir köy halie gelmiş, böylece isaları değişik yerler hakkıda daha fazla bilgi sahibi olmaları soucu ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla isaları değişik kültürleri ve farklı yerleri taıma/görme merakları kamçılamıştır. Bütü bu gelişmeler soucuda kültür turizmii öemi daha da artmıştır. Kültür turizmi yei bilgi edime ve kültürel ihtiyaçlarıı tatmi etme iyeti ile kişii ormal yaşadığı yeri dışıda bulua kültürel çekiciliklere yöelik seyahatleri (Richards, 2a:2) şeklide taımlamaktadır. Bu taıma göre, kültür turizmi, kültürel kayaklar üzeride odaklamaktadır. Söz kousu bu kültürel kayakları doğura faktör ise toplumları yaşam tarzıı oluşturduğu kültürdür. Buula birlikte kültür çok geiş bir kavram olup, isaları düşüdüğü (davraışlar, iaçlar, fikirler ve değerler), yaptığı (davraış modelleri ve yaşam tarzı) ile yarattığı herşeyi kapsamaktadır (Richards, 2a:7). Başka bir ifadeyle, kültür bir halkı yalızca hayat tarzları mozaiğii değil, ayı zamada da hakim değer ve iaçlarıı da ayırt ede ve tümüü kapsaya bir kavramdır (Tümerteki, Özgüç, 997:82). Acak şuu da belirtmek gerekir ki, kültür turizmide asıl ola, söz kousu bu kültürel mirası veya kültürel kayakları turistik ürü olarak, turizm amaçlı kullaılabilmesidir (Emekli, 2:). Kültür turizmii diğer turizm türleride ayıra e öemli özelliği, öğreme foksiyouu içermesidir. Başka bir ifadeyle, kültür turizmii aa motivasyou, yei şeyler öğreme ve yei deeyim kazama ihtiyacıdır. Turistler gittikleri herhagi bir destiasyou kültürü hakkıda bilgi sahibi olmakta, kedi kültürlerie bağlı kalarak, buraı kültürü ile ilişki kurmaları soucuda deeyim kazamaktadırlar. Dolayısıyla kültür turizmi, geleeksel şeklii aksie, sadece site ve aıtları ziyaret etmek değil, ayı zamada gezile yeri yaşam tarzıı tüketilmesii de içermektedir. Bu bağlamda, turist sadece geçmişi kültürel ürülerii değil, ayı zamada ziyaret edile bölgei veya yörei çağdaş kültürüü ve yaşam tarzıı da tüketmektedir. Bu yüzde kültür turizmi, geçmişi saat eserlerii ziyareti alamıdaki miras turizmi ile çağdaş kültürel ürüleri içere saat turizmii de içere geiş bir olgu olarak kabul edilmektedir (Richards, 2a:7). Nitekim içeriğii bu şekilde oldukça geiş olmasıda dolayı, kültür turizmi birçok alt grupta oluşmaktadır. Buları sadece kültür turizmi adı altıda pazarlaması kültür turizmii amacıa ulaşmasıı egellemektedir. Buda dolayı, kültür turizmi; kayağıı kültürde ala, fakat ilgi alaları farklı ola miras turizmi, tarih turizmi, iaç turizmi ve etik turizm gibi alt gruplara ayrılmaktadır (Doğaer, 2:). Çalışma alaıı oluştura Mardi ili, zegi arkeolojik, tarihi-kültürel çekiciliklere sahiptir. Bu çekicilikler, araştırma sahasıı coğrafi ve tarihi şartlarıa bağlı olarak çeşitlilik göstermektedir. 7

Güümüzdeki şehir ve kasabaları coğrafi görüümleri, tarihi bialar, disel mekâlar, çok farklı kültürleri ve coğrafi çevrei ürüleri olarak karşımıza çıkmaktadır. İl, bu maddi kültür elemaları ile birlikte, dil, yeme-içme, di, gibi maddi olmaya kültürel potasiyele de sahiptir. Kültür turizmide öemli bir potasiyel oluştura bu değerler, iç turizmde olduğu gibi, uluslararası bir çekiciliğe de sahiptirler. Sahip olduğu bu potasiyel sayeside, çalışma alaı so döemlerde kültürel turizm hareketlerii artış gösterdiği bir destiasyo olmuştur. So - yılda Mardi de görüle bu gelişmei edelerii şöyle sıralayabiliriz: a. Düya da ve Türkiye de yerel kültürlere duyula ilgii artması, b. Türkiye de bulua diğer kültürel destiasyoları çok taıması soucuda, iç turizmi farklı ve otatik yerlere yöelmesi, c. İlde Ortaçağ şehirleri görüümüde ve dokusu bozulmamış bir çok yerleşmei (Mardi şehir merkezi, Midyat, Savur, vb) buluması, d. Güümüzde hale yaşaya farklı kültürlere (Türk, Süryai, Yezidi, Arap, Kürt, Ermei) sahip olması, e. Kültür ve Turizm Bakalığı tarafıda Mardi şehrii UNESCO u Düya Kültür Mirası Listesie aday gösterilmesi soucuda yöreye ilgii daha da artması, f. Görsel basıda (özellikle TV lerde) araştırma sahası ile ilgili çeşitli dizi ve belgeselleri çekilmesi ve bular aracılığıyla, isaları yöreye duydukları merak duygusuu artması. Çalışma alaıı sahip olduğu zegi kültürel çekicilikleri bir kısmı Kültür ve Turizm Bakalığı tarafıda tescillemişlerdir. Kültür ve Turizm Bakalığı ı 2 yılı evaterie göre, adet ketsel sit, 2 adet arkeolojik sit, adet tarihi/dii yapı, 9 sivil mimarlık öreği ve 7 diğer çekicilikler olmak üzere, araştırma sahasıda toplam tescilli kültürel değer bulumaktadır. 