Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 207; 27(2):4-20 doi:0.5222/terh.207.4 Araştırma 205 yılıda Karşıyaka Devlet Hastaesi Adli Tıp Polikliiğice düzelee adli raporları icelemesi Assessig the foresic reports documeted by foresic medicie polycliic of Karşıyaka state hospital i 205 Gürol Çakır, Eder Şeol 2 İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastaesi, İzmir 2 Ege Üiversitesi Tıp Fakültesi Hastaesi Adli Tıp Aabilim Dalı, İzmir ÖZ Amaç: Bu çalışmada, İzmir Karşıyaka Devlet Hastaesi Adli Tıp Polikliiğice 205 yılı içide düzelee adli raporlar iceleerek bölgemizi adli olgu profilii belirlemesi ve elde edilecek bulgularla adli olayları ölemesi kousuda çalışa kişi ve kurumlara katkıda bulumak amaçlamıştır. Yötem: Bu çalışma, 0.0.205-30..205 tarihleri arasıdaki aylık döemde düzelee toplam 022 adet adli raporu retrospektif olarak icelemesiyle yapılmıştır. Olguları sosyodemografik özellikleri, rapor tarihi, olay türü (yaralama şekli), yaralaa vücut bölgesi ve yaralama derecesi (souç bölümüde verile kararlar yöüde) ayrı ayrı kodlaıp bilgisayar ortamıa (SPSS for Widows 7.0 istatistiksel paket programı) aktarılarak aaliz edilmiş ve bezer çalışmalarla karşılaştırılmıştır. Bulgular: 022 olguu 76 (70,) sı erkek, 306 (29,9) sı ise kadıdı. Olguları büyük bölümüü geç ve orta yaş grubuda olduğu ve polikliiğimize yaz aylarıda (335), e fazla ise Hazira ayıda (3) başvurduğu belirledi. Bi yirmi iki olguu e büyük kısmıı, 6,2 (626) ile yaralama eylemie (darp) bağlı olgular ve 27,4 (279) ile trafik kazalarıa bağlı yaralamalar oluşturmakta idi. Yaralama eylemi edeiyle başvura olguları, 57,3 (586) ü küt travmalar, 2,8 (29) i kesici delici aletler,, () i ateşli silahlar ile yaralamıştı. Tek bölgede ola yaralamaları e sık baş-boyu (=307, 30,0) ve ekstremite (=250, 24,5) bölgeside olduğu, e sık kırıla tek kemiği ise buru kemiği (=64, 6,3) olduğu belirledi. Souç: Çalışmamızda elde ettiğimiz bulgular geel alamda bezer çalışmalar ile uyumlu bulumuştur. Adli olaylarda istatistiki bulguları saptaması, bölgesel profilleri ve veri tabaıı oluşturulması, bu tür olayları ölemesi çalışmalarıda öemli bir role sahiptir (Öreği, aile içi şiddet, kadıa yöelik şiddet, suça sürüklee çocuklar, trafik kazaları, etkili eylem-darp olaylarıda eğitim ve öfke kotrolü gibi çalışmalar). Aahtar kelimeler: Adli tıp, adli rapor, yaralama skorlaması ABSTRACT Objective: The aim of this study was to determie the crimial profile of our district by the aalysis of the crimial reports arraged by İzmir Karşıyaka State Hospital Departmet of Foresic Medicie i 205 ad by these fidigs to make a cotributio to professioals ad istitutios that work for the prevetio of crimial cases. Methods: This study was coducted via retrospective aalysis of total of 022 crimial reports prepared durig moths betwee 0.0.205 ad 30..205. Socioecoomic characteristics of the cases, dates of the reports, type of the icidet (type of ijury), ijured body parts ad severity of the ijury (accordig to decisios i the coclusio part of the report) were coded oe by oe, trasferred to a computerized system (SPSS for Widows 7.0 package program) for aalysis ad compared with the results of similar studies. Results: A total of 022 cases cosisted of 76 male (70.), ad 306 (29.9) female patiets. Most of the cases were i the youg ad middle-age groups. Most of the patiets (=335) were admitted durig summer moths, ad otably i