Ortaöretim Fizik Dersi Yeryüzünde Hareket Ünitesindeki Kavram Yanlglarnn Belirlenmesi Ve Ünitenin Öretim Programnn Geli$tirilmesi Üzerine Bir Çal$ma

Benzer belgeler
Kpss 2014 E?itim Bilimleri Dvd Seti

Endüstri Meslek Lisesi Örencilerinin Yetenek lgi ve Deerleri le Okuduklar Bölümler Arasndaki li"ki

Ölçek Geli tirme Çal malarnda Kapsam Geçerlik ndeksinin Kullanm

Tangram Etkinlii ile Çevre ve Alan Hesab *

DOKTORA E TMNDE DANIMAN

Snf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Yeterliklerine likin Görüleri: Genel Bir Deerlendirme. Dr. Halil Yurdugül Ali Çakrolu Mesude Ayan

Olaslk Kavramlaryla lgili Gelitirilen Öretim Materyallerinin Örencilerin Kavramsal Geliimine Etkisi

DOKUZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES METALURJ VE MALZEME MÜHENDSL BÖLÜMÜ BTRME PROJES YÜRÜTME YÖNERGES

ÖRETM UYGULAMASI. Ardk Doal Saylardan Pisagor Üçlülerine

Hareket Kanunları Uygulamaları

Fizik 101-Fizik I

SOSYAL BLGLER DERSNE YÖNELK TUTUMUN BAARIYA ETKS

Proje Döngüsünde Bilgi ve. Turkey - EuropeAid/126747/D/SV/TR_ Alina Maric, Hifab 1

2 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir:

5E MODEL NE GÖRE HAZIRLANMI DERS PLANI. Fen ve Teknoloji. 6. S n f. Fiziksel De i im. 40 dakika

An Investigation Of Students Misconceptions About Centripetal Force in Uniform Circular Motion

OKUL ÖNCES E M KURUMLARINDA ÇALI AN ANASINIFI ÖZET

Lise 2. Sınıf Öğrencilerinin Kuvvet Konusundaki Kavram Yanılgıları. Misconceptions of Grade-10 Students About Force

'DARE PERFORMANS HEDEF' TABLOSU

E T M ve Ö RET M YILI ÖRGÜN ve YAYGIN E T M KURUMLARI ÇALI MA TAKV M

EL PARMAKLARINA DEERLER VEREREK KOLAY YOLDAN ÇARPMA ÖRETM YÖNTEMYLE ZHN ENGELL ÖRENCLERE ÇARPIM TABLOSU ÖRETM UYGULAMASI

OPTK KONUSUNUN 9. SINIF MÜFREDATINA ALINMASININ ÖRENC BAARISINA ETKS

ÖDEV SETİ 4. 1) Aşağıda verilen şekillerde her bir blok 5 kg olduğuna göre yaylı ölçekte ölçülen değerler kaç N dir.

3 1 x 2 ( ) 2 = E) f( x) ... Bir sigorta portföyünde, t poliçe yln göstermek üzere, sigortal saysnn

KIRSAL ÇEVRE ve ORMANCILIK SORUNLARI ARATIRMA DERNE The Research Association of Rural Environment and Forestry

BR KTAP NCELEME ÇALIMASI ÖRNE OLARAK MEB LSE 1. SINIF FZK DERS KTABININ ELETREL OLARAK NCELENMES

MÜZ K Ö RETMENL PROGRAMLARININ KPSS SONUÇLARI

PARAMETRK OLMAYAN STATSTKSEL TEKNKLER. Prof. Dr. Ali EN ÖLÇEKLER

Anketler ne zaman kullanlr? Ünite 6 Anketlerin Kullanm. Temel Konular. Soru Tipleri. Açk-uçlu ve kapal anketler. Anketler. Anketler de0erlidir, e0er;

Matematiksel denklemlerin çözüm yöntemlerini ara t r n z. 9. FORMÜLLER

SINIF ÖRETMENLERNN DERSLERE LKN GÖRÜLER VE TERCH ETTKLER ÖRETM YÖNTEMLER: STANBUL ÖRNE. Cihangir DOAN *

I. Oturum Oturum Ba kan : Yrd.Doç.Dr. Ufuk TÜRKER 09:50-10:10

HACETTEPE ÜNVERSTES. l e t i i m. : H. Ü. Fen Fakültesi Aktüerya Bilimleri Bölümü Beytepe/Ankara. Telefon :

YÜKSEKÖRETM KURULU BAKANLII YÜKSEKÖRETM KURUMLARI FAALYET RAPORU HAZIRLAMA REHBER

DİNAMİK 01 Giriş ve Temel Prensipler

RESMÎ VE ÖZEL FEN LSELERNN ÖRGÜTSEL ÖRENME AÇISINDAN KARILATIRILMASI. Mustafa KALE

FIZ Uygulama Vektörler

ÜNVERSTELERN GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ MÜZK ETM ANABLM/ANASANAT DALI BRNC SINIF ÖRENCLERNN KSEL PROFLLER *

BÖLÜM 2 D YOTLU DO RULTUCULAR

DİNAMİK. Merkezcil Kuvvet Kütle Çekimi. Konu Başlıkları Serbest Cisim Diyagramı Newton un Hareket Kanunları. Sürtünme Kuvveti