2. Veri ve Yötem Bir destiasyodaki turizm gelişimi her şeyde öce arz ve talep arasıdaki ilişkiye bağlıdır. Başka bir ifadeyle, kayakları arzı ile bulara ola potasiyel talebi değerledirilmesi turizm plalamasıı temelii oluşturmaktadır. Mevcut ola turizm arzı ile bulara yöelik talep arasıdaki bu uyumu sağlaabilmesi de, özellikle turistleri istek ve arzularıı tespitie bağlı olduğu söyleebilir. Öte yada müşterileri itelik ve iceliksel tüm yölerii, başka bir ifadeyle, turistleri profilii belirlemesii sağlaya talep aalizi, herhagi bir alaı turizm potasiyelii saptamaı aa aşamalarıdadır ve alaı turizm gelişmesie büyük katkı sağlaya temel usurlardadır (Soyka, 2:22-2). Buu da belirleyebilmek, acak aladaki turistlere uygulaa aketler ile mümküdür. Buda dolayı, bu çalışmada Mardi ilie gele yerli kültürel turistleri profil ve turistik davraışlarıı belirlemek amacıyla yerli turistlere aket uygulamıştır. Çalışma il geelii kapsamaktadır. Acak aketler, tur şeklide araştırma sahasıa yapıla ziyaretleri geellikle çıkış kapısıı oluşturması edeiyle, Midyat şehride uygulamıştır. Aketler, Midyat Kaymakamlığı da izi alıması suretiyle, Midyat Devlet Koukevi i ziyaret ede ve yie Midyat şehrideki koaklama tesisleride koaklaya yerli ziyaretçilere, bir kısmı yüz-yüze görüşmeler soucuda, bir kısmı da sözü edile yerlere bırakılıp toplaması şeklide gerçekleştirilmiştir. Aketi uyguladığı ziyaretçiler rastgele öreklem yötemi ile seçilmişlerdir. Araştırma alaıdaki yerli turistleri profilii belirlemede yeterli olacağı varsayılarak, aketi yerli turiste uygulaması hedeflemiştir. Aket, 2 ve 2 yıllarıda, turistleri daha çok yoğuluk kazadığı Mayıs-Eylül aylarıı kapsaya döemde gerçekleştirilmiştir. Bu süre zarfıda yerli ziyaretçi tarafıda cevapladırıla aket elde edilmiştir. Acak elde edile bu aketlerde, bazı sorulara birde fazla cevap verilmesi, soruları boş bırakılması, vs. gibi edelerde dolayı, i elemiştir. Dolayısıyla çalışmada yerli turistler içi hedeflee sayıya ( adet) ulaşılmıştır. adet aketi ü 2; 87 si ise 2 yılıda gerçekleştirilmiştir. 8

Aket bir kısmı açık uçlu, bir kısmı da kapalı uçlu olmak üzere, toplam 2 soruyu kapsamakta ve sorular iki aa grupta oluşmaktadır: a. Turistleri sosyo-demografik özelliklerie yöelik sorular, b. Turistleri araştırma sahası ile ilgili bilgi, düşüce ve davraışlarıa yöelik sorular. Akette turistleri sosyo-demografik özelliklerie yöelik soru bulumaktadır. Geriye kala 2 soru, akete katılaları ildeki turizm olgusua yöelik davraışları ve düşücelerii içermektedir. Bu sorularda elde edile cevapları değerledirilmeside SPSS (Statistical Package for Social Scieces) programıda yararlaılmıştır. Buula birlikte değişkeler arasıdaki ilişkiyi tespit etme ve çapraz tablolar oluşturmada ise Ki-Kare (x²) testi uygulamıştır. Bu bağlamda, bazı değişkeler arasıdaki ilişkiyi ortaya koymak içi, çalışma alaı ile ilgili hipotezler belirlemiştir. Bular; H: Gele ziyaretçileri cisiyeti ile geliş şekilleri (bireysel, aile bireyleri ile birlikte, arkadaşlar ile birlikte, tur ile) arasıda ilişki vardır. H2: Mardi ilii ziyaret edeleri gelir düzeyi ile koakladıkları yer arasıda ilişki vardır. H: Geldikleri bölge ile geliş türleri (doğruda veya tur şeklide) arasıda ilişki vardır. H: Ziyaretçileri geliş şekilleri ile geliş vasıtaları arasıda ilişki vardır. H: Ziyaretçileri koakladıkları yer ile kalış süreleri arasıda ilişki vardır. H: Ziyaretçileri koakladıkları yer ile yaptıkları harcama miktarı arasıda ilişki vardır. H7: Ziyaretçileri eğitim seviyeleri ile araştırma sahasıı akılda kala e öemli özelliği arasıda ilişki vardır.. Aketleri Aalizi. Yerli Turistleri Cisiyet, Yaş ve Medei Durumları Aket uygulaa kültürel turistleri öemli bir kısmı (.7) erkeklerde oluşmaktadır. Kadıları oraı ise. olarak belirmiştir (Çizelge ). Dolayısıyla cisiyeti araştırma sahasıdaki turizm hareketlerie katılımı etkilediği görülmektedir. Başka