Gziosmnpş Üniversitesi Zirt Fkültesi Dergisi Journl of Agriculturl Fculty of Gziosmnps University http://zirtdergi.gop.edu.tr/ Arştırm Mklesi/Resech Article JAFAG ISSN: 100-2910 E-ISSN: 214-8848 (201) 2 (2), 24-1 doi:10.1002/jfg842 Mısırd (Ze mys L.) Sulm ile Frklı Tne Şekil ve İriliklerinin Verim ve Bzı Verim Unsurlrı Üzerine Etkisi Erdl GÖNÜLAL 1* Hüseyin GÜNGÖR 2 Süleymn SOYLU 1 Toprk Su ve Çölleşme ile Mücdele Arştırm İstsyon Müdürlüğü, Kony. 2 ProGen Tohum A.Ş. Antky-Hty. Selçuk Üniversitesi Zirt Fkültesi Trl Bitkileri Bölümü, Kony *e-mil: erdlgonull@hotmil.com Alındığı trih (Received): 0.12.2014 Kul trihi (Accepted): 1.0.201 Online skı trihi (Printed Online): 0.04.201 Yzılı skı trihi (Printed): 01.0.201 Özet: Bu rştırm; hirit mısırd frklı şekil ve irilikteki tohumlrın su stresi koşullrınd tne verimi ve zı verim öğeleri üzerine etkilerini elirlemek mcıyl 2 yıl (2011-2012) yürütülmüştür. Denemede 6 frklı şekil ve iriliğe ship (SR:küçük yuvrlk, SF:küçük yssı, MR:ort yuvrlk, MF:ort yssı, LR:üyük yuvrlk, LF:üyük yssı) tohum kullnılmış ve iki frklı (%100 tm sulm ve %0 sulm ) sulm konusu uygulnmıştır. Arştırm tesdüf loklrınd ölünmüş prseller deneme desenine göre kurulmuştur. Arştırmd, tne verimi, itki oyu, koçnd tne ğırlığı, in tne ğırlığı ve hektolitre ğırlığı incelenmiştir. Arştırmnın her iki yılınd d koçn tne ğırlığı hriç tohum irilik ve şeklinin denemede incelenen tüm özelliklere etkisi önemli olmmıştır. Anck, su stresi konusund ise tne verimi, in tne ğırlığı, koçnd tne ğırlığı ve hektolitre ğırlığı çısındn isttistiki olrk önemli çıkmıştır. Bu rştırm sonuçlrı, hirit mısırd tohumluklrının frklı irilik ve şekillerinin tne mçlı yetiştiricilikte dekr tne verimi ve ele lınn özellikleri önemli olrk etkilemediğinden, tohumculuk tercihinde önemli ir etken olmycğını orty koymuştur. Anhtr Kelimeler: Mısır, tohum irilik ve şekli, sulm, verim Effect of Seed Sizes nd Shpes with Restricted Irrigtion on Grin Yield nd Some Prmeters of Mize (Ze mys L.) Astrct: This reserch ws crried out to determine the performnce of grin yield nd some prmeters of mize seeds in different shpe nd size under restricted irrigtion for two yers (2011-2012). Under this study, 6 different shpes nd sizes (SR:smll-round, SF:smll-flt, MR:medium-round, MF:medium-flt, LR:lrge-round, LF:lrgeflt) seeds were used nd two different irrigtion types (%100 full-irrigtion nd %0 irrigtion ) were pplied. The resrch ws rrnged in rndomized lock split plot design. In this study, grin yield, thousnd kernel weight, kernel weight per er, test weight nd plnt height were investigted. Kernel shpe nd size were not significnt for grin yield nd the other trits which re investigted for oth yers except kernel weight per er, wheres restricted irrigtion ws significnt for grin yield, thousnd kernel weight, kernel weight per er nd test weight, except plnt