ABMYO Dergisi. 23, (2011) (1-8) Baarnn Altndaki Sr M. Salih ÇELKKALE 1 stanbul Aydn Üniversitei Anadolu BL Meslek Yüksekokulu ile Yükseköretim hayatna balad. Anadolu BL Meslek Yüksekokulu, Yükseköretim Kurulu Genel Kurulu nun 26.09.2003 tarih ve 106 sayl karar ile kuruldu. 2004-2005 Eitim Öretim Döneminde, stanbul Bahçelievler, Adnan Kahveci Bulvar, Yayla mevkiindeki 7000 m 2 kapal ve 1000 m 2 açk alan olan bir binada eitim öretime balad (ekil-1). ekil-1. Eitim Öretimin lk Balad Bahçelievler Yerlekesi Gündüz ve gece, ayn içerikli olmak üzere, 12 programla eitim öretime baland. Bu öretimi yürüten sadece 50 civarndaki akademik kadro ve bir o kadar da idari personel vard. Bu meslek yüksekokuldaki program says, hem 1.öretim hem de 2.öretim olmak üzere her yl art gösterdi (ekil-2). ekil-2. 2009-2010 Eitim Öretim Yl tibariyle (Yeni Programlar Eklenmemi) Programlarn Dal 1 Prof. Dr. stanbul Aydn Üniversitesi 1

Baarnn Altndaki Sr 18 Mays 2007 de stanbul Aydn Üniversitesi Yasas çkt. Ancak; yasa, normal snav tercih döneminden sonra çkt için fakültelerdeki bölümlere örenci alm yaplamad. Ayn yl ek kontenjanla, sadece 7 bölüme, 158 örenci alnd. Böylece lisans öretimi de balam oldu. Doal olarak Meslek Yüksekokulunda program says arttkça örenci kontenjan da artyor ve toplam örenci says yükseliyordu. Bu arta bir taraftan da lisans programlarndaki örenci saylar da eklenince say daha da yükseldi. Örenci saysnn artmasna paralel olarak, fiziki eitim öretim altyapsnn da gelitirilmesi, geniletilmesi kaçnlmazd. Fiziki altyap da hzl bir ekilde gelitirildi, modernize edildi ve üst düzeyde donatld (ekil-3,4,5). ekil-3. Örenci Saylar ve Fiziki Altyap Art Grafii ekil-4. Di Hekimlii Fakültesinden Baz Ünitelerden Bir Görüntü 2

M.S.Çelikkale ekil-5. Teknoloji Aratrma ve Uygulama Merkezindeki Mekatronik Laboratuvarndan Bir Görüntü 2007-2008 eitim öretim döneminde Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri Enstitülerinin açlmas ve Yüksek Lisans örencilerinin alnmas için hazrlanan dosya Yükseköretim kuruluna sunuldu, kabul gördü ve Sosyal Bilimlerde 13, Fen Bilimlerinde 7 olmak üzere 20 Anabilim dalnda Yüksek lisans balad. Daha sonra bu anabilim dallarna ilaveler oldu. 2009-2010 da hazrlanan doktora bavurusu Yükseköretim Kurulunca kabul edilerek Sosyal Bilimlerde 2 ve Fen Bilimlerinde 1 Anabilim dalnda doktora öretimi de balad (Çizelge-1). ekil-6. Teknoloji Aratrma ve Uygulama Merkezindeki Gda Laboratuvarndan Bir Görüntü 3

Baarnn Altndaki Sr Çizelge-1. Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri Enstitülerindeki Yüksek Lisans ve Doktora Programlar 2007-2008 ylndan itibaren her yl yaplan bavurularla aratrma merkezleri kurulmas amacyla Yüksek Öretim Kurulu na sunulan, kabul edilen ve resmi gazetede yaymlanan yönetmeliklerle bu merkezlerin saylar 8 e yükseldi (Çizelge-2). 4

M.S.Çelikkale Çizelge-2. stanbul Aydn Üniversitesi Uygulama ve Aratrma Merkezleri Hem açlm Fakültelere ilave edilen yeni bölümler, yeni eitim öretime balayan fakültelerle hem fakülte says hem de fakültelerdeki bölüm saylar artt. u andaki fakülte says 8 e yükseldi. Ayrca, Hukuk Fakültesine bal olarak Adalet Meslek Yüksekokulu da 2010-2011 de açlarak, 2011-2012 Dönemi için örenci alnd. Dolaysyla, Meslek Yüksekokulu says da 2 ye yükselmi oldu. stanbul Aydn Üniversitesi Yasasnda mevcut olan Yabanc Diller Yüksekokulu arlkl olarak Temel ngilizce, ile; ngilizce, spanyolca ve Rusça Hazrlk Programlarndaki eitim öretimi yürütmeye devam etti. D ülke üniversiteleriyle yaplan bilimsel i birlii çerçevesinde ktisadi dari Bilimler Fakültesi ngilizce letme Lisans Programnda Maryland Üniversitesi ile çift lisans diplomas, Anadolubil Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Program Önlisans Programnda ngiltere deki Hackney Community College ve Otel ve Turizm letmecii Önlisans Programnda ABD ki Howard Community College ile çift diploma eitim öretimi devreye girdi. Dolaysyla bu Lisans ve Önlisans programlarnda okuyan örenciler Önlisansda 1+1, Lisans da 4+0 veya 3+1 eklinde öretimlerini tamamlayarak çift diploma alacaklardr. stanbul Aydn Üniversitesi, Amerika, Avrupa, Asya ve Afrika ktalarndaki 150 yi akn üniversite ile bilimsel ibirlii kurmu, 70 civarndaki üniversite ile bu ilikilerin yürütülmesini planlam ve YÖK onay almtr. Ayrca yine merkezi stanbul Aydn Üniversitesi nde olmak üzere Avrasya Üniversiteler Birlii kurulmu ve Avrasya bölgesindeki 60 civarndaki üniversite bu birliinin içerisine girmitir. Dolaysyla, stanbul Aydn Üniversitesi nin üniversiteler aras tannrl ve bilimsel ibirlii çalmalar önemli derecede mesafe almtr. Buraya kadar belirtilmeye çallan durum çerçevesinde; stanbul Aydn Üniversitesi nde 2011-2012 eitim öretim döneminde Meslek Yüksekokularnda 80 Önlisans Program, Fakültelerde 37 Lisans Program, Sosyal Bilimler Enstitüsünde 14 Yüksek Lisans ve 2 Doktora, Fen Bilimleri Enstitüsünde 7 Yüksek Lisans ve 1 Doktora Programnda eitim öretim devam edecektir (ekil-7 ve8). 5