bir ifadeyle, araştırma sahasıı ziyaret ede yerli turistleri erkek ve kadı oraları arasıda öemli bir fark bulumakta ve kadı grubu arasıda araştırma sahasıı gezme kousuda bir çekigelik olduğu alaşılmaktadır. Akete katıla yerli turistleri öemli kısmıı öğrecilerde ( 28.7) oluşması ve erkek öğreciler arasıda da bekârları ağırlıklı olması, erkek yoğuluğuu arttıra bir diğer öemli sebeptir. Akete katılaları.7 si 2 yaş arası, 7. ü de 2 yaş altıdadırlar. Dolayısıyla akete katıla yerli turistleri ü yaşı altıdadır (Çizelge ). Dolayısıyla araştırma sahasıı kültürel turizm pazarı daha çok geç turistlerde oluşmaktadır. Çizelge. Akete katıla yerli turistleri cisiyet, yaş ve medei durumları Demografik özellikler Cisiyet Erkek Kadı.7. Yaş grubu Medei durum 2 de düşük 2- arası - arası - arası de fazla Evli Bekâr 8 9 8 7..7 22.7 7....7 9

Akete katıla yerli turistleri medei durumlarıda da öemli bir farklılık görülmektedir. Araştırma sahasıı turizm hareketlerie katılma eğilimii evlilere göre, bekârlarda daha fazla olduğu görülmektedir Araştırma sahasıa gele yerli turistlerde akete katılaları.7 si bekâr, yüzde. ü ise evlidir (Çizelge ). Evli olalar da geellikle kedi araçları ile yöreye gelmekte ve bular arasıda akraba ziyareti daha ağırlıklı olmaktadır. Turizm hareketlerie katılım ile birlikte, cisiyeti, ayı zamada araştırma sahasıa geliş şekli ile de yakı ilişkisi bulumaktadır. Araştırma sahasıı ziyaret edeler arasıda kadılar, erkeklere göre aile fertleri veya arkadaş grubu/tur grubu ile birlikte seyahat etmeyi daha çok tercih etmektedirler. Akete katıla bayaı sadece u bireysel olarak Mardi ilie gelmiş, geriye kala 9 ı ise grup halide turizm hareketlerie katılmışlardır. Bua karşılık, erkeklerde, arkadaştur grubu ile birlikte, bireysel seyahat de yoğuluk kazamaktadır. Yapıla istatistiksel değerledirme soucuda cisiyet ile geliş şekli arasıda sd ve. öem düzeyide ilişki olduğu tespit edilmiştir. İlişkii derecesi ise.2 olarak bulumuştur (Çizelge 2). Çizelge 2. Akete katıla yerli turistleri cisiyet ile geliş şekli arasıdaki ilişkii dağılımı Cisiyet Geliş şekli Bireysel Aile fertleri ile Arkadaşlar ile Tur ile birlikte birlikte Erkek 2 2,, 9 9, 2 2, Kadı, 28, 2 2,, 28 8,7 2,7, 2, X 2 = 8.9 sd = p =. Cramer s V=.2.2. Yerli Turistleri Eğitim, Gelir ve Meslek Durumları Akete katılaları 8.7 si üiversite öğrecisi veya mezuudur. Lise mezularıı oraı 2.; ilköğretim mezularıı oraı ise. olarak belirmektedir. Lisasüstü eğitim göreleri oraı da 9. tür (Çizelge ). Bu souçlar araştırma sahasıdaki yerli ziyaretçileri, büyük orada eğitim seviyesi yüksek ziyaretçilerde oluştuğuu göstermektedir. Eğitim düzeyii yükselmesi, isaları düyayı daha çok taımalarıı sağlamakta ve buu soucu olarak da, başka yerleri ve kültürleri görmek içi seyahat dürtüsüü arttırmaktadır. Akete katıla yerli turistleri yarısıa yakıı ( 9.9) herhagi bir kamu kuruluşuda veya özel sektörde ücretli olarak çalışmaktadır. Diğer öemli grup ise öğrecileri oluşturduğu gruptur ( 28.7). Serbest mesleğe sahip olaları oraı 7. e tekabül etmektedir. Söz kousu bu grupları tatile çıkma oraları, ev kadıı (.), esaf ( ), emekli ( ) ve işçide (.) daha yüksektir (Çizelge ). Boş zamaı fazla ola öğreci, memur ve serbest meslek grupları, turizme katılmada daha fazla yoğuluk kazaırke, kedi işleride çalışmakta ola esafı işyerlerii kapatmak zoruda kalmaları yüzüde, ziyaret oraı düşük olmaktadır. Ev haımları da turizm hareketlerie az katıla diğer bir grubu oluşturmaktadır. Burada asıl ilgiç durum emeklileri oraıda görülmektedir. Boş zamalarıı bol olması edeiyle öemli bir potasiyel ola ve üçücü yaş turizmi kategorisie dahil edile bu kesimi, araştırma sahasıdaki oraıı düşüklüğü, emekli olmaları edeiyle gelirlerii düşük olması ve yaşlı olmaları ile ilgili olsa gerektir. Ayrıca ülkemizdeki emekliler veya yaşlılarda, batı ülkelerie göre, gezme kültürüü zayıf olması da bir etke olarak kabul edilebilir. Aketi uyguladığı yerli turistleri ı 8 milyo arası gelire sahip ziyaretçilerde oluşmaktadır. 7. üü ise milyoda az aylık geliri bulumaktadır. Dolayısıyla mesleklerie paralel olarak, akete katıla yerli ziyaretçileri gelirlerii orta seviyede olduğu görülmektedir.

