Şirket Raporu Logo Yazılım Genel Yatırım Tavsiyesi Logo Yazılımı Endekse Paralel Getiri ve hisse başına 61.00TL 12-aylık hedef fiyat ve %13 lük yukarı potansiyel ile kapsamımıza alıyoruz. Logo Yazılım ı i) Türkiye EAS pazarının özellikle KOBİ lerdeki düşük işletme yazılımı kullanımı sebebiyle yüksek potansiyel sunması, ii) Şirket in KOBİ pazarındaki geniş dağıtım ağı ve fiyatların düşüklüğü ile müşteri erime oranını düşük seviyelerde tutan avatajlı konumu, iii) 2010 senesinden beri gerçekleştirilen ve hem ürün gamını hem de coğrafik varlığını güçlendiren ve yerel pazardaki liderliğini pekiştiren ve 2016 senesinde iki tanesi daha planlanan satın almaları ile sunduğu güçlü büyüme potansiyeli; iv) hükümetin e-fatura, e-arşiv vb. girişimleri ile oluşan yeni pazardaki güçlü konumu ve küresel çaptaki bulut hizmetlerin yükselişine hazırlıklı olması; ve v) daha stabil ve dayanıklı gelir yapısı oluşturan tekrarlayan gelirlerin %50 seviyesine yaklaşması sebepleriyle beğeniyoruz. Türkiye BT Sektörü Güçlü Büyüme Potansiyeli Barındırıyor Türkiye de PC ve İnternet kullanım oranları gelişmiş ülkelere oranla oldukça düşük seviyelerde. 2015 senesi rakamları ile Türkiye de sırasıyla %55 ve %56 olan bu oranlar gelişmiş ülkelerde ise %80 ve %81 seviyesinde. 2014 senesinde BT harcamalarının toplam GSYİH ye oranı Türkiye de %1.4 seviyesinde iken dünya genelinde bu oran %3.2 seviyesinde idi. Artan bilgisayar ve internet kullanım oranları ile Türkiye BT pazarında donanım segmetinin payının uzun vadede azalacağını ve yazılım segmentinin payının ise artacağını düşünüyoruz (Türkiye de BT teknolojileri harcamaları içerisinde yazılım harcamalarının oranı %7 ile dünya ortalaması olan %19 un oldukça altında). Türkiye de işletmelerde ERP ve CRM kullanımı ise sırasıyla %20 ve %9 ile Avrupa 28 ülkelerindeki %33 ve %36 nın oldukça altında ve EAS ürünlerinin kullanımının gelecekte artış göstereceğine işaret ediyor. Logo Türkiye EAS (İşletme Uygulama Yazılım) pazarında KOBİ lere (Küçük ve Orta Boyutlu İşletmeler) yoğunlaşıyor Türkiye de EAS pazarında büyümenin ERP ve CRM kullanım oranlarının düşük seviyelerde olduğu KOBİ segmentinden geleceği düşünülüyor. Logo Yazılım, geniş, tecrübeli ve bilgili dağıtım ağı, basit ve uygulaması kolay ürünleri ve uluslararası rakiplere göre düşük seviyelerdeki fiyatlarıyla bu segmentte oldukça avantajlı konumda. Ürünlerin uygulamasındaki kolaylık ve yerel yasal gerekliliklerle uyumluluğu müşteri erime oranını da oldukça düşük seviyelerde tutuyor. Ayrıca Logo küresel çapta BT pazarındaki trendlere ayak uyduracak önlemleri alarak altyapısını gerekli şekilde düzenliyor. Stratejik Satın Almalar 2010 senesinden beri gerçekleştirilen stratejik satın almalar Logo nun pazardaki konumunu güçlendirirken gelecekte büyüme potansiyeli yaratması beklenen, SaaS, e-fatura vb., alanlarda donanımını güçlendiriyor. 2011 senesinde Türkiye de SaaS modelinin ilk üreticisi olan Coretech in satın alınmasının ardından Logo SaaS pazarında lider konuma geldi (2015 te %45 SaaS gelir artışı). 2013 te Netsis i portföyüne ekleyen Logo hem ürün gamını genişletirken hem de coğrafik varlığını pekiştirdi. 2014 senesinde e- Logo nun satın alınmasıyla Logo EAS pazarında yeni fırsatlar oluşturan e-devlet ve e-fatura hizmetleri vermeye başladı. Şirket 2015 senesinde ise Sempa, Vardar ve İntermat Bilişim ile satın almalara devam etti. 2016 senesi için ise Romanya daki lider ERP sağlayıcısı Totalsoft ve Türkiye de küçük işletmelere perakende çözümler sunan Vega Yazılım ın satın alınması için görüşmeler devam ediyor. Şirket ayrıca Hindistan da bir iş ortaklığı planlandığına dair açıklamada bulundu. Hükümetin e-fatura girişimi yeni fırsatlar yaratıyor Logo 2015 te 49 entegratör firmanın bulunduğu e-fatura segmentinde en yakın rakibin neredeyse iki katı Pazar payı ile lider konumda iken, e-arşiv de ise %23 Pazar payı elde etti. Gelir İdaresi Başkanlığı nın ekonomiyi bu sisteme entegre etme planı doğrultusunda önümüzdeki birkaç sene içerisinde e-fatura kullanın şirket sayısı şu anki 50 binden 100 bine ulaşması bekleniyor. Logo Yazılım bu segmentte Pazar payını arttırarak yeni müşteriler üzerinden ve ayrıca tamamlayıcı ürünler ve çapraz satış olanakları ile gelir artışı hedefliyor. Riskler Beklentilerin altında GSYİH büyümesinin işletmelerin BT harcamalarını baskılaması, yerel pazarda uluslararası rakipler ile rekabetin kızışması ve e-devlet pazarında ve SaaS segmentinde rekabetin artması 3 Haziran 2016 Endekse Paralel Getiri Özden Öntürk ozden.onturk@yf.com.tr +90 (212) 334 9838
LOGO Finansallar Gelir Tablosu (TRYmn) 2013 2014 2015 2016T 2017T 2018T Toplam Gelirler 71 104 129 155 191 236 Brüt Kar 62 99 126 151 187 232 Faaliy et Giderleri -41-70 -85-101 -121-149 FVÖK 21 30 40 50 66 83 Faaliy etlerden Diğer Gelirler 0 0-1 -1-1 -1 İştiraklerden Gelir/Giderler 0 0 0 0 0 0 Net Finansal Gelir/Gider -1-3 0 0 0 0 Vergi Öncesi Kar 19 27 40 49 65 82 Vergi 0 1 0 2 2 2 Azınlık Hakları 0 0 0 0 0 0 Net Kar 19 28 40 47 62 79 Amortisman v e İtfa Giderleri 6 10 13 17 21 25 FAVÖK 27 40 54 67 87 108 Bilanço (TRYmn) 2013 2014 2015 2016E 2017E 2018E Dönen Varlıklar 74 105 125 162 231 285 Duran Varlıklar 51 61 78 82 94 110 Toplam Varlıklar 125 166 202 244 325 395 Kısa Vadeli Yükümlülükler 39 59 83 80 98 121 Uzun Vadeli Yükümlülükler 26 20 9 6 7 9 Kontrol Gücü Olmayan Paylar 0 1 2 2 2 2 Özkaynaklar 59 88 110 156 218 263 Toplam Kaynaklar 125 166 202 244 325 395 Özsermaye 64 63 63 60 64 73 Net Borç 5-26 -49-98 -156-193 Net