Çocuk Dergisi 12(2):66-71, 212 doi:1.22/j.child.212.66 Araştırma Okul Öcesi Eğitim Ala Çocukları ve Ailelerii Bilgisayar Oyuu Oyama Alışkalıklarıı Değerledirilmesi Duygu AKÇAY *, Hilal ÖZCEBE ** Okul Öcesi Eğitim Ala Çocukları ve Ailelerii Bilgisayar Oyuu Oyama Alışkalıklarıı Değerledirilmesi Amaç: Araştırma, okul öcesi eğitim ala çocukları ve ailelerii bilgisayar oyuu oyama alışkalıklarıı belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yötemler: Araştırma, 2-16 Mayıs 211 tarihleri arasıda, Akara il merkezide bulua bir kurum kreşide yapılmıştır. Çalışma grubuu kurum kreşie devam ede çocuklar (=93) ve aileleri oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak aket formu kullaılmıştır. Bulgular: Bu çalışmada; çocukları ortalama hafta içi.53±.53 saat ve hafta sou 1.62±1.56 saat bilgisayar oyuu oyadıkları, bilgisayar oyuu oyama durumları ile ae ve babalarıı bilgisayar oyuu oyama durumları, çocukları okul yaş aralığı ve cisiyetleri arasıdaki ilişki alamlı olarak saptamıştır (sırasıyla p<.1, p<.5). Araştırmada çocukları, ailelerii 78.1 ii geellikle ve daima çocuklarıı bilgisayar oyuu oyamasıı, 61 ii geellikle ve daima çocuklarıı şiddet içere bilgisayar oyuu oyamasıı sıırladırdıkları tespit edilmiştir. Aileler çocuklarıı 48.8 ii haftada 1-4 kez şiddet içere bilgisayar oyuu oyadığıı bildirmişlerdir. Souç: Bu çalışmada saptaa bilgisayar oyuu oyamaya başlama yaşıı okul öcesi döeme kadar imesi dikkat çekici bir bulgudur. Ayrıca, 4-6 yaş arası çocuklar içi bilgisayar oyuu oyama sürelerii uzu olduğu değerledirilmektedir. İleri yaş gruplarıda bu sürei artma olasılığı aileler tarafıda göz öüde buludurulmalıdır. Tekolojik gelişmeleri çocukları oyu oyama alışkalıklarıı etkilediği görülmektedir. Bu edele ebeveyler, bu döemde çocuklarıı doğru oyu alışkalıkları edimesie yardım etmelidir. Ae ve babalara, bilgisayar oyuuu seçimi, kullama süresi, kullama zamaı gibi koularda bilgiledirme ve daışmalık verilmelidir. Aahtar kelimeler: Çocuk, okul öcesi döem, bilgisayar oyuu Çocuk Dergisi 212; 12(2):66-71 Evaluatio of Computer Game Playig Habits of Childre at Pre-School Educatio Levels ad Their Families Aim: The aim of the research is to determie the habits of childre at pre-school educatio ad their families. Material ad Methods: The research was coducted at a state ursery i the city of Akara betwee 2 to 16 May 211. The study populatio was the childre (48-72 moths) ad their families at the govermetal ursery (=93). The questioaire was used to collect the data. Results: I this study, their mea hour of playig computer games was foud as.53±.53 hours o weekdays ad 1.62±1.56 hours o weekeds, the relatio of playig computer games was sigificatly correlated with playig computer game habits of their parets, school age rage ad geder of the childre (respectively p<.1, p<.5). I the study, it was foud that 78.1 of the families always restricted their childre to play computer games, ad 61 of the families refraied them to play violet computer games. Families reported that 48.8 of their childre played violet computer games 1-4 times a week. Coclusios: The importat fidig i this study was oset age of playig computer game had come dow