JAPON GRUBU (Prunus salicina L.) BLACK AMBER ERİK ÇEŞİDİNİN MUHAFAZA PERFORMANSININ BELİRLENMESİ VEDAT AVCI

T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JAPON GRUBU (Prunus slicin L.) BLACK AMBER ERİK ÇEŞİDİNİN MUHAFAZA PERFORMANSININ BELİRLENMESİ VEDAT AVCI YÜKSEK LİSANS TEZİ ORDU 2016

ÖZET JAPON GRUBU (Prunus slicin L.) BLACK AMBER ERİK ÇEŞİDİNİN MUHAFAZA PERFORMANSININ BELİRLENMESİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR VEDAT AVCI Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bhçe Bitkileri Anilim Dlı, 2016 Yüksek Lisns Tezi, 79s. Dnışmn: Prof. Dr. Ali İSLAM Bu çlışmd, Blck Amer erik çeşidinin depolm ve rf ömrü süresi üzerine hst sonrsı MAP ve Aloe ver jel uygulmlrının etkisi rştırılmıştır. Bu mçl rştırmd ğırlık kyı, solunum ornı, oksijen ve krondioksit gz konsntrsyonu, etilen üretimi, meyve eti sertliği, meyve kuk ve et rengi (L*, krom ve hue çısı), sud çözüneilir kuru mdde (SÇKM), ph, titre edileilir sitlik (TA), olgunluk indeksi (SÇKM/TA), iyokimysl özellikler ve çürüme ornı incelenmiştir. Gözlem ve nlizler hem soğukt muhfz hem de rf ömrü süresince ypılmıştır. Depolm ve rf ömrü süresince meyve ğırlığı ve meyve et sertliği MAP uygulnmış meyvelerde dh uzun süre korunmuştur. Kontrol ile krşılştırıldığınd depolm süresince MAP+Aloe ver uygulnmış meyvelerde yklşık %70; MAP uygulnmış meyvelerden ise yklşık %35 dh düşük etilen üretimi ölçülmüştür. Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince en yüksek C vitmini içeriği MAP uygulnmış meyvelerden elde edilmiştir. Depolm süresince erik meyvelerinin SÇKM, ph, titre edileilir sitlik ve olgunluk indeksi üzerine uygulmlrının etkisinin olmdığı tespit edilmiştir. Tüm nliz dönemleri ve ypıln ölçümler dikkte lındığınd MAP uygulmsının diğer uygulmlr göre depolm ve rf ömrü süresince Blck Amer erik çeşidinin meyve klite özellikleri ve iyokimysl içeriğinin korunumu üzerine dh olumlu ir etki gösterdiği söyleneilir. Anhtr Kelimeler: Blck Amer, Aloe ver jel, modifiye tmosfer pketleme, meyve klitesi. II

ABSTRACT DETERMINATION OF STORAGE PERFORMANCE OF BLACK AMBER PLUM CULTIVAR (Prunus slicin L.) VEDAT AVCI The University of Ordu Grdute School of Nturl nd Applied Sciences Deprtment of Horticulture, 2016 M.Sc. Thesis, 79p. Supervisor: Prof. Dr. Ali İSLAM In this study ws investigted the effect of post-hrvest MAP nd Aloe ver gel tretments on during cold storge nd shelf life of Blck Amer plum cultivr. The present study exmined weight loss, respirtory rte, gs consentrtion of the oxygen nd cron dioxide, production of ethylene, fruit firmness, fruit skin nd flesh color (L* chrom nd hue ngle), solule solids content (TSS), ph, titrtle cidity (TA), ripeness index (TSS/TA), vitmin C, totl phenolics (TFB), ntioxidnt ctivity, totl flvonoid content nd decy rte. Oservtion nd nlysis were performed oth for the durtion of cold preservtion nd shelf life. MAP treted fruits, fruit weight nd firmness is preserved longer during storge nd shelf life. Compred with the control ws mesured lower ethylene production in MAP + Aloe ver tretments out 70% during storge, nd MAP treted fruit pproximte 35%. The highest vitmin C content were otined the treted fruit with MAP during cold storge nd shelf life. All tretments hs een found to e of influence. Effects of ll tretments on TSS, ph, titrtle cidity, nd ripeness index were found to e insignificnt. Considering ll mesurements nd evlutions, MAP pplictions hve shown positive effect on fruit qulity nd iochemicl contents of Blck Amer plum cultivr during storge nd shelf life thn other pplictions. Keywords: Blck Amer, Aloe ver gel, modified tmosphere pckging, fruit qulity. III

TEŞEKKÜR Tez konumun elirlenmesi ve çlışmnın yürütülmesinde yrdımlrını esirgemeyen, disiplinli olmsıyl şlı şın tezimi titizlikle ve sırl yürütmemi sğlyn tez dnışmnım Prof. Dr. Ali İSLAM, tez süresince her şmsını tkip eden Syın Yrd. Doç. Dr. Burhn ÖZTÜRK e, eksik kldığım durumlrd n yrdımlrını esirgemeyen Arş. Gör. Orhn KARAKAYA, Arş. Gör. Serkn UZUN, Yük. Lisns öğrencisi Medeni KARAKAYA, Zir. Müh. Tunhn GÜZEL e, Fen Bilimleri Enstitüsü yönetici ve çlışnlrın ve hytımın her nınd olduğu gii, yüksek lisnsım şlmmd ve itirmemde hep ynımd oln AVCI ilesine, teşekkürü ir orç ilirim. IV

İÇİNDEKİLER Syf TEZ BİLDİRİMİ.. I ÖZET. II ABSTRACT.. III TEŞEKKÜRLER. IV İÇİNDEKİLER... V ŞEKİLLER LİSTESİ... VII ÇİZELGELER LİSTESİ. IX SİMGELER ve KISALTMALAR... XI 1. GİRİŞ... 1 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR.. 3 2.1. MAP ile ilgili çlışmlr... 3 2.2. Aloe ver jeli ile ilgili çlışmlr.. 8 3. MATERYAL ve YÖNTEM... 15 3.1. Mteryl.... 15 3.1.1. Blck Amer çeşidinin özellikleri..... 15 3.1.2. Myroln 29 C nin nç özellikleri. 15 3.2. Yöntem.. 17 3.2.1. Kontrol uygulmsı... 18 3.2.2. Aloe ver jel uygulmsı... 19 3.2.3. Modifiye tmosfer pketleme (MAP) uygulmsı... 19 3.2.4. İncelenen Özellikler.. 19 3.2.4.1. Ağırlık kyı ornı (%)... 20 3.2.4.2. Solunum ornı ile O 2 ve CO 2 konsntrsyonu... 20 3.2.4.3. Etilen üretimi.... 20 3.2.4.4. Meyve eti sertliği.. 21 3.2.4.5. Meyve kuk ve et rengi.. 21 3.2.4.6. ph ve sud çözünür kuru mdde miktrı (SÇKM).... 21 3.2.4.7. Titre edileilir sitlik (TA) ve olgunluk indeksi (SÇKM/TA)..... 21 3.2.4.8. C vitmini. 25 3.2.4.9. Biyoktif ileşikler... 25 -Toplm fenolik ileşikler (TFB).. 25 V

-Antioksidn ktivitesi (AA). 26 -Toplm flvonoid (TF). 27 3.2.4.10 Çürüme ornı (%).. 27 3.2.5. Rf ömrü nlizleri 28 3.2.6. İsttistik nlizler.. 28 4. ARAŞTIRMA BULGULARI..... 29 4.1. Ağırlık kyı. 29 4.2. Solunum ornı.. 30 4.3. O 2 ve CO 2 konsntrsyonu... 32 4.4. Etilen üretimi 33 4.5. Meyve eti sertliği.. 35 4.6. Meyve kuk rengi (L* değeri). 37 4.7. Meyve kuk rengi (krom).. 38 4.8. Meyve kuk rengi (hue çısı).. 39 4.9. Meyve et rengi (L* değeri) 40 4.10. Meyve et rengi (krom değeri).. 41 4.11. Meyve et rengi (hue çısı). 42 4.12. Sud çözünür kuru mdde miktrı (SÇKM). 43 4.13. ph. 44 4.14. Titre edileilir toplm sitlik miktrı (TA)... 45 4.15. Olgunluk indeksi (SÇKM/TA). 46 4.16. C vitmini değeri.. 47 4.17. Toplm fenolik ileşikler (TFB)... 48 4.18. Antioksidn ktivitesi (ABTS testi).. 50 4.19. Antioksidn ktivitesi (DPPH testi).. 52 4.20. Toplm flvonoid. 55 4.21. Çürüme ornı ve indeksi... 56 5. TARTIŞMA ve SONUÇ..... 57 6. KAYNAKLAR. 71 ÖZGEÇMİŞ... 79 VI

ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil No Syf Şekil 3.1. Meyve hçesinden görünüm (, )... 16 Şekil 3.2. Blck Amer erik ğcının () ve meyvelerinin görünümü (). 16 Şekil 3.3. Meyvelerin hsdı ve lortuvr trnsfer edilmesi (,, c, d, e, f) 17 Şekil 3.4. Meyvelerin soğuk hv deposun trnsfer edilmesi (,, c, d)... 18 Şekil 3.5. MAP uygulnmış meyvelerin görünümü (, ). 19 Şekil 3.6. MAP uygulnmış meyvelerin Solunum ornı (, ) ölçümü, O 2 ve CO 2 konsntrsyonu (c, d) ve etilen ölçümü (e, f). 23 Şekil 3.7. Meyve eti sertliği (), renk (), SÇKM (c), titre edileilir sitlik (d) ve C vitmini ölçümü (e, f).... 24 Şekil 3.8. Biyoktif ileşiklerin yürütülmesi şmlrı 26 Şekil 4.1. Şekil 4.2. Şekil 4.3. Şekil 4.4. Şekil 4.5. Şekil 4.6. Şekil 4.7. Şekil 4.8. Şekil 4.9. Şekil 4.10. Şekil 4.11. Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin ğırlık kyı değişimi... 29 Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin solunum ornı değişimi..... 31 Rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin solunum ornı değişimi. 32 Soğukt muhfz süresince MAP uygulnmış Blck Amer erik meyvelerinin O 2 ve CO 2 gz konsntrsyonu değişimi. 33 Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin etilen üretimi değişimi. 34 Rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin etilen üretimi değişimi. 35 Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin meyve eti sertliği değişimi 36 Rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin meyve eti sertliği değişimi. 37 Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin toplm fenolik ileşik içeriği değişimi. 50 Rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin toplm fenolik ileşik içeriği değişimi.. 50 Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin ABTS. testine göre ntioksidn ktivitesi değişimi. 52 VII

Şekil 4.12. Şekil 4.13. Şekil 4.14. Şekil 4.15. Şekil 4.16. Rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin ABTS testine göre ntioksidn ktivitesi değişimi 52 Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin DPPH. testine göre ntioksidn ktivitesi değişimi. 54 Rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin DPPH. testine göre ntioksidn ktivitesi değişimi..... 54 Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin toplm flvonoid değişimi.... 55 Rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin toplm flvonoid değişimi 56 VIII

ÇİZELGELER LİSTESİ Çizelge No Çizelge 4.1. Çizelge 4.2. Çizelge 4.3. Çizelge 4.4. Çizelge 4.5. Çizelge 4.6. Çizelge 4.7. Çizelge 4.8. Çizelge 4.9. Çizelge 4.10. Çizelge 4.11. Çizelge 4.12. Çizelge 4.13. Çizelge 4.14. Çizelge 4.15. Çizelge 4.16. Çizelge 4.17. Syf Soğukt muhfz süresince Blck Amer erik meyvelerinin ğırlık kyı değeri.. 29 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin solunum ornı. 31 Soğukt muhfz süresince MAP uygulnmış Blck Amer erik meyvelerinin O 2 ve CO 2 gz konsntrsyonu.. 33 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin etilen üretimi... 34 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin meyve eti sertliği. 36 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin kuk yüzeyine it L* değeri.. 38 Blck Amer erik meyvelerinin kuk yüzeyinin krom değeri değişimi..... 39 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin kuk yüzeyine it hue çısı değeri.... 40 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin et yüzeyine it L* değeri..... 41 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin et yüzeyine it krom değeri.. 42 Blck Amer erik meyvelerinin et yüzeyinin hue çısı değeri değişimi. 43 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin SÇKM değeri.... 44 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin ph değeri..... 45 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin titre edileilir sitlik değeri... 46 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin olgunluk indeksi değeri.... 47 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin C vitmini içeriği... 48 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik IX

Çizelge 4.18. Çizelge 4.19. Çizelge 4.20. meyvelerinin toplm fenolik ileşik içeriği... 49 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvesinin ABTS. testine göre ntioksidn ktivitesi... 51 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin DPPH. testine göre ntioksidn ktivitesi... 53 Soğukt muhfz ve rf ömrü süresince Blck Amer erik meyvelerinin toplm flvonoid içeriği.. 55 X

SİMGELER ve KISALTMALAR AA ABTS AV ClO2 DPPH FID GAE K2S2O8 kp LDPE M MAP MCP ml N N2CO3 NNO2 Nm PVC RTX SAS SÇKM SÇKM/TA TA TF TFB : Antioksidn Aktivitesi : 2,2 -zino-is(3-etilenzotizolin-6-sulfonik sit) : Aloe ver : Klor dioksit : Serest rdikl giderme ktivitesi : Alev iyonlşm dedektörü : Gllik sit : Persülft : Kilopscl : Düşük yoğunluklu polietilen : Molr : Mdifiye tmosfer pket : Metilsiklopropen : Mili litre : Newton : Sodyum kront : Sodyum nitrit : Nnometre : Polivinilklorid : Kpillr kolon : Sttisticl Anlysis Softwre : Sud çözünür kuru mdde : Olgunluk indeksi : Titre edileilir toplm sitlik : Toplm flvonoid : Toplm fenolik ileşikler XI

1. GİRİŞ Erik düny üzerinde kültürü ypıln meyve türleri rsınd geniş ir yyılım lnın ship olup, frklı ekolojilere uyum sğlmış irçok türü ve çeşidi ulunmktdır (Önl ve Cinsoy, 2003). Bu türler içerisinde Prunus cersifer, Prunus domestic, Prunus institi ve Prunus slicin düny üzerinde en yygın oln türlerdir (Özçğırn,1976). Düny üzerinde ticri nlmd yetiştiriciliği ypıln erik türleri ise Prunus domestic (Avrup gruu) ve Prunus slicin (Jpon gruu) türlerine it çeşitlerdir (Özek, 1978). Jpon gruu erik çeşitlerinin ülkemizde yetiştirilen diğer erik çeşitlerine göre dh erkenci olmlrı nedeniyle u erik çeşitlerine oln ilgi rtmıştır (Özçğırn, 1976). Ayrıc Jpon gruu ülkemizde tze tüketimi yygın oln erik çeşitlerdir (Son, 2010). Bu nedenlerden dolyı ülkemizde özellikle u erik çeşitleri ile kuruln kpm hçe syısı her yıl rtış göstermektedir. Bu d rtn erik üretimine önemli ölçüde ktkı sğlmktdır. Nitekim, 2010 yılınd yklşık 220 in ton oln Türkiye erik üretimi, 2015 yılınd %17 lik ir rtışl 280 in ton ulşmıştır (Anonim, 2016). Anck hst sonrsınd Jpon gruu eriklerinde görülen meyve eti yumuşmsı u erik çeşitlerinin pzrlm ve meyve klitesini olumsuz yönde etkilemektedir (Erkn ve Eski, 2012). Yüksek etilen üretimine ship meyvelerde yumuşm ve olgunlşm düşük etilen üretimine ship meyvelere göre dh hızlı olmktdır (Adi ve rk., 1998). Hst sonrsı eriklerde meydn gelen meyve eti yumuşmsı eriklerin depolm ve rf ömrü süresini sınırlyn en üyük fktördür (Menniti ve rk., 2004). Eriklerde görülen meyve eti yumuşmsınd, depolm süresince meyve içindeki vey meyvenin çevresindeki etilen irikiminin etkisi üyüktür (Vlero ve rk., 2003). Erik solunumd klimkterik ir özellik göstermekte olup, etilen üretiminin de etkisiyle irlikte erikte hızlı ir olgunlşm ve yşlnm meydn gelmektedir. Bu d erikte meyve eti sertliğinin çok hızlı ir şekilde zlmsın seep olmktdır. Diğer klimkterik meyvelerde olduğu gii meyve etinin yumuşmsının ynı sır sud çözüneilir kuru mdde miktrının d rtmsı olgunluğun şlngıcının ir göstergesidir (Vlero ve rk., 2003). Eriklerde u şekilde meydn gelen yumuşm 1