Borç/FAVÖK 0,2-0,6-0,9-1,5-1,8-1,8 Net Borç/Özkaynaklar 0,1-0,3-0,4-0,6-0,7-0,7 Net İşletme Sermayesi 43 48 62 51 59 73 NİS/Satşlar 60,5% 46,1% 48,3% 32,7% 31,0% 31,1% Ticari Alacaklar 53 54 72 62 72 90 Stoklar 0 1 0 0 0 0 Ticari Borçlar 10 6 10 12 14 17 Büyüme 2013 2014 2015 2016E 2017E 2018E Gelir Büy ümesi 53,2% 47,1% 23,8% 20,2% 23,2% 23,5% FAVÖK Büy ümesi 53,0% 46,1% 35,5% 25,2% 28,7% 25,2% Net Kar Büy ümesi 79,3% 42,9% 44,8% 18,4% 32,2% 26,6% Marjlar Brüt Marj 87,9% 95,5% 97,5% 97,8% 98,2% 98,5% OPEX/Satışlar 58,4% 67,1% 66,1% 65,5% 63,7% 63,2% FVÖK Marjı 29,5% 28,4% 31,4% 32,3% 34,5% 35,3% FAVÖK Marjı 38,3% 38,1% 41,7% 43,4% 45,4% 46,0% Net Marj 27,3% 26,5% 31,0% 30,5% 32,8% 33,6% Karlılık Sermay e Getirisi 30,2% 43,4% 63,4% 78,9% 97,7% 108,9% Özsermay e Karlılığı 32,6% 31,5% 36,2% 30,3% 28,6% 30,0% Aktif Karlılığı 15,5% 16,6% 19,7% 19,4% 19,2% 20,0% Kullanılan Kısaltmalar EAS SaaS LEM PAYG ERP CRM Enterprise Application Softw are - İşletme Uy gulama Yazılım Softw are as a Serv ice - Hizmet Olarak Yazılım Logo Enterprise Membership - Logo İşletme Aboneliği Kullandıkça Öde İşletme Kay nak Planlama Müşteri Kay nak Yönetimi SME KOBİ - Küçük v e Orta Boy utlu İşletmeler Logo Yazılım Çoğunluğu Türkiye de bulunan ve küresel çapta 170,000 şirkette 1,300,000 kullanıcı ile işletme uygulama yazılım pazarındaki ve 2000 senesinde halka arz olarak Borsa İstanbul da işlem gören ilk BT şirketi olan Logo Yazılım Türkiye nin en büyük bağımsız yazılım Şirketi. Satın Almalarla Büyüme Stratejisi Logo Yazılım BT sektöründe değişik iş modellerine ve ürünlerine yaptığı yatırımlarıyla büyüme stratejisini hem organik hem de inorganik kanallardan yürütüyor. 2011 senesinde Corectech in (SaaS segmentinde 16 yılın üzerinde tecrübesi bulunan Coretech lider teknoloji şirketlerinden) satın alınmasıyla internet ve mobil teknolojilere önemli bir Yatırım yapan Logo Yazılım, yine 2011 senesinde WorldBI (İş Zekası yazılım uygulamaları geliştiren bir BT şirketi) ve 2013 senesinde de Netsis i satın alarak büyümeye devam etti. Netsis Türkiye nin en büyük Kurumsal yazılım geliştiren şirketlerinden ve Logo Yazılım a %6 civarında Pazar payı kazandırdı. 2014 senesinde E-logo yu satın alan Logo Yazılım e-devlet pazarına yönelik bu yatırımıyla bu segmentteki varlığını arttırarak yeni iş fırsatları yarattı. 2015 senesinde CRM ürünleri geliştiren Intermat Bilişim ve iş analitiği ürünleri geliştiren Sempa ve Vardar ı satın aldı. 2016 senesi ilk çeyreğinde Romanya daki lider ERP sağlayıcısı Totalsoft un satın alınması için görüşmelere başlandığını açıklayan Logo Yazılım ayrıca Türkiye de Vega Yazılım ile görüşmelere başlanacağını duyurdu. 2
Yatırım Özeti Logo Yazılımı Endekse Paralel Getiri ve hisse başına 61.00 TL 12-aylık hedef fiyat ve %13 lük yukarı potansiyel ile kapsamımıza alıyoruz. Şirket i hızlı ve karlı büyümesi sebebiyle değeniyor olmamıza rağmen Logo hisselerinin son on iki aylık fiyat performansı incelendiğinde, yaklaşık %100 e yakın seviyede yükselişi, Şirket e dair olumlu tarafların büyük oranda fiyata yansıdığını ve bizim taminlerimizle hesaplanan hedef değere göre yukarı yönlü potansiyelin sınırlı kaldığını düşünüyoruz.. Logo Yazılım ı bugüne dek sürdürdüğü başarılı büyümesi ve Türkiye EAS (Enterprise Application Software İşletme Uygulama Yazılımı) pazarının özellikle KOBİ lerdeki düşük işletme yazılımı kullanımı sebebiyle yüksek büyüme potansiyeli sunması ve Şirket in KOBİ pazarındaki avantajlı konumu ile bu büyümenin devamı için potansiyel barındırması sebebiyle beğeniyoruz. Sektör dinamiklerine bağlı olarak yazılım sağlayıcı değiştirmenin maliyetinin yüksek olması ve Logo nun yerel varlığının, geniş dağıtım ağı ve fiyatların düşüklüğü ile müşteri erime oranını düşük seviyelerde tutan avatajlı konumu sebebiyle beğeniyoruz. Logo Yazılım ın ayrıca hem organik hem de inorganik kanallarla desteklenen büyümesinin gecelekte de büyüme potansiyeli barındırdığını düşünüyor ve EAS pazarında oluşan yeni fırsatların büyüme potansiyelini daha da arttırdığını düşünüyoruz. 2010 senesinden beri gerçekleştirilen ve hem ürün gamını hem de coğrafik varlığını güçlendiren ve yerel pazardaki liderliğini pekiştiren ve 2016 senesinde iki tanesi daha planlanan satın almaları; ve hükümetin e-fatura, e-arşiv vb. girişimleri ile oluşan yeni pazardaki güçlü konumu ve küresel çaptaki bulut hizmetlerin yükselişine hazırlıklı olması; bunun yanı sıra daha stabil ve dayanıklı gelir yapısı oluşturan tekrarlayan gelirlerin etkili yönetsel yaklaşımlarla %50 seviyesine gelmesi sebepleriyle büyüme potansiyeli sunduğunu düşünüyoruz. Türkiye BT Sektörü Güçlü Büyüme Potansiyeli Barındırıyor Türkiye de PC ve İnternet kullanım oranları gelişmiş ülkelere oranla oldukça düşük seviyelerde. 2015 senesi rakamları ile Türkiye de sırasıyla %55 ve %56 olan bu oranlar gelişmiş ülkelerde ise %80 ve %81 seviyesinde. 2014 senesinde BT harcamalarının (Bilgi Teknolojileri Harcamaları) toplam GSYİH ye oranı Türkiye de %1.4 seviyesinde iken dünya genelinde bu oran %3.2 seviyesinde idi ancak bu oran geçtiğimiz senelerde yükselişte ve BT sektöründe de dünya geneline göre daha yüksek seviyede büyüme beklentileri mevcut. Türkiye deki büyük ve artan genç nüfusun internet ve bilgisayar kullanımındaki artış ile BT harcamalarında artışın devamı ve toplam GSYİH ye olan oranının yükselmesi bekleniyor. Artan bilgisayar ve internet kullanım oranları ile Türkiye BT pazarında donanım segmetinin payının uzun vadede azalacağını ve yazılım segmentinin payının ise artacağını düşünüyoruz (Türkiye de BT teknolojileri harcamaları içerisinde yazılım harcamalarının oranı %7 ile dünya ortalaması olan %19 un oldukça altında). 3
