Intel Ö!renci Programı De!erlendirme Raporu Eylül 2009 - A!ustos 2010 Cengiz Hakan AYDIN Hasan ÇALI"KAN Murat ATA#Z#
Giri! Intel Ö!renci Programı, özellikle teknolojiye eri$imin sınırlı oldu!u bölgelerdeki ilkö!retim ve ortaö!retim ö!rencilerinin 21. Yüzyılda rekabet edebilmelerine yardımcı olacak becerileri kazanmalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir. Program kapsamında (a) teknoloji becerileri, (b) sorun çözme ve di!er ele$tirel dü- $ünme, (c) akranlarla i$birli!i becerileri kazandırılmaya çalı$ılmaktadır. Intel Ö!renci Programı, normal ö!retim programı dı$ında, ö!rencilerin gönüllü katılımını gerektiren okul sonrası bir etkinliktir. Program, öncelikle her ö!rencinin bir ba$ka ö!renciyle bir araya gelerek i$birli!i içinde bir dizi etkinli!i gerçekle$tirmesini, sonra daha geni$ bir grup (4-6 ö!renci) halinde, daha önceki etkinlikleri gerçekle$tirirken edindikleri beceriler do!rultusunda projeler hazırlamalarını içermektedir. Tüm bu etkinlik ve projeler, ö!rencilere anlamlı gelecek, günlük hayatlarında sık kar$ıla$tıkları türdedir. Intel Ö!renci Programı aslında 3 e!itimden olu$maktadır: (1) Teknoloji ve Toplum, (2) #$yerinde Teknoloji ve (3) Teknoloji ve Giri$imcilik. Teknoloji ve Toplum (TvT), 2005 yılında uygulamaya konulan ilk Intel Ö!renci Programı e!itimidir. Özellikle genç ya$taki ö!renenlere, pul, kartvizit, el ilanı, gezi bütçesi, haber kupürü gibi etkinlikler yaptırdıktan sonra, felaketler, gelecek, park tasarımı gibi konularda eylem planları hazırlamaya yönlendirmektedir. TvT, kelime i$lem, grafik, i$lem tablosu, çokluortam, #nternette arama türü temel bilgisayar becerilerini kazandırmaya odaklıdır. Türkiye de 2007 yılında uygulanmaya ba$lanılan, #$yerinde Teknoloji (#T) ise ö!renenlerin mühendislik, sa!lık elemanı, ö!retmen gibi farklı mesleklerde teknolojiden nasıl yararlandırıldı!ını göstermektedir. Bu e!itim kapsamında ö!renciler anket çalı$masından yönetim süreç planlarına farklı türde etkinlikler gerçekle$tirmektedirler. Ayrıca #T, uygulama yazılımlarının ve #nternet araçlarının daha üst düzeyde kullanım biçimlerine yönelik becerileri kazandırmayı amaçlamaktadır. Do!ası gere!i #T ilkö!retim ikinci kademe ve ortaö!retim ö!- rencilerine yönelik bir e!itimdir. Teknoloji ve Giri$imcilik (TvG) ise Türkiye de 2010 yılında uygulanmaya ba$lanmı$ yeni bir e!itimdir. Bu e!itim, giri$imcili!in temel kavramlarını tanıtmakta ve bir giri$imcilik fikri i$letmeye dönü$türülürken teknolojiden nasıl yararlanılabilece!ini göstermektedir. Ö!renciler #nternet araçlarını ve ofis uygulamalarını kullanarak i$ fikirlerini geli$tirmekte ve i$ planı hazırlayarak sunmaktadırlar. Tüm bu e!itimler bir ö!retmen gözetiminde iki saatlik oturumlar biçiminde gerçekle$tirilmektedir. Her etkinlik Planla, Gerçekle$tir, Göz at ve Payla$ bölümlerinden olu$maktadır. Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 1
