stanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Üyesi

Transkript

1 I Yard. Doç. Dr. Yeflim M. Atamer stanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Üyesi Uluslararas Sat m Sözleflmelerine liflkin Birleflmifl Milletler Antlaflmas (CISG) Uyar nca Sat c n n Yükümlülükleri ve Sözleflmeye Ayk r l n Sonuçlar

2 II Yay n No : 1577 Hukuk Dizisi : Bas - STANBUL 2005 ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s için Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço- alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Bask -Cilt Kapak Tasar m : Beta Bas m A.fi. : Beta Bas m A.fi. V ize/kirklarel : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212) betakitap@betakitap.com

3 III ÖNSÖZ Tam 25 y l önce, 1980 y l nda Viyana da kabul edilmifl olan Milletleraras Mal Sat m na liflkin Sözleflmeler Hakk nda Birleflmifl Milletler Antlaflmas, günümüzün en önemli hukuk uyumlaflt rmas projelerinden biri say lmaktad r. Bugün 66 ülkenin taraf oldu u bu Antlaflma, ifa engelleri hukuku gibi, geliflimi ulusal hukuklar n tarihi ile yak ndan ba lant l olan bir alanda, uluslararas bir hukuk düzeni yaratmay baflarm fl; hem common law hem de civil law hukuk çevrelerine hitap edebilecek, onlar orta noktada birlefltirecek çözümlerle, bir dünya sat m hukuku nun oluflmas n sa lam flt r. Amerika Birleflik Devletleri, Çin, Rusya, Avrupa Birli i ülkeleri gibi dünya ticaretinin bafl aktörlerinin imzalad bu Antlaflma, milletleraras sat m sözleflmelerinden do an ihtilaflara uygulanacak birörnek kurallar tespit etmek suretiyle, ulusal sat m hukuku kurallar na baflvurulmas gere ini ortadan kald rmaktad r. Bu sayede sözleflenler, aralar ndaki milletleraras sat m sözleflmesinin tabi olaca hukuki rejimi bafltan bilebilmekte; bir ihtilaf ç kmas halinde ise hakim, uygulanacak yabanc hukuku tespit ve tatbik etme konusunda yaflanan zorluklarla hiç karfl laflmadan do rudan Antlaflma kurallar n uygulayabilmektedir. Hukuk güvenli ini art rmak suretiyle dünya ticaretini kolaylaflt ran bu Antlaflmaya Türkiye nin de yak nda taraf olmas beklenmektedir. Nitekim bu çal flman n amac, Türkiye nin taraf olmas ile, milletleraras sat m sözleflmeleri aç s ndan yürürlü e girecek olan bu yeni hukuki rejimi takdim etmek ve Antlaflman n üzerine kurulu oldu u ifa engelleri sistemini, sat c n n borçlar ve borca ayk r davran fllar n n sonuçlar örne inde incelemektir. Doçentlik tezi olarak Üniversiteleraras Kurul a sunulmak üzere haz rlanm fl olan bu çal flman n ortaya ç kmas nda bir çok kifli ve kurumun büyük yard mlar oldu. Bunlar n bafl nda, sa lam fl olduklar burslarla iki y l aflk n bir süre Hamburg Max-Planck Enstitüsünde (Max-Planck-Institut für ausländisches und internationales Privatrecht) araflt rma yapma imkan n yaratm fl olan Alexander von Humboldt-Stiftung ve Max-Planck-Gesellschaft gelmektedir. ki kuruma da bana vermifl olduklar destek için müteflekkirim. Yabanc bilim insanlar n n teflviki konusunda Almanya n n gösterdi i büyük duyarl l n özellikle vurgulanmas gerekti ine inan yorum. Max-Planck Enstitüsü Direktörlerinden Prof. Dr. Dr. Dr. h.c. mult. Klaus J. Hopt un, gerek bu burslar alabilmem konusundaki deste ini, gerekse Hamburg da bulundu um süre içinde adeta bir tez dan flman gibi beni yönlendirmesini, cesaret vermesini ve yolumu açmas n ise asla unutamam. Minnet duygumu kelimelerle ifade etmem güç. Bilim insan n n sorumluluklar ve sahip olmas gereken vizyon konusunda kendisinden iflittiklerim bana hep yol gösterici olacakt r.