Gerçekte de, akete katılaları öemli bir kısmıı (.) memur olması orta gelir grubuu yüksek olmasıa ede olmuştur. Ayı şekilde öğrecileri de öemli ora tutması, e düşük gelir kategorisii oluştura milyo altı gelir grubuu oraıı da yükseltmiştir (Çizelge ). Çizelge. Akete katıla yerli turistleri eğitim, meslek ve gelir durumları Demografik ve ekoomik özellikler İlköğretim Lise 9 9. 2. Eğitim Üiversite Lisasüstü 8.7. Meslek Gelir durumu İşçi Memur Emekli Öğreci Esaf Ev haımı Serbest meslek Diğer milyoda az -8 milyo arası 8-2 milyo arası 2 milyoda fazla 7 8 2 9,,,7 28,7,, 7,, 7.. 2.7. Araştırma sahasıa gele yerli turistleri gelir durumu, kültürel seyahate çıkmaya karar vermede çok, gezii biçimi ve iteliğii etkilemektedir. Bua e iyi örek olarak turistleri koaklama yeri verilebilir. Nitekim Çizelge de yerli turistleri gelir düzeyi ile koaklama yeri arasıdaki ilişkii dağılımı verilmiştir. Bua göre akete katıla ve milyoda daha az gelire sahip ola toplam ziyaretçii si (28 kişi) akraba ve arkadaşlarıı yaıda koaklamışlardır. Ayı şekilde gelir düzeyi arttıkça, geel olarak, koaklama yerii otel lehie değiştiği görülmektedir. Öreği 8 milyo arasıda geliri bulua ziyaretçii ii ve 8 2 milyo arasıda gelir düzeyie sahip 9 yerli turisti 78.9 uu otelde koakladığı alaşılmaktadır. Bu bağlamda, akete katıla yerli turistleri gelir düzeyi ile koaklama yeri arasıda pozitif bir ilişki bulumaktadır. Yapıla istatistiksel değerledirmede de bu ilişkii boyutuu sd ve.2 öem düzeyide olduğu ortaya çıkmıştır. İki değişke arasıdaki ilişkii derecesi de.2 olarak belirmiştir (Çizelge ). Çizelge. Akete katıla yerli turistleri gelir düzeyi ile koaklama yeri arasıdaki ilişkii dağılımı Gelir Koaklama Otel Akrabaarkadaş Kamu kuruluşu yaı milyoda az 28, 28, 2 2, -8 milyo arası, 28,,7 8-2 milyo arası 78,9,,8 9 2 milyoda fazla, 2,7, 7,7, 2, X 2 = 2.9 sd = p =.2 Cramer s V=.2

.. Yerli Turistleri Geliş Amacı, Geliş Sıklığı, Geldiği Bölge ve Geliş Türü Çalışma alaıdaki yerli turistleri geliş amaçlarıa bakıldığıda, yöreye gele turistleri 8 ii tamame kültürle motive oldukları görülmektedir. Tur programıda olduğu içi cevabıı vereler de eklediğide, bu ora 82 ye ulaşmaktadır. İkici grubu ise, kısme kültürle motive ola turistleri oluşturmaktadır. Bu grup turistleri, akraba ve arkadaşları ziyaret etme güdüsüyle seyahate çıka, fakat ayı zamada kültürel çekicilikleri de geze turistlerdir. Bu grup da.7 lik bir ora oluşturmaktadır (Çizelge ). Bular daha çok aileleri ile birlikte gelmektedirler. Dolayısıyla akraba ve arkadaş ziyareti, araştırma sahasıı gezilmeside ikici öemli etke olmuştur. Bu bağlamda eş-dost ziyareti araştırma sahası içi öemli bir turizm çeşidi olduğu söyleebilir. Çizelge. Akete katıla yerli turistleri geliş amacı, geliş sıklığı, geldikleri bölge ve geliş türü Değişkeler -Kültürel zegilik ve farklılıkları görmek içi -Doğal güzellikleri görmek içi -Akraba-arkadaş ziyareti içi 2 8,,7, Geliş amacı -Tur programıda olduğu içi -Mesleki araştırma içi -İş edeiyle -Diğer 2, 2,7 2,7,7 Geliş sıklığı Gelie bölge İlk kez 2- arası -7 arası 8 de fazla Ege Marmara Doğu Aadolu İç Aadolu Karadeiz Akdeiz Güeydoğu Aadolu 2 9 8 22 9. 2.. 7., 29,,7, 2,7,,7 Geliş türü Doğruda Tur tarzıda 8 9.. Akete katıla yerli turistleri öemli bir kısmı ( 9.) yöreyi ilk kez ziyaret etmektedirler (Çizelge ). Ayı turisti daha öce gittiği herhagi bir yeri sık ziyaret etmemesi şeklideki, kültür turizmii öemli bir özelliği (Gu, 988:2) araştırma sahasıda da görülmektedir. Merak duygusu ile ilişkili ola kültür turizmide, turist, merakı geçtikte sora bir daha ayı yere gelmek istememektedir. Acak ilgiçtir ki yöreyi tekrar ziyaret etmeyi düşüüyor musuuz sorusua, akete katıla yerli turistleri 8.7 si olumlu cevap vermiştir. Araştırma sahasıdaki gözlem ve yerli ziyaretçilerle birebir görüşmelere dayaarak, bu