CANLI DONÖR TRANSPLANTASYONDA DONÖR R BÖBREK B BREK HACMİ UZUN DÖNEM D GRAFT FONKSİYONU İLE İLİŞKİLİDİR Hadim Akoğlu lu¹,, Tolga YıldY ldırım¹,, Gonca Eldem², Aysun Aybal¹, Mahmut Altındal ndal¹,, Tuncay Hazırolan rolan²,, Fazıl l Tuncay Akı³, Çetin Turgan¹ ¹ Hacettepe Üniversitesi Tıp T p Fakültesi İç Hastalıklar kları Anabilim Dalı Nefroloji Ünitesi ² Hacettepe Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı ³ Hacettepe Üniversitesi Tıp T p Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı
GİRİŞİŞ Donör nefron kitlesi Fonksiyon gören g nefron sayısı Nefron dozu Fonksiyonel transplant kitlesi ile alıcının metabolik/ekskretuar ekskretuar talebi arasındaki uyum; Donör nefron kitlesi / alıcı vücut ağıa ğırlığı Uyumsuzluk Nefron underdosing Kronik allograft nefropati için in yüksek y risk Kasiske BL et al., J Am Soc Nephrol 2002
GİRİŞİŞ Fonksiyon gören g nefron sayısı Donör yaşı Donör böbrek brek boyutu/büyükl klüğü Donör cinsiyeti Donör ırkı Transplanttan hemen sonraki graft fonksiyonu ile ilişkilidir. Terasaki PI et al., Transplantation 1994
AMAÇ Canlı donör renal transplantasyonda BT anjioyografi + 3D rekonstrüksiyon ksiyon görüntg ntüleme ile elde edilen graft hacmi ile uzun dönem d graft fonksiyonu arasında ilişki var mıdır? m Bu ilişkiyi etkileyen immünolojik veya immünolojik olmayan faktör r / faktörler var mıdır? m
YÖNTEM Çalışma Populasyonu 2003-2007 2007 yıllary lları arasında merkezimizde canlı donörden renal transplantasyon yapılan hasta ve donörleri
YÖNTEM Dışlama kriterleri <18 yaş hastalar Önceki renal transplantasyon öyküsü Transplantasyon sonrası ilk 2 yıl y l içinde i inde herhangi bir nedene bağlı graft kaybı olan hastalar Transplantasyon sonrası ilk 2 yıl y l takibi olmayan hastalar Preoperatif bilgisayarlı tomografi görüntg ntülemesi ile değerlendirilmeyen erlendirilmeyen donörler
YÖNTEM Tüm donörlerin transplantasyon öncesi kreatinin klerensi (CrCl) Tüm m hastaların n transplantasyon sonrası 6., 12. ve 24. aylarda; GFH (dört değişkenli MDRD formülü) Sistolik ve diyastolik kan basınc ncı ölçümleri 24 saatlik idrarda protein atılımı kaydedildi.
YÖNTEM Nefron dozu (H/Ava) (cm³/kg) donör böbrek brek hacmi (H) (cm³) alıcı vücut ağıa ğırlığı (Ava) (kg) her bir donör-al alıcı çifti için i in hesaplandı.