Figür 1: Türkiye ve Gelişmiş Ülkeler PC-Internet Kullanım Oranları 90% 62% 66% 69% 71% 73% 75% 77% 79% 81% 70% 42% 43% 47% 49% 25% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bilgisyayar Kullanımı - Gelişmiş İnternet Kullanımı - Gelişmiş İnternete Erişim - Türkiye İnternet Kullanımı - Türkiye Kaynak: TÜİK, Euromonitor Logo Türkiye EAS (İşletme Uygulama Yazılım) pazarında Yüksek Potansiyel Sunan KOBİ lere (Küçük ve Orta Boyutlu İşletmeler) yoğunlaşıyor IDC ye göre Türkiye yazılım pazarında büyüme ERP (Enterprise Resource Planning İşletme Kaynak Planlama) ve CRM (Customer Resource Management Müşteri Kaynak Yönetimi) uygulamalarının kullanım oranlarının oldukça düşük olduğu küçük ve orta boyutlu işletmelerden kaynaklanıyor olacak. Türkiye de işletmelerde ERP ve CRM kullanımı sırasıyla %20 ve %9 ile Avrupa 28 ülkelerindeki %33 ve %36 nın oldukça altında ve hem EAS ürünlerinin kullanımının gelecekte artış göstereceğine hem de bu artış içerisinde KOBİ lerin kaydadeğer bir paya sahip olacağına işaret ediyor. ERP kullanım oranı küçük işletmelerde ise daha da düşük seviyelerde ve 2015 te ERP kullanım oranı %16, CRM kullanım oranı ise %7 seviyesinde. McKinsey & Company tarafından gerçekleştirilen bir çalışmada Türkiye örnek grup olarak kullanılan sekiz ülke içerisinde CRM vb. ürünlerin kullanımında düşük çeyrekte yer alırken, ortalama üzeri web-harcamaları konusunda ise ikinci çeyrekte yer alıyor, bu durum EAS pazarında genişleme potansiyeline işaret edebilir (Kullanılan ülkeler: Arjantin, Macaristan, Malezya, Meksika, Fas, Tayvan, Türkiye ve Vietnam). Figür 2: Türkiye Avrupa ERP-CRM Kullanım Oranları 40,00% 35,00% 30,00% 30,00% 36,00% 33,00% 70% 50% 48% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 17,79% 18,70% 9,23% 8,75% 14,32% 7,47% 20,15% 9,18% 2012 2013 2014 2015 2014 Kaynak: TÜİK, Euromonitor Türkiye Avrupa 28 ERP CRM 40% 10% 0% 33% 32% 26% 14% 13% 12% 33% 15% 14% 15% 16% 11% 8% 7% 6% 7% 29% 2012 2013 2014 2015 2012 2013 2014 2015 2015 2015 50-249 10-49 50-249 10-49 Orta Küçük AB 28 Orta ERP CRM AB 28 Küçük 4
Logo yerel pazardaki bilgi ve tecrübesi ile KOBİ ler için Tek Durak olmayı hedefliyor 1984 senesinde kurulan ve 2000 senesinde halka arz olarak Borsa İstanbul da işlem gören ilk BT şirketi olan Logo Yazılım çoğunluğu Türkiye de bulunan küresel çapta 170,000 şirkette 1,300,000 kullanıcı ile işletme uygulama yazılım pazarında Türkiye nin en büyük bağımsız yazılım Şirketi. Logo yerel pazarda sahip olduğu bilgi ve tecrübesini ülke genelindeki 900 den fazla iş ortağı ile KOBİ segmentindeki müşterilerine sunmakta ve uluslararası rakiplerine göre yerel müşterilerin gerekliliklerine ve ihtiyaçlarına daha uygun dizayn edilen ve fiyat avantajı sağlayan ürünleri ile KOBİ lerin yazılım ihtiyaçlarını tamamıyla karşılayan bir Şirket olarak büyümesini devam ettiriyor. Figür 3: Logo Yazılım Pazar Payı 2012 Netsis; 5,8% Logo; 14,4% Diğer; 19,2% SAP; 40,8% 2013 Logo; 23,3% Diğer; 19,2% SAP; 41,0% 2014 Logo; 24,1% Diğer; 19,7% SAP; 41,0% Microsoft; 8,9% Kaynak: Şirket Sunumları Oracle; 10,9% Microsoft; 8,1% Oracle; 8,5% Microsoft; 7,7% Oracle; 7,5% Müşterilerin ihtiyaçları 900 ün üzerinde iş ortağı içeren geniş dağıtım ağı ile karşılanıyor Logo 900 ün üzerinde sayıda iş ortağı ile ve herhangi bir iş ortağının toplam satışların %1-2 üzerinde bir paya sahip olmadığı ülke genelinde coğrafik anlamda dağınık ve geniş bir dağıtım ağına sahip. Şirket ile bağları ortalama 8-10 sene olan iş ortaklarının %50 den fazlası 10 yıldan fazladır bu ağa dahil ve uzun süreli ortaklıklar da satış performanslarının tutarlılığına katkıda bulunuyor. Hükümet in e-fatura ve e-arşiv gişirimleri yeni fırsatlar yaratıyor Logo 2015 te 49 entegratör firmanın bulunduğu e-fatura segmentinde en yakın rakibin neredeyse iki katı Pazar payı ile lider konumda iken, e-arşiv de ise %23 pazar payı elde etti. Gelir İdaresi Başkanlığı nın ekonomiyi bu sisteme entegre etme planı doğrultusunda önümüzdeki birkaç sene içerisinde e-fatura kullanın şirket sayısı şu anki 50 binden 100 bine ulaşması bekleniyor. E-fatura için kapsama giren şirketlerin -- cirosu TRY10 mn un üzerinde olan -- kullanıma geçmesi gereken son tarih 1 Ocak 2014 iken, e-arşiv için ise cirosu 2014 itibariyle 5 milyonun üzerinde ve internet satışı yapanlar için 1 Ocak 2016 idi. Pazarda artan sayıda şirketin bu durumu karşıladığı ve gelecekte karşılıyor olacağı, ve aynı zamanda maliyet azaltıcı yönü sebebiyle zorunlu olmayan şirketlerin de bu hizmetleri tercih edeceği beklentisi ile büyüme bekleniyor. Mayıs 2016 itibariyle e-fatura sisteminde 50.773 şirket, e-arşiv sisteminde ise 3.456 şirket kayıtlı görünüyor. Logo Yazılım bu segmentte pazar payını arttırarak yeni müşteriler üzerinden ve ayrıca tamamlayıcı ürünler ve çapraz satış olanakları ile gelir artışı hedefliyor. 5