ve sud çözüneilir kuru mdde miktrındki rtış eriğin pzrlm ve meyve klitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Tze meyve ve sezelerin rf ömrü ve depolm süresince meyve klitesini uzun süre muhfz etmek, pzr değerini rttırmk ve tüketicilerin ürünlere dh uzun süre ulşilmeleri için derim sonrsı frklı teknolojik uygulmlr kullnılmktdır (Bl ve Çelik, 2008). Bunlr içerisinde yenileilir kplmlr olrk dlndırıln ve son yıllrd irçok üründe uygulnmy şlyn Aloe ver jel ve muhfz teknolojisinde yoğun olrk kullnıln MAP uygulmlrı önemli ir yere shiptir. Bunlr içerisinden Aloe ver jel film oluşumu özelliği, ntimikroiyl olylr ve iyolojik ozulmlrını kontrol etmesi nedeniyle gıdlrın frklı tipleri için yenileilir ve iyolojik gıd korum kplmsı olrk kullnılmktdır. Aloe ver jel essen meyve ve sezelerin ozulmsınd ess etken oln nem ve oksijen için doğl ir engelleyici ve poliskkritlerin ir ileşenidir. Aloe ver jel meyvelerde sürdürüleilir ir klite sğlmkt (renk, tt v.) ve solunum ornını minimize ederek meyve ve sezelerin rf ömrünün uztılmsınd önemli ir rol oynmktdır. Bunlrın ynı sır Aloe ver jel meyve ve sezelerin mikroiyolojik ulşmlrın krşı ir svunm meknizmsı oluşturmktdır. Bu nedenle nti fungl ve nti mikroil ir özelliğe shiptir (Misir ve rk., 2014). Solunum, hücre içerisindeki şeker, nişst ve orgnik sit gii moleküllerin CO2 ve O2 gii dh sit moleküllere prçlnmsı olyı olup, (Btu ve Şen, 2014) hst sonrsı solunum ile prlel olrk meyvenin yumuşmsı gii istenmeyen durum gerçekleşir. Bu seeple MAP uygulmsı ile mlj içindeki O2 gz konsntrsyonu sınırlnrk ürünün solunum hızının kontrol ltın lınmsı ve un ğlı olrk ürün rf ömrünün uztılmsı mçlnmktdır (Müftüoğlu, 2010). Bu çlışmd, Blck Amer Jpon Gruu erik çeşidinin hst sonrsı Aloe ver jel ve modifiye tmosfer pketleme uygulmsı ile soğukt muhfz süresince meyve eti sertliğini korumk, ğırlık kyını ve mikroiyl ulşmyı geciktirmek mçlnmıştır. Ayrıc muhfz sonrsı uygulmlrın rf ömrüne etkisi de incelenmiştir. 2

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR 2.1. MAP ile ilgili çlışmlr Meyve klitesinin sürdürülmesi ve depo ömrünün uztılmsı üzerine gerek klimkterik gerekse klimkterik özellik göstermeyen Jpon erikleri Plou ve rk., (2003), Avrup gruu eriklerinde Türk ve Özkurt, (1994), MAP ın hst sonrsı meyve klitesini korumk için potnsiyel ir rç olrk kullnılileceği söz konusu rştırıcılr trfındn orty konulmuştur. Diz-Mul ve rk., (2011), MAP uygulmsının dehidrsyon, solunum ornı, renk değişimi, yumuşm ve titre edileilir sitlik gii prmetreler üzerine geciktirici, SÇKM içeriğini ise rtırdığını ildirmişlerdir. Colgecen ve Ady, (2015), Ülkemiz koşullrınd yetişen Vn kirz çeşidine hst sonrsı uyguldıklrı ClO2 (klorindioksit) uygulmlrın ilve uyguldıklrı MAP uygulmsının 5 hft soğukt muhfz süresince meyve klitesi üzerine etkilerini inceledikleri çlışmd, kontrol meyvelerinde en yüksek ğırlık kyı ölçülmüştür. SÇKM ve ph değerleri soğukt muhfz süresince rtış gösterirken, meyve eti sertliği tüm uygulmlrd zlış göstermiş, fkt kontrol meyvelerinde meydn gelen yumuşm dh yüksek ulunmuştur. ClO2 ve MAP uygulnmış meyvelerden, kontrol gruu meyvelerine göre dh yüksek çürüme gözlemlenmiştir. Mohmmdi ve Hnfi, (2014), çilek meyvesine MAP mlj uygulyrk 7 gün oyunc soğukt muhfz etmeyi mçlmıştır. Çlışm sonund MAP uygulnmış meyvelerin et sertliği ve şeker içeriği dh iyi korunurken, C vitmini kımındn dh yüksek değerler elde edilmiştir. Singh ve Singh, (2013), Blck Amer eriğinde yürüttüğü çlışmd, 8 hft soğukt muhfz süresi sonund, SÇKM içeriğinin MAP uygulnmış meyveler ile uygulnmynlrın enzer düzeyde (%11.3) olduğunu, titre edileilir sitlik içeriğinin ise dh yüksek olduğunu (sırsıyl %0.31 ve %0.30) sptmışlrdır. MAP uygulnn meyvelerin (37.0) olgunluk indeksinin, uygulnmyn meyvelerden (37.8) önemli derecede dh düşük olduğu sptnmıştır. Khn ve rk., (2013), Pkistn ekolojik koşullrınd yetişen lokl erik çeşitlerinde yürüttükleri 32 günlük soğukt muhfz çlışmsınd, frklı özelliklere ship 3

MAP lr kullnmışlrdır. Çlışmnın sonucund, ğırlık kyının %1.64-5.79, meyve eti sertliğinin 33.16-34.34 N, SÇKM nin %8.34-9.92, titre edileilir sitliği %0.65-0.78, C vitminin 5.05-5.91 mg 100 g -1 ve çürümenin %4.73-22.10 rlığınd değiştiğini ildirmişlerdir. Şefff MAP uygulnmış meyveler, soğukt muhfz süresi sonun kdr en iyi klitede meyveleri muhfz etmişlerdir. Guillen ve rk., (2013), trfındn Blck Amer erik meyvelerinde yürütülen ir çlışmd, MAP uygulmsın (düşük ve yüksek oksijen geçirgenliğine ship 2 uygulm) komine edilerek uygulnn 3 temel yğın (eugenol, menthol ve thymol) soğukt muhfz süresince meyve klitesi üzerine oln etkisi incelenmiştir. Ylnızc MAP uygulnmış meyvelere göre temel yğ ilve edilmiş mljlrdki meyvelerin etilen üretim miktrının rttığı sptnmıştır. Meyve etinde meydn gelen yumuşmnın ve renk değişiminin MAP uygulnmış meyvelerde geciktirildiği, ynı zmnd ğırlık kyının ve olgunluk indeksinin MAP uygulnmış meyvelerde önemli derecede dh düşük olduğu elirlenmiştir. Hem meyve eti hem de meyve kuğund toplm fenolik ileşiklerde depolm süresince rtış gözlemlenmiştir. Fkt depolm süresince MAP uygulnmış meyvelerde kontrol meyvelerine göre dh geç toplm fenolik ileşik rtışı gözlemlenmiştir. Yine MAP uygulnmış meyvelerden kontrol meyvelerine göre dh düşük ntioksidn ktivitesi elde edilmiştir. Nsr ve rk., (2013), 2012 yılınd Pioneer eriğinde yürüttükleri soğukt muhfz çlışmsının sonund, kontrol uygulmlrın göre (2.2 N) MAP uygulnmış meyvelerinden (4.2 N) dh yüksek meyve eti sertliği elde etmişlerdir. Aynı zmnd kontrol ve MAP uygulnmış meyvelerde SÇKM içeriğini sırsıyl %10.8 ve %12.0; titre edileilir sitlik içeriğini 1.46 ve 1.20 g mlik sit 100 ml -1 ve solunum ornını 5.08 ve 2.13 mg CO2 kg -1 h -1 olrk tespit etmiştir. Seglin ve rk., (2013), nın Litvny ekolojik koşullrınd yetişen Komet erik çeşidinin hst sonrsı soğukt muhfz performnsı üzerine frklı MAP uygulmlrının etkisi üzerine yptıklrı çlışmd, muhfz süresi sonund ğırlık kyının %2.8-4.9 rlığınd, et sertliğinin 7.85-10.79 N ve SÇKM değerinin %9.1-9.2 rlığınd değiştiği ildirilmiştir. 4

