3 SORU 1 SORU 4 SORU 2 SORU. TARİH GENEL KÜLTÜR ORTA ASYA TÜRK TARİHİ

Transkript

1 h r a T p a t K Butk l k r E m h Fe

2 GENEL KÜLTÜR ORTA ASYA TÜRK TARİHİ 1 SORU Orta Asya da Türk yurdunun sınırlarının kesn hatlarla çzlememes hang sebebe dayanmaktadır? 3 SORU İlk Türklere dar zlere hang coğrafyada ve hang kültür bölgelernde rastlanılmaktadır? Göçebe yaşam tarzı sebebyle yaşanılan bölgey kesn olarak tespt etmek olanaksızdır. İlk Türklere dar zlere Orta Asya da Anav, Afanesyova, Andronova, Tagar ve Karasuk, gb kültür bölgelernde rastlanmaktadır. 2 SORU Türk tarhnn lk dönemlern daha çok hang uygarlığın belgelernden öğrenmekteyz? Çn kaynaklarından öğrenmekteyz. Türklerle komşu olan Çnllern yazılı kültürler Türklere göre çok esk tarhten tbaren olgunlaşmıştır. 4 SORU Tekerlekl araçlar At ve Demrn Türkler açısından önem nedr? Arabalar, at ve demr Türk yaşam tarzının öneml unsurları arasında yer alır. Araba, at ve demr uzak dyarlara göçü kolay kılarken özellkle demr sayesnde Türkler bağımsızlılarını korumak suretyle asmle olmaktan kurtulmuşlardır. Bu durum Türk kültürünün günümüze gelmesne de olanak tanımıştır. TARİH 3

3 ORTA ASYA TÜRK TARİHİ GENEL KÜLTÜR 5 SORU Göçebelğn Türklere hang alanda yarar sağladığı ve hang alanda zarar verdğ söyleneblr? 7 SORU Türklerde matbaa göçebe dönemde kullanıldı mı? Göçebe yaşam tarzı hayvancılık, savaşçılık ve teşklatçılık konusunda olumlu etkler bırakırken yerleşk yaşamın gelşm ve yazılı kültürün oluşumu ve mmarının oluşumu üzernde olumsuz etkler bırakmıştır. Matbaa yerleşk yaşamın kanıtı olarak kabul edlmş Türk tarhnde de lk kez Uygurlarla kullanılmaya başlanmıştır. Bu sebeple göçebelk dönemnde kullanımı sözkonusu değldr. 6 SORU Madenclk yerleşk yaşamın kanıtı olarak kabul edleblnr m? Madenclk yerleşk yaşamın kanıtı değldr. Türkler göçebe dönemlerde de etkn şeklde madenclkte yaptılar. Türk göçebelğ yaylak ve kışlak denlen k bölge arasında rutn hareketllkten barettr. Türkler dönemlk cevher htyacını madenlerden temn eder bulundukları bölgede de şleyerek yaşamını sürdüler. 4 8 SORU Orta Asya Türk Toplumunda sosyal sınıflılık var mıdır? Göçebe yaşam tarzına bağlı olarak özel mülkyet anlayışı yoktur, toplumdak herkes eşttr. Bu sebeple Orta Asya Türk toplumlarında sosyal sınıflılık görülmez. TARİH

4 GENEL KÜLTÜR ORTA ASYA TÜRK TARİHİ 9 SORU Orta Asya Türk devletlernde Feodalte (derebeylk) neden yoktur? 11 SORU Çn Sedd özellkle hang Türk devletne karşı nşa edld? Feodalte Ortaçağ Avrupa da görülen br anlayıştır. Feodalte kalın surların çnde oluşturulan şehr devletler şeklnde k yönetm tarzıdır. Kavmler Göçü sonrasında Avrupa da ortaya çıkmıştır. Göçebe Türklerde Feodalte-Derebeylk görülmez. Türkler yerleşk yaşama geçtkten sonra da Feodalte ortaya çıkmamıştır, bunun temel sebeb toprağın üzernde özel mülkyetn sınırlandırılmasıdır. Büyük Hun İmparatorluğu 10 SORU Orta Asya Türk devletlernde merkez otortenn güçlü olduğu söyleneblr m? Orta Asya da merkez otorte zayıftır. Boylar brlğ olarak teşklatlanan devlet örgütlenmesnde Halk önce Boy Bey ne sonra Hakan a bağlıdır. Ülke hanedanın ortak malıdır, ülke doğu batı şeklnde yönetlr. Bu durumlar merkez otortenn zayıflığını ortaya koymaktadır. 12 SORU Türklerde yazılı hukuk hang dönemde başladı? Türklerde yazılı hukuk Uygurlarla başladı. TARİH 5