Intel Ö!renci Programı tüm dünya genelinde çe$itli ülkelerde uygulanmaktadır. Amerika Birle$ik Devletleri, Arjantin, Brezilya, "ili, Çin, Hindistan, Mısır, #srail, Filistin, Malezya, Rusya, Ukrayna ve Türkiye bu ülkeler arasındadır. Program her ülkede ba!ımsız de!erlendirme grupları tarafından izlenmekte ve gerek Intel yetkililerine gerekse de uygulayan yerel kuruma/kurulu$a geribildirimler verilmektedir. Bu de!erlendirmeler dünya genelinde Intel Ö!renci Programının ba- $arılı oldu!unu ortaya koymaktadır. Ba$ka bir deyi$le program, katılan ö!rencilerin; teknoloji becerilerini üst düzeyde geli$tirmelerine, proje tabanlı ö!renme ba!lamında önemli ölçüde planlama, tasarımlama, problem çözme ve i$birli!i becerileri kazanmalarına, ö!renmeye ili$kin üst düzeyde motivasyon sergilemelerine ve bu sürece aktif katılmalarına yardımcı olmaktadır. Dünya genelinde programa ba$layan ö!rencilerin %97 sinin programı tamamlamı$ olması da, gönüllülük esasına dayalı bir program açısında önemli bir ba- $arıdır. Türkiye de Intel Ö!renci Programı, Milli E!itim Bakanlı!ı na ba!lı devlet okullarında yürütülmektedir. #lk olarak 2005 yılındaki pilot uygulama ile ba$lanan süreçte 2010 yılı A!ustos ayı sonu itibariyle 55 bine yakın ö!renci bu programı tamamlamı$tır. Program ilk ba$ladı!ı günden bugüne GLOKAL adlı firma adına Eski$ehir Anadolu Üniversitesi nde görevli üç ö!retim elemanı tarafından de!erlendirilmektedir. A$a!ıdaki rapor Intel Ö!renci Programının Türkiye deki uygulamasının Eylül 2009 - A!ustos 2010 tarihleri arasındaki de!erlendirmesini içermektedir. Yöntem Daha önceki dönemlerde oldu!u gibi bu dönemde de ara (formative) ve son (summative) de!erlendirmeler gerçekle$tirilmi$; nicel ve nitel verilerin aynı anda toplandı!ı karma (mixed) yöntem benimsenmi$tir. Ara de!erlendirme ba!- lamında gözlemler, anket de!erlendirmeleri ve görü$melerde elde etti!imiz veriler teknoloji kullanımına ili$kin geçmi$ deneyimler ve literatür çerçevesinde de-!erlendirilmi$tir. Sonuçlar, öneriler haline dönü$türülerek, sözel olarak MEB ve Intel yetkilileri ile payla$ılmı$tır. Son de!erlendirme ise bu raporda sunulan verileri içermektedir. Nicel de!erlendirme verileri programın ba$ladı!ı günden bugüne uygulanmakta olan Ö!retmen E!itimi De!erlendirme Anketi ve E!itim Sonu De!erlendirme Anketi aracılı!ıyla çevrimiçi ortamda toplanmı$tır. Eylül 2009 A!ustos 2010 döneminde Ö!retmen E!itimi De!erlendirme Anketini toplam 127 Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 2
ö!retmen, E!itim Sonu De!erlendirme Anketini ise 39 ö!retmen tamamlamı$tır. Bu sayılar geçen yıllardaki sayılarla kar$ıla$tırıldı!ında oldukça dü$üktür. Anketlere katılımın arttırılması için dönem içinde MEB yetkilileri ile görü$ülmü$ ve program koordinatörü tarafından bir kaç kez katılımcı ö!retmenlere duyuru yapılmı$tır. Öte yanda, nitel veriler ise MEB ve Intel yetkilileri ile bu dönemde ziyaret edilen 6 ildeki (Aydın, Burdur, Bursa, Eski$ehir, Isparta, Yalova) ö!retmenlerle gerçekle$tirilen görü$melerden ve program kapsamında gerçekle$tirilen ö!renci çalı$malarından elde edilmi$tir. Bu dönemde toplam 62 katılımcı ö!retmenin katıldı!ı odak grup görü$meleri gerçekle$tirilmi$tir. Aynı zamanda 12 kıdemli e!itici ö!retmen, 2 ö!renci velisi ve 3 okul müdürü ile de yarıyapılandırılmı$ görü$meler yapılmı$tır. Bulgular ve Yorum Daha önceki dönemlerde oldu!u gibi bu dönemde de bulgular ve yorum altı ana ba$lık altında toplanmı$tır: (1) katılım, (2) ö!retmen e!itimi ve deste!i, (3) ö!