4 IV Ayn enstitünün di er iki Direktörü, Prof. Dr. Dr. h.c. Jürgen Basedow ve Prof. Dr. Dr. h.c. Dr. h.c. Reinhard Zimmermann, kat lmama f rsat tan d klar say s z seminer, toplant ve konferans sayesinde, oluflmakta olan Avrupa Özel Hukukunu keflfetmemi sa lam fl, bilimde s n rlar n olmad n, bütünleflmenin en güzel örneklerinin zaten bu alanda verilmekte oldu unu bana göstermifllerdir. Prof. Zimmermann n Perflembe toplant lar nda, dünyan n her yerinden hukukçunun gelip nas l da ayn dili konuflabildi ini, ayn soruna farkl pencerelerden bak p nas l farkl bir perspektif kazan labildi ini görmek, Türk hukuk biliminin geliflmesinin de ancak ve ancak bu milletleraras camian n bir parças olmak suretiyle mümkün oldu u konusundaki inanc m pekifltirmifltir. Bu çal flman n haz rlanmas sürecindeki deste ini anmam gereken bir di er kurulufl ise, merkezi Roma da bulunan UNIDROIT d r (International Institute for the Unification of Private Law). Bir dünya sat m hukukunun yarat lmas fikrini 1929 y l ndan beri takip eden, 1956 dan beri Türkiye nin de üyesi bulundu u bu milletleraras kurulufl, çal flman n konusunu oluflturan BM Antlaflmas n n haz rlanmas n n arkas ndaki itici güçlerden biridir y l n n yaz nda, iki ayl k bir burs ile Enstitünün kütüphanesinde araflt rma imkan n n yarat lm fl olmas aç s ndan baflta Enstitü Genel Sekreteri Prof. Dr. Herbert Kronke olmak üzere bu kurulufla da teflekkürlerimi sunar m. Tan nm fl olan bütün bu araflt rma imkanlar ndan özgürce faydalanmama izin veren ve iki y ldan uzun bir süre yurt d fl nda kalmam kabul eden Fakülteme ve stanbul Bilgi Üniversitesi Yönetimine ba l l m ifade etmek ise zevkli bir görevdir. Özellikle geride b rakt m iflleri üstlenmek zorunda kalan meslektafllar m ve arkadafllar ma çok fley borçlu oldu umun bilincindeyim. Hamburg da kald m iki y l n benim aç mdan bu kadar verimli geçmesi, bugün dünyan n en zengin mukayeseli hukuk kütüphanelerinden birine sahip olan Max-Planck Enstitüsünde çal flabilmifl olmam sayesindedir. Buradaki huzurlu çal flma ortam n sa layan, kitap temini dahil hiçbir konuda yard m n esirgemeyen Max-Planck Enstitüsü nün kütüphane görevlilerine, baflta Müdür Prof. Dr. Holger Knudsen olmak üzere teflekkür ederim. Ancak Hamburg daki iki y l m unutulmaz k lan di er bir olgunun, orada kurdu um çok de erli dostluklar oldu unu vurgulamal y m. Kuflkusuz bunlardan biri burada an lmay fazlas yla hak ediyor: Fahri ve Hacer Yüksel ile minik Nidal Su ya, bana tatt rm fl olduklar aile ortam ve koflulsuz dostluklar için müteflekkirim. Son olarak, bu çal flman n h zla yay na haz rlanmas konusunda yard mlar n esirgemeyen, baflta karar indeksini haz rlayan Arafl. Gör. Yalç n Tosun olmak üzere, Arafl. Gör. Baflak Baysal Erman ve Arafl. Gör. Göktürk Uyan a teflekkür ederim. Beta Yay nevi sahibi Seyhan Satar a bu çal flmay yay nlamak üzere kabul etti i ve Gülgonca Çarp k a çok k sa bir sürede, son derece özenli bir dizgiyi temin etti i için minnettar m. Yeflim M. Atamer stanbul, 2005

