MATEMATK ETMNDE ÇOKLU ZEKÂ KURAMINA YÖNELK ÖRETMEN DÜÜNCELER

Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Matematik Eitiminde Çoklu Zeka MATEMATK ETMNDE ÇOKLU ZEKÂ KURAMINA YÖNELK ÖRETMEN DÜÜNCELER Kürat Yenilmez ve Erhan Bozkurt ÖZET Bu aratırmanın amacı, Matematik ve Sınıf öretmenlerinin çoklu zeka kuramına dayalı matematik eitimine yönelik düüncelerinin belirlenmesidir. Aratırmanın örneklemi; Antalya nın Serik ilçesinde görev yapan Matematik ve Sınıf öretmenleri arasından rastlantısal olarak seçilen toplam 243 Matematik ve Sınıf öretmeninden olumaktadır. Verilerin toplanması aamasında; öretmenlerin çoklu zeka kuramına ilikin düüncelerinin belirlenmesi amacıyla Yenilmez ve Bozkurt tarafından gelitirilen Matematik Eitimi ve Çoklu Zeka Kuramı anketi kullanılmıtır. Öretmenlerin çoklu zeka kuramına dayalı matematik eitimine yönelik görülerinin cinsiyet, bran, kıdem ve mezun olunan kurum deikenleri açısından farklılaıp farklılamadıını belirlemek için, t-testinden yararlanılmıtır. Aratırmanın sonuçlarına göre; mezun olunan fakülte açısından öretmenlerin çoklu zeka kuramına ilikin tutumlarında fark bulunmazken, bran, kıdem ve cinsiyet deikenleri açısından gruplar arasında anlamlı farklılıklar olduu gözlemlenmitir. Anahtar Sözcükler: Çoklu Zeka Kuramı, Matematik Öretimi, Sınıf Öretmenlii. ABSTRACT The purpose of this study was to determine the opinions of the mathematics and class teachers about Multiple Intelligence Theory in mathematics education. The sample of the study consists of 243 teachers in Serik (within Antalya). Data were collected by Teaching Mathematics and Multiple Intelligence Theory questionnaire which is developed by the authors. Frequency tables and t-test were employed to analyze data. The results of the study indicated that there were meaningful differences in opinions of the mathematics and class teachers about Multiple Intelligence Theory in mathematics education points of view branch, seniority and sex, but there wasn t any difference point of view the graduate faculty. Keywords: Multiple Intelligence Theory, Teaching Mathematics, Class Teacher, Mathematics Teacher. Yrd. Doç. Dr., Eskiehir Osmangazi Üniversitesi, Eitim Fakültesi, E-mail: kyenilmez@ogu.edu.tr Matematik Öretmeni, Karata lköretim Okulu, Serik/Antalya, E-mail: erhanb82@hotmail.com 90 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT GR Yaam, matematiksel ve sözel etkinliklerle sınırlandırılamayacak kadar renkli ve zengindir. Unutulmaması gereken çok önemli bir nokta vardır. O da insanların kesinlikle bir zeka bölümü ile etiketlenmemesi gerçeidir. Çünkü; Çoklu Zeka Teorisinin en önemli ilkelerinden biri, zekaların sürekli bir geliim dinamizmine sahip olduklarıdır (Eren, 2001, s.18). Bugüne kadar okullarımızda çocukların baarı durumları hakkında kararlar verilirken, aırlıkla derslerden aldıkları notlar dikkate alınmıtır. Bu sebeple, sözel ve matematik zekalara sahip örenciler zeki, dier örenciler ise kapasitesiz, zekasız olarak görülmütür. Kapasitesiz olarak görülen bu örencilerden bazıları güzel resim yapmakta, bazıları bir müzik aleti çalmakta, bazıları ise insanlarla kolayca iletiim kurabilmektedir. Ancak bu yeteneklere sahip olmaları onların zeki sayılmaları için yeterli olmamı, yaptıkları i sadece bir hobi veya sosyal faaliyet olarak görülmütür. Bu geleneksel zeka anlayıı uzun yıllar etkisini sürdürmü ve Gardner (1983) tarafından ortaya atılan ancak eitim ve psikoloji alanında Gardner ın (1993) Multiple Intelligences: Theory in Practice adlı kitabından sonra büyük ilgi gören Çoklu Zeka Kuramı sayesinde tarihe karımıtır. Bu kurama göre zeka; bir veya daha fazla kültürel yapıda deeri olan bir ürüne ekil verme ya da problemleri çözme yeteneidir (Bümen, 2002, s.5). Bu kuram sayesinde insan zekasının sadece iki deil, sekiz farklı yönünün olduu ortaya çıkmıtır. Çoklu Zeka Kuramında 8 farklı zeka alanı belirlenmitir. Bunlar; 1) Sözel- Dil 2) Matematik- Mantık 3) ekil (Görsel)- Uzay (Uzamsal) 4) Müziksel- Ritmik 5) Bedensel- Kinestetik 6) Kiiler arası- Sosyal 7) Kiiye Dönük (çsel; Özedönük) 8) Doa. Nadiren, istisna insanlarda