Baarnn Altndaki Sr ekil-7. Anadolubil Meslek Yüksekokulundaki Programlarn Dalm ekil-8. Fakültelerdeki Bölümlerin Dalm 6

M.S.Çelikkale Birkaç yldan beri stanbul Aydn Üniversitesi vakf üniversiteleri içerisinde en çok örenci tarafndan tercih edilen bir üniversitedir. Örenci bu tercihini elbette ki rastgele yapmamaktadr. Peki nedir bu tercihin altnda yatan gerçekler veya bunun srr nedir? Bunlardan bazlar öylece sralanabilir: 2006-2010 dönemleri arasndaki 5 dönemde mezun olan örencilerin ie yerletirilme oranlar srayla; %83,7; %86,6; %83,9; %76,5 ve %71,0 dr. Buna DGS snavlaryla üniversitelere giden baarl örencilerin %12 ortalamas da eklenirse, ksaca mezun olan örencilerin %90 nnn üzerindeki ksm ie yerletirilmektedir. Bu rakamlar fevkalade bir sonucun ifadesidir. Bu baarya ulamada; belirlenen hedefler ve bu hedeflere varmada; azim, irade, çalma ve özveri söz konusudur. Dier bir ifade ile, geceyi gündüze katmakla mümkün olabilecek bir sonuçtur. Bu baarda; çevresi ile bütünleik çalma, uygulamal eitim öretim, deneyim ve müterek akln paylam vardr. Bu baarda; eitim öretimin gerektirdii tüm fiziki altyapnn hazrlanmas, nitelik ve nicelik bakmndan yeterli akademik ve idari kadronun temini söz konusudur. Balangçta 7000 m 2 lik kapal ve 1000 m 2 lik açk alan olan eitim öretim fiziki alt yaps bugün 150.000 m 2 kapal alan geçmi, sadece 1000 m 2 lik yeil alanla balanan öretimde bu alan 200.000 m 2 yi am, balangçta 50 kadar olan eitim kadrosu 550 ye ulam, 50 civarndaki idari personel 400 ü geçmi, 40 snf, 14 ofis ve 2 salonla balayan eitim öretim fiziki alt yapsndaki snf, atölye, amfi, ofis, stüdyo, konferans salonu, çizim salonlar vb. mekânlarn says 1200 ün üzerine çkmtr. Dier bir ifade ile, eitim öretimin gerei yerine getirilmitir. (ekil-9,10). ekil-9: Hzla Gelitirilen Yeil Alanlardan Bir Gürüntü 7

Baarnn Altndaki Sr ekil-10. stanbul Aydn Üniversitesi Eitim Öretim Fiziki Altyaps Bu baarl eitim öretimin ve tercihin altnda; uyum içersinde sistemli çalma, yüksek aidiyet duygusuna sahip olma, fikir birlii, i birlii ve güç birliinin zincirleme birbirine balanmas vardr. Balkta belirtilen baarnn altndaki sr ite budur. Bu srr çözen elbette ki baarya ular. Hani güzel bir söz vardr ya, Marifet iltifata tabidir. Bu söz yerinde kullanldnda gerçeklerin ifadesi, hakkn teslimi ve takdiridir. Bu takdir ne bir kii ne de birkaç kiiye deil, müterek çalmalarn, güçlerin birletirilmesinden oluan sonuca, baaryadr. Baary kutlamaksa hepimizin görevidir. Çünkü, bu baar gelecei emanet edeceimiz gençlie yaplan kutsal bir yatrmdr. 8

ABMYO Dergisi. 23, (2011) (9-20) Paradokslar Ali DÖNMEZ 1 Özet Anahtar Kelimeler: Paradoks,Cantor Paradoxes Abstract In this work, we will introduce the paradoxs in mathematics. Keywords: Paradox,Cantor girer. nin 1. 2. 3. Elektra, 4. 1 -Edebiyat Fakültesi, Matematik- 9

Paradokslar 5. 6.Boynuz ve 7. olarak ak içermeyen ya da küme deriz. - - Evet. - - - unuzç - - - - 10