height. According to the results, the grin yield nd the other controlled trits were not ffected y kernel shpe nd size nd it wsn t importnt s grin production. Key Words: Mize, seed sizes nd shpes, irrigtion, yield 1. Giriş Türkiye de 201 yılınd mısır 69.998 h lnd ekilişe,.900.000 ton üretime ve 894 kg/d verime ship olmuştur. Mısır ülkemizde thıllr içerisinde ekim lnı ve üretimi yönüyle uğdy ve rpdn sonr üçüncü sıryı lmktdır (TÜİK 201). Mısır üretimi özellikle ülkemizde sulnır lnlrın rtmsın ğlı olrk son yıllrd önemli rtışlr göstermiştir. Ayrıc sulm ilincinin gelişmesiyle sulm lnlrı sürtle 24 genişlemiş olup un ğlı olrk su tlei de çok rtmış, nck su kynklrı d sınırlnmıştır. Bundn dolyı suyun ekonomik ir içimde kullnılmsı gerekmektedir. Sulm suyund kısıt uygulnmsı durumund su eksikliğine ğlı olrk ir miktr verim düşmesi meydn gelmesi kçınılmzdır (Bier ve Kr 2006). Frklı ölgelerde yetişen çeşitlerin düşük verime ship olmlrı, zyıf çimlenme ve çıkış gücü, düşük
GÖNÜLAL ve rk./ JAFAG (201) 2 (2), 24-1 klitede tohumluklrın kullnımı gii pek çok fktör düşük verimin nedeni olrk syılilir (Kr 2011). Mısır tohumunun üyüklüğü ve şekli genetik ypıy ve koçn üzerindeki tnenin ulunduğu yere göre değişir. Bunun ynınd itki gelişme ve tne doldurm sırsındki çevre şrtlrın d ğlıdır. Yüksek sıcklık düşük toprk nemi düşük güreleme gii stres koşullrı mısırd tne üyüklüğünü ve şeklini etkilemektedir (Burris ve rk. 1984; Grven ve Crter 1990). Mısır koçnı üzerine tnelerin tndn uc doğru gelişmesi nedeniyle frklı fotosentetik etkinliği esin deposu ve dh uzun gelişme süresine ship olmsı tne irilik ve şekil olrk sınıflndırmy neden olmktdır. Tnelerin koçn üzerinde ulunduğu yere göre küçük ve yuvrlk tohumlr koçnın uç kısmındn üyük ve yuvrlklr koçnın tnındn, düz tohumlr ise koçnın ortsındn oluşmktdır (Nielsen 1996, Chudhry ve Ulh 2001). Tohum üyüklüğü ve şeklinin verim ve gelişme üzerine etkisi üzerine ypıln çlışmlrd frklı sonuçlr orty çıkmıştır. Kieselck (198) ve Tylor (200) yptıklrı çlışmlrd frklı şekil ve üyüklüğe ship tohumlrın itki gelişmesini önemli derecede etkilemediğini ildirmiştir. Kim ve rk. (2002) n göre, olumsuz çevre şrtlrınd ve iyi hzırlnmmış tohum ytğı koşullrınd üyük tohumlrın fide gelişimine ve verime etkisinin küçük tohumlr göre dh yüksek olduğunu ildirmişlerdir. Kr (2011) trfındn, iri tohumluklrın ort ve küçük tneli tohumluklr göre dh yüksek tne verime ship olduklrı ildirilmiştir. Kırş (2009) göre, mısır tohumluklrının frklı irilik ve şekillerinin silj mçlı yetiştiricilikte yeşil ot verimi ve incelenen diğer özellikleri etkilemediğinden dolyı, tohumculuk tercihinde önemli ir etken olmycğını ildirmiştir. Munchen ve Grogn (19) ye göre, ir hirit cin mısırı ve 2 t dişi mısır sf httı ile su stresi şrtlrınd yptıklrı çlışmd küçük hcimli tohumlrın çimlenme için dh z suy ihtiyç duyduklrındn üyük tohumlr göre dh hızlı ir çimlenmeye ship olduklrını ildirmişlerdir. Gençoğln ve Yzr (1996), Çukurov şrtlrınd 1.