Pedagojik Formasyon Sertifika Eğitimi Programı Özel Öğretim Yöntemleri-PF406M Yar. Doç. Dr. Uygar KANLI Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Fizik Eğitimi A.B.D ukanli@gazi.edu.tr
Fizik nedir? Niçin Fizik Öğretiyoruz?
Fizik Nedir?
Fiziğin Kısa Tarihi Başlangıçta Aristo vardı: Duran nesneler durmaya devam ederdi, Hareket eden nesneler de durmaya çalışırdı. Ve Tanrı bunun sakin fakat sıkıcı olduğunu gördü. Sonra Tanrı Newton'u yarattı: Ve duran nesneler durmaya devam etti, Ve hareket eden nesneler de hareket etmeye. Ve enerji korundu, ve momentum korundu, Ve madde korundu. Ve Tanrı bunun fazlaca korunumlu olduğunu gördü.
Sonra Tanrı Einstein'ı yarattı: Ve herşey göreceli oldu, Ve hızlı nesneler kısaldı, Ve doğru nesneler eğrildi, Ve evren eylemsizlik çerçeveleriyle doldu. Ve Tanrı bunun göreceli olarak genel olduğunu Fakat bazı kısımlarının özel olarak göreceli olduğunu gördü. Sonra Tanrı Bohr'u yarattı: Ve bir ilke vardı, Ve ilke quantumla birlikteydi, Ve ilke quantumdu, Ve her şey paketler halindeydi, Ama bazı şeyler hala göreceliydi. Ve Tanrı bunun kafa karıştırıcı olduğunu gördü.
Sonra Tanrı birini daha yaratacaktı: Ve o biri birleştirecekti, Bir teoriyi araziye salacaktı, Ve her şey tek olacaktı. Ama yedinci gün olmuştu, Ve Tanrı dinlenmeye çekilmişti.
Güncel Gelişmeler Fizik Makroskopik boyutta yıldızsıların (2.5 milyar ışık yılı) gözlenebilmesi Yıldızlardan Yıldızsılara Mikroskopik boyutta kuarkların (1/1000 Fermi) keşfi Atomlardan Kuarklara Nanobilim ve nanoteknoloji Angström teknoloji Atom altı teknoloji? Mutlak sıfır sıcaklığı Süperiletkenlik,... Işık Hızı Ulaşılabilir mi? CERN deneyleri Mikroskobik ve Makroskobik Evren Yeni Sürprizler?
Fizik Öğretiminde Dünyada hareketlilik 1957 Sputnik 1 ve 2 nin SSCB tarafından uzaya fırlatılması 1958 Vanguard ve Explorer denemelerinin başarısız olması 1960 Physical Science Study Commitee (PSSC) -->Fizik 1962 Science Curriculum Improvement Study (SCIS) Fen Fizik Öğretim Programı ve Uygulamadaki Sorunlar, 4 Temmuz 2011, Aksaray
Niçin Fizik Öğretiyoruz? Güncel Gelişmeler Bilişim Toplumu Bilgi+Teknoloji
Güncel Gelişmeler Bilişim Toplumu Bilgi+Teknoloji İlkel Toplum Tarım Toplumu Sanayi Toplumu Bilişim Toplumu? 2010 yılında tahminen 20 Exabyte bilgi üretiliyor. Kongre Kütüphanesi (128 milyon basılı materyal, 850km raf) 10 Terabyte Yılda 2 milyon adet Kongre kütüphanesi mi? Bilgi her yıl %30 oranında artıyor. Bilgi+Beceri Günde kişi başına (6.5 milyar) üretilen bilgi 3 Gigabyte Üretilen bilginin >%95 i manyetik ortamlarda saklanıyor BİB+FTTÇ
Nasıl Fizik Öğretiyoruz? Gerçek Model Fizik Öğretim Programı ve Uygulamadaki Sorunlar, 4 Temmuz 2011, Aksaray
İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ(175 Ülke arasında) Ülkeler 1991 2003 Finlandiya 13. 14. İrlanda 23. 12. İspanya 20. 19. Yunanistan 24. 24. Singapur 37. 28. G. Kore 35. 30. Türkiye 70. 96.(79) 13
Teknolojide Başarı Endeksi Ülkeler 2001 Finlandiya 1. İrlanda 13. İspanya 19. Yunanistan 26. Singapur 10. G. Kore 5. Türkiye 120. 14
AR-GE ile ilgili Bilimadamı (Bir milyon kişide) Ülkeler 1996-2005 Finlandiya 5.059 İrlanda 2.184 İspanya 1.921 Yunanistan 1.400 Singapur 4.140 G. Kore 2.319 Türkiye 306 15
Eğitim Harcamaları (GSMH içindeki %) Ülkeler 1988 2000 Finlandiya 5,5 7,5 İrlanda 6,7 7,5 İspanya 3,7 5,0 Yunanistan 2,2 3,1 Singapur 3,9 5,0 G. Kore 3,5 4,0 Türkiye 2,6 2,1 Dr.Vahap ÖZPOLAT 16
AR-GE Harcamaları (GSMH içindeki %) Ülkeler 1996-2000 Finlandiya 3,4 İrlanda 1,2 İspanya 0,9 Yunanistan 0,7 Singapur 1,9 G. Kore 2,7 Türkiye 0,6 Dr.Vahap ÖZPOLAT 17
Küçük Çocuk Yazan: Helen Buckley Orjinal Adı: Little Boy
Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde Okula giden bir küçük çocuk vardı. O küçücüktü, Ve okul da koskocaman. Ve küçük çocuk, Avluya açılan bir kapıdan geçip, Sınıfına hemencecik girebileceğini öğrenince Mutlu oldu. Ve, gözünde okul ona Artık koskocaman gözükmedi.
Bir sabah Artık uzunca bir süredir küçük çocuk okullu iken Öğretmen dedi ki: Bugün bir resim çizeceğiz. Ne güzel! diye düşündü küçük çocuk. Resim yapmasını severdi. Bir sürü resim çizebilirdi: Aslanlar, kaplanlar, Tavuklar, inekler, Trenler, gemiler- Hemen pastel boya kutusunu çıkarıverdi. Ve çizmeye koyuldu.
Fakat öğretmen seslendi: Bekleyin! Daha hemen başlamayın! Herkesi süzdü, hazırlar mı diye baktı.
Şimdi dedi öğretmen, Çiçekler çizeceğiz. Ne hoş dedi küçük çocuk. Çiçek çizmeyi çok severdi. Ve güzel mi güzel çiçekler çizmeye başladı. Pembe ve mavi ve turuncu boyalarıyla. Fakat Bekleyin! dedi öğretmen. Ben göstereceğim size nasıl çizeceğinizi. Onunki kırmızıydı, yeşil saplı. Haydi dedi öğretmen. Artık başlayabilirsiniz.
Küçük çocuk, öğretmenin çiçeğine baktı. Sonra da kendi çiçeğine. Kendi çiçeğini öğretmeninkinden daha çok sevmişti, Fakat bunu söyleyemedi, Defterindeki sayfayı çevirdi Ve öğretmeninkine benzer bir çiçek çizdi. Kırmızıydı, yeşil saplı.
Başka bir gün, Küçük çocuk kapıyı dışardan Kendi başına açmıştı, Ve o anda öğretmen şöyle dedi: Bugün killi çamurla birşeyler yapacağız. Ne güzel! diye düşündü küçük çocuk. Killi çamurla oynamayı severdi.
Killi çamurdan bir sürü şey yapabiliyordu: Yılanlar ve kardan adam, Filler ve fareler, Arabalar ve kamyonlar- Ve killi çamura elini uzattı. Bir avuç almak için çekiştirirken çamuru, Öğretmen dedi ki: Bekleyin! Daha başlama zamanı gelmedi! Herkesi süzüp, hazırlar mı diye baktı.
