B L fi M SUÇLARI. fiaban CANKAT TAfiKIN. Bursa, 2008

Transkript

1 I B L fi M SUÇLARI TCK daki Suç Tipleri Karfl laflt rmal Hukuktaki Durum Avrupa Konseyi Siber Suçlar Sözleflmesi Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Elektronik mza Kanunu 5651 Say l Kanun ve Eriflimin Engellenmesi Biliflim Suçlar yla Mücadele ve Al nacak Önlemler Biliflim Ceza ve Özel Hukuku ile lgili çtihatlar ve Yabanc Mahkeme Kararlar Ö reti Görüflleri fiaban CANKAT TAfiKIN Bursa, 2008

2 II Yay n No : 2073 Hukuk Dizisi : Bas Kas m STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : B e t a B a s m A. fi. Bask - Cilt : K a h r a m a n O f s e t B a c l a r / s t a n b u l ( ) K a p a k : G ü l g o n c a Ç a r p k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III SUNUfi Av. Cankat Taflk n Biliflim Suçlar isimli yüksek lisans çal flmas nda biliflim suçlar n kapsaml bir flekilde ele alm fl, gerek Ceza Kanunda gerekse özel kanunlarda düzenlenen biliflim sistemi arac l yla ifllenen di er suçlar da bu kapsamda incelemifltir. Ceza Kanununda biliflim suçlar bafll alt nda belirtilen tüm suç tipleri ayr nt l bir flekilde incelenmifl, konuya iliflkin ulafl labilen tüm Yarg tay kararlar da de erlendirilmifltir. Eserde ayr ca mukayeseli hukuka da genifl bir flekilde yer verilmifltir. Ancak tekrarlardan kaç n lmas amac yla Türk hukuku anlat l rken mukayeseli hukuk bu bafll klar alt nda ayr bafll k aç lmadan incelenmifltir. Eser titiz ve kapsaml bir çal flman n ürünü olup uygulamaya fl k tutacak niteliktedir. Çal flmada biliflim suçlar nda muhakeme usulü ve biliflim suçlar yla mücadelede al nmas gereken önlemler ayr nt l bir flekilde aç klanm flt r. Tezin yaz m ve bas ma haz rlanmas s ras nda Av. Cankat Taflk n n çal flmalar n yak ndan takip ettim. Eserle ilgili baz konular tart flarak ortaya koymaya çal flt ysak da, ortak noktada buluflamad m z, görüfl birli ine varamad m z hususlar oldu. Bu nedenle çal flma esnas nda Cankat Taflk n n azmine, kararl l na, bilimsel inatç l na ve baflar l olma iradesine tan k oldum. Biliflim Suçlar isimli eseri meydana getiren Av. Taflk n kutlarken, eserin hukuk camias na faydal olaca na ve hukukçular n be enisini kazanaca na olan inanc m belirtmek isterim. Doç.Dr. Ayfle Nuho lu Marmara Üniversitesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dal Ö retim Üyesi

4 V ÖNSÖZ Bu çal flma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dal nda yürütülen ve Doç.Dr Ayfle NUHO LU, Yrd. Doç. Dr Özlem Çakmut YENERER ve Yrd. Doç. Dr pek SA LAM n önünde, tarihinde savunularak oybirli iyle kabul edilen Karfl laflt rmal Hukukta ve Hukukumuzda Biliflim Suçlar konulu yüksek lisans tezi temel al narak haz rlanm flt r. Bu çal flmada, TCK daki biliflim suçlar irdelenmifl, Karfl laflt rmal Hukuktaki ve Avrupa Konseyi Siber Suçlar Sözleflmesi ndeki durum de- erlendirilmifl; ö reti görüflleriyle ve Yarg tay kararlar ile de irdelemeler desteklenmifltir. Çal flman n kitaplaflt r lmas s ras nda, çal flman n en son k sm na örnek Yarg tay kararlar suçlara göre ayr larak eklenmifl ve ayr ca, çal flman n kapsam nda olmamas na ra men, Biliflim Özel Hukuku ile ilgili kararlara da bu k s mda yer verilmifltir. Öncelikle bu çal flmada ve tezimin oluflumunda benden ilgisini, deste ini, fikirlerini esirgemeyen; kendisine her zaman rahatl kla ulafl labilme olana tan yan; ufkumu açan görüflleri ve bana duydu u sonsuz güvenle çok iyi bir flekilde rehberlik eden, tez dan flman m, Marmara Üniversitesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Ana Bilim Dal Ö retim Üyesi Doç.Dr Ayfle NUHO LU na teflekkür ederim. Benden manevi deste ini esirgemeyen, yüksek lisansa girmem konusunda çok yard mc olan, bu konuda beni cesaretlendiren, de erli hocam, Marmara Üniversitesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Araflt rma Görevlisi Naim KARAKAYA ya teflekkür ederim. Ayr ca, de erli meslektafl m, büyü üm, a abeyim Av.Ali ARABACI ya da hem zengin kütüphanesini bana sonuna kadar ve benden esirgemeden açt, hem de gerek yüksek lisans fikrimde gerekse mesleki yaflant mda bana sürekli destek oldu u için teflekkür ederim. Tez jürimde bulunan Yrd. Doç. Dr Özlem Çakmut YENERER ve Yrd. Doç. Dr. pek SA LAM a da tez savunmam s ras nda bana verdikleri de- erli fikirler nedeniyle teflekkür ederim. Bu çal flmada, o de erli görüfllerin de katk s olmufltur.