A.Dönmez -. -. -. konmadan erkek felse tipinde eçmenin, yani belli bir avukata ödeyecek, kazanamazsa ödemeyecektir. Dersin bitiminden hemen sonra herhangi bir dava mi? Bu ifade matematiksel bir dille nedir? 11

Paradokslar Cantor Paradoksu Tüm olsun. Böylece, 2 c c C c ) gösterilmesi birzca zor olan Cantor Teoremine göre, # (C)< # (2 c Russell Paradoksu Z={X:X/X} Tersine, Z kümesi Z kümesine aitse, Z kümesi kendisini içeren bir küme olur. Z kümesi edemeyen edemeyen adaml ha Seriler 12

A.Dönmez =0.333 kesiri, =0.333 = + + + götürmü- devam edilirse, adam bu d yolunu hiçbir zaman yürüyemez. Bu paradoksun esi için de, orta nokta ile kendisi bu çe? r. Bu da çeyrek saat yapar. 1 2 + 1 4 + 1 8 + yürür. Buna göre, 13

Paradokslar 1 2 + 1 4 + 1 8 +=1 aman süresi 1 2 + 1 2 + 1 2 + göstermekten ileri gelir. Bu nedenle seriler konumuzun önemli bir yerini tutar. Sonsuz toplamla 1-1+1-1+1-1+1-1+1-1+ -1)+(1-1)+(1-1)+ biçiminde gruplarsak 1-1+1-1+1-1+1- =(1-1)+(1-1)+ =0+0+0+ =0 1-1+1-1+1-1+ =1+(-1+1)+ =1+0+0+ =1 - Zenon, duygulu 14

A.Dönmez Zenon, çok yük üklere ya da ilk öncül ilmesi nedeni de büyük lan çürütme yöntemidir. al sorunlar ciddi ve P bu D da, 15

Paradokslar eketsiz veya hareket ok hiçbir zaman hareket edemez. Yani, ok sürekli Birinci durum (A) 0 0 0 0 0 (B) 0 0 0 0 0 (C) 0 0 0 0 0 (A) 0 0 0 0 0 (B) 0 0 0 0 0 (C) 0 0 0 0 0 Burada dikkat edilirse, sonlu bir 1+ 1 2 + 1 2 + 1 2 ++ 1 2 + 16

A.Dönmez için onu kapsayan bir mek azarlarca 1, CD yolunu geçmek için 2, ise, t 0 /2, t 2 =t 1 harcanan toplam zaman 2 + 4 + 8 + 16 + 1 2 + 1 4 + 1 8 + 1 16 +=1 0 olarak n Cumartesi günü 17

Paradokslar ve Pazartesi günleri de göre, o zaman mahkum gün içinde durumuna geçmektedir. mahkum, onu Pazartesi a durumda. anahtar onuncu kutuya konamaz. Peki, anahtar dokuzuncu kutuya konabilir mi? Asla! Çünkü, ilk 18

A.Dönmez on kutunun hiçbirine konamaz. Oysa on kutu koyamaz. Ç diyelim. matematik dergilerine konu olmaya devam etmektedir. Buradaki paradoks çok ilginçtir. Bir insan yedinci, sekizinci, dokuzuncu ve ya onuncu kutulard Paradoks bize Oxford üniversitesi matematik profesörlerinden Charles Dodason ya da takma ismiyle bilinen bilinir. sonuçta Q önermesi 19

Paradokslar Kaynaklar 1.Dönmez, A., Matematik Tarihi 10 cilt. 20

ABMYO Dergisi. 23, (2011) (21-34) Özet rekabet edebilme bilgisinden ma Destek ver Anahtar Kelimeler: Abstract A new clustering model in foreign trade financing It is an unfortunate fact that the SME s which constituting 90 % of business life and reaching the number of 250.000 in the country are not able to get return of the contributions provided to social walfare and fiscal environmentn in a fair way. One of the reasons is financial deficit and the other is not knowing how to compete with their competitors. Besides, shortage of know-how and capability in international marketing forms another fact at micro level. However, Government s point of wiev to SME s has never been in an integrated format so far. State authorities have argued that they had provided remarkable subsidies with the SME s by giving 50% or less of what they promised, and had expacted the remaining part from the SME s that were in the shortage of finance. Since commercial attachees in Embassies outside were not equipped with Yrd. Doç. Dr. Ali ihsan Özeroliihsanozeroglu@aydin.edu.tr 21

marketing notion, they just focus on gathering data and this data is not so usefull instrumet for SME s. The concept of Foreign Trade Capital Campanies and Sectoral Foreign Trade Companies which were tried at macro level was acceptable for financially strong and giant companies, and was neither sustainabale nor productive. In this study, a new clustering model has been examined to increase the competation power of SMEs by reducing risk to almost zero. Key words: clustering, competation,foreign trade, SME is edilmek suretiyle ( Ketels,2006.) ek olarak yedek parça, a esi bir sistemdir. Küme (Cluster,2009) gruptur (AB Komisyonu,2004) olabilir), Ortak teknolojiler ve kabiliyetler ile birbiri ümesi ümesi Kümesi Bilecik Kütahya Seramik Kümesi 22