Şimdi dedi öğretmen, Bir kap yapacağız. Ne hoş dedi küçük çocuk. Kap yapmayı çok severdi. Ve her boyda türlü şekillerde kaplar yapmaya başladı. Fakat Bekleyin! dedi öğretmen. Ben göstereceğim size nasıl yapacağınızı. Ve herkese gösterdi, derin bir kabın Nasıl yapılacağını. Haydi dedi öğretmen. Artık başlayabilirsiniz.
Küçük çocuk öğretmenin kabına baktı. Sonra da kendininkine. Kendi yaptığı kabı öğretmeninkinden daha çok sevdi. Fakat birşey söylemedi. Elindeki killi çamuru bir top halinde yuvarladı yine. Ve öğretmeninki gibi bir kap yaptı. Derin bir kap.
Ve çok geçmeden Küçük çocuk beklemeyi öğrendi, Ve izlemeyi, Ve tam öğretmeninki gibi şeyler yapmayı. Ve çok geçmeden Kendi başına artık hiçbirşey yapmadı.
Bir gün geldi Küçük çocuk ve ailesi Başka bir eve taşındılar, Başka bir şehirde, Ve küçük çocuk Başka bir okula gidiyordu tabii ki.
Bu okul, öncekinden Daha da büyüktü. Ve sınıfına Avludan bir kapı da yoktu. Üst kata yüksek basamaklardan çıkmak zorundaydı, Ve uzun bir koridor boyunca Gitmeliydi sınıfına.
Ve daha ilk günü Yeni okulunda, Öğretmen seslendi Bugün bir resim çizeceğiz. Ne güzel! dedi küçük çocuk, Ve öğretmeni bekledi, Ne yapılacağını söylemesi için. Fakat öğretmen, bir şey söylemedi. Sadece sınıfta sıraların arasında dolaştı.
Küçük çocuğa geldiğinde Sen resim çizmek istemiyor musun? dedi. Evet. Dedi küçük çocuk, Ne çizeceğiz? Sen çizmeden, ben bilemem ki? dedi öğretmen. Nasıl çizmemi istiyorsunuz? diye sordu küçük çocuk. Niçin? Nasıl istiyorsan öyle. Dedi öğretmen.
Ve her renk olabilir mi? diye sordu küçük çocuk. Her renk dedi öğretmen. Eğer herkes aynı resmi çizseydi Ve aynı renkleri kullansaydı, Kimin, neyi çizdiğini nasıl bilebilirdim. Ve hangisinin hangisi olduğunu.
Bilmiyorum dedi küçük çocuk.
Ve kırmızı bir çiçek çizmeye başladı, yeşil saplı.
HAYDİ ÇİZELİM!...
Öğrenme-Öğretme Süreci Öğrenme nedir? Öğrenme teorileri: Davranışçı Öğrenme Yaklaşımları Bilişsel Öğrenme Yaklaşımları Sosyo-Bilişsel Öğrenme Yaklaşımları Yapılandırıcı Öğrenme Yaklaşımları Peki bunların hangisini kullanmalı?
Yapılandırıcı Yaklaşımın Temelleri Öğrencilerin zihinleri Tabula Rasa-Boş Sayfa Değildir 1. Öğrencinin ihtiyaçlarının ve ilgilerinin araştırılması ve değer verilmesi. 2. Yeni öğrendiklerinin eski bildiklerinin üzerine öğrenciler tarafından entegre edilmesi. 3. Öğrendikleri öğrencinin gerçek hayat deneyimleri ile ilişkilendirilmesi. 4. Derslerin önemli kavramlar üzerine kurulması. 5. Ölçümlerin öğrenmenin bir parçası olarak yanlış/doğru bulmak için değil öğrencinin öğrenmesini izlemek (denetlemek) için yapılması.
