Sağlık ve Toplum Yıl:, Sayı: Mayıs-Ağustos ARAŞTIRMALAR / Researches Akarada Farklı Semtlerdeki Okul Öcesi Eğitim Kurumları İç ve Dış Mekâlarıı Kaza Riski Açısıda Değerledirilmesi Preschool Educatio Istitutios i Differet Districts i Akara Evaluate The Ier ad Outdoors Spaces The Risk Of a Accidet Duygu AKÇAY, Sibel ERKAL ÖZET SUMMARY AMAÇ: Araştırma, kazaları ölemeside alıacak tedbirler kousuda yol gösterici olması açısıda; Akara'da farklı semtlerdeki erke çocukluk eğitim kurumlarıda iç ve dış mekâı kaza riski açısıda değerledirilmesi amacıyla plalamıştır. YÖNTEM: Çalışma, Kasım/ Aralık tarihleri arasıda kreş ve güdüz bakımevi üzeride taımlayıcı araştırma türüde yapılmıştır. BULGULAR: Çalışma kapsamıdaki Kurumları ideal bir okul öcesi eğitim kurumu içi öerile stadartları tam olarak sağlayamadıkları belirlemiştir. Kaza ile ilgili kayıtlarıı tutulmadığı, ilk yardım eğitimi ala persoel sayısıı yetersiz olduğu ve bia iç/dış mekâlarıı kaza riski açısıda düzeli olarak kotrol edilmesi içi bir ekip oluşturmadıkları saptamıştır. SONUÇ: Kurum iç ve dış mekalarıda güveliği sağlaması içi basit ölemleri alıması, Kurumları bia iç ve dış mekâları kaza riski açısıda düzeli kotrol ettirmesi içi bir ekip oluşturulması, kazalar ve ilkyardım kousuda bakıcı ve öğretmeleri bilgiledirilmesi öerilmektedir. OBJECTIVE: Research o measures take to guide the prevetio of accidets; pre-school educatioal istitutios i differet districts i Akara, to evaluate the ier ad outdoors space the risk of a accidet was plaed. METHOD: Study, November / December, betwee kidergartes ad day care ceters were made o the type of descriptive study. RESULTS: Istitutios operatig withi the scope of the proposed stadards for a ideal pre-school educatioal istitutio ca ot provide fully determied. Accidet records ot kept about, is isufficiet umber of persoel traied i first aid ad buildig iteral / exteral spaces i terms of accidet risk was ot costitute a team to check o a regular basis. CONCLUSION: Simple iterior ad exterior of the Authority to provide security measures, Regular iteral ad exteral spaces of the buildig cotrol for the risk of a accidet before storig the creatio of a team carers ad teachers iformed about accidets ad first aid is recommeded. Aahtar Kelimeler: Okul Öcesi Eğitim Kurumları, Kaza, İç ve Dış Mekalar Key Words: Preschool Educatio Istitutios, Accidet, Iterior ad Exterior Spaces. GİRİŞ eğitim kurumları; çocuğu fiziksel, sosyal, duygusal ve bilişsel gelişimii destekleye oları hayata hazırlamayı amaçlaya itelikli kurumlar olmalıdırlar (,). Fiziksel koşulları, eğitim programı ve persoel bakımıda iyi hazırlamış bir eğitim kurumuda çocuk, mutlu, aktif, sosyal hayatı yaparak, yaşayarak öğree sağlıklı bir birey adayı olacaktır (). Güümüzde çalışa aeleri sayısıı artması (), ae babalar tarafıda erke çocukluk eğitimii öemii daha iyi alaşılmasıyla ülkemizde erke çocukluk döemi eğitim kurumlarıı hızla yaygılaştığı görülmektedir (). Bede sağlığı ve kişilik yapısıı temelii atıldığı, gelişimi e hızlı ve e kritik olduğu bu döemde eğitim hizmetii verileceği erke çocukluk Okulöcesi eğitim döemide yer ala çocukları ( yaş) buluduğu eğitim ortamı, çocukları ailesi dışıda e fazla zama geçireceği ortamdır. Bu edele eğitim kurumlarıı fiziksel özellikleri so derece öemlidir. Eğitim kurumuu fiziksel koumuu düzeleme.uzma Hemşire Duygu Akçay, MSB Güdüz Bakımevi Müdürlüğü.Profesör Doktor Sibel Erkal Hacettepe Üiversitesi Aile ve Tüketici Bilimleri Bölümü
Akarada Farklı Semtlerdeki Okul Öcesi Eğitim Kurumları İç ve Dış Mekâlarıı Kaza Riski Açısıda Değerledirilmesi biçimi ve doaımı verile eğitimi kalitesii belirleye öemli öğelerde biridir () Eğitim Kurumuu fiziksel koumuu düzeleme biçimi ve doaımıı özelliği çocukları sağlıklı/koruumlu büyüme ihtiyacıa cevap verecek şekilde olmalıdır (,). Buu yaı sıra, bir mekâı ölüm, yaralama, yama, zehirleme, kırık-çıkık gibi durumlarla souçlaa kaza risklerii azaltıcı ölemlerle tasarlaması ca güveliği açısıda öemlidir (). Bu koşullar çevre-davraış ilişkileride edilgi ve yetişkilere bağımlı ola çocuk tarafıda değil, ebeveyi, yakıları ve mimar tarafıda sağlamalıdır (,). ortamıda meydaa gele kazalar geiş yer almamaktadır (,). Çalışmalar geelde hastae kayıtlarıda yapıldığı içi küçük kazalar ve okul kazaları yeterice değerledirilememektedir. Kaza küçük de olsa yaş çocuğuda olumsuz etkiler bırakacak bir olaydır. Çocukları kötü deeyim yaşamasıı ölemede gerekli tedbirleri alıması kaza durumlarıı bilimesi ile ilgilidir (). Ülkemizde erke çocukluk eğitim kurumlarıı hızla yaygılaştığı bir döemde, Akara'da farklı semtlerdeki erke çocukluk eğitim kurumlarıda iç ve dış mekâı kaza riski açısıda değerledirilmesi amacıyla plalaa çalışma, kouya dikkat çekmek ve kazaları ölemeside alıacak tedbirler kousuda yol gösterici olması açısıda öem taşımaktadır. Fiziksel güvelik yalızca istemeye dış etkelere karşı koruarak sağ kalmak demek değil, uzu döemde sağlıklı kalmak demektir. Çocuğu sağlıklı bir ömür sürmesi