to preschool period. I additio, the duratio of playig computer games for childre aged 4-6 was cosidered as a log time. The families should cosider that the duratio of playig computer games would be possibly prologed i the older age group. Techological developmets affect the habits of playig computer games amog the childre. For this reaso, the parets should help their pre-school childre to acquire right game playig habits. The iformatio ad couselig o selectio of computer games, duratio of computer use ad playig computer games should be provided for the families. Key words: Child, preschool, computer games J Child 212; 12(2):66-71 Alıdığı tarih: 29.4.212 Kabul tarihi: 1.9.212 * Hacettepe Üiversitesi Halk Sağlığı Hemşireliği Aabilim Dalı ** Hacettepe Üiversitesi Halk Sağlığı Aabilim Dalı Yazışma adresi: Hemşire Duygu Akçay, MSB Güdüz Bakımevi Müdürlüğü Devlet Mah. Merasim Sok. No: 5 PK 61 Çakaya, Akara e-posta: dakcay21@hotmail.com GİRİŞ Yirmici yüzyılı tekolojik gelişme hızıı e öemli araçlarıda biri ola bilgisayar, her geçe gü kullaım alalarıı geişlemesie paralel olarak 66
D. Akçay ve ark., Okul Öcesi Eğitim Ala Çocukları Ailelerii Bilgisayar Oyuu Oyama Alışkalıklarıı Değerledirilmesi isaoğluu vazgeçilmezleri arasıdaki yerii almıştır (1). İletişim ve eğitim amaçlı kullaıla bilgisayar, ayı zamada öemli bir eğlece kayağı olmaya başlamıştır (2). Özellikle so yıllarda çocuk ve geçler arasıda, saal uzamda kosol oyuları, PC oyuları ve çevirim içi (olie) şeklideki alt türler olarak yer ala dijital oyuları kullaımı her geçe gü artış göstermektedir (3). Bilgisayar oyularıı yaygılaşmasıa paralel olarak bu durumu çocuklar ve geçler üzerideki olumlu ve olumsuz etkileri sorgulamaya başlamıştır (4). Gelişimi e hızlı ve e kritik yılları ola -6 yaş arasıda bilgisayar, özellikle el-göz koordiasyoua, dikkati yoğulaştırma, problem çözme becerisie büyük katkı sağlayabilir. Çocuk gülük yaşamıda ve eğitimi sırasıda öğrediği pek çok kavramı bilgisayar oyularıyla pekiştirebilir (5,6). Öte yada şiddet içerikli bilgisayar oyuu oyamaı, çocuklar ve geçlerde saldırga davraışlara ede olduğu (1,7-11) buu yaı sıra, bilgisayarı uzu süreli kullaımı soucuda obezite, görme ve kas-iskelet sistemie ilişki fizyolojik sorulara ve sosyal gelişimde olumsuzluklara, iteret bağımlılığı gibi psiko-sosyal sorulara da yol açtığı bildirilmektedir (3). Bilgisayar oyularıı iyi veya kötü olması; oyuları içeriği, e zama, e kadar oyadığı ile ilişkilidir. Olması gereke kriterler çevre-davraış ilişkileride edilgi ve yetişkilere bağımlı ola çocuk tarafıda değil, ebeveyi tarafıda sağlamalıdır. Bu kapsamda, ebeveyleri çocukları ekra öüde (televizyo, video, bilgisayar, video oyuu) geçe zamaı sıırladırmaları, doğru medya seçimie yardım etmeleri ve çocuklarıı deetlemeleri öerilmektedir (12). Gelişim açısıda kritik bir evrede ola okul öcesi çocuklarda bilgisayar oyuu oyama alışkalıklarıı icelemesi, bu kouya ebeveyleri dikkatii çekmek açısıda öemlidir. Bu edele bu çalışma, okul öcesi eğitim ala çocukları ve ailelerii bilgisayar oyuu oyama alışkalıklarıı belirlemek amacı ile plalamıştır. öğretim yılıda Akara il merkezide bulua bir kurum kreşie devam ede 4-6 yaş grubu