Öğrencilerin zihinleri Tabula Rasa değildir Constructivist yaklaşım 3 temel varsayımı uygular: I.Bilgi pasif olarak ya da kişisel bir katkıda bulunma olmaksızın inşa edilemez. II. Bilgi anlama adaptasyon sonucu ortaya çıkar, kişi kendi tecrübeleri, bilgi ve birikimiyle tartışılan konu arasında uyumlandırma sağlayarak, ele alınan konuyu anlar. III. Bilgi etkileşim sonucu oluşturulur; kullanılan dil ve içine gömülü bulunan sosyal yapı bu etkileşimde önemli rol oynar.
Constructivism İle İlgili Bazı Modeller:
ÖĞRENME YAKLAŞIMLARI Bilişsel ÖĞRETİM MODELLERİ ÖĞRENME-ÖĞRETME STRATEJİLERİ Davranışsal Doğrudan Dolaylı İşbirlikli Öğrenme Öğrenme Halkası ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ ÖĞRETİM BECERİLERİ/TEKNİKLERİ Sosyo-bilişsel Etkileşimli Sorgulayıcı Araştırma Planlama Değerlendirme Simülasyon Bağımsız Çalışma Sunma Yapılandırıcı Deneysel Probleme Dayalı Öğrenme Gösterme Yol gösterme Araştırma-İnceleme
ETKİLEŞİMLİ ÖĞRETİM Tartışma Rol Oynama Paneller Beyin Fırtınası İşbirlikli Öğrenme Grupları Problem Çözme DOĞRUDAN ÖĞRETİM Alıştıma- Tekrar Didaktik Soru Sorma Anlatım Gösteriler DOLAYLI ÖĞRETİM Problem Çözme Vak a İncelemesi Kavram Oluşturma Araştırma İnceleme BAĞIMSIZ ÇALIŞMA Bilgisayar Destekli Eğitim Modüler Öğretim Araştırma Projeleri Öğrenme Merkezleri DENEYSEL ÖĞRENME Simülasyonlar Anketler Rol Oynama Alan İncelemeleri Alan Gözlemleri Model Oluşturma Strateji ve Yöntem Arasındaki İlişki
MODELLER-Yaklaşımlar - Kuramlar Genel ve Yaygın STRATEJİLER YÖNTEMLER Teknikler Beceriler Spesifik
54
Öğrenciler En İyi Şekilde Nasıl Öğrenir/Öğretilir? İçeriği güncel hayattaki bilgilerle sınırla Öğrenci ilgileriyle ilişkilendir Öğrenciyi zihinsel olarak aktif kıl Öğrenciyi fiziksel olarak aktif kıl Öğrenciyi öğrenmesinden sorumlu kıl
Öğrenme Üçgeni (Edgar Dale) İki hafta sonra ne kadar hatırlarız Okuduğumuzun %10 u Duyduğumuzun &20 si Gördüğümüzün &30 u Duyup gördüğümüzün %50 si Söylediklerimizin %70 i Söyleyip Yaptıklarımızın %90 ı Okuma Kelime duyma Resme bakma Bir film izleme Bir Sergiye bakma Bir gösteriyi izleme Yerinde yapıldığını görme Bir tartışmaya katılma Konuşma yapma Drama türü sunum yapmak Gerçek deneyimin simülasyonu Gerçekten yapmak Katılımın Mahiyeti Sözel Algılama Edilgen Görsel algılama Algılama/ Katılma Etken Edgar Dale, Audio-Visual Methods in Teaching (3rd Edn.), Holt, Rinehart, and Winston (1969). Yapma
Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler Ön bilgiler Öğrenci karakterleri Öğrenci Tercihleri Sınıf büyüklüğü Öğretmen karakterleri Kullanılan Öğretim Metodu
Hangi Yöntem ve Strateji En İyisidir? Durumu göre değişir? Başarılacak öğrenme hedefleri Öğrencilerin kabiliyeti Öğrenilecek konu Erişilebilir kaynaklar (olanaklar), ve Ayrılan zaman miktarı
Hangi Yöntem ve Strateji En İyisidir? Öğrencinin deneyimine, genel yeteneğine, kaygısına ve başarı motivasyonuna göre değişir.