5 V Ç NDEK LER çindekiler... V Kaynakça... XVII K saltmalar... XLI Girifl... 1 BÖLÜM 1 Sat m Hukukunda Ulusal Düzenlerden Uluslararas Hukuk Uyumlaflt rmas na Do ru 1. Sözleflme Hukuku ve Özellikle Sat m Hukukuna liflkin Uluslararas Uyumlaflt rma Çal flmalar A. Özel Hukuk Alan nda Uyumlaflt rmaya Neden htiyaç Vard r? B. Sözleflme Hukukunun Uyumlaflt r lmas Alan nda Baz Önemli Basamaklar I. Milletleraras Ticari Sözleflmelere liflkin lkeler (PICC) II. Avrupa Sözleflme Hukukunun Temel lkeleri (PECL) ve Avrupa Borçlar Kanununa Do ru C. Sat m Hukukunun Uyumlaflt r lmas Alan nda Baz Önemli Basamaklar I. Milletleraras Sat ma liflkin Yeknesak Kanun (ULIS) II. Milletleraras Mal Sat m na liflkin Sözleflmeler Hakk nda Birleflmifl Milletler Antlaflmas (CISG) III. Tüketim Mallar n n Sat m Hakk nda Avrupa Birli i Yönergesi CISG n Ulusal ve Uluslararas Alanda Borçlar Hukukunun Geliflimi Üzerindeki Etkisi De erlendirme BÖLÜM 2 Bir Sat m Sözleflmesi Hangi Hallerde CISG Hükümlerine Tabi Olur? 1. Genel Olarak CISG n Konu tibar yla Uygulama Alan A. Sat m Sözleflmesi I. Tan m ve Türleri II. Sat m Sözleflmesi Gibi De erlendirilen Sözleflmeler... 38

6 VI III. CISG n Uygulama Alan D fl nda B rakt Sat m Sözleflmeleri Tüketici Sat m Sözleflmeleri a. Tüketici Sat m Nedir? b. Ulusal Hukuklardaki Tüketiciyi Koruyucu Hükümlerle Çak flma Sorunu Aç k Art rma veya cra Yoluyla Gerçekleflen Sat mlar B. Sat m Sözleflmesi Konusu Mal I. CISG Uyar nca Mal Tan m II. CISG n Uygulama Alan D fl nda B rakt Mallar CISG n Milletleraras Uygulama Alan A. Genel Olarak B. Ön Koflul 1: Milletleraras Bir Sat m Sözleflmesinin Varl I. lke II. flyerlerinin Farkl Ülkelerde Bulunmas III. Sözleflmenin Milletleraras Niteli inin Anlafl l r Olmas C. Önkoflul 2: Âkit Bir Ülkenin Hukuku le Ba lant I. Taraflar n flyerlerinin Âkit Ülkelerde Bulunmas : Do rudan Uygulan rl k II. Forum Ülkesinin Devletler Özel Hukuku Normlar n n Âkit Bir Ülkenin Hukukuna Gönderme Yapmas : Dolayl Uygulan rl k D. CISG n Uygulanmas Aç s ndan Belirleyici Olmayan Hususlar E. htilaf n Hakem Mahkemesi Taraf ndan Çözümlenmesi Halinde Do abilecek Sorunlar F. Türk Hakiminin CISG Uygulamas Gereken Haller CISG n Uygulanmas nda Taraf radelerinin Rolü A. Temel lke: rade Özerkli i B. CISG n Uygulanmas n n Taraf radeleri ile Engellenmesi I. Uyuflan Taraf radeleri II. Aç k rade Uyuflmas III. Z mni rade Uyuflmas IV. CISG Hükümlerinin Bertaraf Edilmesi Halinde Sat m Sözleflmesine Uygulanacak Hukuk C. CISG n Taraf radeleri Sonucu Uygulanmas BÖLÜM 3 CISG a Tabi Bir Sat m Sözleflmesine Uygulanacak Kurallar n Tespit Edilmesi ve Bu Kurallar Aras ndaki Hiyerarfli 1. Genel Olarak... 67