- renme çıktıları, (4) ö!retmen ö!renci etkile$imi, (5) e!itim malzemeleri ve (6) programın yapısı ile yönetimi. Katılım De!erlendirme dönemi içinde toplam 934 (TvT ve #T) e!itim planlanmı$ ancak 716 adeti tamamlanmı$tır. Tamamlanan bu e!itimlerden 633 ü TvT, geriye kalan 83 ise #T e!itimleridir. Bu e!itimlerden TvT e!itimi 11,924 ve #T e!itimini ise 1,643 ö!renci tamamlamı$tır (toplam 13,567). Geçen dönem oldu!u gibi bu dönemde de e!itimleri tamamlayan ö!rencilerin %52 sini kız ö!renciler olu$turmaktadır ("ekil 1). "ekil 1: Katılımcı ö!rencilerin cinsiyetlerine ili$kin istatistikler '$!!!" '#!!!" '!!!!" &!!!" %!!!" $!!!" *+,# -./0/#!12345# #!!!"!"!"!# $!#!%&'()# Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 3
Katılan ö!rencilerin ya$ları incelendi!inde ise genelde 11 ve 10 ya$ grubu ö!rencilerin Intel Ö!renci Programına ilgi gösterdi!i söylenebilir ("ekil 2). Ya$ büyüdükçe katılımın artması yakla$an standart sınavlar (SBS ve ÖSYM) ile açıklanabilir. "ekil 2: Katılımcı ö!rencilerin ya$larına ili$kin istatistikler 6=#849# 6><# 6>#849# ;<# 67#849# :;<# 6:#849# :7<# 66#849# =7<# Ö!retmenlerle yapılan görü$melerde de geçen yıllarda oldu!u gibi özellikle ilkö!retimde 7. ve 8. sınıflardaki, ortaö!retimde ise lise 3. ve 4. sınıflardaki ö!rencilerin büyük ölçüde sınavlara odaklandıklarını ve ço!u zaman okula bile gelmedikleri saptanmı$tır. Ö!retmenler, Intel Ö!renci Programının daha çok ilkö!retim 4., 5. ve 6. sınıfları ile lise 1. sınıf ö!rencilerinin ilgi duydu!unu ifade etmi$lerdir. Ö!retmenler programa, yaz aylarında tatil merkezlerine ya da memleketlerine gidemeyen ö!rencilerin, kı$ aylarında ise anne babası çalı$an çocukların daha fazla katıldı!ını belirtmi$lerdir. Bir orta Anadolu $ehrinde ö!retmenlik yapan kadın sınıf ö!retmenin a$a!ıdaki sözleri çok sayıda ö!retmenin görü$lerini yansıtmaktadır:... Genelde yaz tatilini evde ya da sokakta geçirmek zorunda kalan ö!renciler ya da annesi babası teknolojiye meraklı ö!renciler geliyor. Aslında bilgisayar ö!renmeye geliyorlar ama teknoloji dı"ında ba"ka "eyler proje yapmaya ba"layınca çok ho"larına gidiyor... Oturup dinliyor olmamaları ho"larına gidiyor... Genelde memnun ayrılıyorlar Ama maalesef sınavlar yüzünden ö!renci bulmakta zorlanıyoruz. Aileler sınava hazırlık kurslarına göndermek istiyor Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 4
Yazın da Kur an Kursu var. Onu tercih ediyorlar... Zaten okulda ö!renci kalmadı. Hepsi aldı. Yakındaki di!er okullarda e!itim vermeye ba"ladık... Bu alıntıda belirtildi!i gibi birçok ö!retmenler, e!itime gelen ö!rencilerin büyük oranda memnun ayrıldıklarını belirtmi$lerdir. Özellikle di!er derslerde oldu!u gibi ders boyunca pasif konumda otuyor olmamaları, yaparak ö!renmeleri ve birlikte çalı$maları ö!rencilerin programa olan ilgisini arttırmaktadır. Daha önceki yıllarda oldu!u gibi bu yıl da ö!rencilerin di!er derslerinin de bu yöntemle yapılmasına yönelik dilekleri gözlemlenmi$tir. Örne!in bir 6. Sınıf ö!rencisi $u ifadeleri kullanmı$tır: Bence bu e!itim