zekâların hemen hepsi aynı derecede aktiftir. Her bir insanın zeka profili birbirinden farklıdır. Fakat her insanın baskın olarak kullandıı bir veya birden fazla zeka bölümü vardır. Örnein; bir insanda sözel ve sosyal zekalar baskın olarak çalıırken, bir baka insanda, müziksel ve kinestetik zekalar baskın olarak çalıabilir (Eren, 2001, s.17). Bunun için okullar ve öretmenler tüm zeka alanlarına aynı önemi vermelidir. Bu durum sözel ve matematiksel zekaya önem veren geleneksel eitim sistemi ile zıtlık içerir. Herkes bu zeka alanlarına doutan sahiptir. Fakat her örenci sınıfa farklı alanlarda gelimi olarak gelmektedir. Bu her örencinin zekasal üstünlük ve zayıflıklara sahip olabilecei anlamına gelmektedir. Bu zeka alanları bir örencinin belirli bir öretim ekli ile ne kadar kolay veya zor örenebileceini belirlemekte ve bu örencinin örenme stilini oluturmaktadır. Bir sınıfta birden çok örenme ekli olabilir. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 91

Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Her sınıf bir zeka bahçesidir. Bitkiler aynıymı gibi görünmesine ramen her biri farklı bir ekilde büyüyüp farklı ürünler verirler. Bir bahçıvan nasıl bitkilerinin yetimesini, salıklarını ayırt edip belirliyorsa bir öretmen de örencilerinin mantıksal/matematiksel, dilsel/sözel, müziksel/ritmik, bedensel/kinestetik, içsel/bireysel, doa, sosyal/kiiler arası üstünlüklerini belirlemek zorundadır. Ancak bu ekilde onların baarıya ulamalarına yardımcı olur (Sweet, 1998, s.5). Armstrong (1994, s.50-60), Çoklu Zeka Kuramına dayalı öretimin yapıldıı sınıflarda öretmenin, yöntemlerini bir zekadan dierine sürekli deitirerek uygulaması gerektiini vurgulamaktadır. Öretmenin tüm derslerini, sınıfta bulunan farklı örenme stillerine göre ilemesi mümkün deildir. Fakat öretmen örencilerine daha zayıf zekalarına hitap eden bir konuyu en çok gelimi olan zekalarıyla nasıl anlayabileceklerini göstermelidir. Örnein, görsel yanı güçlü, resimler, ekiller yolu ile düünen, çizmekten çok zevk alan bir örenci için matematik gibi soyut bir dersi örenmede zorlandıı durumlarda, matematikteki örenme sürecini anlamasını kolaylatırmak amacıyla, o örencinin olumlu yanı bir araç olarak kullanılabilir. Bu örenciye okuduu problemlerin ekiller ve resimlerini yapma fırsatı sunulduunda ya da sayılar yerine resimler yerletirildiinde ona zor gelen matematik dersine karı bu örencinin tutumları da deimeye balar (Eren, 2001, s.25-26). Yapılan aratırmalar, gözlemler ve görümeler farklı zeka alanları yoluyla örenme fırsatları birletirildiinde örencilerin akademik baarılarının artmakta, örencilerin kendi örenme stratejilerinin farkına varmakta ve kendilerine olan güvenlerinin artmakta olduunu göstermektedir. Bu durum özellikle matematik derslerinde büyük önem taır. Matematik problemlerini çözmede çocukların kullandıkları ilem yollarını inceleme fırsatı bulan öretmen ve aratırmacılar; çocukların formal olarak öretilenlerden farklı metodlar kullandıklarını ve ilköretimi bitirmi örencilerin çounun ilem yaparken dört temel ilemi etkili bir ekilde kullanmadıkları ya da okulda öretilen standart yollar yerine kendi kendine gelitirdikleri çe- itli yöntemleri kullandıklarını belirlemilerdir. Busbridge ve Özçelik (1996, s.1-8) in belirttikleri gibi Jones, 83-26 eklindeki çıkarma ileminin hangi yöntemle doru olarak yapılabildii konusunda ayrıntılı bir analiz yapmıtır. Bu yöntemlerden üçü standart yöntem olarak daha önce öretilmi olanlardandır. Yetmi be örenciden yirmi bei bunlardan birini veya dierini baarıyla kullanmıtır, elli örenci ise öretim sırasında ele alınmadıı halde örenciler tarafından gelitirilmi olan on dört yöntemden birini kullanarak doru cevabı elde etmilerdir. Çoklu Zeka Alanları Dilsel/ Sözel Zeka: Dil zekası; sözcükler zekası ya da bir dilin temel ilemlerini açıkça kullanabilme yeteneidir (Bümen, 2002, s.9). Deiik kültürlerde yaayan insan dil kullanma becerisine sahiptir. Kimileri dili sadece iletiim amacıyla kullanırken, kimileri birden çok dil ve iletiim becerileri gösterebilir (Demirel, 1999, s.143). Mantıksal/Matematiksel Zeka: Matematiksel/Mantıksal