ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIMLARININ İNCELENMESİ * INVESTIGATION OF PROBLEMATIC INTERNET USAGE OF TEACHER CANDIDATES

Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [H. U. Joural of Educatio] 28(1), 356-368 [2013] ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEMLİ İNTERNET KULLANIMLARININ İNCELENMESİ * INVESTIGATION O PROBLEMATIC INTERNET USAGE O TEACHER CANDIDATES Mustafa SIRAKAYA **, S. Sadi SEEROĞLU *** ÖZ: Bu çalışmaı amacı, öğretme adaylarıı problemli İteret kullaım düzeylerii ortaya koması ve ayrıca bu kullaım durumlarıı demografik özelliklere göre icelemesidir. Çalışmaya 2009/2010 öğretim yılıda Ahi Evra Üiversiteside eğitim göre toplam 226 ikici sııf öğrecisi katılmıştır. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi ormu ve Problemli İteret Kullaımı Ölçeği kullaılmıştır. Verileri aalizide, bağımsız grup t-testi, tek yölü varyas aalizi ve LSD çoklu karşılaştırma testi kullaılmıştır. Araştırma souçlarıa göre, erkek öğretme adaylarıı kadılara göre, bilgisayar sahibi olaları olmayalara göre, problemli İteret kullaımıa daha fazla yatkı oldukları alaşılmıştır. Öğretme adayları arasıda ayrıca İteret i e zamada beridir kulladığıa göre alamlı bir farklılık görülmezke, gülük İteret kullaım süresie göre alamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Aahtar Sözcükler: Problemli İteret kullaımı, öğretme adayları. ABSTRACT: The purpose of this study was to ivestigate problematic Iteret usage of teacher cadidates. The problematic Iteret usage level was also examied i terms of the participats demographic characteristics. The participats of this study cosisted of 226 teacher cadidates from Ahi Evra Uiversity who erolled i durig the sprig semester of 2009-2010 academic year. Problematic Iteret Use Scale ad Persoal Iformatio orm were used as data collectio istrumets. I data aalysis, idepedet samples t-test, sigle directio variace aalysis ad LSD test were used. I the fidigs of the research, it was revealed that male teacher cadidates teded to have problematic Iteret usage more tha female teacher cadidates ad the cadidates who owed computers teded to have problematic Iteret usage more tha the oes who did t. O the other had, while there were o sigificat differeces amog teacher cadidates i terms of the fact that how log s/he has used Iteret, there were sigificat differeces i terms of daily Iteret usage. Keywords: Problematic Iteret use, teacher cadidates. 1. GİRİŞ Bilgi ve iletişim tekolojileride (BİT) içide buluduğumuz çağda çok hızlı gelişmeler yaşamaktadır. BİT lerdeki bu gelişmelere paralel olarak güümüz toplumlarıda bu tekolojileri kullaımı da giderek yaygılaşmaktadır. Bu tekolojiler yaşamımızı çeşitli şekillerde etkilemekte ve kullaıcılarıa birçok yararlı hizmet sumaktadır (Beard ve Wolf 2001). Başka bir ifadeyle BİT toplumda her yaşta, her düzeyde bireyi yaşamıı etkilemektedir. Gelişe tekolojiyle birlikte iteret kullaımı özellikle birçok gelişmiş ülkede olduğu gibi ülkemizde de hızla yaygılaşmaktadır. İteret i yaygılaşmasıı bu deli hızlı olmasıdaki etkelere bakıldığıda bir çeşitliliği varlığı göze çarpmaktadır. Bu etkeler; gülük yaşamdaki bazı işleri kolaylaştırması, isaları iş yaşamıı yoğuluğuda kaçmak içi bu sistemi kullaıyor olması (Keser, Özca ve Buzlu 2005), sistemi kolay erişilebilir olması (Aderso 2001), sistemi eğlece amaçlı kullaılabiliyor olması, bireyleri yei birisiyle taışma çabası, cisel içerikli sitelere girme olaağıı olması, kişilere kedilerii ödülledirme sistemi kurma olaağı suması (Odabaşıoğlu, Öztürk vd. 2007), bireyleri ihtiyaç duydukları her türlü bilgiye çok kısa bir sürede erişebilme olaağı suması ve diğer bireylerle çok hızlı bir şekilde iletişim kurabilme olaağı suması(ceyha, Ceyha ve Gürca 2007) şeklide sıralaabilir. * Bu çalışma birici yazarı ikici yazar yöetimide hazırladığı yüksek lisas tezide üretilmiştir. ** Öğr. Gör., Ahi Evra Üiversitesi, Mucur MYO, Bil. Prog. Böl., Mucur-KIRŞEHİR, mustafa.sirakaya@ahievra.edu.tr *** Doç. Dr., Hacettepe Üiversitesi, Eğitim akültesi, BÖTE Bölümü, Beytepe-ANKARA, sadi@hacettepe.edu.tr

M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] 357 İteret, bu deli hızlı yaygılaşmasıı sağladığı kolaylıkları yaıda bir takım soruları ortaya çıkmasıa da ede olabilmektedir. Ala yazıda bazı bireyleri aşırı ve kotrolsüz iteret kullaımıda dolayı iş/okul ve sosyal yaşamlarıda sorular yaşadığıı hatta bu soruları kliik boyutlara ulaştığıı göstere çalışmalarla karşılaşılmaktadır (Davis 2001; Youg 1996; Youg ve Rodgers 1998). Birçok iteret kullaıcısı İteret i herhagi bir olumsuz souçla karşılaşmada yararlı şekilde kullaabiliyorke, bazı kullaıcılar iteret kullaımıı olumsuz etkilerie maruz kalabilmektedirler. Oysa iteret kayaklarıı doğru kullaımıyla bireyler, kişisel gelişimlerie katkı sağlayabilir, eğitsel amaçlı kullaımla akademik başarılarıı artırabilir, boş zamaları içi farklı etkilikler deeyebilir hatta sosyal ilişkilerii geliştirebilirler. Davis (2001) sağlıklı iteret kullaımı ı düşüsel, davraışsal herhagi bir rahatsızlık duymaksızı, uygu bir zama dilimide, istedik amaca ulaşmak içi İteret kullamak şeklide taımlamaktadır. Bu taımda hareketle, İteret kullaımıı öüe geçememek, sürekli olarak İteret i düşümek ve İteret e ulaşamama aıda semptomları ortaya çıkması ise sağlıksız iteret kullaımı ı karakteristik özellikleri olarak ele alıabilir (Youg 1999). Bazı bireyler iteret kullaımı kousuda kedisii kotrol edebilmeyi başarmakta ve iteret kullaımıı yalızca ihtiyacıı karşılayacak bir süreyle sıırlayabilmektedir. Bua karşılık, bazı kullaıcıları bu sıırlamayı yapamadığı, iş ve sosyal yaşamlarıda aşırı kullaım edeiyle sorular yaşadığı gözlemektedir. Bireylere soru yaşata bu tür davraış örütüsü, zarar verici olması ya da ormalde belirgi sapma göstermesi edei ile patolojik ya da problemli olarak taımlamaktadır (Capla 2002). 