Tükürük bezi ince iğne aspirasyonunda standardizasyon arayışı MILAN RAPORLAMA SİSTEMİ Prof.Dr.Pınar Fırat Koç Ünv. Tıp Fakültesi
Tükürük bezi ince iğne aspirasyonu Güvenilir ve tanısal bir test! Tanısal doğruluk lezyona göre değişir Tanısal güvenilirliğin yüksek olduğu durumlar: Neoplastik / non-neoplastik lezyon ayrımı Sık görülen benign neoplazilerin tanısı Düşük dereceli/ yüksek dereceli tümör ayrımı Duyarlılık %77-97, özgüllük %86-100
Tükürük bezi ince iğne aspirasyonu Çoğu pleomorfik adenom, Warthin olunca, metastatik karsinomları rahat tanıyınca istatistiklerde güvenilirlik yüksek çıkıyor! Benign- düşük dereceli / yüksek dereceli ayrımında Güvenilirlik %81-98 Spesifik tanı %48-94
Tükürük bezi ince iğne aspirasyonu Triaj Tükürük bezi mi? Lenf nodu? Deri? Yumuşak doku? Neoplastik mi? Benign mi? Malign mi? Tip?
İnce iğne aspirasyonu klinik yönetimi ve pre-op stratejiyi belirler Non-neoplastik Benign TM/ Düşük dereceli karsinomlar Yüksek dereceli karsinomlar Klinik Takip Kısmi Rezeksiyon Radikal Rezeksiyon Lenf nodu metastazı Lenfoma Lenf Nodu Rezeksiyonu/ Onkolojik Tedavi Onkolojik Tedavi
Tükürük bezi ince iğne aspirasyonu Tümörlerin çeşitliliği ve örtüşen bulgular nedeniyle zorluklar yaşanıyor Indeterminate tanılar %30 lara dek çıkabilir Indeterminate tanı tümörlerin doğası gereği Küçük biyopsilerde de benzer zorluklar Hastaların 1/3ünde klinik yaklaşımı değiştiriyor
W.C. Faquin
Tükürük bezi aspirasyonlarını nasıl rapor edelim? Biyopsi rapor eder gibi! Gerektiğinde kısıtlılıkları ve ayırıcı tanıyı açıklayarak Birlikte çalışan bir ekip için ideal (klinik-patoloji) Kategorik, standart, herkes tarafından aynı şekilde uygulanan ve anlaşılan bir sitolojik raporlama sistemi ile
Standart bir raporlama yöntemi Patolog ve klinisyen arasındaki iletişimde netlik Hasta yönetiminin de standart olması Sitoloji-histoloji korelasyonu Enstitüler arası data paylaşımı Araştırma, büyük seriler oluşturma, karşılaştırma imkanı Bu raporlama sistemleri uygulamada ne kadar standart olabiliyor???
Raporlama nasıl olmalı? Tanı kategorilerinin klinik karşılığı olmalı Indeterminate kategori gerçeği kabul edilmeli/ anlaşılır, uygulanabilir bir yol ile raporlara aktarılmalı Yeterlilik kriteri tanımlanmalı Müsinöz kistik lezyonlar??? (Non-neoplastik ve malign bir arada) Bazaloid tümörler??? Benign ve low grade maligniteler birlikte mi ele alınmalı?
Tükürük Bezi Sitolojisi Milan Raporlama Sistemi Avrupa Sitoloji Kongresi-Eylül 2015, Milano ASC ve IAC tarafından desteklenen bir proje Uygulaması pratik ve kolay anlaşılır, disiplinler arası olgu yönetimini kolaylaştıran ve netlik kazandıran, kanıta dayalı, uluslararası düzeyde kabul gören, bir raporlama sistemi oluşturmak amaçlandı Tükürük bezi sitolojisi çeşitli sorularla internet üzerinde tartışmaya açıldı Sonuçları değerlendirip bir yol haritası oluşturmak üzere uluslararası bir grup patolog/sitopatolog biraraya geldi
Hedef 2017 yaz aylarında bir atlas yayınlamak 14 ülkeden 40+ katılımcı Sitopatologlar, Baş&boyun patologları, Moleküler patologlar, KBB uzmanları Çekirdek grup: Bill Faquin, Esther D. Rossi, Zubair Baloch, Güliz Barkan, Maria Pia Foschini, Daniel Kurtycz, Marc Pusztaszeri, Phillipe Viehl Diğer yazarlar: M.Foschini, L.Vass, N.Jhala, K. Higuchi, M.Bongiovanni, S.Canberk, T.Elseikh, F.Calligari, J.Krane, L.Layfield, J.Klijanienko, R.Nayar, C.Powers, P.Fırat, G.Fadda, SZ.Ali, A.Chandra, Z.Maleki, B. Ping, H.Wang, S.Pambuccian, S.Mehrotra, M.Al-abbadi, E.Wojcik, F.Schmitt, J. Reiss-Filho, R. Seethala, M. Varvares, P. Nicolai