çok güzel. E!lenirken ö!reniyoruz. Ke"ke bütün derslerimiz böyle olsa. O zaman hiç sıkılmayız. Görü$me yapılan veliler de programın çocuklarında olumlu etkileri oldu!unu belirtmi$lerdir. Topluluk kar$ısında konu$ma, akranlarıyla daha iyi ileti$im kurma, kendine güven ve plan yapma veliler tarafından çocuklarında gözlemledikleri ba$lıca de!i$imler olarak dikkat çekmektedir. Bir 5. Sınıf kız ö!rencinin babası görü$lerini $u biçimde belirtmi$tir: Kızın biraz içine kapanıktı... Sunu" yaparken O nu görünce çok "a"ırdım. Hiç beklemiyordum. Kendine güveni gelmi"... çok güzel bir sunu" yaptı... Annesi de arkada"larıyla evde bulu"up bilgisayar ba"ında epey bir çalı"mı"lar... Çok ho"uma gitti... #n"allah hep böyle devam eder. Öte yandan, yukarıda verilen ö!retmen görü$ünde de belirtildi!i gibi ö!retmenler Intel Ö!renci Programı için ö!renci bulmada sıkıntı çekmektedirler. Bunun ba$lıca nedenleri, okullarında e!itim almamı$ ö!renci kalmaması, sınava hazırlık kurslarının daha fazla tercih edilmesi, Kur an Kursu türü di!er faaliyetlere katılım ve yazın tatil yerlerine ya da memlekete gitmek $eklinde belirtilmi$tir. Bu arada sayıca az olmakla birlikte, bazı bölgelerde çocukların özellikle yaz aylarında çalı$ma durumunda kalmaları da e!itime katılımın azalmasının bir nedeni olarak gösterilmi$tir. Bazı illerde ö!retmenler di!er okullarda Intel Ö!renci Programını uygulamaya ba$lamı$lardır. Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 5
Ö#retmen E#itimi ve Destek Ö!retmen E!itimi De!erlendirme Anketi sonuçlarına göre, ö!retmenlerin e!itimlerden oldukça memnun oldukları ve e!itimleri yararlı buldukları söylenebilir. "ekil 3 de de gözlemlenebilece!i gibi Intel Ö!renci Programı e!itimine katılan ö!rencilerin çok büyük bir bölümü e!itimin, bu programı okullarında yürütme konusunda kendilerini yeterli düzeyde hazırladı!ını belirtmi$tir. "ekil 3: Ö!retmenlerin aldıkları e!itimin kendilerini hazırlama durumuna ili$kin görü$leri Ö!retmenler aynı ankete bu e!itim yo!un olmakla birlikte son derece yararlı oldu!unu ve hatta tüm ö!retmenlerin (Intel Ö!renci Programına dahil olmayanların) bile bu e!itimi alarak kendi derslerine uyarlamaları gerekti!ini de belirtmi$lerdir. A$a!ıda anketteki açık uçlu soruya katılımcı ö!retmenlerin yazdı!ı bazı ifadeler yer almaktadır: Çok ba"arılıydı. Farklı bir bakı" açısı kazandırdı. Eme!i geçen herkese te"ekkürler. HER$EY Bekledi!imden daha iyiydi. Geli"tirmek için ö!retmen kitabına çok iyi adapte olmak gerekiyor. Ö!rencilerde e!er bu sistemli çalı"mayı oturtabilirsek sonuç harika olur. Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 6
Bu e!itimin bütün ö!retmenlerin almasına ve bu e!itimin normal e!itimlerine de kullanmaları gerekti!ine ve normal ö!retimde seçmeli ders olarak verilmesi gerekti!ine inanıyorum. Bu etkili programı e!itimin her alanında yapmak, e!itimin "u an en çok ihtiyacı olan durumudur diye dü"ünüyorum. Gayet güzel bir e!itimdi. Yoruldu!umuz günler oldu ama buna de!er. Çok "ey ö!rendik. Ek olarak, katılımcı ö!retmenler e!itimlerin süre olarak kısa oldu!unu ve iki hafta olmasının daha iyi olaca!