çocukları ae veya babaları (=135) oluşturmaktadır. Bu grup içide çalışmaya göüllü olarak katıla toplam 93 çocuğu veliside kouya ilişki veri toplamıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak çocuğu/ailesii demografik bilgilerie ve bilgisayar oyuu oyama alışkalıklarıa ulaşmak amacıyla araştırmacılar tarafıda geliştirile aket formu kullaılmıştır. Araştırmada elde edile veriler SPSS 15. programıda (Statistical Package for Social Scieces) değerledirilmiştir. Çocukları ve velilerii, demografik bilgilerii ve televizyo izleme alışkalıklarıı aalizleri içi frekas ve yüzde alma tekikleri kullaılmıştır. Çocukları bilgisayar oyuu oyama alışkalıkları ile bazı değişkeler arasıdaki ilişkiyi test etmek içi ise ki-kare testi uygulamıştır. BULGULAR Araştırma sırasıda 93 çocuğa ulaşılmış olup, çocukları.7 si erkek ve 59.1 i 6-72 aylıktır. Aeleri 68.8 i ve babaları 72.1 i üiversite ve üstü öğreim düzeyie sahiptir (Tablo 1). Tablo 1. Kreşte araştırma kapsamıdaki çocuk ve ailelerii bazı sosyo-demografik özellikleri. Cisiyet Kız Erkek Yaş grubu 48-59 ay 6-72 ay Ae öğreim durumu İlköğretim Lise Yüksekokul Üiversite Yüksek lisas Doktora 44 49 38 55 1 11 17 9 3 47.3.7 4.9 59.1 1.1 11.8 18.3 9.7 3.2 GEREÇ ve YÖNTEM Araştırma, okul öcesi eğitim ala çocukları ve ailelerii bilgisayar oyuu oyama alışkalıklarıı belirlemek amacıyla 2-16 Mayıs 211 tarihleri arasıda yapılmıştır. Araştırmaı evreii, 21-211 Baba öğreim durumu İlköğretim Lise Yüksekokul Üiversite Yüksek lisas Doktora 2 1 14 49 14 4 93 2.2 1.8 15.1.7 15.1 4.3 1. 67
Çocuk Dergisi 12(2):66-71, 212 Araştırmaya katıla çocukları 44.1 ii, aeleri 22 sii, babaları 46.3 üü bilgisayar oyuu oyadıkları saptamıştır (Tablo 2). Bilgisayar oyuu oyaya çocukları 51.2 sii kardeşi yoktur. Çocukları ortalama hafta içi.53±.53 saat ve hafta sou 1.62±1.56 saat bilgisayar oyuu oyadıkları belirlemiştir. Tablo 2. Çocukları bilgisayar oyuu oyama durumu ve süreleri. Çocuk Bilgisayar oyuu oyama durumları Evet Hayır Bilgisayar oyuu oyaya çocukları oyama süreleri Hafta içi Hafta sou Araştırmaya katıla aileleri bilgisayar oyuu oyama durumlarıa göre çocukları bilgisayar oyuu oyama sıklığı artmaktadır (p<.1). Bilgisayar oyuu oyamaya çocukları ae ve babalarıı da bilgisayar oyuu oyamadığı tespit edilmiştir (Tablo 3). 41 93 44,1 55,9 1.53±.53 saat 1.62±1.56 saat Tablo 3. Bilgisayar oyuu oyaya/oyamaya çocukları ae ve babalarıı bilgisayar oyuu oyama durumları. Bilgisayar oyuu oyama durumu Ae Oyaya Oyamaya Baba Oyaya Oyamaya *ki-kare testi **p<.1 Oyaya çocuk 9 32 41 19 22 41 9.7 34.4 44.1 2.4 23.7 44.1 Oyamaya çocuk p p=. p=. Araştırmaya katıla çocukları, ailelerii 78.1 ii geellikle ve daima çocuklarıı bilgisayar oyuu oyamasıı, 61 ii geellikle ve daima çocuklarıı şiddet içere bilgisayar oyuu oyamasıı sıırladırdıkları tespit edilmiştir. Aileler çocuklarıı 48.8 ii haftada 1-2/3-4 kez şiddet içere bilgisayar oyuu oyadığıı bildirmiştir (Tablo 4). Araştırmaya katıla 48-59 ay arası çocukları, sii bilgisayar oyuu oyamadığı, 6-72 ay arasıdaki çocukları ise 73.1 ii oyadığı tespit edilmiştir. Kız çocukları 6 ı bilgisayar oyuu oyamazke, erkek çocukları 68.3 ü bilgisayar oyuu oyamaktadır. Araştırmaya katıla