VİDALAR VE CIVATALAR

Transkript

1 VİDALAR VE CIVATALAR Hve (p): dş eksenne prlel olrk ölçülen, rrne şk k dş foru rsındk esfedr. Büyük çp d: Vd dşndek en üyük çpır (Mksu, jör çp, dş üsü çpı). Küçük (dş d) çp dr :Vd dşndek en küçük çpır (Mnu, nör çpı). (r=roo) Hve çpı dp: Büyük ve küçük çplr rsındk eork çpır. Adı (l): Sounun vd eksenne prlel hrekende, ek dönüşe ldığı yoldur (Cvnın r dönüşüne krşılık gelen eksenel yönde lerlee). Tek dşek dı hve kdrdır. l n p (DİKKAT!! Burdk p: hve ve n: Ağız Syısıdır) Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 1

2 Kullnı Yerlerne Göre Vd Türler Bğl Vdlrı Hreke Vdlrı Kuvve İleen Vdlr Merk vdlr Merk nce dş vdlr Whworh vdlr Whworh nce dş vdlr Boru vdlrı Trpez vdlr Tesere vdlr Yuvrlk vdlr Trpez vdlr Kre vdlr Vd Norlrı Merk Vdlr Üçgen çısı 60 dr Adı r dş dolusu ve r dş oşluğu le fde edlr ve r dr Dşn uç kısı düz keslş dş d kvslendrlşr. Whworh Vdlr Üçgen çısı 50 dr 1 nch uzunluğunun dş syısın ölünes le dı fde edlr. Dşn he uç kısı he de dş d kvslendrlşr. Sndr M0 Mx1.5 Anlı Merk vd, dş üsü çpı 0 Merk vd, dş üsü dıı /4 Whworh vd, vd çpı nc cnsnden Tr 8x4 S 36x6 Trpez vd, dş üsü çpı 8 ve dıı 4 Tesere vdsı, vd dş üsü çpı 36 ve dıı 6 Rd 30x3 /8 Yuvrlk vd, dş üsü çpı 30 ve dıı 1 /4 R 5 /16 Whworh oru vdsı, vd çpı 5 /16 Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur.

3 Whworh Merk Vd Tolernslrı : İnce Soun : 4H,5H Cıv : 4h,4g,4e Or Soun : 5H,6H,5G,6G Cıv : 6h,6g,6e K Soun : 7H,7G Cıv : 8g,8e Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 3

4 HAREKET İLETİM VİDALARI Şeklde ek ğızlı kre dşl r güç vdsı göserlşr. Ssede, eksenel F skı yükünün lındk orl çp d, hve p, dı çısı λ ve hels çısı ψ dr. Yükü kldırk ve ndrek çn frklı oen denklelerne hyç vrdır. Yükü kldırk çn: Yükü ndrek çn: Eksenel yönde döndürdüğüüzde yük hve kdr yukrı kldırılış y d ndrlş olur. P se vdy uygulnn urul oen neden le yüke ekyen kuvver. Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 4

5 Yükü kldırk çn: Yükü ndrek çn: F 0 P N sn( ) fn cos( ) 0 yy F 0 F fn sn( ) N cos( ) 0 düşey F sn P cos F P f cos f sn sn f cos cos cos f sn cos P N sn( ) fn cos( ) 0 F fn sn( ) N cos( ) 0 Brnc ve knc denklklerden F f cos sn P cos f cos l n( ) d P denkleler olduğun göre cos y ölünür se, F P f cos sn cos cos f sn cos f F n P 1 f n l F f d P fl 1 d Burul Moen T R d P F f n P 1 f n n fdesn yerne koyrsk: l F f d P fl 1 d Burul Moen T L d P T R Fd l fd d fl T L Fd fd l d fl Yükü ndrek çn ulunn urul oen negf çıkrs, ğırlık kend kendne şğı ner. Pozf çıksı duruund, yükü kldırk çn elrl r urul oennn uygulnsı gerekğ ory çıkr. Şye; fd l oo lokj vrdır. (self lockng) fd < l seres çözülür. Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 5