ını belirtmi$lerdir. Ancak geçti!imiz yıllarda iki hafta uygulaması denenmi$ ve daha az ba$arılı bulunmu$tur. Öte yanda, görü$melerde ö!retmenler, geçmi$ yıllara göre 2009-2010 döneminde E!iTek program koordinatörü ile daha iyi ileti$im kurduklarını ancak daha fazla destek almak istediklerini belirtmi$lerdir. Analizler bu ö!retmenlerin aslında destekten çok tanınırlık ve payla$ım konularında rahatsızlık hissettikleri ortaya koymu$tur. Bir ba$ka deyi$le, ö!retmenler yaptıkları uygulamaların yerel ve ulusal ölçekte MEB yetkililerince tanınmasını beklemektedirler. Yarı$ma türü etkinlikler de dile getirilmektedir. Bir tür sosyal payla$ım ortamının olu$turulmasına ihtiyaç oldu!u iler sürülebilir. Nitekim bazı ö!retmenler yaptıkları çalı$maları, vidyoları, foto!rafları YouTUBE ve benzeri payla$ım ortamlarında yayınlamaktadırlar. Etkile!im Ö!retmenlerle gerçekle$tirilen görü$meler, geli$melere ra!men ö!retmenlerin hala ö!renci merkezli ö!retim yakla$ımını benimseme konusunda zorlandıklarını ortaya koymaktadır. Özellikle teknoloji becerilerinin kazandırılmasında ö!retmenlerin büyük bir bölümü hala ö!rencileri ara$tırmaya, ke$fetmeye yönlendirmek yerine do!rudan gösterimi tercih etmektedirler. Aslında aldıkları e!itim sırasında bu konuda uyarılmaktadırlar. Ancak hala gösterim ya da düz anlatım türü ö!retmen merkezli yakla$ımları sergilemelerinin nedenleri olarak e!itimi verilen sürede tamamlamak istemeleri, ö!rencilerin temel teknoloji becerilerinden bile yoksun olmaları, ö!rencilerin planlama becerilerinin eksik olması gibi sebepleri ifade etmektedirler. Örne!in bir erkek ö!retmen; Ö!rencilerimizin ço!unda, do!ru algılama, okuma-yazma, do!ru ve özgün çözüm üretmede sıkıntıları var. Bu sebeple, etkinliklerin tamamını yapmakta süre Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 7
açısından zorlanıyoruz. Sürenin tespitinde, ö!rencilerimizin ki"isel ve bölgesel özelliklerinin dikkate alınması gerekir... Bir ba$ka ö!retmen ise; Programın tamamen uygulanabilmesi için süre çok az. Mecburen bazı "eyleri ya atlıyoruz... Bazen de göstermek zorunda kalıyoruz... ke"fetmelerini beklemek zaman alıyor... Zamanın yetmemesi birçok ö!retmen tarafından belirtilmi$tir. Öte yanda Ege bölgemizdeki bir bayan ö!retmen her teknoloji alanıyla ilgili etkinliklerden birini e!itim saati içinde di!erini ise evde yapmalarını sa!layarak zamanı etkili kullanabildi!ini ve hatta evde çalı$malarını istemenin ö!rencilerini daha fazla ke$fetmeye yöneltti!ini belirtmi$tir. Bu ö!retmenimiz Payla$ bölümünü e!itimler sırasında yaptırdı!ını da belirtmi$tir. Elde edilen bulgular do!rultusunda ö!retmenlerin ö!renci merkezli ö!retim yakla$ımını e!itimleri sırasında oldukça benimsemelerine kar$ın uygulamaya aktarmada zorlandıkları ileri sürülebilir. Bu noktada ö!retmenlerin, di!er derslerde oldu!u gibi ö!retim programını kendilerine sunulan biçimde harfiyen uygulamaya çalı$malarının, kar$ılarındaki ö!rencilerin ihtiyaç ve özellikleri do!rultusunda tasarım yapamamalarının sorunun ana kayna!