1.1. Problemli İteret Kullaımı Alayazıa bakıldığıda itereti patolojik kullaımıa dair tam bir görüş birliğii olmadığı ve araştırmacıları bireyleri aşırı iteret kullaımıı betimlemek içi farklı kavramlar kulladıkları görülmektedir. Öreği, iteret bağımlılığı (Youg 1996), iteret bağlılığı, patolojik iteret kullaımı (Davis 2001; Moraha-Marti ve Schumacher 2000), problemli iteret kullaımı (Davis, lett ve Besser 2002) ve iteret davraış bağımlılığı bularda bir kaçıdır. arklı terimleri kullaılma edei olarak da; bazı araştırmacılar (Davis 2001; Göül 2002; Tsai ve Li 2001) iteret kullaıcılarıı itereti kedisie değil iterette elde ettikleri kumar oyama, sohbet, alış veriş ve oyu gibi materyallere bağımlı olmalarıı gösterirke, bazı kliisyeler de (Odabaşıoğlu, Öztürk vd. 2007; Öztürk, Odabaşıoğlu vd. 2007; Youg 1996) kliik durumlara rastlaması olduğuu ifade etmektedirler. Davis (2001) patolojik iteret kullaımıı Özgül patolojik iteret kullaımı ve Geel patolojik iteret kullaımı şeklide iki alt grupta sııfladırarak icelemeyi tercih etmiştir. Özgül patolojik iteret kullaımı da kullaıcılar itereti patolojik kullaıma sebep ola porografi, çevrim-içi kumar, borsa veya alışveriş gibi belirli eselere ulaşmak amacıyla kullaırke, geel patolojik iteret kullaımı da kullaıcıları İteret i belli bir amaca yöelik olmaksızı, zama geçirmeye yöelik olarak kullamaları söz kousudur. Aşırı e-posta kullaımı ve sohbet odalarıa katılma geel patolojik iteret kullaımıa örek olarak verilebilir. Moraha-Marti ve Schumacher e (2000) göre, patolojik iteret kullaımı, İteret i yoğu kullaılması, bu kullaımı kotrol altıa alıamaması ve kişii yaşamıa ciddi zarar verme durumudur. Öte yada Beard ve Wolf (2001), patolojik iteret kullaımıı; kişii ev, iş/okul, sosyal ve psikolojik yaşamıda zorluk yarata aşırı kullaım şeklide taımlamışlardır. Davis (2001) ise yaptığı taımlamada problemli iteret kullaımıı, uyumsuz düşüce ve patolojik davraışları içere bir psikiyatrik durum olarak ele almıştır. Capla (2005) da problemli iteret kullaımıı, sosyal, akademik/mesleki olumsuz souçlar doğura bilişsel ve davraışsal belirtilerde meydaa gelmiş, çok boyutlu bir sedrom olarak taımlamaktadır. Shapira, Goldsmith vd. (2000) de problemli iteret kullaımıı, 1) kotrol edilemez, 2) belirgi bir şekilde rahatsız edici, fazla zama ala veya sosyal, işsel ve parasal zorluklara ede ola, 3) sadece hipomaik ve maik semptomlar sırasıda mevcut olmaya şeklide değerledirmişlerdir.

358 M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] 1.2. Araştırma Problemi Gelişe düyada İteret i temel ortaya çıkış amacı iletişimi artırmak ve bilgi paylaşımıı kolaylaştırarak, araştırmacıları bilgiye erişim olaaklarıı arttırmaktır (Öztürk, Odabaşıoğlu vd. 2007; Şahi 2007; Bektaş ve Şahi 2007). Acak İteret i ögörülede çok daha hızlı ve kotrolsüz yaygılaşması birtakım soruları da beraberide getirmiştir. Daha öce de sözü edildiği gibi bazı bireyler İteret ortamıda geçirdiği zamaı kotrol edebiliyorke, bazı bireyler bu koudaki kotrolü sağlayamamakta, aşırı iteret kullaımıda dolayı aile, iş/okul ve sosyal yaşamlarıda sorularla karşılaşabilmektedirler (Davis 2001; Youg 1996; Youg ve Rodgers 1998). İteret, bireyleri arkadaşlarıyla buluşabileceği, işii yürütebileceği, uzmalık, eğlece ve eğitimle ilgili gereksiimlerii karşılayabileceği bir ortam olarak değerledirilmektedir. Bu yöüyle iteret kullaımı, öğrecileri sosyal ve akademik yaşamlarıı etkilemektedir (Aderso 2001). Üiversite ortamıda İteret e erişim daha kolay ve hızlı olduğu içi ve üiversiteleri gelişe tekolojiyle İteret te daha fazla yararlamaları edeiyle, üiversite öğrecilerii İteret i daha fazla kulladıkları gözlemektedir. Bu edele de üiversite öğrecilerii İteret i olumsuz souçlarıda etkileme olasılığıı daha yüksek olduğu ileri sürülebilir. Özellikle bu döemde bireyler sosyal ilişkiler kurma kousuda sorularla karşılaştıklarıda, İteret i kedilerii rahatça ifade edebilecekleri bir ortam olarak değerledirebilmektedirler. Öte yada sosyal etkileşimlerii yalızca İteret üzeride yürüte bireyleri sosyal becerilerii geliştiremedikleri, sosyal ilişkileride kayıplar yaşadıkları görülmektedir (Odabaşıoğlu, Öztürk, vd. 2007). Araştırmalar iteret bağımlılığıdaki artışı sosyal öz-yeterlik düzeyide düşüşe ede olduğuu göstermektedir (İskeder ve Akı 2009). Bu eksiklik üiversitede soraki döemde bireyleri aile ve iş ortamıda ciddi sorularla karşılaşmalarıa ede olabilmektedir. Özellikle öğretmelik gibi yüksek iletişim becerilerii gerektire bir mesleği yürütecek bireyleri, aşırı iteret kullaımı edeiyle karşılaşacağı sorular hiç şüphesiz mesleki yaşamlarıı da etkileyecektir. Aşırı iteret kullaımı soucu sosyal becerilerii geliştiremeye bir öğretme, öğrecileriyle doğru iletişim kuramayacağı gibi öğrecileri içi doğru bir model de olamayabilecektir. Öğretme adaylarıı, problemli iteret kullaımı düzeylerii araştırılması ve aralarıdaki ilişkii icelemesi, öğretme adaylarıı mesleki yaşamlarıda karşılaşabilecekleri soruları ölemesi açısıda da öemli görülmektedir. Bu edelerde ötürü sözü edile bu durumları icelemesii gerekli olduğu söyleebilir. Bu edele de bu çalışmada, öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımıı belirlemesi ve bazı demografik özelliklere göre farklılaşma durumlarıı icelemesi amaçlamaktadır. 2.1. Çalışma Grubu 2. YÖNTEM Bu araştırmada çalışma grubuu 2009/2010 öğretim yılıda Ahi Evra Üiversitesi Eğitim akülteside eğitim göre toplam 226 ikici sııf öğrecisi oluşturmaktadır. Çalışma grubuu 2. sııf öğrecilerde oluşturulmasıda, öğrecileri bilgisayar / iteret ile ilgili dersleri almış olmaları ve fakültede yei açıla bölümleri de çalışmaya dahil edilmek istemesi etkili olmuştur. 2.2. Veri Toplama Araçları ve Uygulaışı Bu araştırmaya veri toplamak içi iki ayrı araç kullaılmıştır. Bu araçlarda biricisi çalışma grubuu geel profilii belirlemek içi kullaıla kişisel bilgi formudur. Diğer veri toplama aracı ise, Ceyha, Ceyha ve Gürca (2007) tarafıda geliştirile, 5 li likert tipide 33 madde ve İteret i olumsuz souçları, sosyal fayda/sosyal rahatlık, aşırı kullaım gibi üç alt faktörde oluşa Problemli İteret Kullaımı Ölçeği dir. Ölçeği güveirliğiyle ilgili süreçte 1658 üiversite öğrecisii ölçekte yer ala 33 maddeye ilişki cevaplamalarıda yola çıkılmış, iç tutarlılık katsayısı (α) 0.95 olarak bulumuştur. Ölçeği oluştura 3 faktöre ait iç tutarlılık kat sayıları ise; 1. faktör (itereti olumsuz souçları) içi 0.94, 2. faktör (sosyal fayda/sosyal rahatlık) içi 0.85 ve 3. faktör (aşırı kullaım süresi) içi 0.75 olarak elde edilmiştir.

