Cnsye Değşken Bağlamında Harcama Al Grupları ve Gelr Đlşks: Dumlupınar Ünverses Öğrencler Üzerne Br Uygulama Mahmu ZORTUK * Öze: Đksa blmnn en öneml konuları arasında yer alan gelr le ükem lşks her dönem güncellğn korumuş ve brçok çalışmaya konu olmuşur. Bu çalışmada ükem yapısı baryle özel ükec konumunda olan ünverse öğrenclernn harcama yapıları ahmn edlmeye çalışılmışır. Dumlupınar Ünverses öğrenclerne uygulanan ankelerden elde edlen verler yardımıyla cnsye fakörünün ükem erchler üzernde ekl olup olmadığı araşırılmışır. Ayrıca, öğrenclern ükem (harcama) büçes çnde yer alan 9 ayrı harcama grubunun Engel fonksyonları ahmn edlmşr. Anahar Kelmeler: Öğrenc Harcamaları, apay Değşken, Engel Fonksyonu. In he Conex of Gender Varable he Relaonshp beween Income and he Expendure Sub-Groups: The Applcaon on Dumlupnar Unversy Suden Absrac: The relaonshp beween ncome and consumpon s one of he mos popular subjecs of economcs ha proecs s populary and became sudy o many subjecs. In hs sudy, expendure srucure of unversy sudens, who are specal consumer because of her consumpon srucures, red o be esmaed. Usng daa obaned from surveys on Dumlupnar Unversy s sudens, sex varable s effec on consumpon preferences are analyzed. Addonally, Engel Funcons of nne dfferen expendure groups whch are lsed n her expendure budge are explaned. Keywords: Suden Expendure, Dummy Varable, Engel Funcon. 1.GĐRĐŞ Br ekonomde asarruf düzeyn belrleyen k emel göserge vardır. Bunlar hanehalkı gelr düzey le hanehalkı ükem harcamalarının düzeylerdr. Hanehalkları gelrler le ükem harcamaları arasındak bu yakın lşk ve kısa dönemde ükem harcamaları mkarında meydana gelen değşklkler gelrn belrledğ ön blgs konuyu uygulamalı ksadın en popüler araşırma sahalarından brs halne germşr. Đksa polkası yapıcıları, karar verme ve polka belrleme aşamalarında br akım gösergelere hyaç duymakadırlar. Bu gösergeler çnde br ekonomde yaırım ve onu belrleyen asarruf düzeynn ahmn edleblmes çn; gelr le ükem arasındak lşknn seyrnn blnmes özel önem arz emekedr. Bu lşk, gelr le oplam harcamalar arasında oraya konulableceğ gb, gelr le ek ek harcama grupları arasında da oraya konulablmekedr. (Tarı vd., 6: 168 169) Tükem fonksyonu se, değşk gelr sevyelerne (kullanılablr gelr anlamında) bağlı olarak ükem harcamalarının hang yönde ve oranda değşmş olableceğn belren eğlmn fadesdr. Bu eğlme göre gelr sevyes yükseldkçe ükem harcamaları mulak sayı olarak çoğalır; faka bu çoğalma gelrdek arış kadar olmaz. Düşük gelrlerde ükem, gelrn hemen hemen amamını kapsar. Ancak hanehalkı gelr düzey arıkça oralama ükem eğlm azalırken, oralama asarruf eğlm arış göserr * rd. Doç. Dr. Küahya Đ.