6 Verllk: İdel vd ver gereken urul oen T o Fl Trpez Proflde: f 0 olduğu zn gerçekleşeceğ düşünüldüğünde, yükü kldırk çn T 0 ve u durud verllk ; T e T o R ulunur. Yükü kldırk çn: T R Fd l fdsec d fl sec Yükü ndrek çn: T L Fd fdsec l d fl sec Dğer Fkörler: F/ kuvvenn, fur (collr) es yüzeynn orsın ekdğ düşünülürse, sürüney yenek çn uygulnsı gereken urul oen; T c Ffcd c Bu durud gerekl urul oenler; T R Fd l f d Ff d d fl c c T L Fd fd l Ff d d fl c c denkleler kullnılrk ulunur. Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 6

7 Vd dşler rsınd sürüne ksyısı: f Vd fursınd (collr) sürüne ksyısı: fc Gerleler: Vdd urul gerles Tr 16T 3 J d r Bs gerles F 4F A d Burkul C EI Pkr r r 1 r F S 1 S r r A k CE y y 1 kr Dşlerde Eğle gerles Ykl gerles Dşlerde Ky gerles p 4F 3 V 3 F 3F dn r I B n ( ) d dr A drn p drn p drnp c 6 4 y d Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 7

8 Fp M 4 Mc Fp 4 6F I 4 d n p d n p r r B F d n p Gerle ensörü 6F 16T x d n p y 4F z d xy 3 r d r 0 0 r yz zx 0 Eşdeğer gerle S y n S y 1 n x y y z z x 6 xy yz zx S y 1 6F 4F 4F 6F 16T n drn p dr dr drn p d r Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 8

9 CIVATA BAĞLANTILARI Çekeye zorlnn çuuk çn Pl AE Cıv s r yy g düşünüldüğünde, drengenlğ k AE l olduğu düşünülelr. Cıv (Bol): P k P P P k k P P P k k k 1 1 P P k k k kp P k k F ön yüklees eklendğnde P CP F P k P P P k C k k Bğlnn Elenlr (Meers): P k P k P P P k k P P P k k k 1 1 P P k k k kp P k k F ön yüklees çıkrıldığınd P 1 C P F Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 9

10 F ön yüklees, F 0.75F sökülüp kıln cıvlr çn P F 0.9F sürekl ğlı cıvlr çn F P AS P P F 0.75AS sökülüp kıln cıvlr çn p F 0.9AS sürekl ğlı cıvlr çn A p Tlodn okunck S Tlodn okunck S 0.85S p p y P o ğlı elenlrın, rrlernden yrıly şldığı n uygulnn dış kuvve olsun. Bu koşuld ü yük cıv rfındn şınckır, yn P Pve F 0 olckır. Po CPo F F Po 1 C F (1 C) P Sonuç olrk r ğlnının güvenl olsı çn, F (1 C) P koşulunun sğlnsı gerekekedr. n o ğlnının yrıly krşı enye ve se hdrosk es sınç çrpnı olsun. o Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 10

11 F (1 ) no C P F no (1 C) P Sk enye fkörü çn, cıvnın şıyleceğ en yüksek gerle S kdr olcğındn, S p A F P S p A ncp F n CP p Seyrek ve sık-hvel erk dşler çn çplr ve çlış lnlrı Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 11

12 Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 1

13 Cıv çn esneezlk (drengenlk): k AdA E k A l Al d d A Çeke gerles lnı (Tlodn okunck) l Bğl ölgesnde cıvnın dş çılış uzunluğu (Aşğıdk şekle kınız) A Cıvnın dş çılış ölgesnde kes lnı (Aşğıdk şekle kınız) d d l Bğl ölgesnde cıvnın dş çılış uzunluğu (Aşğıdk şekle kınız) l 1 d 6 L 15, d 48 LT d 1 15 L 00 d 5 L 00 1 d l d 1 d Rondel klınlıklrı r sonrk lodn okunckır. Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 13