ümesi ümesi r. Türkiye'de faaliyet (DTM,2009) 1- A-Normal Yöreler: 23

B- ve gerekli C-Üretici Dernekleri ve Birlikleri (DTM,2010) 3- A- 5 milyon USD lik müteakip takvim de 1 milyon USD den az olmamak %0,1 ini %2 C- Eximbank Kredileri Yönünden: limit olarak belirlenir. FOB ihracat bedelinin %100 ü kredilendirilmekte olup, 24

- kullanabilmektedirler.(eximbank,2010) D yenilenmektedir. sonucund.(resmi Gazete,2010) çerçevesinde, 120, 180 ve 360 gün (döviz kredilerinde) vade seçenekleri sunulmak Kat -c maddesinde düzenlenen ve tecil-terkin sistemi -terkin 25

Dahilde Eximbank Destekleri Ar- E- ticarete üyeliklerinin desteklenmesi D (DTM,2005), gerek sektörel 26

(DTM,2011) Milyon Dolar YILLIK - 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009 2010 27.775 31.334 36.059 47.253 63.167 73.476 85.535 107.272 132.027 102.143 92.088 102.122 10,9 54.503 41.399 51.554 69.340 97.540 116.774 139.576 170.063 201.964 140.928 125.909 164.922 31 82.278 72.733 87.613 116.593 160.707 190.251 225.111 277.334 333.991 243.071 217.997 267.044 22,5-26.728-10.065-15.495-22.087-34.373-43.298-54.041-62.791-69.936-38.786-33.821-62.799 85,7 51 75,7 69,9 68,1 64,8 62,9 61,3 63,1 65,4 72,5 73,1 61,9-15,3 10,5 15,9 15,6 15,5 16,2 15,3 16,2 16,5 17,8 16,6 20,5 21 22,4 22,7 25 24,3 26,5 26,2 27,2 22,9 27

2005 2006 2007 2008 2010 OCAK 7.220 4.997 69,2 8.146 5.133 63,0 10.592 6.565 62,0 16.339 10.632 65,1 9.281 7.884 85,0 11.690 7.832 67,0 8.324 5.652 67,9 9.796 6.058 61,8 11.383 7.657 67,3 16.027 11.078 69,1 9.075 8.435 93,0 11.779 8.264 70,2 10.196 6.592 64,6 11.605 7.411 63,9 13.234 8.958 67,7 16.812 11.429 68,0 10.522 8.155 77,5 15.020 9.887 65,8 9.596 6.128 63,9 11.587 6.456 55,7 12.919 8.313 64,3 17.889 11.364 63,5 10.120 7.562 74,7 14.941 9.397 62,9 9.812 5.977 60,9 12.694 7.042 55,5 14.935 9.148 61,2 19.306 12.478 64,6 10.868 7.346 67,6 14.724 9.796 66,5 9.947 6.039 60,7 12.466 7.815 62,7 14.266 8.980 62,9 19.477 11.771 60,4 12.501 8.330 66,6 15.229 9.537 62,6 9.596 5.763 60,1 11.709 7.067 60,4 15.214 8.938 58,7 20.557 12.595 61,3 12.856 9.056 70,4 16.063 9.572 59,6 10.272 5.553 54,1 12.276 6.811 55,5 14.682 8.737 59,5 19.251 11.047 57,4 12.811 7.840 61,2 15.428 8.521 55,2 10.366 6.814 65,7 12.153 7.607 62,6 14.459 9.039 62,5 17.885 12.793 71,5 12.485 8.481 67,9 15.637 8.910 57,0 67,1 61,5 63,3 65,1 79,0 63,4 61,4 67,0 68,1 77,8 70,6 55,1 11.683 7.246 62,0 13.048 8.604 65,9 16.120 9.724 60,3 11.405 7.722 67,7 15.019 10.055 66,9 OCAK 7.220 4.997 69,2 8.146 5.133 63,0 10.592 6.565 62,0 16.339 10.632 65,1 9.281 7.884 85,0 11.690 7.832 67,0 15.543 10.649 68,5 17.942 11.191 62,4 21.975 14.222 64,7 32.365 21.710 67,1 18.356 16.320 88,9 23.469 16.096 68,6 25.740 17.241 67,0 29.547 18.602 63,0 35.209 23.179 65,8 49.177 33.139 67,4 28.878 24.475 84,8 38.489 25.983 67,5 35.335 23.369 66,1 41.134 25.058 60,9 48.129 31.493 65,4 67.067 44.503 66,4 38.998 32.037 82,1 53.430 35.380 66,2 45.147 29.346 65,0 53.828 32.100 59,6 63.064 40.640 64,4 86.373 56.981 66,0 49.866 39.383 79,0 68.155 45.175 66,3 OCAK-HAZIRAN 55.094 35.385 64,2 66.294 39.915 60,2 77.330 49.621 64,2 105.849 68.751 65,0 62.366 47.713 76,5 83.383 54.712 65,6 64.691 41.148 63,6 78.003 46.983 60,2 92.544 58.558 63,3 126.407 81.347 64,4 75.223 56.769 75,5 99.446 64.284 64,6 74.963 46.701 62,3 90.279 53.794 59,6 107.225 67.295 62,8 145.658 92.394 63,4 88.034 64.609 73,4 114.874 72.804 63,4 62,7 59,9 62,7 64,3 72,7 62,6 63,2 60,1 62,8 64,4 73,4 62,7 63,0 60,8 63,4 65,2 73,1 61,9 62,9 61,3 63,1 65,4 72,5 62,6 63,7 63,5 182,000 117,000 64,3 138,000 104,000 75,4 153,000 107,500 70,3 101,5 102,1 112,6 108,3 113,60 112,92 K 20) 28