ı oldu!u dü$ünülebilir. E#itim Malzemeleri E!itim malzemelerine ili$kin (ö!renci kitapları, beceriler kitabı, yardım rehberi) geçen yılki sonuçlara benzer sonuçlar elde edilmi$tir. Ö!renciler ve ö!retmenler kitapların oldukça yönlendirici ve ö!renmeyi kolayla$tırıcı bulduklarını belirtmi$lerdir. Beceriler kitabından da hala yararlanıldı!ı ifade edilmi$tir. Yalnız ö!retmenlerin büyük bölümü kitapların eskidi!ini ve yenileri ile de!i$tirilmesi gerekti!ini belirtmi$lerdir. Öte yanda, Yardım Rehberi ise istenilen sıklıkta kullanılmamaktadır. Hatta bazı ö!retmenler bu kaynaktan hiç haberleri olmadı!ını belirtmi$tir. Kullanmayan ö!retmenlerin bir bölümü ise ö!rencilerin bilgisayar ekranından ö!renme konusunda zorlandıklarını ve #nternette indirme, çalı$tırma konularında zorluklarla kar$ıla$tıklarını belirtmi$lerdir. Örne!in bir ö!retmen $u ifadede bulunmu$tur; Okulda #nternet bir gelip bir gidiyor. Bir türlü indiremedik. Zaten ö!renciler ekrandan bakıp yapma konusunda zorlandılar. O nedenle pek kullanmıyoruz. Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 8
Öte yanda, gözlem yapılan okullarda hala Beceriler Kitabı kullanıldı!ı için Yardım Rehberinin kullanımı tam olarak gözlemlenememi$tir. Bu konunun daha ayrıntılı incelenmesinde yarar vardır. Ö#renme Çıktıları Geçmi$ dönemlerde oldu!u gibi bu dönemde de Intel Ö!renci Programının ö!rencilerin teknoloji, birlikte çalı$ma ve problem çözme becerilerine yardımcı oldu!u gözlemlenmi$tir. E!itim Sonu Anketi sonuçlarına göre ö!retmenlerin dörtte üçünden (%75) fazlası ö!rencilerinin teknoloji becerilerinde, neredeyse tamamı (%94.7) birlikte çalı$ma becerilerinde ve benzer bir oranda (%92.1) problem çözme becerilerinde geli$im gözlemlediklerini belirtmi$lerdir ("ekil 4, 5 ve 6). "ekil 4: Ö!retmenlerin, programın teknoloji becerileri kazandırma durumuna ili$kin görü$leri Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 9
"ekil 5: Ö!retmenlerin, programın birlikte çalı$ma becerileri kazandırma durumuna ili$kin görü$leri "ekil 6: Ö!retmenlerin, programın problem çözmecds becerileri kazandırma durumuna ili$kin görü$leri Eylül 2009 A!ustos 2010 döneminin önceki dönemlerden farkı, programın teknoloji becerileri kazandırmasına yönelik ö!retmen görü$lerinde gözlemlenen azalmadır. Daha önceki senelerde çok daha fazla sayıda ö!retmen programın ö!rencilerin teknoloji becerilerini geli$tirdi!ini ifade ederken bu dönemde bu oran Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 10
%75 seviyesinde kalmı$tır. Bu durum görü$meler sırasında irdelendi!inde ö!retmenler, ö!rencilerin eskiye oranla daha hazır geldiklerini belirtmi$lerdir. Di!er ilgi çekici bir sonuç ise programın ö!rencilerin problem çözme becerilerini geli$tirmesine yönelik ö!retmen görü$lerindeki anlamlı geli$medir. Daha önceki dönemlerde %70-80 arasında de!i$en oranlardaki ö!retmen programın ö!rencilerin problem çözme becerilerini geli$tirdi!ini ifade ederken bu dönemde ö!retmenlerin büyük bir bölümü (%92.1) programın ö!rencilerin problem çözme becerilerine yardımcı oldu!unu belirtmi$tir. Öte yanda, ö!renci çalı$maları incelendi!inde de benzer bir sonuç gözlemlenebilmektedir. "ekil 7 de gözlemlenebilece!i gibi bu dönem incelenen toplam 122 ö!renci çalı$masından %51 i üç ara$tırmacı tarafından beklentileri