BORÇLAR HUKUKU PRATİK ÇALIŞMALARI ve SINAV SORULARI CİLT: II Borçlar Hukuku Genel Hükümler Borçlar Hukuku Özel Hükümler Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Hukuk Ana Bilim Dalı Öğretim Elemanları Doç. Dr. Herdem BELEN Dr. Funda ÇELEBİ Hafize KIR Dr. Mehmet ŞENGÜL Dr. Sezer ÇABRİ Dr. Duygu KOÇAK DİKER Dr. Eylem APAYDIN Ar. Gör. Hilal DAVER Beta
II Yayın No : 3008 Hukuk Dizisi : 1474 2. Baskı - Aralık 2013 - İSTANBUL ISBN 978-605 - 333-035 - 6 Copyright Bu kitabın Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Basım A.Ş. Baskı -Cilt : Yazın Basın Yayın Matbaacılık Turizm Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12028) İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Çevre Sanayi Sitesi 8. Blok No: 38-40-42-44 Başakşehir/İSTANBUL Tel: (0212) 565 01 22 - (0212) 565 02 55 Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No: 16136) Narlıbahçe Sok. Damga Binası No. 11 Cağaloğlu -İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05-511 36 50 www.betayayincilik.com
III * (Eğer bir parça deneyim edindiyseniz, bunu sadece zaman kaybı dediğiniz zamanlara borçlusunuz). * ANDERS, Günther, Die Schrift and der Wand, Berlin 1969, s. 24.
IV
V ÖNSÖZ Yedi yıl aradan sonra, Medenî Hukuk Pratik Çalışmaları ve Sınav Soruları kitabımızın ikinci basısını yapmaktayız. İlk basıdan bu yana yazarlarımızdan birisi emekli olup aramızdan ayrıldı. Kürsümüze yeni çalışma arkadaşlarımız katıldı. Akademik yoldaki yürüyüşte, birinci bası yazarlarının çoğu sonraki basamaklara tırmandı. Böylece hem sayımız hem öğretim üyesi sayımız arttı. Geçen zaman içinde dersler ve uygulama çalışmalarındaki işleyiş ilkelerinde, öğrencilerimizde, iletişimimizde değişiklik olmadı. (Bu yıl iki katına çıkan öğrenci sayısını saymazsak!) Kürsü olarak nicelikte mütevazı sözünün sınırlarını biraz aştık. İkinci basıyı, önceki bası içeriğiyle birlikte yapma kararı, artan sayfa sayısı dolayısıyla kitabı iki cilt olarak basma zorunluluğu yarattı. Bu bağlamda ciltlerin kapsamını, temel kanunlar, Medenî Kanun ve Borçlar Kanunu ayrımıyla belirledik. Cilt I Medenî Hukuk (Giriş, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku), Eşya Hukuku, Miras Hukuku; Cilt II ise Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Borçlar Hukuku Özel Hükümler dersleriyle ilgili pratik çalışmalardan, sınav sorularından oluşmaktadır. Objektif açıdan doğru bulmayıp, kesinlikle katılmamakla birlikte, yönetsel uygulamalar dolayısıyla bağlı kılındığımız, dönemlik ders uygulaması, yarattığı karmaşayla sistematikte değişiklikleri kaçınılmaz kıldı. 2011-2012 Eğitim-Öğretim yılından başlayarak, birinci sınıf dersimiz, birinci dönem Medenî Hukuka Giriş ve Kişiler Hukuku, ikinci dönemse Aile Hukuku adlarıyla yürütülmektedir. Adlandırmalar, pratik çalışmalar sıralamamıza, içindekiler metninin oluşumuna da yansıtıldı. Yeni basıda Birinci Bölüm, Birinci Kısımda, A başlığını 1, 2 şeklindeki alt başlıkların izlemesinin; B. Aile Hukuku Yanıtlı Pratik Çalışmaları başlığının nedeni budur. Devamla C. Medenî Hukuk (Giriş, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku) Pratik Çalışmaları da birinci bası metinlerinden oluşmaktadır. Dönemlik ders uygulamasının henüz pratik sorun yaratmadığı Eşya Hukuku, Miras Hukuku derslerinde ise başlıklarda sadece basımları ayırmak yeterli oldu. Bu derslerde doğacak karışıklık, devam ederse (hem kitap çalışmamız [umarız sürer] hem dönemlik ders uygulaması [umarız biter]) sonraki basılarda giderilecektir!