çocukları, bilgisayar oyuu oyama durumları ile okul-yaş aralığı ve cisiyetleri arasıdaki ilişki alamlı saptamıştır (p<.5) (Tablo 5). Tablo 5. Çocukları cisiyet ve yaş gruplarıa göre bilgisayar oyuu oyama durumları. Değişkeler Okul yaş aralığı 48-59 ay 6-72 ay Cisiyet Kız Erkek TARTIŞMA Oyaya 11 3 13 28 Bu çalışmada çocukları ortalama hafta içi.53±.53 saat ve hafta sou 1.62±1.56 saat bilgisayar oyuu oyadıkları saptamıştır (Tablo 2). Aktaş Aras ı (13) 3-18 yaş grubudaki çocukları televizyo, bilgisayar ve iteret kullama alışkalıklarıı icelediği araştırmasıda; evleride bilgisayar bulua aileleri çocuklarıı, 22.6 sı bilgisayarı oyu oyamak 26.8 73.1 31.7 68.3 *ki-kare testi **p<.5 ***p<.5 Oyamaya 27 25 31 21 48 6 4 p p=.12 p=.7 Tablo 4. Ae ve babaları bilgisayar oyuu oyaya çocuklarıı sıırladırılma durumları. Asla Baze Geellikle Daima Çocuğu bilgisayar oyuu oyamasıı sıırladırılması Çocuğu şiddet içere bilgisayar oyuu oyamasıı sıırladırılması 1 6 2.4 14.6 8 1 19.5 24.4 14 8 34.2 19.5 18 17 43.9 41.5 Asla Haftada 1-2 kez Haftada 3-4 kez Daima Çocuğu şiddet içere bilgisayar oyuu oyama sıklığı 21 51.2 16 39 4 9.8 - - 68
D. Akçay ve ark., Okul Öcesi Eğitim Ala Çocukları Ailelerii Bilgisayar Oyuu Oyama Alışkalıklarıı Değerledirilmesi amacı ile kulladığı belirlemiştir. Çocukları evde güde ortalama olarak bilgisayar kullamaya 18 dk., iteret kullamaya 7 dk., bilgisayar oyularıa 14 dk. ve video oyularıa 1 dk. zama ayırdıkları saptamıştır (13). Hastigs ve ark. (14) 6-1 yaş arası 7 çocuk üzeride yaptıkları araştırmalarıda ise, çocukları ortalama 3.4±2.8 video/bilgisayar oyuu oyadıklarıı saptamıştır (14). Yapıla başka bir araştırmada, çocukları ortalama olarak bilgisayar kullamaya ve video oyularıa güde 2 şer dk., bilgisayar oyularıa 1 dk. ve iterete 1 dk. zama ayırdıkları ve yaş ile her etkiliklere ayrıla sürei de arttığı belirlemiştir (15). Bu alada yapıla çalışma sayısı az olmakla beraber, bu çalışmada söz kousu yaş grubudaki çocukları bilgisayar oyuu oyama süreleri uzu olarak değerledirilmiştir. Çocukları hafta içi okul öcesi eğitim almaları evde geçirile zamaı azalttığı içi bilgisayar oyuuu hafta souda daha az oyamalarıı edei olabilir. Ayrıca bilgisayar çalışma ortamlarıı ergoomik olarak yetişkiler içi tasarlaması edeiyle, bu yaş grubu çocuklarıı bilgisayar oyuu oyama süresii artması çocukları sağlığıı yetişkilerde daha fazla etkileyebilir. Bu edele; bedesel gelişimi desteklemek amacıyla bilgisayar oyuu oyamak yerie, aileleri çocuklarıyla alteratif fiziksel etkilikler (kitap okuma, parka gitme, oyu oyama vb.) yaparak itelikli zama geçirmeleri öemlidir. Çalışmada ae ve babaları bilgisayar oyuu oyama durumlarıa göre çocukları bilgisayar oyuu oyama davraışlarıı arttığı saptamıştır (p<.1), (Tablo 3). Durmuş ve Kaya (16) ilköğretim öğrecilerii bilgisayar kullaım alışkalıkları ile velileri bilgisayar kullaım alışkalıkları arasıdaki ilişkiyi değerledirdikleri araştırmalarıı soucuda, öğrecileri ve velileri bilgisayarı oyu oyama amaçlı kullaım sıklıkları arasıda düşük düzeyde, pozitif ve alamlı bir ilişki olduğuu bildirmiştir (r=.28, p<.1) (16). Ae ve babaı duygusal özellikleri, ilgileri, eğilimleri çocukları baze dolaylı, baze de