içi çevresideki doatı ve eseler çocuğu statik ve diamik atropometrik ölçülerie uygu olmalıdır. Uygu olmaya boyut ve ölçülerdeki doatıları uzu süre kullamak zoruda kala çocukları kemik ve kas gelişimlerii sağlıklı olmadığı artık bilimektedir. Ayrıca mekâı ısı, em ve ışıkladırma koşullarıı uyguluğu da çocuğu sağlıklı büyümesi içi de gerekli etmelerdir (). Eğitim mekâları tasarlaırke, çocukları yaşı ve gelişim özellikleri, çocukları sayısı ve çocuklara verilecek eğitimi hedefleri göz öüe alıarak bir tasarım yapılmalıdır (). yy. ya da. yy. olsu ideal bir sııfla ilgili devam ede araştırmalarda temiz hava, havaladırma, sıcaklık, sağlığa uyguluk, akustiklik, doğal aydılık, görüüm ve gösteriş i ideal bir sııf içi gereke e öemli kriterler olduğu vurgulamıştır ().. MATERYAL METOD Araştırma, Akara'da farklı semtlerdeki kreş ve güdüz bakımevlerii iç ve dış mekâlarıı kaza riskii değerledirmek amacıyla Kasım/ Aralık tarihleri arasıda taımlayıcı araştırma türüde yapılmıştır. Çalışmaı evreii rastgele seçile Kamu Kreşi ve Güdüz Bakımevi oluşturmaktadır. Araştırma kapsamıda veri toplama aracı olarak ilgili literatür (,,,,,-) iceleerek araştırmacılar tarafıda geliştirile Okul Öcesi Eğitim Kurumları İç ve Dış Mekalarıı Kaza Usurları Açısıda İcelemesi aket formu kullaılmıştır. Aket formu; araştırmacılar tarafıda, öcede alıa radevular sorasıda kurum yöeticileriyle yüz yüze görüşme ve kurum mekâlarıı gözlemesi yötemiyle uygulamıştır. Araştırma kapsamıdaki Kreş ve Güdüz Bakımevlerii kaza kayıt sistemlerii olmaması edeiyle kaza sıklığı, tür ve edeie ilişki verilere ulaşılamamıştır. Araştırmaya alıa tüm Kurumlarda bir de fazla oyu/uyku odası, tuvalet ve yemekhae vardı. Kurumlarda birde fazla ola mekâlarda bir taesi rastgele yötemle seçilerek değerledirmeye alımıştır. Araştırmada elde edile veriler SPSS. programıda (Statistical Package for Social Scieces) değerledirilmiştir. Elde edile verileri aalizide frekas ve yüzde alma tekikleri kullaılmıştır. Kazaları çocuk sağlığı üzerideki etkisi, küçümseemeyecek kadar fazladır. Kaza çocuğu sağlığı üzerie fiziksel, psikolojik ve sosyal yöde etki ederek degeyi bozmakta, hastalık, sakatlık hatta ölüme ede olabilmektedir. Bu edele çocukluk çağı kazaları, üzeride öemle durulması gereke bir toplum sağlığı soruudur (,,). Toplumsal gelişmei ö koşulu olarak gelecek esilleri sağlıklı olması istemesie rağme, ülkemizde sağlıkla ilgili risk faktörleride e çok etkilee grubu çocuklar olduğu görülmektedir (). Ülkemizdeki çocukluk kazalarıa yöelik çalışmalarda, ev kazaları ağırlıkta ike okul
Sağlık ve Toplum Yıl:, Sayı: Mayıs-Ağustos Tablo :Kurumları Geel Özelliklerii ve Sağlık Usuru Özelliklerie İlişki Bilgileri Dağılımı S. Nu Kurumu hizmet süresi Kapasite Mevcut Çocu k Sayısı Çocu k Yaş Gurubu - - Kaza durumu d a ilk müdahale kim tarafıda yap ılma durumu Doktor Hemşire Öğretme Sağlık persoeli dışıda ilk yardım sertifikalı persoel olma durumu Evet Sağlık odası olma d urumu Evet Bir doktor veya hemşire olma durumu Evet İlk yardım içi gerekli araç gereç ve ecza dolabıı o lma durumu Evet İlaçları kapalı dolaplarda saklama durumu Evet m yakıda bir sağlık kuruluşu olma durumu Evet Bia iç/dış mekalarıı kaza riski açısıda düzeli kotrol edilme durumu Evet Bia iç ve dış mekalar kaza risk kotrol ekibi olma durumu Evet Mi/ma x Mea - - -................. kotrol ettirdiği acak bu iş içi özel bir ekiplerii olmadığı ve düzeli kotrol ettirmedikleri belirlemiştir (Tablo ).. BULGULAR Kurumlarda, kaza durumuda ilk müdahaleyi, kurumları,'ide öğretme persoel tarafıda yapıldığı, kurumları,'uda sağlık persoeli dışıda ilk yardım sertifikalı persoel olmadığı, hepsii m yakıda bir sağlık kuruluşu olduğu saptamıştır. Kurumları bia iç ve dış mekâları kaza riski açısıda Tablo icelediğide, kurum bialarıı,'ii düzlük bir alada,,'ii aa cadde üzeride,,'uu tek katlı bia olmadığı ve, kurum biasıı çevresii duvar veya parmaklıklarla,,'ii bia
Akarada Farklı Semtlerdeki Okul Öcesi Eğitim Kurumları İç ve Dış Mekâlarıı Kaza Riski Açısıda Değerledirilmesi Tablo :Kurum Bialarıı Geel Özelliklerii Dağılımı S. Nu. BİNA GENEL Biaı tepe, yokuş vb. zorlukları olmaya düzlük bir alada olması Biaı koum olarak aa cadde üzeride olma durumu Aa kapıı doğruda trafiğe açılma durumu Aa kapıyı çocukları kedilerii açabilme durumları Bia yüksek gerilim hattı, baz istasyoları, fabrikalar vb. tesislerii olması Biaı etrafıda kuyu, çukur vb. tehlikeli alaları olma durumu Biaı çevresi duvar veya parmaklıklarla çevrili olma durumu Çocukları parmaklıklara tırmama risk durumu Çocuğu parmaklıklara elii ya da başıı sıkıştırma risk durumu Bia tek katlı olma durumu Elektrik kablolarıı gizleme durumu Hava gazı, su, elektrik tesisatlarıı çocukları ulaşacakları ve kurcalayacakları yerlerde olma durumu Biaı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölüm (eşikler, çarpa kapılar, gereksiz köşeler vb.) olma sı Kurumda büyük saayi tipi tüp kullaılma durumu Kullaıla saayi tüpüü kurum dışıda ve telle çevrilme durumu Yagı