VI Para birimi, geçiş dönemi sonrasında yeniden TL ye döndüğü üzere, sınav sorularında tarihlere göre TL- YTL sıralamasını, TL izlemektedir. İkinci basımın çalışmaları, artan akademik sorumluluklar dolayısıyla, önceki basıdan daha uzun zamana yayıldı. Bu konuda üzüntümüzü ifade ediyoruz. İçerikle gecikmeyi telafi edebilmeyi umut ediyoruz. Kürsü ortak çalışmasında ilk hocamızı anmamak düşünülemez: Ethem Sabâ ÖZMEN i saygıyla anıp, dostluğu, yetişmemize katkıları dolayısıyla kendisine teşekkür ediyoruz. Kitabın ikinci basısını da yapan Beta yayınevi sorumlusu Seyhan Satar a, mizampajı özveriyle, titizlikle yürüten Gülgonca Çarpık a, yayında emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz. Acıbadem, 18.11.2013
VII İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM PRATİK ÇALIŞMALAR Birinci Kısım A. BORÇLAR HUKUKU GENEL HÜKÜMLER YANITLI PRATİK ÇALIŞMALARI...1 B. BORÇLAR HUKUKU GENEL HÜKÜMLER PRATİK ÇALIŞMALARI...39 İkinci Kısım A. BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER YANITLI PRATİK ÇALIŞMALARI...125 B. BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER PRATİK ÇALIŞMALARI...179 İKİNCİ BÖLÜM SINAV SORULARI Birinci Kısım A. BORÇLAR HUKUKU GENEL HÜKÜMLER YANITLI SINAV SORULARI...227 B. BORÇLAR HUKUKU GENEL HÜKÜMLER SINAV SORULARI...303 İkinci Kısım A. BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER YANITLI SINAV SORULARI...369 B. BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER SINAV SORULARI...525
VIII
IX AÇIKLAMALAR Pratik Çalışmalar konu indeksleri, önceki basıda olduğu gibi kitabın sonunda verilmiştir. Bu konuda, indeksin başa alınması yönündeki uyarılar üzerinde düşündük. Önceki basıdaki gerekçemizi sürdürdük. Borçlar Kanunu değişikliği, Borçlar Hukuku Genel Hükümler ve Borçlar Hukuku Özel Hükümler derslerinde farklı bir yol izlememize kaynaklık etti. Bu iki ders açısından, birinci-ikinci basım ayrımı bulunmamaktadır. Bunun nedeni birinci basıdaki yanıtlı pratik çalışmaların yanıt anahtarlarının bütünüyle, 6098 sayılı Borçlar Kanununa uyarlanmasıdır. Yeni bası için yanıtlı pratiklerin tamamı, 6098 sayılı Borçlar Kanununa göre hazırlanmıştır. Dolayısıyla bütün pratik çalışmalar, ilgili bulundukları kanun hükümleri esasıyla sıralanmıştır. Yanıtsız pratiklerde de iki basının pratikleri birleştirilmiş, aynı yöntem izlenmiştir. Sınav sorularına gelince: Borçlar Hukuku Genel Hükümler dersinin 2008 yılına kadarki sınav soruları, dersleri yürüten Doç. Dr. Herdem Belen tarafından hazırlanmıştır. 2008 yılından sonraki sınav soruları, dersleri yürüten öğretim üyesi ve dersi asiste eden araştırma görevlilerince birlikte hazırlanmıştır. Dönemlik ders uygulamasının cilvesi olarak, son iki yıl içinde bolca sınav sorusu hazırlanmış, büyük kısmına kitapta yer verilmiştir. Borçlar Hukuku Genel Hükümler dersiyle ilgili bir hoşluğa da değinelim: Kitabın yazarlarından Doç. Dr. Herdem Belen, 2012-2013 öğretim yılında bir yıl süreyle, araştırma yapmak üzere, konuk öğretim üyesi sıfatıyla Potsdam Üniversitesi Hukuk Fakültesinde görev almıştır. Kürsüsünde konuk olunan Prof. Dr. Detlev Belling in önerisini kabul, ilgili fakülte Özel Hukuk Bölüm Başkanlığınca yürütülen prosedür devamında, dekanlık görevlendirmesiyle fakültenin Türkçe bilen öğrencilerine, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler dersi anlatılmıştır (İlginçlik, Doç. Dr. Herdem Belen, 6098 sayılı Kanun uyarınca Borçlar Hukuku Genel Hükümler dersini ilk olarak yurt dışında yürütmüştür). Tıpkı kendi fakültemizde olduğu gibi (konuların kapsamı, anlatım, pratik çalışmalar, sınav soruları açısından). Dersi, Prof. Dr. Belling danışmanlığında doktora tezi yazan Nurten İnce asiste etmiş, pratik çalışmaları yürütmüştür. Pratik çalışmalar, Doç. Dr. Herdem Belen ve Nurten İnce tarafından birlikte hazırlanmıştır. Kitapta bu
X pratiklerin tamamına yer verilmiştir. Dersin dönem sonu sınavları da kitapta yer almaktadır. Borçlar Hukuku Özel Hükümler dersi sınav sorularının büyük kısmı, dersi yürüten Doç. Dr. Herdem Belen tarafından hazırlanmıştır. Dersin iki öğretim üyesi tarafından yürütüldüğü zamanlarda, soruların bir bölümünü hazırlayan diğer öğretim üyesinin adı dipnotlarda verilmiştir. Bu ders açısından bir özellik, iki öğretim yılı konuk öğretim üyesi sıfatıyla görev alınan Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi için hazırlanan soruların da kitaba alınmasıdır. Borçlar Hukuku Genel Hükümler ve Borçlar Hukuku Özel Hükümler dersleri yanıtlı pratik çalışmalarıyla, yanıtlı sınav sorularında, bağlantılı mevzuat hükümlerine atıf yapılan yerlerde varsa (Ticaret Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu gibi) yeni kanunlar göz önünde tutulmuştur.