ürün mısırd üyüme mevsimi oyunc frklı düzeylerde uyguldıklrı su kısıntısı çlışmlrınd %100 tm sulm ve %20 su kısıntısı uygulm konulrınd dne verimi yönünden isttistiki olrk frk çıkmdığını ildirmiştir. Bu rştırmnın mcı, kısıntılı sulm şrtlrınd frklı tohum iriliği ve şeklinin şt tne verimi olmk üzere frklı verim öğelerine etkilerinin elirlenmesi mçlnmıştır. 2. Mteryl ve Metod Çlışm 2011 ve 2012 yıllrınd 2 yıl süreyle Kony Toprk Su ve Çölleşme İle Mücdele Arştırm İstsyonu Müdürlüğü Krpınr Çölleşme ve Erozyon Arştırm Merkezi rzilerinde yürütülmüş, denemede ProGen 1610 hirit mısır çeşidi kullnılmıştır. Bölgenin iklimi yrı-soğuk ve yğışlıdır. Kr yğışının üyük ir kısmı ock ve şut ylrınd düşer. Ortlm kurk krsl olrk tnımlnır ve yzlrı kurk ve sıck, kışlrı yğış 2011 yılınd 19.4 mm olurken, 2012 yılınd vejetsyon döneminde 110 mm olmuştur. Arştırm yerine it iklim değerleri Çizelge 1 de verilmiştir. Çizelge 1. Arştırm yerinin uzun yıllr ve denemeye it zı ortlm iklim değerleri. Tle 1. Meteorologicl dt of the experimentl field. Sıcklık ( o C) Yğış (mm) Nisi nem(%) Aylr Uzun Uzun Uzun Yıllr Yıllr Yıllr Myıs 1.9 1.4 9.2 16.8.9 4 6 9 Hzirn 18. 10.4 19..4 18.4 2.1 6 2 Temmuz 2.6 1. 2 0.4 2.8. 48 44 4 Ağustos 20. 11.8 22.2 0.8 0 48 46 Eylül 1.2 9.2 1.6.2 0.4 4 48 1 Ekim 9.6.4 11.6 20.8.6 24.1 64 0 62 Ksım 0. 2.6.4 20.4 26.6 2.4 8 2 Toplm 19.4 110 10.2 Ortlm 14.8 8. 16.4 2
GÖNÜLAL ve rk./ JAFAG (201) 2 (2), 24-1 Toprk ünyesi genellikle üst toprkt hfif siltli-tın, şğılr doğru inildikçe siltli-killitın dır. Toprklr kireç ve potsc zengin, orgnik mdde ve fosforc fkirdir. Arştırm yeri toprk özellikleri Çizelge 2 de verilmiştir. Çizelge 2. Arştırm yeri toprk nliz sonuçlrı. Tle 2. Physico-chemicl nlysis of soil smpled in the experimentl field. Derinlik (cm) Kum (%) Silt (%) Kil (%) ünye TK (%) SN (%) Hcim ğırlığı (g/cm ) ph EC (dsm -1 ) Kireç (%) Orgnik Mdde (%) P 2 O (ppm) K 2 O (ppm) 0-0 61 2 1 SL 1..8 1.42 8.1 0.4 48.6 1.2 2. 124.8 0-60 60-90 8.1 22.8 19.1 SCL 1.1 16.0 24.4 9.6 C 0. 10.6 1.4 Deneme toprğının infiltrsyon hızı 1.2 cm/h dir. Deneme Tesdüf Bloklrınd ölünmüş prseller deneme deseninde tekerrürlü olrk kurulmuştur. Çlışmd, 6 frklı tne şekil ve iriliği 4.- mm (SR:küçük yuvrlk ve SF:küçük yssı),. ve 6. mm (MR:ort yuvrlk ve MF:ort yssı) ve 6.= mm (LR:üyük yuvrlk ve LF:üyük yssı) ile 2 sulm konusu (Tm su- %100 ve kısıtlı sulm-%0) ve tekerrür olmk üzere 6 prselden oluşmuştur. Sulm konulrı n prselleri, tne şekil ve irilikleri ise lt prselleri oluşturmuştur. Ekim 2011 yılınd 9 Myıs, 2012 yılınd ise 10 Myıs trihinde 0 cm sır rsı ve 20 cm sır üzeri mesfeye ypılmıştır. Deneme prsellerin etlrı m x 2.8 m = 14.0 m 2 olrk her prselde 4 sır olck şekilde tertiplenmiştir. Ynl sızmlrı önlemek için loklr rsı metre n prseller rsı d 2, m oşluk ırkılmıştır. 