Giclone ve Chirndo, (2013), Sweethert kirz çeşidinin hst sonrsı soğukt muhfz ömrünü uztmk için frklı geçirgenliğe ship MAP uygulmlrı ypmışlrdır. Soğukt muhfz sonrsınd, MAP uygulnmış meyvelerin O2 konsntrsyonu çok dh düşük ulunmuştur. Ayrıc sertlik ve sitlikteki kyıp ile renk değişimi MAP uygulmlrı ile geciktirilmiştir. Yine fenolik ileşikler ve ntioksidn ktivitesi kımındn MAP uygulmlrının olumsuz ir etkisi gözlemlenmemiştir. Erkn ve Eski, (2012), soğukt muhfz süresi sonund, gerek 1-MCP uygulmsın ilve olrk uygulnn MAP uygulmsının gerekse ylnızc MAP meyve yumuşmsını etilen üretimini, solunum ornını, ğırlık kyını zlttığını ildirmişlerdir. Ayrıc uygulmlrdn dh yüksek et sertliği ve titre edileilir sitlik içeriği elde edilmiştir. Arştırıcılr depolm süresince Blck Beuty meyveleri için O2 konsntrsyonun 20.8 kp dn 6.3 kp gerilediğini, CO2 konsntrsyonun ise 0 kp dn 6.7 kp yükseldiğini tespit etmişlerdir. Diz-Mul ve rk., (2011), MAP uyguldıklrı Blck Amer erik meyvelerini 35 gün süresince soğukt muhfz etmişlerdir. Çlışmd soğukt muhfz süresi sonund, toplm fenolik ileşiklerini 4.6 g kg -1, toplm ntioksidn kpsitesini 8308 mg kg -1 olrk sptmış, fkt kontrol meyvelerine göre dh düşük değerler tespit etmişlerdir. Arştırıcılr MAP ile düşük sıcklıkt muhfz edilen meyvelerde, fenolik ileşiklerdeki irikimin gecikmesini, MAP ın etilen üretimini, renk değişimini ve sitlik kyını zltrk olgunluğu geciktirici etkisine ğlmktdır. Çlışm neticesinde MAP uygulmlrının meyve klite korunumu üzerine herhngi ir olumsuz etkisinin olmdığını ildirmişlerdir. Peno ve rk., (2010), İtly ekolojik koşullrınd yetiştirilen 3 frklı erik çeşidini, çeşit özelliklerini dikkte lrk frklı sürelerde MAP uygulyrk 0 C de soğukt muhfz etmişlerdir. MAP uygulnmış meyvelerin tmmındn, kontrol meyvelerine göre dh düşük ğırlık kyı tespit etmişlerdir. Fkt su içeriğinde meydn gelen zlış ğlı olrk soğukt muhfz süresince SÇKM içeriğinin rttığını, MAP uygulnmış meyvelerde sitlikteki kyı dh düşük tespit etmişlerdir. 5

Kynş ve rk., (2010), Angeleno erik çeşidinde yürüttüğü 120 günlük soğukt muhfz çlışmsınd, meyve klitesini korumk için muhfz öncesi MAP uygulmlrı ypmışlrdır. MAP uygulmsı olrk düşük yoğunlukt polietilen (LDPE), sükroz polyester (semperfresh TM ) ve 25 µm klınlıkt polivinilklorid (PVC) film kullnmışlrdır. Çlışm sonucund kontrol meyvelerine göre tüm MAP uygulmlrındn önemli derecede dh yüksek et sertliği, SÇKM ve titre edileilir sitlik elde etmişlerdir. Depolm süresince ise tüm uygulmlrd ğırlık kyının meydn geldiğini, fkt MAP uygulnmış meyvelerde dh düşük ğırlık kyı tespit edilmiştir. Gun ve Dou, (2010), Frir erik meyvelerine uyguldığı MAP ile 60 günlük soğukt muhfz süresince, meyve et sertliğinde meydn gelen yumuşmnın geciktirildiği, SÇKM nin MAP uygulnmış meyvelerde kontrol meyvelerine göre dh z değişkenlik gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıc MAP uygulnmış meyvelerde olgunluğun geciktirilmesine ğlı olrk dh düşük ntosiynin ve fenolik ileşiklerin elde edildiği ildirilmiştir. Cntin ve rk., (2008), Frir erik meyvelerine MAP uygulyrk 0 C de ve %85 nem içeriğinde 60 gün oyunc meyve klite özelliklerinde meydn gelen değişimi elirlemişlerdir. Kontrol meyvelerine göre (%6) frklı özellikteki MAP mljlrınd muhfz edilen meyvelerden dh düşük ğırlık kyı gözlemlenmiştir. MAP uygulnmış meyvelerin O2 konsntrsyonu depolm süresince %10-20, CO2 konsntrsyonu ise %0-10 rlığınd değişmiştir. SÇKM kımındn uygulmlr rsınd her hngi ir frklılığın olmdığı, titre edileilir sitliğin %0.42 den %0.23 e gerilediği, olgunluk indeksinin ise 40 dn 50 ye yükseldiği tespit edilmiştir. MAP uygulmlrı rsınd renk özellikleri hriç her hngi ir frklılık tespit edilememiştir. Kontrol meyvelerinin çürüme ornı %4.4, MAP uygulnmış meyvelerin ise %1.1 düzeyinde tespit edilmiştir. Khn ve Singh, (2008), Tegn Blue erik çeşidinin hst sonrsı ömrünü rtırmk için 60 gün süresince yürütülen soğukt muhfz çlışmsınd, erik meyvelerinin klite korunumunu rtırmk için 1-MCP ile MAP komine edilmiştir. Çlışmd, solunum ve etilen üretiminde enzer değişim gözlemlenmiştir. MAP uygulnmış meyvelerde CO2 konsntrsyonu dh hızlı yükselmiştir. Kontrol meyveleri ile 6

krşılştırıldığınd, MAP ve diğer uygulmlrd etilen üretimi önemli derecede geciktirilmiştir. Yine MAP ve 1-MCP uygulmlrı ile komine edilen uygulmlrd dh yüksek et sertliği elde edilmiştir. Soğukt muhfz süresi sonund MAP uygulmsınd et sertliği 22.3 N olrk elirlenmiştir. Ayrıc MAP uygulnmış meyvelerin SÇKM değeri kontrol meyvelerinden yklşık %21 dh düşük ulunmuştur. Benzer şekilde titre edileilir sitlik içeriği de diğer uygulmlrdn dh düşük ulunmuştur. Fkt 60 günlük soğukt muhfz sonrsınd en yüksek olgunluk indeksi ise MAP uygulmsındn elde edilmiştir. Muhfz süresince, tüm uygulmlrın C vitmini zlış göstermiştir. Özellikle MAP uygulnn erik meyvelerinin C vitmini ve ntioksidn içeriğinin diğer uygulmlr göre dh düşük olduğu sptnmıştır. Artes ve rk., (2006), etilen üretiminin engellenmesi üzerine MAP ın etkisi, film içindeki hem düşük oksijen hem de yüksek krondioksite ğlnmktdır. Düşük oksijen, etilen iyosentezini düzenleyen nhtr enzimlerden iri oln 1- minosiklopropen -1 kroksilik sit oksidz enzimini engelleyici olrk ilinir. Krondioksit ise etilen hreketinin ir ntognisti olup, 1 kp konsntrsyonun üzerine çıktığınd otoktlik sentezi engeller. Bu etki düşük oksijen konsntrsyonu oln tmosferlere ktkısı olduğund etkilidir. MAP uygulmsı ile krotenoid ve ntosiynin pigmentlerinin oluşumunun geciktirildiğini ildirmişlerdir. Bu etkinin çok dh geçirimsiz MAP d dh elirgin içimde orty çıktığı vurgulnmktdır. Zhng ve rk., (2003), çilekte yptığı çlışmd, MAP uygulmlrı ile ğırlık kyı ve solunum ornının düştüğü, ntosiynin ve SÇKM zlışının geciktirildiğini ifde etmişlerdir. 7

2.2. Aloe ver jeli ile ilgili çlışmlr Yenileilir kplm, gıdlrı korumk ve rf ömürlerini uztmk mcıyl ir gıdnın yüzeyi üzerinde oluşturulmuş ince tklı, gıdyl irlikte yenileilen, sentetik olmyıp doğl kynklrdn elde edilen gıd yüzeylerine vey gıd ktmnlrı rsın uygulndığınd nem, gz ve ktı hreketliliğinin kontrolünü sğlyilen, mlj mterylleridir (Keles, 2002). Yenileilir kplm mteryli olrk son yıllrd Aloe ver jel, ppy yprk eksrktı, miloz kplmlrı, krrogenn (Ben-Yheoshu, 1989) gii mteryller kullnılmktdır. Aloe kelimesi Arpç d Alloeh, İrnice de ise Hll kelimesinden türemiş olup; cı, prlk mdde mnsın gelmektedir. Sğlık üzerine oln yrrlı etkisinden dolyı Mısırlılr trfındn ölümsüzlük itkisi olrk ilinmektedir. Genel olrk, orijininin Aristn, Somli, Sudn ve Ummn olduğu vrsyılmktdır. Günümüzde tropik ve sutropik lnlr geniş ir şekilde yyılış göstermiştir (Schmelzer, 2008). Lilicee fmilysınd yer ln Aloe ver çok yıllık ir itki olup, griden prlk yeşile değişen renkte, klın ve kenrlrı dikenli yprklr shiptir. Bitki yıl oyunc rlıklrl 2 y d 3 kez oru içiminde srı çiçekler üretir (Gge, 1996). Yprklrının içerdiği yüksek su ornı syesinde kurk koşullrd uzun süre yşyilmektedir. Aloe ver pek çok kimysl ileşiği içeren ndir itkilerden iri olrk ifde edilmektedir. Bitkinin kimysl nlizleri üzerine ilk önemli rştırmyı Prof. Tom D. Rowe nin ypmış olduğu ildirilmiştir (Rowe ve Prks, 1941). Aloe ver nın şekerler, ntrkinonlr (srı oy), sponinler, vitminler, enzimler, minerller, lignin, slisilik sit ve mino sitler kımındn zengin içeriğe ship olduğu tespit edilmiştir (Durej ve rk., 2005). Vieir ve rk., (2016), göre hst sonrsı meyvelerde kplm uygulmlrının iki temel mcı vrdır. Bunlrdn ilki muhfz ve rf ömrü süresince meydn geleilecek fungl ulşmlrı engellemek ve meydn gelen su kyını zltmktır. Özellikle sğlık ve çevresel prolemlerin vrlığınd, kimysl mdde kullnımının önüne geçmek için Aloe ver kullnımı doğl ir yklşım olrk son yıllrd öne çıkn ürünlerin şınd gelmektedir. 8