södürme cihazlarıı olma durumu Acil çıkış kapılarıı olma durumu Kalorifer etrafıda bariyer olma durumu Kapıları geişliğii uygu olma durumu Kapı eşiğii olma durumu Kapılarda sürgü olma durumu Kapı koluu çocuklara uygu bir yükseklik ve tekikte olma durumu Bia pecerelerii parmaklıkla çevrili veya pecere kilidi olma durumu Pecereler derslik taba alaıı aşağısıda olma durumu Biada balko olma durumu Balko kearlarıda korkuluk olma durumu Balko kearlarıdaki korkulukları geişliğii uygu olma durumu Balko korkuluklarıı sağlam olma durumu Balko korkulukları üzeride tırmaılabilecek yatay çubukları olması Balko döşeme malzemesii kayga olma durumu pecerelerii parmaklıkla çevrili olmadığı görülmektedir. Kurumları,,'ii aa kapılarıı doğruda trafiğe açıldığı,,'sıı baz istasyolarıa yakı olduğu,,'uda biaı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölüm olduğu,,'ide balko olduğu tespit edilmiştir (Tablo ). Evet..........................,'sııda prizlerde çocuk güvelik kapağı olduğu, hepside vestiyerleri çocuklara uygu ölçülerde ve askıları çocukları boylarıa göre olduğu saptamıştır.,'ii doaımı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölüm olduğu belirlemiştir (Tablo ). Kurumları oyu odalarıı;,'üü aydılatmasıı yeterli, bütü oyu odalarıdaki prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte ve,'sıda prizlerde çocuk güvelik kapağı Kurumları vestiyer odalarıı;,'üü aydılatmasıı yeterli,,'üde prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte ve
Sağlık ve Toplum Yıl:, Sayı: Mayıs-Ağustos Tablo :Kurum Vestiyer ve Oyu Odalarıa Ait Özellikleri Dağılımı Evet S. VESTİYER BÖLÜMÜ/ODASI Nu. Aydılatma durumu (yeterliliği) Prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte olma durumu (, m olmalı) Prizlerde çocuk güvelik kapağı olma durumu Oda girişide seviye farkı olma durumu (olmamalı) Dolapları duvara sabitleme durumu Doaımı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölüm olma durumu Ortalıkta takılmaya ede olabilecek objeleri olma durumu Vestiyerleri çocuklara uygu ölçülerde olma durumu ( cm yüksekliğide, cm deriliğide, cm geişliğide olmalıdır.) Askıları çocukları boylarıa göre olma durumu ( cm aralıklı olabilir) OYUN ODASI Aydılatma durumu (yeterliliği) Prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte olma durumu (, m olmalı) Prizlerde çocuk güvelik kapağı olma durumu Oda girişide seviye farkı olma durumu (olmamalı) Dolapları duvara sabitleme durumu Paoları duvara sabitleme durumu Elektrik kablolarıı gizleme durumu Yer zemiii kayma durumu Halı veya mider oturma alalarıda yırtık döşeme olma durumu Ortalıkta takılmaya ede olabilecek objeleri olma durumu Pecere öüde çocuğu çıkabileceği sadalye koltuğu olma durumu Mobilyaları geçişi egellemeyecek şekilde mi yerleştirilme durumu Büyüklüğüü yeterli olma durumu (her çocuk içi, m²lik ala olmalı ) Çocuk sayısıı de fazla olma durumu (olmamalı) Doaım çocuk ölçüsüde olma durumu Doaımı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölümü olma durumu Çocukları yutabilecekleri ebatlarda oyucak olma durumu olduğu,,'üde mobilyaları geçişi egellemeyecek şekilde yerleştirildiği, oyu odalarıı hepside doaımı çocuk ölçüsüde olduğu saptamıştır. Oyu odalarıı,'ide dolapları duvara sabitlemediği ve çocukları yutabilecekleri ebatlarda oyucak ve,'üde ise doaımı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölümü olduğu tespit edilmiştir (Tablo )................................. kullaıla yatakları hepsii yerde yüksekliğii uygu olduğu, yatak aralarıdaki mesafei yeterli olduğu,,'sıı kullaım alaıı e az m² ala şeklide olduğu saptamıştır. Uyku odalarıda kullaıla yatağı,'ide ergoomik olmadığı, ayrı uyku odası ola kurumları,'üde doaımı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölümü olduğu belirlemiştir. (Tablo ). Kurumları,'ide ayrı bir uyku odası olduğu,,'uda raza kullaılmadığı, Kurum yemekhaelerii;,'uda
Akarada Farklı Semtlerdeki Okul Öcesi Eğitim Kurumları İç ve Dış Mekâlarıı Kaza Riski Açısıda Değerledirilmesi Tablo :Kurum Uyku, Yemekhae ve Spor Odalarıa Ait Özellikleri Dağılımı S. Nu UYKU ODALARI Ayrı bir uyku odası olma durumu Aydılatma durumu (yeterliliği) Prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte olma durumu Prizlerde çocuk güvelik kapağı olma durumu Oda girişide seviye farkı olma durumu Dolapları duvara sabitleme durumu Doaımı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölümü olma durumu Raza kullaılma durumu Yatağı yerde yüksekliği uyguluğu Yatak aralarıdaki mesafei yeterli olma durumu Kullaım alaıı e az m² ala şeklide olma durumu Kullaıla yatağı ergoomik olma durumu YEMEKHANE Aydılatma durumu (yeterliliği) Havaladırılma durumu (yeterliliği) Yer zemiii kayma durumu Bıçak ve bezeri kesici aletleri çocukları ulaşamayacağı yerde saklama durumu Oda girişide seviye farkı olma durumu Prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte olma durumu Prizlerde çocuk güvelik kapağı olma durumu Çocuklara yemek yerke bıçak verilme durumu Kullaıla masaları çocuğu