M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] 359 Veri toplama sürecide katılımcılarda kimliklerii belli edecek bilgiler kesilikle istememiş ve her katılımcıya asıl uygulama öcesi yapıla örek bir uygulamadaki gözlemlerde hareketle ortalama 25 dakika süre verilmiştir. 2.3. Verileri Aalizi Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaım düzeylerii cisiyet ve bilgisayar sahibi olma durumu gibi çeşitli demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığıı tespit edilmeside bağımsız grup t-testi uygulamıştır. Öte yada problemli iteret kullaım düzeyii kaç yıldır iteret kullaıldığı ve gülük iteret kullaım süresi gibi diğer demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığıı belirlemeside tek yölü varyas aalizi yapılmış, alamlı farklılık tespiti durumuda hagi gruplar arasıda alamlı farklılıklar olduğuu belirlemesi içi LSD testi kullaılmıştır. İstatistiksel işlemleri uygulamasıda alamlılık düzeyi olarak.05 kabul edilmiştir. 3. BULGULAR VE YORUM Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaım durumlarıa ilişki bulgular Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaım durumlarıı ortaya çıkarmak içi problemli iteret kullaımı ölçeğii oluştura itereti olumsuz souçları, sosyal fayda/sosyal rahatlık ve aşırı kullaım alt boyutlarıda ve ölçeği da elde edile puaları dağılımları Tablo 1 de suulmuştur. Tablo 1: Öğretme Adaylarıı Problemli İteret Kullaımı Ölçeği ve Alt Boyutlarıda Aldıkları Puaları Ortalama Değerleri Ölçek/Alt Boyutlar İtereti olumsuz souçları 226 28,00 11,50 Sosyal fayda / sosyal rahatlık 226 18,66 6,59 Aşırı kullaım 226 16,58 4,87 Problemli iteret kullaımı 226 63,24 20,18 Tablo 1 deki veriler ışığıda, öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımı ölçeğide aldıkları puaları a göre, öğretme adaylarıı orta düzeyde problemli iteret kullaımıa sahip oldukları söyleebilir. Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımlarıı cisiyete göre değişimie ilişki bulgular Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımı ölçeğii alt boyutları ve toplam pualarıı cisiyete göre değişip değişmediği sorgulamış ve souçlar Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2: Öğretme Adaylarıı Problemli İteret Kullaımı Ölçeği Alt Boyutları ve Toplam Puaları Cisiyete Göre Ortalama Değerleri İtereti olumsuz souçları Sosyal fayda / sosyal rahatlık Aşırı kullaım Problemli iteret kullaımı Cisiyet t p Erkek 101 30,76 12,57 Kadı 125 25,78 10,06 224-3,31,001 Erkek 101 19,60 6,59 Kadı 125 17,90 6,53 224-1,93,054 Erkek 101 16,99 4,89 Kadı 125 16,24 4,84 224-1,15,251 Erkek 101 67,36 21,19 Kadı 125 59,92 18,75 224-2,79,006

360 M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] Tablo 2 icelediğide, erkek öğretme adaylarıı kadı öğretme adaylarıa göre İteret i olumsuz souçlarıda daha fazla etkilediği söyleebilir. Bu souç üiversite öğrecilerii patolojik iteret kullaımlarıı iceledikleri çalışmalarıda, katılımcılar arasıda patolojik iteret kullaıcısı olduğu düşüüleleri çoğuluğuu erkeklerde oluştuğuu belirte Moraha-Marti ve Schumacher i (2000) çalışmasıyla bezerlik göstermektedir. Acak sosyal fayda/sosyal rahatlık alt boyutuda, erkek ve kadı öğretme adaylarıı birbirie yakı ortalamalara sahip oldukları ve aralarıdaki farkı alamlı olmadığı görülmüştür (Tablo 2). Bua göre İteret i sosyal fayda/sosyal rahatlık amaçlı kullaımıı cisiyete göre farklılık göstermediği söyleebilir. Yie aşırı kullaım alt boyutuda da ortalamaları birbirie oldukça yakı ve aradaki farkı alamlı olmadığı tespit edilmiştir. Bua göre İteret i aşırı kullaımıı cisiyete göre farklılık göstermediği söyleebilir. Bu souç üiversite öğrecilerii problemli iteret kullaımı ile cisiyet değişkei arasıda alamlı bir ilişki bulumadığıı belirte Ceyha ı (2010) çalışmasıyla bezerlik göstermektedir. Problemli iteret kullaımı açısıda yapıla karşılaştırmada gruplar arasıda alamlı bir farklılık bulumuştur (p<0.05). Bua göre, erkek öğretme adaylarıı kadı öğretme adaylarıda problemli iteret kullaımıa daha fazla yatkı oldukları söyleebilir. Bu souç, iteret bağımlılığıı cisiyet açısıda değerledirildiğide erkekleri kadılara göre daha fazla patolojik iteret kullaımıa yatkı olduklarıı göstere diğer çalışmaları destekler iteliktedir (Aderso 2001; Balta ve Horzum 2008; Ceyha 2008; Ceyha ve Ceyha 2007; Moraha-Marti ve Schumacher 2000; Oğuz, Zayim vd. 2008). Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımlarıı bilgisayar sahibi olup olmamaya göre değişimie ilişki bulgular Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımı ölçeğii alt boyutları ve toplam pualarıı bilgisayar sahibi olup olmamaya göre değişip değişmediği sorgulamış ve souçlar Tablo 3 te verilmiştir. Tablo 3: Öğretme Adaylarıı Problemli İteret Kullaımı Ölçeği Alt Boyutları ve Toplam Puaları Bilgisayar Sahibi Olup Olmamaya Göre Ortalama Değerleri Ölçek Alt Boyutları İtereti olumsuz souçları Sosyal fayda / sosyal rahatlık Aşırı kullaım Problemli iteret kullaımı Bilgisayar sahibi olma t p Evet 128 30,00 12,85 221 3,00,003 Hayır 95 25,38 8,96 Evet 128 19,43 6,87 Hayır 95 17,64 6,19 Evet 128 17,63 4,89 Hayır 95 15,20 4,52 Evet 128 67,06 21,79 Hayır 95 58,22 16,92 221 2,00,047 221 3,78,000 221 3,28,001 Tablo 3 te yer ala verilere göre, bilgisayar sahibi olaları bilgisayar sahibi olmayalara göre alamlı derecede daha yüksek düzeyde İteret i olumsuz souçları a sahip oldukları alaşılmaktadır. Yapıla karşılaştırmada gruplar arasıda alamlı farklılık bulumuştur (p<0.05). Bua göre bilgisayar sahibi ola öğretme adaylarıı, bilgisayar sahibi olmayalara göre İteret i olumsuz souçlarıda daha fazla etkilediği ileri sürülebilir. Veriler ayrıca bilgisayar sahibi olaları bilgisayar sahibi olmayalara göre daha yüksek sosyal fayda/sosyal rahatlık a sahip olduklarıı göstermektedir. Yapıla karşılaştırmada ise

M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] 361 gruplar arasıda alamlı farklılık bulumuştur (p<0.05). Bua göre bilgisayar sahibi ola öğretme adaylarıı, olmayalara göre İteret i daha fazla probleme yöelik sosyal fayda sağlama amacıyla kulladıkları söyleebilir. Bezer şekilde, bilgisayar sahibi olaları bilgisayar sahibi olmayalara göre alamlı derecede daha yüksek aşırı kullaım a sahip oldukları görülmüştür (p<0.05). Bua göre bilgisayar sahibi ola öğretme adaylarıı olmayalara göre daha fazla aşırı iteret kullaımı davraışı gösterdikleri ileri sürülebilir. Yie Tablo 3 te bilgisayar sahibi olaları bilgisayar sahibi olmayalara göre daha yüksek problemli iteret kullaımı a sahip oldukları ve gruplar arasıda alamlı farklılık olduğu görülmektedir (p<0.05). Bua göre bilgisayar sahibi ola öğretme adaylarıı olmayalarda daha fazla problemli iteret kullaımı eğilimi gösterdiği söyleebilir. Bu souç, yaşadığı yerde bilgisayar sahibi ola üiversite öğrecilerii iteret bağımlılığı potasiyelie sahip olabileceklerii belirte Oğuz, Zayim vd. i (2008) çalışmalarıyla bezerlik göstermektedir. Ayrıca Youg ve Rodgers (1998), gelir düzeyi yüksek ola katılımcılarda daha fazla iteret bağımlılığı görülmesie ede olarak katılımcıları daha kolay bilgisayar sahibi olmalarıı göstermişlerdir. Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaım durumlarıı itereti e kadar sürede beri kulladıklarıa göre değişimie ilişki bulgular Öğretme adaylarıı İteret i olumsuz souçları alt boyutuda aldıkları puaları iteret kullaım zamaıa göre değişip değişmediğie ilişki dağılımlar ve yapıla varyas aalizi souçları Tablo 4 te verilmiştir. Varyas aalizi yapılmada öce bu aalize ilişki varsayımlar icelemiştir (ormallik ve varyasları homejeliği). Yapıla iceleme soucuda verileri ormal dağıldığı ve varyasları eşit olduğu bulgusua ulaşılmıştır. Tablo 4: Öğretme Adaylarıı İtereti Olumsuz Souçları Alt Boyutuda Aldıkları Puaları Ne Kadar Zamadır İteret Kulladıklarıa Göre Ortalama Değerleri ve Varyas Aalizi Souçları İtereti olumsuz souçları İtereti e Varyas zamadır kulladığı kayağı 1 yılda az 14 30,57 12,17 Gruplar 1-3 yıl 64 26,88 10,38 arası 3-5 yıl 60 28,05 11,64 5 yılda fazla 86 28,05 12,02 170,153 3 56,718 Grup içi 29011,093 220 131,869 Toplam 224 27,87 11,43 Toplam 29181,246 223,430 Tablo 4 te yer ala İteret i olumsuz souçları alt boyutuda alıa e kadar zamadır iteret kulladığıa göre ortalama pualar icelediğide, ortalamaları birbirie yakı olduğu görülmektedir. Varyas aalizi soucua göre öğretme adaylarıı İteret i olumsuz souçları ile iteret kullaım zamaı arasıda alamlı bir farklılık bulumadığı alaşılmaktadır (= 0,430, p>0.05). Öztürk, Odabaşıoğlu vd. (2007) çalışmalarıda, İteret i zararlı kullaımıı 6 ay ile 3 yıl arası kullaım süresi içeriside gerçekleştiğii belirtmiş, katılımcıları bu süreç içeriside akademik başarısızlıklar, sosyal problemler ve aile problemleri gibi çeşitli olumsuzluklarla karşılaştıklarıı ifade etmişlerdir. Öğretme adaylarıı sosyal fayda/sosyal rahatlık alt boyutuda aldıkları puaları iteret kullaım zamaıa göre değişip değişmediğie ilişki dağılımlar ve yapıla varyas aalizi souçları da Tablo 5 te verilmektedir.