YÖNTEM Transplantasyon Öncesi GörüntG ntüleme Çok kesitli bilgisayarlı tomografi (4, 16 ve 64 kesitli) Renal BT Anjiyografi Opaksız görüntüleme 150 ml iyotlu kontrast madde ile kortikomedüller ve parankimal fazlar 1-22 mm aralığı ığında rekonstrüksiyon ksiyon ve multi-planar reformatlanmış (MPR) görüntg ntüler üzerinden ölçümler
YÖNTEM Renal Volüm m Hesaplanması Her bir böbrek b brek için i in prolate (yayvan şekilli) elipsoid volüm m hesaplama formülüne göreg V= Uzunluk x Genişlik x Kalınl nlık k x (π/6)=( (cc( cc) Uzunluk: En uzun kraniyo-kaudal kaudal uzunluk Genişlik ve Kalınl nlık: BöbreB breğin uzun aksına ortogonal aksiyel oblik planda ölçülen en geniş çap Poggio ED et al., Am J Transplant 2006 Janoff DM et al., J Urol 2004
İstatistiksel YöntemlerY Tanımlay mlayıcı istatistik YÖNTEM Sayısal değişkenler için i in ortalama±standart sapma Kesikli sayısal sal değişkenler için i in ortanca (Min( Min-Max) Kategorik değişkenler için i in sayı,, % İki grubun karşı şılaştırılması Sayısal değişkenler için i in T test Kesikli sayısal sal değişkenler için i in Mann-Whitney U testi Kategorik değişkenler için i in ki-kare kare testi Değişkenler arası korelasyon Pearson Correlation katsayısı ile hesaplanmış ıştır P<0.05 ise test istatistiksel olarak anlamlı Tüm m hesaplamalar için i in SPSS 13.0 versiyonu kullanılm lmıştır.
BULGULAR Donör Özellikleri Toplam donör sayısı; 69 Yaş ortalaması; 42.0 ± 9.5 yıl Yaş aralığı; 19-68 Cinsiyet; 25 Erkek, 44 Kadın Alıcı Özellikleri Toplam alıcı sayısı; 69 Yaş ortalaması; 29.8 ± 10.1 yıl Yaş aralığı; 18-57 Cinsiyet; 45 Erkek, 24 Kadın Vücut ağırlığı; 60.5 ± 12.9 kg
Graft fonksiyonu - Böbrek hacmi/alıcı ağırlığı ilişkisi Alıcı GFH (ml/dk/1.73 m2) r = 0.42 p = 0.0001 H/Ava (cm³/kg)
BULGULAR H/Ava (cm³/kg) Bazal özellikler 2.33 (n=36) >2.33 (n=33) p Donör yaşı (yıl) 41.3 ± 9.2 42.9 ± 9.9 AD Donör CrCl (ml/dk) 115.9 ± 36.3 122.9 ± 40.6 AD Donör cinsiyeti 10 (27.8) 15 (45.5) AD (Erkek) CsA:Tac 22:14 23:10 AD ACEİ kullanımı (n) 1 3 AD ARB kullanımı (n) 2 1 AD HLA mismatch 2.36 ± 1.3 1.94 ± 1.1 AD Akut rejeksiyon 4 (11.1) 2 (6.1) AD DGF 3 (8.3) 0 (0.0) AD Preemptif 6 (16.7) 4 (12.1) AD
Böbrek hacmi/alıcı ağırlığı gruplarında graft fonksiyonu H/Ava (cm³/kg) Alıcı GFH (ml/dk/1.73 m2) 2.33 >2.33 p 6. Ay 61.7 ± 17.8 78.5 ± 20.2 < 0.0001 12. Ay 61.5 ± 17.9 75.2 ± 18.3 0.001 24. ay 60.4 ±17.5 71.3 ± 18.5 0.006
Böbrek hacmi/alıcı ağırlığı gruplarında graft fonksiyonu 100,00 p<0.01 MDRD egfh ml/dk/1.73 m2 80,00 60,00 40,00 20,00 6 ay 1 yıl 2 yıl 2.33 >2.33
Böbrek hacmi/alıcı ağırlığı gruplarında sistolik ve diyastolik kan basınc ncı Kan basıncı (mmhg) 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 p=0.02 2.33 >2.33 6 ay 1 yıl 2 yıl
Böbrek hacmi/alıcı ağırlığı gruplarında proteinüri ri miktarı 2.33 >2.33 Proteinüri (mg/gün) 500 400 300 200 100 0 6 ay 1 yıl 2 yıl p>0.05
TARTIŞMA Bu çalışmada, nefron dozu olarak kullanılan H/Ava indeksinin, canlı donör renal transplantasyon yapılan hastalarda graft fonksiyonu ile korele olduğu gösterilmiştir. H/Ava indeksi düşük olan renal transplant alıcılarında graft fonksiyonu belirgin olarak daha düşük bulunmuştur. Bu bulgular, canlı donör renal transplantasyon uygulanan hastalarda yapılan diğer çalışmalardan elde edilen sonuçları destekler niteliktedir.