7 VII 2. Sözleflmenin çeri i ve Sözleflme Hükümlerinin CISG ve Ulusal Hukuklara Nazaran Öncelikli Uygulan rl A. Sözleflme Özgürlü ü ve S n rlar B. Sözleflme çeri ini Saptamak Amac yla rade Beyanlar n n Yorumlanmas I. Temel Yorum Kural II. rade Beyan n n Sübjektif çeri inin Saptanmas III. rade Beyan n n Objektif çeri inin Saptanmas IV. rade Beyan n n Yorumlanmas nda Dikkate Al nacak Olan Unsurlar V. Yorumlanmas Özellik Arz Eden rade Beyanlar Susma Genel fllem fiartlar Kullan lmas C. Sözleflme çeri inin Taraflar Aras ndaki Al flkanl klar ve Teamüllerle Tamamlanmas I. Genel Olarak II. Taraflar Aras nda Oluflmufl Al flkanl klar ve Uygulanmas Kabul Edilen Teamüller III. Kendili inden Sözleflme çeri i Olan Teamüller Teamül Ne Demektir? Teamül Kural n n Sözleflme çeri i Olmas n n Koflullar a. Tan nm fll k ve Uygulan rl k b. Uluslararas l k c. Bilmek veya Bilmesi Gerekmek d. Teyit Mektubu Örne inde CISG m.9, f.2 nin De erlendirilmesi D. Incoterms, PICC ve PECL Örne inde CISG m.8 ve 9 un Uygulanmas I. Incoterms Hangi Hallerde CISG a Tabi Bir Sat m Sözleflmesi aç s ndan Önem Tafl yabilir? Incoterms Nedir? Incoterms ün Uygulanma Koflullar II. PICC ve PECL Hangi Hallerde CISG a Tabi Bir Sat m Aç s ndan Önem Tafl yabilir? E. Normlar Hiyerarflisine liflkin Ara Sonuç CISG da Düzenlenen Konular ve Bunlar n Ulusal Hukuklara Nazaran Öncelikli Uygulan rl A. Sat m Hukukunun Hangi Yönleri CISG da Düzenlenmifltir? B. CISG Hükümlerinin Yorumlanmas I. Genel Olarak II. Yorum lkeleri Antlaflman n Uluslararas Niteli inin Dikkate Al nmas Birörnek Uygulaman n Korunmas Uluslararas Ticarette Dürüstlük Kural n n Gözetilmesi III. Yorum Yöntemleri... 97

8 VIII 1. Lafzî Yorum Sistematik Yorum Tarihsel Yorum Teleolojik Yorum Karfl laflt rmal Yorum C. Sat m Hukukunun CISG da Düzenlenmeyen Yönleri: Boflluk Sorunu I. Genel Olarak II. Harici Boflluklar Tan m Sözleflmenin, Sözleflme Hükümlerinin ve Teamüllerin Geçerlili i Mülkiyetin ntikali Ölüm ve Yaralanma Halinde Sorumluluk Harici Boflluk Oluflturdu u Tart flmas z Olan Baz Konular III. Dahili Boflluklar IV. Ne Tür Bir Boflluk Oluflturdu u Tart flmal Olan Baz Konular Bafllang çtaki mkans zl k ptal Kabiliyeti D. CISG da Boflluk Olmas Halinde htilafa Uygulanacak Kurallar n Tespiti I. Sorunun Tespiti II. Asli Olarak CISG n Genel lkelerine Göre Boflluk Doldurma III. Tali Olarak Ulusal Hukuka Göre Boflluk Doldurma IV. Unidroit lkelerinin (PICC) Boflluk Doldurmada Rolü CISG Hükümleri le Ulusal Hukuk Düzenleri Aras nda Yar flma Sorunu A. Sorunun Takdimi B. Ay ba Karfl Tekeffül ve Borca Ayk r l k Hükümleri le Yar flma C. Haks z Fiil Hükümleri le Yar flma D. Di er Baz Hukuksal Taleplerle Yar flma BÖLÜM 4 Sat c n n Yükümlülükleri 1. Genel Olarak Mal ve Belgeleri Teslim Etme Yükümlülü ü A. Mal Teslim Etme Yükümlülü ü I. Gere i Gibi Teslimin fiartlar II. Mal Teslim Yükümlülü üne CISG Çerçevesinde Atfedilen Anlam III. Teslim Yükümlülü ünün fa Edilece i Yer Teslim Yerinden Ne Anlafl lmak Gerekir?