Ö RENME FAAL YET DOSYALAMA LEMLER AMAÇ ARA TIRMA Genel Bilgiler

VERİLER. Yer çekimi ivmesi : g=10 m/s 2

İÇİNDEKİLER


GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ ÖRENCLERNN OKUL DENEYM I DERSNE YÖNELK LGLER VE BEKLENTLER **

LKÖRETM 4. SINIF BLGSAYAR DERS KTAPLARININ GÖRSEL TASARIM LKERLERNE GÖRE DEERLENDRLMES. Hafize KESER *

Eitim-Öretim Yılında SDÜ Burdur Eitim Cansevil TEB

TÜLN OTBÇER. Seminer Raporu Olarak Hazırlanmıtır.

Bursa Anadolu Arabalar Müzesinde Bir Aratrma: Müzede Sanat Eitimi *

İLKÖĞRETİMDE KARŞILAŞILAN MATEMATİKSEL ZORLUKLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

lkö retim Matematik Ö retmen Adaylar n Hacim Ölçmede Birim Kullanmaya Yönelik Kavray lar

2013 YILI II. SEVYE AKTÜERLK SINAVLARI FNANS TEORS VE UYGULAMALARI ÖRNEK SINAV SORULARI

ÖRETMENLER N SINIF Ç ÖRET M ETK NL KLER N N ÖRETMEN ADAYLARININ GÖRÜLER NE GÖRE DEERLEND R LMES

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 11 SINIF FİZİK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

8.MÜKEMMELL ARAYI SEMPOZYUMU 17 Nisan 2007 / zmir

Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesi sıfır ise, cisim ya durur, ya da bir doğru boyunca sabit hızla hareketine devam eder.

Fizik 101: Ders 9 Ajanda

COMPUTER LITERACY LEVELS OF TURKISH-LEARNING FOREIGNERS IN TURKISH TEACHING RESEARCH AND APPLICATION CENTERS: SAMPLES OF ZONGULDAK, GAZ!

EĞİTİM BİLİMLERİ. Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR

HAREKETL BASINÇ YÜKLEMES ALTINDAK HDROLK SLNDRN DNAMK ANALZ

KENT KARAYOLLARINDA KAPAS TEN N BULANIK MANTIK LE MODELLENMES CAPACITY MODELLING OF URBAN HIGHWAYS BY FUZZY LOGIC

lköretim Müfredat Laboratuvar Okullar le Dier lköretim Okullarnn Örencilerinin Akademik Baarlarnn Karlatrlmas*

Hareket Kanunları. Newton un Hareket Kanunları. Fiz 1011 Ders 5. Eylemsizlik - Newton un I. Yasası. Temel - Newton un II. Yasası

MERSN DEK KADIN GRMCLERN YAAMINI ETKLEYEN FAKTÖRLER *

Fiz Ders 10 Katı Cismin Sabit Bir Eksen Etrafında Dönmesi

Fizik-1 UYGULAMA-7. Katı bir cismin sabit bir eksen etrafında dönmesi

Fen Eitimi Ve Yaratclk

DİNAMİK TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ

Fizik 101-Fizik I Dönme Hareketinin Dinamiği

FEN BLGS, SOSYAL BLGLER VE SINIF ÖRETMENL ÖRENCLERNN BLGSAYAR DERSNE YÖNELK TUTUMLARI

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fizik Bölümü Fizik I Dersi Final Sınavı

ÜNİTE 1: FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ

İÇİNDEKİLER xiii İÇİNDEKİLER LİSTESİ BÖLÜM 1 ÖLÇME VE BİRİM SİSTEMLERİ

4.1 denklemine yakından bakalım. Tanımdan α = dω/dt olduğu bilinmektedir (ω açısal hız). O hâlde eğer cisme etki eden tork sıfır ise;

ETM BA ARISININ ARTIRILMASINDA SÜREÇ GEL TRME YÖNTEMLERNN KULLANILMASI VE BR UYGULAMA Yrd.Doç.Dr Ali ELEREN *

DÜZGÜN DAİRESEL HAREKET KONUSUNDAKİ KAVRAM YANILGILARININ ÜÇ AŞAMALI TEST İLE TESPİT EDİLMESİ

ÖZGEÇM!" Derece Alan Üniversite Yıl. Lisans Hem#irelik Istanbul Üniversitesi Florence Nıghtıngale Hem#irelik Yüksekokulu. Görev Unvanı Görev Yeri Yıl

Ölçek Geli,tirme Çal.,malar.nda Kapsam Geçerlii için Kapsam Geçerlik &ndekslerinin Kullan.lmas.