1.4 8.2 0.4 1. 1.6 1.1 8. 0.8 4.6-4.1 141.2 - - 2011 yılınd prsellerde çıkış 20 Myıs trihinde, 2012 yılınd ise 22 Myıs trihinde olmuştur. Bitkiler 4- yprklı dönemde iken ilk çp, 40 cm oylnm döneminde ise 2. Çp ve oğz doldurm ypılmıştır. Bu şmdn sonr dml sulm sistemi tesis edilmiştir. Ekimde tüm prsellere nliz sonuçlrın 4 kg/d sf zot ve 10 kg/d sf fosfor uygulmsı ypılmıştır. Azot lu gürenin devmı dmlm sulm ile dekr 21 kg sf zot olck şekilde verilmiştir. Çıkışı mütekien trldki yncı ot mücdelesi için, ilk çp öncesinde ise cüce ğustos öceği mücdelesi için ilçlmlr ypılmıştır. Sulmlrd Açık kptn uhrlşm essın göre Clss A Pn kı kullnılrk ypılmış olup tm su konulrınd çık kptn uhrlşmnın tmmı, %0 kısıntı ypıln prsellerde ise çık kptn uhrlşmnın %0 i kdr su tüm dönem oyunc dml sulm ile verilmiştir. Sulm gün rlıklrl ypılmıştır. Çizelge. 2011 ve 2012 yıllrınd denemeye verilen su miktrlrı (mm). Tle. The Amount of wter supplied to experimentl field in 2011 nd 2012 (mm). Yıl %100 su ( mm) %0 su (mm) 2011 8 0 2012 44 Ortlm 81 4 Şekil 1. Clss A Pn Buhrlşm Kı Figure 1. Clss A Pn 26
GÖNÜLAL ve rk./ JAFAG (201) 2 (2), 24-1 Sulm suyu hesınd Kner ve rk. (1990) d verilen çık su yüzeyi uhrlşmsındn yrrlnılrk ve şğıd verilen eşitlik kullnılmıştır. I=A x Ep xkpc Eşitlikte I=Prsele uygulnck sulm suyu miktrı(l) A=Prsel lnı (m2) Ep=Sulm rlığındki irikimli Clss A Pn uhrlşm miktrı (mm) Kpc=Seçilen pn ktsyısı (1) Hst işlemi, fizyolojik olumu tkien 2011 yılınd 1 Ksımd, 2012 yılınd ise 1 Ksım trihinde her prselin kenrdn irer sır, prsel şı ve sonundn 1 er metre tılrk kln ort 2 sırsındn lınn koçnlrın elle toplnmsı suretiyle ypılmıştır. Arştırmd; tne verimi (kg/d), koçn tne ğırlığı (g), in tne ğırlığı (g), hektolitre ğırlığı (kg/hl) ve itki oyu (cm) özellikleri incelenmiştir. İncelenen gözlem ve ölçümler; Montgomery (1911), Moll ve rk. (1982), Swnk ve rk. (198), Sde (198), Anderson ve rk. (1984), Ülger (1986) ve Eichelerger ve rk. (1989) ın uyguldığı yöntemlere göre ypılmıştır. Denemede elde edilen verilerin vryns nlizi tesdüf loklrı ölünmüş prseller deneme desenine göre ypılmıştır. Ortlmlr rsındki frklılıklrın isttistiki nlmd önemlilikleri EKÖF testine göre JMP pket progrmı vsıtsıyl orty konulmuştur (Klycı, 200)..Bulgulr ve Trtışm Çizelge 4 de incelenen özelliklere it ypıln vryns nlizi sonucund elde edilen kreler ortlmsı değerleri verilmiştir. Bin tne ğırlığı ve itki oyu dışınd ölçülen özelliklerin tümünde yıl vrysyon kynğı direkt olrk önemli ulunmuştur. Çizelge 4. İncelenen özelliklere ilişkin iki yıllık vryns nlizi sonucu elde edilen kreler ortlmsı değerleri. Tle 4. Results of vryns nlysis relted to investigted chrcteristics. Vrysyon kynğı TV BTA KDA HL BB Yıl 16899.6** 0.6 öd 266.1** 00.096** 481.9 öd Tekerrür (Yıl) 489.8 öd 2861. öd 1.401 öd.012 öd 24.822 öd Sulm konusu 44486** 2490.22** 444.461** 88.69** 82.606* Sulm