2. Uyg - - - u 3. B:(KVK,2011) Kurumlar Vergisi Kanunu devrinin mümkün Özet olarak; - 29

- - 19 uncu maddesi -.(TTK,2011) Y(Üstüner,2009) 5.1. vergisinden istisna edilecek ka 5.2. - de elde - hi olan 05.09.2009 tarihinde 5.3. 30

KVK geçici 5/4 maddesine göre in 6. D 6.1. Külli Halefiyet: 6.2. Zarar Mahsubu: 6.3. :(KDV,2011) - r. 6.4. ölçek 31

Y Her firma $ 5000.-.- ürünleri tespit edip 1) Bu maksatla $55.000.- 2) 3) 4) 5) 6) 7) Teyitli akreditif iskonto ettirilerek, 8) - ihracat 32

Risk Analizi: ödenecektir. iskonto edilere - kar edilecektir.- her seferinde artarak büyüyecektir. 00.- - ticaret hacmi yaratabilecektir. Zaten bahsi geçen kümelenme modeli gelmesinde görülmektedir. Eliade, M., (2001), Mitlerin Özellikleri, -6827-61-0 33

KAYNAKLAR 1. Ketels, Lindqvist, Sölvell,(2006) Cluster Initiatives in Developing and Transition Economies, Stockholm, Center for Strategy and Competitiveness, 91-974783-2-6 2. CLUSTER, http://www.clusterturkey.com/tr/genel/belgegoster.aspx? Development of Clustering Policy For Turkey, Türkiye Kümeleri, 07.05.2009 3. grubu, (2004) 4. http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinid=165&icerikid=85&dil=tr 24/11/2009 5. www.dtm.gov.tr, 2010 6. http://www.eximbank.gov.tr/html_files/dtstlihrkr.htm 16.02.2010 7. avantajlar, http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinid=13&icerikid=103&dil=tr 14.04.2010 8. -2023) DTM,2005 9. DTM, dönemsel ve a- http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detayrk&dil=tr&yayinid=1115&icerikid=12 24&from=home 10. 5520 11. Türk Ticaret Kanunun 146,451,452 maddeleri 12. Üstüner Erdinç, (2009) 13. -c md., 34

ABMYO Dergisi. 23, (2011) (35-42) Sosyal Hareketler ve nternet Aktivist Gazetecilik Dijitale Doru Gidiyor Melissa A. Wall Çeviren: Dinçer ATLI 20. yüzyln sonu aktivizmde yeni bir çan yükseliini göstermektedir. Üniversite örencileri düük maala içi çaltran iyeri topluluklarna kar insan haklar gruplarna katlmakta, 3. dünya ülkelerinin borçlarnn silinmesinde birlikte hareket etmektedir. Küresel çevrede irketlerin dünyann ekonomik, çevresel ve politik gündemini kontrol etmesine ilgi duymaktadrlar. Bu yükselen dalgada internet kullanm söz konusu hareketlilii desteklemeye yardm etmektedir. Günümüzde-her organizasyon, ne kadar küçük olsa da bir internet sitesi ve elektronik posta adresi/listesine sahip gözükmektedir. Baz durumda sosyal hareketleri baz gruplarn sadece internet üzerinde var olmas nedeniyle -sosyal gerçeklik ortamnda var olup olmamalarna göre- ayrt etmek güçlemitir. -nternet ortamnda varolan bu online gruplar-sklkla gerçeklerinden daha büyük ve nitelik yönüyle-kültürlü gruplardr. -Günümüzde-merkezden yönetilmeyen, hiyerarik olmayan, kaotik, anarik, terimleri aktivist alar ve internetin kendisini tanmlamak için kullanlmaktadr. Bu deiikliklerle beraber ana akm medyaya (Mainstream media) olan ilgi artmtr. AOL Time Warner ve Vivendi gibi birkaç irket dünyann medya gücünü sahiplenmilerdir. Bu deiikliklerdeki kesiim noktas olarak, aktivizmin yükselmesi ile birlikte statükoyu tercih eden büyük medya kurulularnn yükselmesi internette aktivist araçlar üzerindeki istilay artrmtr. Bundan dolay sosyal aktivistler haberin üretimine daha fazla arlk vermitir. Net ekilde gözükmektedir ki aktivist gazetecilik, internetten büyük ölçüde yararlanmtr. Zira internet olaylar kendi yorumlar ile yaymalarna olanak saplamaktadr. Ayrca bu bilgiler kitleleri harekete geçiren hemen cevap alabilecek nitelikte-interaktiviteye açk- olan mesajlar vermektedir. Fakat gerçekten dijital aktivist gazetecilik geleneksel pratiklerden ne kadar ayrlmaktadr? u anda bu farkllklar açklayabileceimiz bir model var mdr? Alternatif uygulamalarda yaplanlar bize dijital gazeteciliin gelecei hakknda neler söylemektedir? Sosyal Hareketler Vatandalk haklar için Afrikal-Amerikallarn mücadelesi; sava kartlarnn Vietnam savan protesto etmesi, kadn hareketleri; siyahi çounlua gaddarca davranan ve tecrit eden, Güney Afrika nn apartayd ile ilgili rkç politikalarna kar küresel mücadele. Bütün bunlar Dr. Dinçer ATLI stanbul Aydn Üniversitesi Anadolu Bil MYO nsan Kaynaklar Yönetimi Öretim Görevlisi 35