Saxena AB ve ark TARTIŞMA Nefron dozu indeksi: Renal volüm m / Alıcı VA Görüntüleme yöntemi: y MRI Sonuç: : Düşük D Renal volüm m / Alıcı VA oranı azalmış graft fonksiyonu ile ilişkili Poggio ED ve ark Saxena BA et al., AJKD 2004 Nefron dozu indeksi: Renal volüm m / Alıcı BSA Görüntüleme yöntemi: y BT + 3D rekonstrüksiyon ksiyon Sonuç: : Düşük D Renal volüm m / Alıcı BSA oranı azalmış graft fonksiyonu ile ilişkili Huh KH ve ark Poggio ED et al., American Journal of Transplantation 2006 Nefron dozu indeksi: Fonksiyonel renal volüm m / Alıcı VA Görüntüleme yöntemi: y Tc-99m DMSA SPECT Sonuç: : Fonksiyonel renal volüm m / Alıcı VA oranı alıcı serum Cr düzeyi ile korele Huh KH et al., Nephron Clin Pract 2009
TARTIŞMA Bu çalışmada düşük d k ve yüksek y nefron dozu gruplarında immün-arac aracılı graft hasarı açısından bir fark saptanmamış ıştır. Hayvan modellerinde yapılan çalışmalarda, graft kitlesindeki değişimin imin immün-arac aracılı hasarı (yüzey molekül l ekspresyonu, selüler ler infiltrasyon) ) etkilediği gösterilmiştir. tir. Kadavradan yapılan renal transplantasyonda düşük nefron kitlesi ile akut ve kronik rejeksiyon insidansının arttığı gösterilmiştir tir (Al SF et al., Transplantation 2001)
TARTIŞMA Poggio ve ark, renal volüm/al m/alıcı BSA oranı düşük k olan canlı donör renal transplant alıcılar larında akut selüler ler rejeksiyon riskinin daha yükseky olduğunu unu saptamış ıştır. Bu bulgu, nefron kitlesi yüksek y olan hastalarda renal rezerv nedeniyle rejeksiyonun subklinik seyretmesi ve biyopsi tanısı konmaması ile ilişkili olabilir. Bu konunun aydınlat nlatılması için in daha geniş çaplı çalışmalara gereksinim vardır. r.
Hiperfiltrasyon hipotezi TARTIŞMA Nefron dozunda azalma Glomerüler hiperfiltrasyon Glomerül içi basınç artışı Glomerüler hipertrofi Glomerüler sklerozis GFH da azalma Proteinüri Hipertansiyon Kronik graft yetmezliği Terasaki et al.,transplantation 1994
MDRD egfh ml/dk/1.73 m2 Kan basıncı (mmhg) 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 p<0.01 6 ay 1 yıl 2 yıl TARTIŞMA 2.33 >2.33 2.33 >2.33 Proteinüri (mg/gün) 500 400 300 200 100 0 p>0.05 6 ay 1 yıl 2 yıl 2.33 >2.33 6 ay 1 yıl 2 yıl
SONUÇ Canlı donör renal transplantasyonda, BT anjiyografi + 3D rekonstrüksiyon ksiyon yöntemi y ile hesaplanan H/Ava oranı graft fonksiyonu ile yakından ilişkilidir. Preoperatif donör değerlendirilmesinde erlendirilmesinde BT anjiyografi + 3D rekonstriksiyon yöntemi ile elde edilen H/Ava oranı uzun dönem graft fonksiyonlarının öngörüsünde nde etkin bir parametre olarak kullanılabilir. labilir.