9 IX 2. Antlaflma ve Sözleflme Uyar nca Teslim Yerinin Saptanmas a. CISG m.31 Uyar nca Teslim Yeri aa. Gönderme Borçlar nda Teslim Yeri (1) Ne Zaman Bir Gönderme Borcu Vard r? (2) Mal n lk Tafl y c ya Verildi i Yer bb. Aranacak Borçlarda Teslim Yeri (1) Genel Olarak (2) Mal n Bulundu u veya mal Edildi i Yer (3) Sat c n n flyeri b. Sözleflme Hükümleri Uyar nca Teslim Yeri aa. Incoterms e At f Yoluyla Teslim Yerinin Belirlenmesi bb. Götürme Borçlar nda Teslim Yeri cc. Sat m Sözleflmesinin Akdi An nda Nakil Halinde Bulunan Mallarda Teslim Yeri IV. Teslim Yükümlülü ünün çeri i Gönderme Borcu: Mal Al c ya Nakledilmek Üzere lk Tafl y c ya Teslim Etme a. Mal n Tafl nmas n n Gerekmesi b. Tafl y c c. Mal n Al c ya Nakledilmek Üzere Tafl y c ya Teslim Edilmesi Aranacak Borç: Mal Haz r Bulundurma V. Teslim Yükümlülü ünün fa Edilece i Zaman Genel Olarak Teslim çin Belirli Bir Tarihin Saptanm fl Olmas Teslim çin Belirli Bir Zaman Diliminin Saptanm fl Olmas Teslim Zaman Konusunda Belirli Bir Düzenleme Yap lmam fl Olmas Nedeniyle Makul Süre çinde fa Yükümlülü ü VI. Mal n Teslimine liflkin Sözleflmeye Ayk r l klar Erken Teslim Geç Teslim Yanl fl Yerde Teslim B. Belgeleri Verme Yükümlülü ü I. Genel Olarak II. Belgelerin Verilme fiekli ve Yeri III. Belgelerin Verilme Zaman IV. Belgelerin Verilmesine liflkin Sözleflmeye Ayk r l klar C. Mal n Teslimiyle lgili Di er Baz Yükümlülükler I. Mal Kontrol Etme, Paketleme ve flaretleme II. Mal Tafl tma

10 X III. Mal n Tafl nma Rizikosunu Sigortalama veya Sigortalanabilmesi çin Gerekli Bilgileri Aktarma IV. Al c ya hbarda Bulunma V. Masraflar ve zinler Sözleflmeye Uygun Mal Teslim Etme Yükümlülü ü ve Üçüncü Kiflilerin Mala liflkin Talepleri A. Genel Olarak B. Sözleflmeye Uygun Mal Teslim Etme Yükümlülü ü I. Mal n Sözleflmeye Uygunlu u Ne Anlama Gelir? II. Sözleflmeye Uygunlu un Saptanmas Edime liflkin Sözleflmesel (sübjektif) beklentiler a. Genel Olarak b. Miktar c. Kalite d. Tür e. Paket veya muhafaza Edime liflkin Objektif Beklentiler a. Genel Olarak b. Mutat Kullan m Amac na Uygunluk c. Belirli Kullan m Amac na Uygunluk d. Numune veya Modele Uygunluk e. Ola an veya Uygun Paket veya Muhafaza Sözleflmeye Ayk r l n Önemsiz Olmas n n Sonuçlar Sözleflmeye Ayk r l n Al c Taraf ndan Bilinmesinin Sonuçlar III. Sözleflmeye Ayk r l n Saptanma An IV. Mal n Muayenesi ve Sözleflmeye Ayk r l k hbar Genel Olarak Mal n Muayenesi a. Muayene Külfetinin Kapsam b. Muayene Süresinin Bafllang ç An c. Muayene Süresi Sözleflmeye Ayk r l k hbar a. Sözleflmeye Ayk r l k hbar n n çeri i ve fiekli b. Sözleflmeye Ayk r l k hbar na liflkin Sürenin Bafllang ç An c. Sözleflmeye Ayk r l k hbar na liflkin Süre d. Sözleflmeye Ayk r l k hbar çin Üst Süre ve Zamanafl m Sorunu e. Sözleflmeye Ayk r l k hbar n n Yap lmam fl Olmas n n Sonuçlar aa. Kural: Seçimlik Haklar n leri Sürülememesi bb. stisnalar (1) Sat c n n Sözleflmeye Ayk r l Bilmesi veya Bilmemesinin Mümkün Olmamas