durumu, gezi esasıda araştırma sahasıı sahip olduğu atmosferi etkiside oldukça fazla kalımış olması ve buradaki kalış süresii, yöredeki kültürel deeyimi yaşamak içi yeterli bir süre olmamasıda kayakladığıı söyleyebiliriz. Öte yada yöreyi iki ve daha fazla ziyaret edeler de daha çok akraba ve arkadaş ziyaretie gelelerdir. Akete katıla yerli turistleri 29. üü Marmara Bölgesi de gele ziyaretçiler oluşturmaktadır. Ege Bölgesi ( ) ise ikici pazar bölgeyi oluşturmaktadır. Ege ve Marmara Bölgesi de geleler daha çok buralarda yaşaya Mardilileri tavsiyesi üzerie araştırma sahasıa gele ve ayı şekilde daha çok taıdıklarıı yaıda koaklaya kişilerde oluşmaktadır. Ayrıca bu bölgelerde İstabul ve İzmir gibi turist gödere iki metropolite ket bulumaktadır. Dolayısıyla söz 2

kousu bölgelerde, Doğu ve Güeydoğu Aadolu ya düzelee kültür turları da, oralarıı artmasıa ede ola bir diğer etmedir. Geriye kala yerli turistleri.7 si Güeydoğu Aadolu, 2.7 si Karadeiz,. ü İç Aadolu,.7 si Doğu Aadolu ve. ü ise Akdeiz Bölgesi de gelmişlerdir (Çizelge ). Akete katıla yerli turistlerde doğruda araştırma sahasıa geleleri oraı, turla geleleri oraıı ise olduğu görülmektedir. Çizelge. Akete katıla yerli turistleri geldikleri bölge ile geliş türü arasıdaki ilişkii dağılımı Bölge Geliş türü Doğruda Tur tarzıda Ege,2,8 2 Marmara,8 8,2 Doğu Aadolu İç Aadolu Karadeiz Akdeiz Güeydoğu Aadolu 8,8, 9 2 2, 72,7 8,,,7 7, 27, 9, X 2 =. sd = p =. Cramer s V=.8 9 8 22 Gelie bölge ile geliş türü arasıdaki etkileşimi dağılımıda bir ilişkii olduğu görülmektedir. Bua göre, geel olarak, bölge içide ve yakı/komşu bölgelerde geleler, araştırma sahasıa daha çok doğruda gelmişlerdir. Öreği bu ora Güeydoğu Aadolu Bölgesi de 72.7; Doğu Aadolu Bölgesi içi ise 8.8 şeklide belirmiştir. Karadeiz Bölgesi de (özellikle Samsu da) gele özel ilgi grupları (Fotoğrafçılar Dereği) gibi gruplar da araştırma sahasıa doğruda gelelerdedir. Yapıla istatistikî değerledirme soucuda bölge ile geliş türü arasıdaki ilişkii sd ve. düzeyide olduğu belirlemiş, ilişkii derecesi de.8 şeklide ortaya çıkmıştır (Çizelge )... Yerli Turistleri Bilgi Kayakları, Geliş Şekli ve Geliş Vasıtası Akete katıla yerli turistleri yöreye yöledire kayaklar iki aa gruba ayrılmaktadır. Biricisi kitap, broşür, TV ve iterette oluşa biçimsel bilgi kayakları, ikicisi ise yakılar ve taıdıkları tavsiyeside oluşa doğal bilgi kayakları dır. Yöreye gele yerli turistleri büyük bir kısmı, kitap ve broşürlerde ( ) Mardi ilii taıyarak ziyarete karar vermiştir. Seyahat acetesi yoluyla gele ziyaretçileri oraı ise 9. şeklide belirmiştir. Bua karşılık, görsel bası olarak da taımlaa TV ve itereti, bilgi kayağı olarak kullaa yerli turistleri oraı oldukça azdır ( 2.7). Ziyaretçileri ise doğal bilgi kayakları vasıtasıyla, başka bir ifadeyle, akraba, arkadaş ve taıdıkları tavsiyesi üzerie araştırma sahasıa geldiklerii belirtmişlerdir (Çizelge 7). Akete katıla yerli ziyaretçileri geliş şeklie bakıldığıda, arkadaşlarla geleleri öemli bir oraa sahip olduğu görülmektedir (.). Aile fertleri ile geleleri oraı 2.7, turla geleleri oraı. tür. Bireysel geleleri oraıı düşük olması, yerli turistleri araştırma sahasıdaki turizm hareketlerii bir küme içide gerçekleştirdikleri soucuu ortaya koymaktadır.