doğruda etkilemektedir. Öreği, ae ve babaları kitap okuma alışkalığı çocukları kitap okuma alışkalığıı, oları spora ve saata ola ilgisi ve eğilimleri de çocukları bu aladaki tercihlere yöelmeleride etkili bulumuştur (17). Bu grubu, döem özelliği olarak özdeşim kurarak bir model arayışı içide olması (18) çocukları, bilgisayar oyuu oyama durumları ile ae ve babalarıı bilgisayar oyuu oyama durumları arasıdaki alamlı ilişkiyi açıklamaktadır. Araştırmada çocukları, ailelerii 78.1 ii geellikle ve daima çocuklarıı bilgisayar oyuu oyamasıı, 61 ii geellikle ve daima çocuklarıı şiddet içere bilgisayar oyuu oyamasıı sıırladırdıkları tespit edilmiştir. Aileler çocuklarıı 48.8 ii haftada 1-2/3-4 kez şiddet içere bilgisayar oyuu oyadığıı bildirmiştir (Tablo 4). Yapıla araştırmalar şiddet içerikli bilgisayar oyuu oyamaı, çocuklar ve geçler saldırga davraışlara ede olduğuu (1,7-11) göstermektedir. Gelişimi e hızlı ve e kritik yılları ola -6 yaş arasıdaki (5) çocuklar, hayal ile gerçeği, somut ile soyutu, doğal ile saalı kolayca birbiride ayıramaz (18,19). Bu edele çocuk bilgisayar oyuudaki şiddeti model olarak alabilmektedir. Çocuklar, gördüğüü oyulaştırarak model aldığı kahramaı yerie geçebilir. Bu durum çocuğu psiko-sosyal ve fiziksel olarak zarar görmesie de ede olabilmektedir. Bu grubu öğreim düzeyii daha yüksek olması (Tablo 1) aileleri çocuklarıı bilgisayar oyuu ve şiddet içere bilgisayar oyuu oyamalarıı sıırladırmaya çalışmalarıı edeii açıklamaktadır. Öte yada, ae ve babaları çocuklarıı 1-2/3-4 kez şiddet içere bilgisayar oyuu oyamalarıı egellemede yetersiz kaldığı değerledirilmektedir. Pek çok ülkede bilgisayar oyularıı piyasaya çıkmasıda ae ve babalara satışıa kadar geiş bir alada kotrol mekaizması varke, ülkemizde gerek satışa suularak piyasada satıla bilgisayar ve kosol oyuları gerekse de iteret ortamıda oyaa olie oyulara ilişki yeterli bir deetleme ve dereceledirme (CD si kutusu üzerie koula hagi kategori hagi yaş grubua ait olduğu bilgileri) sistemi bulumamaktadır. Bu edele şiddet içerikli oyuları oyamasıa ilişki kotrol ae ve babaları sorumluluğu altıdadır (3). Ebeveyler oyular ile ilgili bilgiler edimeli ve çocuğuu bilgisayar oyuu içeriğii belirlemelidirler. Bu döem çocuğu içi aileler çocuklarıa temel kavramları öğretmek amacıyla oyu yötemie dayalı olarak, eğitsel itelikli ders yazılımlarıı tercih edebilirler. Bu çalışmada çocukları yaş grupları ve cisiyetlerie göre bilgisayar oyuu oyama durumları farklılaşmaktadır (p<.5). Çocukları yaşları büyüdükçe bilgisayar oyama sıklığı artmaktadır. Ayrıca erkek- 69
Çocuk Dergisi 12(2):66-71, 212 lerde kızlara göre daha fazla oyu oyama davraışı olduğu belirtilmiştir (Tablo 5). Aktaş Aras ı (13) 3-18 yaş grubudaki çocukları televizyo, bilgisayar ve iteret kullama alışkalıklarıı icelediği araştırmasıda; çocukları yaşları arttıkça bilgisayar ve iteret kullama ve bilgisayar oyularıa ayırdıkları süreleride arttığı belirlemiştir (15). Yapıla başka bir araştırmada, üiversite öğrecilerii bilgisayar oyularıa ilk olarak, 28 oraıda ilköğretim, 49 oraıda lise, 9 oraıda üiversite çağıda başladıkları belirlemiştir (24). Horzum (2) ilköğretim öğrecilerii bilgisayar oyuu bağımlılık