Poliskkritler, proteinler, lipitler ve reçineler toksik özellik göstermemeleri, yüksek düzeyde ntimikroiyl olmlrı, cnlı dokulr ile uyum içinde olmlrı ve geri dönüştürüleilir özelliğe ship olmlrındn dolyı, tek şın vey komine edilerek film kplm olrk kullnılilmektedir (Flores-Lopez ve rk., 2015). Bu özelliğe ship kplm mterylleri, ilk olrk gıd ve eczcılık endüstrisinde kullnılmıştır. Bunlr ilve olrk son yıllrd, trım, tıp ve çevresel lnlrd d kullnılmktdırlr (Pinheiro ve rk., 2010; Jing ve rk., 2014). Vieir ve rk., (2016), mviyemiş meyvesinin (Vccinium corymosum) hst sonrsı frklı kplm uygulmlrı ile meyve klitesini korumnın mçlndığı ir çlışmd, meyvelerin 5 C de soğukt muhfzsı sürecinde Aloe ver uygulmlrı ile su kyının ve mikroiyl gelişimin sırsıyl %42 ve %50 zldığı tespit edilmiştir. Aloe ver uygulnmış meyvelerin ğırlık kyının, uygulnmmış meyvelerden yklşık %40 dh z meydn geldiği, uygulmlr ile rf ömrünün 5 gün kdr uzdığı tespit edilmiştir. Titre edileilir sitlik içeriği rf ömrü süresince zlırken, SÇKM ve ph rtış göstermiştir. Ayrıc Aloe ver uygulnmış mviyemiş meyvelerinin dh yüksek toplm fenolik içeriği ve un prlel olrk d ntioksidn ktivitesine ship olduğu tespit edilmiştir. Sogvr ve rk., (2016), çilek meyvesinin hst sonrsı meyve klitesi korumk ve meydn geleilecek mikroiyl ulşmyı zltmk mcı ile soğukt muhfz öncesi %5 Aloe ver (AV) ve %5 Aloe ver y ilve olrk %1, 3 ve 5 skorik sit (AA) uygulmışlrdır. Uygulnmmış meyveler ile krşılştırıldığınd, AV+AA kominsyonlrının ğırlık kyını geciktirdiği, SÇKM ve C vitmini içeriğini rtırdığı tespit edilmiştir. AV+%5 AA kominsyonun depolm süresince meyve olgunlşmsını diğer uygulmlr göre çok dh etkili ir şekilde geciktirdiği tespit edilmiştir. Arştırıcılr çileğin hst sonrsı meyve klitesini korumk mcı ile AV ve AA in potnsiyel ir rç olrk kullnılileceğini ildirmişlerdir. Ayrıc rştırıcılr, meyve eti sertliğinde meydn gelen yumuşmnın geciktirilmesi üzerine tek şın uygulnn AV den ziyde, AV+AA kominsyonlrının dh etkili olduğunu ildirmişlerdir. AV+AA kominsyonlrı; kontrol ve tek şın AV uygulmsın göre toplm fenolik ileşikleri dh iyi muhfz ettiği tespit edilmiştir. 9

Frhi (2015), İrn ekolojik koşullrınd yetiştirilen Askri sofrlık üzüm çeşidine hst sonrsı frklı Aloe ver jel konsntrsyonlrı uygulyrk meyve klitesini korumyı mçlmışlrdır. 60 günlük soğukt muhfz sonrsınd, tüm Aloe ver uygulmlrı ile ğırlık kyı önemli derecede zltılmıştır. Çürüme ornı ise 1:1 ve 1:2 konsntrsyonlrı ile önemli derecede zlırken, 1:3 konsntrsyonundn kontrol meyvelerine göre dh yüksek ulunmuştur. Shrmin ve rk., (2015), ppy meyvesine uyguldıklrı Aloe ver uygulmlrı ile meyvelerin uygulnmmış meyvelere göre dh uzun süre rf ömründe meyve klitesini muhfz ettiğini tespit etmişlerdir. Özellikle %1.5 ornınd uygulnn Aloe ver nın rf ömrünü kontrol ve diğer uygulmlr göre dh olumlu etkilediği ildirilmiştir. 12 gün rf ömrü süresinin sonund ğırlık kyının Aloe ver uygulnmış meyvelerde %30 60 rsınd zltıldığı, nem içeriğinin uygulnmış meyvelerde dh yüksek olduğu tespit edilmiştir. Rf ömrü süresi sonund, SÇKM ve titre edileilir sitlik içeriğinin uygulnmış meyvelerde sırsıyl %7.61-11.47 ve %0.39-0.41 rlığınd değiştiğini sptmışlrdır. Rf ömrü süresince C vitminin zldığı, fkt Aloe ver uygulnmış meyvelerde dh yüksek olduğu ildirilmiştir. Sophi ve rk., (2015), mngo hst sonrsı hstlık enfeksiyonlrının kyıplr neden olduğu meyvelerden iridir. Hst sonrsı soğukt muhfz ve rf ömrü süresince meyve klitesini sürdürmek ve olgunluk sürecini yvşltmk için uygulnn %50 ve 75 konsntrsyonlrındki Aloe ver uygulmlrının meyve rengini ve C vitmini içeriğini dh uzun süre koruduğu tespit edilmiştir. Ayrıc çlışmd, depolm süresince kuğun L*, ve değerleri rtış, et renginde ise L değeri zlış, ve değerinde rtış tespit edilmiştir. Arştırmcılr mngo d hst sonrsı kyıplrı zltmk, meyvelerin rf ömrü süresince klitesini korumk için kplm uygulmsı olrk %50 Aloe ver uygulmsının potnsiyel ir rç olrk kullnılileceğini ildirmişlerdir. Pldines ve rk., (2014), meyve klitesini geliştirmek ve hst sonrsı kyıplrı geciktirerek rf ömrünü uztmk için Aloe ver jel uygulmsının potnsiyel ir rç olrk kullnılileceği ildirilmiştir. Misir ve rk., (2014), ğırlık kyı çoğunlukl terleme ve solunum esnsındki kron kynklrındki kyıptn dolyı meydn gelmektedir. Su kyındki orn, 10

tmosfer çevresi ve itki dokusu rsındki rsınd ki su sıncı değişim derecesine ğlıdır. Yenileilir ir kplm oln Aloe ver jel engelleyici olrk rol lır. Bunun sonucund su trnsferi sınırlndırılır ve meknik zrrlrdn meyve kuğu korunmuş olur. Vlero ve rk., (2014), şeftli ve kirz meyvesine hst sonrsı uyguldığı 3 frklı konsntrsyondki Aloe ver uygulmsı (%33, 66 ve 100) ile meyveleri 40 gün oyunc 2 C de muhfz ederek meyve klitesini korumyı mçlmışlrdır. Çlışm sonucund şeftli ve kirz meyvesinde Aloe ver uygulnn ve uygulnmyn meyvelerin klite prmetreleri rsınd önemli frklılıklr tespit edilmiştir. Hem şeftli hem de kirz uygulmlrınd %33 lük uygulmnın ğırlık kyı üzerine her hngi ir etkisinin olmdığını, yine şeftlide solunum ornı, SÇKM ve sitlik üzerine her hngi ir etkisi tespit edilememiştir. Fkt her iki meyve türünde de en yüksek konsntrsyondn tüm klite prmetreleri üzerine en olumlu etki tespit edilmiştir. Kirz meyvesinde kontrol, %33, 66 ve 100 uygulmlrındn elde edilen ğırlık kyı sırsıyl %8.34, 8.22, 6.95 ve 5.57; sertlik sırsıyl 3.04, 3.22, 3.27 ve 3.26 N; etilen üretimi sırsıyl 0.02, 0.009, 0.008 ve 0.006 ng kg -1 s -1 ; solunum ornı sırsıyl 37.12, 31.10, 30.02 ve 28.06 mg CO2 kg -1 h -1 ; SÇKM içeriği sırsıyl %18.15, 16.01, 16.58 ve 15.60; titre edileilir sitlik içeriği sırsıyl %0.55, 0.59, 0.61 ve 0.70 olrk tespit edilmiştir. Shiny ve rk., (2014), 2 frklı şeftli ve nektrin çeşidinde yürütülen 35 günlük soğukt muhfz çlışmsınd, 35 gün sonund ypıln rf ömrü ölçümlerinde, hst döneminde ypıln ölçümlere göre her iki türe it çeşitlerin meyvelerinde olgunlşmy ğlı olrk ğırlık kyı ve titre edileilir sitlik değerinde zlış ve meyve etinde yumuşm meydn gelmiştir. Genel olrk tüm çeşitlerde olgunluk indeksi (SÇKM/TA) rtış göstermiştir. Pdmj ve Bosco (2014), hünnp meyvesinde yürüttüğü 45 günlük soğukt muhfz çlışmsınd frklı konsntrsyonlr d Aloe ver uygulmlrını düşük yoğunlukt filmler ile komine ederek, meyve klitesini korumyı mçlmıştır. Çlışmd Aloe ver uygulmsının (uygulmlrd yklşık %1 civrınd olmuştur) kontrol meyvelerine göre (%3.07) ğırlık kyını ve meyve etinde meydn gelen yumuşmyı önemli derecede geciktirdiğini, yrıc olgunluğu 11