boyua uygu olma durumu Kullaıla sadalyeleri çocuğu boyua uygu olma durumu Büyüklük açısıda yeterli olma durumu SPOR ODASI Spor odası olma durumu Zemii ahşap parke ile döşeme durumu Duvarları yerde metre yüksekliğe kadar yumuşak bir malzeme ile kaplama durumu aydılatma ve havaladırılmaı yeterli olduğu,,'sii yer zemiii kayma durumuu olmadığı,,'sıda bıçak ve bezeri kesici aletleri çocukları ulaşamayacağı yerde sakladığı,,'sıı oda girişide seviye farkı olmadığı, bütü yemekhaelerde prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte olduğu,,'uda prizlerde çocuk güvelik kapağı olduğu,,'sıda çocuklara yemek yerke bıçak verilmediği, bütü yemekhaelerde kullaıla masaları ve sadalyeleri çocuğu Evet.................................... boyua uygu olduğu,,'üü büyüklük açısıda yeterli olduğu belirlemiştir. (Tablo ). Tablo icelediğide, kurum bialarıı,'ide merdive olduğu, merdiveleri düz veya rampa şeklide ve 'ii merdive iiş ve çıkışıı yeterli geişlikte olmadığı belirlemiş olup,,'ide koridorları geişliğii az olduğu saptamıştır (Tablo ). Kurumları tuvalet ve lavabolarıı,'üü
Sağlık ve Toplum Yıl:, Sayı: Mayıs-Ağustos Tablo :Kurum Merdive/Koridorları ve Tuvalet/Lavabolarıa Ait Özellikleri Dağılımı S. MERDİVENLER ve KORİDORLAR Nu. İyi aydılatılmış mı? ( lüx) Merdive olma durumu Merdive basamaklarıı uygu geişlik ve yükseklikte olma durumu (aralıkları cm) Merdive basamaklarıda kırık olma durumu Merdive iiş ve çıkışıı yeterli geişlikte olma durumu (,- m olmalı) Merdiveleri düz veya rampa şeklide olma durumu (olması gereke) Merdive kearlarıda korkulukları olma durumu Merdive kearlarıdaki korkulukları uygu geişlikte olma durumu Merdive korkuluklarıı sağlam olma durumu? Prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte olma durumu Koridor sayısıı fazla olma durumu Koridorları geişliğii az olma durumu (geişlikleri -, m olmalıdır) Koridorları çocukları hareketlerii ve kotrollerii zorlaştıracak eşyaları içerme durumu Paolar duvara sabitlemiş mi? Merdive ve koridorlarda oyucak gibi kaygalığa sebep olabilecek tehlikeleri varlığı TUVALET VE LAVABOLAR Aydılatma durumu (yeterliliği) Havaladırılma durumu (yeterliliği) Tuvalet girişide seviye farkı olma durumu (olmamalı) Prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte olma durumu Prizlerde çocuk güvelik kapağı olma durumu Temizlik malzemelerii kapalı dolaplarda saklama durumu Kaymaya paspas kullama durumu Lavaboları çocuğu boyua uygu olma durumu Tuvaletleri çocuğu boyua uygu olma durumu (klozet yüksekliği cm) WC kabilerii ei uygu mu? (WC kabileri - cm eide olmalı) Klozet bölmelerii olma durumu Kapı kullaılma durumu (eğer kullaılıyorsa kapılar hafif ve alçak olmalı) Sabu, tuvalet kâğıdı vb.yerlerii çocukları boylarıa uyguluğu çocuğa lavabo düşme durumu - çocuğa tuvalet düşme durumu aydılatmasıı,,'uu havaladırılmasıı yeterli olduğu,,'sıı tuvalet girişide seviye farkı olmadığı, tuvaletleri hepside prizleri çocukları erişemeyeceği yükseklikte olduğu,,'sıda prizlerde çocuk güvelik kapağı olduğu,,'ide temizlik malzemelerii kapalı dolaplarda sakladığı,,'ide kaymaya paspas kullaıldığı, lavaboları ve tuvaletleri sıvı sabu, tuvalet kâğıdı ve kâğıt havlu yerlerii hepsii çocuğu Evet.............................. boyua uygu olduğu,,'sıda çocuğa lavabo, - çocuğa tuvalet düştüğü saptamıştır (Tablo ). Kurumları,,'ide bahçei aaokulu biasıı kapladığı alaı iki katı geişliğide olmadığı, bahçede kullaıla aletleri ve tarım ilaçlarıı uygu yerde depoladığı görülmüştür. Kurumları,,'ide bahçe aracıı buluduğu yeri,,'üde oyucağı
Akarada Farklı Semtlerdeki Okul Öcesi Eğitim Kurumları İç ve Dış Mekâlarıı Kaza Riski Açısıda Değerledirilmesi Tablo :Kurumları Bahçe ve Bahçe Araçlarıa Ait Özellikleri Dağılımı Evet S. BAHÇE VE BAHÇE ARAÇLARI Nu. Bahçe aaokulu biasıı kapladığı alaı iki katı geişliğide olması Bahçe içide otopark alaı olma durumu Yer zemiii kaza riski taşıma durumu Bahçede ağaç olma durumu Kaza riski (tırmama, düşme,dala çarpma) Bahçe aracıı buluduğu yeri kaza riski taşıma durumu Oyucağı yapıldığı malzemei kaza riski taşıma durumu Bahçede kullaıla aletleri uygu yerde depolaması Bahçede kullaıla tarım ilaçları uygu yerde depolaması Bahçe araçlarıı bakım oarımıı düzeli yapılması Salıcak Salıcak olma durumu Koruyucu kemer olma durumu Yaslama kısmıı olma durumu ve sağlamlığı Yerde yüksekliğii çocuğu ölçüsüe uygu olma durumu İpii sağlam olma durumu Tahterevalli Tahterevalli olma durumu Sivri uçlarıı olma durumu Kaydırak Kaydırak olma durumu Kear korumasıı varlığı ve sağlamlığı Eğimi derecesii uygu olma durumu Sert virajlarıı olma durumu Tırmama Araçları Tırmama araçlarıı olma durumu Kear korumasıı varlığı ve sağlamlığı Sivri uçlarıı olma durumu Oyu evleri Oyu evlerii olma durumu Sivri uçlarıı olma durumu Çocuğu elii ya da başıı sıkıştırma risk durumu Kum Havuzu Kum havuzu olma durumu Çocukları birbirie kumu atma risk durumu Tüel Tüel olma durumu Tüeli çapı yeterli mi? Tüeli şekli kazaya ede olabilir mi?......................................