konusu*yıl 1008 öd 16.06 öd 8.06 öd 0.114 öd 0.099 öd Tekerrür*Sulm konusu (Yıl) 212.8 öd 20.9 öd 4.90 öd 2.40 öd 1.26 öd Dne şekil ve iriliği 10428* 622. öd 0.801** 6.6299* 169.686 öd Dne şekil ve iriliği*yıl 98 öd 0.2 öd 0.819 öd 1.62 öd 161.92 öd Sulm konusu*dne şekil ve iriliği 98.4* 166.9öd 40.44**.091öd 104.0166öd Sulm konusu*dne şekil ve iriliği*yıl 42öd 0.89öd 0.69öd 1.169öd 160.499öd Ht 880.8 84.2 10.94 2.206 209.24 *,**; frk sırsıyl 0.0 ve 0.01 olsılık düzeyinde önemli, öd: frk önemli değil TV: Tne verimi, BTA: Bin tne ğırlığı, KDA: Koçn dne ğırlığı, HL: Hektolitre, BB: Bitki oyu Bu durum çlışmnın ütünlüğü çısındn ihml edilerek elde edilen değerler yıllr göre yrı tlolrd verilerek değerlendirilmiştir. Çizelge te yıllr it elde edilen tne verimi değerlerinin iki yıllık sonuçlrı verilmiştir. Hem irinci hem de ikinci yıl sonuçlrın göre isttistiki olrk sdece sulm konulrı önemli ulunurken tne şekil ve irilikleri ile sulm konusu*tne şekil ve irilikleri interksiyonu isttistiki olrk önemli ulunmmıştır. Tm sulm konusunun verimleri irinci yıl 1148.2 kg/d, ikinci yıl 104.8 kg/d olrk gerçekleşirken, kısıtlı sulm (%0) konusunun verimleri ise irinci yıl 98. kg/d, ikinci yıl 894 kg/d olrk gerçekleşmiştir. 2
GÖNÜLAL ve rk./ JAFAG (201) 2 (2), 24-1 Çizelge. Tne verimi (kg/d) değerlerinin iki yıllık sonuçlrı. Tlo. Mens nd vlues relted to grin yield. S.K/Dne şekil ve iriliği Tm sulm sulm (%0) LF LR MF MR SF SR Ort LF LR MF MR SF SR Ort 11. 108 12 11. 1068.8 1191.2 1148.2 100.4 1082.9 1122. 100.4 91. 984. 90.6 91.9 1008.4 988.2 100.9 101.8 98. 898. 86.4 921. 846 916.2 916. 894 Ortlm 104 101.4 1121. 1060.8 108. 1102. 964. 94.1 1022.2 98.2 94.4 90. EKÖF Sulm konulrı : 44.1 Sulm konulrı : 40.1 Her iki yıld d tm sulm konusunun tne verimleri kısıtlı sulm (%0) konusunun tne verimlerine göre %16. ornınd dh yüksek elde edilmiştir. Bulgulrımızın Çizelge 6. Bin tne ğırlığı (g) değerlerinin iki yıllık sonuçlrı. Tlo 6. Mens nd vlues relted to 1000-kernel weight. S.K/Dne şekil ve iriliği Tm sulm sulm (%0) 104.8 ksine, Gençoğln ve Yzr (1996) tm sulm ve kısıtlı sulm (%20) uygulmlrı rsınd isttistiki olrk frk çıkmdığını ildirmiştir. LF LR MF MR SF SR Ort LF LR MF MR SF SR Ort 19.6 286 0.6 06.6 281.8 20.6 26.1 28. 24.1 268.8 28.4 26.2 0.4 26.4 04. 22. 291 292 268. 0. 24. 246. 242 26 2. 244 Ortlm 29. 22. 29.8 28. 284.6 288.4 29. 29. 266. 24 21 24.6 EKÖF Sulm konulrı : 20. Sulm konulrı : 19.6 Çizelge 6 d frklı şekil ve irilikteki tohumlr it in tne ğırlığı değerlerinin iki yıllık sonuçlrı verilmiştir. Bin tne ğırlığı üzerine hem irinci hem de ikinci yıl sonuçlrın göre isttistiki olrk sdece sulm konulrı önemli ulunurken tne şekil ve irilikleri ile sulm konusu*tne şekil ve irilikleri interksiyonu isttistiki olrk önemli ulunmmıştır. Tm sulm konusunun in tne ğırlığı değerleri irinci yıl 0.4 g, ikinci yıl 288.9 g olrk ulunurken, kısıtlı