Đ.B.F. Đksa Bölümü (Ülgener, 1986: 16). Araşırmaya konu olan alan le lgl oldukça sınırlı br leraür mevcuur. apılan çalışmalar genel olarak öğrenc memnunye ve harcama yapısı ana başlıkları alında değerlendrlmekedr. Öğrenc memnunye araşırmamız konusu dışındadır. Harcama yapısı üzerne yapılan çalışmalar öğrenclern harcama kalemlernn nasıl br dağılım göserdğ ve genel olarak bulundukları l ekonomsne ne kadar kakı yapıklarından öeye geçememşr. Taşkın ve Zoruk () DPÜ öğrenclern kame ekler yer bağlamında zümrelere ayırmış, uyguladıkları anke yardımıyla Küahya l merkeznde bulunan öğrenclern l ekonomsne kakılarını bulmaya çalışmışlardır. Süleyman Demrel Ünverses (SDÜ) Grşmc Đşbrlğ Koordnaörlüğü nce (UGĐK) yapılan araşırmada se (www.eduankara.com, 7) öğrenclern l ekonomsne yıllık oralama 78 mlyon TL enjeke ekler sonucuna ulaşılmışır. Konunun farklı br boyuu se Uzgören (6) arafından ncelenmşr. Uzgören öğrenclern çeşl açılardan srafa bakış açısını nceledğ çalışmasında öğrenc cnsyelernn ükem erchlernde rasyonel karar almada öneml olduğu sonucuna ulaşmışır. Tarı vd.(6) se daha spesfk olarak, Kocael ünverses öğrenclerne yönelk yapıkları analzde öğrencler cnsyelerne göre zümrelere ayırmış ve her br zümre çn ayrı ayrı ve de genel olmak üzere uyguladıkları anke aracılığıyla öğrenclere a ükem fonksyonlarını ahmn emşlerdr. Bu çalışmada da, özel br ükec grubunu oluşuran Dumlupınar Ünverses(DPÜ) öğrenclernn gelr-ükem lşks analz edlmşr. 199 yılında kurulan DPÜ nün Küahya lnn sosyo-ekonomk yapısında meydana gerdğ dönüşüm göz ardı edlemeyecek derecede önemldr. Ünverse, Küahya l merkeznde yrm bn, lçeler genelnde se sekz bn aşan öğrenc sayısıyla l çn, özellkle ekonomk açıdan, oldukça büyük önem aşımakadır. Bu bağlamda şehrn ükec görünüşü çersnde oldukça büyük öneme sahp olan öğrenclern gelr-ükem lşksnn analz anlam kazanmakadır. Araşırmanın analz k kısımdan oluşmakadır; analzn brnc kısmında önce öğrenclern oplam ükem fonksyonları ahmn edlmş daha sonra öğrenc cnsyelernn ükem davranışları üzernde anlamlı br farklılık oluşurup oluşurmadığı araşırılmışır. Analzn knc kısmında se öğrenclern oplam harcamaları çnde yer alan 9 ayrı harcama grubunun gelrle lşks araşırılmışır. Çeşl gelr düzeylernde, br ükecnn belrl br harcama grubu çn yapacağı harcamaların gelrle lşks engel fonksyonları kullanılarak analz edlmekedr. Bu çerçevede engel fonksyonları üm öğrencler, yalnızca kız öğrencler ve yalnızca erkek öğrencler çn ayrı ayrı ahmn edlmşr. Ayrıca, araşırmanın bu aşamasında ahmn edlen engel fonksyonları yardımıyla, harcama grupları zorunlu ya da lüks harcamalar olarak asnf edlmşr. Çalışmanın bundan sonrak kısmında analzlerde kullanılacak yönem ve ver se özellkler açıklanacak, üçüncü bölümde analz sonuçları sunulacak ve dördüncü bölümde de sonuç kısmına yer verlecekr..öntem ve VERĐ SETĐ Bu bağlamda çalışmamızda Tarı vd. zledğ yönem akp edlecekr. Ekonomerk analzn lk kısmında öğrenclern oplam ükem harcamaları le gelrler arasındak lşky oraya koymak üzere oplam ükem fonksyonları ahmn edlecekr. Toplam ükem fonksyonlarının ahmnnde Keynes n mulak gelr hpoezne a doğrusal kalıp kullanılacakır. Keynes e göre ükem car gelrn br fonksyonudur. Bu