geciktirici etkisine ğlı olrk Aloe ver uygulnmış meyvelerde dh düşük SÇKM ve ph değeri, ksine dh yüksek titre edileilir sitlik elde edilmiştir. Yine çürüme ornı Aloe ver uygulnmış meyvelerde kontrol meyvelerine göre önemli derecede dh düşük gözlenmiştir. Rvnfr ve rk., (2014), İrn ekolojik koşullrınd yetiştirilen vişne meyvelerine Aloe ver jel uygulyrk yklşık 2 hft süre ile meyveleri soğukt muhfz etmişlerdir. Meyve klitesinin sürdürülmesi üzerine, özellikle ğırlık kyını Aloe ver jel uygulmsı elirgin içimde geciktirmiştir. Yine Aloe ver jel uygulnmış meyvelerden kontrol meyvelerine göre önemli derecede dh düşük solunum ornı ve olgunluk indeksi elde edilmiştir. Ayrıc meyve eti sertliğinin korunmsınd iyi ir rç olileceği ildirilmiştir. Rshidi ve rk., (2014), kplm uygulnmış nektrin meyvelerinin soğukt muhfz süresince meyve eti sertliğinin dh iyi muhfz edildiğini ildirmişlerdir. Guillen ve rk., (2013), hst sonrsı Aloe ver uygulmsı ile Snt Ros erik ve Red Hven şeftli meyvelerinin rf ömrü (6 gün, %85 ornsl nemde) süresince klitesini korumyı mçlmıştır. Çlışmd rf ömrü süresince hem erik hem de şeftli meyvelerinde Aloe ver uygulmsı ile etilen üretimi ve solunum ornı geciktirilmiştir. Aloe ver uygulnmış erik ve şeftli meyvelerinin olgunluk indeksinin, kontrol meyvelerine göre önemli derecede dh düşük, ksine et sertliğinin ise dh yüksek olduğu tespit edilmiştir. Arştırıcılr, uygulmlr rsınd SÇKM değeri kımındn frkın olmdığını, fkt Aloe ver uygulnmış meyvelerde titre edileilir sitlik kımındn zlışın önemli derecede dh düşük olduğu sptnmıştır. Rf ömrü süresi sonund erik meyveleri için ğırlık kyı ve SÇKM değeri sırsıyl %5.5 ve %13 düzeyinde elirlenmiştir. Titre edileilir sitlik değerinin ise rf ömrünün şlngıcınd 1.90 g 100 g -1, sonund ise 0.45 g 100 g -1 olrk tespit edilmiştir. Erik meyvesinin et sertliği rf ömrü şlngıcınd 7.5 N, rf ömrü sonund ise 4 N civrınd tespit edilmiştir. Fkt sertlik kımındn Aloe ver uygulnmış meyvelerin et sertliği, kontrol meyvelerinden frksız ulunmuştur. Ayrıc Aloe ver uygulmsı ile erik meyvelerinin renklenmesi geciktirilmiştir. 12

Sottile ve rk., (2013), Srı kuk rengine ship Sncore ve Ariddo di Core Avrup gruu (Prunus domestic Lindel.) erik çeşitlerinin soğukt muhfz süresince fiziksel ve kimysl özellikleri üzerine modifiye tmosfer pketleme uygulmlrının etkisini elirlemek mcıyl yürütülen çlışmd, soğukt muhfz süresince tüm uygulmlr it meyvelerde O2 konsntrsyonund zlış, CO2 konsntrsyonund rtış gözlemlenmiştir. En yüksek CO2 konsntrsyonu çift ktlı film mljlrdn elde edilmiştir. Depolm süresince en yüksek ğırlık kyı her iki çeşidin kontrol uygulmlrınd ölçülmüştür. Frklı klınlıktki film uygulmlrı ile her iki çeşitte ğırlık kyının kontrol uygulmlrın göre önemli derecede zltılmıştır. Soğukt muhfz sonrsınd incelenen erik çeşitlerinin meyvelerinde en yüksek meyve eti sertliği (Sncore ve Ariddo di Core için sırsıyl 23.45 ve 24.43 N), çok ktlı film uygulmlrındn elde edilmiştir. Soğukt depolm süresi sonund MAP uygulnmış Sncore ve Ariddo di Core erik çeşidinin SÇKM içeriği sırsıyl %16.87-20.69, %18.37-20.06 rlığınd değiştiği rpor edilmiştir. Zpt ve rk., (2013), hst öncesi şeftli, nektrin ve kirz meyvesine uygulnn Aloe ver jel uygulmsının (1:4) meyve klite özellikleri üzerine oln etkilerini inceledikleri rştırmd, tüm meyve türlerinde solunum ornı ve ntimikroiyl ktivite Aloe ver uygulmlrı ile önemli derecede zltılmıştır. Ayrıc meyvelerde tdı elirleyen klite özelliklerinden olgunluk indeksi Aloe ver uygulmlrı ile zltılmıştır. Shrm ve rk., (2012), olgunluk sfhsının klimkterik öncesinde ve klimkterik sfhsınd hst edilen Jpon gruu eriklerin, ynı zmnd etilen emici mljlrd pketlenmesi ile rf ömrü, sertlik ve meyve klitesinin sürdürülmesinde en iyi sonuçlrın elde edildiğini ildirmişlerdir. Cstillo ve rk., (2012), orgnik olrk yetiştirilen Crimson Seedless sofrlık üzümlerinin hst sonrsı meyve klitesini korumk için (25 gün süresince) hst öncesi tek ve iki kez Aloe ver sprey edilen ir çlışmd, meyve eti sertliğinin uygulnmış meyvelerde dh yüksek olduğu, fkt çift uygulmnın tek uygulmy göre etkisinin dh elirgin olduğu tespit edilmiştir. Muhfz süresi sonund, 13

kırmızı renk gelişimini gösteren hue çısı değerinin ise çift uygulmd diğer uygulmlr göre riz içimde dh yüksek olduğu sptnmıştır. Nvro ve rk., (2010), Aloe ver jel uygulmsı ile etilen üretimi, solunum ornı ve fungl çürümeyi zltmsındn dolyı nektrinin rf ömrünü rtırdığını ildirmişlerdir. Mrtinez-Romero ve rk., (2005), Aloe ver jel uygulmsının yenileilir ir kplm ürünü olileceğini, un neden olrk kirzlrd ğırlık kyını önemli derecede zlttığını ve pektin metil esterz ın poliglukturonz gii hücre duvrını prçlyn enzim ktivitesini rtırrk meyve eti sertliğini rtırdığını ildirmişlerdir. Mrtinez-Romero ve rk., (2006), Aloe ver uygulmsı ile soğukt muhfz süresince meyvelerde su kyının geciktirildiği, solunum ve oksidsyon reksiyonlrının zltılrk gz değişiminin kontrol ltınd tutulduğu elirtilmiştir. Plou ve rk., (2003), etilen üretimi ile meyve yumuşmsının ve meyve ypısınd kötüleşmenin hızlndığını, unun sonucund hst sonrsı ömrü kıslttığını ildirmişlerdir. Arştırıcılr soğuk odlrd depolnn ir Jpon gruu eriği oln Fortune erik çeşidinin hst sonrsı ömrünün uztılmsı ve çürüme kyıplrının önemli derecede zltılmsı için etilenin ortmdn uzklştırılmsı ile şrı sğlnmycğını ildirmişlerdir. 14