sulm (%0) konusun it in tne ğırlığı değerleri ise irinci yıl 26.4 g, ikinci yıl 22. g olrk gerçekleşmiştir. Her iki yıld d tm sulm konusun it in tne ğırlığı değerleri kısıtlı sulm (%0) 288.9 22. konusun it in tne ğırlığı değerlerine göre %14. ornınd dh yüksek elde edilmiştir. Çizelge de çlışmdn elde edilen koçn tne ğırlığı değerlerinin iki yıllık sonuçlrı verilmiştir. Birinci ve ikinci yıl içinde isttistiki olrk sulm konulrı ve tne şekil ve irilikleri önemli ulunmuştur. İki yılın irleştirilmiş vryns nliz sonucun göre koçn tne ğırlığı değeri üzerine yıl, sulm konusu, dne şekil ve iriliği ile sulm konusu*dne şekil ve iriliği vrysyon kynklrı isttistiki olrk önemli ulunmuştur. Birinci yıl sonuçlrın göre en yüksek koçn tne ğırlığı değeri tm sulm konusunun MF gruu tne şekil ve iriliğinden elde edilmiştir. 28
GÖNÜLAL ve rk./ JAFAG (201) 2 (2), 24-1 Çizelge. Koçn tne ğırlığı (g) değerlerinin iki yıllık sonuçlrı. Tlo. Mens nd vlues relted to kernel weight per er. S.K/Dne şekil ve iriliği LF LR MF MR SF SR Ort. LF LR MF MR SF SR Ort. Tm sulm 168. 18.4 190.6 1.9 1. 166.1 sulm 14.4 12.9 161.4 11.4 18.8 12.6 (%0) Ort 161. 169.1 162.6 1.1 19. 16 1. 1.2 1.8 11. 16. 161 144 1.8 14 141.6 149.4 140.1 14 141. 149.4 16.6 162.9 10. 14. 14. EKÖF Sulm konulrı :.2 Dne şekil ve iriliği : 12.4 Sulm konulrı : 6.6 Dne şekil ve iriliği : 11. 160. 14. En düşük koçn tne ğırlığı değeri kısıtlı sulm (%0) konusunun MR dne gruund göstermiştir. İkinci yıl sonuçlrın göre ise, en yüksek koçn tne ğırlığı değeri tm sulm konusunun MR gruu tne şekil ve iriliğinden elde edilirken, en düşük koçn tne ğırlığı değeri ise kısıtlı sulm (%0) konusunun MR tne gruundn elde edilmiştir. Her iki yıld d tm sulm konusun koçn tne ğırlığı değerleri kısıtlı sulm (%0) konusun it koçn tne ğırlığı değerlerine göre %11.6 ornınd dh yüksek elde edilmiştir. Çizelge 8. Hektolitre ğırlığı (kg/hl) değerlerinin iki yıllık sonuçlrı. Tlo 8. Mens nd vlues relted to hectoliter weight. S.K / Dne şekil ve iriliği Tm sulm LF LR MF MR SF SR Ortlm LF LR MF MR SF SR Ortlm.9.9 6.1.1 6.1 4.6.6 1.6 1.9 1.8 2.8 69.8 0. 1. sulm 69.4 68.8 69.8 68.2 6.9 6. 68.6 64.9 6.4 6.9 64.4 64.1 6.6 64. (%0) Ortlm 2,6 1, 2,9 2,6 2 0,9 68,2 68,6 68,8 68,6 66,9 66,9 EKÖF Sulm konulrı : 1.09 Sulm konulrı : 1.02 Çizelge 8 de frklı şekil ve irilikteki tohumlr it hektolitre ğırlığı değerlerinin iki yıllık sonuçlrı verilmiştir. Hektolitre ğırlığı üzerine hem irinci hem de ikinci yıl sonuçlrın göre isttistiki olrk sdece sulm konulrı önemli ulunurken tne şekil ve irilikleri ile sulm konusu*tne şekil ve irilikleri interksiyonu isttistiki olrk önemli ulunmmıştır. Tm sulm konusunun hektolitre ğırlığı değerleri irinci yıl.6 kg/hl, ikinci yıl 1.4 kg/hl olrk ulunurken, kısıtlı sulm (%0) konusun it hektolitre ğırlığı değerleri ise irinci yıl 68.6 kg/hl, ikinci yıl 64. kg/hl olrk gerçekleşmiştir. Her