durum ekonomerk olarak aşağıdak eşlk yardımıyla fade edleblr: 1X ε Eşlke; :. öğrencnn aylık ükem harcamasını, X :. öğrencnn aylık gelrn ve ε de mevcu modeln haa ermn fade emekedr. Teork olarak se ksad değşkenler ekledğ varsayılan ve ölçüleblen değşkenlern yanı sıra nel olarak sınıflandırılan br akım değşkenler de mevcuur. Açıklayıcı değşken olarak kabul edlen bu değşkenlern çoğunun nelksel br yapıya sahp olmaları (savaş veya barış dönem, erkek veya bayan vb.) ve bu değşkenlern kurulan br modelde emsl edlmes zorunluluğu yapay br değşkenn gerekllğn oraya çıkarmışır (Kennedy P.,4). Bu bakımdan model ahmnnde uygulamada kolaylık sağlaması bakımından yapay değşkenlern kullanıldığı ek br ükem fonksyonun kullanılması uygun görülmüşür. Regresyon modellernde yer alan bu değşkenler, yapay, kukla, gölge, k uçlu sınıf, veya dummy olarak da adlandırılır ve üzernde çalışılan bağımlı değşkenn gelşme ya da değşmesn anımlamak üzere sun olarak oluşurulurlar (Gürş, Çağlayan, 5: 69 64). Kurulan modelde yapay değşkenler ve 1 gb değer alablecekler gb, farklı olayları veya özellkler fade emek çn kden fazla değerlerde alablmekedrler. Anacak bu nokada öneml olan husus br regresyon modelnde br nel değşken emslen kullanılacak gölge değşken sayısı söz konusu nel değşkenn sınıf sayısından br eksk olmalıdır (Özer, 4, 14 15). Uygulamada da araşırmacıların çoğunun, verler gruplara ayırmanın analz sonuçlarında br fark meydana gerp germedğ eğer geryor se ne kadarlık br fark yaraığı sorusuyla lglenmeler durumu söz konusudur (Kennedy, P.).. AMPĐRĐK SONUÇLAR.1. Araşırmanın Genel Bulguları Anke verlerne göre, Dumlupınar Ünverses öğrenclernn aylık oralama gelr 55.4 TL dr. Kız öğrenclern aylık oralama gelr 541.1 TL ken, erkek öğrenclern aylık oralama gelr 565.75 TL dr. Öğrenclern aylık oralama ükem harcamaları se 55.4 TL olarak esp edlmşr. Kız öğrenclern aylık oralama ükem harcamaları 56.75 TL, erkek öğrenclern aylık oralama ükem harcamaları se 565.75 TL olarak bulunmuşur. Dumlupınar Ünverses nn 1.659 öğrencsnn Küahya l merkeznde yaşadığı varsayıldığında aylık yaklaşık olarak 11 mlyon dokuz yüz seksen alı bn lralık harcamasıyla öğrencler Küahya ekonoms çn oldukça büyük br öneme sahp ksad kaynak konumundadırlar. Dumlupınar Ünverses öğrenclernn aylık oralama asarrufları 18.97 TL dr. Kız öğrenclern oralama aylık asarrufları 14.95 TL ken, erkek öğrenclern aylık oralama asarrufları 1.818 TL dr. Öğrenclern aylık gelr ve ükemlerne a blgler oplu olarak Tablo1 de göserlmekedr. Araşırmada kullanılan verler 9 yılı Şuba ayında Dumlupınar Ünverses öğrenclerne uygulanan ankelerden elde edlmşr. Araşırmanın yapıldığı arhe Küahya l merkeznde Dumlupınar Ünverses ön lsans ve lsans programlarında kayılı oplam 1.659 öğrenc eğm görmekedr. Bu öğrenclern %54 ü erkek, %46 se bayandır. Anke, ünversenn farklı fakülelernde eğm alan öğrenclere, oplam öğrenc popülâsyonu çndek paylarıda dkkae alınarak ve yüz yüze mülaka eknğ le uygulanmışır. Örneklem kümesnn oluşurulmasında kız ve erkek öğrenc denges dkkae alınmışır. Bu bağlamda çalışmada