362 M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] Tablo 5: Öğretme Adaylarıı Sosyal ayda/sosyal Rahatlık Alt Boyutuda Aldıkları Puaları Ne Kadar Zamadır İteret Kulladıklarıa Göre Ortalama Değerleri ve Varyas Aalizi Souçları Sosyal fayda / sosyal rahatlık İtereti e Varyas zamadır kulladığı kayağı 1 yılda az 14 18,79 5,39 Gruplar 1-3 yıl 64 18,41 6,31 arası 3-5 yıl 60 18,30 6,44 5 yılda fazla 86 18,90 7,10 15,762 3 5,254 Grup içi 9632,453 220 43,784 Toplam 224 18,59 6,57 Toplam 9648,214 223,120 Tablo 5 te yer ala sosyal fayda/sosyal rahatlık alt boyutuda alıa e kadar zamadır iteret kulladığıa göre ortalama pualar icelediğide, ortalamaları birbirie yakı olduğu görülmektedir. Varyas aalizi soucua göre ise öğretme adaylarıı sosyal fayda / sosyal rahatlık souçları ile iteret kullaım zamaı arasıda alamlı bir farklılık bulumadığı alaşılmaktadır (= 0,120, p>0.05). Öğretme adaylarıı aşırı kullaım alt boyutuda aldıkları puaları iteret kullaım zamaıa göre değişip değişmediğie ilişki dağılımlar ve varyas aalizi souçları Tablo 6 da suulmuştur. Tablo 6 icelediğide öğretme adaylarıı aşırı kullaım souçları ile iteret kullaım zamaı arasıda alamlı bir farklılık bulumadığı alaşılmaktadır (= 0,283, p>0.05). Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımı ölçeğide aldıkları toplam puaları iteret kullaım zamaıa göre değişip değişmediğie ilişki dağılımlar ve varyas aalizi souçları Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 6: Öğretme Adaylarıı Aşırı Kullaım Alt Boyutuda Aldıkları Puaları Ne Kadar Zamadır İteret Kulladıklarıa Göre Ortalama Değerleri ve Varyas Aalizi Souçları Aşırı kullaım İtereti e Varyas zamadır kulladığı kayağı 1 yılda az 14 17,43 5,24 Gruplar 1-3 yıl 64 16,30 4,93 arası 3-5 yıl 60 16,85 5,33 5 yılda fazla 86 16,48 4,51 20,497 3 6,832 Grup içi 5303,891 220 24,109 Toplam 224 16,58 4,88 Toplam 5324,388 223,283 Tablo 7: Öğretme Adaylarıı Problemli İteret Kullaımı Ölçeğide Aldıkları Puaları Ne Kadar Zamadır İteret Kulladıklarıa Göre Ortalama Değerleri ve Varyas Aalizi Souçları Problemli İteret Kullaımı İtereti e Varyas zamadır kulladığı kayağı 1 yılda az 14 66,79 18,79 Gruplar 1-3 yıl 64 61,58 18,35 arası 3-5 yıl 60 63,20 20,91 5 yılda fazla 86 63,42 21,34 347,057 3 115,686 Grup içi 90270,497 220 410,320 Toplam 224 63,04 20,15 Toplam 90617,554 223,282 Tablo 7 icelediğide öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımı souçları ile iteret kullaım zamaı arasıda alamlı bir farklılık bulumadığı alaşılmaktadır (= 0,282, p>0.05). Bua göre e kadar zamadır İteret kulladığıa göre öğretme adayları arasıda problemli İteret

M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] 363 kullaımı açısıda alamlı bir farklılaşma olmadığı söyleebilir. Bu bulgu, katılımcıları yıl olarak iteret kullama sürelerie göre problemli iteret kullaımı ortalamalarıı yakı olduğuu ve aralarıda alamlı bir farklılık bulumadığıı belirte Ceyha ve Ceyha ı (2007) çalışmasıyla paralellik göstermektedir. Ayrıca Oğuz, Zayim vd. (2008) de, katılımcı öğrecileri iteret kullaım süreleriyle (yıl), kedilerie uygulaa İterette Bilişsel Durum Ölçeği toplam puaları ve alt ölçek toplam puaları arasıda istatistiksel olarak alamlı bir ilişki bulumadığıı belirtmişlerdir. Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımlarıı gülük iteret kullaım süresie göre değişimie ilişki bulgular Öğretme adaylarıı İteret i olumsuz souçları alt boyutuda aldıkları puaları gülük iteret kullaım süresie göre değişip değişmediği ve ortalama pualar arasıdaki farkı alamlı olup olmadığıa ilişki varyas aaliziyle ilgili dağılımlar da Tablo 8 de suulmaktadır. Varyas aalizi yapılmada öce bu aalize ilişki varsayımlar icelemiştir (ormallik ve varyasları homejeliği). Yapıla iceleme soucuda verileri ormal dağıldığı görülmüştür. Acak sosyal fayda/sosyal rahatlık ve aşırı kullaım alt boyutlarıda varyaslar eşit olduğu halde, İteret i olumsuz souçları alt boyutuda varyasları eşit olmadığı görülmüştür. Bu alt boyuta uygulaa logaritmik döüşümle varyasları eşitliği sağlamıştır. Tablo 8 icelediğide, öğretme adaylarıı gülük iteret kullaım süreleri boyutuda İteret i olumsuz souçları alt boyutua göre alamlı bir farklılık olduğu görülmektedir (=12,319, p<0.05). arklılığı hagi grup ya da gruplarda kayakladığıı belirlemek amacıyla yapıla LSD testi souçlarıda tüm gruplar arasıda alamlı farklılık tespit edilmiştir. Bua göre, gülük iteret kullaım süresi arttıkça İteret i olumsuz souçlarıa eğilimi de arttığı söyleebilir. Bu bulgu, itereti kullama süresideki artışla birlikte aşırı iteret kullaımıı ede olduğu olumsuz souçlarda bahsede çalışma bulgularıyla desteklemektedir (Aderso 2001; Capla 2005; Davis 2001). Tablo 8: Öğretme Adaylarıı İtereti Olumsuz Souçları Alt Boyutuda Aldıkları Puaları Gülük İteret Kullaım Süresie Göre Ortalama Değerleri ve Varyas Aalizi Souçları İtereti Olumsuz Souçları Gülük iteret Varyas kullaım süresi kayağı 1 saatte az 114 3,18 0,32 Gruplar 1-4 saat arası 93 3,28 0,34 arası 3456,201 2 1,459 4 saatte fazla 17 3,61 0,45 Grup içi 25506,687 221,118 Toplam 224 27,83 11,39 Toplam 28962,888 223 A: 1 saatte az, B: 1-4 saat arası, C: 4 saatte fazla 12,319 Alamlı fark A, B-C B, A-C C, A-B Öğretme adaylarıı sosyal fayda/sosyal rahatlık alt boyutuda aldıkları puaları gülük iteret kullaım süresie göre değişip değişmediğie ilişki dağılımlar ve alıa ortalama pualar arasıdaki farkı alamlı olup olmadığıa ilişki varyas aalizi souçları (Tablo 9) aşağıda verilmektedir. Tablo 9: Öğretme Adaylarıı Sosyal ayda/sosyal Rahatlık Alt Boyutuda Aldıkları Puaları Gülük İteret Kullaım Süresie Göre Ortalama Değerleri ve Varyas Aalizi Souçları Alt boyut Sosyal fayda / sosyal rahatlık Gülük iteret Varyas kullaım süresi kayağı 1 saatte az 114 17,33 6,02 Gruplar 1-4 saat arası 93 19,28 6,53 arası 545,990 2 272,995 4 saatte fazla 17 22,94 7,81 Grup içi 9009,006 221 40,765 Toplam 224 18,57 6,54 Toplam 9554,996 223 A: 1 saatte az, B: 1-4 saat arası, C: 4 saatte fazla 6,697 Alamlı fark A, B-C B, A-C C, A-B