ARTVN L GELME PLANI. Artvin l Geneli Bilinmeyen

ENSTTÜ PROGRAMLARINA BAVURABLMEK ÇN GEREKL GENEL KOULLAR

ORTAÖĞRETİM FİZİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI KAZANIMLARININ WEBB İN BİLGİ DERİNLİĞİ SEVİYELERİNE GÖRE ANALİZİ

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fizik Bölümü Fizik I Dersi Birinci Ara Sınavı

Newton Kanunlarının Uygulaması

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fizik Bölümü Fizik I Dersi Final Sınavı

GENEL DURUM. GERÇEKLE T R LEN FAAL YETLER ve PROJELER 1. SOSYAL YARDIMLAR

BREYSEL ÇALGI ETM I (KEMAN) DERS HEDEFLERNN GERÇEKLEME DÜZEYLERNN BELRLENMES * (A..B.Ü ÖRNE)

BASIN YAYIN VE HALKLA L K LER UBE MÜDÜRLÜ Ü

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 8, Say: 3, 2006 OYLAMA YÖNTEMNE DAYALI AIRLIKLANDIRMA LE GRUP KARARININ OLUTURULMASI

1) Bir sarkacın hareketini deneysel olarak incelemek ve teori ile karşılaştırmak. 2) Basit sarkaç yardımıyla yerçekimi ivmesini belirlemek.

Olas l ksal ev Stabilitesi Analizlerinde Yerel De i kenli in Etkisi

FZK ETMNDE PROBLEME DAYALI ÖRENMENN ÖRENCLERN BAARILARINA, BLMSEL SÜREÇ BECERLERNE VE PROBLEM ÇÖZME TUTUMLARINA ETKS

Newton un ikinci yasası: Bir cisim ivmesi cisim üzerine etki eden toplam kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır.

Physics Education in Turkey V. ULUSAL FEN BİLİMLERİ VE MATEMATİK EĞİTİMİ KONGRESİ 16 / 10 / / 10 / 2002 ANKARA

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12 SINIF FİZİK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fizik Bölümü Fizik I Ders İkinci Ara Sınavı

ORTAÖRETM ÖRENCLERNN ANNE BABAYA GÜVENL BALANMA DÜZEYLERNN DN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BLGS DERSNE YÖNELK TUTUMLARINA ETKS

DENEY 3 ATWOOD MAKİNASI

Newton un II. yasası. Bir cismin ivmesi, onun üzerine etki eden bileşke kuvvetle doğru orantılı ve kütlesi ile ters orantılıdır.

Düzgün olmayan dairesel hareket

ÖLÇME ARACI ÖRNE. itimde di er alanlarda oldu u gibi performans e itiminde de ö rencilere

Transkript:

Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eitim Fakültesi Dergisi 20: 84-90 (2006) Ortaöretim Fizik Dersi Yeryüzünde Hareket Ünitesindeki Kavram Yanlglarnn Belirlenmesi Ve Ünitenin Öretim Programnn Geli$tirilmesi Üzerine Bir Çal$ma &nci Alc &sen*, Nevzat Kavcar** ÖZET Bu çalmann amac örencilerin mekanik konularndaki genel kavram yanlglarnn belirlenmesi ve ortaöretim fizik dersi Yeryüzünde Hareket ünitesinin öretim program tasarsnn hazrlanmasdr. Örencilerin mekanik konularna ilikin kavram yanlglarn belirlemek amacyla; ikisi çoktan seçmeli, dierleri açk uçlu yirmi be soruluk bir ölçek hazrlanmtr. Ölçekte yeryüzünde hareket ünitesine ve özellikle dairesel hareket konusuna ilikin sorulara arlk verilmitir. Kavram yanlglarnn nedenlerini belirlemek amacyla örencilerden sorulara verdikleri yantlarn nedenlerini de açklamalar istenmitir. Bu ölçek (zmir Kemalpaa Lisesi 10/A snfndan otuz örenciye uygulanmtr. Ölçekten elde edilen sonuçlar yorumlanarak, öneriler sunulmutur. Bu öneriler dorultusunda Yeryüzünde Hareket ünitesine ilikin hedef ve hedef davranlar belirlenmi, belirtke çizelgeleri hazrlanm, içerik analizi yaplm ve ünite içinden seçilen Düzgün Dairesel Hareket konusuna ilikin eitim durumlar yani günlük planlar yaplmtr. Anahtar Kelimeler: Mekanikteki Kavram Yanlglar, Program Gelitirme, Dönme Hareketi Konusunun Öretimi ABSTRACT The aim of this study is to determine pupil s general misconceptions in mechanics and to develop curriculum design for the topics of Motion on the Earth for the 10th grade high school physics curriculum. Two multiple choice tests and 23 essay type tests have been prepared in order to determine pupil s general misconceptions in mechanics. In this test, questions on the subject of Motion on the Earth and especially circular motion are largely emphasized. Our aim in preparing essay type questions is not only to determine general misconceptions but also to find out the reasons of these misconceptions as well. These tests had been applied to 30 students chosen from 10th grade of Kemalpaa High School. Findings have been evaluated and our proposals have been introduced. From the aspect of these proposals, the curriculum design have been prepared. Curriculum design contains objectives, behavioral objectives, specification tables, content analysis, and the ranking chart. Lesson plans on the topic of Circular Motion have been prepared. Keywords: Misconceptions in Mechanics, Curriculum Development, Instracting Circular Motion 1. G&R&7 1.1 E8&T&M PROGRAMI VE PROGRAM GEL&7T&RME Eitimde çok sk kullanlan kavramlardan biri program gelitirmedir. Demirel e [1] göre, program gelitirme eitim programnn hedef, içerik, örenme öretme süreci ve deerlendirme öeleri arasndaki dinamik ilikiler bütünü olarak tanmlamaktadr. Bu tanmda, hedef kavram, örenene kazandrlacak istendik davranlar; içerik öesi, eitim programnda hedeflere uygun *(nci Alc (sen, Fizik Öretmeni, (zmir. incialici&mynet.com **Nevzat Kavcar, Prof Dr, DEÜ Buca Eitim Fakültesi, Ortaöretim Fen ve Matematik Alanlar Eitimi Bölümü Fizik Eitimi Anabilim Dal, (zmir. nevzat.kavcar&deu.edu.tr 84