Figür 4: Logo nun E-Fatura ve E-Arşiv Pazar Payları GİP Portal; 25% Entegratörler Diğer entegratörler; 42% Logo; 23% In-house Portal; 7% Logo; 26% Diğer entegratörler; 77% Kaynak: Şirket Sunumları Logo Yerel Pazardaki Uluslararası Rakiplerine Göre Avantajlı Konumda Logo nun ürünleri çoğunlukla KOBİ lere yönelik geliştirilmiş ürünler olduğundan hem uygulamadaki kolaylık hem de yerel yasalara uygunluğu açısından KOBİ ler için avantaj sağladığından Logo yerel pazardaki uluslararası rakiplerine göre avantajlı bir konumda. Ayrıca Logo nun ürün fiyatları da rakiplerine oranla düşük seviyelerde ve BT harcamaları konusunda KOBİ ler için en büyük sıkıntıyı oluşturan maliyet yüksekliği açısından da avantaj sağlıyor. (Şirket en kötü senaryoda satış gelirlerinin ancak %8 oranında uluslararası rakiplere kaybedilebileceğini düşünüyor). Logo KOBİ segmentindeki 30 yıllık deneyimi ve yerel pazardaki bilgi ve tecrübesiyle KOBİ ler tarafından tercih edilen sağlayıcı olduğundan aynı zamanda, sağlayıcı değiştirmenin zor ve oldukça pahalı olduğu EAS pazarında müşteri erime oranını da düşük seviyelerde tutabiliyor. Figür 5: Logo Yazılım ın Ürünleri: Ürün Hedef Segment Fonksiyon Ürün Hedef Segment Fonksiyon J-guar İşletmeler ERP Diva Diğer SaaS Tiger Enterprise İşletmeler ERP LogoCRM Diğer CRM NetsisEnterprise İşletmeler ERP LogoMind Diğer BI LogoTiger+ İşletmeler ERP LogoMindBudget Diğer BI NetsisStandard İşletmeler ERP LogoNotifier Diğer Entegre Logo GO3 KOBİ ERP LogoConnect Bank, B2B Diğer Entegre Netsis Entegre KOBİ ERP NetsisB2B Diğer Entegre LogoMaliMüşavir+ Bireysel ERP LogoKeys Diğer Entegre LogoStart Mikro Ölçek ERP LogoMobile Diğer Mobil LogoTiger HR İşletmeler İK E-Günlük Diğer E-Devlet J-Guar IK İşletmeler İK E-Arşiv Diğer E-Devlet Logo Net HR İşletmeler İK E-Mutabakat Diğer E-Devlet LogoBordrd+ İşletmeler İK E-Fatura Diğer E-Devlet Navigator Smart Diğer Raporlama Kaynak: Şirket Websitesi 6
Stratejik Satın Almalar 2010 senesinden beri gerçekleştirilen stratejik satın almalar Logo nun pazardaki konumunu güçlendirirken gelecekte büyüme potansiyeli yaratması beklenen, SaaS, e-fatura vb., alanlarda donanımını güçlendiriyor. 2011 senesinde Türkiye de SaaS modelinin ilk üreticisi olan Coretech in satın alınmasının ardından Logo SaaS pazarında lider konuma geldi (2015 te %45 SaaS gelir artışı). 2013 te Netsis i portföyüne ekleyen Logo hem ürün yelpazesini genişletirken hem de coğrafik varlığını pekiştirdi. 2014 senesinde e-logo nun satın alınmasıyla Logo EAS pazarında yeni fırsatlar oluşturan e-devlet ve e-fatura hizmetleri vermeye başladı. Şirket 2015 senesinde ise Sempa, Vardar ve İntermat Bilişim ile satın almalara devam etti. 2016 senesi için ise Romanya daki lider ERP sağlayıcısı Totalsoft ve Türkiye de küçük işletmelere perakende çözümler sunan Vega Yazılım ın satın alınması için görüşmeler devam ediyor. Logo ayrıca Hindistan'da bir ortaklık içim görüşmelere başlandığını duyurdu. Figür 6: Logo nun Stratejik Satın Almaları Şirket Sene İş Alanı Ürünler Coretech 2011 SaaS Diva WorldBI 2011 İş Analitiği Logo Mind, Logo Mind Budget Netsis 2013 ERP Netsis Entegre, Netsis B2B, Netsis Standard, Netsis Enterprise E-logo 2014 E-Yazılım & Hizmetler E-fatura, E-arşiv Intermat 2015 CRM Sempa 2015 Depolama & Lojistik Vardar 2015 İş Süreçleri Yönetimi Totalsoft ERP Vega Yazılım 2016 Planlanan Satın Almalar ve İş Ortaklıkları Hindistan'da JV Kaynak: Şirket Sunumları Küresel BT Sektörü nde Bulut Hizmetlerin Yükselişi Organizasyonlar ve işletmelerin dijital iş ihtiyaçlarının artışta olması ve bulut hizmetlerdeki artış miktarı klasik BT hizmetlerinden bulut hizmetlere bir dönüşe işaret ediyor. Gartner 2016 da yayınladığı bir araştırmasında 2020 senesine kadar işletmelerin neredeyse %60 ının bulut hizmetlerden faydalanıyor olacağını öngörüyor (2015 oranı: %15). Dolayısıyla EAS harcamalarının da önemli bir kısmının klasik ofis uygulamalarının bulut tabanlı uygulamalarla değiştirilmesi ve yenilenmesine yönelik olacağı bekleniyor. Accenture ın 2015 teknoloji sekörü raporuna göre varolan işletmelerin sadece %28 i kullandıkları verileri verimli kullanabildiklerini kaydederken, neredeyse %40 ı ise yakın gelecekte bu konuda (big data alanında) yatırım yapmayı planladığını belirtiyor. 7
Figür 7: Küresel Bulut Hizmetleri 100 50% 80 38% 40% 60 40 21% 24% 14% 20 9% 10% 0 BPaa S Saa S Paa S Iaa S Bulut Güvenlik Bulut Reklamcılık 2015 2016 2016 Growth (%) 0% Kaynak: IDC, Gartner Logo 2015 senesinde SaaS gelirlerindeki %45 artış ile Lider SaaS Sağlayıcısı Konumunda 2011 senesinde Coretech in satın alınmasının ardından Logo SaaS geliri elde etmeye başladı ve 2012 2015 seneleri arasında SaaS gelirlerinde %31 yıllık bileşik büyüme oranı kaydetti. Küresel çapta SaaS segmeti için gelir artışı tahminleri yüksek seviyede iken, Türkiye de SaaS segmenti daha uzun vadede potansiyel vaad ediyor. Logo Yazılım SaaS beklentilerini karşılayabilecek adımları atmış durumda. SaaS ürünlerinin gelecekte maliyet azaltıcı yönüyle özellikle KOBİ ler tarafından tercih edileceği beklenirken, Logo da perakende gibi bazı sektörlerde SaaS hizmetlerinin sağlayıcısı olarak lider konumunda. Figür 8: Küresel SaaS Gelirleri (bntl) ve Logo nun SaaS Gelirleri (mntl) 80 8,0 70 60 YBBO: 31% 50 40 30 20 10 49 53 57 62 67 4,0 3,19 7,25 0 2015 2016E 2017E 2018E 2019E Kaynak: Şirket Sunumları, Forbes, Gartner 0,0 2012 2015 BT şirketleri için abonelik üzerinden elde edilen gelirler küresel trende dönüşüyor Logo Yazılım küresel trend ile aynı yönde ilerleyerek tekrarlayan gelirleri yüksek seviyede tutmak ve müşteri erime oranını düşürmek üzere gerekli adımları atıyor. Logo nun tekrarlayan gelirleri 2010 dan beri yükselişte ve 2010 senesinde %2 seviyesinde olan tekrarlayan gelirlerin toplam gelirlere oranı 2015 senesinde %39 a ulaşmış durumda. Tekrarlayan faturalanan gelirler ise 2015 sonu itibariyle %50 ölçütüne neredeyse ulaştı (2015 sonu: tekrarlayan faturalar: %48) Riskler Beklentilerin altında GSYİH büyümesinin işletmelerin BT harcamalarını baskılaması, yerel pazarda uluslararası rakipler ile rekabetin kızışması ve artan entegratör firma sayısı sebebiyle e-devlet pazarında ve SaaS segmentinde rekabetin artması 8