3. MATERYAL ve YÖNTEM 3.1. Mteryl Bu rştırmnın itkisel mterylini; 2008 yılınd Mersin ili Silifke ilçesinde ir üretici hçesine (36 o 31' 41.09" Kuzey enlem, 33 o 58' 40.50" Doğu oylmı ve 868 m rkım) dikilmiş Myroln 29 C ncı üzerine şılı Blck Amer erik çeşidinden elde edilmiş meyveler oluşturmuştur. Çlışmd kullnıln Blck Amer erik çeşidine it ğçlr kuzey- güney doğrultusund sır rsı 4.0 m, sır üzeri 4.0 m olck şekilde dikilmiş ve ğçlr modifiye lider sistemine göre teriye edilmiştir. Ağçlrd udm ve diğer kültürel işlemler (ilçlm, güreleme vs.) düzenli olrk ypılmıştır. Sulm ihtiycı toprk nem içeriği tkip edilerek, trl kpsitesi nem içeriğinde dml sulm sistemi ile yürütülmüştür. 3.1.1. Blck Amer çeşidinin özellikleri Blck serisi içinde ilk ıslh edilen Jpon gruu erik çeşitlerdendir. Ağçlrı kuvvetli gelişir ve dikine üyüme özelliğine shiptir. Bkteriyel hstlığ hsssiyetinden dolyı şırı nemli ölgeler için tvsiye edilmez. Meyve iriliği ortlm 80-90 g civrınddır. Meyveleri yuvrlk, uç kısımlrdn sık, kuğu puslu, koyu morsiyhımsı renkte olup kuk yüzeyinde srı lekeler ulunur. Meyve eti ttlı, sulu, sert ve çekirdekten yrılilir durumddır. Kısmen kendine verimli olmsın rğmen meyve tutumu ve klitesini rtırmk için tozlyıcy gerek duyr. Tozlyıcı olrk Frir, Snt Ros ve Blck Dimond çeşitleri önerilmektedir. Ülkemiz şrtlrınd çiçeklenme Şut ın son hftsı ile Mrt ın ikinci hftsı rsınd olup, thmini hst trihi ise Temmuz yının son hftsı ile Ağustos yının ikinci hftsı rsınddır. 3.1.2. Myroln 29 C nin nç özellikleri Yoğun dikim sistemlerinde erik yetiştiricileri trfındn sıkç tercih edilen ir nçtır. Yrı odur ir erik ncı olup güçlü gelişim gösterir. Kötü drenj ship nemli toprklrd iyi sonuç verir. Ayrıc frklı toprk koşullrın uyumu iyidir. Kök sistemi ort derinliğe gider. Üzerine şılnn tüm erik çeşitleri ile iyi uyuşm gösterir ve kıs sürede verime ytr. Anck dem ile şı uyuşmzlığı gösterir. Kök ur nemtodlrın dynımı iyidir. Fkt kteriyel knser ve verticillium ort seviyede dynıklıdır. Ayrıc kök meşe mntrın hsssiyet göstermektedir. 15

Şekil 3.1. Meyve hçesinden görünüm (, ). Şekil 3.2. Blck Amer erik ğcının () ve meyvelerinin görünümü (). 16

3.2. Yöntem Çlışm, 3 lok ve her ir lokt 5 ğç toplmd ise 15 ğç olck şekilde düzenlenmiştir. Bu mçl 15 ğcın her irinden tesdüfen 110 det kusursuz ve sğlıklı meyveler (toplm 1650 det) elle hst edilerek lortuvr tşınmıştır. Depolm süresince meydn geleilecek kyıplr dikkte lınrk yklşık %15 dh fzl meyve hst edilmiştir. Hst edilen meyveler her ir uygulm için 3 yinelemeli olrk düzenlenmiştir. c d e f Şekil 3.3. Meyvelerin hsdı ve lortuvr trnsfer edilmesi (,, c, d, e, f). 17

Meyveler, Aloe ver ve MAP uygulmlrındn sonr öncelikle 4 C ve %90+5 ornsl nem koşullrınd 24 h süre ile ön soğutmy ti tutulmuş, kinde 0 C ve %90+5 ornsl nem koşullrınd 35 gün oyunc Ordu Üniversitesi Zirt Fkültesi ne it soğuk hv deposund muhfz edilmiştir. Soğukt muhfznın 7, 14, 21, 28 ve 35. günlerinde ve rf ömrü sürecinde meyve klite prmetrelerine it ölçüm ve nlizler Ordu Üniversitesi Zirt Fkültesi Bhçe Bitkileri Bölümü lortuvrınd yürütülmüştür. Her ir nliz döneminde her ir uygulmy it her ir tekerrürde 20 meyve kullnılmıştır. Bu meyvelerden 10 dedi soğuk depolmdn hemen sonr, kln 10 dedi ise 4 gün rf ömrü için (20+1 C ve %65+5 ornsl nem içeren ortmd) ekletildikten sonr gerekli ölçüm ve nlizler için kullnılmıştır. c d Şekil 3.4. Meyvelerin soğuk hv deposun trnsfer edilmesi (,, c, d). 3.2.1. Kontrol uygulmsı Kontrol meyveleri ylnızc 2-3 sniye suy tırılmış ve od sıcklığı koşullrın ship lortuvrd kurutm kâğıdı üzerinde kurumy ırkılmıştır. Kurumuş meyveler 6 kg kpsiteli ktlnilir plstik kslr (Plstş, Düzce) yerleştirilmiştir. Arştırmd kontrol olrk değerlendirilen meyveler ilk olrk 18

mumeleye ti tutulmuş meyveler ile 1 C sıcklıkt, meyve sıcklığı 3-4 C seviyesine düşene kdr yklşık 24 st soğuk hv ile ön soğutmy ti tutulmuştur. Dh sonr diğer meyveler ile irlikte soğuk hv deposun trnsfer edilmiştir. 3.2.2. Aloe ver jel uygulmsı Erik meyveleri, %33 lük Aloe ver jeli (Forever living products, ABD) ile hzırlnn çözelti içerisine 2-3 sniye tırılmış ve od sıcklığı koşullrın ship lortuvrd kurutm kâğıdı üzerinde kurumy ırkılmıştır. Dh sonr meyvelere kontrol meyvelerinde uygulnn prosedür uygulnmıştır. 3.2.3. Modifiye tmosfer pketleme (MAP) uygulmsı Herhngi ir mumelye ti tutulmmış ve Aloe ver uygulnmış meyveler, ilk olrk 22 µm klınlığınd 5 kg kpsitesinde düşük yoğunluklu polietilen [LDPE (Low density polyethylene)] zlı modifiye tmosfer mljın [MAP (Xtend, Stepc, İsril)] yerleştirilmiştir. Meyveler dh sonr plstik kslr içerisine konmuş ve kontrol uygulmsınd trif edildiği gii ön soğutm işlemine ti tutulmuş, kinde plstik klips ile ğızlrı kptılmış ve soğuk hv deposun diğer uygulmlr ile irlikte trnsfer edilmiştir. Şekil 3.5. MAP uygulnmış meyvelerin görünümü (, ). 3.2.4. İncelenen Özellikler Kontrol, MAP, Aloe ver ve MAP+Aloe ver uygulnmış meyvelerde ğırlık kyı, solunum ornı, oksijen (O2) ve krondioksit (CO2) gz konsntrsyonu, etilen üretimi, meyve eti sertliği, meyve kuk ve et rengi (L*, krom ve hue çısı), sud çözüneilir kuru mdde (SÇKM), ph, titre edileilir sitlik (TA), olgunluk indeksi (SÇKM/TA), C vitmini, toplm fenolik ileşikler (TFB), ABTS ve DPPH testine 19

göre ntioksidn ktivitesi, toplm flvonoid içeriği, çürüme ornı ve indeksine it ölçüm, gözlem ve nlizler hem soğukt muhfz hem de 4 günlük rf ömrü süresi sonund yürütülmüştür. İncelenen özellikler şğıd detylı ir şekilde ifde edilmiştir. 3.2.4.1. Ağırlık kyı ornı (%) Ağırlık kyı tkii, 35. gün nlizlerinde kullnılck meyveler üzerinde yürütülmüştür. Soğukt muhfznın şlngıcınd ve her ir nliz döneminde, her ir tekerrüre it meyveler (her ir tekerrürü için yklşık 2.0 kg meyve) 0.01 g duyrlı terziyle trtılmış ve elde edilen değerlerin şğıdki formülde yerine konulmsı ile elirlenmiş ve % olrk ifde edilmiştir. Ağırlık kyı (%) = Bşlngıç ğırlığı (g) Son ğırlık (g) Bşlngıç ğırlığı (g) x 100 (3.1) 3.2.4.2. Solunum ornı ile O2 ve CO2 konsntrsyonu Yklşık 180 g meyvenin (2 meyve) 20±1 C de ve %90 ornsl nem içeriğinde, 1 L lik kplı kvnozlrd 1 st süre ile ekletilmesi esnsınd dış ortm verdiği CO2 miktrı, ir dijitl krondioksit sensörü (Vernier Softwre, Oregon, ABD) ile ölçülmesi neticesinde elde edilen değerler, kvnozlr konuln meyvelerin ğırlık ve hcimleri ess lınrk ml CO2 kg -1 h -1 olrk hesplnmıştır (Öztürk ve rk., 2014). Oksijen ve krondioksit konsntrsyonu, MAP uygulnmış meyvelerde soğukt muhfz süresince elirlenmiştir. Ağırlık kyı için yrıln meyvelerin poşetlerine gz sızdırmz kuçuk contlr ypıştırılmış ve u kısımdn iğne uc ship gz nliztörü (Aiss Legend, Frns) vsıtsıyl % olrk ölçülmüştür. 3.2.4.3. Etilen üretimi Etilen üretimi, Luo ve rk., (2011) nin çlışmsınd ildirdiği gii her ir tekerrür için yklşık 350 g meyvenin (4 meyve) 20±1 C de ve %90 ornsl nem içeriğinde, 1 L lik kplı kvnozlrd 2 st süre ile ekletilmesi esnsınd kplı ortm verdiği gz örneğinden, gz sızdırmz enjektör (Gs tight syringes, Hmilton, Bonduz, İsviçre) yrdımıyl 1 ml lınrk, kpillr kolon (RTX-5) ve lev iyonlşm dedektörü (FID) ile teçhiz edilmiş ir gz kromtogrfisinde (QP2010 20