düecek konular bütününü; örenme öretme süreci, hedeflere ulamak için hangi örenme öretme modellerinin, strateji, yöntem ya da tekniklerin seçileceini; ölçme deerlendirme süreci ise, hedef davranlarn ayr ayr snanp, istendik davranlarn ne ölçüde kazanldnn saptanmasn içermektedir. Ölçme, örencide gözlemek istediimiz istendik davranlarn kazanlp kazanlmadn anlamak için yaplr. Ölçme, belli bir nesnenin belli bir özellie sahip olup olmadnn, sahip ise sahip olu derecesinin gözlenip gözlem sonuçlarnn simgelerle gösterilmesidir. Deerlendirme ise, bir yarglama ilemidir ve iki eyin karlatrlmasna dayanr. Deerlendirme, ölçümlerden bir anlam çkarmak ve ölçülen nesneler hakknda bir deer yargsna ulamaktr [2]. 1.2 F&Z&KTE KAVRAM VE KAVRAM YANILGILARI Varlklar ve düünceleri benzer ve ayrc özelliklerine göre gruplandrdmzda oluan gruplardan her biri kavram olarak adlandrlr. Genel anlamda kavram, insan zihninde anlamlanan, farkl nesne ve olgularn deiebilen ortak özelliklerini temsil eden bir bilgi formu / yapsdr; bir sözcükle anlam bulur [3]. Günlük yaantmzda edindiimiz, ancak bilimsel gerçeklerle çelien bilgiler kavram yanlgs olarak adlandrlr. Eitimciler bütün çabalarna karn, örencilerin ele alnan temel kavramlar alglayamadklarn gördüklerinde oldukça arrlar. Örenciler saysal problemleri çözmek için sk sk temeldeki bilimsel kavramlar tam olarak anlamakszn algoritmalar kullanabilirler. Ülgen e göre Mazur, fizik derslerinde örencilerin problem çözme becerilerini gelitirebildiklerini ve denklemleri ezberlediklerini, fakat kavramsal anlay gerektiren testlerde düük bir performans gösterdiklerini belirtmektedir [4]. Ülgen e göre kavram yanlglarnn temelinde yatan nedenler u ekilde gruplanabilir: 1) (nançlar, dinsel ve mitolojik öretiler gibi bilimsel eitimin dnda kalan örenmeler, 2) Erken yata örenilen ve yetikinlikte deimeden kalan hatal örenmeler, 3) Bir kavram için bazen birden fazla sözcük kullanlrken (sinonim), bazen de bir sözcüün birden fazla kavram için kullanlmas (metanim), 4) Kullanlan ders kitabndaki hatalar ya da kitapta konunun ileni tarz. Kavram yanlglarnn giderilebilmesi için öncelikle, bunlarn doru bir ekilde belirlenmeleri gerekir. Pek çok aratrmac, yaygn olarak karlalan kavram yanlglarn listelemi ve kavram yanlglarn ortaya koyabileceimiz ölçekler gelitirmilerdir. Küçük grup tartmalar, kavram yanlglarnn belirlenmesinde bir yöntem olarak kullanlabilir. Öretimden önce olas kavram yanlglarn gözden geçirmek oldukça yararldr. Konuya balamadan önce sorulan sorular örencilerin önceki yanl örenmelerini ortaya çkarmak açsndan önemlidir. Kavram yanlglarnn giderilmesinde en etkili yollardan birisi, örencilere kavram haritas hazrlatmaktr. Kavram haritalar, bilginin zihinde somut ve görsel olarak düzenlenmesini salar; bir ünite veya bir ders içinde önemli kavramlar aras ilikileri ematize etmede önemli araçlardan birisidir. Kavramsal deiim için kullanlan dier etkili yöntemler çalma yapraklar, kavramsal deiim metinleri ve deney çalmalardr. 1.3 KONU &LE &LG&L& YAYIN VE ARA7TIRMALAR Ylmaz, Erylmaz ve Geban çalmalarnda, örencilere mekanik kavram yanlglar ölçei uygulamlardr [5]. Deney grubunu oluturan üç snfa benzetme ve örnekleme yöntemi ile kontrol grubunu oluturan dört snfa ise klasik yöntemle konu anlatlmtr. Çalmada birletirici benzetme yönteminin kavram yanlglarn azaltmakta anlaml bir etkisi olduu görülmütür. Gemici ve Ege çalmalarnda, Yeryüzünde Hareket ve (tme ve Momentum ünitelerinin davran özelliklerini belirten belirtke çizelgelerini, aamallk çizelgelerini ve konulara ait günlük plan örneklerini hazrlamlardr [6]. Kandilli çalmasnda, Yeryüzünde Hareket, ( Enerji ve (tme ve Momentum ünitelerinin kapsad konular ünite içinde bütünlük salayacak ekilde yerletirmiler ve ünitenin alt konu balklarn belirleyerek, herbir ünitenin hedef ve hedef davranlar ile belirtke çizelgelerini hazrlamtr [7]. Deneysel çalma enerji ünitesi üzerinde yaplmtr. Czudkova ve Musilova, makalelerinde, elli lise örencisinden olumu gruba konik sarkaç ve basit sarkaç hakknda açk uçlu sorulardan olumu bir ölçek uygulam ve örencilerin doru cevaplar ile en sk yaplan hatalarn yüzdelerini çkarmlardr [8]. Sonuç olarak 85