5 ORTA ASYA TÜRK TARİHİ GENEL KÜLTÜR 13 SORU Göktürklerde yazılı kültür Uygurlardan daha esk br tarhte başlamış olmasına rağmen neden yazılı hukuk Göktürklerde değl de Uygurlarda başlamıştır? Yazılı hukukun Köktürkler de değl de Uygurlarda başlaması Uygurların yerleşk yaşamı benmsemesnden kaynaklanmaktadır. 15 SORU Göçebe yaşam tarzı sanat anlayışına nasıl yön vermştr? Kalıcı mmar oluşmadı, sanat taşınablr unsurlar üzernde yoğunlaştı. Sanat tarzı hayvan üslubudur. 14 SORU Esk Türklerde resm ve ressam kavramı hang kelmelerle tanımlanmıştır? 16 SORU Orta Asya Türk devletlernde Ruhban sınıfı var mıdır? Varlığı ya da yokluğu ney fade eder? Uygurlar resm Bedz ressamı Bedzc dye tanımladılar. 6 Dn adamı vardır fakat Ruhban sınıfı yoktur. Ruhban sınıfının varlığı teokratk devlet gösterr oysa Orta Asya da devlet dne göre değl Töre ye göre yönetlr. TARİH

6 GENEL KÜLTÜR ORTA ASYA TÜRK TARİHİ 17 SORU Orta Asya Türk devletlernde belrl br veraset anlayışı var mıdır? 19 SORU Orta Asya Türk devletlernde veraset sstem düzenl mdr? Orta Asya da belrl br veraset anlayışı yoktur. Veraset anlayışı Kut İnancına dayanır buna göre hanedanın tüm erkek üyelernn Hakan olma hakkı bulunmaktadır Bu durum veraset anlayışının belrszlğn fade eder. Orta Asya da düzenl br veraset anlayışı yoktur. Düzenl veraset anlayışı gereğnce Hükümdar sonrası kmn başa geleceğ bell olmalıdır ayrıca Velaht a karşı muhalf br hareketn de olmaması gerekr Oysa Kut İnancına dayanan Veraset anlayışında hanedanın tüm erkek üyelernn Hakan olma hakkı bulunmaktadır Bu durum br düzensz veraset anlayışını fade eder. 20 SORU Boylar federasyonu nedr? 18 SORU Göçebe toplumların temel ekonomk uğraşı nedr? Göçebe toplumların temel uğraşları hayvancılık ve yağma akınlarıdır. Boyların br araya gelmesyle oluşan Devlet örgütlenmesdr. Bu anlayışa göre; Halk önce Boy Bey ne sonra Hakan a bağlıdır. Bu durum merkez otortenn zayıflığını ortaya koymaktadır. Bu durum Türk devletlernn yıkılmasına sebep olmuştur. TARİH 7

7 ORTA ASYA TÜRK TARİHİ GENEL KÜLTÜR 21 SORU Avrupa da Avrupa Hunları sonrası neden büyük Türk devletler kurulamadı? Avrupa göçlernn yen büyük göçlerle beslenmemesdr. Türkler süreç çersnde göçler Orta doğu yan İslam coğrafyasına yönlendrdler. 22 SORU Kurultayın üst mahkeme şlevn de görmes kurultay ın hang özellğn ortaya koyar? Bu durumun Kurultay ın temyz makamı olduğunu ortaya koymaktadır. 8 TARİH