Sosyal Hareketler ve nternet sosyal hareketlere birer örnektir. Bir sosyal hareket daima var olan güçlere kar bir meydan okumadr, onlar grup üyeleri tarafndan toplumsal yanllara ya da hakszlklar ayakta tutmaya çalmaktadrlar. Çou ilerici olmasna karn bütün sosyal hareketler olumlu sosyal deiim taraftar deildir: 1990larda bütün Amerika Birleik Devletleri nde güç kazanan rkç beyaz milisler de bir sosyal hareket olarak düünülür. Sosyal hareket; bir dizi ahslar ve gruplar ihtiva etmesine karn, bunlarn kilit oyuncular arasnda sosyal hareket örgütleri denilen organize aktörler vardr. Bu gibi örgütler felsefi temelleri düzenler ya da finanse eder. Örnein, Vatandalk Haklar Hareketi esnasnda, siyahi kiliseler ve dier örgütsel oluumlar, toplumsal hareketlilik ve seferberlik konularnda önemli admlar atmtr. Tarm içileri için adil ödeme ve daha iyi çalma koullar kazanma amac güden Çiftçiler Hareketi nihayet Tarm çileri Birlii olarak ortaya çkmtr. Gruplarn birçounun ortak davranlara sahip olmasna karn, asl ilgi çekici olan bunlarn haber-yaratma uygulamalardr. Geçmite baz uzmanlar, sosyal hareketlerin yaygn medya ilgisi olmadan var olamayacan ve bunun hareketlerin nasl davrandn büyük ölçüde etkilediini ifade etmilerdir. Ama eer bugünün aktivistleri belirttikleri gibi medya nn kendisi olabilirse bu bamllk azalabilir ve -aktivis-hareketlerin gazeteci olarak güçleri büyüyebilir. Aktivist Gazetecilik Feminist gazete editörü Susan B. Anthony den, DIVA-TV AIDS görüntü (görüntü szdrma) aktivistlerine kadar, toplumsal hareket aktörleri, hareketleri için ayn zamanda gazeteci olarak da görev yapmtr. Aktivistler; genel olarak ana akm (yaygn) medyann onlarn meselelerini ya dikkate almadn veyahut onlar önyargl ve tarafsz olmayan ekilde gösterdiini, hareketlerini küçümseyip haksz suçlamalar da bulunulduunu düünmektedirler. Aktivist gazetecilik hareketin bak açsn yanstmaya çalmaktadr. Bu da genellikle ana akm medyann yorumundan çok farkldr. Kitleleri harekete geçirmeye, eyleme tevike ve hareket kimlii oluturmaya çabalamaktadr. Bu süreçteaktivist medya zorlanmaktadr çünkü yeterli finansman bulamamaktadr. Ve amaçlarn reklamclar veya büyük irketlere ödünç vermeden finansmanlarn salamaya çalmaktadrlar. -Aktivist gazetecilik açsndan- gereken harcamalardan dolay, haber üretimi bazen seyreklemi ve datm yavalayp zorlamtr. -Yine de-nternetin yükseliiyle birlikte, aktivistler uzun vadede (datm harcamas)-internette varolma maliyeti- içerik üretimi gibi problemlerden birçounu çözebileceklerine inanmaktadrlar. (Downing et al., 2001; Atton, 2002). Aktivist Haberlerin Online Salayclar Tpk ana akm medyann kendi online versiyonlarn düzenledii gibi, Nation ve Progressive gibi aktivist yaynlar, yaymlarnn Web versiyonlarn hazrlamtr. Buna ramen dijital gazetecilik en önemli etkisini aktivist haberleri salayan yeni modellerle gerçekletirmitir. Bugün en yaygn modeller 1. lerici hareketlere odakl aktivist haber biçimlerini üreten kurumlar 2. Belirli konulara odaklanan örmein çevre, kadn haklar-kapsamaya çalan kurumlar. 36