Hangi Yöntem ve Strateji En İyisidir? Genel Yetenek Bilgi işlemi Y. Yüksek Yetenekli Öğrenci (YYÖ) Programlandırılmış öğretim Düşük Yetenekli Öğrenciler (DYÖ) Gelişme organizatörü DYÖ Tümevarım YYÖ Tümdengelim DYÖ Sözlü ve soyut kavramsal uygulamalar YYÖ Basit diyagram, şekil ve sembolik gösterimler - DYÖ
Hangi Yöntem ve Strateji En İyisidir? Kaygı Zorluk artınca Kaygı artıyor Hafıza desteği Yüksek kaygılı Öğrenci (YKÖ) Organizeli ders YKÖ Klasik ders anlatımı - YKÖ
Hangi Yöntem ve Strateji En İyisidir? Başarı Motivasyonu Öğrencilerin tercih ettiği stilleri (bağımsız, taklitçi) destekleyen öğretmenlerde daha başarılı oluyor.
Öğrenim/Öğretim Yöntem ve Stratejileri Öğretmen merkezli metotlar Klasik sunum Gösterim Bütün sınıf tartışması Hikaye anlatımı Video gösterimi Küçük grup tartışması (akran öğretimi) Öğrenci merkezli metotlar Rol yapma Proje Bağımsız çalışma Kütüphane taraması Öğrenme merkezleri Programlandırılmış bire-bir öğretme Simülasyon Okul gezisi Sorgulama Programlandırılmış öğrenme Talim egzersiz yapma İşbirliğine bağlı öğrenme Keşfetme Kişileştirilmiş öğrenme sistemleri Drama Problem temelli öğrenme Oyun oynama
İşbirliğine Dayalı Öğrenme Yöntemi 1. Pozitif karşılıklı bağımlılık (Birlikte bat veya Birlikte yüz) 2. Yüz yüze ilerletici etkileşim 3. Bireysel katkı/kişisel sorumluluk 4. Kişiler arası ve küçük grup becerilerinin kullanılması: a) Birbirini tanıma ve güvenme; b) Açık ve doğru biçimde iletişim kurma; c) Birbirini kabul etme ve destekleme; d) Aradaki zıtlıkları yapıcı bir şekilde çözümleme; ve 5. Grup işleyişi
İşbirliğine Dayalı Öğrenme Yöntemi Kazanımlara ulaşmada öğrencilerin birbirine yardımcı olması ve işbirliğini teşvik eder Değişik öğretim metotlarını temel alarak tasarlanabilir Amaçlar Konunun amacı açık bir şekilde belirlenir Kararlar Grup sayısı Grupta kimler olacak Sınıf düzeni
İşbirliğine Dayalı Öğrenme Yöntemi Açıklamalar Ne yapılacağını açıkça belirt Grubun ulaşacağı amacı belirle Başarı için kriteri belirt İzleme Grupların çalışmasını gözlemle Gerektiğinde Yardım sağla İşbirliği yapma yeteneklerini öğret Dersin kapanışını yap Değerlendirme Öğrenimi nicel ve nitel olarak değerlendir
Sorgulayıcı Araştırma Tekniği Öğretmenin rehberliği ve denetimi altında bir olay, bir durum hakkındaki belirsizliği ortadan kaldırma teşebbüsüdür Problemi belirleme Problemin varlığından haberdar et Problem cümlesini yazdır Probleme muhtemel çözümler geliştir Test edilebilir hipotezler kur Veri topla Deney yap Delil topla
Sorgulayıcı Araştırma Tekniği Veriyi analiz et ve yorumla Veri destekli anlamlı ifadeler geliştir Hipotezi test et Değişkenler arasındaki ilişkiyi oluştur Genelleme yap Sonucu test et Yeni veri topla İlk sonucu revize et
Ne Zaman Kavramsal Değişim Olur? Var olan kavramlamayla ilgili memnuniyetsizlik olmalı Yeni kavramlama zekice olmalı Yeni kavramlama tatmin edici olmalı Yeni kavramlama yeni araştırmalara yönlendirmeli.
