İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 ÜRETİM VE ÜRETİM YÖNETİMİ 13 1.1. Üretim, Üretim Yönetimi Kavramları ve Önemi 14 1.2. Üretim Yönetiminin Tarihisel Gelişimi 18 1.3. Üretim Yönetiminin Amaçları ve Fonksiyonları 24 1.4. Üretim Yönetiminin Diğer İşletme Fonksiyonlarıyla İlişkisi 30 1.5. İşletme Yönetimi ve Organizasyonu İçersindeki Yeri 33 Yararlanılan Kaynaklar 38 Bölüm 2 ÜRETİM SİSTEMLERİ 41 2.1. Sistem 42 2.1.1. Sistem Çeşitleri 45 2.2. Sistem Yaklaşımı 47 2.3. Üretim Sistemleri ve Türleri 49 2.3.1. Üretim Sistemi Tanımı ve Kapsamı 52 2.3.2. Üretim Sistemlerinin Sınıflandırılması 53 2.4. Üretim Stratejileri 62 Yararlanılan Kaynaklar 66 Bölüm 3 VERİMLİLİK VE PERFORMANS ÖLÇÜMÜ 69 3.1. Verimliliğin Tanımı ve Önemi 70 3.2. Genel ve Kısmi Verimlilik 74 3.2.1. Kısmi Verimlilik 74 3.3. Verimlilikle İlişkili Diğer Kavramlar 75 3.3.1. Etkinlik 75 3.3.2. Etkililik 76 3.3.3. Randıman 76 3.3.4. Performans 77 3.3.5. Kârlılık 77 3.4. Küresel Rekabet ve Verimlilik 78 3.5. İşletmelerde Verimlilik ve Performans Ölçüm Yöntemleri 79 3.5.1. Verimlilik Ölçüm Yöntemleri 79 3.5.2. Performans Ölçüm Yöntemleri 79 Yararlanılan Kaynaklar 83 II
Bölüm 4 ÜRÜN TASARIMI VE GELİŞTİRME 85 4.1. Ürün Yaşam Döngüsü 86 4.2. Yeni Ürün Kavramı 88 4.3. Yeni Ürün Geliştirme Süreci 89 4.3.1. Ürün Geliştirme Sürecinin Yönetimi 91 4.4. Yenilik Yönetimi ve Yeni Ürün Geliştirme 92 4.5. Yeni Ürün Geliştirme Sürecini Etkileyen Başarı Faktörleri 93 4.6. Tasarım Destek Araçları ve Yöntemleri 94 4.6.1. Kalite Fonksiyon Göçerimi 94 4.6.2. X için Tasarım (Design for X) (DFX) 97 4.7. Bilgisayar Destekli Tasarım / Bilgisayar Destekli İmalat (CAD/ CAM) 98 4.8. Yeni Ürün Geliştirme Sürecine İlişkin Karar Verme Teknikleri 100 4.8.1.Tercih Matrisi 100 4.8.2.Karar Ağacı 101 Yararlanılan Kaynaklar 107 Bölüm 5 TALEP TAHMİNLERİ 109 5.1. Talep Tahmini ve Önemi 110 5.2. Talep Tahmininin Aşamaları 112 5.3. Talep Tahmin Yöntemleri 114 5.3.1. Sayısal Olmayan Tahmin Yöntemleri 114 5.3.2. Sayısal Tahmin Yöntemleri 115 5.4. Duyarlılık Analizi 123 Yararlanılan Kaynaklar 127 Bölüm 6 TEKNOLOJİ YÖNETİMİ 129 6.1. Teknoloji ve Önemi 130 6.2. Teknoloji Türleri ve Boyutları 130 6.3. Teknoloji Seçimi ve Kriterleri 132 6.3.1 Ekonomik Analiz 133 6.3.2 Faktörlerin Karşılaştırılması 135 6.4. Teknoloji Geliştirme ve Ar-Ge 139 6.5. Yeni Üretim Teknolojileri 141 6.5.1. Nümerik Tezgâhlar 142 6.5.2. Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) 142 6.5.3. Bilgisayar Destekli Üretim (CAM) 143 6.5.4. Robotlar 143 6.5.5. Otomatik Depolama Sistemleri 144 6.5.6. Otomatik Kalite Kontrol Sistemleri 144 6.5.7. Otomatik Tanımlama Sistemleri 145 III