11 XI (2) Sat c n n Feragat Etmesi (3) Al c n n hbar Yapmama Konusunda Makul Bir Özrünün Olmas V. Sözleflmeye Ayk r Mal Teslim Almama Hakk VI. Sözleflmeye Ayk r l n spat Sorunu C. Üçüncü Kiflilerin Hak ve Taleplerinden Ari Mal Teslim Etme Yükümlülü ü I. CISG n Hukuki Ay plara liflkin Sistemi II. Genel Olarak Hukuki Ay plar Hukuki Ay plardan Sorumlulu un Koflullar Hukuki Ay plardan Sorumlulu un Düflmesi III. Özel Olarak: Üçüncü Kiflilerin Fikri Mülkiyet Hakk ndan Kaynaklanan Hukuki Ay plar CISG m.42 nin Mant CISG m.42 nin Uygulanmas n n Koflullar a. Üçüncü Kiflinin Fikri Mülkiyet Hakk na Dayanan Talebi b. Ülkesel S n rlama c. Sat c n n Kusuru CISG m.42 den Do an Sorumlulu un Düflmesi IV. Hukuki Ay plar n hbar Genel Olarak hbar n Yap lmam fl Olmas n n Sonuçlar V. Hukuki Ay plar n spat Sorunu Sat c n n Yükümlülüklerini fa Etmesi ile Hasar n ntikali Aras ndaki liflki A. Sorunun Aç klanmas B. CISG da Hasar n ntikaline liflkin Olarak Kabul Edilmifl Olan Sistem I. Genel Olarak II. Semen Hasar n n ntikaline liflkin Düzenlemeler Gönderme Borcu Do uran Sat m Sözleflmelerinde Hasar n ntikali Nakil Halinde Bulunan Mallar n Sat m nda Hasar n ntikali Aranacak veya Götürülecek Borç Do uran Sat m Sözleflmesinde Hasar n ntikali III. Semen Hasar n n ntikali An ile Edim Hasar n n ntikali An Aras ndaki liflki IV. Sözleflmeye Ayk r fa Halinde Hasar n ntikali

12 XII BÖLÜM 5 Sat c n n Yükümlülüklerini hlal Etmesinin Sonuçlar 1. CISG n fa Engelleri Sistemine Genel Bak fl A. Yeknesak Sözleflmeye Ayk r l k Anlay fl : Alternatif bir Modelin Geliflimi B. CISG n fa Engelleri Sisteminin Temel Önermeleri I. Genel Olarak II. Ay r c Kriter Olarak Sözleflmenin Esasl hlali Esasl hlal Kavram n n Geliflimi ve fllevleri Esasl hlalin fiartlar a. Yükümlülü e Ayk r l k b. Sözleflmesel Menfaatten Önemli Ölçüde Yoksun B rakan Bir Olumsuzluk c. Öngörülebilirlik Borçlar Kanunundaki Sözleflmeye Ayk r l k Türleri Örne inde Esasl hlal Kavram a. Temelli fa Etmeme ve Eksik fa b. Geç fa c. Ay pl fa d. Eksik veya Yanl fl Belge III. Kusurdan Ba ms z Sorumluluk Genel Olarak CISG da Öngörülen Sorumsuzluk Halleri Sorumsuzluk: Ne Ölçüde? Borçlar Kanunundaki Sorumluluk Rejimi le Mukayese IV. Aynen fa Talebinin Özelli i Aynen fa Talebine liflkin Tarihi ve Mukayeseli Bilgiler Aynen fa Talebine liflkin CISG n Uzlaflt r c Çözümü Sözleflmeye Ayk r l k Halinde Al c n n Sahip Oldu u Haklar A. Genel Bak fl I. Al c n n Haklar ve Bu Haklar Aras ndaki liflki Genel Olarak Al c n n Haklar Al c n n Haklar ve hlal Edilen Yükümlülü ün Türü Aras ndaki liflki Seçimlik Haklar Aras ndaki liflki ve ius variandi II. Al c n n Haklar ve Sat c ya Ek Süre Verilmesi Al c n n radesi D fl nda Ek Süre Verilememesi Al c n n Ek Süre Vermesi a. CISG n Sözleflmeye Ayk r l k Sistemi çinde Ek Sürenin Anlam b. Ek Süre Verilmesinin Koflullar c. Ek Süre Verilmesinin Sonuçlar