iki yıld d tm sulm konusun it hektolitre ğırlığı değerleri kısıtlı sulm (%0) konusun it hektolite ğırlığı değerlerine göre %10.2 ornınd dh yüksek elde edilmiştir. Çizelge 9 d çlışmdn elde edilen itki oyu değerlerinin iki yıllık sonuçlrı verilmiştir. Birinci ve ikinci yıld isttistiki olrk hiçir vryns kynğı önemli ulunmmıştır. İki yılın irleştirilmiş vryns nliz sonucun göre ise sdece sulm konusu vryns kynğı isttistiki olrk önemli ulunmuştur. 29
GÖNÜLAL ve rk./ JAFAG (201) 2 (2), 24-1 Çizelge 9. Bitki oyu (cm) değerlerinin iki yıllık sonuçlrı. Tlo 9. Mens nd vlues relted to plnt height. S.K / Dne şekil ve iriliği Tm sulm sulm (%0) Ortlm LF LR MF MR SF SR 22. 28. 24. 4 2. 1 2. 261. 8 2. 9 26 269. 260. 8 26. 8 261. 2 Ortlm LF LR MF MR SF SR 22.6 26 269 26.9 2, 2, 26, 264, 9 26, 2 264, 261, 8 262, 22, 6 29, EKÖF - - 26. 2. 21. 9 2. 268. 21 264. 21. 268, 1 262. 6 26. 1 29, Ortlm 26.2 260. Tm sulm konusun it itki oyu değerleri irinci yıl 22.6 cm, ikinci yıl 26.2 cm olrk gerçekleşirken, kısıtlı sulm (%0) konusun it itki oyu değerleri ise irinci yıl 26.9 cm, ikinci yıl 260. cm olrk gerçekleşmiştir.. Her iki yıld d tm sulm konusun it itki oyu değerleri kısıtlı sulm (%0) konusun it itki oyu değerlerine göre %2. ornınd dh yüksek elde edilmiştir. Mısırd itki oyu, çevre ve yetişme şrtlrındn etkilenen klıtsl ir özelliktir. 4. Sonuç Çlışmdn elde edilen verilere göre sulm konulrı incelenen ütün özelliklerde isttistiki olrk önemli çıkmıştır. Tm sulm ile kısıtlı sulm (%0) rsınd tne verimi yönünden değerler incelendiğinde %16., in tne ğırlığı için %14., koçn tne ğırlığı için %11.6, hektolitre ğırlığınd %10.2 ve itki oyu için ise %2. ornınd tm sulm lehine rtışlr meydn gelmiştir. Bu durum mısır trımınd kısıtlı sulmdn kçınılmsı gerektiğini orty koymuştur. İncelenen özellikler tne şekil ve iriliği yönünden değerlendirildiğinde, koçn tne ğırlığı hriç incelenen özellikler rsınd isttistiki olrk önemli frk ulunmmıştır. Bu rştırm sonuçlrı, mısır tohumluklrının frklı irilik ve şekillerinin tne mçlı yetiştiricilikte tne verimi ve incelenen diğer özellikleri önemli olrk etkilemediğinden, tohumculuk tercihinde önemli ir etken olmycğını orty koymuştur. Kynklr Anonim (2014). Kony Toprk Su ve Çölleşme İle Mücdele Arştırm İstsyonu Müdürlüğü Krpınr Çölleşme ve Erozyon Arştırm Merkezi İklim İstsyonu. Krpınr-Kony. Anderson EL, Kmprth EJ, Moll RH nd Jckon WA (1984). Effect of N fertiliztion on silk synchrony, er numer nd growth of semiprofilic mize genotypes. Crop Science, 24: 66-666. Bier Ç ve Kr T (2006). Mısır itkisinin itki su tüketimi ve kısıtlı sulm uygulmlrı. Ondokuz Myıs Üniv. Zir. Fk. Dergisi, 21:140-146. Burris JS, Hicks DR nd Wikner J (1984). Seed corn gulity nd size. Purdue Univ.Coop. Ext. Serv. NCH- 16. Chudhry AU nd Ulh MI (2001). Influence of seed size on yield, yield component nd qulity of three mize genotypes. Journl