5 VI Bu çal flmam n düzeltmelerinde çok eme i geçen, çal flmam defalarca ve b kmadan okuyarak bana de erli fikirler veren, bana sab r ve anlay fl gösteren sevgili meslektafl m ve hayat arkadafl m, eflim Asl ya da özellikle teflekkür ederim. Naz m çeken ve bilimsel deste ini esirgemeyen de erli dostum Av. Sinan BAYINDIR a; arkadafllar m Serkan TÜRKDO RU ve Ayfer KAYA ya da özel teflekkürlerimi sunar m. Kitab n bas m s ras nda katk sunan ve destek veren Beta Yay nevi nin sahibi Seyhan SATAR a ve yay nevi çal flanlar na da teflekkür ederim. Son olarak, bana bugüne dek, verdi im her kararda maddi manevi desteklerini, sevgilerini, rehberliklerini esirgemeyen, yoluma hep fl k tutan sevgili anneme, babama ve kardeflime de teflekkürlerin en özelini sunuyorum. Sahip oldu um her güzellik onlar n deste iyle olmufltur , Bursa fiaban Cankat TAfiKIN Kitapla ilgili görüfl ve önerileriniz için: sctaskin@yahoo.com

6 VII Ç NDEK LER SUNUfi...III ÖNSÖZ...V KISALTMALAR...XIII G R fi...1 I. BÖLÜM B L fi M HUKUKU LE LG L KAVRAMLAR VE TANIMLAR...3 I. B L fi M ve B L fi M HUKUKU,TAR HÇE...3 A. Biliflim ve Bilgisayar n Tan m...3 B. Biliflim Kavram n n Hukukumuzdaki Geliflim Süreci...6 C. Biliflim Suçu Kavram ve Tan m...10 D. nternetin Tan m, Tarihi Geliflimi ve Yönetimi Kavram nternetin Tarihçesi nternetin Yönetimi...14 II. BÖLÜM HUKUKUMUZDA B L fi M SUÇLARI...19 I. TCK DAK B L fi M SUÇLARI...19 A. Genel Olarak Biliflim Sistemine Girme Suçu...19 a. Suçla Korunan Hukuki Yarar...22 b. Suçun Faili ve Ma duru...23 c. Suçun Konusu...24 d. Maddi Unsur...24 e. Hukuka Ayk r l k Unsuru...27 f. Manevi Unsur...28

7 VIII g. Suçun Özel Görünüfl Biçimleri...29 (1) Teflebbüs...29 (2) fltirak...30 (3) çtima...31 h. Suça Etki Eden Haller Biliflim Sistemine Müdahale ve Biliflim Sistemi Arac l yla Yarar Sa lama Suçu...39 a. Genel Olarak...39 b. Suçla Korunan Hukuki Yarar...42 c. Suçun Faili ve Ma duru...42 d. Suçun Konusu...43 e. Maddi Unsur...44 f. Hukuka Ayk r l k Unsuru...50 g. Manevi Unsur...52 h. Suçun Özel Görünüfl Biçimleri...53 (1) Teflebbüs...53 (2) fltirak...54 (3) çtima Suça Etki Eden Haller...55 i. Biliflim Sistemi Arac l yla Hukuka Ayk r Yarar Sa lama Suçu Banka veya Kredi Kartlar n n Kötüye Kullan lmas Suçu...59 a. Genel Olarak...59 b. Suçla Korunan Hukuki Yarar...62 c. Suçun Faili ve Ma duru...64 d. Suçun Konusu...65 e. Maddi Unsur...65 (1) Genel Olarak...65 (2) Baflkas n n Kart yla Yarar Sa lama Suçu...66 (3) Kartlarda Sahtecilik Yoluyla Yarar Sa lama Suçu...74 f. Hukuka Ayk r l k Unsuru...76 g. Manevi Unsur...77 h. Suçun Özel Görünüfl Biçimleri...78 (1) Teflebbüs...78 (2) fltirak...79 (3) çtima Suça Etki Eden Haller...87