Sağlık ve Toplum Yıl:, Sayı: Mayıs-Ağustos yapıldığı malzemei kaza riski taşıdığı, Kurumları hepside bahçe araçlarıı bakım oarımıı düzeli yapılmadığı tespit edilmiştir (Tablo ). istasyou cep telefoları stadartlara uygu olarak imal edilmeli, ate yerleşimleri yaşam alaları göz öüe alıarak plalamalı, periyodik kotrolleri yapılmalıdır (). Sağlık riskleri dolayısıyla, okul bahçeleri, kreşler, hastaeler, parklar gibi çocukları, hastaları ve yaşlıları daha çok buluduğu toplu yaşam ve kullaım alalarıa kurulmamalıdır ().. TARTIŞMA Kurumlarda, kaza durumuda ilk müdahaleyi, kurumları,'ide öğretme persoel tarafıda yapıldığı, kurumları,'uda sağlık persoeli dışıda ilk yardım sertifikalı persoel olmadığı, hepsii m yakıda bir sağlık kuruluşu olduğu saptamıştır (Tablo ). Kurumları hepsii m yakııda sağlık kuruluşu olsa bile ilk müdahale hayat kurtarmak açısıda so derece öemlidir. Bu müdahaleyi zamaıda yapmamak ve ilk yardım eğitimi almaya bir persoel tarafıda yapılması tehlikeli souçlar doğurabilir. İsa yaşamı boyuca ilk yardım gerektirecek durumlarla her a karşılaşabilir. Okulöcesi eğitimcilerii ilk yardım bilgi düzeylerii araştırmak amacıyla yapıla bir araştırmada eğitimcileri,'ii çalıştıkları kurumda çocuklarla ilgili ilk yardım gerektirecek bir durumla karşılaştıkları belirlemiştir (). Zamaıda yapılacak basit ama etkili ve öemli uygulamalarla, yai ilk yardımla hayat kurtarmak mümküdür. Çalışma kapsamıdaki kurumları hizmet sürelerie baktığımızda e az yıl olduğu (Tablo ) görülmektedir. Kurum Kreş ve Güdüz Bakımevlerii işa edildiği yıllarda trafikte uzak bir mekâda kurulduğu, ama zamala şehri gelişip, geişlemesiyle trafik akışıı fazla olduğu mekaları içide kaldığı düşüülmektedir. So o yıldır telekomüikasyo ağıı gelişmesi ile de baz istasyoları sayısıı arttığı göz öüe alıırsa ayı durum bu kou içide değerledirilmektedir. Çalışma kapsamıdaki kurumlarda güveli fiziksel koşullar tam olarak sağlaamadığı tespit edilmiştir (Tablo ). Kurumlardaki uygu olmaya fiziki düzelemeler tehlikeli ve riskli olarak değerledirilmektedir. Küçük çocukları bu koşullar tehdit eder ve çocuklar düşme kazalarıı sık yaşayabilirler. Yapıla araştırmalar çocukluk çağı kazaları arasıda düşmei birici sırada geldiğii göstermiştir (,). Bu döem çocuğuu; taklitçi olması, dürtülerii kotrol edememesi, koşmak, atlamak ve bir yere tırmamak istemeleri, görme ve işitme alalarıı, erişkileri yarısı kadar gelişmiş olması, beyisel gelişimlerii heüz tamamlamaması, birkaç hareketi ayı ada ve eşgüdümlü olarak yapamamaları, yai motor becerilerii az olması, acıkması, susaması, yorulması, kaza riskii arttıra tipik özellikleridir (-). Bu edele, kedilerii kazalarda koruyamazlar, aksie daha riskli gruba girerler. Kazalar açısıda emiyetli ortamlarda yaşamaları, koruyucu ölemleri alıması ve yaşam alalarıı güveliğii deetlemesi erişkileri sorumluluğudur (). Kurumları bia iç ve dış mekâları kaza riski açısıda kotrol ettirdiği acak bu iş içi özel bir ekiplerii olmadığı ve düzeli kotrol ettirmedikleri belirlemiştir (Tablo ). Kurumları bia iç ve dış mekâlarıı kaza riski açısıda kotrolüü düzeli yapılmasıı ve bu iş içi bir ekibi görevledirilmesii yıprama, aşımalarda kayaklaa risk alalarıa müdahale içi öemlidir. Oyaya bir lavabo, kırıla bir korkuluğa zamaıda müdahale edilerek bir faciaı öüe geçilebilir. Ayrıca, bu ekip güvelik ölemlerii araştırmalı ve kurumlarıı daha güveli mekâlar halie getirmek içi çaba göstermelidir. Kurumları.'sıı baz istasyolarıa yakı o l d u ğ u s a p t a m ı ş t ı r ( Ta b l o ). B a z istasyolarıı yaydığı elektromayetik radyasyou sağlık üzerie etkileri kousuda heüz tam olarak bir ilişkisii ortaya komamış olsa da, kou üzerideki çalışmaları devam ettiği uutulmamalıdır. Kouu sağlık açısıda öemi göz öüe alıdığıda, baz Kurum odalarıı aydılatma ve havaladırılma durumlarıı, çoğuluğuu yeterli olduğu belirlemiştir (Tablo,,). Kurum iç mekalarıda aydılatma yetersizliği küçük çocuklarda düşme ve kesikle souçlaabilir (). Çocukları sürekli yer değiştirmeside dolayı