düzeylerii icelediği araştırmasıda, cisiyet açıcıda araştırmada erkek öğrecileri oyu oyamayı bırakamama, oyuu gerçek yaşamla ilişkiledirme, oyuu oyamakta dolayı görevleri aksatma, oyu oyamayı başka etkiliklere tercih etme ve toplam oyu bağımlılığı düzeylerii kız öğrecilere göre oldukça yüksek olduğuu bulmuştur (2). Yapıla araştırmalar, erkekleri kızlarda daha fazla bilgisayar oyuu oyadıklarıı doğrulamaktadır (7,14,21). Staford Uiversity School Medicie da yapıla çalışmada, erkekleri kadılara göre daha fazla oyu bağımlısı olduğu bulumuştur (22). Buu edei olarak oyu boyuca erkekleri kadılara göre beyileride memuiyet bölgesii daha fazla olduğu tespit edilmiştir (22). Çalışmada elde edile bulgular yaş grupları farklı da olsa, diğer çalışma souçlarıyla bezerlik göstermektedir. Bu çalışmada saptaa bilgisayar oyuu oyamaya başlama yaşıı okul öcesi döeme kadar imesi dikkat çekici bir bulgudur. Ayrıca yaş aralığı 1 yaş olmasıa rağme bilgisayar oyuu oyama oraıdaki artış dikkat çekicidir. Bu souçlar tekolojik gelişmeleri etkisi olarak değerledirilmektedir. İleri yaş gruplarıda bu oraı artma olasılığı aileler tarafıda göz öüde buludurulmalıdır. Erkekleri daha fazla bilgisayar oyuu oyamasıı bir edei de, aileleri bilgisayarı erkek oyucağı olarak görmesi olabilir. Tekolojik gelişmeler yaşamımızdaki birçok şeyi değiştirdiği gibi, çocukları oyu oyama alışkalıklarıı da değiştirmiştir (7). Oyu, bu döem çocuğuu temel gereksiimleridedir. Oyu eylemi, çocuğu fizyolojik gelişmesie (kas sistemii gelişimie ve birike eerjii boşalmasıa), topluma katılımıa (sosyalleşmesie), yaşamı kavramasıa, kişiliğii oluşturabilmesie ve kültürü soraki kuşaklara aktarılmasıa yöeliktir (23). Ebeveyler, bu döem çocuklarıı doğru oyu alışkalıkları edimesie yardım etmelidirler. Bilgisayar oyuu oyama yaşıı okul öcesi döeme kadar imesi ve bu döem çocuğuu geellikle taklit ederek öğrediği ve öğrediğii uygulamaya çalıştıkları göz öüe alıırsa, çocuğu bilgisayar oyuuu seçimi, kullama süresi, kullama zamaı oyu oyarke çocuğa eşlik edilmesi ve bilgisayar çalışma ortamıı (masa, sadalye, fare gibi) çocuğu boyutuda olmasıı öemi gibi başlıkları içere koularda ebeveylere eğitim ve daışmalık hizmeti verilmesi gerekmektedir. KAYNAKLAR 1. Evci S. Bilgisayar dyularıı ilköğretim ikici kademe öğrecilerii saldırgalık eğilimie etkisii icelemesi. Yüksek Lisas Tezi. Maltepe Üiversitesi Sosyal Bilimler Estitüsü Psikoloji Aabilim Dalı, İstabul, 21. 2. Çele FK, Çelik A, Seferoğlu SS. Çocukları İteret kullaımları ve oları bekleye çevrim-içi riskler. XIII. Akademik Bilişim Koferası (AB11). İöü Üiversitesi, Malatya. 2-4 Şubat 211:2-8. 3. Gürca A, Özha S, Uslu R. Dijital oyular ve çocuklar üzerideki etkileri. Başbakalık Aile ve Sosyal Araştırmalar Geel Müdürlüğü, Akara, 28:1-5. 4. Ferguso CJ. The good, The Bad ad The Ugly: A Metaaalytic Review of Positive ad Negative Effects of Violet Video Games. Psychiatr Q 27;78:39-16. http://dx.doi.org/1.17/s11126-7-956-9 PMid:17914672 5. Oktay A. Yaşamı sihirli yılları: Okul öcesi döem. Epsilo Yayıları, İstabul, 1999. PMCid:2133163 6. Yavuzer H. Doğum öceside ergelik soua kadar çocuk psikolojisi. Remzi Kitabevi, İstabul, 22. 