6.5.8. Otomatik Süreç Kontrol Sistemleri 145 6.5.9. Mikro ve Nano Üretim Teknolojileri 145 6.6. Teknoloji Yönetimi ve Bakımı 146 Yararlanılan Kaynaklar 150 Bölüm 7 KURULUŞ YERİ SEÇİMİ 153 7.1. Kuruluş Yeri Seçimi ve Önemi 154 7.1.1. Kuruluş Yerinin Tanımı 154 7.1.2. Kuruluş Yeri Seçiminin Önemi 155 7.1.3. Optimum Kuruluş Yeri Seçiminde Değerlendirilecek Ölçütler 156 7.2. Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler 157 7.2.1. Arsa, İnşaat Maliyetleri 157 7.2.2. Hammadde 157 7.2.3. İşgücü Temin Olanakları ve Maliyeti 157 7.2.4. Artıkların Atılması Olanakları ve Maliyeti 158 7.2.5. Su Kaynaklarına Olan Yakınlık 158 7.2.6. Enerji ve Yakıt İhtiyacı 158 7.2.7. İklim Koşulları 159 7.2.8. Teşvik Tedbirleri ve Zorlayıcı Tedbirler 159 7.2.9. Pazara Yakınlık 159 7.2.10.Rakip İşletmelere ve Yan Endüstrilere Yakınlık 160 7.2.11.Toplum Yapısı ve Davranışlar 160 7.2.12.Askeri Tehlike 161 7.3. Kuruluş Yeri Seçim Süreci 161 7.3.1. Kuruluş Yeri Seçimi Sürecinde Uyulması Gereken İlkeler 161 7.3.2. Kuruluş Yeri Seçiminde İzlenecek Aşamalar 162 7.4. Kuruluş Yeri Seçiminde Kullanılan Yöntemler 163 7.4.1. Faktörler Sıralama Yöntemi (Ağırlıklı Puanlama Yöntemi) 164 7.4.2. Kârlılık Karşılaştırma Yöntemi 165 7.4.3. Maliyet Analiz Yöntemi 166 7.4.4. Maliyet-Hacim (Başa Baş) Yöntemi 167 7.4.5. Ağırlık Merkezi Yöntemi 168 7.4.6. Ulaştırma Modeli 170 7.4.7. Sayısal Olmayan Değerleme Yöntemleri 172 Yararlanılan Kaynaklar 174 IV
Bölüm 8 İŞ YERİ DÜZENLEMESİ 177 8.1. İş Yeri Düzenlemenin Önemi 178 8.2. İş Yeri Düzenlemenin Amaçları 180 8.3. İş Yeri Düzenlemesini Etkileyen Faktörler 184 8.3.1. Malzemeler 184 8.3.2. Makineler 184 8.3.3. İşgücü 185 8.3.4. Malzeme Elleçleme 185 8.3.5. Bekleme Zamanı-Stok 185 8.3.6. Yardımcı Hizmetler 186 8.3.7. Bina 186 8.3.8. Gelecekteki Değişiklikler 186 8.3.9. Diğer Faktörler 187 8.4. Üretim Sistemleri ve İş Yeri Düzenlemesi İlişkisi 187 8.5. İş Yeri Düzenlemesi Türleri 189 8.5.1. Sürece Göre (Fonksiyonel) Yerleşim Düzeni 189 8.5.2. Ürüne Göre (Hat) Yerleşim Düzeni 194 8.5.3. Sabit Pozisyonlu (Proje) Yerleşim Düzeni 202 8.5.4. Grup Teknolojisi (Hücre) Yerleşim Düzeni 204 8.5.5. Dört Temel Yerleşim Düzeninden Uygun Olanını Seçme Kararı 207 8.5.6. Yapılan Faaliyete Göre Diğer Yerleşim Düzenleri 207 Yararlanılan Kaynaklar 215 Bölüm 9 LOJİSTİK YÖNETİMİ 217 9.1. Lojistik ve Tedarik Zinciri Kavramı 218 9.2. İşletmeler İçin Lojistik Fonksiyonunun Önemi 219 9.3. İşletmelerde Lojistik Organizasyon 221 9.4. Lojistik Faaliyetler 225 9.4.1. Satınalma/Tedarikçi Seçimi 225 9.4.2. Taşıma/Malzeme Nakli 228 9.4.3. Depolama 231 9.4.4. Elleçleme 233 9.5. Lojistik Faaliyetlerde Dış Kaynak Kullanımı 235 Yararlanılan Kaynaklar 240 Bölüm 10 KAPASİTE PLANLAMA 243 10.1. Kapasite Yönetimi ve Önemi 244 10.2. Kapasite -Talep İlişkisi 245 10.3. Üretim Planlama ve Kapasite İlişkisi 245 10.4. Kapasite Türleri 245 10.5. İşgücü ve Makine Kapasitesi ve Hesaplanması 246 V
10.6. İşgücü, Makine Kapasitesi ve Hesaplanması 247 10.7. Kapasite Planlaması ve Başabaş Noktası Analizi 249 10.8. Belirsizlik Durumunda Kapasite Planlaması 250 10.9. Esnek Kapasite 251 10.10. Bütünleşik Planlama ve Kapasite 252 Yararlanılan Kaynaklar 254 Bölüm 11 BAKIM YÖNETİMİ VE PLANLAMASI 255 11.1. Bakım Yönetimi ve Önemi 256 11.2. Bakım Yönetiminde Maliyetler 260 11.3. Bakım Yönetiminin Temel Amaçları 261 11.4. Bakım Yönetimi ve Üretim Yönetimi İlişkisi 262 