D.Atl Online aktivist haberler ana akm medya haberlerinden birçok noktada farkllk göstermektedir. Öncelikle aktivistlerin haberleri daha çok yoruma yöneliktir. Bu gibi gruplar genellikle öbür tarafn bak açsn göstermekle uramazlar. Bunun sebebi ksmen toplumdaki belirgin seslerin örnein baz kurumlarn- yeterince ana akm medya tarafndan temsil edilmedii ve sokaktaki vatandan meseleleriyle ilgilenmedii inancndan kaynaklanmaktadr. Onlar kendilerini alternatif bak açsn salamakla sorumlu görmektedirler. Ki bu bak açs onlara göre ticari irketlerin güdümündeki medya da farkl bak açsn olmadn düünmektedirler. kinci olarak onlar-aktivistler- daha önce baka yerlerde yaynlanm olan bilgiyi tekrar yaynlayp tantmaya önem vermektedirler. Bu her zaman doru olmamakla birlikte, onlar çou zaman mevcut durumda (Utne Reader ya da Reader s Digest gibi) daha ilerici bir versiyon olarak devam etmektedir. Her ikisi- Utne Reader ya da Reader s Digest- kendi içerikleri için baka yaynlar kullanmaktadrlar. Bu tür makalelerin kaynaklar deimektedir. Ancak en önemli kaynaklar olarak alternatif medya, çou zamanda basl yaynlar, sosyal hareketler, kar amac gütmeyen ilgi gruplar ve ana akm medyadaki mevcut ilerici fikirler yer almaktadr. Üçüncü olarak bu tür siteler genelikle yazya arlk vermektedirler. Fotoraflara, resimlere, videolara önem vermemektedirler. Kaynaklar tekrar kullandklar gibi bu ak özellikle maddi kaynaklarn yokluundan kaynaklanmaktadr. Dördüncü olarak aktivist haber siteleri genellikle kar amac gütmemektedir ve finansman için reklamlara muhtaç deillerdir. Genellikle bunlar sponsorlarla veyahut balarla geçinmektedirler. Son olarak aktivist haberler daha fazla sese yer vermeye çalp yeterince temsil edilmeyen gruplar ve tartlan konular ortaya koymaya çalmaktadrlar. Aktivist Haber Araçlar Aktivist haber araçlar gennelikle, alternatif haberleri vermeye çalmaktadr. Bu tür ruplarn analizi üç ana ekildedir; 1. Alternet yahut Common Dreams gibi profosyonel haber ajanslar. Bunlar ya tek bana veya kar amac gütmeyen sponsorlarla çalmaktadrlar. 2. Workingforchange gibi sponsorluk destei verilen haber ajanslar, bunlar kurumsal irketlerle ortak çalmaktadrlar. 3. Gönüllüler tarfndan oluturulan partizan haber ajanslar, IMCs ve ya Infoshop gibi bütün katlmclara açk ajanslardr. Profesyonel Haber Servisleri Aktivist profesyonel haber ajanslarnn en güzel örneklerinden biri, alternettir. -Alternet-Kar amac gütmeyen Independent Media Institute tarafndan finanse edilen bir alternatif internet haber magazinidir. Alternet 1998 de faaliyetlerine balamtr. Onlar haberler, durumlar ve aratrc haberlere arlk verip kendilerine göre ana akm medya sistemi tarafndan sunulmayan perspektifleri göstermeye çalmaktadrlar. Yazlar hem alternatif gazete ve magazinlerden ve 37

Sosyal Hareketler ve nternet medya yaynlarndan hem de kar amac gütmeyen kurululardan gelmektedir. Haberler toplanrken San Francisco merkezli kurulu 200den fazla medya ve ilgi gruplaryla beraber çalmaktadr. Alternet kendini günlük bilgi salaycs infomediary olarak tanmlamaktadr. Çünkü alternatif basn her hafta içerik bakmndan taramaktadr. (Ayrca bir avuç bamsz köe yazarlarnn yazlarn kabul etmektedir. çerii üzerindeki kontrol profesyonel bir kaliteyi getirmektedir. Çünkü Alternette herkes istedii gibi yazlarn yaynlayamaz. Baz yazlar dahil etmeye baz yazlar darda brakma prosedürü alternatif basl medya kökenli olan bir kadro tarafndan yaplmaktadr. Örnein sorumlu müdür Don Hazen, Mother Jones un eski yayncsdr. Sonuç olarak burada özenle seçilen farkl bak açlarnn bir birikimi oluturulmaktadr. çeriin arasnda En-viro/Health, Rights and Liberties, DrugReporter, MediaCulture, ve Global Affairs. yer almaktadr. Alternet kendini baz yazlarn satyla-lisans hakk- finanse etmektedir. Ford Foundation dan George Soros's Open Society ye kadar geni bir yelpazeden gelen gruplarn balar ve katklaryla 150 den fazla yayn bir organize datm sistemiyle ayakta durmaktadr. Alternet haberler sunmakla birlikte ayn zamanda ziyaretçilerin fikirlerine yer vermektedir. Bunlarn arasnda editöre yönelik mektuplar ve internet forumlar bulunmaktadr. Sponsor Olunan Haber Servisleri Forumlarda ziyaretçilerin cevap verebilecek deiik konular vardr. Sponsor olunan haber servislerinin bir örnei Workingforchange dir. Bu kurum Working Assets isimli ilerici telefon irketi tarafndan desteklenmektedir. O da aktivist ve ana akm medyada verilen yazlar sunmaktadr. Ayn zamanda sosyal hareketlerin yazlar ve makaleleri de verilmektedir. Christopher Scheer adl editor eskiden San Francisco Examiner de yurt içi yurt d haberlerin editörlüü yapmtr. lerici sesler her ne kadar tevik edilse de (Buna feminist medya aktivisti Laura Flanders n ev sahipliini yapt bir Web radyo gösterisi ve solcu-yorumcu Alexander Cockburn ün periyodik yorumlarn içeriyor.) Site ayn zamanda dier sitelerden farkl olarak daha çok ticari bir modele dayanmaktadr. Site Working Assets in ve Ben and Jerry s Ice Cream in reklamlarn göstermekte ve ayrca Shopforchage adl karde siteye direkt iliki içermektedir. Sevdiklemiz adl bölüm, çalanlar tarafndan derlenmi, site üyelerince satn alnabilecek beenilen öeleri listelemektedir. (örnein, bir keresinde, bir yazar ayriyeten bamsz dergiler hakknda bilgi ve abonelik için direkt balant vermiti. Dier bir seferinde ise üyelerden biri çocuklar için müzik tavsiyesinde bulunmutu) Site alveri frsatlar içermesinin yan sra, siyasi eylemleri de desteklemektedir.(örnein güncel sorunlar açklayan iliimler ve seçilen vekillere gönderilebilinecek, önceden hazrlanm e-mailler içermektedir.) Halka Yakn Haber Servisleri Halka yakn haber servislerinde yazsn yaynlatmak isteyen birinin uzman gazeteci olmas gerekmemektedir. Bunun yerine, söyleyecek bir eyleri olan herkes hikaye oluturabilir ya da yorum ile katkda bulunabilir. Bu türdeki en yenilikçi gruplardan biri, Kasm 1999 da Dünya Ticaret Örgütü zirvesine kar düzenlenen protestolara tepki olarak balatlan IMC hareketidir. Medya aktivistleri, kurumsal medyann bu protestolar gerektii gibi aktarmayacana inanmaktayd. Bu yüzden farkl bak açlarn da temsil edebilmek için, gönüllü katlm, sra d kadn seslerini, farkl rktan insanlar, ekonomik olarak madur durumda olanlar özellikle vurgulayan bir Web sitesi kurmulardr. Akabinde, A.B.D de ve dünyann birçok yerinde bu modele dayanan yüz kadar IMC piyasaya sürülmütür. 38