kullanılacak ver se, öğrenclere uygulanan ankelerden elde edlen yaay kes verlernden oluşmakadır. Örneklem büyüklüğünü belrlemek çn; [( N 1) d PQZ ] n NPQZ şeklndek oran çn örnek büyüklüğünün ahmn formülünden yararlanılmışır (Akbulu, ıldız:, 8). Örneklem büyüklüğünün espnde bu yönemn seçlmesnn ana neden kayılı öğrenc cnsyelernn homojen br yapı serglemes ve anaküle büyüklüğünün blnmesdr (%54 erkek, %46 bayan). [ n: Örnek küle büyüklüğü, N: Anaküle büyüklüğü (D.P.Ü. merkez kampüsünde kayılı lsans öğrencler) P: Bayan olma olasılığı, Q: Bayan olmama olasılığı (1- P), Z : % (1-α) düzeynde Z es değer, α : Anlamlılık düzey, d: Haa (olerans) payıdır ]. Bu formül yardımıyla %5 anlam düzeynde %5 haa payıyla ana küley emsl edecek örneklem büyüklüğü, n 8.4 84 olarak belrlenmşr. Sağlıklı cevaplar alınamaması olasılığıyla öğrenclere 5 anke uygulanmış ve bunlardan 47 anes elenerek analzler 45 ankeen elde edlen verler yardımıyla gerçekleşrlmşr.
Tablo 1: Öğrenclern Aylık Gelr, Tükem ve Tasarrufları Genel Kız Erkek Oralama Gelr TL 55.4 541.1 565.75 Oralama Tükem TL 55. 56.75 54.9 Oralama Tasarruf TL 18.97 14.95 1.818 Oralama Tükem Eğlm (%) 96.67 97. 96.14 Oralama Tasarruf Eğlm (%)..67.86 Tablo 1 e göre, erkek öğrenclern aylık oralama gelr, kız öğrenclern gelrnden daha yüksek ken, aylık oralama ükem eğlmler, kız öğrenclern ükem eğlmlernden daha düşük ve buna bağlı olarak aylık oralama asarrufları da kız öğrenclern asarruflarından daha yüksek gerçekleşmekedr. Öğrenclern ükem büçes çnde çeşl harcama gruplarının paylarını analz emek amacıyla Tablo düzenlenmşr; Tablo :Harcama Gruplarının Toplam Harcamalar Đçndek Payı (%) Harcama Grupları Genel Kız Erkek Barınma.6 4.66.55 Beslenme.99 1.45 4.54 Eğm 7.1 7. 6.88 Külür-Eğlence 6.44 5.1 7.76 Haberleşme-Ulaşım 11.6 1.11 1. Gym 8.45 9.4 7.56 Tüün-Alkollü Đçecek 5.4 4.41 6.45 Dğer(Kşsel Bakım vs.) 4.9 7.59.4.. Toplam Tükem Fonksyonu Tahmnler (1) Kullanılan yapay değşkenl model; Z ε 1X D,şeklnde fade edlmekedr. Modelde, :. nc öğrencnn aylık ükem harcamasını, X :. nc öğrencnn aylık gelrn, D: apay değşken olmak üzere, D1 kız öğrencler çn, D 1 erkek öğrencler çn olmak üzere, cnsye yapay değşken fade emekedr. Z se; Z D*X Erkek ve kız öğrenclern marjnal ükem eğlmler arasındak farkı emsl eden yapay değşkendr. ε, se yapay değşkenl modeln haa ermdr. apay değşkenl bu model yardımı le kız ve erkek öğrencler çn k ayrı ükem fonksyonu elde emek mümkündür. (1) nolu eşlk kız öğrenclern ükem fonksyonu ahmn çn, E ( X.) ε ( D ) 1X () buradan da; ε 1X, olarak elde edlr. Erkek öğrencler çn se ükem fonksyonu; E,aracılığıyla () ( X.1) ε ( D 1) 1X (1) ε ( ) ( 1 ) X, olarak elde edlr. kasayısı erkek ve kız öğrenclern ükem fonksyonlarının sab erm farkını ve kasayısı se erkek ve kız öğrenclern marjnal ükem eğlm farkını vermekedr. Eğer yapılacak es sonucu ve kasayıları sask olarak anlamlı çıkarlarsa; erkek ve kız öğrenclern hem ükeme başlama nokalarının ve hem de marjnal ükem eğlmlernn öneml ölçüde