13 XIII III. K smi Sözleflmeye Ayk r l k Halinde Al c n n Haklar Genel Olarak K smi fa Halinde Seçimlik Haklar K smen Ay pl fa Halinde Seçimlik Haklar IV. Al c n n Haklar n n Kullan lmas na liflkin Süre S n rlamas V. Sat c n n Sözleflmeye Ayk r l Gidermek Suretiyle Al c n n Haklar n Kullanmas n Engelleyebilme mkan Genel Olarak Vadeden Önce Sözleflmeye Ayk r l Giderme Hakk a. Koflullar b. Al c n n Seçimlik Haklar Üzerindeki Etkisi Vadeden Sonra Sözleflmeye Ayk r l Giderme Hakk a. Koflullar aa. CISG m.48, f.1 Uyar nca Sat c n n Sözleflmeye Ayk r l Giderme Hakk bb. CISG m.48, f.2-4 Uyar nca Sat c n n Sözleflmeye Ayk r l Giderme Hakk b. Al c n n Seçimlik Haklar Üzerindeki Etkisi aa. Al c n n Dönme Hakk Üzerindeki Etkisi bb. Al c n n Di er Haklar Üzerindeki Etkisi VI. Mal n adesinin Mümkün Olmad Hallerde Al c n n Seçimlik Haklar n n S n rland r lmas B. fay Talep Hakk I. Genel Olarak II. Asli ve Tâli fa Talebi Aras ndaki S n r III. fa Etmeme Halinde Al c n n Asli fa Talebi Söz Konusu Oldu u Haller S n rlar a. fa Talebi ile Çeliflen Bir Hukuksal mkandan Faydalan lm fl Olmas b. CISG m.28 Uyar nca fa Talebinin Engellenmifl Olmas c. mkans zl k ve Afl r ifa Güçlü ü IV. Sözleflmeye Ayk r Mal Teslim Edilmesi Halinde Al c n n Tâli fa Talebi CISG m.46, f.2 Uyar nca Yenisi le De ifltirme Talebi a. Koflullar aa. Sözleflmeye Ayk r Mal Teslim Edilmesi bb. Sözleflmeye Ayk r Mal Teslim Edilmesinin Özleflmenin Esasl hlali Anlam na Gelmesi cc. Yenisi ile De ifltirme Talebinin Makul Süre çinde Yöneltilmifl Olmas b. S n rlar c. Sonuçlar