of Biologicl Sciences, 1:10-11. Eichelerger KD, Lmert RJ, Below FE nd Hegemn RH (1989). Divergent phenotypic recurrent selection for nitrt reductse ctivity in mize. II. Efficient use of fertilizer nitrogen. Crop Sci., 29: 198-1400. Gençoğln C ve Yzr A (1996). Kısıntılı su uygulmlrının mısır verimine ve su kullnım rndımnın etkileri. Turkish Journl of Agriculture nd Forestry, 2: 2-241. Grven LM nd Crter PR (1990). Seed size/shpe nd tillge system effects on corn growth nd grin yield. Puplished in J. Prod. Agric., : 44-42. Klycı M (200). Örneklerle Jump kullnımı ve trımsl rştırm için vryns nliz modelleri. Andolu Trımsl Arştırm Enstitüsü Müdürlüğü Yyınlrı No:21. Eshişehir. Kner R, Yzr A ve Eylen M (1990). Çukurov koşullrınd uğdydn sonr yetiştirilen ikinci ürün mısırın su-verim ilişkisi. Trım ve Köyişleri Bknlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Trsus Arştırm Enstitüsü Müdürlüğü Yyınlrı: Genel Yyın No: 1, Rpor Serisi No: 108. Kr B (2011). Effect of seed size nd shpe on grin yield nd some er chrcteristics of mize. Res. On Crops, 12: 680-68. 0
Kırş A (2009). Frklı tohum iriliği ve şekillerinin siljlık hirit mısırd verim ve zı verim öğeleri üzerine etkileri. Selçuk Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisns Tezi, Kony. Kieselch TA (198). Effects of ge, size nd source of seed on the corn crop. Neresk Agriculture Experiment. Stn. Bull. pp. 0. Kim TH, Hmpton JG, Opr L, Hrdcre AK nd McKy B (2002). Effects of grin size, shpe nd hrdness on drying rte nd the occurrence of stress crcks. J. Sci.Food nd Agric. 8:122-129. Montgomery E G (1911). Correltion studies in corn in 24 the Annul Report. Agriculturl Experiment Sttion, Nersk, 109-19. Moll RH, Kmprth EJ nd Jckson WA (1982). Anlysis nd interprettion of fctors which contriute to efficiency of nitrogen utiliztion. Agronomy Journl, 4: 62-64. Muchen SC nd Grogn CO (19). Effect of seed size on germintion of corn (Ze mys) under simulted wter stress conditions. Cndin J. Plnt Sci., : 921-92. Nielsen RL (1996). Seed size, seed qulity, nd plnter djustments. Agronomy Deprtment, Purdue University, West Lfyette, IN, 4: 90-110. Ülger AC (1986). Değişik zot dozlrının tek melez t dişi mısır genotiplerinde tepe püskülü çıkrm süresi ve tne verimine etkisi. Çukurov Üniv. Zirt Fkültesi Dergisi, 1: 16-14. Sde B (198). Çumr ilçesi sulu şrtlrınd zı melez mısır çeşitlerinin önemli ziri krkterleri üzerinde rştırmlr. Selçuk Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisns Tezi, Kony. Swnk JC, Below FE, Lmert RJ nd Hgemn RH (198). Interction of cronnd nitrogen metolism the productivity of mize. Plnt Physiol., 0: 118-1190. Tylor T (200). Utilizing smll seed corn. Technicl Reserch A Puliction of the Seeds Agronomy Deprtment :. TÜİK (201). İsttistiki göstergeler. www.tuik.gov.tr (Erişim Trihi: 2.11.2014). GÖNÜLAL ve rk./ JAFAG (201) 2 (2), 24-1 1