farklı olduğu sonucuna ulaşılacakır. Bu durumda, k grubun ükem fonksyonları anlamlı br bçmde brbrlernden farklı olacakır. Aks durumda se aynı olacakır. Öğrenclern gelr-ükem lşksn analz emek çn cnsyen ükem ekleyen öneml br değşken olduğu göz önünde bulundurularak ve cnsye yapay değşken kullanılarak model ahmn edlmşr. Tahmn edlen model aşağıdak gbdr: 54.9.85X 4.15D. 47Z () (4.45) (54.49) (1.57) (-.478) R.77, s 7.6, DW.5144, F 517.4 Elde edlen ahmn sonucu saskî krerlere göre es edldğnde, erkek ve kız öğrenclern ükeme başlama nokaları arasındak farkı emslen modele dâhl edlen (D) yapay değşkenne a kasayısının % 5 önem sevyesnde anlamsız olduğu; dğer br fadeyle kız ve erkek öğrenclern oonom ükemler arasında anlamlı br farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmışır. Kız ve erkek öğrencler arasında marjnal ükem eğlmler farkını fade eden yapay değşkene (Z) a kasayı se, sask olarak anlamlı bulunmuşur. Buna göre, kız ve erkek öğrenclern marjnal ükem eğlmler brbrnden farklıdır. Kızların marjnal ükem eğlm %8.5 ken, buna karşılık erkek öğrenclern marjnal ükem eğlm %77.8 dr. Dğer br fadeyle, kızların marjnal ükem eğlm, erkeklernknden % 4.7 daha yüksekr. Bu değşkenlere a sasksel sonuçlar senldğ akdrde yazardan emn edleblr. Amacımız yapay değşken kullanarak farklılığı belrlemek olduğundan sonuçlara burada yer verlmemekedr. Bu sonuç ksa eorsyle de uyumludur. Elde edlen gelr düzeynden bağımsız olarak öğrencler beslenme, barınma vb. emel hyaçlarını emn emek zorundadırlar.
Modelde; cnsye değşkenne a kasayısı sask olarak anlamlı olmadığından, oonom ükem farkını emsl eden yapay değşken, modelden çıkarılmış ve model sadece marjnal ükem eğlm farkını emsl eden yapay değşkenle yenden ahmn edlmşr. Cnsye yapay değşken le ahmn edlen yen model şöyledr: 61.547.89X. 79Z () (5.88) (6.784) (-.896) R.81, s 9.61, DW.58 F 977.1 Tahmn sonuçları saskî olarak değerlendrldğnde, 1 ve kasayılarının ümünün %5 önem düzeynde anlamlı oldukları sonucuna ulaşılmışır. Her üç kasayı çn hesaplanan değerler ablo değernden büyükür. Dumlupınar Ünverses öğrenclernn oonom ükemler (ükeme başlama nokası) 61.547 TL dr. Kız öğrenclern marjnal ükem eğlm % 89. ken, erkek öğrenclern marjnal ükem eğlm % 86,5 dr. Buna göre erkek öğrenclern marjnal ükem eğlmler kızlardan %,8 daha düşükür. Tahmn edlen en son modeln düzellmş belrllk kasayısı (.81) yaay kes çalışmalar çn oldukça yüksek sayılacak br değere sahpr. Bu durum, modeln açıklama gücünün yüksek olduğunu gösermekedr. Dğer br fadeyle, öğrenclern ükem harcamaları le gelrler arasındak fonksyonel lşkde, ükem harcamalarındak değşmn büyük ölçüde gelrdek değşmelerden kaynaklandığı söyleneblr... Engel Eğrs Analz (Harcama Gruplarının Gelr Esneklkler ) Tükec fyaları endeksnn emel olan hane halkı gelr ve ükem harcamaları ankelernn arh 1857 yılına kadar gmekedr. Alman saskç Ernes Engel n adından gelmeke olan Engel eğrs, ükec denge nokasındak br malın saın alınan mkarı le ükec gelr arasındak