MÜLTEC LERE VE SI INMACILARA L fik N MEVZUAT

Transkript

1 MÜLTEC LERE VE SI INMACILARA L fik N MEVZUAT Prof. Dr. Nuray EKfi stanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletleraras Özel Hukuk Anabilim Dal Baflkan

2 Yay n No : 2272 Hukuk Dizisi : Bas - Ocak STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s için Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Bas m A.fi. Bask - Cilt : Yaz n Bas n Yay n Matbaac l k Trz.Tic.Ltd.fiti. Çiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh. Prestij fl Merkezi No: 27/806 K:9 Zeytinburnu/ STANBUL (Sertifika No: 12028) Kapak Tasar m : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 ÖNSÖZ Son günlerde yabanc lar hukuku alan nda iki ayr kanun tasla üzerinde çiflleri Bakanl taraf ndan yap lan çal flmalar yo unluk kazanm flt r. Birleflmifl Milletler Mülteciler Yüksek Komiserli i (BMMYK) ve çiflleri Bakanl n n iflbirli iyle düzenlenen konferanslar esnas nda Yabanc lar Kanunu Tasla ile ltica Kanunu Tasla n n haz r oldu- u ve 2010 y l içinde her iki tasla n kanunlaflaca ifade edilmifltir. Özellikle iltica alan nda haz rlanan tasla a fl k tutmak amac yla yürürlükteki mevzuat ve antlaflma hükümleri bir araya getirilmifltir. Çal flmam zda, mültecilere ve s nmac lara iliflkin olarak Türkiye nin taraf oldu u antlaflmalar n yan s ra kanunlarda, Bakanlar Kurulu kararlar nda, tüzüklerde, yönetmeliklerde, genelgelerde ve tebli lerde yer alan hükümler derlenmifltir. Böylece mülteci ve s nmac lara iliflkin hükümler bir bütün olarak de erlendirilebilecek; yeni kanun tasla- n n kapsam çizilebilecek; ayr ca yürürlükten kald r lmas veya de- ifltirilmesi gereken maddeler kolayca tespit edilebilecektir. Derlemenin yay nlanmas fikri, BMMYK ve çiflleri Bakanl taraf ndan düzenlenen konferanslar ile stanbul Valili i nsan Ticareti ile Mücadele, Mülteciler ve Kaçak Göçmenlerin Sorunlar ile lgili nsan Haklar Düzleminde Çözüm Getirme Komisyon Toplant lar sonucunda hayata geçirilmifltir. Mültecilere ve S nmac lara liflkin Mevzuat bafll n tafl yan çal flmam z n faydal olmas n temenni ederim. Derlemenin haz rlanmas ndaki katk lar ndan dolay Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi ö retim üyesi Dr. Lami Bertan Tokuzlu ya; derlemenin k sa sürede bas lmas n sa layan Beta Yay nevinin de erli yöneticisi Say n Seyhan Satar a ve dizgisini, her zamanki gibi titizlikle gerçeklefltiren Say n Gülgonca Çarp k a içten teflekkür ederim. Prof. Dr. Nuray EKfi Bostanc, Aral k 2009

4 IV

5 Ç NDEK LER B i r i n c i B ö l ü m MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N ANTLAfiMALAR, KANUNLAR, BAKANLAR KURULU KARARLARI, YÖNETMEL KLER, ULUSAL EYLEM PLANI VE 57 SAYILI GENELGE MÜLTEC LERE L fik N ANTLAfiMALAR I. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1951 Cenevre Konvansiyonu...3 II. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1951 Cenevre Konvansiyonuna Taraf Olan Devletler ve Konvansiyona liflkin Beyanlar...22 A. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Konvansiyona Taraf Olan Devletlerin Listesi...22 B. Konvansiyonun 1. Maddesindeki "1 Ocak 1951 Tarihinden Önce Avrupa'da Cereyan Eden Olaylar a liflkin Beyanlar...27 C. Konvansiyonun 1. Maddesindeki "1 Ocak 1951 Tarihinden Önce Avrupa'da veya Baflka Bir Yerde Cereyan Eden Olaylar a liflkin Beyanlar...28 III. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1967 Protokolü...31 A. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Protokol...31