Akarada Farklı Semtlerdeki Okul Öcesi Eğitim Kurumları İç ve Dış Mekâlarıı Kaza Riski Açısıda Değerledirilmesi aaokuluda aydılatma öemli ve bir o kadar da zordur (). Okul öcesi eğitim kurumlarıda havaladırma, hem çocukları ve çalışaları sağlığı açısıda hem de güü verimliliği açısıda gereklidir. Okul öcesi eğitim kurumudaki çocukları ayı havayı teeffüs etmesi ve ayı mekâda barıması edeiyle, yemek, saat, oyu gibi etkilikleri öceside ve sorasıda havaladırma gereklidir (). Okul öcesi kurumlarda aydılatma ve havaladırma koşullarıı yeterli veya yetersiz olarak da değerledire araştırmalar mevcuttur. (,). Bu souçlar, aydılatma ve havaladırma koşullarıı bia tasarımıda etkilediği kadar, bireysel faktörlerde de etkilediğii göstermektedir. Bu çalışmada aydılatma ve havaladırma koşulları yeterli olmaya Kurum çalışaları, mekâlarıı e uygu ışığı alacak şekilde tasarlayarak, mekâ malzemelerii reklerii tekrar ayarlayarak isteile aydılık derecesii elde edebilirler. Ayrıca bir program dahilide etkilikleri öceside ve sorasıda havaladırma işlemi yapılabilir. Bu koularda persoele gerekli bilgi verilmelidir. olmaları (Tablo ), kaza tecrübelerii arttırdığı düşüülmektedir. Bu tecrübeleri sayeside bu çalışmadaki kurumları kaza riskie yöelik birçok ölemi aldığı değerledirilmektedir. Acak kurum iç meka doaımlarıı ve özellikle de çocukları e çok vakit geçirdikleri oyu odasıı doaımıı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölüm oraıı oldukça yüksek olması dikkati çekmektedir. Kurumlarda çocukları uyuması içi,'uda raza kullaılmadığı saptamıştır (Tablo ). Raza yerie yatak tercih edilmelidir (). Öz'ü () - yaş grubu çocukları sağlık izlemleride ev içide ve ev dışıda kaza risklerii belirlemek amacıyla yaptığı çalışmasıda, kaza geçire çocuklarda yaralamaları,' sii düşme edeiyle olduğu, çocukları, e sık yatakta (,) düştükleri belirlemiştir (). Düşmei sıfır-beş yaş grubu çocuklarda e sık görüle yaralama şekli olduğu göz öüe alıırsa sağlıklı/ koruumlu okul öcesi kurumlarda raza yerie yatak tercih edilmelidir. Kurumlarda çocukları uyuması içi kullaıla yatakları,'ii ergoomik olmadığı tespit edilmiştir (Tablo ). Ergoomik olmaya bir yatak dileme olaağıı kısıtlayacaktır. Yeterli dileemeye bir çocuk daha dikkatsiz ve dalgı davraışlar sergileyerek kaza yöüde riskli gruba girecektir. Bu çalışmada, özellikle prizlerdeki çocuk güvelik kapaklarıı bazı odalara takılmadığı veya düştüğü gözlemlemiştir (Tablo,,). Yılmazer () yaptığı araştırmasıda, hem resmi hem de özel okulları çoğuda bia içideki ve sııflardaki elektrik düğmelerii çocukları kolay uzaabilecekleri yerlerde buluduğu acak; resmi okulları çoğuluğuda prizleri çocukları kolay uzaabilecekleri yerlerde bulumadığıı saptamıştır (). Biçer (), Akara il merkezide yaptığı araştırmasıda aasııfları ile uygulama aaokullarıı elektrik prizleride alıa tedbirleri yetersiz olarak bildirmiştir (). Sağlıklı fiziksel koşullarla doatılmış bir eğitim kurumuda bütü elektrik kabloları gizlemeli, prizler koruyucu kapaklı ve çocukları erişemeyeceği yükseklikte (, m) olmalıdır (,,). Bu ölemleri alma durumda, elektrik çarpma tehlikesi öleecektir (). Kurumları,,'ide merdive ve,'ide koridorları geişliğii az olduğu saptamıştır (Tablo ). Karaküçük'ü Sivas ilide yılıda yaptığı araştırmasıda, gözlemlee okul öcesi eğitim kurumlarıdaki merdiveler ve tırabzaları geel olarak uygu koşullarda olduğuu, koridor geişliğii (.m) de oldukça/çok yeterli olarak bildirmiştir (). Araştırma kapsamıdaki Kurum kreşlerii e az yıl öce (Tablo ) ve geellikle kreş biası olarak işa edilmemesi merdive ve koridorları stadartlara göre olmamasıı açıklamaktadır. Kurumlar çocukları merdivede idirip çıkarırke mutlaka yetişkii yardımıyla yapmalı, koridorlarıa ayı ada koridoru kapasitesii aşacak sayıda çocuk çıkartılmamalıdır. Kurumları, basit uygulamalar ve düzelemelerle olası kazaları azaltabilecekleri düşüülmektedir. Kurumları, vestiyer odası,, oyu odası ve, uyku odası doaımıı herhagi bir bölümüde sivri, çocuklara çarpıca zarar verecek bir bölüm olduğu tespit edilmiştir (Tablo,). Kurumları çocuk sayılarıı fazla olması (,) ve e az yıl öce açılmış