Çizelge 7. Akete katıla yerli turistleri bilgi kayakları, geliş şekli ve geliş vasıtası Değişkeler Kitap ve broşür Akraba ve taıdıklar 9.. Bilgi kayakları Seyahat acetesi TV ve iteret Diğer 9 9. 2.7. Geliş şekli Bireysel Aile fertleri ile birlikte Arkadaşlarla Turla 28 2 8.7 2.7.. Geliş vasıtası Kedi aracı ile Kiralık vasıta ile Şehirlerarası otobüs ile Tur aracı ile 7 2. 2.7. 2. Çizelge 8 de yerli turistleri geliş şekli ile geldikleri araç arasıdaki ilişkii dağılımı verilmiştir. Bua göre, aile bireyleri ile birlikte geleler daha çok özel araçları (.) tercih etmişlerdir. İsteile yerde durma ve koaklama olaağı sağlaması gibi avatajıda dolayı, aileler daha çok kedi özel araçlarıı tercih etmişlerdir. Arkadaş grubu ile geleleri geliş vasıtalarıda ise degeli bir dağılımı olduğu söyleebilir. Bu gruptaki kiralık vasıta seçeeğide, otomobilde çok, özel tutulmuş otobüsler kastedilmektedir. Bireysel ziyaretçiler ise, daha çok şehirlerarası otobüslerle yöreye gelmişlerdir ( 7.9). Bu bağlamda, geliş şekli ve geliş vasıtası arasıda sd 9 ve. öem düzeyide bir ilişki olduğu ortaya çıkmaktadır. İlişkii derecesi ise.9 olarak belirmiştir. Çizelge 8. Akete katıla yerli turistleri geliş şekli ve geliş vasıtası arasıdaki ilişkii dağılımı Geliş şekli Geliş vasıtası Kedi aracı ile Kiralık vasıta Şehirlerarası Tur aracı ile ile otobüs ile Bireysel 2,,7 9 7,9 28 Aile fertleri ile,8,2, 2, Arkadaşlar ile Tur ile 2, 2, 2,9, 2,7 2,2 7,,9 2 88, 2, X 2 = 2, sd = 9 p =. Cramer s V=.9 2.. Yerli Turistleri Koaklama Yeri, Kalış Süresi ve Harcama Miktarları Araştırma sahasıda akete katıla yerli turistleri.7 si otellerde,. ü akrabaarkadaş yaıda, 2 si ise öğretmeevi, polisevi ve diğer resmi kurumları misafirhaelerde oluşa tesislerde koaklamışlardır.. Akete katıla yerli ziyaretçileri 2 si güübirlik ziyaretçilerdir. 29. ü ise gece koaklamışlardır. 2 gece koaklayaları oraı da eklediğide, araştırma sahasıa gele yerli turistleri ¾ üü ortalama kalış süresii geceyi geçmediği görülmektedir (Çizelge 9). Dolayısıyla

araştırma sahasıı geze yerli kültür turistleri koaklama süreleri geel olarak azdır. Araştırma sahasıdaki koaklama ile ilgili bir diğer özellik de, yöreye gele turistleri bir kısmıı Mardi şehride koaklamaları ve burada ili diğer ilçelerie güübirlik geziler yapmalarıdır. Çizelge 9. Akete katıla yerli turistleri koaklama yeri, kalış süresi ve harcama miktarı Değişkeler Otel 7.7 Koaklama yeri Akraba ve arkadaş yaı Kamu kuruluşu. 2. Kalış süresi Güübirlik Gece 2- Gece - Gece gecede fazla 8 2 2. 29.... Harcama miktarı milyoda az -2 milyo arası 2- milyo arası milyoda fazla 8 2 27 8.7 27.. 8. Öte yada, akete katıla yerli turistleri koaklama yeri ile kalış süresi arasıda pozitif bir ilişki bulumaktadır. Araştırma sahasıda gecede fazla süre geçireleri daha çok arkadaş-akraba yaıda koaklayalar olduğu görülmektedir. Bua karşılık, Çizelge da görüldüğü gibi, otelde koaklaya turistlerde, koaklama süresi geceyi geçeleri oraı oldukça düşüktür. Dolayısıyla koaklama yeri ile kalış süresi değişkeleri arasıda sd ve. öem düzeyide bir ilişki saptamıştır. Bu ilişkii derecesi de.9 olarak belirmiştir. Çizelge. Akete katıla yerli turistleri koaklama yeri ve kalış süresi arasıdaki ilişkii dağılımı Koaklama Kalış süresi Güübirlik gece 2- gece - gece gecede fazla Otelde Akraba-arkadaş yaıda Kamu kuruluşuda,7 2, 2,9 7, 2,7 2 2,, 2,, 2 2, 8 2,7 7 2, 2,,7, 8 2 2, 29,,,, X 2 =.8 sd = p =. Cramer s V=.9 7 Bir tüketici olarak kabul edile turisti ekoomik öemi, başka bir ifadeyle, gittiği yerdeki e öemli katkısı, o yörede yaptığı tüketim ve harcamalarıa bağlıdır. Dolayısıyla turist harcamalarıı artışı ile, turizm yörede sürükleyici bir sektör olabilmektedir. Akete katılaları 8.7 sii yaptığı harcamalar milyoda azdır. 27 si ise -2 milyo arasıda tüketimleri söz kousudur. Bu bağlamda, araştırma sahasıa gele turistleri geel olarak harcamalarıı az olduğu söyleebilir. Harcama miktarlarıı az olmasıı üç öemli edei bulumaktadır. Biricisi, yöreye gele yerli turistleri öemli bir kısmıı öğreci olması, ikicisi yukarıda da belirtildiği gibi ziyaret sürelerii kısa oluşu, üçücüsü ise yerli turistleri bir kısmıı akraba ve arkadaşlarıı yaıda kalmaları edeiyle özellikle koaklama ve yeme-içme ihtiyaçlarıı burada karşılamalarıdır. Gerçekte de Çizelge e bakıldığıda, koaklama yeri ile harcama arasıdaki bu ilişki daha iyi alaşılmaktadır.