zeka, sayılarla çalıma, muhakeme etme, tümevarım ve tümdengelim teknikleri ile düüne- 92 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT bilme, soyut ve sembolik problemleri çözebilme, kavramlar, düünceler ve fikirler arası kompleks ilikileri algılayabilme becerisidir (Eren, 2001, s.76). Birçok matematik dersinde bilgiyi deftere geçme veya anlamlı olmayan eyleri ezberlemede mantıksal/ matematiksel zeka çok az kullandırılmaktadır. Burada önemli olan derslerin örencilerin mantıksal/ matematiksel muhakemelerini ve matematiksel kapasitelerini çalıtırdıından emin olmaktır. Örencileri bir grup gerçei bilmelerinden bir seviye yukarı getirmeliyiz ve bu gerçekleri anlayıp, özümseyip uygulamaya ve analiz etme, transfer etme düzeyine ulatırmalıyız. Görsel/Uzamsal Zeka: Görsel-Uzamsal zeka, resimler ve imgeler zekası ya da görsel dünyayı doru olarak algılama ve kiinin kendi görsel yaantıların yeniden yaratma kapasitesidir (Demirel, 2005, s.6). Müziksel/Ritmik Zeka: Müziksel-ritmik zeka, bir bireyin müziksel olarak düünmesi ve belli bir olayın olu biçimini, seyrini veya düzenini müziksel olarak algılaması, yorumlaması ve iletiimde bulunması olarak tanımlanabilir (Saban, 2001, s.10). Bedensel/Kinestetik Zeka: Bedensel-kinestetik zeka, bir bireyin bir problemi çözmek, bir model ina etmek veya vücudunun belli organlarını (örne- in; ellerini ve parmaklarını) kullanabilme kapasitesidir (Saban, 2001, s.11). çsel/bireysel Zeka: Kiisel-çsel zeka, kendimiz hakkındaki duygu ve düünceleri ekillendirebilme, sürdürebilme ve yaadıklarımızdan örendiklerimizle,hayat felsefemizi oluturabilme, yaamımızı bu dorultuda planlama, kiisel istek ve hayaller oluturabilme yeteneidir (Eren, 2001, s.178). Sosyal/Kiilerarası Zeka: Bu zeka çevredeki bireylerle iletiim kurma, onları anlama, bu kiilerin ruh durumlarını ve yeteneklerini tanıma gibi davranılara iaret eder. Politikacılar, dini liderler, öretmenler, psikologlar bu yetileri ustalıkla kullanır (Campbell, Campbell ve Dickinson, 1996, s.160). Doa Zekası: Doa zekası, doadaki tüm canlıları tanıma, aratırma ve canlıların yaratılıları üzerine düünme becerisidir (Eren, 2001, s.208). Çoklu zeka kuramı, yıllardır etkisini sürdüren klasik zekaya karı çıkmıtır. Artık sadece sözel ve sayısal derslerde baarılı olanların deil, müzikte, resimde, sporda, dansta, iletiimde ve doada kendini gösterenlerin de ba- arılı sayılması gerektii ortaya konulmutur. üphesiz ki bu düünce, eitim sistemimiz için çok büyük bir yeniliktir. Literatüre bakıldıında gerek dorudan çoklu zeka kuramı ile gerekse kuramın uygulama alanları ile ilgili birçok aratırma göze çarpmaktadır. Yapılan uygulamalar ve aratırmalar, kuramı destekler sonuçlar içermektedir (Goodnough, 2001; Willis, 2001; Reid & Romanof, 1997; Fasko, 2001; Kagan & Kagan, 1998; Krechevsky & Seidel, 1998). Ancak bunların yanında kuramın eletirildii, uygulamalarda bazı aksaklıkların olduu yönünde bazı görüler de ortaya atılmaktadır (White & Bren, 1998; Udal & Passe, 1993). Goodnoguh (2001), yaptıı aratırmada geleneksel anlayıa göre Çoklu.Zeka Kuramıyla yüksek katılım ve istekliliin arttıı yönünde sonuçlara ulamıtır. Willis (2001), yaptıı çalımada öretmenlerin çoklu zekayı kullanmaları halinde örencilerini tanıyabilecekleri, onların birçok yeteneklerini gelitirebilecekleri yönünde sonuçlara ulamıtır. Kuramı destekleyen bu Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 93

Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Matematik Eitiminde Çoklu Zeka aratırma sonuçlarının yanında, kurama yönelik bir takım eletiriler de gözlenmektedir. Zeka alanı olarak kabul edilen sekiz potansiyelin birer yetenek mi yoksa zeka alanı mı oldukları temel eletiri noktalarından biridir (White & Bren, 1998). Ayrıca öretim materyallerinin gelitirilmesinde zorlukların olduuna ilikin sonuçlara da ulaılmıtır (Udal & Passe, 1993). Ülkemizde de kuramla ilgili aratırmalar yapılmaıtır. Demirel ve dierleri (1998) tarafından yapılan aratırmada ilköretim 4. sınıf örencilerine çoklu zeka kuramına göre gelitirilen program uygulanmı ve örencilerin farklı zeka alanlarının yava yava gelitii