Değerleme Logo Yazılım için 12-aylık hedef piyasa değeri tahminimiz TRY1,527mn olup hisse başına 61.00 TL değere denk gelmektedir. Buna göre hedef değerimiz %13 yukarı potansiyele işaret etmektedir. Logo Yazılım için yaptığımız değerlemede İNA yöntemi kullanılmıştır. Emsal karşılaştırma analizimizde Microsoft, Oracle ve SAP gibi büyük uluslararası oyuncular ile ABD, UK, Avrupa ve Japonya da faaliyet gösteren daha küçük boyutlu şirketler ve kullanılmıştır. Bu şirketlerle Logo yu karşılaştırdığımızda Logo nun hızlı ve karlı büyümesi ile cazip PEG rasyosunun öne çıktığını görmekteyiz. Diğer taraftan listemizde yer alan bütün emsal şirketler BT sektörünün olgunluğa ulaştığı gelişmiş ülkelerde faaliyet gösterdiğinden ve ayrıca büyük piyasa değerine sahip küresel BT devlerini de içerdiğinden değerlememize dahil edilmemiştir. İNA Yöntemi Logo Yazılım için İndirgenmiş Nakit Akımları yöntemi ile 12-aylık hedef piyasa değeri tahminimiz TRY1,527mn seviyesinde ve hisse başına 61.00 TL fiyata denk geliyor. AOSM hesaplamalarımızda %9.75 risksiz getiri oranı ve %5.5 hisse risk primi ile çalıştık. Logo Yazılım için uç büyüme oranı varsayımımız ise %6.0. İNA Değerleme Özeti Tavsiye Endekse Paralel Getiri Hedef Piyasa Değeri 1,527 Hisse Adedi (mn) 25 12 Aylık Hedef Fiyat (TL/hisse) 61.00 12 Aylık Hedef Fiyat (USD/hisse) 20.75 Son Kapanış (TL/hisse) 54.00 Yukarı Potansiyel (%) 13% Kaynak: Yatırım Finansman Tahminleri 9
Tablo 2: İNA Değerleme ve Varsayımlar Varsayımlar 2016 2017 2018 2019 2020 Toplam Gelirler (TLmn) 155 191 236 284 343 Büyüme 23% 24% 21% Maliyet (TLmn) 3 3 4 4 4 Büyüme 4% 3% 3% 3% 3% FVÖK (TLmn) 50 66 83 102 124 FVÖK Marjı 32% 34% 35% 36% 36% FAVÖK (TLmn) 67 87 108 133 162 FAVÖK Marjı 43% 45% 46% 47% 47% Tekrarlayan Gelirlerin Oranı 43% 42% 45% 45% 46% FD/FAVÖK 19,3 15,0 12,0 9,7 8,0 F/K 28,81 21,78 17,20 13,91 11,45 Net Borç/FAVÖK -1,45-1,80-1,78-1,77-1,81 10
Uluslararası Emsal Karşılaştırma Analizi Logo orta ölçekli işletmeler ve büyük işletmeler segmentinde Microsoft, Oracle ve SAP ile küçük ve mikro segmentlerde ise diğer yerel oyuncular ile yarışıyor. Logo nun ana hedef segmenti KOBİ ler olsa da, Şirket ayrıca kurumsal segmentte de müşteri sayısını arttırmayı hedefliyor. Emsal karşılaştırma analizimizde Microsoft, Oracle ve SAP gibi büyük uluslararası oyuncular ile ABD, UK, Avrupa ve Japonya da faaliyet gösteren daha küçük boyutlu şirketler ve FD/FAVÖK ve F/K çarpanları kullanıldı. Listemizde yer alan bütün emsal şirketler BT sektörünün olgunluğa ulaştığı gelişmiş ülkelerde faaliyet gösterdiğinden Logo ya oranla düşük oranlarda büyüme gösteriyorlar. Emsal grubumuz içerisinde yüksek piyasa değeri ile işlem gören dev BT şirketleri de bulunduğundan emsal karşılaştırma metoduna değerlememiz içerisinde ağırlık vermiyoruz. Ancak Logo PEG rasyolarını incelediğimizde emsallerine göre hızlı ve karlı büyümesi ile önce çıkıyor. Şirket ayrıca BT ürünlerinin kullanım oranının düşük seviyelerde olduğu ve küresel ortalamaya göre yüksek büyüme beklenen bir ülkede faaliyet gösteriyor. Yüksek çarpanları yakın-orta vadede devamı beklenen büyüme görünümü ile açıklanabiliyor. 11
Logo Uluslararası Emsal Karşılaştırılması FD/FAVÖK F/K PEG Ratio Fundamentals (bn) Şirket Ülke 2016T 2017T 2016T 2017T 2015 2016T 2017T FD PD MSFT US Equity ABD 10,33 9,84 19,22 18,19 3,30 2,76 2,59 352.102 411.260 SAP GR Equity ABD 12,17 11,65 19,06 17,82 3,03 2,14 2,00 83.435 80.385 ORCL US Equity ABD 9,31 9,17 14,78 14,29 3,10 2,43 2,34 156.090 166.285 INTU US Equity ABD 15,70 13,60 28,22 24,37 11,21 8,62 7,37 26.993 27.606 TOTS3 BZ Equity Brezilya 11,47 9,89 19,01 16,04 2,83 2,08 1,73 1.393 1.305 OTC CN Equity Kanada 11,57 10,64 22,35 20,45 1,95 1,78 1,62 5.961 7.087 CMR PW Equity Polonya 7,94 6,65 15,46 11,54 2,42 2,26 1,62 269 291 SGE LN EQUITY İngiltere 15,48 14,14 2255,43 2063,89 19,09 1150,84 1048,74 4.646 4.460 All Exc. min - max. 12,29 11,00 21,26 18,72 4,31 3,38 2,94 Toplam Ortalama 11,57 10,64 19,22 18,19 3,06 2,34 2,17 Ortalama (Maks.Min) 49% 28% 16% -1% -81% -79% -82% LOGO 18,32 14,10 24,75 18,48 0,33 0,28 0,21 Kaynak: Bloomberg, YF Tahmineri (Bloomberg verileri: 30.05.2016) 12
Finansal ve Operasyonel Analiz Satış Gelirleri Logo Yazılım yurtiçi ve yurtdışı satışlardan elde ettiği gelirlerinde 2010 senesinden beri %44 yıllık bileşik büyüme oranı kaydetti. Logo Yazılım ın 2015 2018 seneleri arasında satış gelirlerinde %22 seviyesinde yıllık bileşik büyüme oranı kaydetmesini bekliyoruz. 2016 senesinde TRY155mn, 2017 senesinde ise TRY191mn satış geliri kaydetmesini bekliyoruz. Figür 9: Gelir Tahminleri (2016-2018) 400 300 200 235,6 100 190,7 154,8 128,8 104,0 70,7 0 2013A 2014A 2015A 2016E 2017E 2018E Gelirler Kaynak: Şirket Sunumları, YF Araştırma Tahminleri Şirket in FAVÖK ünün 2015-2018 seneleri arasında %27 yıllık bileşik büyüme oranı kaydetmesini ve FAVÖK marjının 2018 senesinde %46 seviyesine ulaşmasını bekliyoruz. 2016 senesinde TRY67mn FAVÖK ve %43,4 FAVÖK marjı, 2017 senesinde TRY86,5mn FAVÖK ve %45,4 FAVÖK marjı, 2018 senesinde ise TRY108mn FAVÖK ve %46 FAVÖK marjı öngörüyoruz. Figür 10: FAVÖK/FAVÖK Marjı Tahminleri (2016 2018) 120,0 45,4% 46,0% 50% 90,0 41,7% 43,4% 45% 60,0 38,3% 38,1% 108,3 40% 86,5 30,0 27,1 39,6 53,7 67,3 35% 0,0 2013A 2014A 2015A 2016E 2017E 2018E FAVÖK (TLmn) FAVÖK Marjı Kaynak: Şirket Sunumları, YF Araştırma Tahminleri 13