Tükürük Bezi Sitolojisi Milan Raporlama Sistemi Milan System for Reporting Salivary Gland Cytopathology (MSRSGC) Non-Diagnostik / Yetersiz Non-Neoplastik Önemi Belirsiz Atipi (AUS) Neoplasm Benign Malignite Potansiyeli Belirsiz (SUMP) Malignite Kuşkusu (Low grade vs High grade) Malign (Low grade vs High grade)
Non-Diagnostik Kalitatif ve kuantitatif olarak yetersiz materyal Literatürde yaygın kabul gören bir sayısal yeterlilik kriteri mevcut değil Bazı yazarların önerileri En az 4 büyük büyütme alanını (x400) kaplayacak kadar epitelyal hücre Her biri en az 10 hücreden oluşan, en az 4 epitelyal ve/veya mezenkimal hücre grubu
Non-Diagnostik Oranı %10 u geçmemeli Yalnızca benign tükrük bezi dokusu içeren aspirasyonlar Müsinöz olmayan kist içerikleri
Non-Neoplastik İnflamatuvar, metaplastik, reaktif değişiklikler içeren aspirasyonlar Neoplazm düşündüren bulgu yok Reaktif lenf nodları (Akım sitometri ile birlikte) Akut / kronik / granulomatöz sialadenit, infeksiyon, sialolithiasis Aspirasyonun lezyonu temsil ettiğinden emin olmak için klinik-radyolojik korelasyon
W.C. Faquin
Önemi belirsiz atipi (AUS) Non-neoplastik / neoplazm arasında Neoplazm olasılığı tümüyle dışlanamıyor (benign/düşük dereceli??) Çoğunluğu reaktif atipi veya iyi örneklenmemiş neoplaziler Genellikle kanlı, kötü fikse aspirasyonlar Oranı %10 u geçmemeli
W.C. Faquin
Neoplazm Benign Neoplazm: Pleomorfik adenom, Warthin tumor, lipoma, Malignite potansiyeli belirsiz tükürük bezi neoplazmı (SUMP): Neoplastik olduğu kesin ama spesifik tip belirlenemiyor
Pleomorfik adenom
Warthin Tümörü
Malignite potansiyeli belirsiz tükürük bezi neoplazmı (SUMP): Malign bir neoplazinin dışlanamadığı durumlar Çoğunlukla benign neoplaziler ve low-grade karsinomlara karşılık Bazaloid Onkositoid Berrak hücreli
Bazal hücreli adenom Bazal hücreli adenokarsinom Pleomorfik adenom Adenoid kistik Ca.
PA BA ACC Ep-Myo Ca
70 y, K BT: Akc sağ alt lobda 1cm spiküle kitle. PET/BT: Sol parotis bezinde artmış FDG tutulumu (iyi sınırlı 1,5cm çaplı kitle)
Histoloji: Bazal hücreli adenom
Hyalin globüllere güvenmeyin Klinik bilgi alın! Nükleer atipi arayın! Tükrük bezinde PET scan : Yeri sınırlı Warthin tümörü, pleomorfik adenom, bazal hücreli adenomda artmış FDG tutulumu
Malignite kuşkusu Karsinom açısından kuvvetle kuşkulu ancak tanısal olmayan aspirasyonlar Düşük dereceli karsinom için kuşkulu Yüksek dereceli karsinom için kuşkulu Olguların çoğunluğunu muhtemelen yüksek dereceli karsinomlar oluşturacak
Malign Alt tiplendrime için çaba harcanmalı Asinik hücreli Mukoepidermoid Duktus karsinomu Düşük dereceli Yüksek dereceli
Mukoepidermoid karsinom
Yüksek dereceli karsinom- TDK
Milan System for Reporting Salivary Gland Cytopathology (MSRSGC) Tanı kategorileri Malignite riski Klinik yaklaşım Non-Diagnostik / Yetersiz %10-20 Klinik radyolojik korelasyon/ tekrar İİA Non-Neoplastik?? (%0-20) Klinik izlem Önemi belirsiz atipi?? Tekrar İİA veya cerrahi (AUS) Neoplazm Benign %5-7 Konservatif cerrahi veya klinik izlem Malignite potansiyeli belirsiz (SUMP) %20-40 Konservatif cerrahi Malignite kuşkusu (Low grade vs High grade) %70-80 Malign (Low grade vs High grade) %85-95 Cerrahi: LG vs HG Cerrahi: LG vs HG
Özellikle; içerik çok fazla, düşünmeye ve kavramaya zaman verilmemiş üstelik eğlencesi (!) az ise
Atipi!
Metaplaziler!
Matriksten fakir selülarite
Asinik hücreli Onkositom
https://youtu.be/lvydi_lir4e
Teşekkür ederim. Sorularınızı bekliyorum.