sarkacn dairesel hareketin sunumunda iyi bir örnek olaca belirtilmitir. Ünlü, Gök ve Kandil çalmalarnda, düzgün dairesel harekette merkezcil kuvvet ile ilgili kavram yanlglarn belirlemek amacyla 12 açk uçlu sorudan olumu bir testi ortaöretim düzeyinde 119 örenciye uygulamlar ve tamamen doru cevaplarn orann %4 ile %17 arasnda bulmulardr [9]. Belirlenen kavram yanlglarnn alan yazn ile örtütüü belirtilmitir. Kandil, Yldz ve Ünlü çalmalarnda, hazrladklar karikatür ile örencilerin merkezcil ve merkezkaç kuvvete ilikin kavram yanlglarn belirlemilerdir [10]. Bozdemir, Ufuktepe ve Eker çalmalarnda, Arizona Devlet Üniversitesi nden David Hestenes ile (brahim Abau Halloun tarafndan örencilerin mekanik bilgilerinin düzeylerini belirlemek amacyla hazrladklar 36 sorudan olumu ölçei biraz genileterek, 1993, 1994 yllarnda Çukurova Üniversitesi Fizik Bölümü örencileri ile Adana da bulunan baz liseler ile fen ve anadolu liselerinin örencilerine uygulamlardr. Dönem banda uygulanan ölçek sonuçlarnn ve bir dönemlik fizik eitiminin sonunda elde edilen kazancn artc bir ekilde düük olduunu görmülerdir. Sonuç olarak, örencilerin önceden sahip olduklar kavram yanlglarna bal kaldklar, bunu yenebilmek için, eitimin ezbercilikten uzak ve deneye dayal olmas gerektii belirtilmektedir[11]. Erdemir, yüksek lisans tezinde, fizik kavramlarnn bantlar öne çkarlmadan anlatlmas için baz yöntemler belirlemi ve çalmasnda mekanik konular ile ilgili öneriler, gösteri deneyleri ve kontrol sorularna yer vermitir[12]. Roche makalesinde, dairesel hareket konusunun örencilere anlatmnda yaanan zorluklardan söz etmi ve bu konunun daha kolay kavratlabilmesi için öneriler sunmutur[13]. Henderson makalesinde, hem yatay hem de düey düzlemde dairesel hareket yapan bir cisme etki eden kuvveti ölçmek için bir düzenek gelitirmitir[14]. Bagge ve Pendrill makalelerinde, dairesel hareket konusunu bir lunaparkta nasl elenceli bir ekilde anlatabileceimizi göstermilerdir. Çalmada, 2000 ve 2001 yllarnda, yalar 12 ile 19 arasnda iki bin örenci ve be yüz öretmen, 2002 ylnda ise, alt yüz örenci ile altm öretmen Liseberg lunaparkn eitim amaçl olarak kullanmlardr[15]. Makous çalmasnda, dönen bir cisme etki eden kuvveti ve hareketin periyodunu ölçmek için bir düzenek gelitirmitir[16]. Lise mekaniinin önemli bir konusu olan dairesel harekete ilikin örencilerin karlatklar sorunlar ile konunun sunum yollar ve yaplabilecek deneyleri içeren çalmalara alan yaznnda karlamakla birlikte dairesel hareketle ilgili program gelitirme çalmasna rastlayamadk. Bu nedenle hazrladmz kavram yanlglar ölçeinde dairesel harekete daha fazla arlk verdik ve günlük planlarmz her okulda uygulanabilecek ekilde bu konuda hazrladk. 2. YÖNTEM 2.1 Ara$trmann Amac Bu aratrmann amac, dairesel hareket arlkl olmak üzere, örencilerin mekanik konularnda karlatklar kavram yanlglarnn belirlenmesi ve Yeryüzünde Hareket konusunun program tasarsnn hazrlanmasdr. 2.2 Problem 1) Örencilerin Yeryüzünde Hareket ünitesinde karlatklar kavram yanlglar nelerdir? 2) Ortaöretim fizik dersi Yeryüzünde Hareket ünitesi program tasars nasl olmaldr? 2.3 Örneklem Aratrmann örneklemini, 2002 2003 eitim öretim ylnda (zmir Kemalpaa Lisesi nde 10/A snfnda okuyan 30 örenci oluturmaktadr. 2.4 Veri Toplama Arac ve Verilerin Toplanmas Bu aratrmada veriler, mekanik ünitesi kavram yanlglar ölçei ve örenci görümeleri ile toplanmtr. Aratrmada kullanlan kavram yanlglar ölçei ikisi çoktan seçmeli, dierleri açk uçlu toplam 25 sorudan olumutur. Çoktan seçmeli sorularda da örencilerin neden o seçenei seçtiklerini açklamalar istenmitir. Yantlar açk olmayan on alt örenci ile görüme yaplarak sorular yeniden yöneltilmitir. Verilen yantlar birkaç kez gözden geçirilerek, en sk verilen yantlar seçenek haline getirilmi; oluturulan seçeneklerin frekanslar belirlenmitir. 86