6 VI B. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Protokole Taraf Olan Devletlerin Listesi...36 MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N KANUNLAR I. Kars Vilayetiyle Bayazit, Erzurum ve Çoruh Vilayetlerinin Baz Parçalar nda Muhacir ve S nt lar n Yerlefltirilmesi ve Yerli Çiftçilerin Toprakland r lmas Hakk nda Kanun...41 II. Muharip Yabanc Ordu Mensuplar ndan Türkiye ye ltica Edenler Hakk nda Kanun...43 MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N BAKANLAR KURULU KARARLARI Mülteci ve Göçmen Giderlerini Karfl lamak Amac yla Yap lacak Harcamalara liflkin Esaslar Hakk nda Karar...45 MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N YÖNETMEL KLER I. Türkiye ye ltica Eden veya Baflka Bir Ülkeye ltica Etmek Üzere Türkiye den kamet zni Talep Eden Münferit Yabanc lar ile Topluca S nma Amac yla S n rlar m za Gelen Yabanc lara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik...50 II. Mülteci Misafirhaneleri Yönetmeli i...62 III. Muharip Yabanc Ordu Mensuplar ndan Türkiye'ye Kabul Edilenler Hakk nda Yönetmelik...77 MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N ULUSAL EYLEM PLANI VE 57 SAYILI GENELGE I. ltica ve Göç Alan ndaki Avrupa Birli i Müktesebat n n Üstlenilmesine liflkin Türkiye Ulusal Eylem Plan...61 II. çiflleri Bakanl n n 57 Say l Genelgesi...174

7 VII k i n c i B ö l ü m MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N HÜKÜMLER ÇEREN ANTLAfiMALAR, KANUNLAR, TÜZÜKLER, YÖNETMEL KLER VE TEBL LER MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N HÜKÜMLER ÇEREN ANTLAfiMALAR I. Ad ve Soyadlar n n De iflikli ine liflkin Sözleflme ( lgili Hükümler) II. Ad ve Soyadlar n n Nüfus Kütüklerine Yaz l fl fiekline liflkin Sözleflme ( lgili Hükümler) III. Ahvali fiahsiye Cüzdanlar n n Tan nmas na ve Güncellefltirilmesine liflkin Sözleflme ( lgili Hükümler) IV. Avrupa Konseyi Üyesi Memleketler Aras nda Gençlerin Kolektif Pasaportla Seyahatlerine Dair Avrupa Andlaflmas ( lgili Hükümler) V. Avrupa Sosyal fiart ( lgili Hükümler) VI. Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleflmesi ( lgili Hükümler) VII. Avrupa Sosyal ve T bbi Yard m Sözleflmesi Ek Protokol ( lgili Hükümler) VIII. Çocuk Haklar na Dair Sözleflme ( lgili Hükümler) IX. Evlenme Ehliyeti Belgesi Verilmesine Dair Sözleflme ( lgili Hükümler) X. Evlilik D fl nda Do an Çocuklar n Tan nmas na Dair Sözleflme ( lgili Hükümler) XI. Evlenme ile Nesep Düzeltilmesi Hakk nda Sözleflme ( lgili Hükümler) XII. Gözden Geçirilmifl Avrupa Sosyal fiart ( lgili Hükümler)...231

8 VIII XIII. Her ki Akit Ya Da Üçüncü Ülke Yetkili Makamlar nca "Uluslararas Batum Havaliman n n Ortak Kullan m na Dair Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Gürcistan Hükümeti Aras nda Anlaflma" le Belirtilen Yolcu, Bagaj, Kargo ve Postan n Geri Gönderilmesi Durumunda Takip Edilecek Prosedüre Dair Protokol ( lgili Hükümler) XIV. htiyarl k, Maluliyet ve Ölüm Halleri D fl nda Kalan Sosyal Güvenlik Rejimleri Avrupa Ara Antlaflmas ve Buna Ek Protokol ( lgili Hükümler) XV. Kifli Halleri Konusunda Milletleraras Karfl l kl Bilgi Verilmesine liflkin Sözleflme ( lgili Hükümler) XVI. S n raflan Örgütlü Suçlara Karfl Birleflmifl Milletler Sözleflmesine Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakç l na Karfl Protokol ( lgili Hükümler) XVII. S n raflan Örgütlü Suçlara Karfl Birleflmifl Milletler Sözleflmesi, S n raflan Örgütlü Suçlara Karfl Birleflmifl Milletler Sözleflmesi ne Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakç l na Karfl Protokol' ve S n raflan Örgütlü Suçlara Karfl Birleflmifl Milletler Sözleflmesi ne Ek nsan Ticaretinin, Özellikle Kad n ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmas na ve Cezaland r lmas na liflkin Protokol ( lgili Hükümler) XVIII. Tüm Göçmen flçilerin ve Aile Fertlerinin Haklar n n Korunmas na Dair Uluslararas Sözleflme ( lgili Hükümler) XIX. Türkiye Cumhuriyeti ve Norveç Krall Aras nda Sosyal Güvenlik Sözleflmesi ( lgili Hükümler) XX. Türkiye Cumhuriyeti ile Belçika Krall Aras nda Sosyal Güvenlik Hakk nda Genel Sözleflme ( lgili Hükümler) XXI. Türkiye Cumhuriyeti ile Federal Almanya Cumhuriyeti Aras nda Sosyal Güvenlik Konusunda Yap lan Sözleflme ( lgili Hükümler)...238