gözlenmitir. Bununla beraber, öretmenlerin çoklu zeka kuramı uygulamalarının örencilerin mantıksal düünme, olaylar arasında iliki kurma, muhakeme ve çözüm üretme becerileri gibi üst düzey düünme becerilerini gelitirdiini ancak mevcut eitim sisteminde uygulanmasının çok güç olduunu düündükleri ortaya konulmutur. Acat (2004) aratırmasında, geleneksel örenme kuramları ile çoklu zeka kuramının örenme ortamlarının oluturulmasında getirdikleri temel farklılıkları tartımı, çoklu zeka kuramının uygulanmasına olanak tanıyacak eitim teknolojisi araçlarının gelitirilmesinde göz önünde bulundurulacak ilkeleri belirlemi, araçların gelitirilmesi için model ve öneriler sunmutur. Bir dier aratırmasında Acat (2005), çoklu zeka kuramının Türkiye koullarında örenme-öretme durumlarının planlanması ve düzenlenmesinde kullanılabilirliini belirlemeye çalımıtır. Elde edilen sonuçlar, olumlu görüler temel balıında ortamları monotonluktan kurtarma, yapılacak faaliyetlerin sınırlarının belirginlemesi, etkililiinin artması gibi bazı alt balıklarda toplanırken, olumsuz görüler temel balıı altında da zeka alanlarını yaama geçirmeden doan güçlükler, öretmenden kaynaklanan güçlükler ve olanak yetersizliinden doan güçlükler alt balıkları altında toplanmıtır. Çoklu zeka kuramı ile ilgili aratırmalar arasında kurama ve kuramın uygulanmasına ilikin örenci ve öretmen görülerine dayalı çalımalar da göze çarpmaktadır. Gürçay ve Eryılmaz (2004), lise 1. sınıf örencilerinin çoklu zeka alanlarına dayalı Fizik öretimine ilikin görülerini deerlendirdikleri çalımada örenci görülerinin demografik deikenler açısından farklılık gösterip göstermediini aratırmılardır. Sonuç olarak, çoklu zeka kuramının okullardaki uygulayıcıları olarak öretmenlerin gerek kuram hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi gerekse kuramdan ders ortamında yararlanma konusundaki eilimlerinin belirlenmesi önemli bulunmu ve bunun üzerine bu aratırma gerçekletirilmitir. Aratırmanın Amacı Bu aratırmanın amacı; Matematik ve Sınıf öretmenlerinin çoklu zeka kuramına dayalı matematik eitimine yönelik düüncelerinin cinsiyet, bran, kıdem ve mezun olunan kurum deikenleri açısından farklılaıp farklılamadıını belirlemektir. Aratırmanın Sayıltıları Aratırmaya katılan öretmenlerin ölçme aracında yer alan soruları cevaplandırırken gerçek duygu ve düüncelerini yansıttıkları kabul edilmitir. 94 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Aratırmanın Sınırlılıkları Aratırma 2005 2006 öretim yılında Antalya nın Serik ilçesinde görev yapan Matematik ve Sınıf öretmenleri arasından rastlantısal olarak seçilen 243 öretmenin görüleri ile sınırlıdır. YÖNTEM Model Aratırmanın gerçekletirilmesinde ilikisel tarama modelinden yararlanılmıtır. Evren ve Örneklem Aratırmanın evrenini, 2005-2006 öretim yılında Antalya ili, Serik ilçesindeki devlet okullarında görev yapan Matematik ve Sınıf öretmenleri oluturmaktadır. Aratırmanın örneklemi ise evreni oluturan öretmenler arasından rastlantısal olarak seçilen 201 Sınıf ve 42 Matematik öretmeninden olumaktadır. Veri Toplama Aracı Verilerin toplanması aamasında; Yenilmez ve Bozkurt tarafından gelitirilen ve iki bölümden oluan bir anket formu kullanılmıtır. lk bölümde, bran, kıdem, cinsiyet ve mezun olunan fakülte gibi kiisel bilgiler yer almaktadır. kinci bölümde ise; Sınıf ve Matematik öretmenlerinin çoklu zeka kuramına dayalı matematik eitimine yönelik düüncelerini belirlemek amacıyla gelitirilmi ve 20 maddeden oluan Matematik Eitimi ve Çoklu Zeka Kuramı anketi bulunmaktadır. Çoklu zeka kuramı ile ilgili toplanan bilgiler ve bu konudaki ilgili literatürün incelenmesiyle anketin deneme formu hazırlanmıtır. Bu form kapsam geçerliliinin salanması amacıyla uzman görülerine sunulmutur. Gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra deneme formu bir grup öretmene uygulanmıtır ve anketteki soruların açık ve anlaılırlıı konusunda kendileriyle görüülmütür. Bu uygulamalar sonucunda ankete son ekli verilmitir. Geçerlilik ve güvenirlik çalımaları yapılmı olan anketin Cronbach Alpha katsayısı 0,70 olarak bulunmutur. Buna göre anketin güvenilir olduu kabul