Jue (=3). Majority of these 022 cases costituted of ijuries due to physical assaults (=626; 6.2), ad traffic accidets (=279; 27.4), blut traumas (=586; 57.3), stab wouds (=29; 2.8), ad gushot wouds (=;.). I the sigle body-part ijuries, head ad eck (=307, 30.0 ) ad extemity (=250, 24.5) ijuries were the leadig regios that effected. Nasal boe was the most commoly broke boe (=64, 6.3). Coclusio: Our study results were foud to be geerally compliat with those of similar studies. Determiatio of the statistical fidigs ad the creatio of district profiles ad database i crimial cases has a importat role i the prevetio efforts of these icidets. (traiig ad ager maagemet i the icidets like; domestic violece, violece agaist wome, childre drive to crime, traffic accidets, effective actio-assault, etc.). Key words: Foresic medicie, foresic report, ijury scorig Alıdığı tarih: 22.04.206 Kabul tarihi: 2.06.206 Yazışma adresi: Uzm. Dr. Gürol Çakır, Karşıyaka Devlet Hastaesi Sağlık Kurulu Odası (55 No.lu Oda) Aadolu Caddesi No:382, Karşıyaka-35600- İzmir e-mail: ozuravcu@hotmail.com 4
G. Çakır ve ark., 205 yılıda Karşıyaka Devlet Hastaesi Adli Tıp Polikliiğice düzelee adli raporları icelemesi GİRİŞ So yıllarda adli bilimler ve adli tıp alaıdaki gelişmelere (moleküler geetik icelemeler, DNA ve parmak izi aalizleri vb.) paralel olarak, saığa ulaşma ve suçu ortaya çıkarılması kousuda bazı değişim ve gelişmeler olduğu, saıkta delile ulaşma ve vicdai karar verme süreci yerie, delilde saığa ulaşma ve kaıta dayalı karar verme sürecii hukuk alaıda giderek yaygılaştığı gözlemektedir. Hekimlerce düzelee adli raporlar da bu sürece katkı sua belgelerdir. Adli-tıbbi raporlar düzeleirke kou ile ilgili yasal mevzuatı iyi bilimesi gerekmektedir. Her tıbbi olguda olduğu gibi adli olgularda da kayıtları eksiksiz ve düzeli tutulması, sorasıda hukuksal süreçte hekim sorumluluğu (cezai, tazmiat, disipli ve etik yaptırımlara maruz kalıması) ve hasta mağduriyetii ölemesi ile istatistiki verileri güveilirliği açısıda öemlidir (). Adli olgu deildiğide, kişii bedesel veya ruhsal sağlığıı bozulmasıda veya ölümüde başka bir kişii veya dış etkei rol oyadığı veya böyle bir iddiaı var olduğu ya da sağlık çalışaıı böyle bir olasılıkta şüphelediği olgular alaşılmaktadır (2). Ai ve kuşkulu ölümler, her türlü darp (etkili eylem) olayı, ateşli silah ve kesici delici alet yaralamaları, trafik ve iş kazaları, elektrik çarpmaları, her türlü uyuşturucu ve uyarıcı madde itoksikasyoları, gerçekleşmiş itihar ve itihar girişimleri, cisel saldırılar, aile içi ve kadıa yöelik şiddet, işkece ve kötü muamele iddiaları başlıca adli itelikli olgulardır (2). Bu çalışmada, İzmir Karşıyaka Devlet Hastaesi Adli Tıp Polikliiğice 0.0.205-30..205 tarihleri arasıda düzelee adli raporlar iceleerek bezer çalışmalarla karşılaştırılmıştır. Bölgemizdeki adli olguları sosyodemografik özellikleri, olay türleri ve yaralama dereceleri tespit edilip, bölgesel veri tabaı oluşturulması ve bu bilgilerle adli olayları ölemesi kousuda çalışa kişi ve kurumlara katkıda buluulması amaçlamıştır. GEREÇ ve YÖNTEM Bu çalışmada, İzmir Karşıyaka Devlet Hastaesi Adli Tıp Polikliiğice 0.0.205-30..205 tarihleri arasıda düzelee 022 adli rapor retrospektif olarak iceledi. Aralık ayıdaki adli raporlar, Adli Tıp Polikliiğice düzelemediğide çalışmaya dahil edilmedi. Ayrıca ek rapor iteliğideki (yalızca belli bir kouda görüş sorula) raporlar