lşky göserr (Türkay, 1999). Ernes Engel, zevkler öneml derecede farklılık gösermeyen ve aynı fyalarla karşılaşan 15 Belçkalı alenn büçelern nceleyerek, gıda harcamalarının gelrn azalan br fonksyonu olduğunu gösermşr. Engel n çalışmaları sonucunda ulaşığı ve Engel Kanunları olarak adlandırılan bulgulara göre, gelr esnekllernn gıda harcamaları çn nelask (e<1); barınma harcamaları çn (e1); gym çn brm elask (e1) yada elask (e>1); lüks mallar çn elask (e>1) olması beklenr. Engel eğrler kullanılarak hesaplanan gelr esneklklerne göre; esneklğ brden küçük mallar (e<1) zorunlu mallar, esneklğ brden büyük mallar (e>1) lüks mallar kabul edlmekedr. Engel fonksyonlarının ahmn edleblmes çn öncelkle gelrükem lşksne en uygun maemaksel kalıbın seçlmes gerekr. Gelr-ükem lşksn konu alan mkro ekonomerk çalışmalarda değşk fonksyonel formlar kullanılmakla brlke, bu çalışmada en yaygın olarak kullanılan ve genellkle verlere en y uyum sağlayan doğrusal fonksyonel kalıbın kullanılması erch edlmşr (Tarı vd., 175). [ e. X ] X 1 ukarıdak maemaksel kalıpa, belrl br mal grubuna yapılan harcamayı, X öğrenclern gelrn ve e belrl br harcama grubunun gelr esneklğn gösermekedr. Tüm öğrencler, kız ve erkek öğrencler çn ayrı ayrı olmak üzere doğrusal maemaksel kalıp kullanılarak, harcama gruplarının gelr esneklkler ahmn edlmşr. Üç ayrı öğrenc kaegorsnn 9 ayrı harcama kalemnn engel fonksyonlarını ahmn emek üzere doğrusal kalıp kullanılarak 7 ahmn yapılmışır. Tablo : Doğrusal Kalıpan Elde Edlen Harcama Esneklkler Harcama Grupları Ana Evren Kız Erkek 1.Barınma.48 (Zorunlu mal).55.4.beslenme.99 (Normal mal).98 1.1.Eğm 1.1 (Lüx mal) 1..98 4.Külür-Eğlence 1.1 (Lüx mal) 1.15 1.1 5.Haberleşme- Ulaşım 1. (Lüx mal).98 1.7 6.Kşsel Bakım 1.1 (Lüx mal) 1.1 1.8 7.Gym 1.71 (Lüx mal) 1.74 1.69 8.Tüün ve Alkollü Đçe. 1.48 (Lüx mal) 1. 1.95 9.Dğer.16 (Lüx mal).45 1.88 Araşırma bulgularına göre; barınma harcamaları her üç öğrenc kaegors çn zorunlu harcamalar arasında yer alırken, erkeklerde eğm harcamaları zorunlu harcamalar arasında yer almışır. Đhyaçlar hyerarşsnde en üse yer alan beslenme harcamaları se, yaklaşık olarak brm esneklğe sahpr. ne zorunlu harcama grupları arasında yer alan haberleşme ve ulaşım harcamaları, ana evrende eğm, erkek öğrenclerde külür eğlence harcamaları da brm esneklğe yakın değerlere sahpr. Esneklk değernn brden büyük olduğu dğer büün harcamalar se lüks harcamalar arasında yer almakadır. Elde edlen sonuçlara göre; barınma harcamaları çn hesaplanan esneklk değerler, büün kaegorlerde 1 den küçükür, dolayısıyla barınma harcamaları zorunlu mal kalem olup gelr ararken barınma çn yapılan harcamalarda öneml br değşm olmamakadır. Beslenme çn yapılan harcamalar yaklaşık olarak brm esneklğe sahpr. Bu harcama kalem çn yapılan harcamalar akrben gelrle aynı oranda armakadır. Gelrdek arış karşısında en yüksek duyarlılığa sahp harcama kalem; üm öğrencler ve kızlar çn dğer harcamalar ken, erkek öğrencler çn üün ve alkollü çk harcamalarıdır. Eğm harcamaları esneklğnn ana evrende yaklaşık olarak brm değere sahp olduğu görülmekle brlke, esneklk değernn kızlarda erkeklerden hayl yüksek olduğu görülmekedr. Buna göre, kız öğrencler erkeklere oranla gelrlerndek arışın daha büyük br kısmını eğm harcamaları çn ayırmakadırlar. Kızlar le erkek