14 Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 14

15 Nus (Soun) genşlkler ve klınlıklrı Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 15

16 Bğlnn elenlr çn esneezlk (drengenlk) : k k k k k k 1 3 Eğer ğlnn elenlr rsınd con kullnılırs, connın, dğer elenlr göre drengenlğnn çok düşük olsındn dolyı; ğlnn elenlrın eşdeğer esneezlk (drengenlk) değer, sdece connın esneezlk (drengenlk) değerne eş lınır. Cıvlı r ğlnıd, ekn s genşlğ çn (l), sır sır verş k konden oluşn s gerle ölges çzlr. Sır sır verş u k konk ln çersnde, her r konde, frklı elsklk odülüne shp levhlr klınlığınd kon prçlrın (Frusu) ölünür. Her r klınlığındk kon prçsı çn D çpı ulunur ve şğıdk denkle kullnılrk u kon prçsı çn esneezlk (drengenlk) hesplnır. Ed n k ln n n D d D d D d D d 30 se; Ed k ln D d D d D d D d Topl esneezlk (drengenlk) se; k k k k k 1 3 Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 16

17 Eğer cıvlı r ğlnıd, ğlnn elenlr ynı elsklk odülüne shp eş klınlık se; l se k k k k dw k D ln k k ve (dw=rondel çpı) olduğundn; Ed n l n d w d d w d l n d d d d w w d 1.5d Genel olrk lıgen şlı cıvlr çn olduğundn, cıvlı r ğlnıd ğlnn elenlr ynı elsklk odülüne shp ve eş klınlık olduğund, esneezlk (drengenlk) şğıdk denkle kullnılrk ulunlr. k Ed 0.577l 0.5d ln l.5 d Aynı duru çn, yklşık r sonuç şğıdk prk denkle kullnılrk hesplnlr. k Bd Aexp Ed l w Çeşl lzeelern serlk prereler Frklı elsklk odülüne shp eş klınlıkk lzeelern cıvlı ğlnılrı çn se yukrıdk prk denkle kullnılrk çözü ulunlr. k Ed Bd Aexp l Eş klınlık her lzees çn k k ve k k k 1 Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 17

18 Sık Moen; Fd l fd sec F f d T d fl sec l d c c Fd n f sec F f d T l f n sec c c Fur ekn sürüne çpı se (Rondel çpının yklşık 1.5d olduğun dkk ednz.) d 1.5d dc 1.5d olckır. d n f sec T 0.65 fc Fd d l f n sec d n f sec K 0.65 f d l f n sec c T KFd Cıvlrd Yorul: Plklrı rrnden yıry çlışn P kuvve 0 le P rsınd değşsn. P x P ve Pn F olckır. Bu durud uygulnn kuvven genlğ P P P P F x n Orl kuvve se, P P P P P F P x n n Sonuç olrk genlk gerles; Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 18

19 P F kc P A k k A CP A c p orl gerle se; F n A CP F A A S nf ve S nf Goodn: Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 19

20 S S e S S S 1 ve S S olduğun göre 1 S S S u S S Su S e Se 1 denkle düzenlenrse S Se Su S e SuSe Se Su Se S Se Su S S n f n f ve CP F A A olduğun göre CP A e u n f Su A F CP S u 1 S e Blg nou: Benzer şleler Gerer y d ASME-ellpc denkleler çn de ypıllr. Gerer S S e S S u 1 S S ASME-ellpc Se Su 1 Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 0

21 KESME YÜKÜ ETKİSİ ALTINDA CİVATA VE PERÇİN BAĞLANTILARI (Boled nd Rveed Jons Loded n Sher) Gerleler F 4F (Burdk A perçnn kes lnıdır) A d F F A d A d (=Plk Klınlığı) II.Duru Eğle Duruu Mc I F M Plklrın kes lnı delklerden dolyı zlışır. Bu durud plklrd çeke gerles eksnde kop eydn gelelr. Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 1

22 AĞIRLIK MERKEZİ A1 x1 A x... A5 x5 x A1 A... A5 A y A y... A y y A A... A x n 1 n Ax A 1 5 n 1, y n 1 Ay A Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur.

23 V F A F B F C F D (DİKKAT!! n = Cv y d perçn syısı) n Moen Yükü: M F r F r F r F r..{1} A A B B C C D D F A F B F C F D.{} r r r r A B C D {1} ve {} nolu denkleler rlke çözersek: '' F M ( ra rb rc rd...) r Mr F (DİKKAT!! = Bulk sedğz nds fde eder) r r r r... A B C D Shgley s Mechncl Engneerng Desgn kı eel lınrk hzırlnış eğ çlı ders nolrıdır. Yyın nelğ yokur. 3