2.5 Verilerin Çözümü Verilerin analizinde SPSS 11.0 program kullanlmtr. Her soruya verilen yantlar frekans dalm istatistiksel teknii ile yorumlanmtr. 2.6 Çal mada zlenen Yol Çalma srasnda izlenen yol aada sralanmtr. 1-Çalma konusunu belirlemek için gereksinim analizi yaplmtr. Lise II düzeyinde yirmi örenciye en çok zorlandklar konu sorulmu ve yantlar düzenlenerek çalmann Yeryüzünde Hareket ünitesinde yaplmasna karar verilmitir. 2-Mekanik kavram yanlglar ölçei hazrlanarak örencilere uygulanmtr. Ölçek sonuçlar deerlendirilerek, genel kavram yanlglar ve bunlarn nedenleri belirlenmitir [17]. 3- Yeryüzünde Hareket ünitesine ilikin hedef ve hedef davranlar Bloom snflamasna göre hazrlanmtr. Hedefler ve hedef davranlar bilisel, duyusal ve psikomotor alanlara yönelik olarak yazlmtr. 4-Üniteye ilikin konu balklar belirlenmi ve ünitenin lise II fizik dersi içindeki yeri yeniden düzenlenmitir. 5-Belirtke çizelgesi hazrlanmtr. 6-(çerik analizi yaplmtr. 7-Aamallk çizelgesi hazrlanmtr. 8- Düzgün Dairesel Hareket konusunun eitim durumlar yani günlük planlar hazrlanmtr. Günlük planlar hazrlanrken, kavram yanlglar ölçeinden elde edilen bulgular dikkate alnmtr. 9-Günlük planlar kapsamnda baar ölçei hazrlanarak program tasars uygulamaya hazr hale getirilmitir[17]. 3. BULGULAR Mekanik kavram yanlglar ölçeinden elde ettiimiz sonuçlar u ekilde sralanabilir: 1) Ölçekte yer alan iki soru öyledir: * Viraj dönen bir araç için en emniyetli dönü hangisidir? ( Nedenini belirtiniz) a-virajn d ksmndan yavaça b-virajn iç ksmndan yavaça c-virajn orta ksmndan yavaça d-virajn d ksmndan hzlca e- Virajn iç ksmndan hzlca * Vekildeki su dolu vagon sabit F hzyla çekiliyor. (vme nedeniyle suyun yüzeyi nasl bir ekil alr? a- çukurlar b- tümsekleir c- olduu gibi kalr d- geriye çekilir e- öne doru çekilir Örenciler, fizik dersinde geçen kavramlarla, günlük yaamlar arasnda iliki kurmada zorluk çekmektedirler. Örnein, viraj dönen bir aracn, virajn dndan ve yavaça gitmesinin en güvenli yol olduunu, örencilerin hepsi görebilmitir. Bu örencilerin ancak 12 si bunun nedenini fiziksel olarak açklayabilmitir. Bir kap içindeki suyun kap öne doru çekilince yapaca hareket sorulduunda ise, 20 örenci suyun geri çekileceini düünebilmekle birlikte sadece üçte biri bunu Newton yasalar ile ilikilendirebilmitir. Czudkova, Musilova çalmalarnda, çou örencinin Newton un ikinci hareket yasasn çok iyi bilseler de bunu karlatklar durumlara uygulayamadklar sonucuna varmlardr [8]. Bu durum bizim sonuçlarmz desteklemektedir. 2)Örencilere aadaki soru yöneltilmitir. O noktasndan geçen eksen etrafnda dönen, ayn ipe balanm m ve 4m kütleli iki cisim için hangileri eit olur? Periyot, çizgisel hz, açsal hz, merkezcil kuvvet, merkezcil ivme, frekans Örencilerin çou frekans, periyot ve çizgisel hz arasndaki ilikiyi kuramamaktadr. Yukardaki soruda yedi örenci cisimlerin periyotlarnn, alt örenci frekanslarnn ve merkezcil ivmenin, 13 örenci açsal hzlarnn eit olduunu görmütür. Yedi örenci merkezcil kuvvetin ve çizgisel hzlarn da eit olacan düünmütür. Czudkova ve Musilova nn konik sarkaç ile ilgili uyguladklar ölçekte; örencilerin %74,5 i 87