ve tıbbi evrak eksikliği edeiyle düzeleemediği belirtile raporlar (52 adet) da çalışmaya dahil edilmedi. Çalışmamıza alıa olgular, 0-82 yaş aralığıda olup, 0-2 ay yaş aralığıdaki olgular, 0 yaş grubu olarak kabul edilmiştir. Çalışmamızda olay türleri içeriside trafik kazaları sııfladırması yapılırke, araç içi trafik kazası derke sürücü ve araç içideki yolcular, araç dışı trafik kazası deilirke yayalar kastedilmiştir. Araç dışı trafik kazası grubua girmesie rağme motosiklet, bisiklet ve elektrikli bisiklet kazaları ayrıca sııfladırılmıştır. Olguları sosyodemografik özellikleri, rapor tarihi, olay türü, yaralaa vücut bölgesi ve souç olarak ile yaralamaı basit bir tıbbi müdahale (BTM) ile giderilebilecek ölçüde hafif olup olmadığı, yaşamsal tehlikeye, yüzde sabit ize, kemik kırığıa, duyularıda veya orgalarıda birii işlevide sürekli zayıflama ya da işlev kaybıa, iyileşme olaağı bulumaya bir hastalığa ede olup olmadığı ayrı ayrı kodlaıp bilgisayar ortamıa (SPSS for Widows 7.0 istatistiksel paket programı) aktarılarak aaliz edildi. Temel istatistiksel aalizde, taımlayıcı istatistikler, frekas tabloları, ortalama, stadart sapma, miimum ve maksimum değerleri saptadı. Elde edile bulgular, bezer çalışma souçlarıyla karşılaştırıldı. BULGULAR İzmir Karşıyaka Devlet Hastaesi Adli Tıp Polikliiğice 205 yılı içide kati raporu düzelee 022 adli olguu 70, (=76) i erkek, 29,9 (=306) u kadıdı. Erkek kadı oraı 2,34 tü. 5
Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 207; 27(2):4-20 Olguları ortalama yaşı 35,07±5,8 (mi-max: 0-82, media: 33,00) di. Olguları yaş gruplarıa göre dağılımlarıa bakıldığıda, 26,9 (=275) uu 9-29 yaş grubuda, 25,0 (=255) ıı 30-39 yaş grubuda, 7,5 (=79) ii 40-49 yaş grubuda, 3,2 (=35) sii 0-8 yaş grubuda, 0,0 (=02) ıı 50-59 yaş grubuda, 7,5 (=76) ii de 60 yaş ve üzeri grupta olduğu saptadı. Olguları büyük kısmıı (=353, 34,5) yaz aylarıda (Hazira, Temmuz, Ağustos) başvuruda buluduğu, e sık başvuruu ise 3 ( 2,8) olgu ile Hazira ayıda olduğu görüldü (Şekil ).!("!#("!((" )(" '(" (" #(" (" Şekil. Olguları başvuru tarihie göre dağılımı. Çalışma kapsamıda icelee 022 olguu e büyük kısmıı, 6,2 (=626) ile darp eylemie bağlı olgular ve 27,4 (=279) ile trafik kazalarıa bağlı yaralamalar oluşturmakta idi. Buları diğer edeler ile ola yaralamalar izlemekteydi (Tablo ). Yaralama eylemi edeiyle başvura olguları 57,3 (=586) ü küt travmalar, 2,8 (=29) i kesici-delici aletler,, (=) i ateşli silahlar ile yaralamıştı. Darp olgularıda e çok baş boyu bölgesi yaralamaları (=247) saptaırke, trafik kazası olgularıda ise e çok ekstremite yaralamalarıı (=98) buluduğu görüldü. Tablo de yer almaya özel itelikli iki yaralama türü (aile içi şiddet ve kadıa yöelik şiddet) icelediğide, toplam 022 olgu arasıda 8 (7,9) ii aile içi şiddet olgusu olduğu, bu olguları 69 (22,5) uda kadıları, 2 (,7) side erkekleri mağdur olduğu, bu yaralamaları yaşamsal tehlikeye ede olmadığı, 57 olguu BTM ile giderilebilir ölçüde hafif olduğu, 23 aile içi şiddet olgusuda yaralamaı BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif olmadığı, olgu içi ise bu değerledirmeye yöelik 6 ay süre verildiği saptadı. Tablo. Olguları olay türüe göre dağılımı. Olay türü Darp edeiyle başvura olgular (küt travma, kesici delici alet yaralaması, ateşli silah yaralaması) Trafik kazası (araç içi trafik kazası, sürücü ve yolcu yaralamaları, araç dışı trafik kazası, yayaları yaralaması, motosiklet