Tekrarlayan Gelirler Logo Yazılım ın 2012 senesinde %2 seviyesinde olan tekrarlayan gelirleri 2015 senesinde %39 seviyesine yükseldi. Tekrarlayan faturalanan gelirler ise 2015 sonunda %48 seviyesinde idi. Şirket tekrarlayan gelirlerini LEM, Kullandıkça Öde ve SaaS segmentlerinde gelir artışı ile %50 benchmarkına ulaştırmış durumda. 2014 senesinden beri tekrarlayan gelirler içerisindeki payı artan Kullandıkça Öde gelirlerinin aynı trendde devam etmesi ve LEM gelirlerinin payının yatay seyretmesi, SaaS ve diğer gelirlerin payının ise azalması bekleniyor. Tekrarlayan gelirlerinin yüksek oluşu özellikle BT sektörü gibi ürün değiştirme bedellerinin yüksek olduğu bir sektör için hem garantili gelir oluşturması hem de müşteri sadakati oluşturması açısından önemli. Logo yerel pazarda rakibi olan uluslararası şirketler, SAP, Microsoft ve Oracle gibi, %50 seviyesinin üzerinde tekrarlayan gelir düzeyine ulaştıklarından müşteri sadakati açısından iyi bir konumdalar. Figür 11: Tekrarlayan Gelir Tahminleri 180,0 100% 80% 2% 4% 15% 24% 36% 39% 120,0 128,78 60,0 104,03 70,73 46,16 31,02 20,76 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kaynak: Şirket Sunumları, YF Araştırma Tahminleri 40% 0% 98% 96% 85% 76% 64% 61% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 One-off Tekrarlayan Diğer Ürünler: CRM, BA, HR Türkiye deki işletmelerin CRM ve ERP kullanım oranları sırasıyla %20 ve %9 ile oldukça düşük seviyelerde, KOBİ lerde ise bu oran daha da düşük seviyelerde (küçük işletmelerde ERP: %16 ve CRM: %7.4), dolayısıyla Logo bu segmentlerde potansiyel sahibi. Sempa, Vardar ve Intermat Bilişim in satın alınmasından sonra BA ve BI ürünleri ile bu segmentler SAP, Microsoft gibi daha büyük oyuncular tarafından domine ediliyor olmasına rağmen Logo için yeni fırsatlar yaratabilir. 14
Faaliyet Giderleri Logo Yazılım ın 2010 senesinde %97 seviyesinde olan faaliyet giderlerinin toplam gelirlerine oranı 2013 te %58 seviyesine kadar düşüş gösterdikten sonra artan Ar-Ge ve pazarlama giderleri sebebiyle 2015 te ve 2014 te sırasıyla %66 ve %67 seviyelerinde gerçekleşti. Logo nun yüksek Ar-Ge harcamaları ve artan personel giderleri ile pazarlama giderlerine rağmen, faaliyet gidelerinin toplam faturalara olan oranı 2011 deki %76 dan 2015 te %56 ya geriledi. Yüksek Ar-Ge giderleri sebebiyle Logo nun en büyük gider kalemini oluşturan personel giderleri, 2010 2015 seneleri arasında %22 yıllık bileşik büyüme oranı kaydetti, ancak personel giderlerinin toplam satışlara olan oranı 2010 senesindeki %50 den 2015 senesinde %31 seviyesine kadar geriledi, personel giderlerinin toplam faturalara oranı ise 2011 deki %36 dan 2015 te %27 seviyesine kadar geriledi. Tahmin süremiz içerisinde personel giderlerinin toplam satışlara oranının %29 lu seviyelere gerileyeceğini öngörüyoruz. Figür 12: Personel Giderleri 180 150 50% 50% 120 37% 39% 31% 35% 31% 31% 40% 90 60 30 10% 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 0% Personel Giderleri Diğer Faaliyet Giderleri Pers. Gid./Toplam Satışlar Kaynak: Şirket Sunumları, YF Araştırma Tahminleri Genel Yönetim giderlerinin toplam satışlara oranı ise 2010 2015 seneleri arasında %25.3 ten %10.5 seviyesine kadar geriledi. Bu oranın tahmin süremiz içerisinde %8 li seviyelere gerileyeceğini düşünüyoruz. Satış ve Pazarlama giderlerinin toplam satışlara oranı ise 2010 2015 seneleri arasında %26.7 den %26.9 seviyesine gelerek yatay seyretti. Bu oranın tahmin süremiz içerisinde %25 li seviyelere gerileyeceğini düşünüyoruz. 15
Figür 13: Faaliyet Giderleri 70 60 50 40 30 20 10 24,2% 11,15 21,1% 14,93 Satış & Paz. Giderleri 27,4% 26,9% 26,9% 25,6% 25,6% 34,69 41,70 48,79 60,28 28,55 50% 40% 35 28 21 14 7 15,8% 7,31 13,1% 9,27 Genel Yön. Giderleri 11,5% 10,5% 10,0% 11,99 13,53 15,45 9,5% 18,08 9,0% 21,22 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 10% 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 0% Kaynak: Şirket Sunumları, YF Araştırma Tahminleri Ar-Ge Faaliyetleri ve Sermaye Giderleri Logo nun yüksek seviyedeki Ar-Ge giderleri 2014 senesinde toplam satışların %31 ine ve 2015 te ise %32 sine denk geliyor. Şirket in Ar-Ge giderleri 2012 2015 seneleri arasında yeni satın almalar ve yeni ürünlerin portföye eklenmesi ile %27 yıllık bileşik büyüme oranı kaydetti. Şirket büyüme stratejisi gereği yeni ürünler ve tamamlayıcı ürünlere yoğunlaşarak yüksek seviyelerde Ar-Ge harcamalarına devam ediyor. Yatırım harcamaları ise 2014 te toplam satışların ancak %2.3 ü ve 2015 te ise %1.6 sı seviyesinde idi. Şirket bazı giderlerini aktifleştirdiğinden düzeltilmiş CAPEX 2014 ve 2015 te toplam satışların %17 si seviyesinde idi. 2014 te aktifleştirilen Ar-Ge harcamaları TRY13.3mn ve 2015 te ise TRY17mn idi. Tahmin süremiz içerisinde bu giderlerin %17 sinin aktifleştirildiğini varsayıyoruz. Toplam satışların %1.6 sı oranında yatırım harcaması ve toplam Ar-Ge harcamalarının %46 sı oranında (2015 te olduğu gibi) aktifleştirilen Ar-Ge harcaması öngörüyoruz. Finansal Giderler Logo nun 2014 senesinde TRY23mn seviyesinde olan toplam borcu 2015 sonunda TRY2.4mn seviyesinde idi. 2012 senesinde TRY5.2mn olan borcun 2013 te TRY24.1mn a yükselen toplam borcun sebebi Netsis in satın almasının finanse edilmesi amacıyla alınan IFC kredisi idi ve bu kredinin Mart 2015 te tamamının ödenmesi ile borcun 2015 sonunda TRY4mn seviyesine gerilediği görüldü. Şirket 1Ç16 sonunda TRY65.2mn nakit pozisyonuna sahip idi. Vergi Teşvikleri Logo yüksek Ar-Ge giderleri üzerinden hükümetin Ar-Ge faaliyetlerine verdiği vergi teşviklerinden faydalanmakta. Ar-Ge giderleri yükselişte olan Şirket in 2011 senesinde %24 seviyesinde olan Ar-Ge giderlerinin toplam satışlara oranı 2015 senesinde %32 seviyesine kadar yükseldi. 2015 senesi sonunda 506 çalışanı olan Logo Yazılım ın çalışanlarının %44 ü ürün ve altyapı geliştirme ile ilgili departmanlarda çalışıyor. Şirket 2012 senesinden beri vergi muafiyeti ve teşvikleri sebebiyle vergi geliri kaydetti. Ar-Ge giderlerinin yüksek seviyelerde devam edeceği varsayımı ile tahmin süremiz boyunca düşük vergi giderleri tahmin ediyoruz. 16