364 M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] Tablo 9 icelediğide, öğretme adaylarıı gülük iteret kullaım süreleri boyutuda sosyal fayda/sosyal rahatlık alt boyutua göre alamlı bir farklılık olduğu alaşılmaktadır (=6,697, p<0.05). arklılığı hagi grup ya da gruplarda kayakladığıı belirlemek amacıyla yapıla LSD testi souçlarıda tüm gruplar arasıda alamlı farklılık tespit edilmiştir. Bua göre gülük iteret kullaım süresi arttıkça, sosyal fayda ve sosyal rahatlık sağlamak amacıyla probleme yöelik iteret kullaımı da artmaktadır. Capla (2005), kedii gösterme becerileri düşük ola bireyleri yüz-yüze iletişim yerie çevrim-içi iletişimi tercih ettiklerii belirtmektedir. Çevrim-içi ortamda kurula sosyal ilişkiler bireyleri daha fazla iteret kullaması soucuu doğurmakta ve bu durum da iteret kullaım süreside artışa yol açmaktadır. Öğretme adaylarıı aşırı kullaım alt boyutuda aldıkları puaları gülük iteret kullaım süresie göre değişip değişmediğie ilişki dağılımlar ve alıa ortalama pualar arasıdaki farkı alamlı olup olmadığıa ilişki varyas aalizi souçları Tablo 10 da verilmektedir. Tablo 10: Öğretme Adaylarıı Aşırı Kullaım Alt Boyutuda Aldıkları Puaları Gülük İteret Kullaım Süresie Göre Ortalama Değerleri Ve Varyas Aalizi Souçları Aşırı kullaım Gülük iteret Varyas kullaım süresi kayağı 1 saatte az 114 15,18 4,58 Gruplar 1-4 saat arası 93 17,35 4,51 arası 639,462 2 319,731 4 saatte fazla 17 21,18 4,94 Grup içi 642,252 221 21,006 Toplam 224 16,54 4,86 Toplam 5281,714 223 A: 1 saatte az, B: 1-4 saat arası, C: 4 saatte fazla 15,221 Alamlı fark A, B-C B, A-C C, A-B Tablo 10 icelediğide, öğretme adaylarıı gülük iteret kullaım süreleri boyutuda aşırı kullaım alt boyutua göre alamlı bir farklılık olduğu gözlemektedir (=6,697, p<0.05). arklılığı hagi grup ya da gruplarda kayakladığıı belirlemek amacıyla yapıla LSD testi souçlarıda tüm gruplar arasıda alamlı farklılık tespit edilmiştir. Bua göre gülük iteret kullaımı süresi arttıkça probleme yöelik aşırı iteret kullaımıı da arttığı söyleebilir. Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımı ölçeğide aldıkları toplam puaları gülük iteret kullaım süresie göre değişip değişmediğie ilişki dağılımlar ve ortalama pualar arasıdaki farkı alamlı olup olmadığıa ilişki varyas aalizi souçları Tablo 11 de suulmaktadır. Tablo 11: Öğretme Adaylarıı Problemli İteret Kullaımı Boyutuda Aldıkları Toplam Puaları Gülük İteret Kullaım Süresie Göre Ortalama Değerleri ve Varyas Aalizi Souçları Problemli iteret kullaımı Gülük iteret Varyas kullaım süresi kayağı 1 saatte az 114 58,02 17,20 Gruplar 1-4 saat arası 93 64,97 19,34 arası 11285,786 2 5642,893 4 saatte fazla 17 84,82 25,11 Grup içi 77947,339 221 352,703 Toplam 224 62,94 20,00 Toplam 89233,125 223 A: 1 saatte az, B: 1-4 saat arası, C: 4 saatte fazla 15,999 Alamlı fark A, B-C B, A-C C, A-B Tablo 11 deki verilere göre öğretme adaylarıı gülük iteret kullaım süreleri ile problemli iteret kullaımları arasıda alamlı bir farklılık bulumaktadır (=15,999, p<0.05). arklılığı hagi grup ya da gruplarda kayakladığıı belirlemek amacıyla yapıla LSD testi souçlarıda tüm gruplar arasıda alamlı farklılık tespit edilmiştir. Bua göre gülük iteret kullaım süresi arttıkça problemli iteret kullaımı davraışıa eğilimde de artış olduğu söyleebilir.

M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] 365 4. SONUÇLAR Problemli iteret kullaımı ölçeğide aldıkları puaları ortalamalarıa göre, ortaya çıka ilk souç öğretme adaylarıı orta düzeyde problemli iteret kullaımıa sahip olduklarıdır. Öğretme adaylarıı cisiyete göre farklılaşma durumlarıa bakıldığıda, erkek öğretme adaylarıı kadı öğretme adaylarıa göre İteret i olumsuz souçlarıda daha fazla etkilediği alaşılmaktadır. Bu souç, çalışmalarıda patolojik iteret kullaıcılarıı çoğuu erkeklerde oluştuğuu belirte Moraha-Marti ve Schumacher i (2000) çalışmasıyla bezerlik göstermektedir. Cisiyet bakımıda itereti sosyal fayda, sosyal rahatlama amaçlı kullaımı ve itereti aşırı kullaımı bakımıda erkek ve kadı öğretme adayları arasıda bir farklılaşma gözükmemektedir. Bezer bir souca ulaşa Ceyha da (2010) üiversite öğrecilerii problemli iteret kullaımı ile cisiyet değişkei arasıda alamlı bir ilişki bulumadığıı belirtmektedir. Problemli iteret kullaımı açısıda yapıla karşılaştırmada ise erkek öğretme adaylarıı kadı öğretme adaylarıa göre problemli iteret kullaımıa daha fazla yatkı oldukları görülmektedir. Bu souç daha öceki çalışmaları souçlarıyla desteklemektedir (Aderso 2001; Balta ve Horzum 2008; Ceyha 2008; Ceyha ve Ceyha 2007; Moraha-Marti ve Schumacher 2000; Oğuz, Zayim vd. 2008)., Bilgisayar sahibi olma durumua göre yapıla aalizlere göre, bilgisayar sahibi ola öğretme adayları, olmayalara göre İteret i olumsuz souçlarıda daha fazla etkilemektedirler. Ayrıca bilgisayar sahibi olalar olmayalara göre İteret i daha fazla probleme yöelik sosyal fayda sağlama amacıyla ve aşırı olarak kullamaktadırlar. Öte yada bilgisayar sahibi ola öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımıa daha eğilimli oldukları alaşılmaktadır. Bu souçlar yaşadığı yerde bilgisayara erişimi ola katılımcıları daha yüksek düzeyde iteret bağımlısı olduklarıı belirte Oğuz, Zayim vd. (2008) ve Youg ve Rodgers ı (1998) araştırma bulgularıyla bezerlik göstermektedir. Öğretme adaylarıı kaç yıldır iteret kulladıklarıa göre, İteret i olumsuz souçlarıda etkileme, İteret i sosyal fayda ve sosyal rahatlama amaçlı kullama, İteret i aşırı kullama ve problemli iteret kullaımı bakımıda alamlı bir farklılaşma görülmemektedir. Bu souçlar daha öce gerçekleştirile bazı çalışmaları bezer souçlarıyla desteklemektedir (Ceyha ve Ceyha 2007;Oğuz, Zayim vd.,2008). Gülük iteret kullaımı süresie göre yapıla aalizlere göre, gülük iteret kullaımı süresi arttıkça İteret i olumsuz souçlarıa ilişki eğilimi de arttığı şeklideki souç, daha öceki çalışmalarda elde edile souçlarla paralellik göstermektedir (Aderso 2001; Capla 2005; Davis 2001; Cegizha 2005). Ayrıca gülük iteret kullaımı süresideki artış sosyal fayda ve sosyal rahatlık sağlamak amacıyla probleme yöelik iteret kullaımıı ve probleme yöelik aşırı iteret kullaımıı arttırmaktadır. Burada hareketle gülük iteret kullaımı süresi arttıkça problemli iteret kullaımıa ola eğilimi de artacağı söyleebilir. Bu souç ortalama iteret kullaım süresideki artışla beraber itereti problemli kullaımıda da artışı olacağıı belirte araştırma souçlarıyla desteklemektedir (Aderso 2001; Odacı ve Kalka 2010; Moraha-Marti ve Schumacher 2000; Youg 1996; Balta ve Horzum 2008; Ceyha ve Ceyha 2007). 5. ÖNERİLER Problemli iteret kullaımı cisiyete göre değerledirildiğide erkek öğretme adaylarıı kadı öğretme adaylarıa göre problemli iteret kullaımıa daha eğilimli olduğu görülmüştür. Bua ede ola temel etkeleri tespiti içi, erkek öğretme adaylarıa yöelik bir çalışma gerçekleştirilebilir. Öğreim görüle Eğitim akülteleride belli aralıklarla problemli iteret kullaımıı tespitie yöelik testler yapılarak, olası olumsuz durumları ölemesie yöelik çalışmalar başlatılabilir. Ayrıca ayı durum tespiti farklı fakülte öğrecileri içi de yapılabilir.