9 IX XXII. Türkiye Cumhuriyeti ile Avusturya Cumhuriyeti Aras nda Sosyal Güvenlik Anlaflmas ( lgili Hükümler) XXIII. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Slovenya Cumhuriyeti Hükümeti Örgütlü Suçlar, Uyuflturucu Madde Kaçakç l, Uluslararas Terörizm ve Di er Ciddi Suçlarla Mücadelede flbirli i Anlaflmas ( lgili Hükümler) XXIV. Uluslararas Bir Aile Cüzdan hdas na Dair Sözleflme ( lgili Hükümler) XXV. Vatandafllarla Vatandafl Olmayan Kimselere Sosyal Güvenlik Konusunda Eflit Muamele Yap lmas Hakk nda 118 Say l Uluslararas Çal flma Sözleflmesi ( lgili Hükümler) XXVI. Vatans zl k Hallerinin Say s n n Azalt lmas na Dair Sözleflme ( lgili Hükümler) XXVII. S n raflan Örgütlü Suçlara Karfl Birleflmifl Milletler Sözleflmesi ne Ek Kara, Deniz ve Havayoluyla Göçmen Kaçakç l na Karfl Protokol ( lgili Hükümler) MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N HÜKÜMLER ÇEREN KANUNLAR I. Türkiye Cumhuriyeti Anayasas ( lgili Hükümler) II. Askerlik Kanunu ( lgili Hükümler) III. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin nfaz Hakk nda Kanun ( lgili Hükümler) IV. Damga Vergisi Kanunu ( lgili Hükümler) V. skân Kanunu ( lgili Hükümler) VI. Kara S n rlar n n Korunmas ve Güvenli i Hakk nda Kanun ( lgili Hükümler) VII. Milletleraras Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakk nda Kanun ( lgili Hükümler) VIII. Pasaport Kanunu ( lgili Hükümler)...249

10 IX. Sahil Güvenlik Komutanl Kanunu ( lgili Hükümler) X. Sa l k Hizmetlerinin Sosyallefltirilmesi Hakk nda Kanun ( lgili Hükümler) XI. Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu ( lgili Hükümler) XII. Türk Paras n n K ymetini Koruma Hakk nda Kanun ( lgili Hükümler) XIII. Türk Silahl Kuvvetleri ç Hizmet Kanunu ( lgili Hükümler) XIV. Yabanc lar n Türkiye'de kamet ve Seyahatleri Hakk nda Kanun ( lgili Hükümler) XV. Yabanc lar n Çal flma zinleri Hakk nda Kanun ( lgili Hükümler) MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N HÜKÜMLER ÇEREN TÜZÜKLER I. Ceza nfaz Kurumlar n n Yönetimi le Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin nfaz Hakk nda Tüzük ( lgili Hükümler) II. Hudut Teflkilat n n Vazifelerine ve Gümrük Muhafaza Teflkilat n n Kaçakç l n Men ve Takibi Hususunda M nt kalar ndaki Valilerle Vazife Münasebetlerine Dair Nizamname ( lgili Hükümler) III. skân Muafiyetleri Nizamnamesi ( lgili Hükümler) IV. Sahil Güvenlik Komutanl n n dari ve Adli Görevlerine liflkin Tüzük ( lgili Hükümler) V. Türkiye K z lay Derne i Tüzü ü ( lgili Hükümler) VI. Zirai Karantina Tüzü ü ( lgili Hükümler) MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N HÜKÜMLER ÇEREN YÖNETMEL KLER I. Askerlik Ça na Girenlerin lk Yoklama fllemleri Hakk nda Yönetmelik ( lgili Hükümler)...269

