Demansta görüntülemenin rolü Dr.Ercan Karaarslan Acıbadem Üniversitesi
Konular Demansta görüntülemenin rolü Dejeneratif hastalıklarda atrofi paterni ve klinik pratikte ölçüm yöntemleri Dejeneratif hastalıklarda ileri görüntülemenin gerçekten rolü varmı?
Ana başlıklar Demans nedenleri Normal yaşlanma bulguları Görüntüleme yöntemleri Radyolojik bulgular
Demansın Nedenleri
Demans Nedenleri:I Primer Nörodejeneratif nedenli a.alzheimer b.lewy cisimli demans c.frontotemporal demans d.kortikobazal dejenerasyon e.progresiv supranükleer felç f.multi sistem atrofi g.hungtington hastalığı
Demans Nedenleri:II Sekonder Vasküler nedenli A.Geniş damar vasküler demans a.multi enfarkt demans b.stratejik enfarkt c.hipoperfüzyon ve hipoksik ensefalopati B.Küçük damar vasküler demans a.subkortikal VD b.lakün c.sessiz serebral enfarkt
Demans Nedenleri:III Diğer (Prion,inflamasyon,neoplazik,metabolik vs) a.prion hastalığı (Crutzfeld Jacop ve varyantı) b.enfeksiyon ile ilgili demans (ensefalit, HIV ve AIDS ilişkili) c.inflamatuar ve otoümmin nedenli demans (MS, Hashimato ensafaliti, nörosarkoidozis,vaskulitler, çöliak) d.malignite ile ilgili demanslar ( paraneoplastik tutulum, gliomatozis serebri,lenfoma, metastaz ) e.toksik, metabolik nedenler ( Wernikhe,Wilson, osmotik myelinozis, mitokondrial hastalıklar ) f.normal basınçlı hidrosefali g.kronik subdural hematom h.travmatik beyin yaralanması
Genç yaşta başlayan demans ( 65 yaş öncesi) 35 yaş altı başlangıçlı olanlarda metabolik hastalıklar araştırılmalı
Yaşlanan beyinde radyolojik bulgular Gri madde volümünde azalma Sulkuslarda ve ventriküllerde genişleme Perivasküler mesafede genişleme Ak madddede iskemik lökaryozis, kortikal ve laküner enfarkt bulguları Mikrokanamalar Demir birikimi DTI frakisyonel anizotropi kaybı MRS nöronal kayıp bulgusu,naa azalması Perfüzyonda azalma
Demansta Nörolojik Görüntüleme Demansın sekonder nedenlerini dışlamak için demanslı her hastanın değerlendirilmesinde BT yada MR inceleme önerilmektedir. 2012 European Federation of Neurological Subspecialties (EFNS)
Demansta görüntüleme Yapısal görüntüleme (BT, MR) Fonksiyonel ve metabolik görüntüleme 1. MR: DWI, DTI, SWI, Perfüzyon, MR Spektroskopi, FMRI 2. BT Perfüzyon Metabolik görüntüleme: SPECT, PET-CT, PET MR
Demansta ayırıcı tanıya yardımcı radyolojik bulgular Yaşa göre belirgin atrofi (diffüz, lokal, bilateral,asimetrik) Kortikal sinyal farklılığı İskemi bulguları (kortikal, ak madde,derin gri madde, temporal,ekternal kapsül vs) Mikrohemoraji bulguları (ak madde, bazal ganglia, kortikal lober) Anormal demir birikimi Beyin sapı atrofisi Hipoperfüzyon (asimetrik, lokalize)
Atrofi paternine göre Demans Harper L, et al. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2014
MR Sinyal bulgularına göre Demans Harper L, et al. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2014
MR görüntüleme protokolü T2 T1 3D volumetrik ince kesit ( 1mm ) FLAIR 3D volumetrik ince kesit (1mm) Difüzyon-DTI SWI Perfüzyon ( ASL, ve DSC Perfüzyon)
GRE-T1
3D GRE T1
3D FLAIR
SWI: 33y,K,substansiya nigra ve red nükleusta normal demir birikimi
SWI:yaşlanan beyinde demir birikimi 2011-1.5T 79y-E 2015-3.0T
DTI
MSA-DTI:sol elde tremor
ASL Perfüzyon Sven Haller et all, Radiology 2016
ASL Perfüzyon TI :1400 TI :1600 TI :1800
MR da atrofi tanımlama paternleri standardizasyonu GCA skor: Global kortikal atrofi MTA skor: Medial temporal atrofi Koedam skor:parietal atrofi Fazekas skor:ak madde lezyonlar
Medial temporal lob atrofisi 75 yaşından küçüklerde skor 2 ve üstü, 75 yaş sonrası skor 3 ve üstü atrofi patolojik
Temporal Lob Atrofisi
Koedam skor:paryetal atrofi
Koedam skor:paryetal atrofi
Fazekas Sınıflaması
Fazekas skor ve kognitif etkilenme öngörüsü radiologyassistant
PSP A:Parkinson, B ve C:PSP Degnan A, and Levy L AJNR Am J Neuroradiol 2014;35:418-423
Stratejik Enfarkt MCA: parietotemporal, temporooksipital bileşke ve angüler gyrus enfarktları PCA: paramedian talamik, inferiormedial temporal lob Watershed:süperior frontal ve parietal Sessiz enfarkt: bilateral talamik
Stratejik enfarkt
Talamik enfarkt: T2&FLAIR
Perivasküler boşluk genişlemesi
Dev perivasküler genişleme
Volümetrik inceleme
Volumetric MRI Analiz- NeuroQuant http://www.cortechs.net/products/neuroquant.php
Volumetric MRI Analiz NeuroQuant http://www.cortechs.net/products/neuroquant.php
Volümetrik inceleme yıllık değişikliğin takibi Jeffrey R. Petrella; Radiology 2013.
Kaynaklar A.D. Murray. Imaging Approaches for Dementia, AJNR, 2012 Harper L, et al. An algorithmic approach to structural imaging in dementia.j Neurol Neurosurg Psychiatry, 2014 Haller et al. Arterial Spin Labeling Perfusion of the Brain: Emerging Clinical Applications, Radiology, 2016 M.M. Miller et al. Multimodality Review of Amyloid-related Diseases of the Central Nervous System, Radiographics,2016 Neuroimaging in Demantia. Frederich Barkhof Radiologyassistant