14 XIV 2. CISG m.46, f.3 Uyar nca Ay b n Giderilmesi Talebi a. Söz Konusu Oldu u Haller b. Sonuçlar C. Semenin Tenzili Hakk I. Genel Olarak II. Semenin Tenzili Hakk n n Kullan lmas n n Ön koflullar III. Semeni Tenzili Beyan IV. Tenzil Edilecek Miktar n Hesaplanmas V. Semenin Tenzili Hakk n n Kullan lmas n n Sonuçlar VI. Al c n n Di er Haklar le Olan liflkisi D. Sözleflmeden Dönme I. Sözleflmeden Dönme Hakk ve S n rland r lmas htiyac II. CISG Sisteminde Sözleflmeden Dönme Sebepleri Sözleflmenin Esasl hlali Ek Süre çinde fa Etmeme III. Sözleflmeden Dönme Beyan IV. Sözleflmeden Dönme Beyan n n Tabi Oldu u Süre Hiç fa Etmeme Halinde Geç fa Etme Halinde Di er Sözleflmeye Ayk r l klarda V. Özel Baz Durumlarda Sözleflmeden Dönme Öne Al nm fl Sözleflmeye Ayk r l k Halinde Dönme Art Arda Teslimli Sözleflmelerde Dönme VI. Sözleflmeden Dönme Sonras Oluflan Tasfiye liflkisi CISG da Öngörülen Tasfiye Rejiminin lkeleri Sözleflmeden Dönmenin Sat m Sözleflmesinden Do an Yükümlülükler Üzerindeki Etkisi fa Edilmifl Olan Edimlerin adesi Elde Edilen Yararlar n adesi E. Tazminat Talep Etme Hakk I. CISG n Tazminata liflin Düzenlemelerinin Temel lkeleri II. Al c n n Tazminat Talebinin Ön Koflullar Sat c n n Sözleflmesel Bir Yükümlülü ünü hlal Etmifl Olmas Sözleflmesel Yükümlülü ün hlali Nedeniyle Bir Zarar n Do mufl Olmas a. Genel Olarak b. Tazmin Edilebilecek Zarar Kalemleri aa. Fiili Zarar bb. Yoksun Kal nan Kâr Sözleflmeye Ayk r Davran fl le Zarar Aras nda Nedensellik Ba n n Bulunmas Sorumsuzluk Sebeplerinden Birinin Var Olmamas III. Zarar n Hesaplanmas Genel Olarak

15 XV 2. kame Mal Al m Halinde Zarar n Hesaplanmas Soyut Yöntemle Zarar n Hesaplanmas Denklefltirme IV. Al c n n Zarar Azaltma Külfeti V. Sat c n n Tazminat Sorumlulu unun S n rland r lmas Öngörülebilirlik lkesi Öngörülebilirlik lkesinin Mukayeseli Hukuk Tarihindeki Yeri Öngörülebilirli in Tayini a. Öngörü Neye liflkin Olmal d r? b. Kim Öngörmelidir? c. Öngörünün Ölçütü Nedir? d. Hangi Anda Öngörmek Gerekir? e. Öngörülebilir Oldu u Kabul Edilen Tipik Zararlar VI. Al c n n Seçimlik Haklar ve Tazminat Talebi Aras ndaki liflki Sat c n n Sorumluluktan Kurtulma Olana A. Genel Olarak B. Sorumluluktan Kurtulabilmenin Koflullar I. Sat c n n Etki Alan D fl nda Kalan Bir Engelin Varl Engel: Nas l ve Ne Zaman? Engelin Denetim D fl Olmas II. Sözleflmenin Akdi An nda Bu Engelin Öngörülemez Olmas III. Bu Engelin Afl lmas n n veya Dolan lmas n n Sat c dan Beklenemez Olmas IV. Özel Baz Haller Çeflit ve Geniflletilmifl Parça Borcunda Sorumsuzluk? Afl r fa Güçlü ü Nedeniyle Sorumsuzluk? Ay pl Mal Teslim Edilmesi Halinde Sorumsuzluk? Al c n n Sebep Oldu u fa Engellerinden Sorumsuzluk? C. fa Aflamas nda Kullan lan Üçüncü Kiflilerin Fiillerinden Sorumluluk D. Geçici fa Engelleri E. hbar Yükümlülü ü F. Sorumluluktan Hangi Kapsamda Kurtulmak Mümkündür? I. CISG m.79, f.5 Uyar nca Tazminat Talebinin Düflmesi II. CISG m.79 un Al c n n Di er Haklar Üzerindeki Etkisi Sonuç Ekler: EK 1: CISG n Türkçe Tercümesi EK 2: CISG n ngilizce Metni EK 3: CISG a Taraf Ülkelerin Listesi EK 4: Karar ndeksi