Küresel Bilgi Teknolojileri Sektörü Küresel BT Harcamaları İşletmelerde Yazılım Entegrasyonu Liderliğinde Artışta Küresel BT harcamaları 2005 2015 arasında %3 YBBO ile artış gösterdi ve IDC beklentilerine göre 2019 senesine kadar 2015 teki 2.46 trilyon dolardan 2.8 trilyon dolara ulaşması öngörülüyor (BT hizmetler hariç). Yine IDC ye göre BT harcamalarının %40 ı büyük işletmelerden (1000 in üzerinde çalışan), %25 civarı ise küçük işletmelerden geliyor olacak (1-9 çalışan). Orta ölçekli işletmeler %4.4 YBBO ile, büyük işletmeler işe %4.8 YBBO ile 2015 2019 seneleri arasında en büyük artışı sağlayacak. BT harcamaları alt kategorileri arasında yazılım alanında yapıla harcamalar en hızlı büyümeyi gösterecekken, yazılım segmentinde ise ERP, CRM vb. ürünler en büyük paya sahip olacak. Küresel trend donanım alt kategorisinin yazılıma göre daha düşük bir oranda büyüyeceğine işaret ederken, yazılım harcamalarının toplam BT harcamaları içerisindeki payının giderek artacağını belirtiyor. Figür 14: Küresel BT Harcamaları (BT Hizmetler Dahil) 45 00 50,00% 40 00 35 00 30 00 25 00 2648 2856 3177 3393 3228 3402 3573 3618 3677 3734 3509 3492 3586 3676 3769 3875 40,00% 30,00% 20,00% 20 00 10,00% 15 00 10 00 0,0 0% 50 0-10,00 % 0 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11 20 12 20 13 20 14 20 15 20 16F 20 17F 20 18F 20 19F 20 20F -20,00 % Kaynak: Statista, Gartner, IDC Figür 15: Küresel BT Harcamalarının Kırılımı 1800 1661 1701 1607 1492 1454 1200 881 927 955 914 940 600 627 666 694 653 641 278 296 314 310 326 141 147 142 136 175 0 2012 2013 2014 2015 2016F İletişim Hizmetleri BT Hizmetler İşletme Yazılım Veri Merkezi Sistemleri Kaynak: Statista, Gartner, IDC 17
Big Data ve Bulut Hizmetler in Yükselişi Dijital iş stratejilerinde verimlilik arayışı sebebiyle klasik BT hizmetlerinden bulut hizmetlere yönelişin bulunduğu küresel BT sektöründe Gartner ın 2011 senesinde yaptığı tahminlerinde SaaS ve EAS için yaptığı tahminler sırasıyla 2011 2015 arasında sırasıyla %16.3 ve %8 seviyesinde idi. 2016 da ise 2020 ye dek varolan işletmelerin %60 ının bulut hizmetlerinden faydalanıyor olacağı tahmin ediliyor (2015: %15). Bulut Uygulama Hizmetleri (SaaS) 2016 senesinde küresel çapta %20.3 artış ile 37.7 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Figür 16: Küresel Bulut Hizmetleri Tahminleri 100 50% 80 38% 40% 60 40 21% 24% 14% 20 9% 10% 0 BPaa S Saa S Paa S Iaa S Bulut Güvenlik Bulut Reklamcılık 2015 2016 2016 Growth (%) 0% Kaynak: Gartner 18
Türkiye de BT Sektörü ve İşletme Uygulama Yazılım Pazarı (EAS) Pazar Dinamikleri Büyüme Potansiyeline İşaret Ediyor. TUBİSAD verilerine göre Türkiye de Bilgi ve İletişim Teknolojileri sektörü 2011 2014 seneleri arasında %13 YBBO ile büyüyerek 2014 senesinde TRY 69.4 milyara ulaştı. Genç nüfus ve düşük PC/internet kullanım oranları ile kısa vadede hızlı büyüme gerçekleşmesi bekleniyor. Türkiye de internet kullanımı %56 ve PC kullanımı %55 ile gelişmiş ülkelere oranla oldukça düşük seviyelerde (gelişmiş ülkelerde PC kullanımı: ve internet kullanımı: %81) ve genç nüfusun büyüklüğü BT harcamalarında artış beklentilerine işaret ediyor. Figür 17: Türkiye de ve Gelişmiş Ülkelerde İnternet ve Bilgisayar Kullanımı 90% 62% 66% 69% 71% 73% 75% 77% 79% 81% 70% 42% 43% 47% 49% 25% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bilgisyayar Kullanı mı - Gelişm iş İnt ern et Kullanım ı - Gelişm iş İnt ern ete Erişim - Türkiye İnt ern et Kullanım ı - Tü rkiye Kaynak: Euromonitor Figür 18: Türkiye de ve Dünyada İnternet ve Bilgisayar Kullanımı 90% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bireylerin İnternet Kullanımı - Gelişmiş İnternete Erişim - Türkiye Bire ylerin İnt ern et Kullanımı - World Bire ylerin İnt ern et Kullanımı - Gelişmekte Olan Kaynak: Euromonitor 19
IDC ye göre Türkiye de BT harcamalarının 2011 2017 seneleri arasında %8.2 YBBO kaydederek 2017 senesinde USD14.2 milyara ulaşması bekleniyor. Türkiye deki yüksek sayıdaki küçük ve orta boyutlu işletmeler de dijitalleşme ihtiyaçları sebebiyle BT harcamalarını destekleyecek bir başka faktör. IDC küresel çapta BT harcamalarında en yüksek artışın sağlık, medya ve bankacılık/sigorta sektörlerinden gelmesini beklerken, türkiye deki KOBİ lerin de yaklaşık %25 inin bu sektörlerde faaliyet gösteriyor olması BT harcamalarındaki artışın önemli bir kısmının bu segmentten gelebileceğini gösteriyor. Ayrıca IDC tahminlerine göre Türkiye de BT harcamalarının GSYİH ye oranı 2011 deki %1.1 seviyesinden 2016 da %1.9 a artış gösterecek. Küresel çaptaki yazılım harcamalarının payının artması beklentileri ile aynı yönde, Türkiye deki gelişmiş ülkelere göre düşük seyreden yazılım harcamalarının BT harcamalarına oranının da artması bekleniyor. Küresel çapta yazılım sektörü %7.7, BT segmenti ise %5.6 oranında yıllık büyüme keydetmesi beklenirken, bu sebeple 2012 senesinde %7.7 seviyesinde olan yazılım segmentinin BT sektörüne oranının 2017 senesinde %9.1 seviyesine ulaşması bekleniyor. Türkiye de yazılım sektörünün BT sektörü ile paralel bir şekilde büyümesi ancak büyümenin genel GBT sektöründen yüksek olması bekleniyor. 