parçacn izledii yolu doru tanmlayabilmi; %10,6 s cisme etki eden kuvvetleri, %2,1 i ipteki gerilmeyi hesaplayabilmitir. Örencilerin 12,8 i ivmenin yönünü, %44,5 i hzn yönünü doru bilmitir. %44,7 si periyot, frekans ve açsal hz arasndaki ilikiyi belirtmesine karn hiçbiri açsal hz tanmlayamamtr [8]. Bu sonuçlar bizimkilerle benzerlik tamaktadr. 3) Örencilere aadaki ekil ile birlikte tekerlek yuvarlanrken K, L ve M noktalarnn yere göre anlk hzlarn karlatrnz sorusu yöneltilmitir. Bir eksen etrafnda dönme hareketi yapan bir cismin çizgisel hznn hareket boyunca sabit kaldn bilen örenciler, hem dönen hem de ötelenen bir cismin farkl noktalarnn yere göre bal hzlar sorulduunda yanlmaktadrlar. Örencilerin yars yere göre hzlarn da eit olmas gerektiini düünmektedir. 4) Ay, dünya çevresinde imdiki konumunda fakat imdikinin iki kat kütlede olsayd I- Dünya çevresinde bir dolanm için geçen süre II- Ayn dünyaya uygulad çekim kuvveti III- Bir cismin aydaki arl nicelikleri imdikine göre nasl deiirdi, neden? sorusuna verilen yantlardan örencilerin kütlesi artan bir cismin periyodunun artacan, çünkü ar cisimlerin daha yava döneceklerini düündükleri anlalmaktadr. 5) Bir otomobil düz bir yolda giderken, önce bir viraj dönüyor, sonra düz bir yamac çkyor. Bu olaylarn hangisinde ya da hangilerinde otomobil mutlaka ivmelidir, neden? sorusuna 19 örenci viraj dönmekte olan bir aracn mutlaka ivmesi olduunu; ancak bu örencilerden 18 i viraj dönebilmesi için aracn hzlanmas gerektiini, bu nedenle bir ivmeye sahip olduunu düünmektedirler. Sadece bir örenci arabann viraj dönerken merkezcil ivmesi olacan belirtmektedir. Roche çalmasnda, düzgün dairesel harekette örencilerin yaad en büyük sorunun, ivmeli cisimlerin hzlanmas gerektii düüncesi olduunu belirtmitir [13]. Bu sonuç bizim sonuçlarmz ile uyumludur. Ayn soruda 20 örenci aracn yokuu çkabilmesi için hzlanmas gerektiini ve bu nedenle ivmesi olmas gerektiini düünmektedir. Bu durum bir sonraki soruda karlatmz kavram yanlgs ile uyumludur. 6) Vekildeki cisim sabit hzla eik düzlemden kaymaktadr. a) Cisme etki eden sürtünme kuvveti kaç N dur? b) Cisme etki eden net kuvvet kaç N dur? sorusu için oluan kavram yanlglar unlardr: Sabit hzla eik düzlemden kayan bir cisme uygulanan sürtünme kuvvetinin, cismin arlnn eik düzleme paralel bileenine eit olduunu be örenci, cisme uygulanan net kuvvetin sfr olduunu ise iki örenci görebilmitir. Sonuç olarak örenciler bir cisim hareketli ise mutlaka bir kuvvetin etki etmesi gerektiini, kuvvet yoksa hareketin de olmayacan düünmektedirler. Bu sonuç, Bozdemir, Ufuktepe ve Eker in aratrma sonuçlar ile uyumludur [11]. 4. SONUÇ, YARGI VE ÖNER&LER Örenciler günlük yaamlarnda karlatklar olaylar, fizik yasalaryla açklamakta zorlanmaktadrlar. Bunun en önemli nedenlerinden birisi, derslerin kavram öretiminden çok, problem çözümü ile geçmesidir. Özellikle üniversite snavna hazrlanan örenciler problem çözmenin, kavram örenmekten daha çok ilerine yarayacan düünmektedirler. Erken yata örenilen ve yetikinlikte deimeden kalan hatal örenmeler, örencilerin inançlar, öretmenin kavram hatal kullanmas ya da ders kitaplarndaki hatalar kavram yanlglarna yol açmaktadr. Bir ünitede ortaya çkan kavram yanlglar, yanl örenmeler ve yanl ilikilendirmeler, daha sonraki ünitelerde de benzer hatalarn orann arttrmaktadr. Bu yanlglarn giderilmesi yeni bir bilgiyi almaktan çok daha zor olmaktadr. Gemici ve Ege, hazrladklar program tasarsnda Yeryüzünde Hareket ünitesini; a) Çekim alan ve arlk b) Serbest düme hareketi c) Hava direnci ve limit hz d) At hareketleri 88