edilmitir. Verilerin Toplanması Yenilmez ve Bozkurt tarafından hazırlanan anket formu Antalya nın Serik ilçesinde 2005-2006 öretim yılında görev yapan tüm Matematik ve Sınıf öretmenlerine ilçe Milli Eitim Müdürlüü aracılııyla gönderilmi ve geri dönen toplam 243 anket formu deerlendirilmeye alınmıtır. Verilerin Çözümlenmesi Verilerin çözümlenmesi aamasında önce kiisel bilgilere göre çalıma örnekleminin durumu deerlendirilmitir. Bunun için deiken düzeylerine ilikin frekans ve yüzdelik dilimlerden yararlanılmıtır. Çalımada öretmenlerin çoklu zeka kuramına dayalı matematik eitimi hakkındaki görüleri ba- Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 95

Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Matematik Eitiminde Çoklu Zeka ımlı deiken, cinsiyet, bran, kıdem ve mezun olunan kurum da baımsız deikenler olarak ele alınmıtır. Daha sonra frekans tabloları ve t-testi kullanılarak Çoklu Zeka Kuramı na (ÇZK) dayalı matematik eitimine ilikin düüncelerin demografik deikenlere göre farklılaıp farklılamadıı aratırılmıtır. BULGULAR VE YORUM Bu bölümde aratırmanın temel amacına balı olarak elde edilen bulgu ve yorumlara yer verilmitir. TABLO 1. Öretmen özellikleri Öretmen sayısı CNSYET % Öretmen sayısı KIDEM Bayan 115 47,3 1-10 Yıl 126 51,9 Erkek 128 52,7 10 Yıldan çok 117 48,1 BRAN MEZUN OLD. FAK. Sınıf Öretmeni 201 82,7 Eitim Fak. 183 75,3 Matematik Öretmeni 42 17, 3 Dier 60 24,7 Tablo 1 e göre, aratırmanın örneklemini oluturan öretmenler cinsiyet ve kıdem açısından yaklaık olarak homojen bir daılım göstermektedir. Bran açısından Sınıf öretmenlerinin (%82,7) ve mezun olunan fakülte bakımından da Eitim Fakültesi (%75,3) mezunlarının sayıca fazla oldukları yine aynı tablodan görülmektedir. Cinsiyetler Arasındaki Farklılık Öretmenlerin Matematik öretiminde ÇZK ile ilgili düüncelerinin cinsiyet deikeni açısından farklılaıp farklılamadıı t-testi ile aratırılmı ve sonuçlar TABLO 2 de verilmitir. % TABLO 2. Cinsiyetler arasındaki farklara ilikin t-testi sonuçları Cinsiyet N X S t p u anda bilinen zeka türlerinden Bayan 115 2, 191 0, 793 daha farklı zeka türleri de olabilece- 2, 392 0, 017 ine inanmıyorum. Erkek 128 1, 945 0, 806 Sınıflarda karılaılan disiplin problemlerinin kaynaı olarak örencilerin Bayan 115 2, 660 0, 647 matematiksel zekasının yanında 1, 965 0, 049 duygusal zekasının ihmal edilmesini görüyorum. Erkek 128 2, 484 0, 742 Öretmenlerin çoklu zeka kuramını sınıflarda nasıl uygulayacaını Bayan 115 2, 869 0, 449 anlatan eitim çalımalarının yapılmasını istiyorum. Erkek 128 2, 703 0, 606 2, 408 0, 015 Tablo 2 ye göre, bayan öretmenler, erkek öretmenlere göre, u anda bilinen zeka türlerinden daha farklı zeka türleri de olabileceine inanmıyorum, sınıflarda karılaılan disiplin problemlerinin kaynaı olarak örencile- 96 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT rin matematiksel zekasının yanında duygusal zekasının ihmal edilmesini görüyorum fikirlerine daha fazla katılmılardır. Ayrıca öretmenlerin çoklu zeka kuramını sınıflarda nasıl uygulayacaını anlatan eitim çalımalarının yapılmasını da bayan öretmenler erkek meslektalarına oranla daha fazla istemektedirler. Branlar Arasındaki Farklılık Örneklemi oluturan öretmenlerin Matematik öretiminde ÇZK ile ilgili düüncelerinin bran deikeni açısından farklılaıp farklılamadıı t-testi ile aratırılmı ve sonuçlar TABLO 3 de verilmitir. TABLO 3. Branlar arasındaki farklara ilikin t-testi sonuçları Örencilerimin baarısını sadece matematiksel zekasına göre deerlendiriyorum. Öretmenlerin, örencilerin farklı zeka alanlarına hitap edememesini örencilerin matematik derslerindeki baarısızlıının nedenlerinden biri olarak görüyorum. Bran N X S t p Sınıf Ört. 201 2,014 0,880 Mat. Ört. 42 2,357 0,790 Sınıf Ört. 201 2,771 0,554 Mat. Ört. 42 2,833 0,489-2,216 0,028-2,499 0,015 Tablo 3 e göre, matematik öretmenleri örencilerin baarısını sadece matematiksel zekasına göre deerlendirmekte ve öretmenler örencilerin farklı zeka alanlarına hitap edememesini örencilerin matematik derslerindeki baarısızlıının nedenlerinden biri olarak gördüklerini ifade etmektedirler. Kıdemler Arasındaki Farklılık Kıdem deikeni açısından öretmenlerin Matematik öretiminde ÇZK ile ilgili düüncelerinin farklılaıp farklılamadıı t-testi ile aratırılmı ve sonuçlar TABLO 4 de verilmitir. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 97

Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Matematik Eitiminde Çoklu Zeka TABLO 4. Kıdem grupları arasındaki farklara ilikin t-testi sonuçları Zeka ölçüsünün sayısal olarak hesaplanacaına inanmıyorum. Zekanın geliiminde doru ve etkili bir örenme ortamının kalıtımdan çok daha önemli olduuna inanıyorum. Çoklu zeka kuramını sınıfımda nasıl uygulayacaım bilmiyorum. u anda bilinen zeka türlerinden daha farklı zeka türleri de olabilece- ine inanmıyorum. Sekiz farklı örenme yolunun da sınıflarda uygulanabilmesi için öretmenlerin yeterli zamana sahip olmadıklarını düünüyorum. Kıdem N X S t p 1-10 yıl 126 1, 904 0, 823 10 yıldan çok 117 1, 692 0, 792 1-10 yıl 126 2, 579 1, 126 10 yıldan çok 117 2, 307 0, 781 1-10 yıl 126 2, 087 0, 737 10 yıldan çok 117 1, 888 0, 751 1-10 yıl 126 2, 198 0, 769 10 yıldan çok 117 1, 914 0, 826 1-10 yıl 126 2, 738 0, 582 10 yıldan çok 117 2, 572 0, 710 2, 048 0, 042 2, 196 0, 029 2, 074 0, 039 2, 766 0, 006 1, 976 0, 049 Tablo 4 e göre, kıdemi 1-10 yıl arasında olan öretmenler, kıdemi 10 yıldan fazla olan öretmenlere göre, hem ÇZK hakkında yetersiz bilgiye sahip hem de bunu sınıflarında uygulama cesaretinden yoksun görünmektedirler. Kuramın varlıını kabul etseler bile, tümüyle uygulamanın zaman yetersizlii nedeniyle mümkün olamayacaı konusunda 1-10 yıl kıdeme sahip öretmenlerin daha olumsuz düündükleri gözlenmektedir. Anket Maddelerinin Genel Analizi Sınıf ve Matematik öretmenlerinin çoklu zeka kuramına dayalı matematik eitimi konusundaki görülerini belirlemeye yönelik olarak hazırlanan Matematik Eitimi ve Çoklu Zeka Kuramı anketinin maddelerine ait aritmetik ortalama ve standart sapma deerleri TABLO 5 de verilmektedir. 98 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT TABLO 5. Anket maddelerinin ortalama ve standart sapmaları Anket Maddeleri N X S Bireylerde tekil zeka deil çoklu zeka olduuna inanıyorum. 243 2,881 0,404 Bireylerin zekaları gelitirilebilir ve deitirilebilir olduuna inanıyorum. 243 2,638 0,597 Zeka ölçüsünün sayısal olarak hesaplanacaına inanmıyorum. 243 2,198 0,814 Zekanın geliiminde doru ve etkili bir örenme ortamının kalıtımdan 243 2,449 0,984 çok daha önemli olduuna inanıyorum. Çoklu zeka kuramına dayalı öretimin Milli Eitim müfredatına 243 2,132 0,787 özellikle de orta öretim müfredatına uygulanabilir olduuna inanmıyorum. Çoklu zeka kuramını sınıfımda nasıl uygulayacaım bilmiyorum. 243 2,008 0,750 Örencilerimin zeka alanlarını nasıl tespit edeceimi bilmiyorum. 243 1,877 0,863 Ders planı yaparken çoklu zeka alanlarını dikkate alarak plan yapıyorum. 243 2,276 0,815 Çoklu zeka kuramının sınıflarda tam uygulanmasıyla okullardaki 243 2,630 0,619 baarı oranının artacaına inanıyorum. Her örencinin matematik dersini baarabileceine inanmıyorum. 243 2,337 1,565 Milli Eitim Bakanlıı nın çoklu zeka kuramı hakkında öretmenleri 243 2,761 0,568 bilinçlendirmeye yönelik yaptıı çalımaları yetersiz buluyorum. u anda bilinen zeka türlerinden daha farklı zeka türleri de olabileceine 243 1,938 0,808 inanmıyorum. Çoklu zeka kuramına göre yapılacak ölçme ve deerlendirmede, 243 1,971 0,805 objektifliin (nesnelliin) salanamayacaına inanmıyorum. Sınıflarda karılaılan disiplin problemlerinin kaynaı olarak örencilerin 243 2,568 0,703 matematiksel zekasının yanında duygusal zekasının ihmal edilmesini görüyorum. Örencilerimin alan ve meslek seçimlerine yardımcı olurken zeka 243 1,778 0,909 alanlarını dikkate alarak rehberlik çalıması yapmaya çalımıyorum. Sekiz farklı örenme yolunun da sınıflarda uygulanabilmesi için 243 2,658 0,651 öretmenlerin yeterli zamana sahip olmadıklarını düünüyorum. Derslerimde tüm zeka türlerine hitap edebilecek gerekli özveriyi 243 1,848 0,851 göstermiyorum. Örencilerimin baarısını sadece matematiksel zekasına göre 243 1,502 2,141 deerlendiriyorum. Öretmenlerin, örencilerin farklı zeka alanlarına hitap edememesini 243 2,074 0,874 örencilerin matematik derslerindeki baarısızlıının nedenlerin- den biri olarak görüyorum. Öretmenlerin çoklu zeka kuramını sınıflarda nasıl uygulayacaını anlatan eitim çalımalarının yapılmasını istiyorum. 243 2,782 0,543 Anket maddelerinin genel analizi göz önüne alındıında; en yüksek ortalamalara sahip maddelerin çoklu zeka kuramını benimser nitelikte olduu ancak kuramın sınıf ortamında kullanılmasına yönelik eitimlerin yetersiz görüldüü ve mevcut müfredatın kuramın uygulanmasını zorlatırdıı yönündeki maddeler olduu görülmektedir. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 99

Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Matematik Eitiminde Çoklu Zeka SONUÇ ve ÖNERLER Bayan öretmenler, erkek öretmenlere göre farklı zeka alanlarının varlıını daha çok kabul etmekte ve çoklu zeka kuramının sınıflarda nasıl uygulanması gerektiini anlatan eitim çalımalarının yapılmasını daha fazla istemektedirler. Bu sonuca dayanarak, bayan öretmenlerin erkek öretmenlere oranla, çoklu zeka kuramı ile daha yakından ilgilendikleri söylenebilir. Çoklu zeka kuramı, eitim sistemimize önemli yenilikler getirmitir. Eitim kuramlarının uygulayıcısı olan öretmenlerimizin hepsinin de, bu yeniliklere bir anda uyum salaması imkansızdır. Bu sebeple günümüz modern eitim kuramlarının eitim sistemimize aktarılmasında sorunlarla karılaılmaktadır. Özellikle de öretmenlerimizin bu yeni eitim kuramlarını sınıflarında nasıl uygulayacaklarını bilmemeleri eitim sistemimiz için büyük bir sorundur. Bu sorunların en aza indirilmesindeki en büyük görev, Milli Eitim Bakanlıı na dümektedir. Bu amaçla M.E.B. nın düzenleyecei hizmet içi eitim çalımaları, seminerler ve konferanslarla bu çada kuramlar öretmenlerimize daha iyi anlatılmalı, hatta bu kuramlar kullanılarak bir dersin nasıl ilenebilecei uygulamalı olarak öretmenlerimize gösterilmelidir. Bu çalımalar yapıldıkça, öretmenlerimiz daha bilgili, daha tecrübeli ve örencilerine daha faydalı olabilirler. Matematik öretmenleri, Sınıf öretmenlerine oranla örencilerinin baarılarını matematiksel zekasına göre daha fazla deerlendirmekte ve örencilerin Matematik derslerindeki baarısızlıının nedenlerinden biri olarak, öretmenlerin örencilerin farklı zeka alanlarına hitap edememesini görmektedirler. Bunun sebebi, Sınıf öretmenlerinin Matematik dersi dıında, Türkçe, Müzik, Resim gibi farklı zeka alanlarına hitap eden dier derslere de girmeleri olabilir. Sonuca göre Matematik öretmenleri, genel olarak örencilerinin baarısını matematik zekalarına göre deerlendirmektedir. Ancak bu tutum, dier zekaları gelimi örencilerin Matematik dersine olan ilgilerini azaltabilir ve sonuçta baarısız olmalarına sebep olabilir. Örencilerin Matematik dersindeki baarılarını artırabilmek için ilk önce onların bu derse karı olumlu tutum gelitirmelerinin salanması gerekir. Bu sebeple Matematik ve Sınıf öretmenleri, Matematik dersini mümkün olduunca farklı zeka türlerine hitap edecek ekilde ilemelidir. Bu amaçla ders farklı zeka türlerine hitap eden farklı etkinliklerle zenginletirilebilir. Kıdemi 1-10 yıl arasında olan öretmenler, kıdemi 10 yıldan fazla olan öretmenlere oranla, çoklu zeka kuramını sınıflarında nasıl uygulayacakları konusunda daha az bilgiye sahiptirler. Ayrıca, sekiz farklı örenme yolunun da sınıflarda uygulanabilmesi için öretmenlerin yeterli zamana sahip olmadıkları fikrine kıdemli öretmenlere oranla daha fazla katılmaktadırlar. Sonuç olarak; genç öretmenler, kıdemli öretmenlere göre bu kuramları sınıflarında uygulamakta daha çok zorluk çekmektedirler. Kıdemli öretmenler ise tecrübeleri sayesinde bu kuramları daha çabuk benimsiyor olabilirler. Bu sorunu çözmek adına, yapılacak olan hizmet içi eitim çalımalarında aırlık yeni öretmenlere verilebilir. Ayrıca Eitim fakültelerinde bu modern kuramlara yönelik yapılan çalımalara daha fazla aırlık verilip, öretmen adayları- 100 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT nın bilgi ve tecrübeleri bu sayede artırılabilir. Çoklu zeka kuramı, tüm olumlu yönlerine ramen bazı olumsuzlukları da içinde barındırmaktadır. Bu olumsuzluklardan belki de en önemlisi; kuramın