2010 senesinde 0.7 milyar dolar olarak kaydedilen sektörün 2017 senesinde 1.2 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Figür 19: Yazılım/BT Oranları Türkiye ve Dünya Ort. 100% 80% 32% 31% 22% 17% 23% 22% 17% 17% 16% 42% 14% 31% 19% 13% 17% 7% 9% 40% 46% 52% 61% 64% 44% 49% 80% 75% 0% Çek Cumh. Polonya Brezilya Meksika Rusya Güney Afrika Dünya Ort. Türkiye 2014 Türkiye 2017 Kaynak: Şirket Sunumları, YF Tahminleri Donanım Yazılım Hizmet Türkiye de İşletme Uygulama Yazılım Pazarı IDC verilerine göre USD253 milyona ulaşan Türkiye İUY pazarı 2015 2019 seneleri arasında %7.8 YBBO ile büyüme gösterecek. İUY pazarı ERP, CRM, SCM, BA vb. ürünlerden oluşuyor. Türkiye de özellikle KOBİ lerde düşük seviyelerde olan ERP/CRM kullanım oranı pazarda genişleme potansiyeli sunarken, hükümetin geçtiğimiz yıllardaki e-dönüşüm girişimi ve kalkınma planındaki teknoloji özelinde atılan adımların sektörün gelişimi ve büyümesi açısından önemli faktörler olduğunu düşünüyoruz. 20
KOBİ ler Türkiye İUY Pazarı nda Büyümeyi Destekleyebilir... Türkiye deki KOBİ lerin sayısı TÜİK verilerine göre 2012 deki 2.6 milyondan 2013 te 2.7 milyona yükseldi. KOBİ ler toplamda çalışam nüfusun %99.8 ini, istihdamın %74.2 sini ve maaşların %54.7 sini oluşturuyor. Türkiye deki bir KOBİ nin ortalama yaşı 16 sene iken, İUY ürünlerinin kullanımı oldukça sınırlı seviyede (2015 te KOBİ lerde ERP kullanımı: %20 ve CRM kullanımı: %9 seviyesinde). Küçük işletmeler özelinde ise kullanım oranı daha da düşük seviyelerde (ERP: %16, CRM: %7). Düşük kullanım oranları Logo gibi KOBİ segmentini hedefleyen yazılım şirketleri için potansiyele işaret ediyor. Figür 20: ERP ve CRM Kullanım Oranları - Türkiye ve Avrupa 28 40,00% 35,00% 30,00% 36,00% 33% 25,00% 20,00% 15,00% 17,79% 18,70% 14,32% 20,15% 10,00% 9% 9% 7% 9% 5,00% 0,00% 2012 2013 2014 2015 2014 Kaynak: TÜİK, EuroMonitor Türkiye Avrupa 28 ERP CRM Figür 21: ERP ve CRM Kullanım Oranı Türkiye ve Avrupa 28 KOBİ ler 70% 50% 48% 40% 33% 32% 26% 33% 29% 10% 14% 13% 12% 15% 14% 15% 16% 8% 7% 11% 6% 7% 0% 2012 2013 2014 2015 2012 2013 2014 2015 2015 2015 Kaynak: TÜİK, EuroMonitor 50-249 10-49 50-249 10-49 Orta Küçük AB 28 Orta ERP CRM AB 28 Küçük 21
Yatırım Finansman Menkul Değerler Nispetiye Caddesi Akmerkez E 3 Blok Kat:4 Etiler / İstanbul Tel: +90 (212) 317 69 00 Faks: +90 (212) 317 69 32 UYARI NOTU: Bu e-posta mesajı ve ekleri gönderildiği kişi ya da kuruma özeldir ve gizlidir. Hiçbir şekilde üçüncü kişilere açıklanamaz ya da yayınlanamaz. Yetkili alıcılardan biri değilseniz, bu mesajın herhangi bir şekilde ifşa edilmesi, kullanılması, kopyalanması, yayılması veya mesajda yer alan hususlarla ilgili olarak herhangi bir işlem yapılmasının kesinlikle yasak olduğunu bildiririz. Eğer mesajın alıcısı veya alıcısına iletmekten sorumlu kişi değilseniz lütfen mesajı sisteminizden siliniz ve göndereni uyarınız. Gönderen ve Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş., bu mesajın içerdiği bilgilerin doğruluğu, güncelliği ve eksiksiz olduğu konusunda bir garanti vermemektedir, içerik Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş. tarafından her zaman değiştirilebilir. Bu e-posta yer alan bilgiler Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş. tarafından genel bilgilendirme amacı ile her türlü veri, yorum ve değerlendirmeler hazırlandığı tarih itibariyle mevcut piyasa koşulları ve güvenilirliğine inanılan kaynaklara dayanılarak hazırlanmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş sorumlu değildir. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler ise genel nitelikte olup, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu e-posta içeriğinde yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş. sorumlu tutulamaz. Mesajın içeriğinden, iletilmesinden, alınmasından, saklanmasından, gizliliğinin korunamamasından, virüs içermesinden ve sisteminizde yaratabileceği zararlardan Yatırım Finansman Menkul Değerler A.Ş. sorumlu tutulamaz. Yatırım Finansman bu mesajın içeriği ve ekleri ile ilgili olarak hukuki açıdan herhangi bir sorumluluk kabul etmemektedir. Teşekkür ederiz. Levent Durusoy Koordinatör levent.durusoy@yf.com.tr +90 (212) 334 98 33 Hakan Tezcan Koordinatör hakan.tezcan@yf.com.tr +90 (212) 317 68 16 Araştırma Bölümü Zümrüt Can Ambarcı Müdür zumrut.ambarci@yf.com.tr +90 (212) 334 98 35 Can Uz Başekonomist can.uz@yf.com.tr +90 (212) 334 98 37 Yatırım Danışmanlığı Bölümü Dr. Nuri Sevgen Müdür nuri.sevgen@yf.com.tr +90 (212) 317 68 62 Göksel Tekiner Müdür Yrd. goksel.tekiner@yf.com.tr +90 (212) 334 98 44 Kemal Ozan Sayın Kıdemli Uzman ozan.sayin@yf.com.tr +90 (212) 334 98 70 Kamer Külek Uzman Yrd. kamer.kulek@yf.com.tr +90 (212) 334 98 47 Kurumsal Finansman Bölümü Pervin Bakankuş Müdür pervin.bakankus@yf.com.tr +90 (212) 334 98 61 Varlık Yönetimi Bölümü İnciser Ünver Müdür inciser.deniz@yf.com.tr +90 (212) 317 68 85 Hizmet Noktalarımız Genel Müdürlük +90 (212) 317 69 00 Merkez +90 (212) 263 00 24 Antalya +90 (242) 243 02 01 Ankara +90 (312) 417 30 46 Bakırköy +90 (212) 543 05 04 Ataşehir +90 (216) 386 74 00 Fındıklı +90 (212) 334 98 00 Bursa +90 (224) 224 47 47 Çiftehavuzlar +90 (216) 302 88 00 İzmir +90 (232) 441 80 72 Samsun +90 (362) 431 46 71 22