öğrenclern ükem eğlmler arasındak en öneml farklılık üün ve alkollü çecekler le eğm harcamalarında oraya çıkmakadır. Gelr ararken erkek öğrenclern eğm çn yapıkları harcamaların duyarlılığı kızlara göre hayl düşük ken, üün ve alkollü çkler çn yapıkları harcamaların esneklğ kızlardan oldukça yüksekr. Kşsel bakım harcamalarının gelr esneklkler se kız ve erkek öğrenclerde brbrne oldukça yakın çıkmakadır. Ülgener, Sabr (1986), Mll Gelr Đshdam ve Đksad Büyüme, Đsanbul, Flz Kapev. Gürş, S., Çağlayan, E., (5), Ekonomer Temel Kavramlar, Đsanbul, Der ay. 4.SONUÇ Dumlupınar Ünverses öğrenclernn, cnsye yapay değşken yardımıyla kurulan model ahmnne göre, ükeme başlama nokası 61.547 TL dr. Kız öğrenclern marjnal ükem eğlm % 89. ken, erkek öğrenclern marjnal ükem eğlm % 86,5 dr. Buna göre erkek öğrenclern marjnal ükem eğlmler kızlardan %,8 daha düşükür. (Đlk ahmn edlen modelde cnsye değşkenne a kasayı sask olarak anlamlı olmadığından, oonom ükem farkını emsl eden yapay değşken modelden çıkarılmış ve model sadece marjnal ükem eğlm farkını emsl eden yapay değşkenle yenden ahmn edlmşr). Tükem büçes çnde harcama gruplarının engel fonksyonlarının ahmn edldğ kısımda; barınma harcamaları üm öğrencler çn zorunlu harcamalar arasında yer alırken, erkeklerde eğm harcamaları zorunlu harcamalar arasında yer almışır. Tüm gruplarda beslenme ve haberleşme-ulaşım harcamaları, ana evrende eğm, erkek öğrenclerde külür eğlence harcamalarının yaklaşık olarak brm esneklğe sahp olduğu sonucuna ulaşılmışır. Esneklk değernn brden büyük olduğu dğer harcama grupları, lüks harcamalar olarak belrlenmşr. Öğrenclern ükem büçes çnde en büyük payı, üm öğrencler çn sırasıyla barınma ve beslenme harcamaları almakadır. Bu k harcama grubu oplam harcamaların yarısından fazlasını oluşurmakadır. Tükem büçes çnde en büyük üçüncü grup se haberleşme-ulaşım harcamalarıdır. Kaynaklar www.eduankara.com (Erşm: 8.1.8) Akbulu, Ö ve ıldız, N., (), Đsask Analzlerde Temel Formüller ve Tablolar, Erzurum, Akf ayıncılık. Tarı R. vd. Kocael Ünverses Öğrenclernn Gelr ve Tükem Đlşks Üzerne Ekonomerk Br Đnceleme Kocael Ünverses Sosyal Blmler Ensüsü Dergs (11) 6 / 1, 168 179. Kennedy P., (6), Ekonomer Kılavuzu, (Çev: Sarımeşel M., Açıkgöz Ş.), Ankara, Gaz Kapev. Taşkın E., Zoruk M., Küahya da Đkame Eden Dumlupınar Ünverses Öğrenclernn Đl ekonomsne Kakısı, Dumlupınar Ünverses Sosyal Blmler Ensüsü Dergs, Hazran Sayı:4, 14-159. Özer, H., (4), Nel Değşkenl Ekonomerk Modeller Teor ve Br Uygulama, Ankara. Türkay O., (1999), Mkroksa Teors, 8.Baskı, Ankara, Đmaj ayıncılık. Uzgören E., (6) Tükem ve Ürem Davranışları Eksennde Đsraf, I. Baskı, Ankara, Syasal Kapev.