ve elektrikli bisiklet kazaları) Düşme İş kazası CO ihalasyou yoluyla itoksikasyo İlaç itoksikasyou Yaık Hayva ısırığı/teması Elektrik akımıa kapılma Cisel saldırı iddiası Fiili Livata iddiası Psikiyatrik travma Birde çok edele ola yaralamalar* Yüz doksa (8,6) olguu kadıa yöelik şiddet olgusu olduğu, bu yaralamaları yaşamsal tehlikeye ede olmadığı, 45 olguu BTM ile giderilebilir ölçüde hafif olduğu, 4 kadıa yöelik şiddet olgusuda yaralamaı BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif olmadığı, 4 olgu içi ise bu değerledirmeye yöelik 6 ay süre verildiği tespit edildi. Aile içi şiddet olgularıı çoğuda kadıları yaralamaya maruz kaldığı ve e sık eşleri tarafıda yaraladıkları, kadıa yöelik şiddet olgularıda ise kadıları büyük çoğuluğuu eşi, işalısı, erkek arkadaşı veya eski eşi ya da eski erkek arkadaşı gibi taıdığı bir kişi tarafıda yaralama eylemie maruz kaldığı belirledi. Yaralaa vücut bölgeleri Tablo 2 de gösterildiği şekilde sııfladırıldığıda, yaralamaları 307 olgu (3,6) ile e sık baş-boyu bölgeside olduğu, buu 250 olgu (25,7) ile ekstremiteleri takip ettiği, e az yaralaa bölgei ise 9 olgu (0,9) ile karı bölgesi olduğu saptadı. Üç yüz elli altı olguda 626 279 20 7 8 5 5 4 54 022 6,2 27,4 2,0,7 0,8 0,5 0,5 0,4 0, 0, 0, 0, 5, 00,0 *Birde çok edele ola yaralamalar (sıklık sırasıyla ilk 3 ü); küt travma + kesici delici alet yaralaması, küt travma + trafik kazası, küt travma + ateşli silah yaralaması. 6
G. Çakır ve ark., 205 yılıda Karşıyaka Devlet Hastaesi Adli Tıp Polikliiğice düzelee adli raporları icelemesi (34,8) birde çok vücut bölgeside yaralama tespit edildi. Kırk dokuz olguda (4,8) ise yaralama bölgesi/lezyo saptamadı (Tablo 2 de yaralama bölgesi saptamaya bu 49 olgu toplam olgu sayısıda (=022) çıkarılarak yaralama bölgelerii oraları, yaralama tespit edile toplam 973 olguya göre hesapladı). Tablo 2. Olguları yaralama bölgelerie göre dağılımı. Tek bölgede yaralama Birde çok bölgede yaralama* ** Yaralama bölgesi Baş-Boyu Ekstremite Göğüs Pelvik ve geital bölge Karı Yaralamaı BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif olup olmadığı değerledirildiğide, 022 olguu 66,6 (=68) sıı BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif olduğu, 32,8 (=335) ii BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif olmadığı, 6 olgu (0,6) içi bu değerledirmeye yöelik 6 ay süre verildiği tespit edildi. BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif olmama edeleri arasıda e sık 2,6 (=22) ile kemik kırıkları yer aldı (Tablo 3). Ayı şekilde olay 307 250 4 0 9 356 973 3,6 25,7 4,2,0 0,9 36,6 00,0 * Birde çok bölgede ola yaralamalar (sıklık sırasıyla ilk 5 i); başboyu + ekstremiteler, baş-boyu + göğüs, baş-boyu + göğüs + ekstremiteler, göğüs + ekstremiteler, karı + pelvis + ekstremiteler. **Yaralama bölgesi/lezyo tespit edilmeye 49 olgu, toplam olgu sayısıda (=022) çıkarılarak, yaralama bölgesi saptaa toplam olgu sayısı 973 olarak belirlemiştir. Tablo 3. BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif itelikte olmaya yaralama edeleri dağılımı. BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif itelikte olmaya yaralama edeleri Kırık Cilt-ciltaltı kesileri Diş subluksasyou, luksasyou, diş kırığı Psikiyatik travma (Post Travmatik Stres Bozukluğu, Depresyo) Fasia-kas-tedo-meisküs yaralaması Ateşli silahları yol açtığı yaralar İtrakraial kaamalar Diğer* 22 26 20 7 3 0 9 9 335 66,0 7,8 6,0 5,0 