366 M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] Problemli iteret kullaımıı kişisel ve psikolojik durumlarla ilişkisii tespiti içi, itel olarak daha derilemesie çalışmalar yapılabilir. Problemli iteret kullaımıı azaltılması amacıyla bir yetişki olma yoluda ilerleye öğretme adaylarıı başarılı bir kimlik geliştirmelerie yöelik hizmetler suulabilir. 6. KAYNAKÇA Aderso, K. J. (2001). Iteret use amog college studets: A exploratory study. Joural of America College Health, 50, 21-26. Balta, Ö. Ç. ve Horzum, M. B. (2008). Web tabalı öğretim ortamıdaki iteret bağımlılığıı etkileye faktörler. Akara Üiversitesi Eğitim Bilimleri akültesi Dergisi, 41(1), 187-205. [Çevrim-içi: http://dergiler.akara.edu.tr/dergiler/40/154/1149.pdf], Erişim tarihi: 10 Nisa 2011. Bektaş, E. ve Şahi, A. E. (2007). İlköğretim beşici sııf öğretmelerii soru-yaıt tekiğii kullaım davraışlarıı aalizi. Egitim Araştirmalari-Eurasia Joural of Educatioal Research, 28, 19-29. Beard, K. W., & Wolf, E. M. (2001). Modificatio i the proposed diagostic criteria for iteret addictio. CyberPsychology & Behavior, 4, 377-383. [Çevrim-içi: http://www.liebertolie.com/doi/pdf/10.1089/109493101300210286], Erişim tarihi: 10 Nisa 2011. Capla, S. E. (2002). Problematic iteret use ad psychosocial well-beig: Developmet of a theory-based cogitivebehavioral measuremet istrumet. Computer i Huma Behavior, 18, 553-575. Capla, S. E. (2005). A social skill accout of problematic iteret use. Joural of Commuicatio, 55(4), 721-736. Cegizha, C. (2005). Öğrecileri bilgisayar ve iteret kullaımıda yei bir boyut: Bağımlılık. VIII. Ulusal PDR Kogresi, Marmara Üiversitesi, İstabul. Ceyha, A. (2008). Predictors of problematic iteret use o Turkish uiversity studets. CyberPsychology & Behavior, 11(3), 363-366. Ceyha, A. (2010). Problemli iteret kullaım düzeyi üzeride kimlik statüsüü, iteret kullaım amacıı ve cisiyeti yordayıcılığı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1323-1355. Ceyha, E., Ceyha A. A. ve Gürca, A. (2007). Problemli iteret kullaımı ölçeğii geçerlik ve güveirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 387-416. Ceyha, E. ve Ceyha, A. A. (2007). A ivestigatio of problematic iteret usage behaviors o Turkish uiversity studets. Proceedigs of 7th Iteratioal Educatioal Techology Coferece (IETC2007), 115-120. Near East Uiversity, North Cyprus. Davis, R. A. (2001). A cogitive-behavioral model for pathological iteret use (PIU), Computers i Huma Behavior, 17(2), 187-195. [Çevrim-içi: http://www.sciecedirect.com/sciece?_ob=articleurl&_udi=b6vdc-42dx1hp- 3&_user=691352&_coverDate=03%201%22001&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=gateway&_origi=gateway&_sort=d&_docachor=&view=c&_acct=C000038698&_versio=1& _urlversio=0&_userid=691352&md5=12b04330c2a004c11e8921140a8ab1f2&searchtype=a], Erişim tarihi: 1 Mayıs 2011. Davis, R. A., lett, G. L., & Beser, A. (2002). Validatio of a ew scale for measurig problematic iteret use: Implicatios for pre-employmet screeig. CyberPsychology ad Behavior, 5, 331-346. Göül, A. S. (2002). Patolojik İteret kullaımı (İteret bağımlılığı/kötüye kullaımı). Yei Symposium, 40(3), 105-110. İskeder, M. ve Aki, A. (2010). Social self-efficacy, academic locus of cotrol, ad iteret addictio. Computers & Educatio, 54(6), 1101-1106. Keser Özca, N. ve Buzlu, S. (2005). Problemli iteret kullaımıı belirlemede yardımcı bir araç: iterette bilişsel durum ölçeği i üiversite öğrecileride geçerlik ve güveirliği. Bağımlılık Dergisi, 6(1), 19-26. [Çevrim-içi: http://www.bagimlilikdergisi.com/pubfiles/cilt6sayi1003.pdf], Erişim tarihi: 10 Nisa 2011. Moraha-Marti, J., & Schumacher, P. (2000). Icidece ad correlates of pathological iteret use amog college studets. Computer-Huma Behaviour, 16, 13-29. Odabaşıoğlu, G., Öztürk, Ö., Geç, Y. ve Pektaş, Ö. (2007). O olguluk bir seri ile iteret bağımlılığı kliik görüümleri. Bağımlılık Dergisi, 8(1), 46-51. [Çevrim-içi: http://m.friedfeedmedia.com/6388290b1328a6d058d89028bb23fbfad7337c95], Erişim tarihi: 10 Nisa 2011. Odacı, H., Kalka, M. (2010). Problematic Iteret use, loeliess ad datig axiety amog youg adult uiversity studets. Computers & Educatio, 55, 1091-1097. Oğuz, B, Zayim, N, Özel, D. ve Saka, O. (2008). Tıp öğrecilerii iterette bilişsel durumları. Akademik Bilişim 2008, 30 Ocak-01 Şubat 2008, Çaakkale Osekiz Mart Üiversitesi, Çaakkale.