kar$ılıyor $eklinde sınıflandırılmı$tır. Bu çalı$maların ortak noktası ö!rencilerin daha önceki dönemlere göre daha gerçekçi sorunlar üzerinde odaklanmaları ve daha yaratıcı projeler hazırlamalarıdır. Bu sonuç ö!rencilerin problem çözme konusunda daha yetkinle$tiklerinin bir göstergesi olarak algılanabilir. "ekil 7: Ö!renci çalı$malarının de!erlendirme sonuçları 6@<# 67<# :7<# A03B9CB.B350DB#A0.0/0E# F0/30ECB30.0#G4/3494E#?6<# F0/30ECB30.B#*4.9+3484E# F0/30ECB30.B#(94E# Program Yapısı ve Proje Yönetimi Geçmi$ yıllarda oldu!u gibi genel olarak programın yapısına ili$kin bir sorunla kar$ıla$ılmamı$tır. Ö!retmenlerin büyük bir bölümü programın yapısını ba$arılı bulmu$lardır. #$yerinde Teknoloji e!itiminin mühendislik bölümü bu dönemde de özellikle incelenmi$ ve ö!retmenler herhangi bir sorun ya$amadıkları belirlenmi$tir. Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 11
Proje yönetimi konusunda ise geçen yıllardakine benzer biçimde bazı illerde sorunlar gözlemlenmi$tir. Ö!retmenler e!itim açmak istemelerine kar$ın yerel Halk E!itim yetkilileri tarafından engellendikleri belirtilmi$tir. Ö!retmenler, para almak için e!itim açmakla suçlandıklarını ifade etmi$lerdir. Öte yanda, bu konuda E!iTek proje sorumlusunun kendilerine yardımcı oldu!u ve sorunların büyük ölçüde çözüldü!ü de gözlemlenmi$tir. Öte yanda uygulamada kar$ıla$ılan di!er bir sorun ise okul yöneticilerinin deste!idir. Ö!retmenlerle yapılan görü$meler sonucu, bazı okullarda, özellikle kı$ ve yaz dönemlerinde okul müdürlerinin ö!retmenlere yeterli deste!i göstermedi!i, ısıtma ve elektrik sarfiyatı konularını bahane ederek ö!retmenlerin e!itim açma isteklerini geri çevirdikleri saptanmı$tır. Sonuç ve Öneriler Sonuç ve öneriler kısmı, raporun önceki bölümlerinden farklı olarak etkililik, verimlilik, çekicilik ve sürdürülebilirlik ba!lamlarında sunulmaktadır. Etkililik, bir e!itim programının hedeflenen amaçlara ula$tırma düzeyini ifade etmektedir. Bu ba!lamda programın her üç amacına ula$tırdı!ı ileri sürülebilir. Bir ba$ka deyi$le Intel Ö!renci Programının ö!rencilerin teknoloji, birlikte çalı$ma, problem çözme türü ele$tirel dü$ünme becerilerini geli$tirmelerin yardımcı olmaktadır. Geçen yıllara göre Eylül 2009 A!ustos 2010 döneminde toplanan ö!renci çalı$malarının büyük bir bölümünün beklentileri kar$ıladı!ı ya da a$tı!ı gözlemlenmi$tir. Ancak, programın daha etkili olması için geçen yıllarda oldu!u gibi; ö!retmenlerin etkinlik ya da projeler sırsında Planla, Gözat ve Payla$ bölümlerine Gerçekle$tir kadar önem vermeleri, projelerin olabildi!ince gerçek hayatta kar$ıla$ılan türde olmalarına dikkat etmeleri, etkinlik ve projelerin gerçekle$tirilmeleri sırasında ö!rencileri ke$fetmeye ve birbirlerinden ö!renmeye te$vik etmeleri gerekmektedir. Verimlilik ise e!itim programlarında en az emek, zaman ve para harcanarak en üst düzeyde performans elde edilmesidir. Intel Ö!renci Programının verimlili!i konusunda maliyetler ba!lamında verilere ula$ılamadı!ı için fazlaca yorum yapılamamaktadır. Ancak zaman ba!lamında nispeten kısa bir sürede ö!rencilerin farklı alanlarda beceriler kazanmalarına yardımcı oldu!u ve ö!retmenlerin sınıflarında uygulamaları gereken ö!renci merkezli yakla$ımlar Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 12