3,9 3,0 2,6 5,7 00,0 *Diğer (sıklık sırasıyla); kulak zarı perforasyou, hemopömotoraks, karı içi orga yaralaması, akciğer kotüzyou, CO itoksikasyou, siir yaralaması, biliç düzeyi bozukluğu, yaık, itihara amaçlı letal doz madde alımı. türü açısıda bakıldığıda, BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif olmama edei olarak 90 olgu ile darp olgularıı ilk sırada yer aldığı saptadı. Adli raporu düzelee olgularda travmaı yaşamsal tehlikeye ede olup olmadığı icelediğide, 022 olguu 997 (97,6) side travmaı yaşamsal tehlikeye yol açmadığı, 25 (2,4) ide ise yaşamsal tehlikeye yol açtığı saptadı. Yaşamsal tehlikeye yol açma edeleri arasıda e sık 0,9 (=9) ile itrakraial kaamalar yer aldı (Tablo 4). Yaşamsal tehlikeye yol aça olay türlerie bakıldığıda, 44,0 (=) ile e sık motosiklet kazaları ve 24,0 (=6) ile araç içi (sürücü ve yolcular) ve araç dışı trafik kazaları (yayalar) olduğu buludu. Tablo 4. Olguları yaşamsal tehlike edelerie göre dağılımları. Yaşamsal Tehlike Nedeleri İtrakraial kaamalar Hemopömotoraks Kraial kemik kırığı Karı içi orga yaralaması Letal doz madde alımı Akciğer kotüzyou Medulla spialis yaralaması Yaralamaı kişii yüzüde sabit ize yol açıp açmadığıa bakıldığıda, olguları 86,5 (=884) ii yüzüde sabit ize yol açmadığı, 2,6 (=29) sıı 6 ay sora değerledirilmesii uygu olduğu (yara iyileşmesi tamamlaıcaya dek), 0,9 (=9) uu yaralamasıı yüzde sabit ize yol açtığı saptadı. Yüzde sürekli değişikliğe ede olacak yaralamaya ise rastlamadı. Olguları 787 (77,0) sii vücududa kırık saptamamış ike, 86 (8,2) sıda tek kemikte kırık, 49 (4,8) uda ise birde çok kemikte kırık olmak üzere toplam 235 (23,0) olguda kırık saptamıştır. 9 4 3 3 3 2 25 36,0 6,0 2,0 2,0 2,0 8,0 4,0 00,0 Tablo 5. Olgularda saptaa kemik kırıklarıı yaşam foksiyolarıı etkileme derecesie göre dağılımı. Kırıkları hayat foksiyolarıı etkileme derecesi Hafif () Orta (2-3) Ağır (4-5-6) 68 40 27 235 28,9 59,6,5 00,0 7
Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 207; 27(2):4-20 Kemik kırıklarıı hayat foksiyolarıa etkisi hafif, orta ve ağır olarak sııfladırıldığıda, kırık ola 235 (23,0) olguda kemik kırıklarıı hayat foksiyolarıa etkisi Tablo 5 te gösterildi. Kemik kırığıa ede ola yaralama şekillerie bakıldığıda, e sık 3 olgu ile darba bağlı olgular olduğu buludu. Kemik kırığı saptaa olgular, tek kemikte kırık ve birde çok kemikte kırık olarak sııfladırıldığıda, ilk beş sırada yer ala tek kemik kırıkları 64 olgu (6,3) ile buru kemiği, 6 olgu (,6) ile el falaksı, 2 şer olgu (,2) ile kosta ve radius kemikleri ve 0 olgu (,0) ile tibia kemiği olarak saptadı. Birde çok diş kaybı ola olguda, yaralamaı orgalarıda birii işlevide sürekli zayıflamaya yol açtığı, dalak laserasyou edeiyle spleektomi yapıla olgu ile post travmatik orgaik beyi sedromu ve tetraplejisi ola olguda (toplam 2 olgu) da travmaı orgalarıda birii işlevide sürekli kayba ve iyileşmesi olaağı bulumaya bir hastalığa yol açtığı buludu. TARTIŞMA Olgularımızı çoğuluğuu erkek ve yaş ortalamalarıı geellikle geç ve orta yaş grubuda buluması, bezer çalışmalarla uyumludur (,3-0). Bu durumu, erkekleri sosyal alalara, iş yaşamıa kadılara göre daha fazla katılmaları ve buu doğal soucu olarak da travmalara maruz kalma risklerii daha fazla olmasıyla açıklamak olasıdır. Adli olguları yaz aylarıda yoğulaştığı belirlemiş olup, bu durumu e öemli edei, sıcak hava ile birlikte isaları daha fazla dış ortamlara çıkmaları ve iletişim