sınıflarda uygulanmasında karılaılacak zaman sorunudur. Çoklu zeka kuramını benimsemi bir öretmen, dersini mümkün olduunca farklı zeka türlerine hitap edecek ekilde ilemeye çalıır. Bu sebeple konunun ilenme süresi doal olarak uzamakta ve programlarında aksamalar olmaktadır. Bu sorunu ortadan kaldırmak için zaten oldukça youn olan Matematik dersi müfredatı biraz daha sadeletirilerek konular daha geni zamanlara yayılabilir. Bu da öretmenlerimize bu kuramların uygulanmasında büyük kolaylık salayabilir. KAYNAKÇA Acat, M.B. (2004) Developing Materials for Educational Technology Based on Multiple Intelligence Theory Kırgızistan Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 97-107. Acat, M.B. (2005) Applicability of the Multiple Intelligence Theory to the Process of Organizing and Planning of Learning and Teaching International Journal of Educational Reform, 14 (1), 54-72. Armstrong, T. (1994) Multiple Intelligences in the Classroom. Alexandria, ASCD. Busbridge, J. Çeviren; Durmu Ali Özçelik. (1996) lköretim Matematik Öretimi Milli Eitimi Gelitirme Projesi Hizmet Öncesi Öretmen Eitimi Ankara. Bümen, N.T. (2002) Okulda Çoklu Zeka Kuramı. Ankara Pegem A Yayıncılık, Baak Matbaacılık. Campbell, L., Campbell, B. ve Dickinson, D. (1996) Teaching and Learning Through Multiple ntelligence Tucson Arizona, Zephyr Press. Demirel, Ö., Akınolu, O., Acat, M.B., Avanolu, Y., Bacıolu, G., Özkan, B., Sayan, H., Sıvacı, S.Y., ahinel, S. ve Talu, N. (1998) lköretimde Çoklu Zeka Kuramının Uygulanması VII. Ulusal Eitim Bilimleri Kongresi Selçuk Üniversitesi Eitim Fakültesi, Cilt I, 531-546. Demirel, Ö. (1999) Plandan Deerlendirmeye Öretme Sanatı. Ankara Pegem A Yayıncılık. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 101

Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Demirel, Ö. (2005) Eitimde Yeni Yönelimler. Ankara Pegem A Yayıncılık, Cantekin Matbaacılık. Eren, Y.K. (2001) Eitim-Öretimde Çoklu Zeka Teorisi ve Uygulamaları. Ankara Özel Cüceli Okulları Yayınları. Fasko, D. Jr. (2001) An Analysis of Multiple Intelligences Theory and its Use with the Gifted and Talented, Roeper Review, Vol. 23, Issue:3, Apr. Gardner, H. (1983) Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences, New York Basic Books. Gardner, H. (1993) Multiple Intelligences: Theory in Practice. New York Basic Books. Goodnough, K (2001) M. I. Theory: A Farmwork for Personalizing Science Curricula, School Science & Mathmatics. Vol. 101, issue:4, Apr. Gürçay, D. ve Eryılmaz, A. (2004) Lise 1. Sınıf Örencilerinin Çoklu Zeka Alanlarına Dayalı Fizik Öretimine likin Görülerinin Deerlendirilmesi VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eitimi Kongresi Marmara Üniversitesi Eitim Fakültesi, s.167. Kagan, S. & Kagan, M. (1998) Multiple Intelligences: The Complete Nil Book:Clemente, C.A:Kagan Cooperative Learning. Krechevsky, M. & Seidel, S. (1998) Minds at Work: Applying Multiple Intelligences in the classroom In R.J. Steinberg J.W.M. Williams (ed). Intelligence instruction and assesment: Theory into Practice, Mak Wah. Nj: Erlbaum. Reid, C. & Romanoff, B. (1997) Using Multiple Intelligences Prespective, In N. Colangelo & G A Davis (eds.), Hendbook of Gifted education, Allsgen & Bacon, Boston. Saban, A. (2001) Çoklu Zeka Teorisi ve Eitim. stanbul Nobel Yayıncılık. Sweet, S.S. (1998) A Lesson Learned About Multiple Intelligences Educational Leadership. November 102 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

Matematik Eitiminde Çoklu Zeka Kürat YENLMEZ ve Erhan BOZKURT Tarman, S. (1997) Çoklu Zeka Teorisi ve Zekanın Yedi Türü Yaadıkça Eitim. stanbul Kültür Koleji Yayınları 58. Udal, A.J. & Passe, M.(1993) Gardner-Based/Performance-Based Assesment Notebook,Ne:Charlotte-Mecklenburg Schools, Charlotte. White, D.A. & Bren, M.(1998) Edutainment:Gifled Education and the Perils of Misusing Multiple Intelligence,Gibed Child Today magazine,4 (2 ) Willis Jody K. (2001) Multiply with MI : Using Multiple Intelligences to Master Multiplication, Teching Children Methematics, vol : 7, issue: 5, Jan. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 103