7. Kars GB. Şiddet içerikli bilgisayar oyularıı çocuklarda saldırgalığa etkisi yüksek lisas tezi, Akara Üiversitesi Sağlık Bilimleri Estitüsü Disipliler Arası Adli Tıp Aabilim Dalı, Akara, 21. 8. Çetikaya H. Video oyularıı çocuklarda saldırgalığa etkisi. Yüksek Lisas Tezi, Hacettepe Üiversitesi Sosyal Bilimleri Estitüsü, Akara, 1991. 9. Bilgi A. Bilgisayar oyuu oyaya ve oyamaya ilköğretim öğrecilerii saldırgalık, depresyo ve yalızlık düzeylerii icelemesi. Yayılamamış Yüksek Lisas Tezi, Marmara Üiversitesi Eğitim Bilimleri Estitüsü. 25. 1. Irwi AR, Gross AM. Cogitive tempo, Violet video games ad agressive behavior i youg boys. Joural of Family Violece 1995;1(3):337-5. http://dx.doi.org/1.17/bf211997 11. Aderso CA, Getile DA&Buckley KE. Violet video game effects o childre ad adolscete: Theory, research, ad public policy. Oxford Uiversity Press, Ic. New York, 27: 65. http://dx.doi.org/1.193/acprof:oso/97819539836.1.1 12. America Academy of Pediatrics. Committee o Public Educatio. Media Violece. Pediatrics 21;18(5):1222-6. PMid:1169478 13. Aktaş Aras YY. 3-18 yaş grubu çocuk ve geçleri iteraktif iletişim araçlarıı kullama alışkalıklarıı değerledirilmesi. TOJET 25;4(4):133-61. 14. Hastigs EC, Karas TL, Wisler A, et al. Youg childre s video/computer game use: Relatios with school performace ad behavior. Issues Met Health Nurs 29;3(1):638-49. http://dx.doi.org/1.18/161284935414 PMid:19742374 PMCid:341171 15. Roberts DF, Foehr UG, Rideout VJ, Brodie M. Kids & Media The New Milleium. 1999: Erişim Tarihi: 29.3.212 7
D. Akçay ve ark., Okul Öcesi Eğitim Ala Çocukları Ailelerii Bilgisayar Oyuu Oyama Alışkalıklarıı Değerledirilmesi www.kff.org/etmedia/.../kids-media-the-new-milleium- Report. 16. Durmuş A, Kaya S. İlköğretim öğrecilerii bilgisayar kullaım alışkalıkları ile velileri bilgisayar kullaım alışkalıkları arasıdaki ilişki. 28:121-126, Erişim Tarihi: 24. 3.212 http://ietc28.home.aadolu.edu.tr/ietc28/19.doc 17. Akkoyulu B, Tuğrul B. Okul öcesi çocukları ev yaşatısıdaki tekolojik etkileşimlerii bilgisayar okuryazarlığı becerileri üzerideki etkisi. Hacettepe Üiversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22;23:12-21. 18. Arsla A. Bir sosyolojik olgu olarak televizyo. Uluslararası İsa Bilimleri Dergisi 24;1:1-15. 19. RTÜK televizyo programlarıdaki şiddet içeriğii, müstehceliği ve mahremiyet ihlâllerii izleyicileri ruh sağlığı üzerideki olumsuz etkileri. Özel Çalışma Grubu Souç Raporu, Akara, 29:36-38. 2. Horzum MB. İlköğretim öğrecilerii bilgisayar oyuu bağımlılık düzeylerii çeşitli değişkelere göre icelemesi. Eğitim ve Bilim 211;36(159):56-67. 21. İal Y, Çağıltay K. Turkish elemetary school studets computer game play characterıstıcs. Paper preseted at the iteratioal iformatics cogress, Eskişehir, 25. Erişim Tarihi. 3.3.212http://simge.metu.edu.tr/cofereces/BILTEK_ oyu.pdf 22. Michelle B. Video games activate reward regios of brai i me more tha wome, Staford study fids. Staford Med website, Erişim Tarihi. 16.8.212 http://med.staford.edu/ ews_releases/28/february/videobrai.html February 4 28, 23. Çukur D. Okul öcesi çocukluk döemide sağlıklı gelişimi destekleyici dış meka tasarımı. SDÜ Orma Fakültesi Dergisi 211;12:71-7. 71