Ultr, Shimdzu, Tokyo, Jpony) nliz edilmesi ile tespit edilmiştir. Kolon, enjeksiyon ve dedektör sıcklıklrı sırsıyl 330, 150 ve 150 C olrk yrlnmıştır. Gz kromtogrfisi (kolon, enjeksiyon ve dedektör) 100 ppm etilen stndrdı ile klire edilmiş ve etilen üretimi µl C2H4 kg -1 h -1 olrk ifde edilmiştir. 3.2.4.4. Meyve eti sertliği Meyve eti sertliği her tekerrürde 10 det meyvenin ekvtorl kısmının 2 frklı ynğındn olck şekilde kuk kısmı kesici ile kldırılmıştır. Et sertliği el penetrometresinin (model FT-327, MoCormick Fruit Tech. WA, ABD) 7.9 mm ucu ile ölçülmüş ve ölçümler g olrk sptnmıştır. Dh sonr değerler N (Newton) olrk ifde edilmiştir. 3.2.4.5. Meyve kuk ve et rengi Meyve kuk ve et rengi CIE L*, * ve * cinsinden ir renk ölçer (Minolt, model CR 400, Tokyo, Jpony) vsıtsıyl, soğukt muhfz ve rf ömrü nlizlerinin her ir döneminde, her ir uygulmy it her ir tekerrürde elirlenen 10 meyvenin ekvtorl kısmının krşılıklı iki ynğındn ir ölçüm lınmsı ile elirlenmiştir. Hzırlnn skly göre * değeri kırmızılık-yeşillik, * değeri ise srılık-mvilik olrk ifde edilmektedir. Krom değeri= ( *2 + *2 ) 1/2, hue çısı değeri ise hº= tn -1 x * / * formülü ile elirlenmiştir (McGuire, 1992). 3.2.4.6. ph ve sud çözünür kuru mdde miktrı (SÇKM) Her ir tekerrürden lınn 5 meyve öncelikle sf su ile temizlenmiş ve ir ez ile kurulnmıştır. Dh sonr çekirdekleri çıkrılmış ve elektrikli lender (Philips, model HR1372/90, Türkiye) ile prçlnmış ve elde edilen meyve suyu ir tülentten geçirilmiştir. Elde edilen meyve suyu örneğinden yeterince lınrk, ph metre (Hnn, HI2221, ABD) ile ph değeri ölçülmüş, dijitl refrktometre de (PAL-1, McCormick Fruit Technology, Ykim, ABD) ise SÇKM okumlrı ypılmış ve % olrk ifde edilmiştir. 3.2.4.7. Titre edileilir sitlik (TA) ve olgunluk indeksi (SÇKM/TA) TA değerini elirlemek için elde edilen meyve suyu örneğinden lınn 10 ml lik örnek 10 ml sf su ile seyreltildikten sonr ph 8.1 değerine ulşn kdr 0.1 N sodyum hidroksit (NOH) ile titre edilmiş ve titrsyond hrcnn NOH miktrı 21

ess lınrk şğıdki eşitlik kullnılrk mlik sit cinsinden (g mlik sit 100 ml - 1 ) hesplnmıştır. Olgunluk indeksi ise SÇKM nin TA ornın ornlnmsı ile elirlenmiştir. SxNxE A x100 B (3.2) A: sit miktrı (g mlik sit 100 g -1 ) S: hrcnn sodyum hidroksidin miktrı (ml) N: hrcnn sodyum hidroksidin normlitesi E: ilgili sitin equivlent değeri (mlik sit için 0.067 g lınmktdır) B: lınn örnek miktrı (ml) 22

c d e f Şekil 3.6. MAP uygulnmış meyvelerin Solunum ornı (, ) ölçümü, O 2 ve CO 2 konsntrsyonu (c, d) ve etilen ölçümü (e, f). 23

c d e f Şekil 3.7. Meyve eti sertliği (), renk (), SÇKM (c), titre edileilir sitlik (d) ve C vitmini ölçümü (e, f). 24

3.2.4.8. C vitmini C vitmini tyininde Reflectoqunt plus 10 mrk cihz (Merck RQflex plus 10, Türkiye) kullnılmıştır. SÇKM ölçümü için elde edilen meyve suyu, okslik sitle 10 kt seyreltildikten sonr (5 g meyve suyu örneği, 50 ml okslik sit), skorik sit test kiti 2 sn süre ile seyreltilmiş çözeltiye dldırılıp, 8 sn dışrıd okside olmsı eklenmiş ve sonr 5 s kl Reflectoqunt cihzının test dptörü içerisine yerleştirilmiştir. Dh sonr cihzd okunn değer kydedilmiş ve mg 100 g -1 olrk ifde edilmiştir. 3.2.4.9. Biyoktif ileşikler Her ir nliz döneminde her ir uygulmy it her ir tekerrürden yklşık 5 meyve sf su ile yıknmış ve od sıcklığınd kurulnmıştır. Dh sonr meyvelerin çekirdekleri çıkrılmış ve pslnmz ıçk ile dilimlenerek elektrikli gıd lenderi ile homojen hle getirilmiştir. Homojen hle getirilmiş meyve örnekleri flkon tüpleri içerisine konrk (yklşık 75-100 g), şğıd elirtilen iyoktif nlizler ypılıncy kdr -80 C de muhfz edilmiştir. Toplm fenolik ileşikler, ntioksidn ktivitesi (ABTS ve DPPH testine göre) ve toplm flvonoid şğıd elirtilen yöntemler kullnılrk her ir tekerrür için (3 okum ypılrk) elirlenmiştir. -Toplm fenolik ileşikler (TFB) Hzırlnn meyve örneği derin dondurucudn çıkrıldıktn sonr od sıcklığınd çözünmeye ırkılmıştır. Çözünme meydn geldikten sonr meyve örneği öncelikle homojenize edilmiştir. Dh sonr örnekten 300 µl lınmış ve 4.3 ml sf su ile sulndırılmış, üzerine 100 µl Folin-Cioclteu s kimyslı eklenmiştir. 3 dkik rdn sonr %20 lik sodyum kront (N2CO3) ilve edilmiş, dh sonr krışım vortekslenmiş ve 30 dkik inkusyon ırkılmıştır. Asornslr 760 nm dlg oyund spektrofotometre de (Shimdzu, Jpony) okunmuş ve sonuçlr g gllik site eşdeğer (GAE) kg -1 tze meyve (fw) olrk hesplnmıştır (Beyhn ve rk., 2010). 25

-Antioksidn ktivitesi (AA) ABTS yöntemi [2,2 -zino-is(3-etilenzotizolin-6-sulfonik sit)]: 2 mm lık ABTS [2.2 - zino-is-(3-etil enzothizolin-6-sülfonik sit) dimonyum tuzu] ve 2.45 mm lık K2S2O8 çözeltileri 0.1 M ve ph sı 7,4 oln PO4-3 tmponu ile hzırlnmıştır. ABTS ve K2S2O8 çözeltileri hzırlndıktn sonr (1:2) ABTS-K2S2O8 olck şekilde krıştırılmış ve 6 st krnlık ir ortmd ekletilmiş ve krışımın sornsı 734 nm de okunmuş ve dh sonr toplm fenolik ileşiklerde kullnıln tüpten 20 µl örnek lınmış ve 1 ml ABTS + - K2S2O8 çözeltisi tüpe eklenmiştir. Tmpon çözeltisi ile hcmi 4 ml ye tmmlnmıştır. Vortekslenme sonrsı 30 dkik inküe edilmiş ve sorns 734 nm de okunmuştur. Sonuçlr µmol TE g -1 tze meyve cinsinden sunulmuştur (Pellegrini ve rk., 1999). c d Şekil 3.8. Biyoktif ileşiklerin yürütülmesi şmlrı (,,c,d). 26