11 XI II. Emniyet Genel Müdürlü ü Çocuk fiube Müdürlü ü/büro Amirli i Kurulufl, Görev ve Çal flma Yönetmeli i ( lgili Hükümler) III. Evlendirme Yönetmeli i ( lgili Hükümler) IV. Genel Sa l k Sigortas fllemleri Yönetmeli i ( lgili Hükümler) V. Kamu darelerinin Kesin Hesaplar n n Düzenlenmesine liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik ( lgili Hükümler) VI. Kara S n rlar n n Korunmas ve Güvenli i Hakk nda Yönetmelik ( lgili Hükümler) VII. Mesleki ve Teknik E itim Yönetmeli i ( lgili Hükümler) VIII. Milli E itim Bakanl Yayg n E itim Kurumlar Yönetmeli i ( lgili Hükümler) IX. Milli E itim Bakanl Ortaö retim Kurumlar Yönetmeli i ( lgili Hükümler) X. Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmas na liflkin Yönetmelik ( lgili Hükümler) XI. Nükleer ve Radyolojik Tehlike Durumu Ulusal Uygulama Yönetmeli i ( lgili Hükümler) XII. Polisin Merasim ve Topululuklardaki Rolüne ve Polis Karakollar Teflkilatlanmas na Dair Talimatname ( lgili Hükümler) XIII. Sivil Savunma Hizmetlerinde Askeri flbirli i Yönetmeli i ( lgili Hükümler) XIV. Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlikleri ve Ekiplerinin Kuruluflu, Görevleri, Çal flma Usul ve Esaslar na Dair Yönetmelik ( lgili Hükümler) XV. Sosyal Sigorta fllemleri Yönetmeli i ( lgili Hükümler) XVI. Teknik Büro Hizmetleri Yönetmeli i ( lgili Hükümler) XVII. Türk Silahl Kuvvetleri ç Hizmet Yönetmeli i ( lgili Hükümler)...282

12 XII XVIII. Yabanc lar n Çal flma zinleri Hakk nda Kanunun Uygulama Yönetmeli i ( lgili Hükümler) XIX. Zirai Karantina Yönetmeli i ( lgili Hükümler) MÜLTEC VE SI INMACILARA L fik N HÜKÜMLER ÇEREN TEBL LER I Dönemi Bütçe Ça r s ( lgili Hükümler) II. Sosyal Güvenlik Kurumu Baflkanl ndan: 5510 Say l Kanun Gere ince Genel Sa l k Sigortal s Say lanlar, Say lmayanlar, Sigortal l n Bafllang c, Kuruma Bildirilmesi Hakk nda Tebli ( lgili Hükümler) III. Sosyal Güvenlik Kurumu Baflkanl ndan: K sa Vadeli Sigorta Kollar Uygulama Tebli i ( lgili Hükümler) Ü ç ü n c ü B ö l ü m GER KABUL ANTLAfiMALARI I. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Aras nda Yasad fl Göçmenlerin Geri Kabulüne Dair Anlaflma II. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Romanya Hükümeti Aras nda Kendi Vatandafllar n n ve Ülkelerinde Yasad fl Konumda Bulunan Yabanc lar n Geri Kabulüne liflkin Anlaflma III. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile K rg z Cumhuriyeti Hükümeti Aras nda Kendi Vatandafllar n n Geri Kabulüne liflkin Anlaflma IV. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Aras nda Kiflilerin Geri Kabulüne liflkin Anlaflma...332

13 XIII D ö r d ü n c ü B ö l ü m MÜLTEC VE SI INMACILARA UYGULANAB L R N TEL KTE HÜKÜMLER ÇEREN M LLETLERARASI ANTLAfiMALAR, KANUNLAR, TÜZÜKLER VE YÖNETMEL KLER (Listesi) I. Aile ve Sosyal Araflt rmalar Genel Müdürlü ü Teflkilat ve Görevleri Hakk nda Kanun II. Avrupa Sosyal fiart na De ifliklik Getiren Protokol III. Çocuk Koruma Kanunu IV. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara liflkin Uluslararas Sözleflme V. Huzurevleri ile Huzurevi Yafll Bak m ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeli i VI. Irk Ayr mc l n n (Her Türlü) Ortadan Kald r lmas na liflkin Uluslararas Sözleflme VII. nsan Haklar Avrupa Sözleflmesi VIII. Kad nlara Karfl Her Türlü Ay r mc l n Önlenmesi Sözleflmesi IX. Kad nlara Karfl Her Türlü Ayr mc l n Önlenmesi Sözleflmesine liflkin htiyari Protokol X. Medeni ve Siyasi Haklara liflkin Uluslararas Sözleflme XI. Medeni ve Siyasi Haklara liflkin Uluslararas Sözleflmeye Ek htiyari Protokol XII. Özel Hukuk Tüzel Kiflileri ile Kamu Kurum ve Kurulufllar nca Aç lan Kad n Konukevleri Yönetmeli i XIII. Sa l k Hizmetleri Temel Kanunu XIV. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu XV. Yüksek Denizcilik Okulu ve Denizcilik Meslek Okulu Kurslar Hakk nda Kanun...352