Çizelgede görüldüğü gibi, akete katıla ziyaretçileri 8.7 si milyoda daha az harcama yapmışlardır. Acak asıl ilgiç ola durum, akraba ve arkadaş yaıda koaklayaları yöreyi gezerke yaptıkları harcamaları, otelde kalalara göre daha düşük olmasıdır. Akraba-arkadaş yaıda ve düşük ücretli ola kamu kuruluşuda koaklayaları yarısı ( ve.) milyoda daha az bir harcama yapmışlardır. Öte yada bu ora diğer harcama gruplarıda giderek düşmektedir. Bua karşılık, otelde kalaları toplam harcamalarıı, daha çok -2 milyo grubuda yoğulaşması ile birlikte, geelde, dört harcama grubu arasıda eşit olarak dağılmakta olduğu görülmektedir. Souç olarak koaklama yeri ile harcama miktarı arasıda pozitif bir ilişki bulumaktadır. Bu iki değişke arasıda sd ve.9 öem düzeyide ilişki belirlemiştir. İlişkii derecesi de.2 olarak bulumuştur. Çizelge. Akete katıla yerli turistleri koaklama yeri ve harcama miktarları arasıdaki ilişkii dağılımı Koaklama yeri Harcama milyoda az 2 milyo arası 2 milyo milyoda fazla Otel Akraba-arkadaş Yaı Kamu kuruluşu 2, 2,, 8 8,7 2 2,9 22, 7 2, 27, arası 2,,, 2, 2, 9 8,, 27 8, X 2 = 2.2 sd = p =.9 Cramer s V=.2 7.. Yerli Turistleri Yöreyi Gezerke Akıllarıda Kala E Öemli Özellik Akete katıla yerli ziyaretçilere, araştırma sahasıı diğer destiasyolarda farklı ola e öemli özelliği sorulduğuda, ildeki çok kültürlülük (.7), şehirleri sahip olduğu mimari yapı ( 2.), sit ve yapıları oluşturduğu tarihi atmosfer ( 2) ve halkı olumlu yaklaşımı ( 2) şeklide yaıtlar alımıştır (Çizelge 2). Ortaya çıka bu souç, araştırma sahasıı turizm imajı belirlemesi ve markaı oluşturulması çalışmaları içi çok öemli ipuçları vermektedir. Çizelge 2. Akete katıla yerli turistlere göre yörei e öemli özellikleri Değişkeler -Çok kültürlülük.7 Yörei akılda kala özelliği - Mimari yapı -Halkı olumlu yaklaşımı -Tarihi doku ve atmosfer 2. 2. 2. Çizelge te görüldüğü gibi, iyi eğitim almış ola ziyaretçiler, araştırma sahasıı daha çok kültürel çeşitliliğii etkiside kalmışlardır. Bu durum değişik yerleri ve farklı kültürleri taıma isteğii eğitim ile doğruda ilişkili olduğuu göstermektedir. Nitekim akete katıla yerli turistleri eğitim seviyelerii yükselmesi ile birlikte, çok kültürlülüğe verile öem de artmaktadır. Öreği lise mezuları daha çok halkı olumlu yaklaşımıı (.) araştırma sahasıı e öemli özelliği olarak görürke, üiversite (.) ve lisasüstü eğitimlilerde ( 7.) kültürel çeşitlilik daha büyük öem kazamaktadır. Dolayısıyla iki değişke arasıda yapıla değerledirmede sd ve.8 öem düzeyide bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. İlişkii derecesi de.2 olarak bulumuştur.

Çizelge. Akete katıla yerli turistleri eğitim ile araştırma sahasıı akılda kala özelliği arasıdaki ilişkii dağılımı Eğitim Akılda kala Lise* Üiversite Lisasüstü Mimari yapı 9 8,8 2 29,,9 2, Çok kültürlülük 2 2,, 2 7,,7 Halkı olumlu yaklaşımı,,,9 2, Tarihi atmosfer 2 2,,, 2, 8 8 X 2 =.2 sd = p =.8 Cramer s V=.2 * Akete katılalar arasıda 9 yerli ziyaretçi ilköğretim mezuudur. İlişki kurulabilmesi içi ilköğretim mezuları sayısı, lise mezuları sayısı ile birleştirilmiştir.. Souç Mardi ilideki yerli kültür turistlerii profilii ve araştırma sahasıdaki turistik davraışlarıı belirlemek amacıyla yapıla aket çalışmasıda elde edile souçlar şulardır:. Akete katıla yerli turistleri profili, kültür turistlerii geel karakteristik özellikleride bazı hususlarda farklılık göstermektedir. Söz kousu farklılık öcelikle cisiyeti dağılımıda görülmektedir. Araştırma sahasıa gele erkek (.7) ve kadı (.) oraları arasıda öemli orada fark bulumaktadır. Halbuki kültür turistleri ile ilgili yapıla araştırmalarda, kültürel turizme, yai kültürel tüketim ve kültürel aktivitelere katılma kousua kadıları daha fazla eğilimli oldukları belirtilmektedir (Richards, 2b:). Öte yada yapıla araştırmalarda, geel turistlerle karşılaştırıldığıda, kültür turistleri daha fazla yıllık gelire sahip olmaktadırlar. Yaşları da orta yaş ve üzeridir. Alışverişe daha eğilimli olduklarıda, daha fazla harcama yapmaktadırlar (Cofer ve Kersttetter, 2:28; Richards, 99:272-278). Bua karşılık araştırma sahasıa gele ziyaretçiler daha çok geçlerde oluşmaktadır. Ayı şekilde gelir durumları düşük ve orta seviyededir. Bua bağlı olarak gezi boyuca yaptıkları harcamalar da azdır. Bu souçlar araştırma sahasıı kültürel turizmde yei olduğu, yörei gerçek alamdaki kültür turistleri (gelir durumu iyi, orta yaşa sahip, harcaması fazla ola turistler) tarafıda heüz yeterice rağbet görmediği ve daha çok öğreciler tarafıda tercih edildiğii ortaya koymaktadır. 