D.Atl IMC sitelerinde isteyen herkes, orijinal ya da baka bir kaynaktan alnan, yaz fotoraf, video ve ya ses postalayarak, baka kaynaktan alnm olsa dahi haber üretimine katlabilmektedir. Postalanan her öe, bakalar tarafndan yorumlanabilir, bu da bazen görüleri yaznn bir parças haline gelen farkl kiilerin yorumlaryla habere katkda bulunmasn salamaktadr. IMC ler daha anarik, dank, hzl ve bazen de daha az güvenilir olmalar nedeniyle, dier modellerden farkllk göstermektedir. Site baka sitelerden farkldr çünkü sadece yazlar ihtiva etmeyip ayrca video, oudio ve fotoraflar içermektedir. Dier servislerden fazlasyla, IMC toplumsal hareketlerle, özellikle de Seattle da hayat bulan Global Justice Movement la, oldukça yakndan ilgilenmektedir. Hemen hemen bütün IMC siteleri en son protestolara, gösterilere ve dier eylemlere sitelerinde yer vermektedirler. Sosyal Hareket Örgütleri Çevrimiçi aktivist haber sitelerinin kurulumuna ek olarak, ikinci bir model de ortaya çkmaktadr. Bu modellerde de belirli Sosyal Hareket Örgütleri (SMO Social Movement Organizations) veya Greenpeace gibi savunma gruplar, uzman haber datm merkezleri olmak için, baz durumlarda da alternatif haber ebekelerine katlmc olabilmek için interneti kullanmaktadrlar. Bu oluumun durum çalmas için Walls un Battle in Seattle n inceleyiniz). Bu sosyal hareket örgütleri tarafndan üretilen veya datlan haberler, örgütün uzmanl her ne olursa olsun aktivist haber sitelerinden daha özel ve daha kapsamldr; çünkü sorunlarn basit ve ele alnabilir yönlerine odaklanmaktadrlar. Böylelikle, yaygn medyann hammaddesi olabilecek haberler (aratrma ve durum raporlar gibi) site ziyaretçilerinin ulamna, olduu gibi ve ilenmeden sunulmaktadr. Ayrca bu gruplar, ev-haber merkezleri gibi çalan ve sosyal hareket örgütlerinin haberlerinin yan sra konuyla ilgili dier kaynaklardan da yazlar içeren Web sayfalar oluturmaktadr. çerdii öeler alternatif medyadan ya da yaygn medya kaynaklarndan alnan yazlardan, dier sosyal hareket örgütlerince paylalan haberlere kadar deiiklik göstermektedir. Burada iki farkl model mevcuttur: 1. Oneworld ya da WTOWatch gibi, sosyal hareket örgütleri için haber ve bilgi toplayan network siteleri, 2. Uzmanlam sosyal hareket örgütleri kendi web sitelerine sahiptir. Bu sitelerde uzmanlk alanlaryla ilgi haberler vermektedirler. Örnein küresel adalet meseleri hakknda Global Exchange veya çevre meseleleri hakknda Greenpeace. Network Siteleri sosyal hareket örgütlerine ve onlarn yaynlarna salayc olarak hizmet eden sitelerin bir örnei ngiltere de kurulmu olan OneWorldnettir. 1995 te kurulmu olup, insan haklar ve sürdürülebilir-geliim sorunlar hakknda haber ve bilgi salamaktadr. Genel olarak kenara itilmi insanlarn meseleleri izah etmeye çalmaktadr. OneWorld bunu baarabilmek için çevre ve borçlanma gibi insani-geliim alanlarnda çalan ve dünyann her yerinden 1250 den fazla grupla ortaklk yapan bir kamusal ilgi portal haline gelmitir. çerii sosyal hareket örgütleri ve aktivist medyann yaz ve raporlarndan gelmektedir. Örnein, srail ve Filistin arasndaki anlamazlklara yönelik bir yaz; Inter Press Service ve Arabic Media Internet gibi medya gruplarndan olduu kadar Amnesty International ve Grassroots International gibi sosyal hareket örgütlerinden elde edilen 39