Sağlık ve Toplum Yıl:, Sayı: Mayıs-Ağustos Çalışmadaki Kurumları, bahçe alalarıı düzelemeleri stadart bir görüümde olmamakla birlikte, Kurum bahçelerii büyüklüğü, yer zemii, otopark buluma özellikleri açısıda yetersiz olarak değerledirilmektedir (Tablo ). Çevik'i () Akara ilideki okul öcesi eğitim kurumlarıı dış mekalarıı kaza usurları açısıda icelemek amacıyla yaptığı araştırmasıda kurumları dış meka oyu alalarıı çok yeterli olmadığı,'uda bahçede otopark alaı buluduğu,,'ii bahçesii farklı yaş gruplarıa bölümediği, açık ala zemii toprak veya çim olması durumua kurumlarda kısme uyulduğu bahçe alaıda birde fazla zemi kapladığı tespit edilmiştir (). Akara il merkezideki aasııfları ile uygulama aaokullarıı fiziki özelliklerii kıyaslamak amacıyla yapıla başka bir araştırmada (), bahçei kullaım ve zemi özellikleri bakımıda; aasııflarıı bahçeyi okulla müşterek kullaılması ve bahçe zemiii büyük bir kısmıı betola kaplı olması açısıda okulöcesi çocuğua uygu bulumamıştır. Bu çalışmada elde edile bulgular diğer çalışma souçlarıyla bezerlik göstermektedir. Bu koşullar çocuklarda kaza ve yaralamalara ede olabilir. öcesi eğitim kurumu içi öerile stadartları tam olarak sağlayamadıkları belirlemiştir. Bu koşulları, sağlaamamış olması kaza açısıda tehlikeli ve riskli olarak değerledirilmektedir. Ayrıca, kaza ile ilgili kayıtlarıı tutulmadığı, ilk yardım eğitimi ala persoel sayısıı yetersiz ve bia iç/dış mekâlarıı kaza riski açısıda düzeli olarak kotrol edilmesi içi bir ekip oluşturmadıkları saptamıştır. Bu souçlar doğrultusuda; Kurum açmak isteye kişilere ve açılmış kurumları müdürlerie ve öğretmelere yöelik; kurum iç-dış meka tasarımı, doaımı ve güvelik koularıda eğitim ve daışmalık hizmetlerii verilmesi, Kurumları iç-dış mekâlarıa ait tehlike ve riskleri düzeli olarak belirlemek içi bir ekip oluşturulması, doaımıı bakım ve oarımıı düzeli aralıklarla yaptırılması, Kurum iç ve dış mekâlarıı düzeii tekrar gözde geçirilmesi, güveliği sağlaması içi alıabilecek basit ölemleri alıması, Kurumlarda, çocukları sağlıklarıı takip edildiği, acil bir olayda (kaza, hastalık vb.) ilk yardım uygulamalarıı yapıldığı bir sağlık odası olmalı ve burada bir doktor ve/veya hemşire görevledirilerek, daha fazla persoele ve özellikle çocuklarla daha çok vakit geçire öğretmelere ilk yardım eğitimi aldırılması, Kurumları kaza geçire çocuklarla ilgili düzeli kayıtları tutulması, kaza raporu oluşturulması ve böylece kaza edelerii belirleerek gerekli ölemleri alıması öerilmektedir. Kurumları,,'ide bahçe aracıı buluduğu yeri kaza riski taşıdığı,,'sıda oyucağı yapıldığı malzemei kaza riski taşımadığı, kurumları hepside bahçe araçlarıı bakım oarımıı düzeli yapılmadığı tespit edilmiştir (Tablo ). Yapıla araştırmalarda, okullar bahçe oyu araçları doaımı (,,,) ve bahçe araçlarıı kotrollerii sıklıkları açısıda yetersiz bulumuştur (). Araştırmaı kış mevsimide yapılmasıı bahçe araçlarıı bakım oarımlarıı yetersizliğii açıklamaktadır. Yöetim olarak kış mevsimide bahçeye çocukları çıkarmama (çocukları gelişimie uygu olmasa bile) ölemi alımış olabilir, ama çocuk velisie teslim edildikte sora, velisi tarafıda bahçeye çıkartılabileceği düşüülmelidir. Bu edele, iç mekâlarda olduğu gibi, dış mekâları da bakım oarımları ve kotrolleri düzeli bir şekilde yapılmalıdır.. KAYNAKLAR. Buduç B, Okul Öcesi Öğretmelerii Bakış Açısıyla Çalışma Ortamlarıı Değerledirilmesi. Yüksek Lisas Tezi, Akara Üiversitesi Eğitim Bilimleri Estitüsü, Akara:. s.. MEB, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. Erke Çocukluk Eğitim Kurumlarıda Fiziksel Özellikler ve Persoel Modülü (EO). Akara:. s. -.Oktay A,. Yüzyıla Girerke Düyada Yaşaa Değişimler ve Erke Çocukluk Eğitimi. Erke Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yei Yaklaşımlar. Edt.: Müzeyye Seviç. İstabul: Morpa Kültür Yayıları;.. Kılda AO, Okul Öcesi Eğitim Ortamları. Kastamou Eğitim Dergisi. ; (): -.. Karaküçük SA, Okul Öcesi Eğitim Kurumlarıda Fiziksel/Mekasal Koşulları İcelemesi: Sivas İli Öreği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. ; (): -. Bara M, Yılmaz A, Yıldırım M, Okul Öcesi Eğitimi Öemi ve Okul Öcesi Eğitim Yapılarıdaki Kullaıcı. SONUÇ VE ÖNERİLER Çalışma kapsamıdaki Kurumları ideal bir okul