halide olmalarıı trafik kazaları ve darp başta olmak üzere adli olayları artışıa yol açmasıdır (,3-5,0). Olay türüe göre olgular icelediğide, darp olgularıı ilk sırada yer aldığı görüldü. Buu trafik kazalarıı izlediği saptadı. Darp olguları bir grup bezer çalışmada ilk sırada yer alırke (,7,8), diğer bazı çalışmalarda da trafik kazalarıı e sık görüle yaralama türü olarak belirtildiği görüldü (3,5,6,,2). Literatür icelediğide, yaralama türü olarak ilk iki sırada trafik kazaları ve darp olguları olduğu görülmektedir (,3,5-8,,2). Bu durum, suçu maevi usurları düşüüldüğüde kasıtlı eylemlerde darp, taksirli eylemlerde ise trafik kazalarıı öe çıktığıı ortaya koymaktadır. Çalışmamızda, yaralaa vücut bölgeleri yöüde yapıla değerledirmede, yaralamaı e sık baş-boyu bölgeside olduğu, buu ekstremite yaralamalarıı takip ettiği saptamış olup, diğer çalışmalar ile bezer souçlar elde edilmiştir (,3,8,3-6). Darp olgularıı e çok baş-boyu bölgesi yaralamalarıa yol açtığı, trafik kazası olgularıı ise e çok ekstremite yaralamalarıa yol açtığı buludu. Bu durum literatürle uyumludur (,8). Yaşamsal tehlike yöüde yapıla değerledirmede, toplam 022 olguu 2,4 üü yaşamsal tehlikeye ede olduğu saptadı. Güve ve ark. ı () çalışmasıda bu ora 7,4, Boz ve ark. ı (7) çalışmasıda 3,0, Kafadar H ve Kafadar S i (8) 372 darp olgusu ile yaptıkları çalışmada,07, Uluçay ve ark. ı (7) 723 olgu ile yaptıkları çalışmada ise 30,0 olarak bulumuştur. Çalışmamızda, yaşamsal tehlikeye yol açma edeleri arasıda e sık 0,9 ile itrakraial kaamaları yer aldığı saptadı. Bu durum e sık yaralama bölgesi olarak tespit ettiğimiz baş-boyu yaralamalarıı doğal bir soucu olarak düşüüldü. Çalışmamızda, yaşamsal tehlikeye yol açtığı saptaa toplam 25 olgu içide 7 olgu ile e çok trafik kazalarıı (motosiklet kazası = ve araç içi ve araç dışı trafik kazası =6) bu duruma ede olduğu bulumuştur. Akbaba ve ark. ı (8) Gaziatep Üiversitesi Adli Tıp Aabilim Dalıda 2005-20 yılları arasıda 5524 olgu ile yaptıkları çalışmada ise, yaşamsal tehlikeye e çok kesici delici alet yaralamalarıı ede olduğu bulumuştur. Olgularımızı 32,8 (=335) ii BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif itelikte olmadığı belirlemiştir. Meydaa gele yaralamaı BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif itelikte olmama edeleri arasıda e sık 2,6 ile kırıklar saptamıştır. Bu bulgular değerledirildiğide, adli olguları yaklaşık /3 ii yakımaya tabi olmadığı, kamu davası ite- 8
G. Çakır ve ark., 205 yılıda Karşıyaka Devlet Hastaesi Adli Tıp Polikliiğice düzelee adli raporları icelemesi liğide olduğu saptamıştır. Ayı şekilde olay türü açısıda bakıldığıda, BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif itelikte olmaya yaralamalara e sık darp eylemii (=90) yol açtığı bulumuştur. Kafadar H ve Kafadar S i (8) çalışmasıda, bezer şekilde olguları 30,2 sii BTM ile giderilemeyecek itelikte olduğu, ayrıca Akbaba ve ark. ı (8) çalışmasıda, bu şekildeki bir değerledirmei e sık edeii çalışmamızla uyumlu olarak darba bağlı yaralamalar olduğu bildirilmiştir. Çalışmamızda, kırıkları yaşam foksiyolarıı daha sık olarak orta derecede etkilediği tespit edilmiştir. Kemik kırığıa ede ola yaralama şekillerie bakıldığıda, e sık 3 olgu ile darba bağlı yaralamalar olduğu, e sık kırıla kemiği ise buru kemiği olduğu bulumuştur. Güve ve ark. ı () çalışmasıda ise, kırıkları yaşam foksiyolarıı sıklıkla ağır derecede etkilediği bildirilmiş