M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] 367 Öztürk, Ö., Odabaşıoğlu, G., Erasla, D., Geç, Y. ve Kalyocu, Ö. A. (2007). İteret bağımlılığı: Kliiği ve tedavisi. Bağımlılık Dergisi, 8(1), 36-41. [Çevrim-içi: http://www.ayhakalyocu.com/pdf/c-37.pdf], Erişim tarihi: 10 Nisa 2011. Shapira, N. A., Goldsmith, T. D., Keck, P. E., Khosla, U. M., & McElroy, S. K. (2000). Psychiatric features of idividuals with problematic Iteret use. Joural of Affective Disorders, 57, 267-272. Şahi, A. E. (2007). İlköğretim bölümü mezularıı başarılarıı mezu oldukları lise türlerie göre karşılaştırılması. Egitim Araştirmalari-Eurasia Joural of Educatioal Research, 29, 113-128. Tsai, C. C., & Li, S. S. J. (2001). Aalysis of attitudes toward computer etworks ad Iteret addictio of Taiwaese adolescets. CyberPsychology & Behavior, 4, 373-376. Youg, K. S. (1996). Iteret addictio: The emergece of a ew cliical disorder. CyberPsychology ad Behavior, 1(3), 237-244. Youg, K. S., & Rodgers, R. (1998). The relatioship betwee depressio ad iteret addictio. CyberPsychology ad Behavior, 1(1), 25-28. Youg, K. S. (1999). Iteret addictio: symptoms, evaluatio ad treatmet. İçide, L. Va de Creek, & X. Jackso (Ed), Iovatios i cliical practice: A source book (Vol. 17; 19-31). Sarasota, L: Professioal Resource Press. [Çevrimiçi: http://www.etaddictio.com/articles/symptoms.pdf], Erişim tarihi: 1 Mayıs 2011. Exteded Abstract Use of the Iteret is spreadig rapidly throughout the world with the developig techology i Turkey as it is i may developed coutries. Whe the factors affectig this rapid spreadig of the Iteret are examied, a variety of reasos draw attetio. These factors ca be listed i the followig way: it makes some daily works easier, people use this system i order to escape from the workig load (Keser, Özca ad Buzlu 2005), the system is accessed easily (Aderso, 2001), the system ca be used for fu, the idividuals attempts to meet ew people, there is a opportuity to eter web sites with sexual cotet, it allows people to reward themselves (Odabaşıoğlu, Öztürk, et al. 2007), it allows people to reach the kid of iformatio they eed i a very short period of time ad it allows people to commuicate with each other very fast (Ceyha, Ceyha ad Gürca 2007). The mai reasos for the emergece of the Iteret i this developig world are to icrease the commuicatio, to make iformatio sharig easier ad to icrease the researchers opportuity to reach the iformatio they eed easily (Öztürk, Odabaşıoğlu, et al. 2007). However, accordig to may people, the spreadig of the Iteret has bee faster ad ucotrolled tha ayoe s expectatio. This uexpected developmet has brought some problems as well. or example, while some people ca cotrol the time they sped o the Iteret, some people caot cotrol this ad they may have some problems i their families, jobs/schools ad i their social lives. I Turkey the access to the Iteret is much easier ad faster at uiversities compared to may other istitutios. The uiversities also beefit more from the Iteret with the developig techology sice its resources are used a variety of reasos icludig teachig, learig, maagemet etc. Thus, it ca be claimed that the uiversity studets use the Iteret more frequetly tha their peers. Therefore, it could be claimed that the possibility of uiversity studets gettig affected from the egative outcomes of the Iteret is higher. These youg people cosider the Iteret as the eviromet i which they could express themselves comfortably especially whe they have some problems i their social relatioships. O the other had, it was foud that the idividuals who had social relatioships oly through the Iteret could ot develop their social skills (Odabaşıoğlu, Öztürk, et al. 2007). Research fidigs also revealed that the icrease i the Iteret addictio caused the decrease i social self-efficacy levels (İskeder ad Akı 2009). This decrease might cause serious problems for the idividuals i their families ad workig eviromets i the period after the uiversity educatio. The problems ecoutered because of the overuse of the Iteret would ievitably affect the professioal lives of the idividuals, especially the oes who would perform the teachig professio which requires high commuicatio skills. A teacher who could ot develop his social skills because of the overuse of the Iteret would ot commuicate with his studets accurately ad s/he could ot be a model for her/his studets. Because of these reasos, it ca be claimed that these aforemetioed situatios should be examied. Therefore, determiig the problematic Iteret use of the pre-service teachers ad examiig its diversificatio accordig to some demographic characteristics were aimed i this study.

368 M. Sırakaya, ve S.S. Seferoğlu / Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio] The purpose of this study was to ivestigate problematic iteret usage of teacher cadidates, ad to examie participats problematic iteret usage i terms of some demographic characteristics. The participats of this descriptive study cosisted of 226 teacher cadidates from the aculty of Educatio of Ahi Evra Uiversity who erolled i durig the sprig semester of 2009-2010 academic year. I order to collect data two istrumets were used. irst istrumet, Problematic Iteret Use Scale developed by Ceyha, Ceyha ad Gürca (2007), was used to fid out teacher cadidates problematic iteret usage. The secod istrumet, Persoal Iformatio orm, developed by the researchers was used to gather iformatio about participats demographic characteristics. The data were aalyzed usig descriptive ad iferetial statistics. irst, frequecy distributios ad percetages were reported. The data were also aalyzed i terms of the relatioships betwee differet variables. I additio, sigle directio variace aalysis, LSD test ad regressio aalysis were used. Results idicated that teacher cadidates have middle level of problematic iteret usage. Results of problematic iteret use were iterpreted i terms of three subdimesios, egative effects of Iteret, social beefit/social cotetmet, excessive use, ad total score of the scale. While, i terms of geder there was a sigificat differece i egative effects of Iteret subdimesio, there were o sigificat differeces i social beefit/social cotetmet ad excessive use subdimesios. This meas, male teacher cadidates ted to be more exposed to egative outcomes of problematic iteret usage tha female teacher cadidates. I terms of owig a computer, participats who ow computers have higher scores i all subdimesios, ad i total score of the scale. While there were o sigificat differeces i all subdimesios ad i total score of the scale i terms of the years of iteret usage, there were sigificat differeces i all subdimesios ad i total score of the scale i terms of daily iteret usage. ially, whe problematic Iteret use was examied i terms of geder, it was observed that male teacher cadidates were more proe to problematic Iteret use tha female teacher cadidates. Thus it ca be suggested that i order to explore the reasos for this, more research ca be coducted. I additio, to fid out the relatioship betwee problematic Iteret usage ad persoal ad psychological states more i-depth qualitative studies ca be carried out. Kayakça Bilgisi: Sırakaya, M., ve Seferoğlu, S. S. (2013). Öğretme adaylarıı problemli iteret kullaımlarıı icelemesi. Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio], 28(1), 356-368. Citatio Iformatio: Sırakaya, M., & Seferoğlu, S. S. (2013). Ivestigatio of problematic iteret usage of teacher cadidates [i Turkish]. Hacettepe Üiversitesi Eğitim akültesi Dergisi [Hacettepe Uiversity Joural of Educatio], 28(1), 356-368.