konusunda deneyim kazanmaları ba!lamında verimli oldu!u dü$ünülebilir. Programın verimlili!ini zaman ba!lamında arttırabilmek için; ö!retmenlerin kendilerine sunulan içeri!e ve ö!retim stratejisine ba!lı kalmak ko$uluyla, e!itimi kar$ılarındaki hedef kitlenin ihtiyaç ve özelliklerini göz önüne alarak uyarlamalarında, ö!retmenlerin okullardaki meslekta$larına da bu e!itimleri vermelerinde yarar vardır. Çekicilik ise e!itim programı öncesinde ve süresince ö!rencilerin ve ö!retmenlerin ilgi ve motivasyonlarını kaybetmemeleri ile ilgilidir. Programa katılan ö!rencilerin, ö!renci velilerinin ve ö!retmenlerin büyük bir bölümü e!itimden memnun olduklarını belirtmi$lerdir. Ancak, sınavlara hazırlık, tatil yörelerine ya da memleketlere seyahat, dini e!itimlerin tercihi, tüm ö!rencilerin e!itimi almı$ olmaları gibi nedenlerle Intel Ö!renci Programına katılımda zorluklar ya$anmaktadır. Ayrıca, yerel Halk E!itim çalı$anlarının ve okul yöneticilerinin tutumları da ö!retmenlerin motivasyonunu azaltmaktadır. Intel Ö!renci Programının çekicili!i arttırmak için; teknolojiye eri$imin daha sınırlı oldu!u okullardaki ö!rencilerin e!itimlere alınması ve gerekti!inde di!er okullardaki ö!retmenlerin bu okullarda e!itim vermesinin te$vik edilmesi, yarı$ma, te$ekkür mektubu, plaket türü ödüllerle ö!rence ve ö!retmenlerin motivasyonlarını arttırıcı çalı$malar yapılması, ö!retmenlerin çalı$malarda üretilen ürünleri ve deneyimlerini payla$abilecekleri ortamların olu$turulması önerilmektedir. Sürdürülebilirlik ise e!itim programının uzun dönemde aynı etkililik, verimlilik ve çekicilikle devam ettirilmesini ifade etmektedir. Intel Ö!renci Programı, 2005 yılından bugüne ba$arı ile sürdürülmektedir. Ancak bu ba$arının devamlılı!ı büyük ölçüde kurumsal deste!e ba!lıdır. Bu ba!lamda; Program koordinatörlerinin (MEB ve Intel) e$güdümlü biçimde çalı$arak programın i$leyi$inde kar$ıla$ılan aksaklıkları anında çözmeleri, Bakanlı!ın ilgili di!er birimlerinin Intel Ö!renci Programının amaçları, i$leyi$i ve sonuç raporları hakkında periyodik bilgilendirilmeleri, Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 13
Koordinatörler, il sorumlularının ve ö!retmenlerin yılda en az bir kez bir araya gelerek görü$ alı$ veri$inde bulunmaları son derece önemlidir. Sınırlılıklar Eylül 2009 A!ustos 2010 dönemini kapsayan bu de!erlendirme çalı$masında, geçmi$ dönemlere göre daha az veri toplanabilmi$tir. Bu konunda E!iTek Program Koordinatöründen yardım istenmi$tir. Koordinatör tüm ö!retmenlere anket formlarını doldurmaları ve ürünlerini payla$maları konusunda uyarı da bulunmu$tur. Buna ra!men özellikle E!itim Sonu De!erlendirme Anketine ilgi sınırlı düzeyde kalmı$tır. Ayrıca bu de!erlendirme çalı$masında belirtilen görü$ler Aydın, Burdur, Bursa, Eski$ehir, Isparta ve Yalova illerinde gerçekle$tirilen yüz yüze görü$meler ve bazı di!er illerdeki ö!retmenlerle gerçekle$tirilen telefon görü$melerine dayalıdır. Intel Ö!renci Programı Eylül 2009 A!ustos 2010 De!erlendirme Raporu 14