Çelişki Oluşturmaya Dayalı Tartışmalar Ön kavramlarından haberdar olmalarını sağla (Ortaya çıkartıcı olay). Kavram veya hipotezlerini açıklamalarını ve test etmelerini sağla. Ön kavramlarının açıklama olarak kullanılamayacağı olaylarla karşılaştır. Bu çelişkiden haberdar olmalarını sağla (Çelişki oluşturucu olay). Kendilerinin çıkardığı veya kendilerine sunulan yeni kavramlara göre bilgi yapılanmasına olanak sağla. Yeni kavramların eski kavramlardan daha güçlü olduklarını anlamalarını sağla. Geliştikleri ve zihinsel güçlerinin büyüdüğü duygusunu ver. Kendilerine ve kendi becerilerine güvenmelerine yardımcı ol. Bilimsel anlamayı hem kavramsal yönden de kontrol et.
Çelişki Oluşturmaya Dayalı Tartışmalar
Kavram Haritaları Kavramlar Birleştirici tümceler Oklar Hem ölçme hem de öğretme aracı
Kavram Haritaları (5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi, 2. Ünite: Maddenin Değişimi ve Tanınması) Kaynama tersidir Yoğuşma oluşturur Su döngüsü Erime yol açar yol açar tersidir oluşturur tersidir Donma yol açar yol açar Hal değişimi uğrar sebebidir Buharlaş ma arttırır Sıc aklık sağlar Güneş kaynağıdır farklı niceliklerdir Joule (J) Ay ırt edic i Öz ellik ler sahiptir MADDE etkiler ISI türüdür Enerji birimidir dönüştürülebilir Örnektir Kaynama noktası Erime noktası uğrar ilişkilidir yandığında verir depolanır birimidir Kalori (cal) Donma noktası Yoğunluk Genleş me/büzülme Yakıt örnektir Doğal Gaz Kömür Petrol
Rol Yapma ve Drama (Örnek İstenirse Var) Kendini bir karakter yerine koyup beceri geliştirmek için yönergelere göre hareket etme/oynama Oluşturma, yazma, oynama, veya bir oyun ortaya çıkartma sanatı.
Öğrenme Halkası Yöntemi (3E, 5E ve 7E)
5E Öğretim Modeli Yapılandırıcı Öğrenme Kuramını temel alır. GİRİŞ Ön bilgileri/becerileri kontrol et Ön bilgileri yeni bilgiyle bağlayan ilginç, motive edici ve anlamlı etkinlikler hazırla Konuya ilgi ve öğrenme isteği oluştur 78 KEŞFETME Hedef kazanıma ulaşılması için uygun etkinlikler hazırla Etkinlikler için gerekli araç ve gereci hazırla Konuyu veya kavramı keşfetmeleri için zaman ver Ön bilgilerini sorgulamaları ve test etmelerini sağla Var ise yanlış bilgilerini düzeltir ve yeni olguları keşfettir
5E Öğretim Modeli AÇIKLAMA Birinci ve ikinci evrede öğrencilerin aktif katılımlarıyla ulaştıkları yargıları, değişkenler arasındaki ilişkileri veya yeni keşifleri ifade eden olgu, kavram, ilke veya yasayı adlandır DERİNLEŞTİRME Bir önceki evrede öğrendikleri bilgi ve becerileri benzer durumlarda uygulama ve kullanma fırsatı ver Yeni kazanılan bilgi ve becerileri pekiştirilmesini sağla Yeni öğrenilen kavramları doğru bir şekilde ifade etmeye ve tanımlamaya özendir 79 DEĞERLENDİRME Hedeflenen kazanımlara hangi oranda ulaşıldığını belirlemek amacıyla öğrencilerin yeni oluşturdukları anlayış ve becerileri değerlendir