olup, her iki çalışma, yaralamaları çoğulukla hafif derecede yaralamalar olmadığıı göstermektedir. Akbaba ve ark. ı (8) çalışmasıda ise, kemik kırıklarıa e sık trafik kazalarıı ede olduğu bildirilmiştir. Çalışmamızla uyumlu olarak Kafadar H. ve Kafadar S i (8) çalışmasıda da, e sık kırıla kemiği buru kemiği olduğu saptamıştır. Aile içi şiddet ve kadıa yöelik şiddet olguları ile ilgili bulgular icelediğide, 8 aile içi şiddet olgusuu 23 üde, 90 kadıa yöelik şiddet olgusuu ise 4 ide yaralamaları BTM ile giderilebilecek ölçüde hafif itelikte olmadığı, dolayısıyla bu tür olayları yaklaşık /4 ii yakımaya tabi olmadığı ve kamu davası iteliğide olduğu saptamıştır. Ayrıca her iki olay türüde de şiddeti e sık kurbaı eşi, işalısı veya erkek arkadaşı gibi taıdığı kişi ya da kişilerce uyguladığı, aile içi şiddet olgularıda kurbaı e sık kadılar olduğu bulumuştur. Bezer şekilde Boz ve ark. ı (9) Pamukkale Üiversitesi Adli Tıp Aabilim Dalıa başvura 35 aile içi şiddet kurbaı ile yaptıkları çalışmada, olguları 83 (=2) üde kurbaı kadı olduğu, aile içi şiddet uygulayıcısıı 7, (=96) ii kurbaı eşi olduğu bildirilmiştir. Çalışmamızda, toplam 022 olgu arasıda 9 (0,9) olguu yüzüde sabit iz oluştuğu, yüzüde sürekli değişikliğe ede olacak yaralamaya rastlamadığı, olguu duyularıda veya orgalarıda birisii işlevide zayıflama, 2 olguu işlev/ orga kaybı ve olguu iyileşme olaağı bulumaya bir hastalığa maruz kaldığı bulumuştur. Çalışmamızı kesitsel olarak bir yıllık verileri içermesi edeiyle bu kouda bilimsel açıda objektif bir yorum yapmak olası değildir, acak mevcut verilerimiz sayısal ve orasal açıda literatür ile uyumludur (,9,7). SONUÇ Bölgemizdeki adli itelikli olguları profilii ortaya komasıı amaçladığı bu çalışmada elde ettiğimiz bulgular, bezer çalışmalardaki souçlarla geel alamda literatürle uyumlu bulumuştur. Diğer çalışmalarda öe çıka darp ve trafik kazalarıı görülme sıklığıdaki yükseklik çalışmamız içi de geçerlidir. Düyada ve ülkemizde morbidite ve mortalite oralarıda ilk sıralarda yer ala trafik kazalarıa bağlı yaralama ve ölümler, ciddi bir halk sağlığı soruu olarak öümüzde durmaktadır. Eğitim düzeyii artması, cezai yaptırımları arttırılması, yei yolları yapılması vb. çalışmalara rağme, yıllar içide trafik kaza oralarıı azalmaması, aksie artarak devam etmesi, ülkemizde ciddi bir trafik eğitimi soruu olduğuu göstermektedir. Bu kouda alıacak tüm ölemlere, yapılacak tüm öleyici çalışmalara hızla devam edilmelidir. Geç ve orta yaş grupları arasıda etkili eylemmüessir fiile bağlı yaralamaları fazla görümesii edeleri arasıda, toplumda giderek arta alkoluyutucu-uyuşturucu-uyarıcı madde kullaımı ve öfke kotrolüü yetersizliği gibi edeleri rol oyayabileceği belirtilmektedir (6). Bu kouda geçler ve ebeveyleri, öğretmeler, psikologlar, pedagoglar, adli makamlar ve kouyla ilgili tüm paydaşları katıldığı çok yölü eğitim toplatıları düzelemelidir. Ayrıca Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlıları Tedavi ve Araştırma Merkezi (AMATEM), Toplum 9
Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 207; 27(2):4-20 Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi gibi kurumları sayısı ve işlevselliği arttırılmalıdır. TEŞEKKÜR Bilgisayar ve istatistiksel çalışmalarımızda yardımcı ola Soer Kodama, Soer Güve, Özge Yerli Demirel ile İgilizce çeviri kousuda yardımcı ola Aytaç Çalışka ve Arif Karagöz e katkılarıda dolayı teşekkür ederiz. KAYNAKLAR. Güve FMK, Bütü C, Beyaztaş FY, Ere ŞH. Korkmaz İ. Cumhuriyet Üiversitesi Tıp Fakültesi hastaesie başvura adli olguları değerledirilmesi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2009; 0(3):23-28. 2. Koçak A, Aktaş EÖ. Diş Hekimleri ve Diş Hekimliği Öğrecileri İçi Adli Tıp Kitabı, 20. p.69-70. 3. Kök AN, Öztürk S., Tualı İ. Yatarak tedavi göre 959 adli vakaı retrospektif değerledirilmesi. Adli Tıp Dergisi 992;8(-4):93-8. 4. Savra B, Hilal A, Ere T, Çeki N. Adaa Adli Tıp Şube Müdürlüğü ü 2000 yılı olgularıı retrospektif değerledirilmesi. Yıllık Adli Tıp Toplatıları Bildiri Kitabı, İstabul, 25-27 Nisa 200: 224-227. 5. Yavuz MF, Baştürk P, Suay YM, Yorulmaz C. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Servisi e başvura adli olguları değerledirilmesi. Adli Bilimler Dergisi 2002;(2):2-6. 6. Korkmaz T., Kahramasoy N., Erkol Z., Sarıçil F., Kılıç A. Acil Servise Başvura Adli Olguları ve Düzelee Adli Raporları Değerledirilmesi. Haseki Tıp Bültei 202;50:4-20. 7. Uluçay T, Ziver A, Zeyfeoğlu Y, Yavuz MS, Aşırdizer M. Celal Bayar Üiversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Polikliiği e başvura olguları değerledirilmesi. Adli Tıp Dergisi 2006;20(2):22-29. 8. Akbaba M, Isır AB, Karaarsla B, Dülger HE. Gaziatep Üiversitesi Adli Tıp Aabilim Dalı da Düzelemiş Adli Raporları Değerledirilmesi (2005-20). Adli Tıp Bültei 202;7(2):0-8. 9. Katkıcı U, Örsal M, Özkök MS. CÜTF Hastaesi e başvura adli olguları özelliklerii araştırılması. CÜ Tıp Fakültesi Dergisi 993;33-42. 0. Yavuz MS, Özgüer İ. Süleyma Demirel Üiversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisi e müracaat ede adli olguları değerledirilmesi. Adli Tıp Dergisi 2003;7():47-53.. Tıraşçı Y, Göre S. Trafik kazalarıa bağlı ölümler. IV. Adli Bilimler Kogresi Özet Kitapçığı, İstabul, 0-3 Mayıs 2000: 38. 2. Güaydı G, Demireli O, Şahi TK, Demirci Ş. Selçuk Üiversitesi Acil Servisi de verile adli raporlar ve buları hayati tehlike kavramı yöüde değerledirilmesi. 8. Ulusal Adli Tıp Güleri Poster Suuları Kitabı, Atalya, 995; 27-5. 3. Altu G, Azmak D, Yılmaz A, Yılmaz G. Trakya Üiversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisi e başvura adli olguları özellikleri. Adli Tıp Bültei 997;2(2):62-6. 4. Koç S, Öztek İ, Albek E, Lokma S. GATA Haydarpaşa Eğitim Hastaesi Acil Servisi e başvura adli itelikteki 50 olguu aalizi. 7. Ulusal Adli Tıp Güleri Poster Suuları Kitabı, Atalya, 993; 47-56. 5. Tokdemir M, Küçüker H, Aksu A. F.Ü. Tıp Fakültesi Hastaesie başvura olguları retrospektif olarak değerledirilmesi. Fırat Tıp Dergisi 2000;2(2):5-5. 6. Cassell E, Reid N, Clapperto A, Houy-Prag K, Kerr E. Assault-related ijury amog youg people aged 5-34 years that occured i public places: death ad hospital-related ijury. VISU 20;73:-28. 7. Boz B, Demirka O, Beyaztaş FY. Cumhuriyet Üiversitesi Tıp Fakültesi Hastaesi de 2000 yılıda verile adli raporları retrospektif olarak icelemesi. 9. Ulusal Adli Tıp Güleri Paeller ve Poster Suuları Kitabı, Atalya, 8-2 Ekim 200: 0-3. 8. Kafadar F, Kafadar S. Darp Nedeiyle Adli Rapor Düzelee 372 Olguu Değerledirilmesi. https://www.researchgate. et/publicatio/265855558 (ET: 6.04.206) 9. Boz B, Acar K, Kurtuluş A. Mayıs 2003-Temmuz 2004 Tarihleri Arasıda Pamukkale Üiversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Aabilim Dalı a Başvura Aile İçi Şiddet Olguları. http://kutuphae.pamukkale.edu.tr/dokuma/d000009.pdf (ET: 20.04.206) 20