Akarada Farklı Semtlerdeki Okul Öcesi Eğitim Kurumları İç ve Dış Mekâlarıı Kaza Riski Açısıda Değerledirilmesi Gereksiimleri Diyarbakır Huzurevleri Aaokulu Öreği. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. ; : -. Ömeroğlu E, Okul Öcesi Döemde Eğitim Otamalarıı Düzelemesi. Özel Öğretim Yötemleri. Eskişehir: Aadolu Üiversitesi Yayıları;. s.-.. Rydee J, The İdeal Clasroom. Mieapolis: America School- Uiversity...Tura T, Altudağ Düdar S, Yorgacı M, Yıldırım Z, - Yaş Grubu Çocuklarda Ev Kazalarıı Ölemesi. Ulus Travma Acil Cerrahi Dergisi. ; (): -. Çıar ND, - Yaş Grubu Çocukları Ev Kazalarıda Korumasıda Ailei Rolü. Kliik Çocuk Forumu. ; (); -. Altudağ S, Öztürk MC, Ev Kazaları Nedeiyle Hastaeye Gele - Yaş Grubu Çocuklardaki Kaza Türleri ve Buu Etkileye Etmeler. Çocuk Forumu. ; : -.. Tura T, Ceyla SS, - Yaş Grubu Çocukları Ola Aeleri Ev Kazalarıı Ölemek İçi Aldıkları Güvelik Ölemlerii Aile Özelliklerie ve So Bir Aydaki Ev Kazaları Sıklığıa Göre Değerledirilmesi. Sağlık ve Toplum. ; :-.. Çevik SM, Okul Öcesi Eğitim Kurumu Dış Mekalarıı Kaza Usurları Açısıda İcelemesi. Yüksek Lisas Tezi. Gazi Üiversitesi Eğitim Bilimleri Estitüsü, Akara:.. Biçer M, Akara İl Merkezideki Aasııfları ile Uygulama Aaokullarıı Fiziki Özellikler Açısıda Kıyaslaarak Değerledirilmesi. Yüksek Lisas Tezi, Gazi Üiversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü, Akara:.. Hiroko Kishigami S, Desig Ideas for Preschool Cetres ad Play Spaces. Idex: Educatio Materials ad Equipmet. No:. Uıt for Co-operatio with UNICEF ad WFP Paris:. s. -. Erkal S, Ev Kazaları. Akara: Detay Yayıcılık;.. Ia HZ, The Third Dimesio i Preschools: Preschool Eviromets ad Classroom Desig. Europea Joural of Educatioal Studies. ; (): -. Caples SE, Some Guidelies for Preschool Desig. Youg Chıldre. May ; -. Primary School Buildigs stadards, orms ad desig. uesdoc.uesco.org/images/.../e.pdf [Erişim Tarihi:..]. Stadards For Cetre Based Log Day Care. www.dest.gov.au/.../stadards_log_day_c [Erişim Tarihi:..]. Demiriz S, Karadağ A, Ulutaş İ, Okul Öcesi Eğitim Kurumlarıda Eğitim Ortamı ve Doaımı. Akara: Aı Yayıcılık ;.. Resmi Gazete ek ve değişiklik tarih:../, No:. Kamu Kurum ve Kuruluşlarıca Açılacak Çocuk Bakımevleri Hakkıda Yöetmelik. http://www.ooegm.meb.gov.tr. [Erişim Tarihi:..]. Özel Öğretim Kurumlarıa Ait Stadartlar Yöergesi ( K A S I M t a r i h l i v e B...ÖÖG.../ sayılı Makam Oayı). http://www.ooegm.meb.gov.tr. [Erişim Tarihi:..]. Diçer Ç, Atakurt Y, Şimşek I, Okulöcesi Eğitimcilerii İlk Yardım Bilgi Düzeyleri Üzerie Bir Araştırma. Akara Üiversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. ; : -. TÜBİTAK-BİLTEN, Elektromayetik Dalgalar ve İsa S a ğ l ı ğ ı S ı k ç a S o r u l a S o r u l a r v e Ya ı t l a r ı. www.biltek.tubitak.gov.tr/sadik/gsm. [Erişim Tarihi:..]. Yağmur F, Bozbıyık A, Hacı İH, Elektromayetik Dalgaları İsa Biyokimyası Üzerie Etkileri. ; (): -. K a l k a O, O k u l S a ğ l ı ğ ı. http://www.bsm.gov.tr/makale/.asp?sayi=. [Erişim Tarihi:..]. Öz S, - Yaş Grubu Çocukları Sağlık İzlemleride Ev İçide ve Ev Dışıda Kaza Risklerii Belirlemesi. Uzmalık Tezi, İstabul Üiversitesi Çocuk Sağlığı Estitüsü, İstabul:. s.,,. Şahi S, İstabul İli Yalova İlçesi - Yaş Grubu Çocuklarıda Kaza Riskii Framigham Güvelik Araştırması (FSS) ile Belirlemesi. Yüksek Lisas Tezi, İ.Ü. Çocuk Sağlığı Estitüsü Aa-Çocuk Sağlığı, İstabul:. s.. Uysal F. Okul Öcesi Eğitim Merkezleride İç ve Dış Meka Orgaizasyolarıı Eğitim Yaklaşımları Çerçeveside İcelemesi. Yayımlamamış Yüksek Lisas Tezi, Gazi Üiversitesi Fe Bilimleri Estitüsü, Akara:. s. -,,. Aksoy P, Okul Öcesi Eğitim Kurumlarıı Eğitim Ortamlarıı Niteliğii Bazı Değişkeler Açısıda İcelemesi (Tokat İli Öreği). Yüksek Lisas Tezi, Akara Üiversitesi Eğitim Bilimleri Estitüsü, Akara:. s.,,. Gulde MG, Evaluatio of the Quality of Early Childhood Classrooms i Turkey. Early Child ad Developmet Care. ; Olie Publicatio: -. Yılmazer NŞ, Resmi ve Özel İlköğretim Okullarıı Aasııfı ve Birici Sııflar Açısıda Fiziksel Ortamlarıı İcelemesi ve Karşılaştırılması. Yüksek Lisas Tezi, Marmara Üiversitesi Eğitim Bilimleri Estitüsü, İstabul:.