2. Her yaş grubuda ziyaretçi olmakla birlikte, araştırma sahasıdaki kültürel turizm pazarı geç üfus grubuda oluşmaktadır. Nitekim akete katıla turistleri ü yaşı altıdadır. Geçleri sayı ve ora olarak yüksek olmasıı edei, yukarıda da belirtildiği gibi, ziyaretçiler arasıda üiversite öğrecilerii fazla yer tutmasıdır. Öte yada, 2- yaş arasıdakileri aile bağımlılıklarıı az olması, ulaşım zorluklarıda fazla etkilememesi ve geel alamda ise, yörei altyapısı kousuda fazla seçici olmamaları, yorucu seyahati ve Mardi ili gibi uzak destiasyoları tercih etmelerie sebep olabilmektedir.. Mardi ilie gele yerli turistleri kalış süreleri kısadır. Nitekim akete katıla yerli turistleri 2 si güübirlik olurke, 29 u ise gece koaklamaktadır. Öte yada akraba-arkadaş yaıda koaklama oraı da yüksektir (.). Bu souç gelişmekte ola bir ülke koumudaki ülkemizi iç turizmii daha çok eş-dost ziyaretleri şeklide gerçekleştiğii göstermektedir.. Araştırma sahasıı eğitim düzeyi yüksek kişiler tarafıda daha çok tercih edildiği görülmektedir. Nitekim akete katıla yerli ziyaretçileri.7 si üiversite,. ü ise lisasüstü eğitimie sahiptirler.. Akete katıla yerli turistler arasıda eş ve dost ziyareti içi geleleri sayısı azımsamayacak oradadır (.7). Daha da öemlisi, kültürel motivasyo ile yöreye geleleri bir 7

kısmıı da, uzu süreli ola koaklamalarıda daha çok dostlarıı tercih etmeleri, turizmde elde edilecek ekoomik getirii azalmasıa ede olmaktadır.. Araştırma sahasıı ziyaret ede ziyaretçiler, geellikle kitap-broşür yolu ( ) veya akraba-arkadaş tavsiyesi ( ) ile yöreye gelmektedirler. TV ve iterette araştırma sahasıı öğreeleri oraı sadece 2.7 dir. Bu durum araştırma sahasıı taıtımı ve pazarlaması kousuda görsel basıa az yer verildiğii göstermektedir. 7. Yöreye gele ziyaretçileri bilgi kayakları arasıda seyahat acetesi veya tur operatörüü payı sadece 9. tür. Bu souç, araştırma alaı ile tur operatörleri/seyahat aceteleri (özellikle de kültür turizmide uzmalaşmış ola tur operatörleri) arasıdaki bağları zayıf olduğuu göstermektedir. 8. Akete katıla yerli turistleri, gezi boyuca, yörei akılda kala e öemli özelliği sorulduğuda, ortaya çıka souçlar dört aa grupta toplamaktadır: Yörei çok kültürlülüğü (.7), mimari yapı ( 2.), tarihi doku ve atmosfer ( 2) ve halkı olumlu yaklaşımı ( 2). Bu souçlar, araştırma sahasıı pazarlamasıda ilk adımı oluştura imaj ve markaı belirlemeside öem kazamaktadır. Bu bağlamda, yapıla aketlerde yöreye gele yerli turistleri hafızalarıda e çok kala yörei çok kültürlülüğü ve mimari yapı yı içere bir imajı geliştirilmesi, turizmi geleceği açısıda öemlidir. Referaslar Cofer, J.C.; Kersttetter, D.L. (2) Past perfect: exploratios of heritage tourism Parks &Recreatio, (Feb 2),, Issue 2, 28-. Doğaer, S. (2) Miras turizmii coğrafi kayakları ve koruması E.Ü. Coğrafya Bölümü Sempozyumları, 2. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, -8, İzmir. Emekli, G. (2) Kültür mirasıı kültürel turizm yaklaşımıyla değerledirilmesi E.Ü. Coğrafya Bölümü Sempozyumları, 2. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, -9, İzmir. Gu, C.A. (988) Tourism Plaig, Taylor Ad Fracis Prited, Secod Editio, New York. Issı, Y. (998) Düyadaki yei gelişmeler ışığıda Türk turizmi içi öeriler 2. Yüzyılı Eşiğide Türkiye Turizmi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Başket Üiversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Yayıı, 9-22, Akara. Kültür ve Turizm Bakalığı (2). Mardi İli Kültür Evateri, Akara. Mccai,G.; Ray, N.M. (2) Legacy tourism: The search for persoel meaig i heritage travel, Tourism Maagemet, 2, 7-7. Prıdeaux, B. (2) Creatig visitor attractiosi peripheral areas, I Fyall, A., Garrod, B., Leask, A. (ed.), Maagig Visitor Attractios, Elsevier Prited, 8-7. Rıchards, G. (99) Productio ad comsuptio of europea cultural tourism Aals Of Tourism Research, Vol. 2, No.2, 2-28. Rıchards, G. (2a) The developmet of cultural tourism i Europe I Richard, G. (ed.), Cultural Attractios Ad Europea Tourism, Cabı Publishig, -. Richards, G. (2b) The market for cultural attractios, I Richard, G. (ed.), Cultural Attractios Ad Europea Tourism, Cabı Publishig, -. Richards, G. (2c) Cultural Attractio Distributio System, I Richard, G. (ed.), Cultural Attractios Ad Europea Tourism, Cabı Publishig, 7-9. Somucu, M. (22) 22 Düya Dağlar Yılı da Düya da ve Türkiye de dağ turizmi, II. Turizm Şurası Bildiriler Kitabı (I. Cilt), T.C. Turizm Bakalığı Yay., 8-9, Akara. Soyka, F. (2) Coğrafi çevrei turizm amaçlı değerledirilmeside turizm potasiyelii saptamaı öemi E.Ü. Coğrafya Bölümü Sempozyumları, 2. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, -2, İzmir. Tümerteki, E.; Özgüç, N. (997) Beşeri Coğrafya.İsa-Kültür-Meka. Çatay Kitabevi, İstabul. Vukoıc, B. (99) Tourism Ad Religio. Elsevier Sciece Ic, Tarrytow. Yağcı, Ö. (998) Uluslararası turizm hareketleri ve Türk turizmi üzerie bir değerledirme, 2. Yüzyılı Eşiğide Türkiye Turizmi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Başket Üiversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Yayıı, -8, Akara. 8