e) Dairesel hareket ve Kepler yasalar f) Basit harmonik hareket olarak sralamlardr[6]. Biz de kavram yanlglar ölçeinden elde ettiimiz verilerden yararlanarak, Yeryüzünde Hareket ünitesi için hazrladmz hedef, hedef davranlar, belirtke çizelgesi, içerik analizi, aamallk çizelgesine dayanarak; Yeryüzünde Hareket ünitesi içinde yer alan arlk ve yerin çekim kuvveti konusunun Kuvvet ünitesi içinde yer alan kütle ve arlk kavramlar konusunda verilmesi gerektiini; ünite içinde yer alan dier konularn dalmlarnn Gemici ve Ege nin yapt çalmayla uygun olduunu düünmekteyiz. Erdemir in fizik kavramlarnn matematiksel bantlar öne çkarlmadan anlatlmas için önerdii yöntemlerden bazlar; fizikle ilgili baz kavramlar somut olaylarla eletirmek, snf içinde gösteri yapmak ve gösteri sonunda sorular sorarak snf tartmas yapmak, örencilerden günlük yaamdan örnekler isteyerek yorumlatmaktr[12]. Yaptmz çalmada Düzgün Dairesel Hareket konusuna ilikin eitim durumlarnn yan sra konuyla ilgili kavram a, kavram haritas ve baar ölçei hazrlanm; ancak deneysel çalma yaplmad için bu çalmamzda sunulmamtr. Hazrladmz öretim program tasarsna dayanarak, gündelik yaamdan basit örnekler, gözlem ve deneyler, kavram haritalar ve kavram alar gibi araçlarla örencilerin kavram yanlglarnn giderilebileceini düünmekte ve bu dorultuda eitim aratrmalar yaplmasn önermekteyiz. KAYNAKLAR 1. Demirel, Ö. (2002). Eitimde Program Gelitirme, 4. Bask, Ankara: Pegem Yaynclk. 2. Tekin, H. (2003). Eitimde Ölçme ve Deerlendirme, 15. Bask, Ankara: Yarg Yaynclk. 3. Sönmez, V. (2001). Program Gelitirmede Öretmen Elkitab, 9.Bask, Ankara: An Yaynclk. 4. Ülgen, G. (2004). Kavram Gelitirme Kuramlar ve Uygulamalar, 4. Bask, Ankara: Nobel Yayn Datm. 5. Ylmaz, S.; Erylmaz, A.ve Geban, Ö. (2002). Birletirici Benzetme Yönteminin Lise Örencilerinin Mekanik Konularndaki Kavram Yanlglar Üzerine Etkisi, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eitimi Kongresi Bildiriler, C:1 16 18 Eylül 2002, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara, (627-633). 6. Gemici, Ö.ve Ege, O. (2001). Fizik 9. Snf Yeryüzünde Hareket, Itme ve Momentum Ünitelerinin Program Tasars, Yeni Bin Yln Banda Türkiye de Fen Bilimleri Eitimi Sempozyumu Bildiriler, Maltepe Üniversitesi, (stanbul, (378-385). 7. Kandilli, C. ve Slay, (. (2002). Ortaöretim Fizik Dersi Mekanik (II) Konular Öretim Programn Gelitirme Üzerine Bir Çalma (Yeryüzünde Hareket, ( Enerji, (tme ve Momentum), V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eitimi Kongresi Bildiriler, C: 1, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara, (525 529). 8. Czudkova, L. ve Musilova, J. (2000). The Pendulum: a Stumbling Block of Secondary School Mechanics, Physics Education, 35, 6, IOP Publishing Ltd, (428 434). 9. Ünlü, P.; Gök, B. ve Kandil (ngeç, V. (2006). Düzgün Dairesel Hareket Konusundaki Kavram Yanlglar, VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eitimi Kongresi Özetler, 7-9 Eylül 2006, Gazi Üniversitesi, Ankara, (413). 10. Kandil (ngeç, V.; Yldz, (. ve Ünlü, P. (2006). Kavram Karikatürlerinin Kavram Yanlglar Tespitinde Kullanlmas: Düzgün Dairesel Hareket, VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eitimi Kongresi Özetler, 7-9 Eylül 2006, Gazi Üniversitesi, Ankara, (406). 11. Bozdemir, S.; Ufuktepe, Y.; Eker, S. ve Bilsel, A. (1994). Fizikteki Kavram Yanlglar ve Olumsuz Etkileri 1. Ulusal Fen Bilimleri Eitim Sempozyumu Bildirileri, 15 17 Eylül 1994, Buca Eitim Fakültesi, (zmir, (225 241). 12. Erdemir, N. (1997). Mekanikteki Kavramlarn Kalitatif Öretim Yöntemlerinin Aratrlmas (Yaymlanmam Yüksek Lisans Tezi), Yüzüncü Yl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Eitimi Anabilim Dal, Van. 13. Roche, J. (2001). Introducing Motion in a Circle, Physics Education, 36, 5, IOP Publishing Ltd, (399 405). 14. Henderson, C. (1998). Measuring the Forces Required for Circular Motion, Physics Teacher, 36, IOP Publishing Ltd, (118 120). 89

15. Bagge, S. ve Pendrill, A. (2002). Classical Physics Experiments in the Amusement Park, Physics Education, 37, 6, IOP Publishing Ltd, (507 511). 16. Makous, J. (2000). Variations of a Circular Motion Lab, Physics Teacher, 38, (354 355). 17. Alc, (. (2005). Ortaöretim Fizik Dersi Yeryüzünde Hareket Ünitesi Öretim Programn Gelitirme Üzerine Bir Çalma ( Yaymlanmam Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Eitimi Anabilim Dal, (zmir. 90