11.5. Bakım Yönetimi ve Organizasyonu 262 11.6. Makine Arıza Karakteristiklerinin Belirlenmesi 263 11.7. Bakım Politikalarını Oluşturan Temel Prensipler 264 11.8 Bakım Planlaması 265 11.9. Arıza Sayısının Tahmini Üzerine Model ve Yöntemler 266 11.9.1.Kuyruk Modelleri 266 11.9.2 Poisson Dağılımı 268 11.9.3 Beklenen Değer ve Simulasyon 269 Yararlanılan Kaynaklar 273 Bölüm 12 STOK YÖNETİMİ 275 12.1. Stok Yönetimi ve Önemi 276 12.2. Stokların Sınıflandırılması 277 12.3. Stok Yönetiminde Maliyetler 278 12.4. Stok Kontrol Yöntemleri 279 12.5. Stok Kontrol Modelleri 282 12.5.1. Ekonomik Sipariş Modeli 282 12.5.2. Sürekli Tedarikte ESM Hesabı 284 12.5.3. Elde Bulundurmama Halinde ESM Hesabı 285 12.5.4. Miktar İskontosu İle ESM Hesabı 285 12.6. Malzeme İhtiyaç Planlaması 286 Yararlanılan Kaynaklar 289 Bölüm 13 İŞ ANALİZİ291 13.1. İş Analizi Kavramı ve Önemi 292 13.1.1. İş Analizi Kavramı 292 13.1.2. İş Analizi Kavramının Önemi 293 13.2. İş Analizinde Temel Faaliyetler 294 13.2.1. Metot Geliştirme (Hareket Etüdü) 294 13.2.2. İş Ölçümü 302 Yararlanılan Kaynaklar 310 VI
Bölüm 14 ÜRETİM İŞLETMELERİNDE İŞGÜCÜ TEMİNİ VE ÜCRET YÖNETİMİ 311 14.1. Üretim İşletmelerinde İşgücü Temini 312 14.2. İşgücü Verimliliğinin Önemi 313 14.3. Ücret Kavramı 316 14.4. Ücret Sistemleri 318 14.4.1. Ücret Piyasası Araştırması 319 14.4.2. Çalışanlara Bilgi Verme ve Desteklerini Sağlama 321 14.4.3 İş Değerlendirmesi 321 14.4.4 Çalışanların Değerlendirilmesi 327 14.4.5 Liyakat Takdiri 328 14.5 Ücret Türleri 329 14.5.1. Zaman Ücret Sistemi 330 14.5.2. Akord Ücret Sistemleri 330 Yararlanılan Kaynaklar 334 Bölüm 15 ÜRETİM PLANLAMASI VE KONTROLÜ 335 15.1. Üretim Planlaması ve Önemi 336 15.2. Üretim Planlamasının Amaçları 336 15.3. Üretim Planlamasının Unsurları 336 15.3.1. Bütünleşik Kapasite Planlama 337 15.3.2. Kaba Kapasite Planlama 337 15.3.3. Master Üretim Programı 337 15.3.4. Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) 338 15.3.5. Net Kapasite İhtiyaç Planlama 340 15.4. Üretim Planlaması Stratejileri 340 15.5. Rotalama 343 15.6. İş Öncelik Kurallarının Belirlenmesi ve İş Sıralama 343 15.7. İş Yükleme 346 15.7.1. Gantt Şeması 346 15.7.2. Atama Yöntemi 346 Yararlanılan Kaynaklar 349 Bölüm 16 KALİTE KONTROLÜ 351 16.1. Kalite Kavramı ve Önemi 352 16.2. Tarihsel Aşamalarıyla Kalite Yönetimi 357 16.2.1. Muayene 357 16.2.2. Kalite Kontrol 359 16.2.3. Kalite Güvence 359 16.2.4. Toplam Kalite Yönetimi 360 16.3. Kalite Yönetiminin Amaçları 361 VII
16.4. Kalite Yönetimi ve Unsurları 362 16.4.1. Girdilerin Kalite Kontrolü 362 16.4.2. Süreç Kalitesinin Kontrolü 363 16.5. Toplam Kalite Yönetimi 363 16.6. Kalite Güvence Sistemleri 366 16.7. Kalite Kontrolünde Standartlar, Özellikler ve Toleranslar 367 16.8. Kalite Kontrol Yöntemleri 369 16.8.1. Muayene 369 16.9. Kalite Kontrolünde Önleyici Yaklaşımlar 388 16.9.1. Önleme Maliyetleri 392 16.9.2. Değerlendirme Maliyetleri 392 16.9.3. İç Başarısızlık Maliyetleri 393 16.9.4. Dış Başarısızlık Maliyetleri 393 Yararlanılan Kaynaklar 397 VIII
IX