8 IX II SAYILI TCK DAK D ER B L fi M SUÇLARI...89 A. Genel Olarak Biliflim Suçu Olarak Özel Hayata ve Hayat n Gizli Alan na Karfl Suçlar...90 a. Haberleflmenin Gizlili ini hlal Suçu...93 b. Özel Hayat n Gizlili ini hlal Suçu...95 c. Kiflisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu...96 (1) Genel Olarak...96 (2) Korunan Hukuki Yarar...98 (3) Suçun Faili ve Ma duru...99 (4) Suçun Konusu...99 (5) Maddi Unsur (6) Hukuka Ayk r l k Unsuru (7) Manevi Unsur (8) Suçun Özel Görünüfl Biçimleri (9) Suça Etki Eden Haller d. Kiflisel Verileri Hukuka Ayk r Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçu (1) Genel Olarak (2) Korunan Hukuki Yarar (3) Suçun Faili ve Ma duru (4) Suçun Konusu (5) Maddi Unsur (6) Hukuka Ayk r l k Unsuru (7) Manevi Unsur (8) Suçun Özel Görünüfl fiekilleri (9) Suça Etki Eden Haller e. Kiflisel Verilerin Yok Edilmemesi Suçu (1) Genel Olarak (2) Korunan Hukuki Yarar (3) Suçun Faili ve Ma duru (4) Suçun Konusu (5) Maddi Unsur (6) Hukuka Ayk r l k Unsuru (7) Manevi Unsur (8) Suçun Özel Görünüfl fiekilleri (9) Suça Etki Eden Haller...114

9 X II. TCK DAK D ER B L fi M SUÇLARI A. Genel Olarak Haberleflmenin Engellenmesi Suçu Hakaret Suçu Biliflim Sistemi Arac l yla fllenen H rs zl k Suçu Biliflim Sistemi Arac l yla fllenen Doland r c l k Suçu Müstehcenlik Suçu a. Genel Olarak b. Müstehcen Görüntünün Yay nlanmas c. Müstehcenlik Kavram n n Görecelili i d. Belirlilik lkesi Aç s ndan Müstehcenlik e. Do al Olmayan Cinsel liflki Kavram f. Bulundurma ve Depolama g. Manevi Unsur h. Suçun Özel Görünüfl fiekilleri Çocuklara liflkin Müstehcenlik Di er Suçlar III. ÖZEL KANUNLARDAK B L fi M SUÇLARI A Say l Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Genel Olarak a. Manevi, Mali ve Ba lant l Haklara Tecavüz b. Koruyucu Programlar Etkisiz K lma B say l Elektronik mza Kanunu Genel Olarak mza Oluflturma ve Verilerin zinsiz Kullan m Suçu Elektronik Sertifikalarda Sahtekarl k Suçu III. BÖLÜM B L fi M SUÇLARININ MUHAKEMES ve B L fi M SUÇLARININ ÖNLENMES I. B L fi M SUÇLARINDA SORUfiTURMA VE KOVUfiTURMA EVRELER A Say l Kanunla Getirilen Düzenleme Genel Olarak Kanundaki Genel Düzenlemeler nternet Öznelerinin Sorumluluklar...149

10 XI II. 4. Eriflimin Engellenmesi Karar ve Yerine Getirilmesi çeri in Yay ndan Ç kar lmas ve Cevap Hakk B. Bilgisayarlarda, Arama ve Elkoyma Tedbirinin Biliflim Suçlar Aç s ndan De erlendirilmesi B L fi M SUÇLARIYLA MÜCADELEDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER SONUÇ VE DE ERLEND RME YARGITAY KARARLARI KAYNAKÇA...225

11 XIII KISALTMALAR ABD A HM A HS AK-SSS ARPA ATM AÜSBFD AY : Amerika Birleflik Devletleri : Avrupa nsan Haklar Mahkemesi : Avrupa nsan Haklar Sözleflmesi : Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleflmesi : Advanced Research Project Agency : Automatic Teller Machine : Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi : Anayasa b. : bent BK bkz BM : Borçlar Kanunu : bak n z c. : cümle CD CGK CK CMK dn DNA E E K f FBI FSEK GPRS HD HGK HUMK ICTIQ : Birleflmifl Milletler : Ceza Dairesi/ Compact Disc : Ceza Genel Kurulu : Ceza Kanunu : Ceza Muhakemesi Kanunu : dipnot : Deoksiribonükleikasit : Esas : Elektronik mza Kanunu : f kra : Federal Bureau of Investigation : Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu : General Packet Radio Service : Hukuk Dairesi : Hukuk Genel Kurulu : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu : Information and Communication Tekhnologies Intelligance Quotient

12 XIV IQ IP BD SS ÜHFM K KYTK md MK ODTÜ ÖSS PVSK RG s SBE SK SÜHFD TBBD TBMM TCK TCKÖT TCP/IP TÜB TAK UK USA vd WAP YKD YTL : Intelligance Qoutient : Internet Protocol : stanbul Barosu Dergisi : nternet Servis Sa lay c : stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuas : Karar : Karayollar Trafik Kanunu : madde : Medeni Kanun : Orta Do u Teknik Üniversitesi : Ö renci Seçme S nav : Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu : Resmi Gazete : sayfa : Sosyal Bilimler Enstitüsü : Say l Kanun : Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi : Türkiye Barolar Birli i Dergisi : Türkiye Büyük Millet Meclisi : Türk Ceza Kanunu : Türk Ceza Kanunu Ön Tasar s : Transport Control Protocol/Internet Protocol : Türkiye Bilimsel ve Teknik Arafltrma Kurumu : United Kingdom : United States of America : ve devam : Wireless Application Protocol : Yarg tay Kararlar Dergisi : Yeni Türk Liras